De feiten en mythen van werkvermogen en duurzame inzetbaarheid Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Rotterdam
Het gaat uitstekend met ons ….. 84 82 80 78 76 74 72 70 68 66
19 50 19 53 19 56 19 59 19 62 19 65 19 68 19 71 19 74 19 77 19 80 19 83 19 86 19 89 19 92 19 95 19 98 20 01 20 04 20 07
64
Levensverwachting bij geboorte, bron: CBS 2008
man vrouw
….maar met sommigen veel beter dan anderen levensverwachting 86,0 84,0 82,0 80,0 78,0
levensverwachting
76,0 74,0 72,0 70,0
mannen
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
68,0
vrouwen
Levensverwachting is ongelijk verdeeld in de maatschappij !
….maar met sommigen veel beter dan anderen 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0
levensverwachting
40,0
goed ervaren gezondheid
30,0 20,0 10,0
mannen
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
0,0
vrouwen
Gezondheid is zeer ongelijk verdeeld in de maatschappij !
19 50 19 53 19 56 19 59 19 62 19 65 19 68 19 71 19 74 19 77 19 80 19 83 19 86 19 89 19 92 19 95 19 98 20 01 20 04 20 07
Consequenties voor werken in goede gezondheid 84
82
80
78
76
74
72
70
68
66
64 man vrouw aow
Consequenties voor werken in goede gezondheid jaren in ongezondheid tot 65-jarige leeftijd 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0
mannen
vrouw en
Jaren werken in ongezondheid is zeer ongelijk verdeeld !
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
basisonderwijs
vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, universiteit
0,0
Afhaalboodschappen 1 *
Grote sociale ongelijkheid in gezondheid: Verschil in levensverwachting lager en hoger opgeleiden: 6 à 7 jaar Verschil in gezonde jaren lager en hoger opgeleiden: 16 tot 19 jaar
*
Consequenties voor werkende bevolking: Hoger opgeleide werknemer zal geen noemenswaardige gezondheidsproblemen tegenkomen voor 65 jarige leeftijd (gemiddeld!) Lager opgeleide werknemer zal gedurende zo’n 13 jaar gezondheidsproblemen tegenkomen voor 65 jarige leeftijd (gemiddeld!)
⇒ Gezondheidsmanagement in bedrijven is noodzakelijk, vooral voor de lager opgeleide werknemer
Gezondheid en arbeidsparticipatie De uitdagingen:
"Langer werken in goede gezondheid“ = duurzame inzetbaarheid -
in arbeidsproces blijven
-
gezond blijven
-
werkvermogen behouden
-
arbeidsproductiviteit behouden
Het meten van werkvermogen Werkvermogen-index (7 dimensies):
prestatie gezondheid Balans in toekomst
Huidig werkvermogen in relatie tot maximaal werkvermogen
Werkvermogen in relatie tot fysieke en mentale belasting
Aanwezige ziekten gediagnosticeerd door medicus
Ervaren beperkingen in het werk door gezondheidsproblemen
Ziekteverzuim in afgelopen jaar
Prognose van werkvermogen in komende jaren
Algemene mentale capaciteiten
Score: Uitstekend (44-49), goed (37-43), matig (28-36), slecht (7-27)
Werkvermogen onder 30.000 bouwvakkers 47 gemiddelde werkvermogen
werkvermogen
42 37
5% werknemers hieronder
32 27
95% werknemers hieronder
22
slecht
17
matig
12 7 16
20
25
32
40
44
48
leeftijd
Bron: Stichting Arbouw, PAGO 2005
52
56
60
Werkvermogen per branche (N=3704) Other services Civil service Social services Health services Education Financing, insurance Telecommunication
Poor Moderate
Transport
Good Excellent
Trade Other industry Building industry Metal industry Electronics industry Wood industry Farming 0%
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
80 %
90 %
100 %
Belangrijke determinanten van werkvermogen *
leeftijd
*
fysieke belasting op het werk
*
psychosociale belasting op het werk
*
leefstijl, mn zwaarlijvigheid
en gezondheid dan ????
Afhaalboodschappen 2 *
Werkvermogen wordt beïnvloed door: - gezondheidsproblemen - ongezond gedrag (overgewicht, gebrek aan bewegen) - slechte arbeidsomstandigheden (fysieke belasting, werkdruk, gebrek aan regelmogelijkheden, slecht team-werk, slechte ontplooiing)
⇒ Gezondheidsmanagement in bedrijven is noodzakelijk
Wat zijn consequenties van verminderd werkvermogen ?
Productiviteitsverlies op het werk
Verzuim
Tijd Ziek
Herstel
Verminderd werkvermogen en ziekteverzuim 1. Werkvermogen heeft voorspellend vermogen voor verzuim 2. Slechter werkvermogen voorspelt vooral langerdurend verzuim (werkvermogen voorspelt verzuim beter dan alle andere factoren) 3. Aspecten binnen werkvermogen met grootste effect op verzuim: * mentale capaciteiten * beperkingen door chronische ziekten * ziekteverzuim in afgelopen jaar * lichamelijke en geestelijke eisen van het werk
Verminderd werkvermogen en productiviteitsverlies 1. Associaties werkvermogen met productiviteitsverlies op werk: * slechter werkvermogen, meer productiviteitsverlies op werk * grote variatie tussen bedrijfssectoren 2. Veel (chronische) ziekten veroorzaken productiviteitsverlies op het werk 3. Belangrijkste factoren voor productiviteitsverlies (ja/nee): * beperkingen door chronische ziekten * gebrek aan regelmogelijkheden (arbeid !) 4. Effecten van ongezond gedrag op productiviteit op het werk zijn minder consistent
Wat is de rol van gezondheid in arbeidsparticipatie ? Werken in Europese Unie na 50ste levensjaar Gemiddelde bijdrage vroegpensioen werkloosheid Mindere gezondheid
8%
12%
Ongezonde leefstijl
6%
16%
6%
10%
(20%)
(38%)
(overgewicht, gebrek aan bewegen)
Slechte arbeidsomstandigheden (tijdsdruk, fysieke belasting)
Bron: Burdorf A, Mackenbach PJ. De invloed van gezondheid op vervroegde uittreding uit het arbeidsproces. Zoetermeer, Raad voor Volksgezondheid en Zorg, 2006
Verminderd werkvermogen en arbeidsparticipatie 1. Verminderd werkvermogen leidt eerder tot arbeidsongeschiktheid en werkloosheid 2. Voorspellend vermogen op individueel niveau is echter beperkt
Werkvermogen en duurzame inzetbaarheid
De uitdagingen om werkvermogen te bevorderen 1.
Interventies om werkvermogen van (oudere) werknemers te behouden:
* arbeidsomstandigheden (arbo!) en -inhoud (HRM !) verbeteren * competenties voortdurend verbeteren (leven lang leren) * sociaal-medische begeleiding verbeteren * stimuleren van gezond gedrag, m.n. gezond gewicht en voldoende bewegen 2.
Ontwikkelen EN evalueren van individueel georiëntieerde interventies
3.
Werknemers met functionele beperkingen in het arbeidsproces houden: * arbeidsbelasting aanpassen aan functionele capaciteiten * systematiek van tijdelijke voorzieningen creeren
De uitdagingen voor kennisontwikkeling 1.
Inzicht nodig in determinanten van duurzame inzetbaarheid: * arbeidsomstandigheden redelijk bekend in beperkt aantal beroepen * leefstijl-factoren nog onduidelijk * onderzoek naar organisatie, cultuur en HRM-beleid ontbreekt ⇒ onderzoek naar duurzame inzetbaarheid nodig
2.
Effectieve interventies om duurzame inzetbaarheid van (oudere) werknemers te behouden cq te bevorderen: * nagenoeg geen inzicht in kosten-effectiviteit * monitoren van huidige interventie-activiteiten cruciaal * verantwoord onderzoek nodig naar inhoud van effectieve interventies ⇒ leren wat werkt en wat niet werkt (lerend netwerk & onderzoek)
3.
Effectieve (gezondheids)interventies om personen buiten het arbeidsproces weer te laten participeren in betaalde arbeid
Voor sommigen is langer doorwerken moeilijker….
…dan voor anderen
