s
Naktuinbouwnieuws verschijnt vier keer per jaar
jaargang 6 • no. 21 • maart 2005
n i e u w Plantenpaspoortplicht voor zaden uitgebreid De paspoortplicht voor een aantal zaden wordt uitgebreid. Dit is een gevolg van een wijziging in de Fytorichtlijn per 1 januari 2005. In verband met de praktische uitvoerbaarheid gaan de wijzigingen pas later dit jaar in. an de handel en import van zaden van tomaat, boon en zonnebloem zijn in de Fytorichtlijn eisen gesteld om de introductie en verdere verspreiding van schadelijke organismen te voorkomen.
A
Bij handel binnen de Europese Unie is het voldoen aan deze eisen tot nu toe niet tot uiting
gebracht in een plantenpaspoort bij de genoemde zaden. In de loop van 2005 wordt dit wél zo: bij deze zaden worden plantenpaspoorten dan verplicht. Daarmee wordt aan afnemers en autoriteiten getoond dat het zaad voldoet aan de fytosanitaire voorschriften die betrekking hebben op Clavibacter (tomaat), Xantho-monas (boon) en Plasmopara halstedii (zonnebloem).
De praktijk Over de praktische uitvoerbaarheid is er goed contact geweest tussen Plantenziektenkundige Dienst, Plantum NL en Naktuinbouw. Het Permanent Fytosanitair Comité in Brussel heeft een aantal van de Nederlandse suggesties overgenomen, waardoor er wat meer tijd voor de zaadbedrijven is gecreëerd om de wijzigingen door te voeren. vervolg op pag. 4
Controle van tuincentra
®
Diagnoster
meer en meer mondiaal Diagnoster® is in 2004 sterk gegroeid. Het concept is in de tuinbouwwereld erg goed ontvangen.
de eisen, maar met name ook aan de verwachtingen van de afnemers.
Keurmeesters gaan in 2005 diverse verkooppunten van teeltmateriaal Nieuwe controle
controleren; zoals herkomst materiaal, kwaliteit en naamgeving. erspreid over Nederland zijn er ongeveer 6.000 verkooppunten, waar teeltmateriaal wordt aangeboden bestemd voor de niet professionele eindgebruiker. Voor het komende seizoen is besloten om verspreid over Nederland op ongeveer 250 verkooppunten, met name tuincentra, controles uit te gaan voeren op al het teeltmateriaal dat op deze bedrijven wordt verhandeld.
V
Bij deze verkooppunten wordt veelal ook teeltmateriaal van andere gewassen verhandeld, zoals; vaste planten, groente-
planten, fruitbomen, sierheesters, rozenstruiken, etc. Ook dit teeltmateriaal moet voldoen aan de vanuit de regelgeving opgestel-
De actie dit jaar zal bestaan uit een controle op bewaaromstandigheden, de kwaliteit van het teeltmateriaal, de gezondheid, de controle op de juiste naamgeving, de aanwezigheid van inkoop- / leveranciersdocumenten en daar waar van toepassing het aanwezig zijn van plantenpaspoorten. Indien het door de keurmeester noodzakelijk wordt geacht, zal monstername plaatsvinden voor opplant of onderzoek op ziekten.
Resultaten Huidige controle Tot op heden bestond de controle bij de verkooppunten voor het merendeel uit controles op groentezaden en bloemzaden, waar met name gelet werd op de bewaaromstandigheden en de opdruk op de verpakkingen.
Opmerkingen en onderzoeksresultaten worden teruggekoppeld naar de leverancier. Aan de hand van de bevindingen van dit seizoen wordt voor de toekomst een verdere keuringsaanpak ontwikkeld.
inds de introductie van Diagnoster®, nu anderhalf jaar geleden, heeft dit jongste Naktuinbouwconcept een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Het aantal diagnoseopdrachten is meer dan verdubbeld. De samenwerking met Blgg Naaldwijk speelt hierin een belangrijke rol. Daarnaast is het scala aan gewassen dat wordt onderzocht sterk gegroeid. vervolg op pag. 7
S
In dit nummer De rol van Naktuinbouw - deel 3 -
2
Opsporing knolcyperus Keuringsoverzicht Nerine Klachtenafhandeling 2004
3
Keuringsresultaten Freesia EU-beproevingszaadregeling Niet-bosbouwkundige doeleinden
4
Aandacht Q-waardige organismen Jaarvergadering TKC
5
Nieuw isolaat valse meeldauw www.biodatabase.nl succesvol Vakopleidingen en BreedWise®
6
Nieuws uit Brussel ‘Derde landen’ fruitgewassen
7
Johan Voermans 25 jaar Keurmeester Expansie voor NAL Waar gaat uw keuringsgeld naar toe Agenda 2005
8
2 nieuws Bestuur
Welke rol speelt ‘het vak’ bij Naktuinbou In de afgelopen twee edities van Naktuinbouw Nieuws zijn vertegenwoordigers uit Sectorbesturen Boomkwekerij- en Bloemisterijgewassen van Naktuinbouw voor het voetlicht getreden. Dit keer aandacht voor twee leden uit het Sectorbestuur Groentegewassen. Peter Neessen en Vincent van Bentum over hun ervaringen en over de betekenis die het Sectorbestuur voor het bedrijfsleven heeft.
aktuinbouw is een tamelijk dure organisatie, maar absoluut nodig”, zegt de heer Neessen (58). Hij is ruim twee jaar sectorbestuurslid Groentegewassen, namens de producenten van aspergeplanten vanuit Plantum NL.
N
“Ik kan Naktuinbouw niet missen, omdat ik een onafhankelijke partij over mijn schouder mee wil laten kijken. Ik wil graag met de steun van de keuringsdienst goed materiaal blijven kweken. Verder kan Naktuinbouw de bedrijven ondersteunen bij de export van teeltmateriaal, vooral als er problemen zijn. Zij mag wat mij betreft wel als verlengstuk van haar taak meer een vuist maken richting de politiek. Zo zou Naktuinbouw – in een tijd waarin steeds minder gewasbeschermingsmiddelen ter beschikking staan – als onafhankelijke instantie de problemen in de teelten beter inzichtelijk kunnen maken en die problemen kunnen tonen aan het ministerie van LNV”, aldus Neessen.
Meepraten De bestuurder vindt het een goede zaak dat het vak direct invloed kan uitoefenen op keuringsaangelegenheden en tarieven. Hij denkt dat dit ook zo ervaren wordt door de andere aangeslotenen in de groenteplantenteelt.
Wisselwerking
Kwaliteit en fytokeuring
Aangeslotenen vragen weinig aan de bestuurders, zegt Neessen. Dit vindt hij jammer. Aan de andere erkent Neessen dat de bestuurders zelf ook meer op pad kunnen gaan om te horen wat er bij de aangeslotenen leeft. De wisselwerking tussen de vertegenwoordigers van het vak en het vak zelf kan dus worden verbeterd. Neessen: “Maar als er iets aan de hand is, weten ze ons wel te vinden.” Het komt hem dus niet vreemd voor dat uit het imago-onderzoek blijkt dat de aangeslotenen onvoldoende bekend zijn met de bestuurders.
Het sectorbestuur heeft, voor wat asperge- en aardbeiplanten betreft, zich de laatste tijd met name gebogen over quarantaineorganismen en aaltjes. Voor deze teelten worden dat steeds grotere bedreigingen. In aardbeiplanten speelt met name de problematiek rondom Xanthomonas een belangrijke rol. Het sectorbestuur wil deze ziekte graag van de quarantaine-lijst af hebben en heeft Naktuinbouw daarom gevraagd om hierover in contact te treden met de Plantenziektenkundige Dienst (PD) tegen de achtergrond om deze ziekte in het kwaliteitssysteem van Naktuinbouw te brengen. Neessen: “Naktuinbouw moet een fors geluid laten horen aan de Nederlandse politiek en het ministerie van LNV met betrekking tot het verbod van gewasbeschermingsmiddelen. Het is niet direct het werkterrein van de keuringsdienst, maar toch pleit ik voor een actief beleid hierop. Het kan economisch gezien gewoon niet meer”. Wat Xanthomonas betreft hoopt Neessen dat de bedrijven samen met Naktuinbouw veel ellende kunnen voorkomen en dat er, ondanks alle beperkingen, een werkbare situatie blijft. “Als ik nu zie dat er in zuidelijke landen vele ogen worden dichtgeknepen bij controles en wat de gevolgen daarvan zijn, heeft Naktuinbouw, samen met de bedrijven, een goede naam hoog te houden”.
Info achterban Via Plantum NL worden vanuit de achterban van groenteplanten-producerende bedrijven veel keuringstechnische vragen gesteld. Neessen zelf wordt niet of nauwelijks direct benaderd. Als dit al het geval is gaat het over Select Plant Asperge of over de kosten van Naktuinbouw. Neessen: ”De kwekers die op geen enkele wijze georganiseerd zijn liften mee met degenen die dat wel zijn en dragen niet bij in de kosten. Hier heb ik veel moeite mee. Ik sta overigens wel open voor hun mening over hetgeen bij Naktuinbouw gebeurt of moet gebeuren”.
Sectorbestuur Groentegewassen (stand per maart 2005) Bestuurslid Benoemende org. Gewasgroepen A.A.M. Konings Plantum NL Aardbei-/aspergeplanten P.G.J. Neessen Plantum NL Aardbei-/aspergeplanten J. Aerts LTO Eindgebruiker J. Robben LTO Eindgebruiker ir. A.C. van Elsen Plantum NL Groenteplanten A.M. Uittenbroek Plantum NL Groenteplanten ir. B.M.J. van Adrichem Plantum NL Groentezaden E. Gipmans Plantum NL Groentezaden ir. T.C.V.P. van Bentum Plantum NL Veredelingsbedrijven J. den Dekker Plantum NL Veredelingsbedrijven dr. ir. K. Reinink Plantum NL Veredelingsbedrijven J. Trouw Plantum NL Veredelingsbedrijven ir. J.B.M. Wesseling Plantum NL Veredelingsbedrijven Het sectorbestuur wordt voorgezeten door de Naktuinbouw-voorzitter ir. H. Lange
Het mogelijk overhevelen van PD-werk aan Naktuinbouw ziet Neessen als een positieve ontwikkeling. “Naktuinbouw is een organisatie die dicht bij de praktijk staat. Zeker als het gepaard gaat met lagere kosten, zoals ook bij de fusie NAKB / NAKG het geval is geweest. Voorheen kreeg ik twee keurmeester op mijn bedrijf, nu nog één: dat is een duidelijke verbetering.”
oor de groentezaadbedrijven is Naktuinbouw een zeer waardevolle organisatie. De samenwerking tussen bedrijven en keuringsdienst is uniek. Het buitenland kijkt er vaak met afgunst naar”, aldus de heer Van Bentum. Vincent van Bentum (49) is afgevaardigd vanuit Plantum NL namens de groentezaadproducenten en inmiddels vier jaar bestuurder in het sectorbestuur Groentegewassen.
V
gaat overnemen. “Naktuinbouw staat midden in de praktijk”.
Goede relatie
P.G.J. (Peter) Neessen
Er is volgens de bestuurder in het zadenvak een goede samenwerking tussen Naktuinbouw en het bedrijfsleven. Naktuinbouw brengt de ontwikkelingen bij het vak voor het voetlicht; het vak
Mede eigenaar (melkveehouderij + plantenkweker)
Achterban Van Bentum is niet verbaasd over het feit dat de achterban niet precies weet welke bestuurders wie vertegenwoordigen. Binnen het zadenvak zijn de bedrijven op zich goed georganiseerd en kennen zij elkaar weliswaar goed, maar eenieder onderhoudt toch zelf de contacten met
van Maatschap Neessen Ruim 100 hectare oppervlak in Helden-Grashoek Teelten: aspergeplanten (inclusief productie) en aardbeiplanten, Medewerkers: 17 vast, tijdens hoogseizoen ±65
Peter Neessen: “Ik kan Naktuinbouw niet missen.” geeft daarop gericht advies aan Naktuinbouw. Als voorbeeld haalt Van Bentum de Europese beproevingszaadregeling aan, die begin januari is geformaliseerd. Naktuinbouw kreeg van de Europese Commissie en het ministerie van LNV de kaders aangereikt, waarna de bestuurders zich over de uitvoering van de regeling hebben gebogen, onder meer door een uniforme werking te bepleiten met name daar, waar het om vormgeving van documenten en etiketteksten gaat. Volgens de bestuurder wordt door deze – intense – samenwerking de regeling nog krachtiger in de markt gezet. Een ander belangrijk bestuurlijk onderwerp is GMO-detectie. Duidelijk is dat Naktuinbouw een rol hierin heeft; het vak denkt daarin mee. Ook is er in het sectorbestuur gesproken over de ontwikkelingen bij de Plantenziektenkundige Dienst (PD). Van Bentum is er blij mee dat Naktuinbouw mogelijk PD-taken
Naktuinbouw. De bedrijven komen regelmatig bij elkaar over de vloer. Van Bentum geeft als voorbeeld de aanschaf van een nieuwe machine: als een collega die reeds in huis heeft, is het in veel gevallen geen probleem deze te bezichtigen. Ook komt men elkaar regelmatig tegen in andere verbanden, zoals Plantum NL, ISHI en ESA. Naast de informatie uit het eigen bedrijf komt uit dit netwerk veel naar voren dat weer dient als achtergrondinformatie voor de sectorbestuursvergaderingen. Volgens Van Bentum is het toch goed om in het sectorbestuur plannen te ontwikkelen om iets aan de bekendheid bij de achterban te doen. “Veelal wordt één en ander eerst in Plantum-NL besproken. Zij is zelf ook rechtstreeks in het bestuur vertegenwoordigd. Het is met betrekking tot keuringsaangelegenheden dan ook belangrijk om als bedrijf een directe relatie met Naktuinbouw te onderhouden”, aldus de bestuurder.
3
Knolcyperus opsporing 2004
Marketing tool Voor de zaadbedrijven is Naktuinbouw erg belangrijk: onafhankelijkheid, betrouwbaarheid en kwaliteit zijn centrale thema’s. Bedrijven zien Naktuinbouw als een soort marketing-tool. Van Bentum legt uit: “Een paar jaar geleden zijn er gezamenlijk in ISHI / NL-verband voor het pepinomozaïekvirus (PepMV) toetsprotocollen opge-
De inspecties op de aanwezigheid van knolcyperus in tuinbouwgewassen in de volle
beperkt zijn, is het voor telers van belang dat men bij ingebruikname van nieuwe percelen voor de teelt zich ervan overtuigt dat er geen knolcyperus aanwezig is op deze percelen.
grond leverden slechts drie percelen op Folder
waar door de keurmeesters een aantasting
Een folder over de herkenning van knolcyperus is aanwezig op de website: www.naktuinbouw.nl (Serviceloket). Ook is er informa-
tie aanwezig op de website van het HPA: www.hpa.nl
Meer weten? Voor vragen kunt u contact opnemen met het team Keuringen Boomkwekerijgewassen. Het team is te bereiken via tel. (0162) 51 14 00 of e-mail:
[email protected]
is aangetroffen. ir. V. (Vincent) van Bentum Directeur Enza Zaden Seed Operations BV Enkhuizen en 20 internationale vestigingen Zaadproductie van onder meer: tomaat, paprika, komkommer en sla Medewerkers: 275 in Nederland en 600 wereldwijd
et betrof een perceel met aardbeiplanten in West-Brabant en twee percelen Vaste Planten in Zeeland. Ook zijn er nog maatregelen opgelegd op een perceel Buxus en coniferen in Oost-Brabant, waar eind 2003 een zware besmetting is aangetroffen.
H
Verordening De inspecties worden uitgevoerd op basis van de ‘uitvoeringsinstructie’ in de ‘Instructie Opsporing Knolcyperus’. Deze is gebaseerd op een verordening van het Hoofd Productschap Akkerbouw (HPA) en het Productschap Tuinbouw (PT).
Beperkte middelen Daar de mogelijkheden voor ontheffingen voor de teelt op besmette percelen inmiddels zeer
Vincent van Bentum: “Naktuinbouw helpt ons en wij helpen Naktuinbouw.” steld. Naktuinbouw heeft in dit soort projecten in ISHI een coördinerende rol. Zij houdt daarnaast ook een stevige controle op de teelt. Een ander goed voorbeeld is het NAL-erkenningssysteem dat in het buitenland voor de zaadbedrijven een steeds belangrijker instrument is om de kwaliteit van het zaad ‘zichtbaar’ te maken; vooral bij export. NAL-bedrijfsattesten vervangen in steeds meer landen de ISTA Oranje Certficaten. Ondanks het feit dat het bedrijfsleven een grote rol heeft in de aansturing van Naktuinbouw, ziet men Naktuinbouw toch als een onafhankelijke instantie. Dit alles maakt indruk op het buitenland, waardoor ons product een meerwaarde krijgt. Dat helpt ons. Men ziet dus in dat de systematiek die in Nederland werkt goed is”.
Keuringsoverzicht Nerine 2004 In 2004 is door Naktuinbouw bij 34 aangesloten bedrijven 16,4 hectare Nerine gekeurd.
iervan is 6,4 hectare in de kas en 10 hectare buiten in de volle grond geteeld. Bij zeven aangeslotenen is de keuring van Nerine uitgevoerd in combinatie met keuring van Vaste Planten. Er zijn in totaal 89 keuringen door de Naktuinbouw-keurmeesters uitgevoerd.
H
Klachtenafhandeling Naktuinbouw maakt op grond van artikel 9:12a AWB bekend dat in 2004 de nevenstaande klachten met betrekking tot de uitgevoerde wettelijke keuringen, zijn ingekomen: Roelofarendsveen, maart 2005 Bestuur Naktuinbouw
De aangesloten bedrijven produceren teeltmateriaal voor de verkoop aan consumenten (tuincentra & postorderbedrijven) en/of voor de productie van snijbloemen (veiling).
tenbladaaltjes (Aphelenchoïdes ritzemabosi). In totaal is 1.710m2 afgekeurd voor verhandeling. De meest geteelde rassen waren Nerine bowdenii ‘Favourite’ (4,3 hectare) en ‘Van Roon’ (3,5 hectare).
Afkeuringen waren er in verband met aantastingen door chrysan-
Nr. Ingekomen bij
Aard van de klacht
Stand van zaken
Bevindingen en eventueel vervolg
1
Groentegewassen Ongenoegen over behandeling na klachtmelding
Afgehandeld
Gegrond
2
Bloemisterij
Afgehandeld
Ongegrond
3
Bloemisterij
Ongenoegen over behandeling klacht geleverd teeltmateriaal
Afgehandeld
Ongegrond
4
Bloemisterij
Ongenoegen over behandeling door Naktuinbouw-medewerker
Afgehandeld
Ongegrond
5
Boomkwekerij
Ontevredenheid over aansluiting bij Naktuinbouw
Nog niet afgerond
-
6
Boomkwekerij
Onterechte aanmaning ontvangen
Afgehandeld
Gegrond
7
Boomkwekerij
Onbehagen over diensten Naktuinbouw
Afgehandeld
Ongegrond
8
Boomkwekerij
Verzoek om uitleg werkwijze Naktuinbouw
Afgehandeld
Ongegrond
9
Boomkwekerij
Onduidelijkheid over reden aansluiting
Afgehandeld
Gegrond
10
Boomkwekerij
Ontevredenheid over hoogte kosten Naktuinbouw
Afgehandeld
Ongegrond
11
Boomkwekerij
Ontevreden over niet verwerken opzegging aansluiting
Afgehandeld
Deels gegrond
12
Boomkwekerij
Teveel berekende keuringsuren
Afgehandeld
Deels gegrond
13
Boomkwekerij
Niet eens met controle door Naktuinbouw op bedrijf
Afgehandeld
Ongegrond
14
Boomkwekerij
Twijfel over rechtsgeldigheid keuringen en facturen
Afgehandeld
Ongegrond
15
Boomkwekerij
Ongenoegen over omgang met bedrijfsinformatie
Afgehandeld
Ongegrond
Ongenoegen over uitgevoerde keuring
nieuws Bestuur / Keuringen
w? Deel 3
Aandacht voor Q-waardige organismen
4 nieuws Keuringen
Resultaten Freesia
Stegophora ulmae is één van de organis-
Het kwaliteitstoezicht in
bestempeld. Deze ziekte in onder meer iep
het gewas Freesia wordt
heeft geen EU Q-status, maar bij het aan-
men die door de PD als Q-waardig is
uitgevoerd conform EURichtlijn 98/56/EG. Deel-
treffen in Nederland worden wel officiële
name aan het kwaliteits-
maatregelen getroffen.
Vruchtlichamen van Stegophora ulmae
merk Select Plant® vindt plaats op basis van vrij-
aktuinbouw voert in opdracht van de Plantenziektenkundige Dienst (PD) inspecties in het kader van het afgeven van plantenpaspoorten. Hiertoe ontvangt Naktuinbouw jaarlijks instructies van de PD. Het gaat hierbij om organismen die binnen de Europese Unie (EU) de Q-status hebben (quarantaine-organismen). Daar zijn op dit moment zes organismen aan toegevoegd die door de PD ‘Q-waardig’ bevonden zijn. Dat zijn ziekten en plagen die geen EU Q-status hebben, maar waarvoor bij aantreffen in Nederland wel maatregelen getroffen worden. Op enige termijn krijgen deze organismen een formele
N
willigheid. Bedrijven sluiten daartoe een overeenkomst met Naktuinbouw. Kwaliteitskeuringen Freesia Niet voor verhandeling bestemd Visueel gekeurd (kasteelt) Visueel gekeurd (buitenteelt) Afgekeurd voor verhandeling Aantal aangesloten bedrijven
2003 1,6 211,6 60,5 32,4 185
ha. ha. ha. ha.
Select Plant® Freesia 2003 Aantal afgegeven Partijrapporten 1.297 Gekeurde oppervlakte 109 ha. Aantal afgegeven certificaten klasse A en E 228 Aantal nacontrole monsters 68 Aantal deelnemende bedrijven 161 (activiteiten in Nederland, Duitsland en Marokko)
2004 2,1 217,5 61,3 35,7 157
ha. ha. ha. ha.
2004 1.051 92,5 ha. 149 43 154
vervolg van pag. 1
Plantenpaspoortplicht voor zaden uitgebreid De volgende aanpassing gaan dit jaar in: • Gecertificeerd zaad van tomaat, boon en zonnebloem*) wordt per 15 mei 2005 paspoortplichtig. Tot 1 september voldoet het huidige certificeringslabel tevens als plantenpaspoort, zonder enige toevoeging. Ná 1 september dient er de vermelding “EG-plantenpaspoort” aan toegevoegd te worden; • Vanaf 1 september wordt ook het niet gecertificeerde zaad van tomaat, boon en zonnebloem paspoortplichtig. Voor standaardzaad voldoet het label niet en moeten er een
•
aantal aspecten aan het label worden toegevoegd, alvorens dit als plantenpaspoort kan dienen. Hetzelfde geldt voor het Beproevingszaadlabel; De paspoorten hoeven niet bij zaad, bestemd voor de niet-commerciële gebruiker (bijvoorbeeld kleinverpakkingen verkocht via tuincentra).
Deadline Het is van groot belang om vóór 1 september de labels aangepast te hebben en uiteraard te blijven zorgen dat het zaad aan de gestelde eisen voldoet. De meeste zaadbedrijven in ons
land hebben al ervaring met een label voor standaardzaad (van prei, ui, bieslook en sjalot), dat tevens dient als plantenpaspoort.
Meer weten? Op woensdagmiddag 13 april organiseert Naktuinbouw voor belangstellende bedrijven een informatiebijeenkomst om de wijzigingen nader toe te lichten. De zaadbedrijven ontvangen hiervoor een uitnodiging. U kunt ook contact opnemen met Peter Lentjes, stafmedewerker Keuringen; tel. (071) 332 61 36 of e-mail:
[email protected]
EU-status of de maatregelen worden ingetrokken. Eén van deze Q-waardige organismen, Stegophora ulmae, wordt hieronder nader toegelicht (op basis van informatie, ontvangen van de PD).
Stegophora ulmae Dit is een schimmel die een bladvlekkenziekte veroorzaakt, uitsluitend bij de geslachten Ulmus (iep) en Zelkova. De engelse naam is “black spot of elm”. De schimmel veroorzaakt eerst kleine gele vlekjes (1 mm) op het blad, welke al snel overgaan in donkere, teerachtige vlekken
waarbinnen de nieuwe vruchtlichamen (en nieuwe sporen) worden gevormd. Verdere uitbreiding kan leiden tot voortijdige, sterke bladval en afsterving van de twijgen. Snelle ontwikkeling vindt plaats bij vochtige omstandigheden, ook bij lage temperaturen. Stegophora ulmae overwintert als spore op afgevallen blad en in slapende knoppen. De schimmel kan dus ook binnenkomen met planten zonder blad (denk ook aan bonsai). De eerste symptomen zijn zichtbaar op nieuw gevormd blad.
Voor foto’s wordt verwezen naar: http://entoplp.okstate.edu/ddd/diseases/elmblackspot.htm
Autorisatie-verlening EU-beproevingszaadregeling Een gloednieuwe Europese beproevingszaadregeling voor groenterassen is van kracht. Dit publiceerde de EU op 9 december 2004. De in Nederland geautoriseerde rassen staan op www.naktuinbouw.nl eze ‘PMA-regeling’ (Provisional Marketing Autorization), welke in december in Naktuinbouwnieuws al is aangekondigd, maakt het mogelijk dat van nog niet toegelaten groenterassen, die in de aanmeldingsprocedure zitten, al zaden in het verkeer gebracht kunnen worden. Met deze EU-regeling is voor de sector een lang gekoesterde wens in vervulling gegaan.
D
Duizend rassen Op 24 januari 2005 is door de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de wijziging van het keuringsreglement bekrachtigd. Naktuinbouw is daarmee ook aangewezen om in Nederland de regeling uit te voeren. Betrokken bedrijven zijn in december en januari door Naktuinbouw uitgebreid over de te hanteren procedure geïnformeerd. In de weken voorafgaande aan het moment van van kracht worden van de regeling was door de bedrijven en Naktuinbouw hard gewerkt om een snelle overgang van “oude regeling” naar nieuwe regeling te realiseren. Begin februari waren ruim 800 rassen in de nieuwe regeling opgenomen. Het aantal is inmiddels tot zo’n 1.000 rassen opgelopen. Eind februari was niet alleen in Neder-
land, maar achtereenvolgens ook in Slovenië, Spanje en Frankrijk een PMA-regeling van kracht. De Nederlandse aanpak vond dus snel gevolg.
Autorisatie Rassen waarvoor autorisatie wordt aangevraagd worden eerst in de EU “genotificeerd” (aan alle lidstaten bekend gemaakt). Twee weken daarna is, bij geen bezwaar, een beslissing tot autorisatie voor een periode van één jaar mogelijk. De door Naktuinbouw verleende autorisatie heeft betrekking op zaden die door Nederlandse bedrijven of vestigingen in het verkeer worden gebracht. De bedrijven ontvangen een schriftelijke bevestiging waarin de autorisatiegegevens zijn opgenomen.
Lijst op website Naktuinbouw werkt momenteel aan het inrichten van een internetdatabase waarin actueel alle gegevens met betrekking tot autorisaties zijn opgenomen. Tot het moment dat deze database raadpleegbaar is, is een wekelijks geactualiseerde lijst PMA-rassen te zien op www.naktuinbouw.nl Meer informatie is te verkrijgen bij Rassen & Proeven of het team Keuringen Groentegewassen.
5 nieuws Rassen & Proeven / Keuringen
Jaarvergadering TKC De Technische Keuringscommissie (TKC) heeft in haar jaarlijkse vergadering onder meer het meerjarenplan van de te beoordelen geslachten en soorten bijgesteld en uitgebreid. p 27 januari jl. is afgesproken dat binnenkort de rapporten zullen verschijnen over enkele soorten uit de geslachten Acer, Aesculus en Pyrus. In onderzoek zijn nog soorten en selecties van de geslachten Betula, Carpinus en Ostrya, Fagus, Gleditsia en Sophora.
O
Publiciteit De TKC publiceert haar bevindingen, keuringen en waarnemingen in Dendroflora (een gezamenlijke uitgave van de KVBC en NDV) Plantscope en de vakbladen De Boomkwekerij / Tuin& Landschap. Verder is de TKC nauw betrokken bij het gebruikswaardenonderzoek dat PPO samen met Naktuinbouw uitvoert. In 2004 heeft het Productschap Tuinbouw ook haar goedkeuring verleend aan het Cultuurwaardenonderzoek dat op dezelfde wijze als het gebruikswaardenonderzoek wordt opgezet. Ook verstrekt de TKC informatie aan de Commissie voor de samen-
stelling van de Rassenlijst Bosbouwgewassen met betrekking tot de 8e Rassenlijst Bomen.
Stadsleven Het vastleggen en verzamelen van ervaringen met bomen in stedelijke omgeving is een andere activiteit. Waarom gedijt een boom op de ene locatie in de stad wel en op een andere locatie niet? Welke invloed heeft het leefklimaat (bodemgesteldheid, verharding, verkeersintensiteit, bebouwingsdichtheid, etc.) op de groei en ontwikkeling van bomen? Door de natuurlijke groeireactie van de verschillende geslachten en soorten onder de diverse leefomstandigheden vast te leggen en met elkaar te vergelijken wordt inzichtelijk welke bomen geschikt zijn om aan te planten op bepaalde locaties.
Werkwijze De TKC bestaat uit zo’n 15 dendrologen / deskundigen uit het boomkwekerijvak. Naktuinbouw heeft hieraan twee medewerkers
toegevoegd. Aangezien iedere boomkweker zelf voortkwekingsmateriaal mag verzamelen, zowel vegetatief (ent-, stek- en oculatiehout) als generatief (zaden) komt er grote variatie voor in het aangeboden sortiment straat-, laan- en parkbomen. Er worden regelmatig nieuwe selecties uit bestaande soorten en cultivars aangeboden, waarvan onvoldoende bekend is in hoeverre deze een verbetering zijn op het bestaande sortiment. Deze selecties worden door de TKC een aantal jaren gevolgd en beoordeeld. Nieuwe selecties die een betere cultuur- of gebruikswaarde blijken te hebben worden benaamd en geregistreerd.
Contact De TKC komt graag met deskundigen in contact met betrekking tot nieuwe selecties van eerder genoemde geslachten en ervaringen met bomen in stedelijke omgeving, e-mail:
[email protected]
Acer rubrum
Materiaal voor ‘niet-bosbouwkundige doeleinden’ Zaden en de hieruit geteelde planten van Bos- & Haagplantsoen kunnen geïdentificeerd worden als zijnde ‘bestemd voor niet-bosbouwkundige doeleinden’. Hiervoor gelden strikte voorwaarden binnen de Europese Unie (EU).
n de EU-Richtlijn 1999/105/EG, betreffende ‘het in de handel brengen van Bosbouwkundig Teeltmateriaal’, zijn in bijlage 1 van deze richtlijn een groot aantal soorten aangegeven die van toepassing is. Bij inzameling en verhandeling moeten zaden van deze soorten altijd aan de gestelde eisen uit de EU-Richtlijn voldoen. Op basis van artikel 6.5 mogen de lidstaten de leveranciers op hun grondgebied toestemming verlenen voor het in de handel brengen van passende hoeveelheden Bosbouwkundig Teeltmateriaal, bestemd voor tests, wetenschappelijke doeleinden, veredelingsactiviteiten of de instandhouding van genetisch materiaal en voor partijen zaden, waarvan duidelijk wordt aangetoond dat deze niet voor bosbouwkundige doeleinden bestemd zijn. In het Certificeringreglement Naktuinbouw Bosbouwkundig Teeltmateriaal is deze regelgeving verwerkt in artikel 12. De toestemming wordt
I
door de directie van Naktuinbouw verleend en kan van aanvullende voorwaarden worden voorzien. De toestemming kan alleen worden verkregen vóórdat het materiaal in de handel is gebracht. Reglementen en een soortenoverzicht zijn te vinden op de website www.naktuinbouw.nl
Aanvraag toestemming Aangesloten zaadhandelaren en producenten van Bos- & Haagplantsoen moeten, voordat zij zaden gaan verzamelen, laten verzamelen of zaden willen verhandelen, toestemming aanvragen. Dit moet onder vermelding van: de soort, de hoeveelheid zaden en het doel waarvoor het materiaal bestemd is (niet-bosbouwkundige doeleinden). Toestemming zal worden verleend als aannemelijk is dat de aangevraagde hoeveelheden ook redelijkerwijs kunnen worden afgezet binnen de opgegeven bestemming. Het kan gaan om bijvoorbeeld onderstammen,
haagplantsoen of siergewassen. Zaden en de hieruit geteelde planten dienen tijdens de bewaring, bewerkingen, uitzaai en verdere teelt duidelijk te zijn geïdentificeerd als zijnde ‘bestemd voor niet-bosbouwkundige doeleinden’.
bosbouwkundige doeleinden’. Bij de aflevering van zaden voor niet-bosbouwkundige doeleinden dienen de verpakkingen te zijn voorzien van een door Naktuinbouw afgegeven label waarop staat aangegeven dat het materiaal bestemd is voor ‘niet-bosbouwkundige doeleinden’.
Documenten Bij aflevering van zaden of planten mag geen enkele herkomstaanduiding worden aangegeven. Op het leveranciersdocument dient te zijn aangegeven dat het materiaal betreft voor ‘niet-
Zorgvuldigheid geboden Bedrijven die van deze uitzonderingsregel gebruik willen maken, dienen zich zeer zorgvuldig te houden aan de voorwaarden, waaronder de toestemming is
verleend. Binnen de EU is inmiddels enige discussie ontstaan over de toepassing van de ontheffingen.
Meer weten? Voor het aanvragen van ontheffingen en aanvullende informatie kunt u terecht bij: Naktuinbouw, team Keuringen Boomkwekerijgewassen. Postbus 170 4940 AD Raamsdonksveer Tel (0162) 51 14 00, Fax 51 13 14 E-mail:
[email protected]
6 nieuws Rassen & Proeven / Vakopleidingen
Nieuw isolaat valse meeldauw In Europa is een nieuw isolaat van de ziekte Peronospora farinosa f.sp. spinaciae (valse meeldauw) op spinazie geïdentificeerd. Deze is benoemd als fysio Pfs:8. inds oktober 2003 zijn de spinazietelers in Nederland herhaaldelijk geconfronteerd met valse meeldauw in spinazierassen welke tot dusver resistent waren. Ditzelfde fenomeen is ook in Duitsland en België waargenomen. Onderzoek aan de diverse rassen heeft uitgewezen dat de resistentie, die tot dusver aanwezig was, doorbroken is door een nieuw isolaat. Het nieuwe isolaat is benoemd als fysio Pfs:8. Deze naamgeving is gebaseerd op de internationale standaard.
S
Werkgroep De internationale zaadbedrijven die spinazie veredelen hebben samen met Naktuinbouw een Internationale Werk Groep voor Peronospora (‘IWGP’) opgericht, om onder andere nieuwe isolaten te identificeren en te kunnen beslissen of een dergelijk nieuw
isolaat belangrijk genoeg is om te benoemen.
Testen Ziektetoetsen zijn tot heden uitgevoerd met behulp van een eerder samengestelde differentiële set van spinazierassen. Deze kan onderscheid maken tussen alle bestaande isolaten van valse meeldauw. Testen hebben uitgewezen dat voor de valse meeldauw-fysio’s Pfs:1 tot Pfs:7 in de meeste gevallen één nieuw isolaat geïdentificeerd kan worden dat de aanwezige resistentie kan doorbreken. Gelukkig kan worden vastgesteld dat er F1-hybriden zijn die resistentie vertonen voor dit nieuwe isolaat/fysio, waardoor de telers nog steeds de beste rassen voor hun teeltgebied kunnen selecteren. Onderzoekers van de Universiteit in Arkansas en Californië (USA) onderzoeken ook op nieuwe isolaten.
Differentiële set IWGP blijft in de toekomst ook nieuwe valse meeldauw-isolaten registreren en indien nodig introduceren. Materiaal van nieuwe isolaten en de bestaande differentiële set wordt geleverd door Naktuinbouw. Deze zijn beschikbaar voor zowel zaadbedrijven als voor onderzoekers. Alle onderzoekers (wereldwijd) worden uitgenodigd om in deze werkgroep te participeren en gebruik te maken van de bestaande set om nieuwe isolaten in hun teeltgebieden te identificeren.
Meer weten? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Kees van Ettekoven, tel. (071) 332 61 28 of
[email protected] of met de voorzitter van IWGP, P. Egelmeers;
[email protected]
Bijeenkomst Groente-aanmelders Door Rassen & Proeven is een informatieve bijeenkomst georganiseerd voor de (Nederlandse) aanmelders van groenterassen voor de verkeerslijst. et doel van de bijeenkomst op 12 januari jl. was de bedrijven te informeren over de laatste stand van zaken van diverse onderwerpen die betrekking hebben op het registratie-onderzoek. Tot nu toe is dit type informatie vooral tijdens individuele jaarlijkse besprekingen met bedrijven gegeven.
H
Ontwikkelingen
Databank voor biologisch uitgangsmateriaal succesvol In 2004 zijn er minder ontheffingen verleend, ongeveer de helft van de biologische telers maakt gebruik van de site en zijn over het algemeen tevreden. Dit blijkt uit de evaluatie van de databank.
Invoer van rasnamen in de biologische databank n januari 2004 is de Naktuinbouw website www.biodatabase.nl gestart. Deze Internetdatabase geeft aan welk biologisch uitgangsmateriaal er in Nederland beschikbaar is. Dit initiatief is genomen in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Bedrijven die biologisch zaaizaad dan wel plantmateriaal beschikbaar hebben, kunnen dat aan Naktuinbouw bekend maken. Zij verifieert de gegevens en brengt de rasnamen en leveranciers vervolgens in de databank in.
I
Zodra een ras op de databank staat kan er voor dat ras geen ontheffing meer worden verkregen om in een biologische teelt niet biologisch uitgangsmateriaal te gebruiken. Ontheffingen zijn in 2004 nog door Laser (onderdeel LNV) verleend. Sinds 2005 is dit in handen van Skal, die ook de controle op de biologische productie uitvoert.
Nooit ontheffing Naast het beschikbare biologisch uitgangsmateriaal staat ook de ‘Nationale Annex’ op de database.
Dit is een lijst met gewassen waarvoor nooit ontheffing verkregen kan worden, omdat er voldoende uitgangsmateriaal voor biologisch teelten beschikbaar is. Het aantal ontheffingen is een aanwijzing of het starten van de databank tot een groter gebruik van biologisch uitgangsmateriaal leidt. In 2004 blijken er minder ontheffingen te zijn verleend dan in 2003. Een andere indicatie is het aantal gewassen dat op de Nationale Annex is geplaatst. In 2005 is het aantal gewassen op de Nationale Annex behoorlijk toegenomen ten opzichte van 2004. Een uitzondering betreft gewassen voor teelten in de verwarmde kas. Hier blijkt sprake van een afname. Daarnaast blijkt het in de praktijk erg moeilijk te zijn om gewassen met relatief kostbaar uitgangsmateriaal op de Nationale Annex te plaatsen. Tot slot blijkt dat de databank voor biologisch uitgangsmateriaal in 2004 door ongeveer de helft van de biologische telers is gebruikt. In het algemeen geven zij aan tevreden te zijn over de kwaliteit.
Meer weten? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Raoul Haegens, teamleider bij Rassen & Proeven, tel. (071) 332 62 07 of
[email protected]
Gezien recente veranderingen in EU-regelgeving (waar onder: Europese beproevingszaadregeling en naamgeving van groenterassen) en de samenwerking met het CPVO is besloten om dit keer een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren. De aanmelders krijgen zo op hetzelfde moment dezelfde informatie aangereikt.
Even voorstellen… Daarnaast is van de gelegenheid gebruik gemaakt om de aanmelders van groenterassen kennis te laten maken met (een deel van)
de medewerkers van Rassen & Proeven. De bij de bijeenkomst aanwezige medewerkers vertelden in het kort over zijn/haar werkzaamheden binnen Rassen & Proeven, zodat de bedrijven inzicht krijgen in de diversiteit van activiteiten die worden uitgevoerd.
Wensen Ook is tijdens de bijeenkomst ingegaan op de bij de aanmelders levende wensen ten aanzien van nieuwe of een uitbreiding van de activiteiten van Rassen & Proeven. Deelnemers en medewerkers gaven na afloop aan dat zij deze bijeenkomst als nuttig en plezierig hebben ervaren. Voortzetting is in de komende jaren voorzien.
Meer weten? Een verslag van deze bijeenkomst is op te vragen bij Monique Hoogenboom, e-mail:
[email protected]
Vakopleidingen & Naktuinbouw en BreedWise® zetten zich samen in voor het bijeenbrengen en aanbieden van kennis van de teeltmateriaalsector, onderwerpsgewijs en direct toepasbaar. Daarbij wordt voorzien in een behoefte waar de dagopleidingen in de agrarische sector niet in kunnen voorzien.
et is kennis die ertoe doet, gebracht door vakdocenten die zelf dagelijks in de praktijk staan. De opleidingen worden gegeven in het Nederlands. Uitzonderingen bevestigen de regel, zoals dit voorjaar een cursus bemonstering van zaden in Israël.
H
Lopend programma De werving voor de opleiding ‘aardbeiplantenselecteur’ die op 6 april start, loopt nog. De cursus bemonstering van zaden is op 19 april. De opleiding ‘Ken je bedrijfstak’ voor groente- en bloemzaden zijn op 22 juni en 19 oktober. De ‘teelt van laanbomen’ wordt meerdere keren per jaar
vervolg van pag. 1
7
Globalisering
voorwaarden om deze ontwikkeling tegen te gaan. In opdrachten uit de groentegewassen sector is de opmars van ziekten in Zuid-Europese landen zichtbaar. Maar ook de veranderingen in de Nederlandse groenteteelt. Surinaamse, Turkse en Marokkaanse groenten worden in Nederland steeds populairder. Zo onderzoekt Diagnoster® dus ook Taijerblad, Antoea en boomtomaat.
Opdrachten uit de sector boomkwekerijgewassen (waaronder fruitteelt) dragen een sterk Europees karakter. Kwekers in deze sector zijn actief in de nieuwe EU-lidstaten. Diagnoster® merkt dat aan de ziekten en plagen die worden gevonden. Bij Phlox en Hosta speelt mondialisering ook een rol. Virussen in deze gewassen waren in Noordwest-Europa ‘niet belangrijk’. In warme gebieden, zoals in de Verenigde Staten, kunnen deze echter nadrukkelijk toeslaan met als gevolg klachten bij de handel.
Vaste Planten Vaste Plantentelers gebruiken steeds meer uitgangsmateriaal dat afkomstig is van speciale moerplanten. Uitgangsmateriaal wordt daarbij op dezelfde manier opgekweekt als bij gestekte perkplanten. Diagnoster® ziet dit aan de ziekten die worden gevonden. Bij deze vermeerderingswijze zijn door handen, messen en machines overgedragen ziekten (virussen en bacteriën) veel belangrijker dan bij de klassieke vermeerderingswijze. Daarnaast is er een trend merkbaar dat de handel hogere eisen stelt.
Ook in de bloemisterijsector wordt wereldwijd gebruik gemaakt van Diagnoster®. Roos is één van de meest onderzochte gewassen. Duidelijk merkbaar is dat roos net als Zantedeschia en Statice een mondiaal product is. Ook lijkt het er op dat ziekten en plagen er in slagen zich na enige tijd te nestelen in nieuwe teeltgebieden en op nieuwe bedrijven. Gezond uitgangsmateriaal en teeltkennis zijn essentiële
Veiligheid boven alles Veel werk is verricht aan Xanthomonas, de beruchte quarantaineziekte in aardbeiplanten. Ook nieuwe quarantaine-organismen worden door Diagnoster® aangetroffen. Het komt voor dat de opdrachtgever hierdoor compleet verrast wordt. Monsters van zulke opdrachten kunnen een risico vormen indien het laboratorium hier niet op is voorbereid. Naktuinbouw Laboratoria heeft haar laboratoria ingericht op het werken met quarantaine-organismen en ontwikkelde hygiënevoorschriften om elk risico uit te sluiten. Al deze maatregelen hebben er in geresulteerd dat Naktuinbouw van de Plantenziektenkundige Dienst een ontheffing op het verbod heeft gekregen om met quarantaine-organismen te mogen werken. Voor de klanten van Diagnoster® is dit een heel belangrijke verruiming van veilige dienstverlening.
Nieuw Diagnoster® valt vaak terug op het enorme scala ‘routinetoetsen’ dat Naktuinbouw Laboratoria tot haar beschikking heeft en de deskundigheid van de eigen onderzoeksgroep. Dank zij de integratie van kennis is bijvoorbeeld de oorzaak gevonden voor ernstige groeiproblemen in Gentiana. Ook is het mogelijk gebleken Fusarium op zaad van violier te identificeren. Bij Alstroemeria kon hierdoor snel een nieuw virus, IYSV, worden gedetecteerd.
Meer weten? Surf naar www.diagnoster.nl
®
BreedWise
N I E U WS uit Brussel Afsluiting EU-vergelijkingsvelden In de betreffende Permanente Comités is verslag gedaan over de in 2004 afgesloten vergelijkingsvelden. Achtereenvolgens passeerden de velden over sjalot (nog steeds geen overeenstemming tussen Nederland en Frankrijk over de classificatie van zaaisjalot), Brassica en Allium (ui en prei; drie velden met veel materiaal uit de nieuwe lidstaten dat nog ‘op naam’ gebracht moest worden), Liguster, Chaemacyparus, Euphorbia fulgens, Pelargonium en kerstster (de laatste twee velden leidden tot discussies over rasnaam / merknaam gebruik en uniformiteitcriteria). In het algemeen worden de vergelijkingsvelden goed gebruikt om tot afstemming te komen tussen de lidstaten. Zeker na de toetreding van de tien nieuwe landen blijkt dit nodig te zijn.
Toetreding tot de UPOV De Europese Commissie heeft een eerste tekst geproduceerd over het lidmaatschap van de Europese Gemeenschap bij de UPOV. Men is voornemens deze tekst op het niveau van de Raad te behandelen. Als de tekst wordt aangenomen kan het lidmaatschap een feit worden. Onder de lidstaten bestaat grote overeenstemming over dit lidmaatschap. Enig struikelblok lijkt het woordvoerderschap in de UPOV-gremia. Dit is ingewik-
Equivalentie-invoer derde landen fruitgewassen gegeven. Mailing gemist? Neem dan rechtstreeks contact op met Gerrit Schalk, tel. (0344) 60 15 09.
Nieuw Dit jaar wordt de vakopleiding ‘Ken je bedrijfstak’ voor de sierteelt veredelings- en vermeerderingsbedrijven gelanceerd. Een datum zal in Naktuinbouwnieuws van juni worden opgenomen.
Meer weten? Zie www.naktuinbouw.nl Hier zijn ook inschrijfformulieren te downloaden. U kunt ook contact opnemen met Naomi Junius, tel. (071) 332 61 90 of e-mail:
[email protected]
Opleiding ‘toets bruikbare plant’
e Europese richtlijn (92/34/EG) voor fruitgewassen schrijft voor dat de Europese Commissie een besluit moet nemen of teeltmateriaal van fruitgewassen en fruitgewassen, die in een derde land (dat wil zeggen een niet-EUlidstaat) zijn geproduceerd, in alle opzichten gelijkwaardig zijn aan teeltmateriaal van fruitgewassen en fruitgewassen die in de Europese Gemeenschap zijn geproduceerd, daarmee aan de eisen van richtlijn 92/34/EG voldoen en dus onbelemmerd kunnen worden ingevoerd. Dat besluit zou vóór 31 december 2004 genomen dienen te zijn.
D
Drie jaar uitstel Echter, op 25 januari jl. heeft de Europese Commissie een beschikking getroffen (2005/54/EG) waarin is vermeld, dat de Commissie ten aanzien van geen enkel derde land een dergelijk besluit kan nemen, omdat er momenteel onvoldoende informatie over de in de derde landen geldende voorwaarden beschikbaar is. Het streven is er op gericht om vóór 31 december 2007 het vereiste besluit te nemen.
Voorlopig ongewijzigd Totdat het Europese besluit genomen is over de gelijkwaardigheid van teeltmateriaal van fruit-
keld omdat 21 van de 25 lidstaten ook een eigen nationaal kwekersrechtsysteem hebben, zodat de communautaire mening en de lidstaat-mening over een onderwerp niet hetzelfde behoeft te zijn.
Aanpassingen richtlijnen? In het permanent Comité is een eerste gedachtewisseling geweest over de aanpassing van de fruitrichtlijn. Er is behoefte aan een betere onderbouwing van de identiteit in het CACsysteem; gedacht wordt aan een verplichte rassenregistratie. Ook is er de wens om de accreditatie van leveranciers te vervangen door een registratie. Verder speelt er een discussie over de RNQP’s (Regulated Non Quarantaine Pests). Bij de sierteeltrichtlijn gaat de discussie over een mogelijke verduidelijking van de rasdefinities en er is sprake van het afschaffen van de annex waarin van een beperkt aantal gewassen belangrijke ziekten genoemd worden. Bij de landbouwrichtlijnen wordt gevraagd om vereenvoudiging, terwijl bij de groenten de wens is om het werkingsgebied van de Zadenrichtlijn gelijk te trekken met dat van de groenteplanten.
gewassen en fruitgewassen, afkomstig uit derde landen, mogen de lidstaten – om te voorkomen dat het normale handelspatroon wordt verstoord – doorgaan met de invoer overeenkomstig de voorschriften, zoals die thans gelden. Op hoofdlijnen houden die in dat de importeur zich ervan dient te vergewissen, dat het teeltmateriaal, dat uit derde landen afkomstig is, voldoet aan alle eisen, zoals opgenomen in het Keuringsreglement Fruitgewassen van Naktuinbouw. Dat materiaal zal dus dezelfde garanties moeten bieden inzake identiteit, fytosanitaire toestand, verpakking, waarmerking, kenmerken, etc.. Naktuinbouw houdt toezicht op deze beoordeling door de importeur en op het ingevoerde materiaal, dat in het handelsverkeer wordt gebracht.
nieuws Laboratoria / Rassen & Proeven / Keuringen
Meer en meer mondiaal
8 nieuws Corporate / Keuringen / NAL
Klachten?
Johan Voermans
aktuinbouw beschikt over een klachtenprocedure welke wordt toegelicht op: www.naktuinbouw.nl (‘Serviceloket’). Ook is hierover een folder verschenen die u kunt downloaden of opvragen bij de klachtencoördinator. Deze is te bereiken via tel. (071) 332 62 22 of e-mail:
[email protected] Het Stichtingsbestuur van Naktuinbouw kunt u bereiken via e-mail:
[email protected]
N
25 jaar Keurmeester Op 1 februari 1980 startte Johan Voermans zijn loopbaan bij de toenmalige NAKB. Johan is destijds aangenomen
Waar gaat uw
als keurmeester voor de gewasgroepen aardbeiplanten en bosplantsoen.
et name op het gebied van het vermeerderen van aardbeiplanten ontwikkelde Johan zich tot specialist.
M
Bij de fusie van NAKB en NAKG werd besloten dat de keuring van aardbeiplanten over ging naar het team Groentegewassen. Voor Johan Voermans betekende dat, omdat de keuring van aardbeiplanten nagenoeg al zijn tijd in beslag namen, de overstap van het team Keuringen Boomkwekerijgewassen naar het team Keuringen Groentegewassen. Hoewel dat na 21 jaar een hele stap was,
keuringsgeld naar toe? wist Johan zich snel aan te passen binnen het team Keuringen Groentegewassen. Zijn enorme kennis op het gebied van aardbeiplanten kwam het team bijzonder goed van pas, want al snel na de fusie moest een nieuwe keurmeester ingewerkt worden in de keuring van aardbeiplanten. Johan is door zijn kennis niet alleen een vraagbaak voor alle Naktuinbouw collega’s die met de aardbeiplantenkeuring te maken hebben. Ook de bedrijven maken regelmatig gebruik van zijn kennis. Zijn vele contacten met andere specialisten op het gebied van aardbeiplanten, zijn
kennis en zijn interesse op alles wat met aardbeien te maken heeft, waren en zijn nog steeds van groot belang voor het verder ontwikkelen van het keuringssysteem voor onder meer Elite® aardbeiplanten dat van grote waarde is voor de hele sector. Johan is niet alleen een vakbekwaam medewerker, maar ook een collega waar het goed mee samenwerken is. Op 11 maart is op passende wijze aandacht besteed aan Johan zijn 25-jarig jubileum.
als negende zaadbedrijf het NAL-certificaat uitgereikt.
kenning uitgebreid. De Ruiter Seeds C.V. te Bergschenhoek, deelnemer sinds december 2002 met de NAL-erkenning voor het gezondheidslaboratorium, heeft met ingang van 10 februari 2005 de erkenning uitgebreid met het kiemlaboratorium. SVS Holland B.V. te Enkhuizen eveneens deelnemer NAL voor het gezondheidslaboratorium (sinds mei 2003) kreeg de uitbreiding met het kiemlaboratorium op 21 februari toegekend.
Meer weten?
it certificaat is door Nico Koomen (directeur Dienstverlening Naktuinbouw) om precies te zijn op 17 december 2004 uitgereikt. Tijdens een feestelijke bijeenkomst is het ontstaan van het NAL-systeem uitgelegd. De heer Sander van Vliet, directeur van Western Seed, blikte terug op het traject van de voorbereiding op de NAL-erkenning. Door Naktuinbouw is beoordeeld of het kwaliteitssysteem van Western voldeed aan de NALvoorwaarden. Zowel de documentatie als de praktische uitvoering komen tijdens de audit aan de orde. Met name de kriti-
D
sche onderdelen van de kwaliteitstoetsen van zaden, de bemonstering voorafgaand aan de toets en de deskundigheid van de analisten maken hier onderdeel van uit. Ook de gebruikte toetsmethoden waarmee de kwaliteitsgegevens voor NAL worden vastgesteld, worden door deskundigen van Naktuinbouw beoordeeld. Het onderzoek is op 15 november 2004 afgerond, waarbij het kiemlaboratorium van Western Seed de NALerkenning kreeg toegekend.
vragen over de hoogte van de keuringstarieven. Dat is begrijpelijk omdat velen met die verplichte keuringen te maken hebben en met de achtergrond niet altijd bekend zijn. uropese richtlijnen zijn de wettelijke basis voor fytosanitaire en kwaliteitscontroles van teeltmateriaal. Het bestuur moet kostendekkende tarieven (heffingen) vaststellen en doet dat jaarlijks in december.
E
Geen subsidie
Expansie voor NAL Western Seed International B.V. te Naaldwijk kreeg
Regelmatig ontvangt Naktuinbouw opmerkingen en
Voor meer informatie over NAL kunt u contact opnemen met Diny Schut. Zij is te bereiken op telefoonnummer (071) 332 61 46 of:
[email protected]
Uit de tarieven moeten alle kosten die met keuringen zijn verbonden betaald worden, dus inclusief bestuurlijk werk, regelgeving, ontwikkeling, etc. De overheid (ministerie van LNV) betaalt immers niet mee! Van elke hele euro die er in keuringstarieven bij de aangeslotenen wordt geheven gaat: € 0,42 naar keuringswerk / keuringsadministratie (keuringen, teeltaangifte, documenten, etc) € 0,04 naar bestuur/regelgeving/ondersteuning Brussel € 0,10 naar monsteronderzoek op de proeftuin (na-controle & instandhouding) € 0,06 naar toetsingen monsters in het laboratorium (diagnose & detectie) € 0,06 naar kennisopbouw sortiment/ziekten (internationale contacten & symposia) € 0,13 naar onderzoeksprojecten keuringen (ontwikkeling keuringssystemen)
€ 0,10 naar management / ondersteuning (financiën, automatisering & communicatie) € 0,09 naar autokosten / huisvesting / kantoorkosten
Rollen De sectorbesturen beslissen jaarlijks in november over de tarieven. De minister van LNV stelt ze daarna formeel vast. De laatste vijf jaar zijn bij Naktuinbouw de keuringstarieven qua hoogte gemiddeld niet gestegen. Ook in 2005 zijn er geen verhogingen van tarieven.
Meer weten? Voor meer informatie over de tarieven kunt u contact opnemen met de betreffende teamadministratie. De tarieven voor 2005 zijn in december aan alle aangeslotenen verstrekt, gelijktijdig met Naktuinbouwnieuws. Deze zijn ook te downloaden van de website; www.naktuinbouw.nl
agenda
Redactie: Naktuinbouw Postbus 40, 2370 AA Roelofarendsveen Alfred Klaver, afdeling Communicatie tel. (071) 332 61 63 / fax (071) 332 63 56
13 april
Informatiebijeenkomst paspoortplicht groentezaden
e-mail:
[email protected]
Druk: Drukkerij Hijbeek, Dordrecht
Uitbreiding scope
Basisontwerp:
Twee deelnemers van NAL hebben in februari hun bestaande er-
Arno Geels & Lucie Vijverberg, Den Haag
10 mei 24 mei 24 mei 26 mei 24 juni 8 april 20 april 20 april 21 april 10 mei
Bestuur: Stichtingsbestuur Naktuinbouw Sectorbestuur Bloemisterijgewassen Sectorbestuur Groentegewassen Sectorbestuur Boomkwekerijgewassen Stichtingsbestuur Naktuinbouw Adviescommissie: Groenteplanten Aardbeiplanten Fruitgewassen Groentezaden Bosbouwkundig Teeltmateriaal
