JAARVERSLAG 2014 AFDELING PATHOLOGIE ERASMUS MC ROTTERDAM

Jaarverslag 2014

Pathologie, Erasmus MC

JAARVERSLAG 2014

AFDELING PATHOLOGIE ERASMUS MC ROTTERDAM

1

Jaarverslag 2014


Bij de foto: luchtfoto’s van de vorderende nieuwbouw rond mrt 2014 (links) en 2015 (rechts). Het ‘gaatje’ tussen de twee vleugels is al grotendeels gevuld. De groene vlek rechts: dat is de achteraf geprojecteerde aanbouw voor het HVC (hart vaat centrum). Oplever datum nieuwbouw in juli 2017.

2

Jaarverslag 2014


Inhoud 1. 2.

Voorwoord ............................................................................................................................................... 6 Personeel en organisatie.......................................................................................................................... 7

Dagelijks bestuur......................................................................................................................................... 7 Managementteam ...................................................................................................................................... 7 Klein MT

Groot MT ............................................................................................................................. 7

Staf .............................................................................................................................................................. 7 AIOS............................................................................................................................................................. 8 Organogram afdeling Pathologie ................................................................................................................ 9 Personeelsmutaties .................................................................................................................................. 10 Overlegstructuren ..................................................................................................................................... 11 Klinisch pathologische besprekingen ........................................................................................................ 12 Bij- en nascholing stafleden ...................................................................................................................... 13 Staf - pathologen....................................................................................................................................... 13 Bij en nascholing niet stafleden ................................................................................................................ 15 Opleiding / cursus / congres e.d. medewerkers ....................................................................................... 15 Arbeid en gezondheid ............................................................................................................................... 16 Personeelsvereniging ................................................................................................................................ 18 Investeringen ............................................................................................................................................ 18 3. Patiëntenzorg .........................................................................................................................................19 Inleiding..................................................................................................................................................... 19 Productie Ontvangen diagnostiek .......................................................................................................... 20 Cytologie ................................................................................................................................................... 21 Immunohistochemie ................................................................................................................................. 26 Oogziekenhuis/Havenziekenhuis .............................................................................................................. 26 Obducties .................................................................................................................................................. 27 Overzicht weefselbank .............................................................................................................................. 28 4. Kwaliteit .................................................................................................................................................30 Inleiding..................................................................................................................................................... 30 Borging van het kwaliteitssysteem ........................................................................................................... 32 Kwaliteitsindicatoren ................................................................................................................................ 32 Jaargesprekken ......................................................................................................................................... 35 Rondzendingen ......................................................................................................................................... 35 Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) verwisselingen (MIP’s/calamiteiten) ........................................ 36 Panels ........................................................................................................................................................ 42 Consulten en revisies extern ..................................................................................................................... 43 3

Jaarverslag 2014

5.


AIOS Opleiding .......................................................................................................................................44 Cursorisch onderwijs ................................................................................................................................. 44 Regionale Coupeavonden ......................................................................................................................... 44 Refeeravonden.......................................................................................................................................... 44 Rosai sessies .............................................................................................................................................. 45 Coupe-club ‘Kansas City Histopathology Club’ ......................................................................................... 45 CATT-bijeenkomsten, Thema Diagnostiek en Advies ............................................................................... 45 Discipline overstijgend onderwijs (DOO) Capita selecta .......................................................................... 46 Overig Discipline overstijgend onderwijs (DOO)....................................................................................... 46 Thematisch onderwijs ............................................................................................................................... 46 Nederlandse Vereniging voor Pathologie ................................................................................................. 47 Toetsen ..................................................................................................................................................... 47

Modulaire opleiding .................................................................................................................................. 47 6. Academisch Onderwijs ...........................................................................................................................48 Inleiding..................................................................................................................................................... 48 Thematisch Onderwijs .............................................................................................................................. 48 Lijnonderwijs ............................................................................................................................................. 49 2e jaars Keuzeonderwijs, thema 9,............................................................................................................ 50 “Kanker: de arts/onderzoeker in relatie tot de patient” .......................................................................... 50 Coschappen/Onderzoeken/Stages ........................................................................................................... 50 Onderwijsprofessionalisering ................................................................................................................... 50 BSc Nanobiologie ...................................................................................................................................... 51 7. Wetenschappelijke Onderzoek ..............................................................................................................52 Verworven fondsen en fondsen 2013-2014 ............................................................................................. 53 Promoties .................................................................................................................................................. 54 Peer reviewed Journal articles – First Author ........................................................................................... 56 Peer reviewed Journal articles Coauthor .................................................................................................. 60 PUBLICATIES ............................................................................................................................................ 722 Boeken en boekhoofdstukken ................................................................................................................ 733 Societal Impact........................................................................................................................................ 733 8. Bestuurlijke- en overige wetenschappelijke activiteiten .......................................................................76 Bestuurlijke functies stafleden ................................................................................................................. 76 Bestuurlijke functies niet-stafleden .......................................................................................................... 78 Andere wetenschappelijke activiteiten .................................................................................................... 78 Presentaties tijdens congressen en lezingen op invitatie ......................................................................... 80 Presentaties stafleden .............................................................................................................................. 80 4

Jaarverslag 2014


Presentaties niet-stafleden ....................................................................................................................... 84 Oratie Prof.dr. F.J. (Folkert) van Kemenade ............................................................................................. 85 Prijzen ....................................................................................................................................................... 85 JNI Oncology Lectures ............................................................................................................................... 86 9. Financiën ................................................................................................................................................87 10. Colofon ...................................................................................................................................................88

5

Jaarverslag 2014

1.


Voorwoord Het jaar 2014 zal herinnerd blijven als het jaar waarin Ebola een deel van West Africa ontwrichtte. In het ErasmusMC viel dit merken, maar gelukkig beperkt. Voor de afdeling pathologie was 2014 jaar een jaar met een reorganisatie, die nodig was om de financiën voor de O&O sector op orde te krijgen, maar ook een jaar met voor het eerst weer zwarte cijfers bij het eindoverzicht. De reorganisatie betrof het opnieuw hierarchisch inrichten van de O&O sector van de afdeling om de weg vrij maken voor een pathologie research en trial service (PARTS). Het bundelen van de faciliteit ‘tissue research service unit’ met alle research analisten in één service, was een laatste facet van 'back on track'. De nieuwe service zou PARTS (pathologie research en trial service) gaan heten en eind 2014 van start gaan. Op de research retraite van 2014 is de eerste aanzet voor organisatie en koers van het onderzoek op de afdeling pathologie bepaald. Verder werd het kostprijstraject voor de diagnostiek afgerond om in 2015, parallel met andere afdelingen in het thema D&A, 'life te gaan'. Met het kostprijstraject, gebaseerd op in-te-sluiten-cassettes, zijn ook de uitsnijprotocollen voor de uitsnijkamer gereviseerd. Hier staat precies vermeld wat bij ‘prosectie’ ingesloten dient te worden. Het aantal cassettes per onderzoek moet niet onnodig oplopen en geprotocolleerd verlopen. De viering van 100 jaar 'Daniel' had een veel feestelijker karakter dan bovengenoemde reorganisatie. Op 28 en 29 oktober 2014 werd met 'cancer research and clinical care: the next 100 years' een aantal beroemde wetenschappers een podium geboden. Hieraan ging een fundraisings inspanning van formaat aan vooraf, in en om Rotterdam (met de rode hoed als symbool) en tenslotte werd, op 28 november, in het stadhuis van Rotterdam, de Josephine Nefkens prijs door Burgermeester Abouthaleb uitgereikt aan Prof Hans Bos van het UCMU. De afdeling werd in 2014 officieel ISO15089/2012 geaccrediteerd, als eerste pathologie laboratorium in Nederland. Ergens in de zomer, die geen zomer was, trok de afdeling pathologie erop uit (Scheveningen), er waren enkele borrels en natuurlijk een gezamelijke kerstviering. Om ons heen werd voortdurend geheid: het nieuwe ziekenhuis vordert gestaag. Twee medewerkers vierden hun 25 jarige ambstjubileum (Pieter Derkx en Leendert Looijenga). Twee promovendi (Marcel Kap en Rijlaarsdam) van de afdeling Pathologie verdedigden hun proefschrift in 2014. Prof Ellen Zwarthof kreeg de Dominique Chopin Award European Society for Urological Research en op 30 januari 2014 hield Prof Jan Trapman een afscheidssymposium. Hiernaast zijn de zeer veel getallen, gegevens en resultaten van het afgelopen jaar bijeengebracht soms met onvermoeibaar 'spammen’ om informatie te krijgen. Veel dank verschuldigd aan het secretariaat: Antoinette, Margot, Ineke en Ingrid. Ook dank aan alle medewerkers van de afdeling voor de bereidheid om alle gevraagde gegevens aan te leveren. Het jaarverslag 2014 van de afdeling pathologie van het Erasmus MC kan hiermee beginnnen. Folkert van Kemenade, afdelingshoofd

6

Jaarverslag 2014

2.


Personeel en organisatie Dagelijks bestuur Prof.dr. F.J. van Kemenade Prof.dr. J.M. Kros Managementteam Klein MT F.J. van Kemenade (Folkert) J. de Bruin (Hans) E.M.C.A. de Bruyn (Elly) S. Koljenović (Senada) J.M. Kros (Max) G.J.L.H. van Leenders (Arno) L.H.J. Looijenga (Leendert) E.C. Zwarthoff (Ellen) Staf Prof.dr. F.J. van Kemenade (Folkert) Dr. K. Biermann (Katharina) Dr. M.C. Clahsen - van Groningen (Marian) Dr. C.H.M. van Deurzen (Carolien) Dr. W.N.M. Dinjens (Winand) Dr. M. Doukas (Michael) Dr. H.J. Dubbink (Erik Jan) P.C. Ewing – Graham, FRCPath (Patricia) Prof.dr. R. Fodde (Riccardo) Prof.dr. A.B. Houtsmuller (Adriaan) Dr. S. Koljenović (Senada) Prof.dr. J.M. Kros (Max) Dr. K.H. Lam (King) Dr. G.J.L.H. van Leenders (Arno) Prof.dr. L.H.J. Looijenga (Leendert) Dr. V. Noordhoek Hegt (Vincent) Dr. P.H.J. Riegman (Peter) Dr. J.L. Robertus (Jan Lukas) M.E.I. Schipper (Marguerite) Dr. J.H. von der Thüsen (Jan) Dr. R.M. Verdijk (Rob) Prof.dr. E.C. Zwarthoff (Ellen)

Groot MT Klein MT inclusief J.D. van de Hoef (Jan Dirk) S.V.H. Baas-van Leeuwen (Saskia)

Afdelingshoofd, Patholoog Patholoog Patholoog Patholoog, werkgroepleider Werkgroepleider, KMBP Patholoog KMBP Patholoog Werkgroepleider Werkgroepleider Patholoog Patholoog, werkgroepleider Patholoog Patholoog, werkgroepleider Werkgroepleider Patholoog Werkgroepleider Patholoog Patholoog Patholoog (v.a. maart) Patholoog, Werkgroepleider Werkgroepleider

7

Jaarverslag 2014


AIOS In 2014 waren er 26 AIOS in opleiding tot patholoog. Aallali, T. Liebrechts-Akkerman, G. Bliek, J.B. Blokker, B.M. Dis, V. Doebar, S.C. Eker, G. Gaal, J. Ghaznawi, R. Graaf, van der, N.M. Hoogland, A.M. Huizer, K. Ipenburg, van, J.A. Kate, ten, F.J.C. Klok, van der, Th. Krpelanova, E. Kümmerlin, I.P.E.D. Kweldam, C.F. Luteijn, M.C. Monkhorst. K. Wall van de - Neecke, B.J. Nguyen, D.B. Ooms, A.H.A.G. Roshani, S. Suzuki, L. Tilburg, van, A.

tot einde opleiding 14 juli 2014 onderbreking opleiding wegens onderzoek tot 1 oktober 2014 sinds 1 februari 2014 onderbreking opleiding wegens onderzoek vanaf 1 april 2014 einde opleiding 1 januari 2015 sinds 1 augustus 2014; voortijdige beëindiging 1 december 2014

sinds 1 september 2014

sinds 1 september 2014 (daarvoor VUMC) onderbreking opleiding wegens onderzoek sinds 1 maart 2014 (daarvoor LUMC); voortijdige beëindiging 1 september 2014 tot einde opleiding 14 september2014

sinds 29 december 2014

Een aantal AIOS tijdens het jaarlijkse Erasmus MC event “Picknick in het Park”

8

Jaarverslag 2014


Organogram afdeling Pathologie

9

Jaarverslag 2014


Personeelsmutaties In 2014 verwelkomden we de volgende nieuwe medewerkers: Naam

Per

Functie

Dhr W. Hamidi Mw V. van Dis Mw M.C. Luteijn Dhr V. Noordhoek Hegt Mw M.E.I. Schipper Dhr J.H. von der Thüsen

28-01-2014 01-02-2014 01-03-2014 01-03-2014 01-04-2014 01-04-2014

Mw. U. Akinci çorbacioglu

01-04-2014

Mw M.J. Teeuwssen Dhr R. Ghaznawi Mw I.P.E.D. Kümmerlin Dhr M. Alamyar Mw T.D. den Toom Mw L. Suzuki

01-05-2014 01-08-2014 01-09-2014 01-11-2014 15-11-2014 29-12-2014

ICT beheerder / ontwikkelaar Arts in opleiding tot specialist Arts in opleiding tot specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Universitair medisch specialist Wp-wetenschappelijk onderzoeker WP – onderzoeker in opleiding Arts in opleiding tot specialist Arts in opleiding tot specialist Arts - onderzoeker Kernanalist Arts in opleiding tot specialist

De volgende medewerkers verlieten de afdeling: Naam

Per

Functie

Dhr. W.P.T.M. van Doorn Dhr. E. Post Mw. C.C.M. Leeijen Dhr. K. Arabe Mw. A. Brito Tavares

20-01-2014 01-02-2014 01-02-2014 28-02-2014 01-03-2014

Dhr. B.W.D. de Jong

01-03-2014

Mw. F. Uytdewilligen- van der Ham

01-03-2014

Mw. L. Oudijk

01-04-2014

Dhr. T. Papathomas Dhr. E.M. Grasboer Dhr. C.J. de Jong Mw. D.T.J. Koffy

15-04-2014 30-05-2014 02-06-2014 07-06-2014

Mw. U. Akinci çorbacioglu

21-06-2014

Mw. R. Joosten Mw. K. Ober Dhr. A.J. Santiago Lima Dhr. J.B.H.J. van Lier Mw. A. Geus

01-07-2014 01-07-2014 01-07-2014 01-07-2014 05-07-2014

stagiaire Research analist A Research analist A stagiaire Analytisch assistent A Wp-wetenschappelijk onderzoeker Hoofdanalist Wp-wetenschappelijk onderzoeker Arts-onderzoeker stagiaire stagiaire stagiaire Wp-wetenschappelijk onderzoeker Research analist A stagiaire stagiaire Unithoofd stagiaire 10

Jaarverslag 2014


Dhr. J.B. Bliek Dhr. H.G.K. Gathier Mw. M.C. Luteijn Dhr. K. Monkhorst Mw. M. Troost Dhr. G.J.C. van Belle

09-07-2014 01-08-2014 01-09-2014 14-09-2014 01-10-2014 01-10-2014

Dhr. E.C.W. Beerens

01-11-2014

Dhr. M.A. Rijlaarsdam

01-12-2014

Dhr. R. Ghaznawi

01-12-2014

Arts in opleiding tot specialist Research analist A Arts in opleiding tot specialist Arts in opleiding tot specialist Secretaresse Wp-onderzoeker in opleiding Research analist B / Stafmdw kwaliteit Wp-wetenschappelijk onderzoeker Arts in opleiding tot specialist

Overlegstructuren

11

Jaarverslag 2014


Klinisch pathologische besprekingen Bespreking

Soort

Interst. Longziekten

Klinische bespreking Robertus

Reumatologie

Patholoog

Klinische bespreking Lam

Frequentie

Dag

Op afspraak

Maandag

e

Maandag

e

4

Heelkunde Sophia

Klinische bespreking Verdijk

1

Maandag

Gastro Sophia

Klinische bespreking Schipper

Wekelijks

Maandag

Mamma Diagnostiek (cytologie)

Tumor Werkgroep

Wekelijks

Dinsdag

Neurochirurgie

Klinische bespreking Kros

Wekelijks

Dinsdag

Interne Geneeskunde (biopten)


2e

Dinsdag

Verloskunde/Neonatologie


1

e

Dinsdag

e

Van Deurzen

Gastro-enterologie

Klinische bespreking Biermann/ Doukas 1

Dinsdag

Gynaecologie

Tumor Werkgroep

Ewing

Wekelijks

Dinsdag

Mammawerkgroep (histologie) Tumor Werkgroep

Van Deurzen

Wekelijks

Dinsdag

Regionale coupeavonden

Coupebespreking

Van Leenders

Om de 2 mnd

Dinsdag

Hematologie


Even weken

Dinsdag

Lever

Klinische bespreking Schipper

Wekelijks

Woensdag

Oncologie Sophia

Tumor Werkgroep

(2) wekelijks

Woensdag

Orthopedie (röntgen PA)

Klinische bespreking Van Leenders

Akkerman

e

3

Woensdag

e

Interne Oncologie

Klinische bespreking

Diverse pathologen

2 wo v/d mnd

Woensdag

Schildklier (endocriene)

Tumor Werkgroep

Van Kemenade

Oneven

Woensdag

Dermatologie (voorbespr)

Klinische bespreking Noordhoek Hegt

Wekelijks

Donderdag

Dermato-Oncologie

Klinische bespreking AIOS

Wekelijks

Donderdag

Hematologie (WHO)


Oneven weken

Donderdag

Kaakchirurgie

Klinische bespreking Koljenović

3

Donderdag

Nefropathologie

Klinische bespreking Clahsen

Wekelijks

Donderdag

Wekelijks

Donderdag

Mammabespreking Donderdag Klinische bespreking Van Deurzen KNO

Tumor Werkgroep

Koljenović

Pancreas

Klinische bespreking Biermann

e

e

2

Donderdag

Wekelijks

Donderdag

e

Ophthalmopathologie


4

Werkgroep gynaecologie

PA

4

Ewing

Donderdag

e e

Donderdag e

e

Oesofagus Werkgroep

Tumor Werkgroep

Biermann

1 , 3 , evt 5

Vrijdag

Sarcoom

Tumor Werkgroep

Van Leenders

Wekelijks

Vrijdag

Heelkunde Necrologie


Maandelijks

Vrijdag

Regionaal leverpanel

Tumor Werkgroep

3

Biermann

e

Vrijdag

12

Jaarverslag 2014


Bij- en nascholing stafleden Staf – pathologen Naam

Bijeenkomst/cursus /congres

Datum

Dr. M.C. Clahsenvan Groningen

• •

Cursus Blaarziekten, Wenckebach Instituut, Groningen Dermatopathology update, Harvard Medical School, Boston, VS Teach the Teacher III, Desiderius School, Erasmus MC, Rotterdam

26 -27 juni 18-19 september 10 -11 november 19-21 maart 4 april

• • •

European Breast Cancer Conference, Glasgow, Schotland Openingssymposium Academisch Borstkanker Centrum Erasmus MC-Havenziekenhuis, Rotterdam Pathologendagen, Zeist Hologic cervix cytologie cursus San Antonio Breast Cancer Conference, Texas (VS)

•

European Society for Pathology, Londen, Engeland

• •

Pathologendagen, Zeist European soc for biopreservation & biobanking, Leipzig, Duitsland

• •

•

EORTC Meeting Melanoma Group, Londen, Engeland Intra-Operative Assessment of Tumor-Resection Margins (European Photonics Industry Consortium - EPIC workshop), Rotterdam SPEC 2014, ‘Shedding New Light on Disease’, Krakau, Polen

• • •

KNO Speerpunten Cursus (landelijk KNO congres), Garderen IKNL Regionaal symposium Melanoom, Dordrecht EORTC Meeting Melanoma Group, Rotterdam

•

8th Dutch Hematology Congress (Hovon - NVvH), Papendal, Arnhem, Pathologendagen (NVVP), Zeist Symposium Flipping the Classroom, Erasmus MC, Rotterdam ASH Meeting on Lymphoma Biology, Colorado Springs, Colorado, USA 26th European Congress of Pathology, Londen, GrootBrittanië Middagsymposium met de werktitel “pathologen, overheid en juridische zaken” , Den Bosch 16e Regionale Nascholing Hematologie, Rotterdam 17th Meeting of the European Association for Haematopathology, Istanbul, Turkije Algemene nascholingsmiddag/avond NVVP, Alkmaar ESH International Conference on New concepts in B Cell Malignancies: From molecular pathogenesis to personalized treatment, Thessaloniki, Griekenland

• Dr. C.H.M. van Deurzen

Prof.dr. F.J. van Kemenade

Dr. S. Koljenovic

Dr. K.H. Lam

• •

• • • • • • • • •

10 april april-juni 9-12 december 30 augustus – 3 september 10 april 24 oktober 13-15 april 2-3 juli

17-22 augustus 6-9 oktober 8 oktober 16-19 oktober 22-24 januari 10-11 april 19 mei 10-13 augustus 30 augustus-3 september 17 september 9 oktober 17-22 oktober 5 november 14-16 november

13

Jaarverslag 2014

Dr. V. Noordhoek Hegt

Pathologie, Erasmus MC •

ASH Review, Utrecht

17 december

•

‘Oncologie’, Spa, België

• • •

IKNL Regionaal symposium Melanoom, Dordrecht European Photonics Industry Consortium - EPIC, Rotterdam Refereeravonden, Erasmus MC, afdeling Pathologie

•

Rosai lezingen, Erasmus MC, afdeling Pathologie

•

Regionale Coupeavond, Erasmus MC, afdeling Pathologie

31 maart-1 april 8 oktober 2-3 juli 15 april; 17 juni; 9 december 2 mei, 27 juni, 26 september 20 mei

• •

Skintermezzo, Erasmus MC, afdeling Dermatologie

24 juni

Staf niet-pathologen Naam

Bijeenkomst/cursus /congres

Datum

Dr. W.N.M. Dinjens

• • •

Moleculaire Dag, Utrecht Pathologendagen, Zeist th 26 European congress Pathology, Londen, Engeland

•

Association for Molecular Pathology, National Harbor, MD, USA

31 januari 9-11 april 30 augustus – 3 september 12-15 november

• • •

Pathologendagen, Congrescentrum Figi, Zeist BKO-Cursus Individueel begeleiden, Rotterdam Symposium “Moleculaire diagnostiek in de pathologie, nu en in de toekomst”, Utrecht Workshop Perkin Elmer “From Sample to Sequence: NextGeneration Sequencing Workshop”, Utrecht Ion User Group Meeting 2014, Amsterdam Wetenschappelijke dag LWNO (Landelijke Werkgroep NeuroOncologie), Utrecht Symposium “100 year Daniel”, Doelen, Rotterdam 26th EORTC-NCI-AACR Symposium on Molecular Targets and Cancer Therapeutics, Barcelona, Spanje

11 april 12 mei 16 mei

•

Basis Kwalificatie Onderwijs (volledig)

28 februari

•

Masterclass by Sean McCarthy - How to Write a Competitive Proposal for Horizon 2020 Hands On Pathologie Biobank Managers Meeting PALGA voor wetenschappelijk onderzoek Connecting Biobanks 2014 & lustrumviering BBMRI-NL

24 juni

Dr. H.J. Dubbink

• • • • • Prof.dr. L.H.J. Looijenga Dr. P.H.J. Riegman

• • •

21 mei 9 september 3 oktober 28-29 oktober 18 t/m 21 november

2 september 7 oktober 28 november

14

Jaarverslag 2014


Bij en nascholing niet stafleden Naam Bijeenkomst/cursus /congres Dhr. C.J. Vissers

• • • • •

Bezoek Digitaal toetsen TU Delft Bezoek Digitaal toetsen Hogeschool Rotterdam Bezoek Digitaal toetsen Vrije Universiteit Amsterdam E-learning symposium Erasmus MC “Flipping the classroom” Querido Symposium Medisch Onderwijs

Datum 11 februari 22 april 9 mei 19 mei 27 november

Opleiding / cursus / congres e.d. medewerkers Datum Medewerkers Opleiding / cursus / congres / etc 2013-2014

J. Bongers, E. Delfos

PRISMA in de praktijk

7-jan-14

T. vd. Klok, J. Ipenburg

Stralingsbeschermingsdeskundigheid niveau 5A

7-jan-14

I. Geurts - Giele

Training HPV typering DDL, Rijswijk. SPF-LIPA en GP-Luminex

14-jan-14

Vogel, de, Lisette

Cursus Good Clinical Practice

23-jan-14

T. de Jong, L. de Vogel

Conferentie Milieu en Veiligheid

31-jan-14

I. Geurts - Giele

8e bijeenkomst WMDP, Utrecht

1-feb-14

E. de Leeuw

Immunohistocytochemie

6-feb-14

E. Beerens

Access workshop advanced

12-feb-14

P. van Loenen

Introductie praktijkbegeleider labtechniek (PMLF)

13-feb-14

Glandular Workshop and Microscopic slide session (Hologic)

25-feb-14

E. de Leeuw, E. Delfos, M. Seton, M. Snijders – Kruisbergen, J. Vermeer – Mens, P. van Loenen S. Ramlal

19-mrt-14

M. Seton

Mindfulness (8 weekse training van het Pers budget)

5-apr-14

J. Bongers

symposium triage en decontaminatie bij ongevallen

7-apr-14

N. Chafia

Vervolgopleiding Analist screening BVO

10-apr-14

HSIL Workshop - Microscopic slide session ThinPrep PapTest

5-mei-14

E. de Leeuw, E. Delfos, M. Seton, M. Snijders – Kruisbergen, J. Vermeer – Mens, P. van Loenen E. de Leeuw

10-mei-14

J. Bongers

Symposium Vesalius 2014

12-mei-14

E. Beerens

Cursus Intern auditor "Integrated audits NIAZ en WMO"

19-mei-14

26-mei-14

A. Muizer – Soeteman, K. E-learning Symposium Desiderius School Vissers M. Snijders – Kruisbergen, J. WCD themadag punctiecytologie Vermeer – Mens P. van Loenen Advanced teaching course in clinical cytology (UMCG Wenckenbach, Groningen) B. van Osta, J. Bongers Intern Auditor (Lab Q Academy)

6-mei-14

E. Delfos, M. Seton

Satorius pipetting academy technique course

20-mei-14

M. Seton

WCD themadag punctiecytologie

20-mei-14 21-mei-14

Workshop Jaargesprekken

7th European Tutorial on Cytopathology (Istanbul, Turkije)

15

Jaarverslag 2014 10-sep-14

25-sep-14

8-nov-14 13-nov-14

Pathologie, Erasmus MC P. Derkx, M. Doukas, B. Jepsers, A. van Leenders, A. van Tilburg, C. Avenca Valente J. von der Thüsen, M. Schipper, M. Doukas, K. Biermann E. de Leeuw, J. Shukla – van Leeuwen, B. van Gils I. Bouma

13-nov-14 P. van Loenen

Cursus ontruiming en kleine blusmiddelen

toets BVO darmkankeronderzoek

WIHC najaarscongres 2014 Basistraining Webredactie / Alterian ROTS symposium 5th lungcancer update

Arbeid en gezondheid Ziekteverzuim: Exclusief zwangerschapsverlof en incl zeer lang verzuim > = 1 jaar: 2014 Maand Ziekteverzui Meldingsfrequentie m% (geëxtrapoleerd naar jaarbasis) Januari 6.2% 1.7 Februari 4.8% 1.5 Maart 3.6% 1.5 April 5.0% 1.7 Mei 3.8% 1.4 Juni 3.4% 1.0 Juli 3.2% 0.9 Augustus 3.5% 1.0 September 4.1% 1.9 Oktober 4.1% 2.6 November 3.8% 1.1 December 4.3% 1.7 Totaal 4.2% 1.5 (2012: ziekteverzuim 3.5%, meldingsfrequentie: 1.7; 2011: ziekteverzuim: 4,6%, meldingsfrequentie: 1,6) De afdeling had zich voor 2014 een ziekteverzuim van <4,5% en meldingsfrequentie van <2 als norm gesteld. Deze norm is behaald. Onrust onder medewerkers voornamelijk veroorzaakt door de reorganisatie fase 1 en 2 heeft zich niet vertaald in een hoog ziekteverzuim. Leidinggevenden reageren adequaat op zowel dreigend verzuim (preventief) als langdurig en kort frequent verzuim (bron: jaarrapportage 2014 afdeling Pathologie i.k.v. P&C cyclus).

16

Jaarverslag 2014


Arbo-incidenten (bedrijfsongevallen, prikaccidenten) In 2014 zijn in de categorie “prik-, snij-, spat- en bijtincidenten” 7 incidenten gemeld, waarvan 5 snij-incidenten en 2 prik-incidenten en 5 (bijna)ongevallen en onveilige situaties gemeld. RI&E Een RI&E is een systematisch onderzoek naar de risico's op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn voor de medewerkers. Een afdeling dient een actuele RI&E te hebben. De RI&E zou 1x in de 5 jaar uitgevoerd moeten worden. Alleen als er veranderingen zijn zoals verbouwingen of nieuwbouw dan moet er tussentijds een RI&E worden uitgevoerd. In het plan van aanpak van de RI&E van de afdeling Pathologie zijn 68 knelpunten gemeld. De uitvoering van de maatregelen om de knelpunten op te lossen wordt door de leidinggevenden gemonitord. Inmiddels zijn 65 van de 68 knelpunten afgehandeld. Bij “Onderzoek en behandeling van patiënten” staan nog 3 knelpunten open. Tijdens een overleg met de arbeidshygiënist in maart 2015 is afgesproken dat deze contact zal opnemen met de kwaliteitsmanager om de openstaande knelpunten op te pakken

17

Jaarverslag 2014


Personeelsvereniging 2013/2014 Mw. C. Doebar Mw. L. Evenepoel Mw. K. van Kessel Mw. B. van de Wall Mw. M. Weerts Dhr. A. van Tilbug

2014/2015 Dhr. M. Kap Mw. K. Kolijn Mw. Y. Gao Dhr. M.M.M. Jansen Supervisie: Mw. I. van Woerkom

De afdeling Pathologie bevindt zich in het Be gebouw (het Josephine Nefkens Gebouw). In dit gebouw bevinden zich meerdere afdelingen (oa urologie -. neurologie -, interne oncologie en gynaecologie onderzoek. De feestcommissie bevat dan ook leden van meerdere afdelingen. In 2014 zijn er verschillende borrels georganiseerd en is er een dagje uit naar het strand van Scheveningen geweest, de zogenaamde “labdag”. Het jaar is afgesloten met de kerstviering.

Investeringen In 2014 is de volgende apparatuur (met waarde >= € 12.000) aangeschaft : • Cryostaat • Microtoom

18

Jaarverslag 2014

3.


Patiëntenzorg Inleiding De afdeling Pathologie doet zorg, onderzoek en onderwijs. Het medische specialisme pathologie, hierin bijgestaan door moleculaire biologen in de pathologie en onze weefselbankbeheerder, doet dat met borging van de kwaliteit, oog voor vakgroepfunctioneren, het clïentperspectief en de professionele ontwikkeling. Er is een jaarplan 2014 geweest voor de kwaliteit, terwijl voor de andere drie componenten er een medisch beleidsplan was. Niet alle aspecten daarvan kunnen in dit jaaroverzicht. Op basis van het jaarplan, lopen we geregeld de zaken na (de doelstellingen: zie ook hoofdstuk 4). Dit zijn er teveel om hier allemaal te noemen of in het jaarverslag te tonen. We moesten keuzes maken. In noem hier doorlooptijden, gegevens over de wachttijd voor vriescoupes op de centrale locatie en zaken m.b.t. verwisselingen (bij de eerste HE, dus als in de ontvangst- en laboratoriumfase dit nog niet is ontdekt: zie hoofdstuk IV). Zo is bijvoorbeeld van alle ‘niet-resecties’(biopten dus) 90% in zeven kalenderdagen afgewerkt: we rekenen kalenderdagen, (helemaal logisch is het overigens niet, want het pathologie laboratorium is geen 7x24 uur service) maar die norm is helder. Bij wachttijden voor vriescoupes hadden we een lastigere doelstelling. Binnen 35 minuten afwerken. Al snel bleek dat de werkelijkheid ingewikkelder was. Bewustzijn van de doorlooptijd was een voorwaarde. Een van de componenten daarvan was een televisiescherm waarbij de doorloop wordt vermeld van elke vriescoupe. Onze ICT beheerder annex uitvinder (Hans de Bruijn) haalt hiervoor gegevens uit Sympathy die bewerkt worden tot doorlooptijden en geprojecteerd Een ‘vriescoupescherm’ toont de minuten tussen ontvangst en uitslag worden op een televisiescherm pal voor de werkkamers. Voor het terugdringen van verwisselingen (‘primaire HE’) was een heel kwaliteitssysteem nodig. Een van de andere doelstelling voor de zorg was zoveel mogelijk invriezen en de weefselbank optimaal beheren (conform de code goed gebruik). Aan het eind van dit hoofdstuk wordt hiervan verslag gedaan.

19

Jaarverslag 2014


Productie Ontvangen diagnostiek Histologie H

D

C

CX

S

SH

2013 januari

2501

0

352

132

20

13

februari

2376

0

355

107

14

6

maart

2438

0

377

136

16

9

april

2442

0

338

130

10

5

mei

2331

0

359

140

30

19

juni

2117

0

342

130

13

10

juli

2563

0

429

164

12

4

augustus

2226

0

372

108

14

11

september

2262

0

338

114

7

7

oktober

2394

0

408

125

14

9

november

2610

0

397

140

16

9

december

2156

0

335

119

18

7

Totalen

28416

0

4402

1545

184

109

H

D

C

CX

S

SH

januari

2438

0

404

154

25

6

februari

2336

0

359

121

15

10

maart

2407

0

356

127

30

16

april

2484

0

364

141

15

9

mei

2317

0

363

145

21

7

juni

2212

0

378

106

16

6

juli

2562

0

435

118

18

14

augustus

2182

0

320

99

12

6

september

2441

0

380

141

18

8

oktober

2542

0

386

111

9

6

november

2416

0

375

130

14

6

december

2437

0

396

104

14

15

Totalen

28774

0

4516

1497

193

109

2014

20

Jaarverslag 2014


H+D

C

CX

S

SH

Productieverschil 2014 met 2013 Januari

-3%

15%

17%

25%

-54%

Februari

-2%

1%

13%

7%

67%

Maart

-1%

-6%

-7%

88%

78%

April

2%

8%

8%

50%

80%

Mei

-1%

1%

4%

-30%

-63%

Juni

4%

11%

-18%

23%

-40%

Juli

0%

1%

-28%

50%

250%

Augustus

-2%

-14%

-8%

-14%

-45%

September

8%

12%

24%

157%

14%

Oktober

6%

-5%

-11%

-36%

-33%

Cytologie 1. Mammacytologie 2014 zonder revisies en consulten. Vanuit het mammazorgpad worden mammacytologie preparaten worden onder echo geprikt en als glaasjes aangeleverd met het restmateriaal overwegend op cytologie. Stolsels en eventuele vastere componenten worden gefixeerd, doorgevoerd, ingebed en uitgeboekt als histologie (T of H nr). De patientpopulatie is niet representatief voor de Nederlandse bevolking, maar omvat een cohort vrouwen met aangetoonde BRAC1 en BRAC2 mutatie (dan wel verdacht voor-), die onder surveillance zijn. Er wordt ook gebruikt gemaakt van MRI voor vroegdetectie in deze groep. Hierbij worden kleinere tumoren gezien die niet gemakkelijk zijn aan te prikken. Dit verklaart mogelijk het relatief hoge percentage onbeoordeelbare puncties (68/321: 21%). HISTOLOGIE

2014 CYTOLOGIE

MALIGNE

TOTAAL

BENIGNE

GEEN

321

maligne

15

15

verdacht

7*

1

atypie

1

20

5

26

benigne

2

28

174

204

HIST TOTAAL

25

49

179

253

16

47

68

8

(*1x NHL) ONVOLDOENDE

5

21

Jaarverslag 2014


Alle gegevens zijn gecontroleerd door de patholoog met aandachtsgebied mammacytologie: dit is nodig omdat het voorkomt dat bv twee laesies worden gezien, waarvan er maar één wordt aangeprikt. Bij histologische bevestiging moet immers helder zijn welke laesie nu als follow-up of gouden standaard voor de punctie geldt. Soms bleek er twee keer een histologisch biopt nodig voordat een afwijkende cytologie bevestigd kan worden. Revisies en consulten zijn niet meegeteld. Gebruikt voor de 2x2 tabel zijn 321 puncties. In de onderstaande tabel staan de parameters die uit de 2x2 tabel zijn af te leiden. Het percentage FN valt op: dit is mogelijk een gevolg van het aanprikken van kleinere laesies.Het is iets gestegen tov 2013, toen het 7,8% was, maar het is minder dan in 2012, toen het 24% betrof.

CYTOLOGIE *mamma*laesies sensitiviteit (15+7)/25 *100% specificiteit (20+28+5+174)/(49+179) *100% FN % (fout negatief) (1+2)/25 *100% FP % (fout positief) (1)/(49+179) *100% pos voorspel waarde (15+7)/(15+8) *100% neg voorspel waarde (20+28+5+174)/(26+204) *100% geen diagnose 47/(253+68) *100% In deze categorie zijn nog 5 maligne laesies gevonden

88.0 % 99.6 % 12.0 % 0.4 % 95.7 % 98.7 % 14.6 %

2. Schildkliercytologie 2014 zonder revisies en consulten Schildklierpuncties worden verricht door de radiologen onder echocontrole. In 2014 werd het punctaat vrijwel altijd op 1 of 2 glaasjes aangeleverd, terwijl de rest van het punctaat op cytolyte (dunnelaagvloeistof) werd aangeleverd. Cystes die worden aangeprikt leveren relatief vaak een Bethesda 1 uitslag op. Dit leidt tot 'herpuncties'. Voor de Bethesda analyse tellen wij deze puncties niet mee. Het totaal waarop de tabel is gebaseerd bedraagt 177 (het aantal 'eerste puncties' in 2014). Het aantal 'vervolgpunctie' bleek 35 en in 6 gevallen is er ook een derde punctie verricht. De percentages B1 is twee groepen is resp. 40% en 80%. Het heeft derhalve niet erg veel zin een punctie meer dan 1 x te herhalen. Conform de Bethesda classificatie, vermelden wij hier alléén de positief voorspellende waarde op maligniteit. Het totaal aantal geanalyseerde puncties bedroeg: 177 met 31% B1. Dit is teruggekoppeld met de radiologen. De Bethesda wordt sinds 2012 gebruikt in het Erasmus MC. Revisies en consulten zijn niet meegeteld. In 2014 waren er slechts 3 puncties uit de eigen kliniek met B6 ('maligne'), waarvan één zonder histologische bevestiging. De verdeling van de verschillende klasses lijkt iets te verbeteren tov 2012 en 2013.

22

Jaarverslag 2014


Bethesda 2012 2013 2014 B6 8/9 *100% = 88,9% 5/5 *100% = 100,0% 2/3 *100% = 66,7% # B5 4/7 *100% = 57,1% 6/8 *100% = 75,3% 3/4 *100% = 75,0% B4 1/6 *100% = 16,7% 0/7*100% = 0,0% 1/6 *100% = 16,7% B3 3/11 *100% = 27,3% 2/9 *100% = 22,2% 1/22 *100% = 4,5% B2 0/104 *100% = 0,0% 1/79 *100% = 1,3% 1/86 *100% = 1,2% B1 1/60*100% = 1,7% 3/77 *100% = 3,9% 3/56 *100% = 5,4% # nb 1 casus bij bethesda 6 geen histologie ivm overlijden patient

Pos Voorspellende waarde Bethesda scores 100 90 80 70

2012

60

2013

50

2014

40 30 20 10 0

B1

B2

B3

B4

B5

B6

Pancreas cytologie (EUS) in 2014. HISTOLOGIE

2014

PCT

CYTOLOGIE

MALIGNE

BENIGNE

ONVOLDOENDE

GEEN histo

TOTAAL

MALIGNE

5

0

0

9

14

VERDACHT

2

2

0

4

8

ATYPIE

0

0

0

4

4

BENIGNE

1

1

2

12

16

HIST TOTAAL

8

3

31

42

23

Jaarverslag 2014

ONVOLDOENDE


0

0

2

2

Klinische follow up is NIET in deze gegevens verwerkt. Exclusief revisies/ consulten Bespreking. Vaak ontbreekt er histologische bevestiging. Voor de berekening van de parameters zoals sensitiviteit en fout negatief, is dat nog wel te overzien, maar voor specificiteit en fout positief wordt dit zeer lastig. Dit geldt ook voor pos voorspellende waarde. mogelijk. Klinische follow-up kan vaak als surrogaat dienen, maar met de beperkte tijdshorizon van een jaarverslag is dat niet praktisch. Alleen de categorie 'geen diagnose' kan zonder verdere discussie berekend worden: dit is 4,5%. Een uitzonderlijk goed resultaat voor een dergelijke complexe techniek. Overige parameters zijn opvraagbaar bij de cytologie.

Cumulatief pancreascytologie over 2012-14 Histologie Cytologie Maligne Benigne Onvoldoende Geen Maligne 26 21 Verdacht 7* 7 Atypie 6 1 9 Bengine 8 8 4 49 Totaal 47 9 5 86 Onvoldoend 2 3 5 16 e * in deze groep patiënten bevinden zich veel inoperabele tumoren

Totaal 47 14 16 69 146 26

CYTOLOGIE PANCREAS CUMULATIEF 2012-2014 sensitiviteit (26+7)/47 *100% 70,2% * Onvoldoende FU specificiteit (1+8+4+9+49)/(9+5+86) *100% 71.7 % FN % (fout negatief) (6+8)/47 *100% 29,8 % * Onvoldoende FU FP % (fout positief) (21+7)/(47+14)*100% 28,3 % * Onvoldoende FU pos voorspel (26+7)/(47+14)*100% 54,1 % waarde neg voorspel (1+8+4+9+59)/(16+69) *100% 71,7 % waarde geen diagnose (26/(146+26) *100% 9,3% * Bij inoperabele tumoren werd geen histologie verkregen. Dit vertekent de pos voorspellende waarde, de specificiteit en de FP fractie (geel aangegeven)

24

Jaarverslag 2014


Speekselklier cytologie 2014 HISTOLOGIE CYTOLOGIE MALIGNE /6 VERDACHT /5 ADENOOM /4 ATYPIE /3 WARTHIN BENIGNE /2 TOTAAL HIST

MALIGNE 8 3 0 1 1 0 13

ADENOO M 0 0 6 1 0 0 7

BENIGNE 1 1 1 0 3 3 9

GEEN histo 7** 1 3 2 23 26 62

TOTAAL 16 5 10 4 27 29 91

Cytologie ONVOLDOENDE/1 1 2 2 9 14 **4 patiënten zijn overleden Commentaar: puncties in het KNO gebied, zoals speekselklieren, zijn meestal niet gericht op het aantonen- of uitsluiten van maligniteit. Bij Warthin- en pleomorf adenoom, is de effectiviteit van de cytologie meer erop gericht de diagnose te bevestigen en niet zozeer een maligniteit aan te tonen of uit te sluiten. Verder wordt er bij deze aandoening ook nog al eens afgewacht: dan volgt er geen histologie. De mate waarin klinische FU als gouden standaard kan dienen voor cytologie, is beperkt. We hebben hier volstaan met het vermelden van alleen de kruistabel (cytologie x histologie) en daar vooralsnog geen waardeoordeel Cervixcytologie 2014 pap0 pap1 pap2 pap3ag pap3am pap3b pap4 pap5 TOTAAL Aantal 29 1124 171 107 40 17 2 5* 1495 Uitstrijk 1.9% 75.2% 11.4% 7.2% 2.7% 1.1% 0.1% 0.3% 100% *1x adenocarcinoom, 2x plaveiselcelcarcinoom, 2x carcinoom van elders (ovarium, ACUP)

CERVIX HISTOLOGIE CYTOLOGIE CX CA HSIL PAP 5 3* PAP 4 2 PAP 3b 1 13 + PAP 3am 3 14 PAP 3ag 21 PAP 2 6 PAP 1

LSIL

geen afw.

GEEN HIST

1 5 19o 11o 2

1 9 10 19

10 35 102 930

CYT totaal 3 2 15 33 84 129 951

25

Jaarverslag 2014


Totaal HIST 7 56 38 39 1077 1217 o PAP 0 1 18 19 o +  *1x adenocarcinoom, 1x cilinderepitheel afwijking, carcinoomaudit, revisie

Positief voorspellende waarde per papklasse (tabel en grafiek) PAP KLASSE PAP 5 PAP 4 PAP 3b PAP 3am PAP 3ag PAP 2 PAP 1

Berekening 3/3 *100% = 2/2 *100% = 14/15 *100% = 22/33 *100% = 40/84 *100% = 17/129 *100% = 2/951 *100% =

Percentage uitstrijken met afwijkende histologie 100 % 100 % 93.3% 66.7% 47.6% 13.2% 0.2%

100 80 60 40

2014

20 0

PAP 1

PAP 2

Immunohistochemie Immunochemie 2014 IH kleuringen IH verrichtingcodes

PAP 3ag

PAP 3am

PAP 3b PAP 4

PAP 5

33.433 7.508

Oogziekenhuis/Havenziekenhuis 2014 2014 Histologie IHC (%) Cytologie VC IHC % OogZH 499 120 77 120 HavenZH* 1122 449 439 0

Moleculair IF/Em 6 10 85 1

* betreft uitsluitend mamma-, long- en darmtumordiagnostiek

26

Jaarverslag 2014


Obducties 2012 2013 overleden obducties overleden obducties Januari 104 17 (16%) 103 21 (20%) Februari 79 26 (37%) 89 15 (17%) Maart 89 31 (35%) 84 18 (21%) April 80 12 (15%) 92 11 (12%) Mei 93 20 (22%) 80 31 (39%) Juni 81 20 (25%) 77 13 (17%) Juli 99 26 (26%) 101 13 (13%) Augustus 86 17 (20%) 59 17 (29%) september 67 17 (25%) 82 6 (7%) Oktober 88 14 (16%) 74 15 (20%) november 87 14 (16%) 87 16 (18%) december 103 28 (27%) 90 17 (19%) Totaal 1056 242(23%) 1018 193 (19%)

2014 overleden obducties 86 25 (29%) 82 15 (18%) 104 30 (29%) 69 15 (22%) 93 21 (23%) 101 16 (16%) 80 18 (23%) 63 12 (19%) 85 18 (21%) 78 9 (12%) 72 14 (19%) 94 14 (15%) 1007 207

Aantal overledenen aangemeld bij mortuarium en aantal obducties over 2012,2013 en 2014.

27

Jaarverslag 2014


Overzicht weefselbank Aantallen ingevroren samples opgedeeld in verschillende weefsel typen en condities:

Peildatum 23-3-2015

28

Jaarverslag 2014

Jaar 2010 2011 2012 2013 2014

Jaar 2010 2011 2012 2013 2014


Samples In Uit 5312 867 5198 1073 5355 1607 5789 1392 6687 1552

QC RNA %RIN<6,5 5 6 6 6 ND

QC Plaatsing 100% 100% 100% 100% ND

Bezwaarden Patienten Samples 2 6 4 12 3 8 4 12 ND ND

Prospectief ondersteunde verzamelingen: • MATCH-studie, • Mamma project, • KNO-studie, • Blaas-studie, • Derma, • ROSCAN-studie, • OVCAM-studie, • PSI-IBD, • PSI-BED.

29

Jaarverslag 2014

4.


Kwaliteit Inleiding In 2014 heeft de afdeling 2 visitaties gehad: 1. Raad van Accreditatie ( 3e controlebezoek) 2. Visitatie BVO Darmscreening Raad van Accreditatie (3e controle bezoek) Het derde controle-onderzoek bij de afdeling Pathologie van het Erasmus MC werd uitgevoerd tegen ISO 15189:2012 en had aldus het karakter van een transitiebeoordeling van de ISO 15189:2007 naar de ISO 15189:2012. Het onderzoek heeft zich, naast het functioneren van het kwaliteitsmanagementsysteem (de PDCA cyclus), met name gericht op de nieuwe en/of gewijzigde c.q. meer gedetailleerde eisen in de 2012 versie t.o.v. de 2007 versie van de norm. Daarnaast zijn ook de operationele processen (pre-onderzoek-, onderzoeken postonderzoekprocessen en adviesdiensten) beoordeeld. Tijdens het controle bezoek van 23 juni 2014 werd geconstateerd dat niet aan alle nieuwe en/of gewijzigde eisen van de ISO 15189:2012 t.o.v. de ISO 15189:2007 is voldaan. Voor deze 9 geconstateerde afwijkingen werd de categorie (B) geschreven met een afhandelingstermijn tot 1 juni 2015. Voorts waren 5 afwijkingen tegen de huidige ISO 15189:2007 geconstateerd met een afhandelingstermijn van 3 maanden. De afdeling had zich voorgenomen om alle afwijkingen (B en (B)) voor het verstrijken van de 3 maanden termijn af te handelen. Dit zou resulteren tot het behalen van de ISO 15189:2012 accreditatie. Op 2 na waren alle afwijkingen binnen de termijn van 3 maanden afgehandeld. Op de 2 niet opgeheven afwijkingen zijn aanvullende maatregelen en documentatie aan de RvA overlegd, waarna geconcludeerd werd dat beide afwijkingen alsnog waren opgeheven. Op 20 november 2014 heeft de Klinische Pathologie van het Erasmus MC Rotterdam de NEN-ENISO 15189:2012 accreditatie behaald.

30

Jaarverslag 2014


Visitatie BVO Darmscreening Op 21-11-2014 is een periodieke audit door de Stichting Bevolkingsonderzoek Zuid-West uitgevoerd. In totaal waren 3 aandachtspunten geconstateerd. Op een aantal aandachtspunten uit het uiteindelijke rapport is door de afdeling het verzoek gestuurd om aanvullingen op het rapport aan te brengen. Op 24-03-2015 is het gecorrigeerde auditrapport Zuid-West 21112014-24032015 naar de afdeling verstuurd.

31

Jaarverslag 2014


Borging van het kwaliteitssysteem Binnen de afdeling Klinische Pathologie is een uitgebreid geïntegreerd kwaliteitssysteem geïmplementeerd om de kwaliteit voor een passende zorg/dienstverlening aan de patiënten en aanvragers te waarborgen. Door middel van een borgingssystematiek wordt een voortdurende kwaliteitsverbetering nagestreefd door te toetsen of de beoogde doelen ook werkelijk gehaald worden en het systeem functioneel en doeltreffend is. Dit geldt voor zowel het kwaliteitssysteem zelf als voor de analysetechnieken en diagnostische taken. Meerdere stappen in de keten van het diagnostisch aanbod door de afdeling pathologie zijn geborgd vanaf het moment dat de aanvrager patient materiaal verpakt om verstuurd te worden naar de afdeling ('instructies voor aanvragers, ordermanagement) tot het moment waarop de effecten van een diagnostisch product (bv follow-up van cytologische puncties om de gevoeligheid te kunnen berekenen) worden gemeten. Een UMC afdeling pathologie heeft hiernaast ook onderwijs- en onderzoeksverplichting. Het MR houdt tot op zekere hoogte hier wel rekening mee, maar de borging van de MR doelen bevinden zich vooral in de patiëntzorgtaak van de afdeling. Dit blijkt ook wel uit de doelstellingen uit het jaarplan 2014, waarvan er 11 niet gehaald zijn. Dit betreft grotendeels activiteiten die buiten het kwaliteitsborgingssysteem van de zorg vallen. Samenvattend is de geschiktheid van het kwaliteitsmanagementsysteem in zijn algemeenheid voor de afdeling niet goed te beoordelen. Pathologie activiteiten zijn vaak categorisch en niet ordinaal, zodat smart- en cijfermatige doelformuleringen niet goed mogelijk zijn. Het is aannemelijk, maar niet bewezen, dat het kwaliteitssysteem een doeltreffende bijdrage levert aan de patiëntenzorg. Dit geldt o.a. op het gebied van verwisselingen, doorlooptijden, incidentrapportages, 2e lijns controles etc. Kwaliteitsindicatoren Interne verwisselingen: Het aantal interne verwisselingen in 2014, gemeld in Sympathy onder de code 19, is ten opzichte van 2013 afgenomen. Na analyse van alle incidenten in 2014 blijkt dat 13 meldingen niet onder de Sympathy code 19 geplaatst. In 2013 waren dit er 2. Kwaliteitsindicator

:

Materiaal verwisseling – verwisselingen op primaire HEcoupe

Norm 2014

:

Aantal < dan 2013

Realisatie 2014

:

Totaal aantal verwisselingen in 2014, na analyse: 26 Waarvan 6 op 1e HE niveau => dalende trend

Realisatie 2013

:

Totaal aantal verwisselingen in 2013, na analyse: 51 Waarvan 10 op 1e HE niveau.

Opmerking / voortgang :

Totaal aantal verwisselingen geeft een daling van 50%. Het aantal ernstige verwisselingen (= verwisselingen op primaire HE-coupe) is met 40% gedaald.

Na deze correctie zijn in 2014 in totaal 26 verwisselingen gemaakt en in 2013 waren dit er 51. De meest ernstige verwisselingen met de code 1e HE (Sympathy code 19A) is met 40% afgenomen waarmee de norm (aantal < dan 2013) is behaald. De belangrijkste conclusie is, gezien het feit dat de medewerkers herhaaldelijk, in de diverse werkoverleggen gewezen worden op het 1 op 1 werken, tot deze halvering heeft geleid. Dit heeft mede ook geleid tot de afname van de 1e HE verwisselingen binnen alle processen. Indien nodig worden op deze 32

Jaarverslag 2014


ernstige verwisselingen een PRISMA analyses uitgevoerd. In 2014 is 1 PRISMA analyse op 1e HE uitgevoerd. De oorzaken en verbeteractie van t.o.v. de verwisselingen worden met de betrokkenen teruggekoppeld en in de diverse werkoverleggen besproken. In voorgaande jaren kwamen de ernstige verwisselingen grotendeels bij het proces “snijden, plakken” voor. Vandaar de term 1e HE. Deze term zal per 01-01-2015 veranderen in “Ernstige verwisseling (in het) primaire proces”, omdat deze verwisselingen in alle processen kunnen voorkomen. In onderstaande tabel zijn de verwisselingen en de verwisselingen op 1e HE niveau van 2014 t.o.v. 2013 weergegeven, welke gerelateerd zijn aan de werkzaamheden op unitniveau. Verwisseling Sympathy meldingen (na analyse) Verwisseling / uitsnijkamer Verwisseling intern / inbedden plakken, snijden, kleuren, afleveren, nabestelling Verwisseling intern / CO / Revisie / DDHK Verwisseling intern Cytologie Verwisseling intern / Obductie Verwisseling intern / verslaglegging Verwisseling intern Immunologie Verwisseling MolDia Sub totaal Eindtotaal

Totaal 2014 1e HE 4 2 7 1

Totaal 2013 1e HE 3 3 17 5

2 1 3 1 2 20

7 1 1 7 5 41

26

2 1 6

51

1 1 10

Doorlooptijden: Voor alle H, C, CX, S en SH nummers: de tijd tussen registratie en uitslag (autorisatie), waarbij registratie dag 0 is. De doorlooptijd is de tijd die zit tussen moment van registratie en eerste autorisatie in kalenderdagen (doorlooptijd = datum eerste autorisatie – datum aankomst). Een gemiddelde doorlooptijd van alle onderzoeken geeft geen adequaat beeld omdat deze afhankelijk van het type onderzoek sterk verschillen. Daarom is een specificatie in soort onderzoeken gemaakt om de doorlooptijden goed te kunnen monitoren:

33

Jaarverslag 2014


Biopten (excl. revisies en consulten) Norm 2014: 90% binnen 7 kalenderdagen Realisatie 2014: 2014: 90,3% binnen 7 kalenderdagen (10686/11833 PAnrs * 100%) Realisatie 2013: 2013: 91,1% binnen 7 kalenderdagen (aant. PA nrs: 11657) Niet biopten (excl longresecties, revisies en consulten) Norm 2014: 90% binnen 14 kalenderdagen. Realisatie 2014: 2014: 92,9 % binnen 14 kalenderdagen (10187/10967 PAnrs * 100%) Realisatie 2013: 2013: 91,7% binnen 14 kalenderdagen (aant PAnrs: 16538) Obducties (alleen S nummers) Norm 2014: 90% binnen 28 kalenderdagen Realisatie 2014: 2014: 95% binnen 28 kalenderdagen 1e uitslag (197/207 obducties *100%) Realisatie 2013: 2013: 93% binnen 28 kalenderdagen 1e uitslag (171/184 obducties *100%) Norm doorlooptijd biopten, niet-biopten en obducties zijn voor 2014 behaald. Alleen de doorlooptijd van de biopten is wat verslechterd t.o.v. 2013. Dit heeft te maken met de verminderde capaciteit aan pathologen door onder meer zwangerschapsverlof van een patholoog, 6 maanden verblijf elders door een patholoog en geen vervanging van laboratoriummedewerkers. De doorlooptijden worden besproken in de commissie patiëntenzorg van de afdeling Pathologie, waar verdere verbeteracties worden afgesproken. Begin januari 2014 is een monitor opgehangen ten bate van de monitoring van de doorlooptijden van de vriescoupes. Er wordt nu standaard de wachttijd geregistreerd en geprojecteerd op de afdeling. Zie hoofdstuk 2 van dit managementreview, doelstelling 3 jaarplan 2014. Eén keer per kwartaal worden de doorlooptijden besproken tijdens de commissie patiëntenzorg en indien aanleiding hiertoe is frequenter. Bij dreigende overschrijding doorlooptijd biopten en “niet-biopten” stuurt het secretariaat een reminder naar de patholoog wiens naam bij het rapport ingevoerd staat. Gemiddeld aantal cassettes per PA-nr: In het jaarplan van 2014 was als norm 10% lager dan voor 2013 gesteld. Tijdens de bijeenkomst van het MT van 13 februari 2014 zijn de onderstaande resultaten besproken en is vastgesteld dat deze norm niet realistisch is en is deze bijgesteld naar: 5% < dan 2013. Daarna is tijdens het MT de norm bijgesteld naar “streven naar bandbreedte -5% tot +5%”. Gemiddeld aantal cassettes per PA-nr (exclusief biopten, revisies en consulten Norm 2014 : 5% < dan 2013 Realisatie 2014: 2014: gemiddeld 6,4 cassettes / PAnr (10293 PA-nrs) Realisatie 2013: excl biopten en revisies & consulten: 2012: 5,85 2013:gemiddeld 6,0 cassettes / PAnr (10603 PA-nrs) 34

Jaarverslag 2014


De meetresultaten worden tevens besproken in de commissie patiëntenzorg van de afdeling Pathologie. Tijdens het MT van 13 februari 2014 is afgesproken dat deze indicator specifiek zal gemonitord worden voor de materialen van gynaecologie, urologie en KNO. De specifieke monitoring op deze 3 materialen heeft in 2014 nog niet plaatsgevonden. Half maart 2015 is een nieuw overzicht met daarin de markeringscode van materialen gemaakt, zodat deze monitoring mogelijk wordt. In 2013 is men gestart met het vaststellen van het gem. aantal blokjes per PA-nummer in de verschillende per materiaal opgestelde macroprotocollen. Dit is in 2014 afgerond. De meetresultaten worden besproken in de commissie patiëntenzorg van de afdeling Pathologie. In 2014 is er uiteindelijk een stijging van 6,3% t.o.v. 2013, waardoor de norm voor 2014 niet is behaald Jaargesprekken Er wordt gestreefd om met elke medewerker van de afdeling pathologie, met een vast dienstverband, één maal per jaar een jaargesprek te hebben. Het jaargesprek heeft tot doel het voorafgaande jaar te evalueren en afspraken te maken voor het komende jaar. Alle competenties worden besproken, indien nodig (naar mening van leidinggevende of medewerker) vinden er meerdere gesprekken plaats. Ook alle tijdens het jaar extra gevoerde gesprekken en de daarin gemaakte afspraken worden geëvalueerd. Het jaargesprek wordt gevoerd op basis van de • functieomschrijving, • het voor de betreffende functie omschreven comPersoonlijke Effectiviteits Trainingentieprofiel, • samen met door de leidinggevende of medewerker minimaal 3 weken tevoren ingebrachte extra punten. In 2014 hebben 50 van de 55 medewerkers van de laboratoria (weefselbank, histologie, immunohistochemie, plastic& EM, cytologie, moleculaire diagnostiek), secretariaat en de afdeling obductie en mortuarium een jaargesprek gehad. Met de resterende 5 medewerkers wordt in het 1e kwartaal van 2015 een jaargesprek gehouden.Met pathologen, moleculair biologen, onderzoekers en ondersteuners heeft van Kemenade 28 gesprekken gevoerd. Rondzendingen De beoordeling van de doeltreffendheid en het juist functioneren van het kwaliteitssysteem vind o.a plaats door rondzendingen (kringzendingen), zoals georganiseerd door SKML, UK NEQUAS, QCMD, EQA KRAS van de European Society of Pathology (ESP) en Nordiqc. Onderstaande tabel geeft weer aan welke rondzendingen de units van de afdeling pathologie deelnemen.

35

Jaarverslag 2014

Unit Histologie Immunohistochemie Plastic/EM Cytologie Moleculaire diagnostiek In Situ Hybridisatie (onderdeel unit Moleculaire diagnostiek)


Deelname Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek (SKML) Nordiqc Geen SKML, EQA, QCMD SKML, External Quality Assessment (EQA) KRAS van de European Society of Pathology (ESP), UK NEQAS, SKML, External Quality Assessment (EQA) KRAS van de European Society of Pathology (ESP), Nordiqc

In 2014 zijn aan 21 ringonderzoeken deelgenomen, waarvan er 18 in een voldoende resultaat resulteerde. De acties van de onvoldoende resultaten worden, in overleg met de patholoog, in de betreffende werkoverleggen besproken.

Veiligheidsmanagementsysteem (VMS) verwisselingen (MIP’s/calamiteiten) MIP-meldingen MIP (Meldingen Incidenten Patientenzorg) meldingen worden in de Erasmus MC-brede MIPapplicatie: het Risicomanagementsysteem (RMS) geplaatst. De MIP-meldingen kunnen op de volgende manieren gemeld worden: • MIP meldingen t.a.v de afdeling Pathologie gemaakt door medewerkers van de afdeling Pathologie • MIP meldingen t.a.v de afdeling Pathologie gemaakt door medewerkers van andere afdelingen binnen het Erasmus MC • MIP meldingen door de afdeling Pathologie aan andere afdelingen (externe meldingen) In 2014 zijn in totaal 14 MIP meldingen t.a.v. de afdeling pathologie gemaakt. Hiervan zijn 11 meldingen door medewerkers van de afdeling pathologie gemaakt en 3 door medewerkers van andere afdelingen binnen het Erasmus MC. Alle meldingen uit 2014 zijn in het RMS administratief afgehandeld. Na analyse zijn de volgende categorieën aan de meldingen gekoppeld (zie tabel) Oorzaak

2014

2013

Communicatie

1*

5

Materiaal verloren

1

2*

Niet protocollair gewerkt

2

Onjuiste bewerking

1

2

Onjuiste diagnose

1 + 1*

5

Transportfout

1*

2

Vertraging

2

0

Verwisseling

4

5

Totaal

14

21

36

Jaarverslag 2014


De meldingen gemarkeerd met een * zijn teruggeplaatst naar de afdeling van de melder

Vergeleken met 2013 is er een duidelijke afname bij de oorzaken “communicatie” en “onjuiste diagnose” en een toename bij de oorzaak “vertraging” en “niet protocollair gewerkt”. Aan de melding wordt op basis van de antwoorden op de onderstaande twee vragen een ernstscore, variërend van 1 t/m 4, toegekend : 1. Gevolgen voor de patiënt? 2. Kans op optreden/herhalen? Na overleg in het KBT zijn 3 van de 14 meldingen overgezet naar andere afdelingen. omdat het incident op de afdeling van de melder heeft plaatsgevonden. In onderstaande tabel is de ernstscore van de overige 11 MIP meldingen, t.o.v. 2013, weergegeven. Ernstscores: Score Melder Totaal aantal (bijna) incidenten 1 2 3 4 Totaal: 2014 0 0 11 5 6 Totaal: 2013 15 3 3 0 21 Van de MIP meldingen met ernstscore 3 en 4 worden PRISMA analyses uitgevoerd. Bij de ernstscores 1 en 2 wordt na overleg in het KBT besloten of bij de afhandeling een PRISMA analyse wordt uitgevoerd. In 2014 zijn van de 6 meldingen met ernstscore 2, 4 PRISMA analyses uitgevoerd (2013: 5). Ten opzichte van 2013 zijn in 2014 geen meldingen met de ernstscore 3 en/of 4 gemaakt. Alle PRISMA analyses van 2014 zijn afgehandeld. Externe MIP meldingen In 2014 zijn door de medewerkers van de afdeling Pathologie 17 MIP meldingen bij andere afdelingen binnen het Erasmus MC gemaakt. Dit aantal is inclusief de 3 overgeplaatste MIP meldingen Calamiteitmeldingen Na het constateren van een gebeurtenis, wat een ernstig schadelijk gevolg heeft voor de patiënt, is het van belang dat de gebeurtenis systematisch geregistreerd wordt. In de regel zal altijd een MIP melding in het RMS gemaakt worden. Mocht de afdeling Pathologie beslissen dat het hier om een calamiteit gaat zal de gebeurtenis ook bij het IGZ gemeld worden. In 2014 zijn geen calamiteiten bij de IGZ gemeld. PRISMA-analyse In 2014 zijn in totaal 4 meldingen via de PRISMA methodiek geanalyseerd (2013: 5). Deze PRISMA analyses hebben allen betrekking op MIP meldingen over de afdeling pathologie en het betreft 1 verwisseling, 1 onjuiste uitslag, 1 niet protocollair gewerkt en 1 vertraging. Prospectieve risico-analyse (m.b.v. HFMEA/SAFER) In de loop van 2014 zijn de verbetermaatregelen naar aanleiding van de risicoanalyse van het proces “het transport van materiaal (coupes, blokjes) via Secretariaat (groep revisies en consult) naar de betreffende units” afgehandeld. 37

Jaarverslag 2014


De risicoanalyse van het proces “snijden/plakken/kleuren en afleveren van coupes” op de afdeling histologie is in november 2013 gestart. In maart 2014 is het laatste onderdeel “speciaal kleuringen” afgerond. Op 27-02-2015 is het analyse proces “snijden/plakken/kleuren en afleveren van coupes (incl archivering) afgerond. De deelnemers zijn via de mail uitgenodigd om de verbetermaatregelen te formuleren. In het KBT overleg van 18-11-2014 is besloten om een volgende prospectieve risico analyse op de processtap verslaglegging van de pathologen uit te voeren. Dit zal in 2015 plaatsvinden. Bovendien zal ook in 2015 een prospectieve risicoana]yse van het proces moleculaire diagnostiek uitgevoerd worden. Klachten In 2014 zijn er 4 klachten t.a.v. de Klinische Pathologie via de Klachtencommissie/ klachtenfunctionaris van het Erasmus MC gemeld (2013:3). Specificatie van deze 4 klachten: 2014

2013

Behandel- en zorgtechnische aspecten

1

0

Communicatieve en relationele aspecten

1

1

Organisatorische aspecten

0

0

Overige aspecten

2

2

Totaal

4

3

De klachten komen via de klachtencommissie binnen bij het afdelingshoofd, die deze verder afhandelt. Jaarlijks verstrekt de secretaris van de klachtencommissie een jaaroverzicht van alle klachten van de afdeling aan het afdelingshoofd. Drie van de vier gemelde klachten betreffen klachten m.b.t. het mortuarium. Naar aanleiding van deze meldingen zijn de volgende maatregelen getroffen. • Onjuiste nota is aangepast. • Nota voor zorg overleden patiënt (waarbij tevens obductie is verricht) is coulance halve gecrediteerd. • Mortalitas is gewezen op geldende wetgeving t.a.v. factureren en gevraagd grievende formulering op nota aan te passen. Met ingang van 11 juni 2014 heeft Mortalitas formulering op nota’s aangepast en excuses aangeboden. De vierde klacht betreft patienten materiaal wat op de afdeling pathologie in behandeling genomen zonder dat het door de aanvrager als spoedbepaling gekenmerkt was. Er is wel eerder een mondeling overleg over de spoedbepaling geweest. De ingevulde klinische vraagstelling was letterlijk “schimmel”. Tegelijk was de wens van de kliniek om een deel van het materiaal aan de afdeling microbiologie af te staan. Van het patiënten materiaal is in de uitsnijdkamer een gedeelte gesplitst voor de afdeling microbiologie. De splitsing is niet steriel uitgevoerd wat tot contaminatie van het geselecteerde materiaal voor de microbiologie heeft geleid. De patiënt heeft uiteindelijk een onnodige behandeling met antibiotica moeten ondergaan. Van deze klacht is tevens door de afdeling Pathologie een MIP melding gemaakt, waarvan een prisma analyse is verricht.

38

Jaarverslag 2014


Doelstellingen 2014

1

2

3 4

5 6

7

8 9

10

Doelstellingen Jaarplan 2014 & 2015: Patiëntenzorg Reductie van het aantal ernstige verwisselingen (verwisselingen op primaire HE coupe) 2015: Streven naar laag houden van ‘materiaal verwisseling na ontvangst’ Doorlooptijd beoordeling biopten (vaste meet tijdstippen, 2 jaarlijks: mrt, nov) - Biopten (excl revisies en consulten) (ook in 2015) - Niet biopten (excl revisies en consulten) - Obducties (alleen S nummers) Doorlooptijd vriescoupes (Centrumlocatie) verlagen Gemiddeld aantal cassettes per H-nr (alleen ‘niet biopten’, aanvrager binnen Erasmus MC; geen revisie of consult) Macroprotocollen monitoren Meten paneldiagnostiek weke delen & hematopathologie door Goldman klasse I te meten (=8%) Externe borging kwaliteit topreferente diagnostiek door afstemming (moleculaire) diagnostiek met andere UMC’s Opbouw van een inter-UCM pathologie consult service Uitvoering PvA intern klanttevredenheids-onderzoek 2013 Regionaal centrum voor moleculaire diagnostiek / regionale afstemming topklinische moleculaire diagnostiek met Amphia PA en Pathan -> contractuele dienstverlening voor externe borging van de kwaliteit reguliere moleculaire diagnostiek. Implementatie ordermanagement

Norm voor 2014/2015:

Deadline

2014: Aantal < dan jaar 2013

Continu

2015: Aantal < dan jaar 2014

Continu

90% is binnen 7 kalenderdagen 90% is binnen 14 kalenderdagen 90% is binnen 28 kalenderdagen

Realisatie doelstelling

2014

2014: 5% < dan 2013 Continu 2015: Streven naar bandbreedte -5% tot +5%. Realisatie doelstelling 2014 Realisatie doelstelling 2014

Implementatie consult service

Q3 2014

Realisatie doelstelling

2014

Implementatie business case

2014

Half oktober ordermanagement pathologie in

2014

39

Jaarverslag 2014

11


14

Contacten met (aanvragende) afdelingen gedurende het jaar over productie om in ieder geval tijdig(er) te kunnen anticiperen. Overgang van ISO 15189:2007 naar ISO 15189:2012 Verhoogde ‘awareness’ op de afdeling pathologie voor Kwaliteitswet zorginstellingen o.a. door alerter zijn op MIP meldingen en calamiteits meldingen. Onderzoek Aantal publicaties

15

Aantal promoties

16

Stafpathologen stimuleren uit te groeien naar junior PI, senior PI, via (primaire) pilotonderzoeking, Erasmus MC fellowships en residencies in het buitenland Postdocs en patholoog-onderzoekers stimuleren via een mentoraat met senior PI’s, door te groeien tot junior PI door aanvragen van funds, veni subsidies, KWF grants en voortzetten-verdieping van carrière in buitenland. a) Integratie weefsel-biobanking met het zorgproces b) Implementatie kostprijssysteem (incl organisatie brede weefselbankfunctie)

12 13

17

18 19

c) Afstemming met biobank Erasmus MC breed Start digitalisering Pathologie Verbetering autopsie door nieuwe, minder belastende technieken (minimal invasive autopsy; ism radiologie)

productie Realisatie doelstelling

Voldoen aan de ISO 15189:2012 norm

Q4 2014

2014 Continu

175 papers, waarvan 25 eerste en laatste auteur PA en in 1e kwartiel + streven 90% van de publicaties in bovenste quartiel Tenminste 4 promoties per jaar Doel: C.van Deursen kan een fellowship starten in 2014

Eind 2014

Eind 2014 2014

2014: Begin invoering in 2014

2014

2014: Volledig geïmplementeerd kostprijssysteem

Q1 2014

2014 Validatie whole slide imaging 2014: incl. 100 halen

Q4 2014 2014

40

Jaarverslag 2014

20


Onderzoeksrichtingen: - Translationele wetenschap Hoogleraar translationele - Ruimte voor nieuw en fundamenteel pathologie werven (OIC) - Infrastructureel b) Systematiek ontwikkelen voor interne prestatiefinanciering onderzoek 21 Portfolio keuzen: - Translationele ondersteuning en innoverende moleculaire diagnostiek voor CoE op gebied van - blaas-prostaat-kiemceltumoren (urologie), - hersentumorcentrum en Alzheimercentrum (neurologie en neurochirurgie), - gastro-intestinale tumoren, opgespoord via BVO (MDL, heelkunde). - Ondersteunend onderzoek voor: - mammazorg (interne onc., heelk., radiother.), - oesofagus- en pancreastumoren (MDL, heelk.), - melanomen (dermatologie, heelk.), - hals-hoofd tumoren (KNO & kaakchirurgie met o.a. Raman spectroscopie), - schildkliertumoren (endocrinologie). - Ondersteunend onderzoek en academische diagnostiek voor: - transplantatie (nier, hart, long, lever), - interstitiële longziekten, hart en vaatziekten en geriatrie (veroudering; comorbiditeit). 22 Wetenschappelijke integriteit = ‘rolmodel PI’s’ gecombineerd met laagdrempelige werkbespreking, biweekly, over ruwe data. 23 Verbetering data opslag Uitbreiding van NAS servers & storNext op de afdeling. Onderwijs 24 Het aanbod in geneeskunde (pathologie Realisatie doelstelling en histologie) en curriculum nanobiologie (ism Delft) handhaven.

2014

Q3 2014 Continu

2014

2014

Eind 2014

41

Jaarverslag 2014

25 26

27 28


Verhoging docenten met BKO Personeel Indicator: verzuim

Financiën 1,0 M€ verwerving van externe geldstroom Implementatie reorganisatie fase 2 (Zorg + O&O) Introductie ‘pathology research & trial service’ (PARTS).

2014: Streven naar tenminste 5

2014

2014: verzuim is < 4,5%, meldingsfrequentie < 2 2015: < 4,0 %

Eind 2014

2014 2014: Goedgekeurd reorganisatieplan fase 2 uiterlijk januari 2014 Inzetten fte’s tbv pathology technology service Inhuizen vaste fte’s in projecten (mits toegestaan)

Januari 2014

Panels Lymfomenpanel ZWN Het Lymfomenpanel ZWN is in 2014 26 keer bij elkaar gekomen. De bijeenkomsten van het panel duren gemiddeld 2,5 uur. Op één bijeenkomst na zijn er op de bijeenkomsten tenminste 2 (meestal 3 en vaak 4) experts aanwezig geweest. Besproken casus: Het aantal besproken casus in 2014 bedraagt 738. Ook in 2014 werden geen inzenddiagnosen geregistreerd, derhalve kan geen concordantie percentage worden bepaald. Een indicatie van deze vormen wel de voorlopige resultaten van de retrospectief geanalyseerde data van 2012. Deze laten onder ander zien dat het percentage onzekere diagnose in de orde van grootte is van 5% bedraagt en het percentage veranderde diagnose met potentiële therapeutische consequenties in de orde van grootte is van ongeveer 3%. Er waren geen reden om aan te nemen dat deze getallen substantieel anders zijn geweest in 2013 en wederom ook niet in 2014. Het aantal casus waar het panel met adviezen een vaak substantiële bijdrage aan de diagnostiek van de inzender heeft bijgedragen (onzekere diagnose inzender) wordt op grond van een oriënterende steekproef geschat op 5%. Dit percentage is gelijk aan die in 2012.

Weke delen panel Rotterdam Het IKNL weke delen panel regio Rotterdam is in 2014 maandelijks bijeengekomen. Er werden in 2014 in totaal 301 casus door het panel beoordeeld, waarvan 33 primair uit het Erasmus afkomstig (11%). In 4 casus van het Erasmus MC werd de uiteindelijke diagnose 42

Jaarverslag 2014


bijgesteld. In 2 van deze casus werd de oorspronkelijk door het panel gestelde diagnose later aangepast op grond van aanvullend moleculair onderzoek (zonder klinische consequenties). In 2 gevallen stelde het panel een andere diagnose (zonder klinische consequnties; 1 x maligne → andere maligne diagnose; 1 x benigne → andere benigne diagnose, deze mede gezien door prof. Fletcher, Harvard Medical School). Net als voorgaande jaren werden de aan het panel aangeboden preparaten in het Erasmus MC gedigitaliseerd zodat beoordeling door panel leden voorafgaand aan het panel mogelijk was. De samenstelling en het voorzitterschap van het panel bleef in 2014 ongewijzigd, bij verscheidende bijeenkomsten waren AIOS aanwezig.

Consulten en revisies extern In 2014 zijn in totaal 1279 consulten en 4846 als revisie geregistreerd. Hieronder bevinden zich ook een aantal gevallen voor de moleculaire diagnostiek van met name long en colon. In onderstaande tabel zijn diverse PALGA codes van de consulten en revisies weergegeven. Materiaal code

Bevat PALGA code consult

Bevat PALGA code revisie

Jaar 2014 2013 2014 2013 Consult 456 527 68 84 Revisie 85 70 4156 3719 Totaal 541 597 4224 3803 Verschil 2014 – 2013: Gemeten op 12-03-2015

Bevat geen PALGA codes (rev / con) 2014 2013 755 772 605 545 1360 1317

Bevat beide PALGA codes (rev / con) 2014 2013 7 5 17 7 24 12

Totaal

2014 1272 4829 6101

2013 1378 4327 5705

Op basis van de verschillende PALGA coderingen “discordant” en “concordant”, die in Sympathy worden geregistreerd door de pathologen zijn de volgende aantallen in onderstaande tabel weergegeven. De aantallen zijn samengesteld op basis van de zoekterm “discordant” en “concordant” in het Excel bestand “revcon2014” welke een export is uit Sympathy van datum 12-03-2015: Concordant (waarvan ten behoeve van derden)

Consult Revisie

2014 312 (156) 3495 (3084)

Discordant (waarvan ten behoeve van derden)

2013 104 (36)

2014 27 (20)

2013 4 (2)

2546 (1426)

212 (181)

115 (54)

Kleine discordantie (waarvan ten behoeve van derden) 2014 2013 3 2 147 (140)

9

Onbekend / niet vermeld

2014 930

2013 1277

975

1664

43

Jaarverslag 2014

5.


AIOS Opleiding Opleider: dr. G.J.L.H. van Leenders. Plaatsvervangend opleider: prof.dr. J.M. Kros; vanaf 17 juli prof.dr. F.J. van Kemenade. In 2014 waren in de opleidings- en onderwijsregio Zuidwest Nederland (OOR-ZWN) 26 AIOS werkzaam van wie 3 de opleiding onderbraken vanwege promotie onderzoek (zie overzicht). De affiliaties met onderstaande B-opleidingen werden voortgezet: Laboratorium Klinische Pathologie Midden Brabant (St. Elisabeth Ziekenhuis), Tilburg; PATHAN (St. Franciscus Gasthuis), Rotterdam; Pathologie laboratorium voor Dordrecht en omstreken, Dordrecht; Reinier de Graaf Groep, Delft. Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam. Conform voorgaande jaren zijn AIOS in dienst van het Erasmus MC en worden via detachering voor een aaneengesloten periode van tenminste 6 maanden en maximaal 12 maanden geplaatst in de B-opleiding. Cursorisch onderwijs In het kader van de opleiding worden er verschillende onderwijsactiviteiten georganiseerd: Thematisch Onderwijs, Regionale coupe avonden, Refereeravonden, Coupe-club ‘Kansas City Histopathology Club’, CATT-bijeenkomsten, Capita Selecta en Discipline overstijgend onderwijs. Regionale Coupeavonden Iedere coupe avond worden circa 10 casus besproken. Tijdens de coupe avond worden diagnostische probleemcasus besproken. De ingebrachte casus zijn afkomstig uit de deelnemende laboratoria. In 2014 werden 3 coupeavonden georganiseerd met actieve inbreng van de AIOS. Refeeravonden Tijdens de refereeravonden voor pathologie kunnen zowel diagnostisch georiënteerde onderwerpen als ook meer basaal wetenschappelijke georiënteerde thema’s gepresenteerd worden. Per refereeravond worden maximaal drie sprekers uitgenodigd. De locatie van de refereeravond rouleert over de deelnemende laboratoria. In 2014 werden 4 refereeravonden gehouden. Datum 15 april 17 juni

Sprekers

Onderwerp

Drs N. Horeweg

“CT screening for lung cancer: potential consequences for pathologists” “Hoeveel kanker is een carcinoom tegenwoordig nog?” “Synoptic reporting in de schildkliercytologie: hoogste tijd” “Richtlijn schildklierkanker 2.0”

Prof.dr. R. Giard Prof.dr. F.J. van Kemenade Dr. F.H. van Nederveen

44

Jaarverslag 2014


18 november

Dr. G.J.L.H. van Leenders

“Nierceltumoren”

9 december

N. Eken en J. Smeur (OM)

“Jurdische aspecten rond het overlijden en de lijkschouw

Rosai sessies In 2014 werden 5 Rosai-sessies georganiseerd. Bij Rosai onderwijs bespreekt een nationale of internationale expert met alle AIOS een onderwerp uit de klinische pathologie aan de hand van coupes. Daarna volgt nog een lezing van de expert voor AIOS, stafleden en regionale pathologen. Datum

Sprekers

Onderwerp

Titel lezing

28 februari

Dr. K.H. Lam

Maligne lymfomen

WHO 2008 classificatie van Maligne Lymfomen

2 mei

Dr. M.A. den Bakker

Interstiële Longpathologie

Longfibrose en de differentiaal diagnose

27 juni

Prof. Dr. W.J. Mooi

Melanocytaire laesies

Typische moedervlek. Gaarne PA

26 september

Prof.dr. M.R. van Dijk

Derma

Inflammatoire dermatosen

30 oktober

Prof.dr. J.V.M.G. Bovee

Botlaesies

Molecular pathology of bone tumors

Coupe-club ‘Kansas City Histopathology Club’ De deelname aan de internationale coupe-club ‘Kansas City Histopathology Club” werd gecontinueerd, waarbij de AIOS ieder per rondzending een casus toegewezen kreeg. De Kansas coupeclub is een internationale coupe club met participatie van pathologie laboratoria van verschillende componenten. Maandelijks zendt een lab 10 casus met kwalificatie als moeilijk tot zeer moeilijk aan de deelnemende centra. De casus worden met de AIOS en opleidingsgroep voor- en nabesproken.

CATT-bijeenkomsten, Thema Diagnostiek en Advies Door de afdelingen binnen het thema Diagnostiek & Advies van het Erasmus MC, wordt periodiek een gezamenlijke bespreking gehouden van een uur, rondom een casus die voor meerdere afdelingen interessant is. Deze bespreking heeft de vorm van een Critical Appraised Topic Thema (CATT), zoals bedoeld in het Kaderbesluit van het Centraal College voor de medisch specialistische opleidingen. In 2014 vonden deze besprekingen 7maal plaats, waarvan er een door de afdeling Pathologie werd verzorgd.

45

Jaarverslag 2014


Datum

Verantwoordelijke

Onderwerp

22 januari

Immunologie

“Ontspoorde T-cellen?”

5 februari

Nucleaire Geneeskunde

“Diagnostiek en Advies bij verdenking op endocarditis”

5 maart

Apotheek

“Paraquat, een intoxicatie met een luchtje”

Pathologie, G. Eker en J.I.P. van Ipenburg Medische Microbiologie & Infectieziekten

“Een onverwachte diagnose bij een immuuncompetente man”

4 juni

Radiologie

“Bijniermassa”

5 november

Immunologie

“Diagnostiek van Common Variable Immunodeficiencies (CVID) met granulomateuze complicaties”

2 april 7 mei

“Een Exotische vondst?”

Discipline overstijgend onderwijs (DOO) Capita selecta De capita selecta bijeenkomsten worden georganiseerd door de Centrale Opleidingscommisie (COCR) van het Erasmus MC. Het is niet vakgerelateerd, maar discipline overstijgend onderwijs, met aandacht voor de zogenaamde CanMeds competenties en wordt gegeven in de vorm van hoorcolleges van 2 uur. De inhoud wordt bepaald door de diverse geledingen uit het Erasmus MC. In 2014 werden 6 bijeenkomsten georganiseerd, allen door Anesthesiologie, afdeling Pijnbestrijding. Datum

Onderwerp

9 januari

Wat is pijn?

23 januari

Revalidatie bij pijn en psychologie van pijn

6 februari

Acute pijn bij volwassenen en kinderen

13 februari

Oncologische pijnbestrijding in de palliatieve zorg

27 februari

Palliatieve sedatie en euthanasie

6 maart

Chronische pijn en neuropathische pijn

Overig Discipline overstijgend onderwijs (DOO) Dit onderwijs wordt vanuit het Erasmus MC georganiseerd. In 2014 volgden 4 AIOS samen 6 modules. Thematisch onderwijs Volgens een rooster was er in 2014 wekelijks thematisch onderwijs, zoals: een uur thematisch onderwijs met coupes of een presentatie, door een staflid aan de AIOS (1x /week); literatuurreferaat in de vorm van een “critical appraisal of a topic” (CAT), door een AIOS (1x/ week); 46

Jaarverslag 2014

-


bespreking macroprotocol/verslaglegging, door een staflid (1x/ maand); moleculaire diagnostiekbespreking, door een staflid(2x/maand) obductie bespreking, door een aios (2x/ maand) onderricht in Methodologie & management, door een gast (1x/ maand); PALM (Pathology Laboratoria Meeting), door een staflid (2x/ maand)

Nederlandse Vereniging voor Pathologie Vrijwel alle AIOS namen deel aan de vergaderingen van de wetenschappelijke vereniging (NVVP) en aan (tenminste één dag van) de pathologendagen, waarbij ook verscheidene posters werden gepresenteerd. Toetsen De jaarlijkse Diagnostiektoets vond plaats op 22 april. Modulaire opleiding De opleiding pathologie in het Erasmus MC kent een modulair systeem met indeling in “modules”. Binnen dit systeem doorlopen AIOS de opleiding in in totaal 8 modules van drie maanden. De modules zijn samengesteld uit één of meer thema’s die een specifiek orgaansysteem betreffen. Deze thema’s zijn landelijk vastgesteld en dienen herkenbaar te zijn binnen de opleiding; elke module dient door elke AIOS twee maal doorlopen te worden. Modules pathologie OOR-ZWN Module Thema’s 1

Obductie / Perinatale pathologie

2

Hematopathologie / Cytologie algemeen / Cytologie gynaecologsich

3

Gynaecologische pathologie / Urogenitale pathologie

4

Mammapathologie / Endocriene pathologie / Nefropathologie

5

Dermatopathologie

6

KNO-pathologie / Thorax pathologie

7

Neuropathologie / Ophtalmopathologie / Bot- en weke delen pathologie

8

Gastrointestinale pathologie

47

Jaarverslag 2014

6.


Academisch Onderwijs Inleiding Onderwijs coördinatoren: Prof.dr. E.C. Zwarthoff en C.J. Vissers, Bsc De opleiding Geneeskunde aan het Erasmus MC kent een numerus fixus, een vastgesteld maximum aantal eerstejaars studenten, 410 in 2014. Het curriculum van de opleiding Geneeskunde bestaat uit een bachelor-master (BaMa) structuur. De bachelor duurt drie jaar en bestaat uit drie soorten onderwijs: thematisch onderwijs, lijnonderwijs en keuzeonderwijs. De master duurt eveneens drie jaar en omvat themaonderwijs, masteronderzoek en coschappen. De BaMA structuur omvat 40 hoorcolleges en 144 zogenaamde vaardigheidsonderwijs sessies. Hierbij zijn inbegrepen de vaardigheidsonderwijs sessies over de basis van de histologie. De klassieke pathologie als een breed specialisme, komt in beeld in de vorm van de gewaardeerde klinische obductie practica (KOP) en klinische pathologie practica (KPP), lijnonderwijs (75 sessies). De basis hierbij vormt de 'case history', waarbij sinds medio 2014 geprobeerd wordt dit af te stemmen (qua onderwerpskeuze) met het thematisch onderwijs van de studenten. Thematisch Onderwijs Coördinator: de heer C.J. Vissers, Bsc De afdeling pathologie participeert actief in het onderwijscurriculum, in de vorm van hoorcolleges en vaardigheidsonderwijs. In het collegejaar 2013-2014 werd onderwijs gegeven, in onderstaande thema’s: Thema

Hoor college (HC)

Vaardigheids onderwijs (VO)

Zelfstudie opdracht (ZO)

Tutor- en Studiegroep bijeenkomst

BA1A. De gezonde mens

-

-

-

6 bijeenk.

BA1B. Stoornissen in het milieu interieur BA1C. Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonale regulatie BA2A. Oncologie BA2B. Infectie- en immuunziekten BA2C. Houding en beweging BA3A. Stoornissen in de reproductieve cyclus BA3B. Disfuncties van hersenen en zintuigen

5 HC’s

28 VO’s

5 ZO’s

5 HC’s

28 VO’s

-

15 HC’s 2 HC’s

31 VO’s 14 VO’s

14 ZO’s 4 ZO’s

3 HC’s

7 VO’s 28 VO’s

2 ZO’s 4 ZO’s

-

8 VO’s

-

48

Jaarverslag 2014


Het kleinschalig onderwijs, het vaardigheidsonderwijs (VO) is een onderwijsvorm waarbij door directe interactie met studenten pathogenetische mechanismen en de morfologische uitingen van ziekte, op macro- microscopisch en moleculair niveau, duidelijk gemaakt worden. Met groot succes wordt in het vaardigheidsonderwijs “virtuele microscopie” toegepast, waarbij traditionele (licht)microscopen vervangen zijn door computers die via snelle verbindingen hoogresolutie beelden van gescande microscopische preparaten kunnen oproepen. Door middel van de applicatie ‘the Digital Slidebox’ van Slidepath, is het mogelijk om op een later tijdstip bij revisie van de leerstof de gedigitaliseerde preparaten nogmaals te kunnen bekijken. Deze applicatie biedt ook de mogelijkheid om virtuele coupes te koppelen aan andere vormen van multimedia (film, PowerPoint, PDF etc) en om interactief onderwijs te verzorgen door middel van gekoppelde vragen en (registreerbare) inlogverplichtingen. Enkele VO’s en zelfstudie opdrachten (ZSO) zijn volledig ontworpen in, en aangeboden via the Digital Slidebox, het voornemen is om deze functionaliteit verder uit te breiden Met het oog op de ontwikkeling van de digitale microscopie en de vaste plek die deze modaliteit inmiddels heeft verworven in het curriculum (“Digimic VO”) is het de wens van de afdeling om een grotere rol te spelen in die onderwijsonderdelen waarin digitale microscopie ingezet wordt. Lijnonderwijs Klinisch Obductie/Pathologie Practicum Coördinator: Prof.dr. J.M. Kros Collegejaar 2013-2014/onderwijs BA2 KOP. Klinisch Obductie Practicum Bachelor 2 BA3 KOP. Klinisch Obductie Practicum Bachelor 3 MA1 KPP-1. Klinisch Pathologie Practicum Master 1(-1) MA1 KPP-1. Klinisch Pathologie Practicum Master 1(-2)

Vaardigheidsonderwijs (VO) 19 VO’s 18 VO’s 19 VO’s 19 VO’s

Het Klinisch Obductie Practicum (KOP) en het Klinische Pathologie Practicum (KPP) zijn vormen van vaardigheidsonderwijs, waarin patiënten casus aan de hand van obductiemateriaal worden gepresenteerd. In het Klinisch Obductie Practicum (KOP, voor Bachelor 2 en 3), komen ziektegeschiedenissen, pathogenetische mechanismen en morfologische veranderingen van organen samen. De nadruk ligt op de algemene principes van pathofysiologie en ziekteleer. Begonnen wordt met integratie van de verschillende basisvakken, om de casus te kunnen begrijpen en inzicht te

49

Jaarverslag 2014


krijgen waarop het medisch handelen in moet grijpen om de patient beter te maken. De interactie tussen de studenten en de docent zijn bij dit onderwijs belangrijk. In het Klinische Pathologie Practicum (KPP, voor Master 1) worden, net als bij het KOP onderwijs, ziektegeschiedenis, pathogenetische mechanismen en morfologie geïntegreerd gedoceerd. Echter, in deze fase komt ook meer speciële pathologie aan de orde. Voortbouwend op basiskennis worden de aandoeningen meer in detail gepresenteerd. Naast obductiepreparaten wordt gebruik gemaakt van radiologische afbeeldingen en microscopische opnamen van de voor de ziektegeschiedenis relevante organen. Er worden illustratieve casussen gebruikt, die zoveel mogelijk aansluiten bij het thema waarin de student zich op dat moment bevindt. Uniformiteit van het KPP en KOP onderwijs wordt gewaarborgd door de inzet van een beperkte groep docenten. De student levert een verslag in van de casus en de bevinden bij obductie. Aan het einde van het curriculum wordt gedurende twee weken, als facultatief onderdeel, aan de studenten de mogelijkheid geboden om een echte obductie bij te wonen. 2e jaars Keuzeonderwijs, thema 9,

“Kanker: de arts/onderzoeker in relatie tot de patient” Coördinatoren: prof.dr. E.C. Zwarthoff (Pathologie), prof.dr. P.M.J.J. Berns (Interne Oncologie) Periode: 19 december 2013 t/m 29 januari 2014. Aantal studenten: 25. Het programma voor het 2e jaars Keuzeonderwijs, thema 9, werd opgesteld in samenwerking met de afdelingen Urologie en Heelkunde en beoogt de student een overzicht te geven van diagnostiek, behandeling, wetenschappelijk onderzoek, palliatie en terminale zorg van verschillende vormen van kanker. Behalve colleges, werden in het programma bezoeken opgenomen aan poli’s en hospices of terminale units van een verpleeghuis, alsmede literatuuronderzoek en zelfstudieopdrachten. Coschappen/Onderzoeken/Stages In 2014 herbergde de afdeling diverse studenten in het kader van coschappen, onderzoek of stages. Onderdeel Aantal studenten Keuze co-schap Oudste co-schap Wetenschappelijk onderzoek buitenlandse gast Masteronderzoek (22 maanden onderzoek) Meelopers o.a. i.h.k.v. beroepsoriëntatie Stage HLO studenten

2 2 1 2 15 10

Onderwijsprofessionalisering In het kader van de professionalisering van het onderwijs volgen verschillende onderwijsgevenden het traject van de Basis Kwaliticatie Onderwijs (BKO), voor een volledige BKO of een deel BKO (in relatie tot de onderwijsinspanning). Dit jaar is er 1 uitreiking geweest voor een volledig BKO en werden 3 deel BKO’s succesvol afgerond.

50

Jaarverslag 2014


BSc Nanobiologie De afdeling Pathologie verzorgt ook onderstaand onderwijs in de Bachelor Nanobiology, een opleiding van het Erasmus MC en de Technische Universiteit Delft, die gestart is m.i.v. collegejaar 2012-2013. Prof. dr. R. Fodde NB2151 Journal Club (2de jaars) NB3010 Current Topics in Nanobiology: Cancer Biology (3de jaars) prof.dr. A.B. Houtsmuller NB1012 Biomoleculaire Dynamica (1ste jaars) NB1120 Biomolecular Programming (1ste jaars) prof.dr. A.B. Houtsmuller /dr. W.A. van Cappellen NB2046 Microscopy practice (2de jaars) H.W. Meijering, I. Smal, Radiologie met dr. W.A. van Cappellen NB2121. Image analysis NB2121 (2de jaars)

‘

51

Jaarverslag 2014

7.


Wetenschappelijke Onderzoek Op onze onderzoeksretraite van 2014 stond de herijking van de onderzoeksstrategie (koers organisatie onderzoek afdeling pathologie) centraal, naast presentaties van de stand van zaken van de onderzoekslijnen. Een aantal wijzigingen vloeide voort uit reorganisatiefase 2 van de afdeling pathologie, waarin de convergentie tussen onderzoek en zorg wordt versterkt. Op basis van reorganisatiefase 2 en de 'koers en organisatie' van de afdeling, zal In 2015 gewerkt gaan worden met vaste budgetten voor de onderzoeksgroepen, meer ruimte gecreerd worden voor niet-oncologisch onderzoek (oa cardiovasculair, transplantie), wordt de zgn. PARTS gestart, waarbij research analisten gezamelijk gaan bijdragen aan onderzoeksopdrachten vanuit afdeling van het Erasmus MC of daarbuiten en zullen Pathologen met onderzoeksambities nadrukkelijker gefaciliteerd gaan worden ('ruimte voor nieuw').

Met uitdagingen vanuit 'onze context '(thema, Erasmus MC, Nederland) moeten we rekening houden: er is een Erasmus MC -brede herijking van onderzoeksorganisatie met op te richten instituten en centers of excellence, er is herpositionering met de NFU op het gebied van top referente zorg en orphan diseases en, last but not least, toekeningspercentages voor fundings vanuit fondsen zakken. Europese gelden zullen op andere wijze dan voorheen geworven moeten worden. Dat vereist kennis van nieuwe werkwijzen. Deze omvorming zal in 2015 doorgaan. In 2014 haalde de afdeling meer dan een miljoen aan fondsen (1e-4e geldstroom) waarbij er heel veel samples werden gevaloriseerd goedgekeurd voor het TCGA project (vooral kiemcel tumoren) terwijl er voor prostaat-, ovarium -, mamma en blaaskankeronderzoek, DNA repair, live cell imaging en kinderpathologie (SIDS) werd geworven. Tegelijkertijd werd er doorgewerkt aan het zgn MIA project (minimal invasive autopsy) waarvan resultaten in 2015 verwacht worden.

52

Jaarverslag 2014


Verworven fondsen en fondsen 2013-2014 Projecten gestart in 2013 Afdeling

Projectleider

Proj.nr.

Subsidiegever

Omschrijving

Budget

Pathologie

AB Houtsmuller

103668 Prostate Cancer UK

Research Grant Prostate Cancer UK

€

118.000

Pathologie

RM Verdijk

103689 Stichting CORR

ls lgG4 related immune disease of the orbit

€

25.000

Pathologie

B.M. Blokker

104002 EMC Zorg

CT-geleide biopten onder 3D-CT navigatie

€

50.000

Pathologie

RM Verdijk

103964 SNOO

Oncoscan voor identificatie van nieuwe prognostisc

€

10.000

Pathologie

WNM Dinjens

104078 SAIC Frederick Inc

TCGA Korpershoek

€

103.200

Pathologie

PHJ Riegman

103971 EC

EEC

€

18.000

Pathologie

LHJ Looijenga

TCGA Looijenga

€

418.961

Pathologie

LHJ Looijenga

104127 Leidos Biomedical Research Inc 103917 KWF

Optimal clinical monitoring germ cell cancer patie

€

490.200

Pathologie

F.J van Kemenade

104117 VRIENDENFONDS ERASMUS MC

MIA

€

176.000

€ 1.409.361 Projecten gestart in 2014 Afdeling

Projectleider

Pathologie

F.J van Kemenade

Proj.nr.

104708 EMC O&O

Subsidiegever

Omschrijving Onderzoek Pathologie

Budget €

400.000

Pathologie

GJLH van Leenders

Prostate Cancer TMA

€

18.000

Pathologie

R Fodde

104742 JANSSEN PHARMACEUTICA NV 104385 EMC O&O

Cell of Origin and Cancer Stem Cells in Ovarian Cancer

€

150.000

Pathologie

CHM van Deurzen

104303 EMC O&O

Fellowship van Deurzen

€

200.000

Pathologie

WNM Dinjens

104595 EMC Zorg

LQTS or USID/SIDS?

€

50.000

Pathologie

AB Houtsmuller

104126 NWO

DNA-damage Sensing by the XPC-complex

€

260.000

Pathologie

AB Houtsmuller

104596 EMC Zorg

Live cell imaging

€

50.000

Pathologie

104742 Stichting Hilwis

Cribriforme Gleason graad 7

€

15.000

Pathologie

GJLH van Leenders EC Zwarthoff

104767 MdxHealth SA

Cross-validation of methylation markers for detect

€

34.500

Pathologie

EC Zwarthoff

104571 ZonMW

Reducing costs of surveillance of patients with no

€

250.000

€ 1.427.500 Projecten gestart in 2015 Afdeling Pathologie

Projectleid Proj.nr. Subsidiegever er R Fodde 104715 WKOF

Omschrijving WCRF International Programme

Budget €

318.278

€

318.278

53

Jaarverslag 2014


Promoties Martin A. Rijlaarsdam Functional Genomics of Germ Cell Tumors From balls to bytes and back again Promotor: Prof.dr. L.H.J. Looijenga, thesis 26-11-2014 Aantal blz: 253

54

Jaarverslag 2014


Marcel Kap The Pre-analytical Phase of Pathology Research and Diagnostics Promotor: Prof.dr. J.W. Oosterhuis, thesis 17-12-2014 Aantal blz: 208

55

Jaarverslag 2014


Peer reviewed Journal articles – First Author 1.

Atlasi Y, Looijenga L, Fodde R. Cancer Stem Cells, Pluripotency, and Cellular Heterogeneity. A Wnter Perspective. Current Topics in Developmental Biology. 2014;107:373-404.

2.

Beukers W, Hercegovac A, Zwarthoff EC. Hras Mutations in Bladder Cancer at an Early Age and the Possible Association with the Costello Syndrome. European Journal of Human Genetics. 2014;22(6):837-9.

3.

Cools M, Looijenga LH, Wolffenbuttel KP, T’Sjoen G. Managing the risk of germ cell tumourigenesis in disorders of sex development patients. Endocr Dev. 2014;27:185-96.

4.

Dubbink HJ, Deans ZC, Tops BB, van Kemenade FJ, Koljenović S, van Krieken HJ, Blokx WA, Dinjens WN, Groenen PJ. Next generation diagnostic molecular pathology: critical appraisal of quality assurance in Europe. Mol Oncol. 2014 Jun;8(4):830-9.

5.

Dubbink HJ, Bakels H, Post E, Zwarthoff EC, Verdijk RM. TERT promoter mutations and BRAF mutations are rare in sporadic, and TERT promoter mutations are absent in NF1-related malignant peripheral nerve sheath tumors. J Neurooncol. 2014 Nov;120(2):267-72.

6.

Eini R, Stoop H, Gillis AJM, Biermann K, Dorssers LCJ, Looijenga LHJ. Role of Sox2 in the Etiology of Embryonal Carcinoma, Based on Analysis of the Nccit and Nt2 Cell Lines. PloS ONE. 2014;9(1).

7.

Geurts-Giele WR, Leenen CH, Dubbink HJ, Meijssen IC, Post E, Sleddens HF, Kuipers EJ, Goverde A, van den Ouweland AM, van Lier MG, Steyerberg EW, van Leerdam ME, Wagner A, Dinjens WN. Somatic aberrations of mismatch repair genes as a cause of microsatellite-unstable cancers. J Pathol. 2014 Dec;234(4):548-59.

8.

Honecker F, Rohlfing T, Harder S, Braig M, Gillis AJM, Glaesener S, Barett C, Bokemeyer C, Buck F, Brümmendorf TH, Looijenga LHJ, Balabanov S. Proteome Analysis of the Effects of All-Trans Retinoic Acid on Human Germ Cell Tumor Cell Lines. Journal of Proteomics. 2014;96:300-13.

9.

Hoogland AM, Verhoef EI, Roobol MJ, Schröder FH, Wildhagen MF, Van Der Kwast TH, Jenster G, Van Leenders GJLH. Validation of Stem Cell Markers in Clinical Prostate Cancer: Α6-Integrin Is Predictive for Non-Aggressive Disease. Prostate. 2014;74(5):488-96.

10.

Hoogland AM, Kweldam CF, van Leenders GJ. Prognostic histopathological and molecular markers on prostate cancer needle-biopsies: a review. Biomed Res Int. 2014;2014:341324.

11.

Kap M, Oomen M, Arshad S, de Jong B, Riegman P. Fit for purpose frozen tissue collections by RNA integrity number-based quality control assurance at the Erasmus MC tissue bank. Biopreserv Biobank. 2014 Apr;12(2):81-90.

12.

Korpershoek E, Petri BJ, Post E, van Eijck CH, Oldenburg RA, Belt EJ, de Herder WW, de Krijger RR, Dinjens WN. Adrenal Medullary Hyperplasia Is a Precursor Lesion for Pheochromocytoma in MEN2 Syndrome. Neoplasia. 2014 Oct 23;16(10):868-73.

13.

Looijenga LH. Testicular Germ Cell Tumors. Pediatric endocrinology reviews : PER. 2014;11 Suppl 2:25162.

56

Jaarverslag 2014


Belicht. Uit Ina Geurts-Giele (J of Pathol paper; 234: 548–559).

c

F

colon tumour panels show absence of MLH1 and PMS2 expression and normal MSH2 and MSH6 expression (filled arrowheads), stromal cells show expression of all four proteins (open arrowheads); scale bare= 50µm. (b) Microsatellite instability (MSI) analysis shows MSI of six markers in the tumour (lower panel) compared to normal (upper panel); the MSI shifts to the left are indicated by arrowheads. C) A nonsense mutation (C298C>T) in MLH1 was detected with the ion torrent machine. D) Sanger sequencing confirmed the presence of the mutation (arrowhead) in tumour tissue (lower panel) and shows the absence of the mutation in normal tissue (upper panel). At the location of the mutation, loss of the wild-type allele was detected. E) LOH was conformed by SnaPshot analysis; one marker in TRANK1 and one marker in ITGA9 (arrowheads) are heterozygous in normal tissue (upper panel) and show LOH in tumour tissue (lower panel). (f) copy number analysis by fluoresecne in situ hybridization shows two copies of the MLH1 locus (red signal) and two copies of a control locus on the opposite arm of chromosome 3 (green signal) in the tumour cells (open arrowhead).

57

Jaarverslag 2014


14.

Looijenga LHJ. Testicular Cancer: Risk Stratification in Adolescents with Nonseminoma. Nature Reviews Urology. 2014;11(7):367-8.

15.

Looijenga LHJ, Stoop H, Biermann K. Testicular Cancer: Biology and Biomarkers. Virchows Archiv. 2014;464(3):301-13.

16.

Mustafa DA, Swagemakers SM, Buise L, van der Spek PJ, Kros JM. Metabolic alterations duet o IDH1 mutation in glioma: opening for therapeutic opportunities. Acta Neuropathol. Commun. 2014: 2: 6.

17.

Oudijk L, De Krijger RR, Rapa I, Beuschlein F, De Cubas AA, Dei Tos AP, Dinjens WNM, Korpershoek E, Mancikova V, Mannelli M, Papotti M, Vatrano S, Robledo M, Volante M. H-Ras Mutations Are Restricted to Sporadic Pheochromocytomas Lacking Specific Clinical or Pathological Features: Data from a MultiInstitutional Series. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism. 2014;99(7):E1376-E80.

18.

Papathomas TG, Gaal J, Corssmit EPM, Oudijk L, Korpershoek E, Heimdal K, Bayley JP, Morreau H, Van Dooren M, Papaspyrou K, Schreiner T, Hansen T, Andresen PA, Restuccia DF, Van Kessel I, Van Leenders GJLH, Kros JM, Looijenga LHJ, Hofland LJ, Mann W, Van Nederveen FH, Mete O, Asa SL, De Krijger RR, Dinjens WNM. Non-Pheochromocytoma (Pcc)/Paraganglioma (Pgl) Tumors in Patients with Succinate Dehydrogenase-Related Pcc-Pgl Syndromes: A Clinicopathological and Molecular Analysis. European Journal of Endocrinology. 2014;170(1):1-12.

19.

Papathomas TG, Oudijk L, Zwarthoff EC, Post E, Duijkers FA, van Noesel MM, Hofland LJ, Pollard PJ, Maher ER, Restuccia DF, Feelders RA, Franssen GJ, Timmers HJ, Sleijfer S, de Herder WW, de Krijger RR, Dinjens WN, Korpershoek E. Telomerase reverse transcriptase promoter mutations in tumors originating from the adrenal gland and extra-adrenal paraganglia. Endocr Relat Cancer. 2014 Aug;21(4):653-61.

20.

Riegman PH. From AAA+ to BB- and on the way back again. Biopreserv Biobank. 2014 Oct;12(5):292-3.

21.

Rijlaarsdam MA, Van der Zwan YG, Dorssers LCJ, Looijenga LHJ. Dmrforpairs: Identifying Differentially Methylated Regions between Unique Samples Using Array Based Methylation Profiles. BMC Bioinformatics. 2014;15(1).

22.

Rijlaarsdam MA, Looijenga LH. An oncofetal and developmental perspective on testicular germ cell cancer. Semin Cancer Biol. 2014 Dec;29C:59-74.

23.

Tandefelt DG, Boormans J, Hermans K, Trapman J. Ets Fusion Genes in Prostate Cancer. EndocrineRelated Cancer. 2014;21(3):R143-R52.

24.

Van Royen ME, Van Cappellen WA, Geverts B, Schmidt T, Houtsmuller AB, Schaaf MJM. Androgen Receptor Complexes Probe DNA for Recognition Sequences by Short Random Interactions. Journal of Cell Science. 2014;127(7):1406-16.

25.

Verdijk RM, Heidari P, Verschooten R, Van Daele PL, Simonsz HJ, Paridaens D. Raised Numbers of Igg4Positive Plasma Cells Are a Common Histopathological Finding in Orbital Xanthogranulomatous Disease. Orbit. 2014;33(1):17-22.

26.

Zheng PP, van der Weiden M, Kros JM. Fast Tracking of Co-Localization of Multiple Markers by Using the Nanozoomer Slide Scanner and Ndpviewer. Journal of Cellular Physiology. 2014;229(8):967-73.

58

Jaarverslag 2014


Belicht. Uit Martin van Royen (Journal of Cell Science; 2014: 127, 1406–1416). In deze studie werd oa gebruik gemaakt van FRAP analyse van YFP-gelinkte AR in Hep3B cellen. Voor dit experiment zijn cellijnen met Androgeen Receptoren (AR) getransfecteerd en gelabelled met fluorescent protein Y (YFP). In één geval met wil d type (wt) en in het andere geval AR een mutatie (R585K; bindt DNA, maar zet niet aan tot DNA transcriptie; obv een compleet androgeen ongevoeligheids syndroom). Agonist (R1881) binding aan wild type AR toont de ‘tragere, stabielere binding’ (rode lijn; links en rechts bij A).

(a) FRAP curves (left panel) and fit curves (right panel) of wild-type and R585K mutant YFP-AR, in the presence of R1881 (een agonist) en OHF (een antagonist). The FRAP curves represent the average data of at least 25 curves obtained from individual cells in at least two independent experiments. The wildtype receptor in the presence of R1881 shows a slower recovery compared with the other three curves which display similar recorvery rates (left panel). Statistical analysis by ANOVA revealed a significant interaction between the effet of the ligand and the mutation [F(1,54,135)-2675,59, P<0.0005). These curves were subsequently analyzed quantitatively using Monte Carlo simulations. A large set of simulated FRAP curves were generated and compared with the experimnteally generated curves. This way, the size of a freely diffusing fraction, and one or two transiently immobile fraction(s) and their residence times were determined. Curves representing average parameters of top 7-10 best fit are presented in the right panel. (b) the relative size of the freely diffusing fraction. The wild-type receptor in the presence of agonist R1881 shows a low fraction size compared with those determined for the other three groups, which display similar fraction sizes. I fraction size and residence time of the transiently immobile fraction(s). Data labels represent sresidence times of the respective fraction. The size of the fraction showing a short immobilization time (0.5-0.8 s) is similar between all groups (∼30%), but the wild type receptor shows an additional fraction with a longer (8 s) residence time.

59

Jaarverslag 2014


Peer reviewed Journal articles Coauthor 1.

Akkerman, G. (forensic molecular biology), Liu, F. (forensic molecular biology), Lao, O. (forensic molecular biology), Ooms, A.H.A.G. (pathology), Duijn, K. van (forensic molecular biology), Vermeulen, M. (anesthesiology), Jaddoe, V.W.V-K. (Generation R), Hofman, A. (epidemiology), Engelberts, AC (Extern) & Kayser, M. (forensic molecular biology) (2014). PHOX2B polyalanine repeat length is associated with sudden infant death syndrome and unclassified sudden infant death in the Dutch population. International Journal of Legal Medicine 128: 621-629.

2.

Allory Y, Beukers W, Sagrera A, Flández M, Marqués M, Márquez M, Van Der Keur KA, Dyrskjot L, Lurkin I, Vermeij M, Carrato A, Lloreta J, Lorente JA, Carrillo-De Santa Pau E, Masius RG, Kogevinas M, Steyerberg EW, Van Tilborg AAG, Abas C, Orntoft TF, Zuiverloon TCM, Malats N, Zwarthoff EC, Real FX. (Zwarthoff mede laatste auteur) Telomerase Reverse Transcriptase Promoter Mutations in Bladder Cancer: High Frequency across Stages, Detection in Urine, and Lack of Association with Outcome. European Urology. 2014;65(2):360-6.

3.

Assié G, Letouzé E, Fassnacht M, Jouinot A, Luscap W, Barreau O, Omeiri H, Rodriguez S, Perlemoine K, René-Corail F, Elarouci N, Sbiera S, Kroiss M, Allolio B, Waldmann J, Quinkler M, Mannelli M, Mantero F, Papathomas T, De Krijger R, Tabarin A, Kerlan V, Baudin E, Tissier F, Dousset B, Groussin L, Amar L, Clauser E, Bertagna X, Ragazzon B, Beuschlein F, Libé R, De Reyniès A, Bertherat J. Integrated Genomic Characterization of Adrenocortical Carcinoma. Nature Genetics. 2014;46(6):607-12.

4.

Bakker EM, Volpi S, Salonini E, Mullinger B, Kroneberg P, Bakker MA den, Hop WCJ, Assael BM, Tiddens HAWM. Small airway deposition of dornase alfa during exacerbations in cystic fibrosis; a randomized controlled clinical trial. Pediatric Pulmonology 2014: 49; 154-161.

5.

Basu S, Sladecek S, Pemble H, Wittmann T, Slotman JA, van Cappellen W, Brenner HR, Galjart N. J. Biol. Chem. 2014; 289: 30857-30867.

6.

Bayley JP, Oldenburg RA, Nuk J, Hoekstra AS, van der Meer CA, Korpershoek E, McGillivray B, Corssmit EP, Dinjens WN, de Krijger RR, Devilee P, Jansen JC, Hes FJ. Paraganglioma and pheochromocytoma upon maternal transmission of SDHD mutations. BMC Med Genet. 2014 Oct 10;15:111.

7.

Beek, J.G.M. van (ophthalmology), Koopmans, A.E. (clinical genetics), Vaarwater, J. (ophthalmology), Rooi, J.J. de (Biostatistics), Paridaens, A.D.A. (ophthalmology), Naus, N.C. (ophthalmology), Klein, A. de (clinical genetics), Verdijk, R.M. (pathology) & Kilic, E. (ophthalmology) (2014). The Prognostic Value of Extraocular Extension in Relation to Monosomy 3 and Gain of Chromosome 8q in Uveal Melanoma. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 55 (3), 1284-1291.

8.

Berghoff AS, Bartsch R, Wöhrer A, Streubel B, Birner P, Kros JM, Brastianos PK, von Deimling A, Preusser M. Predictive molecular markers in metastases to the central nervous system: recent advances and future avenues. Acta Neuropathol. 2014 Dec;128(6):879-91.

9.

Beugeling M, Ewing-Graham PC, Mzallassi Z, van Doorn HC. Pathology slide review in vulvar cancer does not change patient management. ISRN Surg. 2014; 14: 385386.

10. Bokhorst LP, Bangma CH, Van Leenders GJLH, Lous JJ, Moss SM, Schröder FH, Roobol MJ.

60

Jaarverslag 2014


Prostate-Specific Antigen-Based Prostate Cancer Screening: Reduction of Prostate Cancer Mortality after Correction for Nonattendance and Contamination in the Rotterdam Section of the European Randomized Study of Screening for Prostate Cancer. European Urology. 2014;65(2):329-36. 11. Brandsma, J.W. (Extern), Wagenaar, I (Extern), Post, E. (pathology), Nicholls, P. (Extern) & Richardus, J.H. (public health) (2014). Reliability of Clinical Nerve Function Assessment in Peripheral Neuropathies. Leprosy Review, 85 (1), 29-35. 12. Buijs J, Maillette De Buy Wenniger L, Van Leenders G, Verheij J, Van Onna I, Hansen B, Van Heerde M, Krak N, Beuers U, Bruno M, Van Buuren H. Immunoglobulin G4-Related Prostatitis: A Case-Control Study Focusing on Clinical and Pathologic Characteristics. Urology. 2014;83(3):521-6. 13. Buijs J, Van Heerde MJ, Rauws EAJ, De Buy Wenniger LJM, Hansen BE, Biermann K, Verheij J, Vleggaar FP, Brink MA, Beuers UHW, Kuipers EJ, Bruno MJ, Van Buuren HR. Comparable Efficacy of Low- Versus HighDose Induction Corticosteroid Treatment in Autoimmune Pancreatitis. Pancreas. 2014;43(2):261-7. 14. Chen LM, Chang M, Dai Y, Chai KX, Dyrskjøt L, Sanchez-Carbayo M, Szarvas T, Zwarthoff EC, Lokeshwar V, Jeronimo C, Parker AS, Ross S, Borre M, Orntoft TF, Jaeger T, Beukers W, Lopez LE, Henrique R, Young PR, Urquidi V, Goodison S, Rosser CJ. External validation of a multiplex urinary protein panel for the detection of bladder cancer in a multicenter cohort. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2014 Sep;23(9):1804-12. 15. Cox, K (Extern), Bryce, J (Extern), Jiang, J. (genetics), Rodie, M (Extern), Sinnott, R (Extern), Alkhawari, M (Extern), Arlt, W (Extern), Audi, L. (Extern), Balsamo, A (Extern), Bertelloni, S. (Extern), Cools, M. (pathology), Darendeliler, F (Extern), Drop, S.L.S. (pediatrics-endo/diabetes), Ellaithi, M (Extern), Guran, T (Extern), Hiort, O. (Extern), Holterhus, P.M. (reproduction and development), Hughes, I (Extern), Krone, N. (Extern), Lisa, L (Extern), Morel, Y (Extern), Soder, O (Extern), Wieacker, P (Extern) & Ahmed, S.F. (Extern) (2014). Novel Associations in Disorders of Sex Development: Findings From the I-DSD Registry. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 99 (2), E348-E355. 16. De Late PL, El Wakil A, Jarjat M, De Krijger RR, Heckert LL, Naquet P, Lalli E. Vanin-1 Inactivation Antagonizes the Development of Adrenocortical Neoplasia in Sf-1 Transgenic Mice. Endocrinology. 2014;155(7):2349-54. 17. De Martino MC, Feelders RA, de Herder WW, van Koetsveld PM, Dogan F, JanssenJA, Waaijers AM, Pivonello C, Lamberts SW, Colao A, de Krijger RR, Pivonello R, Hofland LJ. Characterization of the mTOR pathway in human normal adrenal and adrenocortical tumors. Endocr Relat Cancer. 2014 Aug;21(4):60113. 18. de Weerd A, Vonk A, van der Hoek H, van Groningen M, Weimar W, Betjes M, van Agteren M.Late antibody-mediated rejection after ABO-incompatible kidney transplantation during Gram-negative sepsis. BMC Nephrol. 2014; 15: 31. 19. Dijkstra MG, Van Niekerk D, Rijkaart DC, Van Kemenade FJ, Heideman DAM, Snijders PJF, Meijer CJLM, Berkhof J. Primary Hrhpv DNA Testing in Cervical Cancer Screening: How to Manage Screen-Positive Women? A Pobascam Trial Substudy. Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention. 2014;23(1):55-63. 20. Distia Nora, R. la (ophthalmology), Velthoven, MEJ van (Extern), Loon, NH ten Dam-van (Extern), Misotten, T (Extern), Bakker, M. den (pathology), Hagen, P.M. van (immunology) & Rothova, A. (ophthalmology) (2014). Clinical Manifestations of Patients With Intraocular Inflammation and Positive

61

Jaarverslag 2014


QuantiFERON-TB Gold In-Tube Test in a Country Nonendemic for Tuberculosis. American Journal of Ophthalmology, 157 (4), 754-761. 21. Dwarkasing RS, Verschuuren SI, Van Leenders GJ, Thomeer MG, Dohle GR, Krestin GP. Chronic lower urinary tract symptoms in women: classification of abnormalities and value of dedicated MRI for diagnosis. AJR Am J Roentgenol. 2014; 202: W59-66. 22. Essen, TH van (Extern), Pelt, SI van (Extern), Versluis, M. (Extern), Bronkhorst, IHG (Extern), Duinen, S.G. van (Extern), Marinkovic, M (Extern), Kroes, WGM (Extern), Ruivenkamp, C.A.L. (Extern), Shukla, S (Extern), Klein, A. de (clinical genetics), Kilic, E. (ophthalmology), Harbour, JW (Extern), Luyten, G.P.M. (ophthalmology), Velden, PA Van der (Extern), Verdijk, R.M. (pathology) & Jager, M.J. de (research policy) (2014). Prognostic parameters in uveal melanoma and their association with BAP1 expression. British Journal of Ophthalmology, 98 (12), 1738-1743. 23. Eskens, F.A.L.M. (medical oncology), Erpecum, K.J. van (Extern), Jong, KP de (Extern), Delden, OM van (Extern), Klumpen, HJ (Extern), Verhoef, C. (surgery), Jansen, P.L.M. (Extern), Bosch, MAAJ van den (Extern), Romero, AM (Extern), Verheij, J. (pathology), Bloemena, E. (Extern) & Man, R.A. de (gastroenterology & hepatology) (2014). Hepatocellular carcinoma: Dutch guideline for surveillance, diagnosis and therapy. Netherlands Journal of Medicine, 72 (6), 299-304. 24. Gerritsen A, Molenaar IQ, Bollen TL, Nio CY, Dijkgraaf MG, van Santvoort HC, Offerhaus GJ, Brosens LA, Biermann K, Sieders E, de Jong KP, van Dam RM, van der Harst E, van Goor H, van Ramshorst B, Bonsing BA, de Hingh IH, Gerhards MF, van Eijck CH, Gouma DJ, Borel Rinkes IH, Busch OR, Besselink MG; Dutch Pancreatic Cancer Group . Preoperative characteristics of patients with presumed pancreatic cancer but ultimately benign disease: a multicenter series of 344 pancreatoduodenectomies.Ann Surg Oncol. 2014 Nov;21(12):3999-4006. 25. Ghoussaini M, Edwards SL, Michailidou K, […] van Deurzen CH, […], French JD, Easton DF, Dunning AM; Australian Ovarian Cancer Management Group; Australian Ovarian Cancer Management Group. Evidence that breast cancer risk at the 2q35 locus is mediated through IGFBP5 regulation. Nat Commun. 2014 Sep 23;4:4999. 26. Gill AJ, Hes O, Papathomas T, Sedivcová M, Tan PH, Agaimy A, Andresen PA, Kedziora A, Clarkson A, Toon CW, Sioson L, Watson N, Chou A, Paik J, Clifton-Bligh RJ, Robinson BG, Benn DE, Hills K, Maclean F, Niemeijer ND, Vlatkovic L, Hartmann A, Corssmit EP, van Leenders GJ, Przybycin C, McKenney JK, MagiGalluzzi C, Yilmaz A, Yu D, Nicoll KD, Yong JL, Sibony M, Yakirevich E, Fleming S, Chow CW, Miettinen M, Michal M, Trpkov K. Succinate Dehydrogenase (SDH)-deficient Renal Carcinoma: A Morphologically Distinct Entity: A Clinicopathologic Series of 36 Tumors From 27 Patients. Am J Surg Pathol. 2014 Dec;38(12):1588-602. 27. Gits CMM, Van Kuijk PF, Jonkers MBE, Boersma AWM, Smid M, Van Ijcken WF, Coindre JM, Chibon F, Verhoef C, Mathijssen RHJ, Den Bakker MA, Verweij J, Sleijfer S, Wiemer EAC. Microrna Expression Profiles Distinguish Liposarcoma Subtypes and Implicate Mir-145 and Mir-451 as Tumor Suppressors. International Journal of Cancer. 2014;135(2):348-61. 28. Gos A, Jurkowska M, van Akkooi A, Robert C, Kosela-Paterczyk H, Koljenović S, Kamsukom N, Michej W, Jeziorski A, Pluta P, Verhoef C, Siedlecki JA, Eggermont AM, Rutkowski P. Molecular characterization and patient outcome of melanoma nodal metastases and an unknown primary site. Ann Surg Oncol. 2014 Dec;21(13):4317-23.

62

Jaarverslag 2014


29. Gourdin AM, van Cuijk L, Tresini M, Luijsterburg MS, Nigg AL, Giglia-Mari G, Houtsmuller AB, Vermeulen W, Marteijn JA. Differential binding kinetics of replication protein A during replication and the pre- and post-incision steps of nucleotide excision repair. DNA Repair (Amst). 2014 Dec;24:46-56. 30. Groeneweg FL, Van Royen ME, Fenz S, Keizer VIP, Geverts B, Prins J, De Kloet ER, Houtsmuller AB, Schmidt TS, Schaaf MJM. Quantitation of Glucocorticoid Receptor DNA-Binding Dynamics by SingleMolecule Microscopy and Frap. PloS ONE. 2014;9(3). 31. Gündisch S, Slotta-Huspenina J, Verderio P, Ciniselli CM, Pizzamiglio S, Schott C, Drecoll E, Viertler C, Zatloukal K, Kap M, Riegman P, Esposito I, Specht K, Babaryka G, Asslaber M, Bodó K, den Bakker M, den Hollander J, Fend F, Neumann J, Reu S, Perren A, Langer R, Lugli A, Becker I, Richter T, Kayser G, May AM, Carneiro F, Lopes JM, Sobin L, Höfler H, Becker KF. Evaluation of colon cancer histomorphology: a comparison between formalin and PAXgene tissue fixation by an international ring trial. Virchows Arch. 2014 Nov;465(5):509-19. 32. Groschel, S.M. (hematology), Sanders, M.A. (hematology), Hoogenboezem, R.M. (hematology), Wit, E de (Extern), Bouwman, BAM (Extern), Erpelinck – Verschuren, C.A.J. (hematology), Velden, V.H.J. van der (immunology), Havermans, J.H. (hematology), Avellino, R. (hematology), Lom, K. van (hematology), Rombouts, EJ (Extern), Duin, M. van (pathology), Dohner, K (Extern), Beverloo, H.B. (clinical genetics), Bradner, JE (Extern), Dohner, H. (Extern), Lowenberg, B. (hematology), Valk, P.J.M. (hematology), Bindels, E.M.J. (hematology), Laat, W. de (cell biology) & Delwel, R. (hematology) (2014). A Single Oncogenic Enhancer Rearrangement Causes Concomitant EVI1 and GATA2 Deregulation in Leukemia. Cell, 157 (2). 33. Gundisch, S (Extern), Slotta-Huspenina, J (Extern), Verderio, P (Extern), Ciniselli, CM (Extern), Pizzamiglio, S (Extern), Schott, C (Extern), Drecoll, E (Extern), Viertler, C (Extern), Zatloukal, K (Extern), Kap, M. (pathology), Riegman, P. (pathology), Esposito, I (Extern), Specht, K (Extern), Babaryka, G (Extern), Asslaber, M (Extern), Bodo, K (Extern), Bakker, M. den (pathology), Hollander, J. den (Erasmus MC afdeling), Fend, F (Extern), Neumann, J (Extern), Reu, S (Extern), Perren, A (Extern), Langer, R (Extern), Lugli, A (Extern), Becker, I (Extern), Richter, T. (Extern), Kayser, G (Extern), May, AM (Extern), Carneiro, F. (Extern), Lopes, JM (Extern), Sobin, L (Extern), Hofler, H (Extern) & Becker, KF (Extern) (2014). Evaluation of colon cancer histomorphology: a comparison between formalin and PAXgene tissue fixation by an international ring trial. Virchows Archiv. An International Journal of Pathology, 465 (5), 509-519. 34. Hazewinkel Y, De Wijkerslooth TR, Stoop EM, Bossuyt PM, Biermann K, Van De Vijver MJ, Fockens P, Van Leerdam ME, Kuipers EJ, Dekker E. Prevalence of Serrated Polyps and Association with Synchronous Advanced Neoplasia in Screening Colonoscopy. Endoscopy. 2014;46(3):219-24. 35. Heerde, M.J. van (gastroenterology & hepatology), Buijs, J. (gastroenterology & hepatology), Rauws, EA (Extern), Wenniger, LJMD (Extern), Hansen, B.E. (gastroenterology & hepatology), Biermann, K. (pathology), Verheij, J. (pathology), Vleggaar, F.P. (internal medicine), Brink, MA (Extern), Beuers, UHW (Extern), Kuipers, E.J. (gastroenterology & hepatology), Buuren, H.R. van (gastroenterology & hepatology) & Bruno, M.J. (gastroenterology & hepatology) (2014). A Comparative Study of Diagnostic Scoring Systems for Autoimmune Pancreatitis. Pancreas, 43 (4), 559-564. 36. Heidari P, Verdijk RM, van den Bosch WA, Paridaens D. Biopsy-proven recurrence of unilateral IgG4related orbital inflammation after 20 years. Orbit. 2014 Oct;33(5):388-91. 37. Hesselink, AT (Extern), Berkhof, J (Extern), Salm, ML van der (Extern), Splunter, AP van (Extern), Geelen, TH (Extern), Kemenade, F.J. van (pathology), Bleeker, MGB (Extern) & Heideman, DAM (Extern) (2014).

63

Jaarverslag 2014


Clinical Validation of the HPV-Risk Assay, a Novel Real-Time PCR Assay for Detection of High-Risk Human Papillomavirus DNA by Targeting the E7 Region. Journal of Clinical Microbiology, 52 (3), 890-896. 38. Hessenkemper W, Roediger J, Bartsch S, Houtsmuller AB, van Royen ME, Petersen I, Grimm MO, Baniahmad A. A natural androgen receptor antagonist induces cellular senescence in prostate cancer cells. Mol Endocrinol. 2014 Nov;28(11):1831-40. 39. Hoefnagel D, Kwee LE, Van Putten EHP, Kros JM, Dirven CMF, Dammers R. The Incidence of Postoperative Thromboembolic Complications Following Surgical Resection of Intracranial Meningioma. A Retrospective Study of a Large Single Center Patient Cohort. Clinical Neurology and Neurosurgery. 2014;123:150-4. 40. Hofland J, Steenbergen J, Voorsluijs JM, Verbiest MM, de Krijger RR, Hofland LJ, de Herder WW, Uitterlinden AG, Feelders RA, de Jong FH. Inhibin alpha-subunit (INHA) expression in adrenocortical cancer is linked to genetic and epigenetic INHA promoter variation. PloS One. 2014 Aug 11;9(8) 41. Hukema RK, Buijsen RA, Raske C, Severijnen LA, Nieuwenhuizen-Bakker I, Minneboo M, Maas A, de Crom R, Kros JM, Hagerman PJ, Berman RF, Willemsen R). “Induced expression of expanded CGG RNA causes mitochondrial dysfunction in vivo.” Cell Cycle 2014; 13: 2600-2608. 42. Iglesias-Gato, D (Extern), Chuan, YC (Extern), Wikstrom, P (Extern), Augsten, S (Extern), Jiang, N (Extern), Niu, YJ (Extern), Seipel, A (Extern), Danneman, D (Extern), Vermeij, M. (pathology), Fernandez-Perez, L (Extern), Jenster, G.W. (urology), Egevad, L (Extern), Norstedt, G (Extern) & Flores-Morales, A (Extern) (2014). SOCS2 mediates the cross talk between androgen and growth hormone signaling in prostate cancer. Carcinogenesis, 35 (1), 24-33. 43. Iglesias AI, Springelkamp H, Van der linde H, Severijnen L, Amin N, Oostra B, Kockx CEM, Van den hout MCGN, Van ijcken WFJ, Hofman A, Uitterlinden AG, Verdijk RM, Klaver CCW, Willemsen R, Van duijn CM. Exome Sequencing and Functional Analyses Suggest That Six6 Is a Gene Involved in an Altered Proliferation-Differentiation Balance Early in Life and Optic Nerve Degeneration at Old Age. Human Molecular Genetics. 2014;23(5):1320-32. 44. Kamp K, Feelders RA, van Adrichem RC, de Rijke YB, van Nederveen FH, Kwekkeboom DJ, de Herder WW. Parathyroid hormone-related peptide (PTHrP) secretion by gastroenteropancreatic neuroendocrine tumors (GEP-NETs): clinical features, diagnosis, management, and follow-up. J Clin Endocrinol Metab. 2014 Sep;99(9):3060-9. 45. Kaprova-Pleskacova J, Stoop H, Brüggenwirth H, Cools M, Wolffenbuttel KP, Drop SLS, Snajderova M, Lebl J, Oosterhuis JW, Looijenga LHJ. Complete Androgen Insensitivity Syndrome: Factors Influencing Gonadal Histology Including Germ Cell Pathology. Modern Pathology. 2014;27(5):721-30. 46. Kerkhofs TM, Ettaieb MH, Verhoeven RH, Kaspers GJ, Tissing WJ, Loeffen J, Van den Heuvel-Eibrink MM, De Krijger RR, Haak HR. Adrenocortical carcinoma in children: first population-based clinicopathological study with long-term follow-up. Oncol Rep. 2014 Dec;32(6):2836-44. 47. Kho MML, Noorlander I, Weimar W, Van Agteren M, Verjans GMGM, Verdijk RM, Van der Eijk AA, Van Besouw NM. Gastro-intestinal Involvement of primary varicella zoster virus infection in a renal transplant recipient. J. of Virology & Antiviral Research 2014; 3:3. 48. Klerk CP, Lam KH. Graft-versus-leukemia in the bone marrow. Blood 2014; 123: 470.

64

Jaarverslag 2014


49. Kooiman, K. (Erasmus MC afdeling), Kokhuis, T.J.A. (cardiology), Rooij, T. van (cardiac surgery), Skachkov, I. (cardiology), Nigg, A. (pathology), Bosch, J.G. (cardiology), Steen, A.F.W. van der (cardiology), Cappellen, W.A. van (pathology) & Jong, N. de (cardiology) (2014). DSPC or DPPC as main shell component influences ligand distribution and binding area of lipid-coated targeted microbubbles. European Journal of Lipid Science and Technology, 116 (9), 1217-1227. 50. Koopmans AE, Ober K, Dubbink HJ, Paridaens D, Naus NC, Belunek S, Krist B, Post E, Zwarthoff EC, de Klein A, Verdijk RM; Rotterdam Ocular Melanoma Study Group. Prevalence and implications of TERT promoter mutation in uveal and conjunctival melanoma and in benign and premalignant conjunctival melanocytic lesions. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2014 Aug 26;55(9):6024-30. 51. Koopmans AE, Verdijk RM, Brouwer RW, van den Bosch TP, van den Berg MM, Vaarwater J, Kockx CE, Paridaens D, Naus NC, Nellist M, van Ijcken WF, Kiliç E, de Klein A. Clinical significance of immunohistochemistry for detection of BAP1 mutations in uveal melanoma. Mod Pathol. 2014 Oct;27(10):1321-30. 52. Kruizinga, P. (cardiology), Steen, A.F.W. van der (cardiology), Jong, N. de (cardiology), Springeling, G. (Erasmus MC afdeling), Robertus, J.L. (pathology), Lugt, A. van der (radiology) & Soest, G. van (cardiology) (2014). Photoacoustic imaging of carotid artery atherosclerosis. Journal of Biomedical Optics, 19 (11). 53. Lankhorst, S. (internal medicine), Kappers, M.H.W. (internal medicine), Esch, J.H.M. van medicine), Smedts, F.M.M. (pathology), Sleijfer, S. (medical oncology), Mathijssen, R.H.J. oncology), Baelde, HJ (Extern), Danser, A.H.J. (internal medicine) & Meiracker, A.H. van den medicine) (2014). Treatment of Hypertension and Renal Injury Induced by the Angiogenesis Sunitinib Preclinical Study. Hypertension, 64 (6), 1282-U260.

(internal (medical (internal Inhibitor

54. Liu NQ, De Marchi T, Timmermans AM, Beekhof R, Trapman-Jansen AMAC, Foekens R, Look MP, Van Deurzen CHM, Span PN, Sweep FCGJ, Brask JB, Timmermans-Wielenga V, Debets R, Martens JWM, Foekens JA, Umar A. Ferritin Heavy Chain in Triple Negative Breast Cancer: A Favorable Prognostic Marker That Relates to a Cluster of Differentiation 8 Positive (Cd8+) Effector T-Cell Response. Molecular and Cellular Proteomics. 2014;13(7):1814-27. 55. Louis DN, Perry A, Burger P, Ellison DW, Reifenberger G, von Deimling A, Aldape K, Brat D, Collins VP, Eberhart C, Figarella-Branger D, Fuller GN, Giangaspero F, Giannini C, Hawkins C, Kleihues P, Korshunov A, Kros JM, Beatriz Lopes M, Ng HK, Ohgaki H, Paulus W, Pietsch T, Rosenblum M, Rushing E, Soylemezoglu F, Wiestler O, Wesseling P. International society of neuropathology-haarlem consensus guidelines for nervous system tumor classification and grading. Brain Pathol. 2014 Sep;24(5):429-35.

65

Jaarverslag 2014


Belicht. Marije Hoogland, in The Prostate; 2014; 74:488-96:expressie van stem cell markers in in prostaatkanker.

(a) α2-Integrin 66uet o6666on in <5% of tumor cells (arrows). (b) α2-Integrin expression in >5% of tumor cells (arrows). (c) α6-Integrin expression in <5% of tumor cells (arrow). (d). α6-Integrin expression in >5% of tumor cells. I EZH2 expression in <1% of tumor cells (arrow). (f) EZH2 expression in >1% of tumor cells. (g) CD133 expression at the apical membrane of atrophic epithelial glands (arrowheads). (h) absence of CD133 expression in prostate cancer (arrow) with apical expression of atrophic glands serving as internal positive 66uet o66 (arrowheads).

66

Jaarverslag 2014


56. Lu H, Papathomas TG, van Zessen D, Palli I, de Krijger RR, van der Spek PJ, Dinjens W, Stubbs AP. Automated Selection of Hotspots (ASH): enhanced automated segmentation and adaptive step finding for Ki67 hotspot detection in adrenal cortical cancer. Diagn Pathol. 2014 Nov 25;9(1):216. 57. Loudon SE, Dorresteijn EM, Catsman-Berrevoets CE, Verdijk RM, Simonsz HJ, Jansen AJG. Blinded by Shiga Toxin-Producing O104 Escherichia Coli and Hemolytic Uremic Syndrome. Journal of Pediatrics. 2014;165(2):410-.e1. 58. Massolt ET, Rijneveld AW, Vernooij MW, Kevenaar ME, van Kemenade FJ, Peeters RP. Acute Candida thyroiditis complicated by abscess formation in a severely immunocompromised patient. J Clin Endocrinol Metab. 2014 Nov;99(11):3952-3. 59. Mete O, Tischler AS, De Krijger R, McNicol AM, Eisenhofer G, Pacak K, Ezzat S, Asa SL. Protocol for the Examination of Specimens from Patients with Pheochromocytomas and Extra-Adrenal Paragangliomas. Archives of Pathology and Laboratory Medicine. 2014;138(2):182-8. 60. Mitchell RT, Camacho-Moll M, Macdonald J, Anderson RA, Kelnar CJH, O’Donnell M, Sharpe RM, Smith LB, Grigor KM, Wallace WHB, Stoop H, Wolffenbuttel KP, Donat R, Saunders PTK, Looijenga LHJ. Carcinoma in situ of the human testis: heterogeneous protein expression and relation to invasive potential. Mod. Pathol. 2014; 27: 1255-1266. 61. Monteiro J, Gaspar C, Richer W, Franken PF, Sacchetti A, Joosten R, Idali A, Brandao J, Decraene C, Fodde R. Cancer Stemness in Wnt-Driven Mammary Tumorigenesis. Carcinogenesis. 2014;35(1):2-13. 62. Naipal, K.A.T. (genetics), Verkaik, N.S. (genetics), Ameziane, N. (Extern), Deurzen, C.H.M. van (pathology), Brugge, P. ter (pulmonology), Meijers, M (Extern), Sieuwerts, A.M. (medical oncology), Martens, J.W. (medical oncology), O’Connor, MJ (Extern), Vrieling, H. (Extern), Hoeijmakers, J.H.J. (genetics), Jonkers, J. (Extern), Kanaar, R. (genetics), Winter, J.P. de (reproduction and development), Vreeswijk, MP (Extern), Jager, A. (reproduction and development) & Gent, D.C. van (genetics) (2014). Functional Ex Vivo Assay to Select Homologous Recombination-Deficient Breast Tumors for PARP Inhibitor Treatment. Clinical Cancer Research, 20 (18), 4816-4826. 63. Onouchi T, Kobayashi K, Sakai K, Shimomura A, Smits R, Sumi-Ichinose C, Kurosumi M, Takao K, Nomura R, Iizuka-Kogo A, Suzuki H, Kondo K, Akiyama T, Miyakawa T, Fodde R, Senda T. Targeted Deletion of the CTerminus of the Mouse Adenomatous Polyposis Coli Tumor Suppressor Results in Neurologic Phenotypes Related to Schizophrenia. Molecular Brain. 2014;7(1). 64. Osorio A, Milne RL, Kuchenbaecker K, […] van Deurzen CHM, […], Chenevix-Trench G, Antoniou AC, Benitez J. DNA Glycosylases Involved in Base Excision Repair May Be Associated with Cancer Risk in Brca1 and Brca2 Mutation Carriers. PloS Genetics. 2014;10(4). 65. Pan Q, Fouraschen SMG, de Ruiter PE, Dinjens WNM, Kwekkeboom J, Tilanus HW, van der Laan LJW. Detection of Spontaneous Tumorigenic Transformation During Culture Expansion of Human Mesenchymal Stromal Cells. Experimental Biology and Medicine. 2014;239(1):105-15. 66. Purrington KS, Slettedahl S, Bolla MK, […], Van Deurzen CH, […], Slager S, Vachon CM, Couch FJ. Genetic variation in mitotic regulatory pathway genes is associated with breast tumor grade. Hum Mol Genet. 2014 Nov 15;23(22):6034-46.

67

Jaarverslag 2014


67. Rafnar T, Sulem P, Thorleifsson G, […], Zwarthoff E, […], Thorsteinsdottir U, Kiemeney LA, Stefansson K: Genome-wide association study yields variants at 20p12.2 that associate with urinary bladder cancer. Hum Mol Genet 2014; 23: 5545-5557. 68. Raghoebir L, Biermann K, Kempen MB, Dubbink HJ, Dinjens WN, Hersmus R, Looijenga LH, Bruno MJ, Tibboel D, Rottier RJ, Smits R. Aberrant SOX2 expression in colorectal cancers does not correlate with mucinous differentiation and gastric mucin MUC5AC expression. Virchows Arch. 2014 Oct;465(4):395400. 69. Ramnath, N.W.M. (surgery), Luijtgaarden, K.M. van de (anesthesiology), Pluijm, I. van der (surgery), […], Vermeij, M. (pathology), […],Rouwet, E.V. (surgery), Kleinjan, A. (pulmonology) & Essers, J. (surgery) (2014). Extracellular matrix defects in aneurysmal fibulin-4 mice predispose to lung emphysema. PloS One, 9 (9):e 106054. Academic (Article/Letter to the editor) 70. Rau TT, Agaimy A, Gehoff A, Geppert C, Jung K, Knobloch K, Langner C, Lugli A, Groenbus-Lurkin I, Nagtegaal ID, Rüschoff J, Saegert X, Sarbia M, Schneider-Stock R, Vieth M, Zwarthoff EC, Hartmann A. Defined Morphological Criteria Allow Reliable Diagnosis of Colorectal Serrated Polyps and Predict Polyp Genetics. Virchows Archiv. 2014;464(6):663-72. 71. Reijm EA, Timmermans AM, Look MP, Meijer-van Gelder ME, Stobbe CK, van Deurzen CH, Martens JW, Sleijfer S, Foekens JA, Berns PM, Jansen MP. High protein expression of EZH2 is related to unfavorable outcome to tamoxifen in metastatic breast cancer. Ann Oncol. 2014 Nov;25(11):2185-90. 72. Reimers MS, Bastiaannet E, Langley RE, Van Eijk R, Van Vlierberghe RLP, Lemmens VEP, Van Herk-Sukel MPP, Van Wezel T, Fodde R, Kuppen PJK, Morreau H, Van De Velde CJH, Liefers GJ. Expression of Hla Class I Antigen, Aspirin Use, and Survival after a Diagnosis of Colon Cancer. JAMA Internal Medicine. 2014;174(5):732-9. 73. Reuter M, Zelensky A, Smal I, Meijering E, van Cappellen WA, de Gruiter HM, van Belle GJ, van Royen ME, Houtsmuller AB, Essers J, Kanaar R, Wyman C. BRCA2 diffuses as oligomeric clusters with RAD51 and changes mobility after DNA damage in live cells. J Cell Biol. 2014; 207: 599-613. 74. Roodbergen SL, Hofland J, Lam KH, Dikrama PK, Broyl A, Monkhorst K. Blastic Plasmacytoid Dendritic Cell Neoplasm. British Journal of Haematology. 2014;164(6):757. 75. Sawyer, E (Extern), Roylance, R (Extern), Petridis, C (Extern), […], Deurzen, C.H.M. van (pathology) […], Marjanka K. (Extern), Tomlinson, I (Extern) & Garcia-Closas, M (Extern) (2014). Genetic Predisposition to In Situ and Invasive Lobular Carcinoma of the Breast. PloS Genetics, 10 (4). 76. Salden, M. (medical oncology), Kemenade, F.J. van (pathology), Dam, A van (Extern) & Mulder, C.L. (Psychiatry) (2014). Een monitor voor de psychiatrische spoedzorgketen. Tijdschrift voor Psychiatrie, 56 (2), 79-85. 77. Salisbury RJ, Blaylock J, Berry AA, Jennings RE, De Krijger R, Piper Hanley K, Hanley NA. The window period of NEUROGENIN3 during human gestation. Islets. 2014 May 4;6(3):e954436. 78. Schol PBB, Güzel C, Steegers EAP, De Krijger RR, Luider TM. Trophoblast Calcyclin Is Elevated in Placental Tissue from Patients with Early Pre-Eclampsia. Pregnancy Hypertension. 2014;4(1):7-10.

68

Jaarverslag 2014


79. Schouten SB, D e Bruin AF, Gosselink MP, Nigg AL, van Iterson M, Biermann K, Kliffen M, van der Harst E. Is microvessel density correlated with anastomotic leakage after low anterior resection? Hepatogastroenterology. 2014 Jan-Feb;61(129):90-3. 80. Schröder FH, Venderbos LDF, Van Den Bergh RCN, Hessels D, Van Leenders GJLH, Van Leeuwen PJ, Wolters T, Barentsz JO, Roobol MJ. Prostate Cancer Antigen 3: Diagnostic Outcomes in Men Presenting with Urinary Prostate Cancer Antigen 3 Scores ≥100. Urology. 2014;83(3):613-6. 81. Schröder FH, Hugosson J, Roobol MJ, Tammela TL, Zappa M, Nelen V, Kwiatkowski M, Lujan M, Määttänen L, Lilja H, Denis LJ, Recker F, Paez A, Bangma CH, Carlsson S, Puliti D, Villers A, Rebillard X, Hakama M, Stenman UH, Kujala P, Taari K, Aus G, Huber A, van der Kwast TH, van Schaik RH, de Koning HJ, Moss SM, Auvinen A; ERSPC Investigators. 8.Screening and prostate cancer mortality: results of the European Randomised Study of Screening for Prostate Cancer (ERSPC) at 13 years of follow-up. Lancet. 2014; 384: 2027-2035 82. Shih DJ, Northcott PA, Remke M, […], Kros JM, […], Van Meir EG, Clifford SC, Bourdeaut F, Delattre O, Doz FF, Hawkins CE, Malkin D, Grajkowska WA, Perek-Polnik M, Bouffet E, Rutka JT, Pfister SM, Taylor MD. Cytogenetic Prognostication within Medulloblastoma Subgroups. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2014;32(9):886-96. 83. Taal W, Oosterkamp HM, Walenkamp AME, Dubbink HJ, Beerepoot LV, Hanse MCJ, Buter J, Honkoop AH, Boerman D, de Vos FYF, Dinjens WNM, Enting RH, Taphoorn MJB, van den Berkmortel FWPJ, Jansen RLH, Brandsma D, Bromberg JEC, van Heuvel I, Vernhout RM, van der Holt B, Van Den Bent MJ. Single-Agent Bevacizumab or Lomustine Versus a Combination of Bevacizumab Plus Lomustine in Patients with Recurrent Glioblastoma (Belob Trial): A Randomised Controlled Phase 2 Trial. The Lancet Oncology. 2014;15(9):943-53. 84. Thomeer MG, Bröker MEE, de Lussanet Q, Biermann K, Dwarkasing RS, de Man R, Ijzermans JN, de Vries M. Genotype-Phenotype Correlations in Hepatocellular Adenoma: An Update of Mri Findings. Diagnostic and Interventional Radiology. 2014;20(3):193-9. 85. Thomeer MG, Willemssen FE, Biermann KK, El Addouli H, De Man RA, Ijzermans JN, Dwarkasing RS. Mri Features of Inflammatory Hepatocellular Adenomas on Hepatocyte Phase Imaging with Liver-Specific Contrast Agents. Journal of Magnetic Resonance Imaging. 2014;39(5):1259-64. 86. Tjwa, E.T.T.L. (gastroenterology & hepatology), Zoutendijk, R. (gastroenterology & hepatology), Oord, G.W. van (gastroenterology & hepatology), Biesta, P.J. (gastroenterology & hepatology), Verheij, J. (pathology), Janssen, H.L.A. (gastroenterology & hepatology), Woltman, A.M. (gastroenterology & hepatology) & Boonstra, A. (gastroenterology & hepatology) (2014). Intrahepatic natural killer cell activation, but not function, is associated with HbsAg levels in patients with HbeAg-negative chronic hepatitis B. Liver International, 34 (3), 396-404. 87. Uijterwaal MH, Witte BI, Van Kemenade FJ, Rijkaart D, Ridder R, Berkhof J, Balfoort-Van Der Meij GAMA, Bleeker MCG, Snijders PJF, Meijer CJLM. Triaging Borderline/Mild Dyskaryotic Pap Cytology with P16/Ki67 Dual-Stained Cytology Testing: Cross-Sectional and Longitudinal Outcome Study. British Journal of Cancer. 2014;110(6):1579-86. 88. Utomo WK, Narayanan V, Biermann K, van Eijck CHJ, Bruno MJ, Peppelenbosch MP, Braat H. Mtor Is a Promising Therapeutical Target in a Subpopulation of Pancreatic Adenocarcinoma. Cancer Letters. 2014;346(2):309-17.

69

Jaarverslag 2014


89. Vedder, M.M. (public health), Marquez, M (Extern), Bekker-Grob, E.W. de (public health), Calle, ML (Extern), Dyrskjot, L (Extern), Kogevinas, M (Extern), Segersten, U (Extern), Malmstrom, PU (Extern), Algaba, F. (Extern), Beukers, W. (pathology), Orntoft, TF (Extern), Zwarthoff, E (pathology), Real, FX (Extern), Malats, N (Extern) & Steyerberg, E.W. (public health) (2014). Risk Prediction Scores for Recurrence and Progression of Non-Muscle Invasive Bladder Cancer: An International Validation in Primary Tumours. PloS One, 9 (6). 90. Vedder, M.M. (public health), Bekker-Grob, E.W. de (public health), Lilja, HG (Extern), Vickers, AJ (Extern), Leenders, G.J.L.H. van (pathology), Steyerberg, E.W. (public health) & Roobol, M.J. (urology) (2014). The Added Value of Percentage of Free to Total Prostate-specific Antigen, PCA3, and a Kallikrein Panel to the ERSPC Risk Calculator for Prostate Cancer in Prescreened Men. European Urology, 66 (6), 1109-1115. 91. van Beek JGM, Koopmans AE, Vaarwater J, de Rooi JJ, Paridaens D, Naus NC, de Klein A, Verdijk RM, Kiliç E. The Prognostic Value of Extraocular Extension in Relation to Monosomy 3 and Gain of Chromosome 8q in Uveal Melanoma. Investigative Ophthalmology and Visual Science. 2014;55(3):1284-91. 92. van Essen TH, van Pelt SI, Versluis M, Bronkhorst IH, van Duinen SG, Marinkovic M, Kroes WG, Ruivenkamp CA, Shukla S, de Klein A, Kiliç E, Harbour JW, Luyten GP, van der Velden PA, Verdijk RM, Jager MJ. Prognostic parameters in uveal melanoma and their association with BAP1 expression. Br J Ophthalmol. 2014 Dec;98(12):1738-43. 93. Van Der Horst PH, Van Der Zee M, Heijmans-Antonissen C, Jia Y, Demayo FJ, Lydon JP, Van Deurzen CHM, Ewing PC, Burger CW, Blok LJ. A Mouse Model for Endometrioid Ovarian Cancer Arising from the Distal Oviduct. International Journal of Cancer. 2014;135(5):1028-37. 94. Van Mieghem NM, Schipper ME, De Jaegere PP. What embolises to the brain during transcatheter aortic valve implantation. EuroIntervention 2014; 9: 1127. 95. van Putten PG, van Lier MG, Hage M, Biermann K, van Rijssel RH, Westenend PJ, Morreau H, Steyerberg EW, Dinjens WN, Kuipers EJ, van Leerdam ME, van Krieken JH. Limited diagnostic value of microsatellite instability associated pathology features in colorectal cancer. Fam Cancer. 2014 Sep;13(3):351-9. 96. van Verschuer VM, Heemskerk-Gerritsen BA, van Deurzen CH, Obdeijn IM, Tilanus-Linthorst MM, Verhoef C, Schmidt MK, Koppert LB, Hooning MJ, Seynaeve C. Lower mitotic activity in BRCA1/2-associated primary breast cancers occurring after risk-reducing salpingo-oophorectomy. Cancer Biol Ther. 2014 Apr;15(4):371-9. 97. van der Linden A, Blokker BM, Kap M, Weustink AC, Riegman PH, Oosterhuis JW. Post-Mortem Tissue Biopsies Obtained at Minimally Invasive Autopsy: An RNA-Quality Analysis. PloS One. 2014 Dec 22;9(12):e115675. 98. Van Der Velden VHJ, Hoogeveen PG, De Ridder D, Schindler-van Der Struijk M, Van Zelm MC, Sanders M, Karsch D, Beverloo HB, Lam K, Orfao A, Lugtenburg PJ, Böttcher S, Van Dongen JJM, Langerak AW, Kappers-Klunne M, Van Lom K. B-Cell Prolymphocytic Leukemia: A Specific Subgroup of Mantle Cell Lymphoma. Blood. 2014;124(3):412-9. 99. Van Der Zwan YG, Rijlaarsdam MA, Rossello FJ, Notini AJ, De Boer S, Watkins DN, Gillis AJM, Dorssers LCJ, White SJ, Looijenga LHJ. Seminoma and Embryonal Carcinoma Footprints Identified by Analysis of

70

Jaarverslag 2014


Integrated Genome-Wide Epigenetic and Expression Profiles of Germ Cell Cancer Cell Lines. PloS ONE. 2014;9(6). 100. van der Zwan YG, Biermann K, Wolffenbuttel KP, Cools M, Looijenga LH. Gonadal Maldevelopment as Risk Factor for Germ Cell Cancer: Towards a Clinical Decision Model. Eur Urol. 2014 Sep 17. Pii: S03022838(14)00651-4. 101. van der Zwan YG, Cools M, Looijenga LH. Advances in molecular markers of germ cell cancer in patients with disorders of sex development. Endocr Dev. 2014;27:172-84. 102. Van Heerde MJ, Buijs J, Rauws EA, De Buy Wenniger LJM, Hansen BE, Biermann K, Verheij J, Vleggaar FP, Brink MA, Beuers UHW, Kuipers EJ, Van Buuren HR, Bruno MJ. A Comparative Study of Diagnostic Scoring Systems for Autoimmune Pancreatitis. Pancreas. 2014;43(4):559-64. 103. Van Lanschot CGF, Koljenović S, Grunhagen DJ, Verhoef C, Van Akkooi ACJ. Pigmentation in the Sentinel Node Correlates with Increased Sentinel Node Tumor Burden in Melanoma Patients. Melanoma Research. 2014;24(3):261-6. 104. Van Nistelrooij AMJ, Zwarthoff EC, Post E, Lurkin I, Van Marion R, Kopershoek E, Biermann K, Wijnhoven BPL, Dinjens WNM. Absence of Tert Promoter Mutations in Esophageal Adenocarcinoma. International Journal of Cancer. 2014;134(8):2014-5. 105. Nistelrooij, A.M.J. van (surgery), Dinjens, W.N.M. (pathology), Wagner, A. (clinical genetics), Spaander, M.C.W. (gastroenterology & hepatology), Lanschot, J.J.B. van (surgery) & Wijnhoven, B.P.L. (surgery) (2014). Hereditary factors in esophageal adenocarcinoma. Gastrointestinal Tumors, 1, 93-98. 106. Van Raak SM, Meuffels DE, Van Leenders GJLH, Oei EHG. Hyaline Fibromatosis of Hoffa’s Fat Pad in a Patient with a Mild Type of Hyaline Fibromatosis Syndrome. Skeletal Radiology. 2014;43(4):531-4. 107. Van Riel D, Leijten LM, Verdijk RM, GeurtsvanKessel C, Van Der Vries E, Van Rossum AMC, Osterhaus ADME, Kuiken T. Evidence for Influenza Virus Cns Invasion Along the Olfactory Route in an Immunocompromised Infant. Journal of Infectious Diseases. 2014;210(3):419-23. 108. Van Verschuer VMT, Heemskerk-Gerritsen BAM, Van Deurzen CHM, Obdeijn IM, Tilanus-Linthorst MM, Verhoef C, Schmidt MK, Koppert LB, Hooning MJ, Seynaeve C. Lower Mitotic Activity in Brca1/2Associated Primary Breast Cancers Occurring after Risk-Reducing Salpingo-Oophorectomy. Cancer Biology and Therapy. 2014;15(4):371-9. 109. Van Verschuer VMT, Van Deurzen CHM, Westenend PJ, Rothbarth J, Verhoef C, Luiten EJT, MenkePluijmers MBE, Koppert LB. Prophylactic Nipple-Sparing Mastectomy Leaves More Terminal Duct Lobular Units in Situ as Compared with Skin-Sparing Mastectomy. American Journal of Surgical Pathology. 2014;38(5):706-12. 110. Verhoef VMJ, Bosgraaf RP, Van Kemenade FJ, Rozendaal L, Heideman DAM, Hesselink AT, Bekkers RLM, Steenbergen RDM, Massuger LFAG, Melchers WJG, Bulten J, Overbeek LIH, Berkhof J, Snijders PJF, Meijer CJLM. Triage by Methylation-Marker Testing Versus Cytology in Women Who Test Hpv-Positive on SelfCollected Cervicovaginal Specimens (Prohtect-3): A Randomised Controlled Non-Inferiority Trial. The Lancet Oncology. 2014;15(3):315-22.

71

Jaarverslag 2014


111. Verhoeven, ELG (Extern), Katsargyris, A (Extern), Bachoo, P (Extern), Larzon, T (Extern), Fisher, R (Extern), Ettles, D (Extern), Boyle, JR (Extern), Brunkwall, J (Extern), Bockler, D (Extern), Florek, HJ (Extern), Stella, A. (pathology), Kasprzak, P (Extern), Verhagen, H. (surgery) & Riambau, V. (Extern) (2014). Real-world Performance of the New C3 Gore Excluder Stent-Graft: 1-year Results from the European C3 Module of the Global Registry for Endovascular Aortic Treatment (GREAT). European Journal of Vascular and Endovascular Surgery, 48 (2), 131-137. 112. Westerman LJ, Severs M, Schipper MEI, Wagenaar JA, Kusters JG. Brachyspira species en humane intestinale spirochetose: een review. Ned. Tijdschr. Med. Microbiol. 2014; 22: 13-20. 113. Wielders EA, Hettinger J, Dekker R, Marleen Kets C, Ligtenberg MJ, Mensenkamp AR, van den Ouweland AMW, Prins J, Wagner A, Dinjens WNM, Dubbink HJ, van Hest LP, Menko F, Hogervorst F, Verhoef S, Te Riele H. Functional Analysis of Msh2 Unclassified Variants Found in Suspected Lynch Syndrome Patients Reveals Pathogenicity due to Attenuated Mismatch Repair. Journal of Medical Genetics. 2014;51(4):24553. 114. Wissing MD, De Morrée ES, Dezentjé VO, Buijs JT, De Krijger RR, Smit VT, Van Weerden WM, Gelderblom H, van der Pluijm G. Nuclear Eg5 (kinesin spindle protein) expression predicts docetaxel response and prostate cancer aggressiveness. Oncotarget. 2014 Sep 15;5(17):7357-67. 115. Wolf NI, Vanderver A, van Spaendonk RM, Schiffmann R, Brais B, Bugiani M, Sistermans E, CatsmanBerrevoets C, Kros JM, Pinto PS, Pohl D, Tirupathi S, Strømme P, de Grauw T, Fribourg S, Demos M, Pizzino A, Naidu S, Guerrero K, van der Knaap MS, Bernard G; 4H Research Group. Clinical spectrum of 4H leukodystrophy caused by POLR3A and POLR3B mutations. Neurology. 2014 Nov 18;83(21):1898-905. 116. Wu Z, Daams F, Boersema GS, Vakalopulos KA, Lam KH, van der Horst PH, Kleinrensink GJ, Jeekel J, Lange JF. Colorectal anastomotic leakage caused by insufficient suturing after partial colectomy: a new experimental model. Surg. Infect 2014; 15: 733-738. 117. Wu Z, Vakalopulos KA, Boersema GS, Kroese LF, Lam KH, van der Horst PH, Mulder IM, Bastiaansen – Jenniskens YM, Kleinrensink GJ, Jeekel J, Lange JF. The prevention of colorectal anastomotic leakage with tissue adhesives in a contaminated environment is associated with the presence of anti-inflmmatory macrophages. Int. J. Colorectal Dis. 2014: 29: 1507-1516. 118. Yoo HW, van Royen ME, van Cappellen WA, Houtsmuller AB, Verhaegen M, Schitter G. Automated spherical aberration correction in scanning confocal microscopy. Rev Sci Instrum. 2014; 85: 123706.

PUBLICATIES Jaar

Dissertaties

Aantal publicaties

Waarvan e 1 auteur

Waarvan laatste auteur

2010

7

124

10

25

2011

4

123

9

26

2012

8

141

4

28

2013

5

140

21

27

2014

2

144

26

27

72

Jaarverslag 2014


Boeken en boekhoofdstukken Riccardo Fodde, Wnt Signaling in Adult Stem Cells: Tissue Homeostasis and Regeneration. Chapter 25. Pages: 329-337. Wnt Signaling in Development and Disease. Molecular Mechanisms and Biological Functions. Edited by Stefan Hoppler and Randall T. Moon. Wiley Blackwell. ISBN: 978-1-1184-4416-0. Societal Impact L.H.J. Looijenga NGS Personalized Medicine: http://www.erasmusmc.nl/47463/51019/102929/NGSP2527?lang=en

Open Access: http://www.erasmusmc.nl/47463/51019/102929/Totaletekst?lang=en

Bijdrage Wereldkankerdag 4-2-2014: https://www.youtube.com/watch?v=fZE3dcqX7kI&sns=em

73

Jaarverslag 2014


Somatische afwijkingen van MMR-genen als oorzaak van microsatelliet-instabiele kanker (0) 2014-08-11 ( Nieuws ) Tags: Lynch syndroom microsatelliet-instabiele kanker

Dr. Ina Geurts

Het verdient aanbeveling om analyse van somatische mutaties en loss of heterozygosity (LOH) van de mismatch repair (MMR) genen toe te voegen aan de moleculaire diagnostiek van Lynch syndroom. Dit concluderen Rotterdamse onderzoekers uit een studie die vandaag online wordt gepubliceerd in het Journal of Pathology.1 Dr. Ina Geurts-Giele en haar collega’s onderzochten afwijkingen in somatische MMR-genen in microsatelliet-instabiele colorectaalen endometriumkankers van Lynch syndroom-verdachte patiënten die negatief waren voor germline MMR-genmutaties. De onderzoekers zagen in 13% van de onderzochte tumoren twee pathogene somatische mutaties en in 40% één waarschijnlijke pathogene mutatie en LOH. Ze zagen LOH van het aangedane MMR-genlocus in 62% van de tumoren met informatieve LOH-markers. LOH werd waargenomen in 64% van Lynch syndroom-geassocieerde tumoren en in 10% van de tumoren met MLH1promoter-hypermethylatie. De helft van de microsatelliet-instabiele tumoren van Lynch syndroom-verdachte patiënten zonder germline MMR-genmutaties had twee waarschijnlijk schadelijke somatische MMR-genafwijkingen, hetgeen wijst op hun sporadische origine. 1. Geurts-Giele WRR, Leenen CHM, Dubbink HJ et al. Somatic aberrations of mismatch repair genes as a cause of microsatellite-instable cancers. J Pathol 2014;epub ahead of print

74

Jaarverslag 2014


‘familienieuws’, Relatiemagazine van het Familiehuis Daniel den Hoed, winter 2014

75

Jaarverslag 2014


8. Bestuurlijke- en overige wetenschappelijke activiteiten Bestuurlijke functies stafleden Naam Dr. M.C. Clahsen-van Groningen Dr. C.H.M. van Deurzen

Functie • Voorzitter Regionale Nefropathologie avonden, Erasmus MC • • • • • •

Dr. W.N.M. Dinjens

• • • • •

P.C. Ewing-Graham

•

Prof. Dr. R Fodde

• •

•

• • • • •

BCAC (Breast Cancer Association Consortium), lid BOOG (Borstkanker Onderzoek Groep), biomarker working group, lid Integraal Kankercentrum Rotterdam (IKR), kerngroep borstkanker Dutch male breast cancer consortium, lid EORTC, male breast cancer, stuurgroep HEBON (Hereditary Breast and Ovarian Cancer Netherlands), stuurgroep Pink Ribbon scientific, adviesraad Registratiecommissie Klinisch Moleculair Bioloog in de Pathologie (KMBP) van de NVVP, lid Commissie Bij- en Nascholing (CBN) van de NVVP, lid Steering Committee of ESP Molecular Pathology working group, lid Jaarlijkse landelijke Moleculaire diagnostiek dag, medeorganisator Kerngroep en Werkgroep Gynaecologische Tumoren Regio Rotterdam IKNL American Association for Cancer Research (AACR), lid Aspirin Trial, a Phase III double-blind placebo-controlled Randomized Trial of Aspirin on Recurrence and Survival in Elderly Colon Cancer Patients (http://www.dccg.nl/dccgtrials/dccg-endorsed-trials/aspirin/), steering group, lid CAPP study, a multi-national genetic trial test the preventive potential of Aspirin and resistant starch among FAP and HNPCC patients, steering group, lid European Molecular Biology Organization (EMBO), lid ERC Scientific Council, (ERC Starting Grant Panel ), lid Human Mutation, Associate and Communicating Editor International Society for Stem cell Research (ISSCR), lid Onderzoeksschool Molecular Medicine (MolMed), lid bestuur

76

Jaarverslag 2014


ZonMW,VIDI commissie, lid Prof.dr. F.J. van Kemenade

Dr. S. Koljenovic

• • • • •

HPV screening BVO, lid Programmacommissie NVVP, lid Juridische commissie Plaatsvervangend opleider (sinds augustus 2014) Stuurgroep BBMRI 2.0. WP4 MT-lid Pathologie, Erasmus MC

Dr. K.H. Lam

•

COREON (Commissie Regelgeving Observationeel Onderzoek) van Stichting Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen (FEDERA) (vanaf medio 2011), lid namens NVVP Erasmus MC ICT Themateam Diagnostiek en Advies ter begeleiding van introductie van nieuwe IT systemen op divisie niveau, lid European Association for Haematopathology (EAHP), lid Landelijke Artsen in Dienstverband (LAD)/Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor de Geneeskunst (KNMG), lid Landelijke Werkgroep Cutane Lymfomen, lid Lymfomenpanel Zuid-west Nederland, voorzitter Nederlandse Vereniging Voor Pathologie (NVVP), lid Netwerk Pathologen Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), regio Rotterdam, vice-voorzitter PALGA, contactpersoon voor afd. Pathologie, Erasmus MC Rotterdamse Academisch Specialisten Vereniging (RASV), lid Opleider Concilium Pathologicum, lid Editorial board Acta Histochemica, lid European Network of Urogenital Pathologists (ENUP), lid European Society for Pathology (ESP), lid European Association of Urology (EAU), lid International Society of Urogenital Pathologists (ISUP), lid Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP), lid Daniel den Hoed Stichting, lid wetenschappelijke adviesraad Expert Center Erasmus MC-DSD (Disorders of Sex Development), hoofd ESMO Guidelines Working Group, lid Federa, voorzitter I-DSD, steering committee, lid Bachelor Nanobiology, programma commissie Netherlands Society for Cell Biology (NVvC), adviseur Nederlandse Vereniging voor Oncologie, lid raad van bestuur Scientific Integrity Committee Pathology, Erasmus MC, voorzitter (met Prof. A. Houtsmuller) Scientific Integrity Division Diagnostic and Support (Pathology), vertrouwenspersoon Tutor Erasmus MC, organiserende commissie en coördinator

•

• • • • • •

Dr. G.J.L.H. van Leenders

Prof.dr. L.H.J. Looijenga

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

77

Jaarverslag 2014


Dr. V. Noordhoek Hegt Dr. P.H.J. Riegman

• •

Rene Vogels Stichting, lid Stichting Zaadbalkanker (voorheen Stichting Kernzaak), adviseur patiënt

• • • • •

NVVP, lid Melanoompanel Rotterdam en omstreken, lid ISBER, publication committee, lid Liaison ESBB (former president) – Rare Cancers Europe NEN commissie lid – expert CEN/TC140 WG3 & ISO/TC212/WG4; liaison ISO/TC276 P3G Scientific, steering committee, lid Research biobanks for Biopreservation and Biobanking Biobanking, Section Editor Scientific and ethical advisory board BBMRI-LPC, lid UMC coördinator PSI voor het Erasmus MC Keuzeonderwijs Pathologie Erasmus MC, coördinator MT-lid Pathologie, Erasmus MC Onderwijs Pathologie Erasmus MC, coördinator

• • • • • • •

Prof.dr. E.C. Zwarthoff

Bestuurlijke functies niet-stafleden Naam Dhr. C.J. Vissers

Functie • Docentwerkgroep Erasmus MC “digitale toetsing”, voorzitter • Projectgroep Digitaal toetsen Erasmus Universiteit Breed , lid • DOK werkgroep (onderwijs), lid

Andere wetenschappelijke activiteiten Naam Dr. W.N.M. Dinjens

Activiteit

Prof. dr. R Fodde

•

•

• • Prof.dr. F.J. van Kemenade

• • • •

Bijeenkomst AMGEN adviesraad GI Cancer, Amersfoort, 17 juni, voorzitter PhD viva. Denis Dermadi Bebek’s PhD Thesis, Helsinki, Finland. 31 oktober Review panels: ERC (European Research Council) Starting Grant I Vidi commissie Promotiecommissie/grote commissie: Erasmus MC: H. Aktas, I.L. Holster, F. Harinck, R. van Baars, S.R. Janmohamed Vumc: J. Posthuma de Boer UMCU: M.E.I. Schippers Promotiecommissie/kleine commissie/leescommisie: Erasmus MC: M. Kap, A. Baalbergen 78

Jaarverslag 2014

Dr. S. Koljenovic


•

Copromoter: M. Dijkstra (Vumc), VMJ Verhoef (Vumc)

•

Promotiecommissie/grote commissie: Erasmus MC: Tom Middelburg, Dermatologie, 11 juni Promotiecommissie/grote commissie (oppositie): Dr. Esther C. van den Broek-Gerritsen, 16 december Promotiecommissie/grote commissie: Erasmus MC, Prof.dr. J.W. Tilanus (Farid), 7 oktober Erasmus MC, Prof. Dr. J.H.J. Hoeijmakers (Wouters), 12 december Erasmus MC, Prof.dr. J.W. Oosterhuis (Kap), 17 december Promotiecommissie/kleine commissie: Erasmus MC, Prof.dr. M.J. Bruno (Kastelein), 10 september AMC-UVA, Prof. S. Repping (Visser), 22 oktober Reviewpanels: ESPE Clinical Practise Committee – Global DSD Initiative Movember Steering Committee GAP5: Testicular Cancer NFU Datastewardship Expert committee OCW, emancipation intersekse/DSD PARTS (Pathology Research and Trial Service), voorbereidingscommissie WHO Classification of Tumors of the Lung, Pleura, Thymus and Heart, 4th edition, Consensus and Editorial meeting WHO Classification of Tumors of the Urinary System and Male Gentical Organs. 4th edition, Consensus and Editorial meeting Promotiecommissie/grote commissie als co-promotor: Erasmus MC, Prof.dr. J.W. Oosterhuis (M. Kap), 17 december Structuur- en benoemingsadviescommissie voor de vestiging en invulling van een bijzondere leerstoel ‘Translationele Gynaecologische Oncologie’, lid Structuur- en benoemingsadviescommissie voor de vestiging en invulling van een bijzondere leerstoel ‘Genetische Stabiliteit’, lid Chair session 4, Molecular diagnostics and biomarkers of bladder cancer, Annual Meeting EAU, Stockholm, Zweden, 12 april Faculty opponent thesis defense OM Mangrud, University of Bergen, Stavanger, Noorwegen, 5 juni Journal “Bladder Cancer”, associate editor Promotor: W. Beukers MD, Bladder cancer surveillance (thesis expected: 2015) K. van Kessel MD MSc, Bladder cancer treatment (met J. Boormans, urologie) M. Alamyar MD, Reducing costs of surveillance of patients with non-muscle invasive bladder cancer

Dr. K.H. Lam • Prof.dr. L.H.J. Looijenga

• • • • • • • • • • • •

Dr. P.H.J. Riegman Prof.dr. E.C. Zwarthoff

• •

•

•

• • • • •

79

Jaarverslag 2014


• • •

Review panels: Bladder Cancer Advocacy Network USA ( 7 applications), Bladder cancer innovation award French National Alliance for Life and Health Sciences, cancer TMOI, with the French National Cancer Institute Health Innovation Challenge Fund Welcome Trust London UK, expert advisor

Presentaties tijdens congressen en lezingen op invitatie Presentaties stafleden Naam

Presentatie

Datum

Dr. W.A. van Capellen

•

19 september

Dr. C.H.M. van Deurzen

• • •

Dr. W.N.M. Dinjens

•

•

•

•

•

Lezing ‘Imaging (biology) down to the single molecule level’, workshop DFG-funded International Research Graduate Group 1384 “Enzymes and Multienzyme Complexes acting on Nucleic Acids”, Malburg, Duitsland Symposium Borstkanker Behandeling Beter Oncologie Journaal SABCS 2014, oncology TV Voordracht Pathologie Laboratorium Dordrecht Next Generation (DNA) Sequencing NGS. Lezingen: ‘Identity testing’ en ‘Predictive markers in colon cancer’, European School of Pathology (EscoP), course: Basic Molecular Pathology for Pathologists, Graz, Oostenrijk Presentatie ‘Tumor Diagnostics’, course: A broad spectrum of NGS applications in molecular medicine, Molecular Medicine Postgraduate School, Erasmus MC Lezing ‘Patiënt Identificatie’, NVVP BOP cursus Moleculaire Diagnostiek, Regardz Olympisch Stadion, Amsterdam Presentatie ‘Next Generation Sequencing (NGS) en andere nieuwe ontwikkelingen in moleculaire diagnostiek NSCLC’, nascholing “Wegwijs in nieuwe targets en diagnostiek NSCLC”, Restaurant In Den Rustwat, Rotterdam Deelname 26th European Congress of Pathology, Londen, Engeland Presentatie in sessie Digestive Diseases Pathology I: ‘Genomic alterations as potential

19 november 12 december 14 februari 31 maart – 4 april

24 april

22 mei

1 juli

30 augustus – 3 september

80

Jaarverslag 2014


•

• •

•

•

•

•

Dr. H.J. Dubbink

•

•

•

•

clonality markers in esophageal adenocarcinoma (EAC)’ Presentatie in sessie Molecular Pathology: ‘Tumor clonality determinations using targeted next generation sequencing in clinical practice’ Co-chair sessie Molecular Pathology Presentatie ‘Molecular pathology of solid tumors’, course on Molecular Diagnostics IX, Molecular Medicine Postgraduate School, Erasmus MC Presentatie ‘Moleculaire Diagnostiek’, afdeling Pathologie, Gelre Ziekenhuizen, Apeldoorn Presentatie ‘Next Generation (DNA) Sequencing (NGS)’, afdelingen Microbiologie en Pathologie, Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam Presentatie Ieder mens is anders, iedere tumor is anders: ‘Personalized Cancer Therapy’, open huis Erasmus MC Kanker Instituut (100 jaar Daniel) Rondleidingen laboratorium voor moleculaire diagnostiek: ‘Kijken in het DNA van de kanker’, open huis Erasmus MC Kanker Instituut (100 jaar Daniel) Presentatie Moleculaire Biologie in de routine Pathologie, ‘I: Weefselverwisseling en Clonaliteit’, afdeling Pathologie Reinier de Graaf Gasthuis, Delft Presentatie Moleculaire Biologie in de routine Pathologie, ‘II: Targeted therapy (doelgerichte therapie)’, afdeling Pathologie Reinier de Graaf Gasthuis, Delft Presentatie: “Genetica van Kanker en toepassing van moleculaire bepalingen in de routine pathologie diagnostiek”, NvvO, Basiscursus Oncologie, Ellecom Presentatie: ”DNA, DNA afwijkingen en moleculaire diagnostiek van het melanoom”, IKNL Terugkomdag DMTR, Utrecht Presentatie: “Last but not least: Kwaliteitsborging moleculaire diagnostiek”, Symposium “Moleculaire diagnostiek in de pathologie, nu en in de toekomst.”, Utrecht Posterpresentatie: ”Sensitive and specific diagnostic testing of 1p/19q co-deletion in gliomas by targeted next generation

10 september

26 september 29 oktober

31 oktober

31 oktober

28 november

12 december

28 februari

11 maart

16 mei

19 november

81

Jaarverslag 2014

Prof. dr. R. Fodde


•

• • •

•

•

•

•

•

Prof.dr. F.J. van Kemenade

• • • •

Dr. S. Koljenovic

•

sequencing”, 26th EORTC-NCI-AACR Symposium on Molecular Targets and Cancer Therapeutics, Barcelona, Spanje Invited seminar: Niche factors as modifiers of stemness in homeostasis and cancer, Helsinki, Finland Invited lecture (NvVO course): The concept of Cancer Stem Cells, Ellecom Invited seminar: Fighting cancer stem cells, Aviano, Italië Invited seminar: Secretory phospholipases are stem cell niche factor in intestinal homeostasis, inflammation and cancer, Milaan, Italië Invited seminar: Multi-tasking Paneth-cells: quiescent cancer stem cells, niche factors, and colon cancer susceptibility modifiers, Barcelona, Spanje Invited lecture at the International EMBO workshop Cancer Stem Cells 20 years later: achievements, controversies, emerging concepts and technologies: Secretory phospholipases as stem cell niche factors in intestinal homeostasis, inflammation and cancer, Catanzaro, Italië Invited seminar: Secretory Phospholipases as stem cell niche factors in intestinal homeostasis and cancer, Frankfurt, Duitsland Invited seminar: Stem cell niche factors in homeostasis, inflammation and cancer, Tenerife, Spanje International symposium: “Cancer Research and Clinical Care: the next 100 years”, Rotterdam (Organizer) Governance biobanken en weefselgebruik, Pathologendagen, Zeist Voorstel incidenten en calamiteiten, Juridische Commissie NVVP Dutch National Tissuebank Portal, ESBB, Leipzig, Duitsland Programma commissie en introductie Improve trial, Papendal, Arnhem ‘Oncological surgery through the eyes of the pathologist’, workshop (European Photonics Industry Consortium – EPIC): Intra-Operative Assessment of Tumor-Resection Margins, Erasmus MC (organisator dr. Gerwin

10 februari

3 maart 8 mei 12 juni

26 september

5 oktober

16 oktober

21 oktober

28-29 oktober

10 april 18 september 24 oktober 3 november 2-3 juli

82

Jaarverslag 2014


• •

•

•

Dr. K.H. Lam

•

• • •

Rosai onderwijssessie Maligne Lymfomen voor AIOS pathologi, Erasmus MC Capita selecta Hematologie: WHO en lymfomen voor AIOS en fellows Hematologie, Erasmus MC Masterclass DSD, Ferring, Rotterdam Molecular Medicine Introduction Course, Erasmus MC 8th CIS workshop Kopenhagen, Denemarken Master of Science, Lit. study, Erasmus MC NVVO course, Avegoor, Ellecom

•

EACR, LT workshop, München, Duitsland

•

Molecular Medicine Course, Molecular Diagnosis, Erasmus MC Annual German Andrological Society meeting, Giessen, Duitsland Karolinska, Master Course DSD, Stockholm, Zweden Tour d’Europe, Erasmus MC WIHC, Mannelijk Genitaal: Testis Kanker, Lage

• Prof.dr. L.H.J. Looijenga

Puppels, Erasmus MC) ‘Oncological surgery: Clinical Needs’, SPEC 2014, Shedding new light on the disease, Krakau, Polen “Dysplasie, wat doe je ermee?”, KNO Speerpunten Cursus (landelijk KNO congres), Garderen “Gepigmenteerde huidafwijkingen in het gelaat: belang van clinico-pathologische correlatie, rol van de huisarts”, IKNL Regionaal symposium Melanoom, Dordrecht ‘Development of in vivo melanoma diagnisis based on Raman spectroscopy’, EORTC Meeting Melanoma Group, Rotterdam

• •

• • • •

17-22 augustus 7-8 oktober

8 oktober

16-19 oktober

28 februari 11 november 28 januari 19-20 februari 18-20 mei 10 maart 11 maart 7 juli 10 september 18-20 september 23 oktober 30-31 oktober 8 november

Vuursche

Dr. V. Noordhoek Hegt Dr. P.H.J. Riegman

•

“1 april quiz”, Oncologie, Spa, België

1 april

•

Follow up midterm review EurocanPlatform, WP10 Biobanks, Amsterdam Workshop Tissue-based Biomarkers for Advancement of Personalized Cancer Treatment, Tissue Quality Control, Graz, Oostenrijk ISBER Orlando 2014, Symposium 3A, Financial Sustainability of Biobanks, Florida, VS EADV Summer School Clinical Research and Epidemiology OECI Pathology days, Cluj, Roemenië

29 januari

•

• • •

29 maart

22 mei 10 juni 12 juni 83

Jaarverslag 2014


• •

•

• • Prof.dr. E.C. Zwarthoff

• •

•

•

•

ECPC General Assembly, Boekarest, Roemenië Molecular Medicine Summer course 2, Researchmaster Infection & Immunity 2014 Biobanks, Rotterdam ESMO , Patient Advocacy Track: Generating, Patient data, tissue and experience, Madrid, Spanje ECP Advanced Lecture Course On Translational Cancer Research, Falesia, Portugal EurocanPlatform 4th annual meeting Algarve, Portugal

21 juni 9 september

Bladder Cancer Clinical Needs, TransBioBC consortium meeting, Athene, Griekenland Research School Molecular Medicine, Course Molecular Diagnostics, Assays for detection of recurrent bladder in urine Prognostic and diagnostic biomakers, International bladder cancer network, Vancouver, Canada Development and validation of biomarkers for bladder cancer diagnosis and prognosis, 2014 Dominique Chopin Lecture Award, ESUR meeting, Glasgow, Schotland New insights in superficial and advanced urothelial BC, Tour d'Europe 2014, Rotterdam

19-20 mei

27 september

21 oktober 25 oktober

9 september

26 september

11 oktober

30 oktober

Presentaties niet-stafleden Naam

Presentatie

Datum

Dhr. C.J. Vissers

•

20 maart 26 juni 18 september

Cursus Microscopische anatomie voor analisten

84

Jaarverslag 2014


Oratie Prof.dr. F.J. (Folkert) van Kemenade Op 21 maart was de oratie van Prof.dr. F.J. van Kemenade “Pathologie: houvast en reserves” http://repub.eur.nl/pub/51517/

Prijzen •

Prof.dr. Ellen Zwarthoff ontving op 11 oktober in Glasgow de Dominique Chopin Award.

Deze award wordt jaarlijks uitgereikt door de European Society for Urological Research, onderdeel van de European Association of Urology, aan een wetenschapper die significante bijdragen heeft geleverd aan onderzoek in het vakgebied van de urologie en het bevorderen van Europese wetenschappelijke netwerken.

• Annemarie van Nistelrooij won op 17 november 2014 de prijs voor de best presentatie (€1000,-) op het congres van de European Society for Diseases of the Esophagus, in Bologna. Titel presentatie: Single Nucleotide Polymophisms are associated with esophageal adenocarcinoma. • Thomas Papathomas heeft de Endocrine Pathology Society Hubert Wolfe Award 2014 gewonnen, voor onderzoek dat hij op onze afdeling heeft uitgevoerd. Titel paper: “Telomerase Reverse Transcriptase Promoter Mutations In Tumors Originating From The Adrenal Gland And Extra-Adrenal Paraganglia” in Endocrine-Related Cancer.

85

Jaarverslag 2014


JNI Oncology Lectures 22 januari STEVEN VAN LAERE KU Leuven, België Novel Insights into the biology of inflammatory breast cancer by profiling of patient samples and preclinical models 26 februari HENK STUNNENBERG Nijmegen Centre for Molecular Life Sciences, Nijmegen Epigenomics: Functionally indexing the genome in health and disease 26 maart FLORIAN GRETEN International Max Planck Research School for Molecular and Cellular Life Sciences, TUM, München, Duitsland NF-kB and Stat3: central regulators of inflammation, cell plasticity and immunity during colorectal carcinogenesis 23 april MARJA JÄÄTELÄ Danish Cancer Society Research Center, Kopenhagen, Denemarken Control of lysosomal stability and cancer cell survival by sphingomyelin metabolism 28 mei EMMANUEL DONNADIEU INSERM, Parijs, Frankrijk Defects in T cell migration within human tumors 28 juni ZHIJIE CHANG Tsinghua University, Being, China CREPT, a novel protein highly expressed in tumors, regulates gene transcription through a chromatin loop formation 24 september SHARMILA BAPAT National Centre for Cell Science, Pune, India Heterogeneity : not just noise in tumors 15 oktober DAN THEODORESCU University of Colorado Cancer Center, CO, USA Targeting the Ral GTPase 86

Jaarverslag 2014

9.


Financiën Het afdelingsresultaat over het boekjaar 2014 bedraagt € 224.710 positief. In onderstaande tabel is de resultaatrekening op hoofdlijnen opgenomen met 2012 en 2013 ter vergelijking.

2014

2013

9.060.219

9.454.321

394.102-

3.946.122

3.397.555

548.567

218

205.116

204.898-

40.224

25.735

14.489

196.882

9.689

187.193

10.000

45.000

35.000-

13.253.665 13.137.416

116.249

10.607.172 10.738.189

131.017-

Bedrijfsopbrengsten Overige bedrijfsopbrengsten Opbrengsten interne verrekeningen Omzet DBC's en DBC-zorgprodukten B-segment Omzet DBC's en DBC-zorgprodukten A-segment Niet gebudgetteerde zorgprestaties Subsidies Totaal bedrijfsopbrengsten

Delta

Bedrijfslasten Personeelskosten Overige bedrijfskosten Afschrijvingen immateriele en materiele vaste activa Totaal bedrijfslasten

Resultaat

2.407.267

2.578.710

171.443-

14.516

15.399

883-

13.028.955 13.332.298

303.343-

+224.710

-194.882-

419.592

87

Jaarverslag 2014


10. Colofon Redactie en samenstelling jaarverslag: Folkert van Kemenade (eindredactie) Margot van den Akker Ineke Bouma Antoinette Muizer Ingrid van Woerkom Met dank aan de input van alle medewerkers van de afdeling Pathologie

Bezoekadres: Erasmus MC Afdeling Pathologie Secretariaat prof.dr. F.J. van Kemenade, Be-202 Wytemaweg 80 3015 CE ROTTERDAM Tel. 010-7044395

Postadres: Erasmus MC Afdeling Pathologie Intern postadres Be-214 Postbus 2040 3000 CA ROTTERDAM

88

JAARVERSLAG 2014 AFDELING PATHOLOGIE ERASMUS MC ROTTERDAM

Recommend Documents