ACCOMPLISH studie: naleving van handhygiene in Nederlandse ziekenhuizen
Ed van Beeck Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
ACCOMPLISH studie
Actively Creating COMPLIance Saving Health
ZonMw project, 2009-2013
Afdelingen Maatschappelijke Gezondheidszorg ( Dr Ed van Beeck, dr Vicki Erasmus) en Medische Microbiologie en Infectieziekten (Prof. Dr. Greet Vos), Erasmus MC Ontwikkeling en evaluatie van een interventiepakket ter verbetering handhygiene en vermindering ziekenhuisinfecties
Perform hand hygiene (WHO guidelines 2008 ): n before and after having direct contact with patients n after removing gloves n before handling an invasive device for patient care n after contact with body fluids etc n if moving from contaminated to clean during patient care n after contact with inanimate objects in vicinity of patient
Voor de ACCOMPLISH studie: onderzoek naar factoren die handhygiëne beïnvloeden (Erasmus 2007/2008) § Gedrags- en omgevingsfactoren van (non)compliance handhygiëne: § Hoe hoog is de compliance? § Welke factoren zijn er? § In welke mate beïnvloeden zij het gedrag? § Opzet studie: § 24 ziekenhuizen verspreid over Nederland § Academisch, Topklinisch, Groot & Klein perifeer § 2 afdelingen: IC en heelkunde verpleegafdeling § Zorgverleners die direct patiëntencontact hebben
Vicki Erasmus, 2007/2008 Compliance rates § 4676 observatiemetingen; 402 zorgverleners; 24 ziekenhuizen § Chirurgie 2341, ICU 2335 momenten Overall compliance § Handhygiëne in 910/4676 momenten; overall compliance rate
19.5% (18-21%) Per soort zorgmoment § Voor § Na
contact met patiënt:
contact met patiënt:
37/1659 = 2% (2-3%) 740/2407= 31% (29-33%)
Resultaten: vervolg
Geobserveerde compliance overall, per unittype, ziekenhuisstype, moment.
beroep en
Compliance HH uitgevoerd Overall Soort afdeling: ICU Chirurgische verpleegafdeling Soort ziekenhuis: UMC Top klinisch Groot perifeer Klein perifeer Beroep: Artsen Verpleegkundigen Soort contact: Startzorg Voor lichamelijk onderzoek Voor wassen van patiënt Voor wondbehandeling Voor kleine ingreep Voor invasieve procedure Afronding zorg Na lichamelijk onderzoek Na wassen van patiënt Na verschonen bed Na wondbehandeling Na direct contact objecten omgeving Na direct contact lich vloeistoffen Na verwijderen van handschoenen Van vies naar schoon
910
Voor contact met patiënt Na contact met patiënt
HH nodig 4676
% (95% CI)
19,5% (18-21)
409 501
2335
82 235 196 397
515 1243 1198 1720
15,9% 18,9% 16,4% 23,0%
86 824
405 4271
21,2% (17-25) 19,3% (18-20)
27 1 1 3 2 3 610 21 28 14 23 1
1240 57 60 166 38 9 1493 110 125 84 110 278
2% (1-3) 2% (0-5) 2% (0-5) 2% (0-4) 5% (0-13) 33% (0-72) 41% (38-43) 19% (12-27) 22% (15-30) 17% (9-25) 21% (13-29) 0% (0-1)
43 103
207 396
21% (15-26) 26% (22-30)
29
213
14% (9-18)
37 740
1659 2407
2% (2-3) 31% (29-33)
2341
18% (16-19) 21% (20-23) (13-19) (17-21) (14-18) (20-25)
Tabel 1: Geobserveerde compliance overall, per unittype, ziekenhuisstype, beroep en contactmoment. Compliance Resultaten: na zorg HH uitgevoerd
HH nodig % (95% CI) Overall 4676 910 ziekenhuisstype, 19,5% (18-21) 1: Geobserveerde compliance overall, per unittype, beroep en ctmoment. Compliance Soort afdeling: HH uitgevoerd HH nodig % (95% CI) ICU 18% (16-19) 409 2335 Overall 4676 910 19,5% (18-21) Soort afdeling: ICU Chirurgische verpleegafdeling 18%(20-23) (16-19) 409 2335 2341 21% 501 Chirurgische verpleegafdeling 2341 21% (20-23) 501 Soort ziekenhuis: UMCSoort ziekenhuis: 515 15,9% (13-19) 82 Top klinisch 1243 18,9% (17-21) 235 Groot perifeer 1198 16,4%(13-19) (14-18) 196 UMC 515 15,9% 82 Klein perifeer 1720 23,0% (20-25) 397 Beroep: Top klinisch 1243 18,9% 235 Artsen 405 21,2%(17-21) (17-25) 86 Verpleegkundigen 4271 19,3% (18-20) 824 Soort contact: Groot perifeer 1198 16,4% (14-18) 196 Startzorg 27 1240 2% (1-3) Voor lichamelijk onderzoek 1 57 2% (0-5) perifeer 1720 23,0% VoorKlein wassen van patiënt 1 60 2% (20-25) (0-5) 397 Voor wondbehandeling 3 166 2% (0-4) Voor kleine ingreep 2 38 5% (0-13) VoorBeroep: invasieve procedure 3 9 33% (0-72) Afronding zorg 610 1493 41% (38-43) Na lichamelijk onderzoek 21 110 19% (12-27) Artsen 405 21,2% (17-25) 86 Na wassen van patiënt 28 125 22% (15-30) Na verschonen bed 14 84 17% (9-25) Verpleegkundigen 4271 19,3% (18-20) Na wondbehandeling 23 110 21% (13-29) 824 Na direct contact objecten 1 278 0% (0-1) omgeving Soortcontact contact:lich vloeistoffen Na direct 43 207 21% (15-26) Na verwijderen van 103 396 26% (22-30) handschoenen Startzorg 27 1240 2% (1-3) Van vies naar schoon 29 213 14% (9-18) lichamelijk onderzoek 57 2% VoorVoor contact met patiënt 371 1659 2%(0-5) (2-3) Na contact met patiënt 740 2407 31% (29-33) Voor wassen van patiënt 1 60 2% (0-5) Voor wondbehandeling 3 166 2% (0-4)
Waaarom is adequate handhygiene toch zo moeilijk? § Handhygiëne is een vorm van gedrag § Diverse determinanten: Welke zijn er? In welke mate beïnvloeden zij het gedrag? § Je moet eerst weten wat erachter zit om het gedrag te kunnen veranderen.
Theory of Planned Behaviour (TPB) Ajzen 1991
Attitude
Sociale norm
Intentie
Gedrag (uitkomstmaat)
Ervaren gedragscontrole
TPB+ model voor handhygiene gedrag (Erasmus 2012) Attitude Gewoonte
(+ kennis, risicoperceptie)
Sociale norm
Gedrag
Intentie
(uitkomstmaat)
Ervaren gedragscontrole
Omgeving
Determinanten van non-compliance naar beroepsgroep-1
Artsen
Verpleeg
Medisch
kundigen
studenten
Kennis
+
Risico perceptie
+ ( ernst + (ernst infectie voor infectie voor zorgverlener) patient)
Gewoonte
+
+
+
Determinanten van non-compliance naar beroepsgroep-2 Artsen
Verpleeg
Medisch
kundigen
studenten
Attitude
Sociale Norm
+ ( outcome beliefs)
+ (descriptieve norm)
Ervaren gedrags controle
+
+
Invloed omgeving op gedrag (1) (Keizer, Lindenberg, Steg, 2008)
Vraag: hoeveel procent gooit flyer op de grond? Geen graffiti (N= 77) : 33% Graffiti (N=77): 69%
Invloed omgeving op gedrag (2) (Lindenberg, 2011)
§ ‘Crossnormeffect’: een normovertreding van de een, veroorzaakt ook overtreding van een andere norm door een ander. § Belangrijk: er is een top-down effect. Mensen met hogere status die zich niet aan normen houden, hebben een grotere invloed op spreiding van de normovertreding. § Er is ook een bottom-up effect. Voorbeeld: schoonmaken (vooral zichtbaar schoonmaken), verhoogt de kans dat andere mensen zich aan andere normen houden.
“Als je ergens voor het eerst komt en niemand desinfecteert zijn handen, ja dan kopieer je dat gewoon. Je denkt dat is wat zij doen dus het zal wel goed zijn zo”
Hoe kun je het gedrag dan verbeteren? • Kennis: Zorg voor input op juiste niveau • Faciliteren: maak het zo makkelijk mogelijk. Voorzieningen functioneel én aantrekkelijk voor gebruik (stimuleer de goede gewoonten en verhoog ervaren gedragscontrole) § Monitoring, feedback en beloning: terugkoppeling van gedrag. Beloning van goed gedrag. (attitude, sociale norm, risicoperceptie) • Team training: hoe gaan we met elkaar om? Hoe gaan we samen het doel behalen? (sociale norm) § Rolmodellen en steun uit alle lagen. (Sociale norm)
ACCOMPLISH studie § Cluster randomized trial § 15 interventie afdelingen ( 7 ziekenhuizen) § 15 controle afdelingen (9 ziekenhuizen) § ACCOMPLISH interventie pakket vs ‘usual care’ § Primaire uitkomstmaat: handhygiene compliance
2011
Feb ‘12
Mrt ‘12
Okt ‘12
Mrt ’13
Mei’13
Okt‘13
= Interventie experimentele groep = Interventie controle groep
= Prevalentie meting
= Vragenlijst
= Observatie compliance
Het ACCOMPLISH interventiepakket
§ Automatische handalcoholdispensers met elektronische feedback § Monitoring en feedback van prestaties § E learning: kennis training en ‘action planning’ § Sociale teamtrainingen
Handalcoholvoorzieningen
Monitoring, feedback en beloning
Kennis training en ‘action planning’
Sociale teamtraining: 1
Sociale teamtraining-2
Sociale teamtraining: 3
Hoe zorgen we ervoor dat er continue aandacht blijft voor handhygiëne?
Hoe voorkomen we dat we terugvallen in oud gedrag (onze oude manier van benaderen/handelen)?
Welke obstakels denken we (nog) tegen te komen? En hoe gaan we die aanpakken?
Teamtraining
ACCOMPLISH plus-‐pakket
Achtergrond -‐ ZonMW: VIMP (verspreidings-‐ en implementa9e impuls) -‐ Aanbieden ACCOMPLISH plus-‐pakket aan 3 ziekenhuizen Doel -‐ Overdracht van kennis en vaardigheden à Borgen van de interven9e in het deelnemende ziekenhuis Het ACCOMPLISH plus-‐pakket is een uitbreiding van het bestaande pakket
ACCOMPLISH plus-‐pakket Resultaat Ziekenhuis beschikt over: -‐ sociale teamtrainers -‐ medewerkers met verworven vaardigheden om handhygiëne te monitoren (en feedback te verzorgen) -‐ instrumenten om handhygiëne te monitoren -‐ een geaccrediteerde e-‐learning module voor artsen en verpleegkundigen -‐ een handleiding voor de uitvoering van de ACCOMPLISH interven9e
Referenties § Erasmus, V., W. Brouwer, et al. (2009). "A qualitative exploration of reasons for poor hand hygiene among hospital workers: lack of positive role models and of convincing evidence that hand hygiene prevents cross-infection." Infect Control Hosp Epidemiol 30(5): 415-419. § Erasmus et al. Improving hand hygiene behavior of nurses using action planning: a pilot study in the ICU and surgical ward. J Hosp Infect 2010;Oct; 76(2):161-4. § Erasmus et al. The ACCOMPLISH study. A cluster randomized trial on the cost-effectiveness of a multicomponent intervention to improve hand hygiene compliance and reduce health care associated infections. BMC Public Health 2011; 11: 721 § Huis A et al. Impact of a team and leaders-directed strategy to improve nurses' adherence to hand hygiene guidelines: a cluster randomised trial. Int J Nurs Stud. 2013 Apr;50(4):464-74
