Literatuur
Aakster, C.W. en J.W. Groothoff (red.). Medische sociologie. Wolters-Noordhoff, Groningen, 2003 Achterhuis, H. De markt van welzijn en geluk. Ambo, Baarn, 1980 Adriaansen, M. e.a. Zelfzorg, mantelzorg en professionele zorg. Kavanah, Dwingeloo, 1993 Adriaansen, M. Het nieuwe beroepsprofiel voor gelijke kansen. Ketch-Up Press, 1998 Aletrino, A. De manlijke verpleger. Nosokomos, 6, 1906 Amis, M. Geld. Contact, Amsterdam, 1986 Ariès, P. Met het oog op de dood. Wetenschappelijke Uitgeverij, Amsterdam, 1980 Aschs, J. van. Intermezzo. Bert Bakker, Amsterdam, 1988 Babcock, L. en S. Laschever. Women don’t ask, negotiation and the gender divide. Princeton University Press USA, 2003 Bakker-van der Kooy, M. Pleegzuster zijn. Tweede jaarboek voor vrouwengeschiedenis. Socialistische Uitgeverij, Nijmegen, 1981 Bakker, F en I. Vanwesenbeek. Seksuele gezondheid in Nederland. Eburon Academic Publishers, Delft, 2006 Banck, G. (red.). Gestalten van de dood. Ambo, Baarn, 1980 Bandler, R. en J. Grinder. Frogs into princess. Real People Press, Utah, 1979 Bandler, R. en J. Grinder. Structuur van de magie. Ambo, Baarn, 1977 Barton, R. Inrichtingsneurose. De Tijdstroom, Lochem, 1980 Baudrillard, J. De fatale strategieën. 1001 en 1, Amsterdam, 1985 Beck, C., R. Rawlings en S. Williams. Mental health and psychiatric nursing. Moshby, St. Louis, 1984 Beck, M. e.a. Mental health nursing. Basic Books, New York, 1986 Berg, J. van den. Sociologie van de hulpverlening. Boom, Meppel, 1967 Berg, T. van den. Preventieve psychiatrie. Nelissen, Bloemendaal, 1981 Berger, P.L. en B. Berger. Sociologie, een biografische opzet. Ambo, Baarn, 1984 Bergh-Braam, A.H.M. van (red.). Honderd jaar verplegen. De Tijdstroom, Lochem, 1990 Bie, D. de (red.). Morgen doen we het beter, handboek voor de competente onderwijsvernieuwer. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 2003 Bobbink, A. e.a. Werkvelden. Bohn, Scheltema & Holkema, Utrecht, 1986 Boer, J. de. Infantpsychiatrie ii. Van Gorcum, Assen, 1993 Bommel, H. van. Alles Kids? Pleitnota voor gelijke kansen. Ketch-Up Press, 1998 Boot, J.M.D. Inleiding in de medische sociologie, Van Gorcum, Assen, 2001 Borgesius, E. e.a. Verpleegkundigen zonder uniform. Lochem, 1988 Botton, A. de. Statusangst. Atlas, 2004 Boutellier, H., P. de Beer en C. van Praag. Bindingsloos of bandeloos, normen, waarden en individualisering. SCP, 2004 Braak, H. van de (red.). De dood incognito. Kooyker, Rotterdam, 1979 Braak, H. van de (red.). Taboe, waarover wij niet mogen spreken. Donker, Rotterdam, 1989
J. Stapel, R. Keukens, Sociologie voor gezondheidszorg en verpleegkunde, DOI 10.1007/978-90-313-7730-5, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009
436
Sociologie voor gezondheidszorg
Braste, J. Stairway to Heaven; over jeugd en geloof. Actor, 1, 1998/1999 Breedveld, K. en A. van den Broek. De veeleisende samenleving, de sociaal-culturele context van psychische vermoeidheid. SCP, 2004 Brink, G. van den. In: TMW Kwartaal 36, 3, 1982 Brink, G. van den (red.). Beroepszeer. Waarom Nederland niet goed werkt. Boom, Amsterdam, 2005 Brinkgreve, C. Een psychiatrisch verleden. Ambo, Baarn, 1982 Brinkgreve, C. Huismensen. Meulenhoff, Amsterdam, 1999 Brinkgreve, C., B. Kruithof e.a. (red.). Overdragen en eigen maken. In: Amsterdams Sociologisch Tijdschrift. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1994 Brinkgreve, C., J.H. Onland en A. de Swaan. De opkomst van het psychotherapeutisch bedrijf. Het Spectrum, Utrecht, 1979 Brugman, G. en P. Heymans. Psycho-gerontologie. Coutinho, Bussum, 1994 Brusselmans, H. Heden ben ik nuchter. Bert Bakker, Amsterdam, 1990 Byrne, M. en L. Thompson. Sleutelbegrippen voor de verpleegkundige theorie en praktijk. De Tijdstroom, Lochem, 1980 Callahan, D. What kind of life. The limits of medical progress. Simon and Schuster, New York, 1989 Caplan, G. Principles of preventive psychiatry. New York, 1964 CBS, Maandbericht gezondheidsstatistie. CBS, 2002 CBS, Vademecum gezondheidsstatistiek. CBS, 2002 Centrum voor de geschiedenis van migranten (CGM). Immigranten in Holland 1600-1800. Amsterdam, 2002 Chodorow, N. Waarom vrouwen moederen. Psychoanalyse en de maatschappelijke verschillen tussen vrouwen en mannen. Sara, 1980 Cluitmans, J. Aan de slag met competenties, competentiegericht leren in HBO en MBO. Onderwijs Advies Bureau (OAB) drs. M.A.F. Dekkers bv, Nuenen, 2002 Commissie Kwalificatiestructuur. Gekwalificeerd voor de toekomst. 1996 Commissie Sociaal-economische Gezondheidsverschillen II, 2001 Coulson, M. en D. Riddle. Sociologie, een andere inleiding. Boom, Meppel, 1972 Coward, R. Sacred cows. Is feminism relevant to the next millennium? Harper Collins, London, 1999 Dagevos, J., M. Gijsberts en C. van Praag. Rapportage minderheden 2003. Onderwijs, arbeid en sociaal-culturele integratie. SCP, 2003 Dagevos, J. en H., Minderheden meer gewicht. Overgewicht bij Turken, Marokkanen, Antillianen en Surinamers en het belang van integratiefactoren. SCP, 2008 Dassen,T. Verplegen in het psychiatrisch centrum. Intro, Nijkerk, 1989 Debay, D. De verborgenheden van den slaap. Van Hoogstraten en Gorter, Zwolle, 1868 Dehue, T. De depressie epidemie. Augustus, Amsterdam, 2007 Derksen, J. Handboek persoonlijkheidsstoornissen. De Tijdstroom, Lochem, 1993 Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, fourth edition (DSM-IV). American Psychiatric Association, Washington, 1994 Dijk, C.N. van. Beweegredenen. De patiënt als bron van inspiratie. Inaugurele rede. Vossiuspers UvA, Amsterdam, 2002 Dijk, J. van. Informatie- en communicatietechnologie als omgeving van de geestelijke gezondheid. Baars, J. en D. Kal. Het uitzicht van Sisyphus. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1995 Dörner, K. en U. Plog. Verdwalen is menselijk. Stafleu, Alphen aan den Rijn, 1983 Drakapoulou, C. Ze hebben een andere cultuur. Tijdschrift voor gezondheid en politiek, 1, 1985 Droës, J. en L. Korevaar. Handboek rehabilitatie voor zorg en welzijn. Bussum, 2008 Drooglever Fortuyn, J. Het individu en zijn hersenen. Van Gorcum, Assen, 1994
Literatuur
Dubos, R. Man adapting. Yale University Press, New Haven and London, 1965 Dunning, A. Broeder ezel: over het onvermogen in de geneeskunde. Meulenhof, Amsterdam, 1981 Dunning, A. e.a. Tobben in voorspoed. Meulenhoff, Amsterdam, 1998 Eijck, P. van der. Verdoktering van Nederland. Het Spectrum, Utrecht, 1982 Elias, N. Wat is sociologie? Aula Spectrum, Utrecht, 1971 Elias, N. Over de dood en de eenzaamheid van de stervenden in onze tijd. De Gids, 1980 Elias, N. Het civilisatieproces. Aula Spectrum, Utrecht, 1982 Elkind, D. The hurried child. Tufts University, 2001 Ellenberger, F. The discovery of the unconscious. Basic Books Inc., New York, 1970 Ellul, J. The technological society. Vintage Books, New York, 1964 Ester, P. e.a. Cultuur van de verzorgingsstaat. Tilburg, 1995 Eurostat, Immigration in the EU 2008 (epp.eurostat.ec) Eurostat, Second European Quality of Life Survey. 2008 (epp.eurostat.ec) Felling, A. Primaire relaties en sociale steun. Instituut voor Toegepaste Sociale Wetenschappen, Nijmegen, 1991 Finkielkraut, A. De ondergang van het denken. Contact, Amsterdam, 1988 Fogteloo, M., Niet meer ziek, zwak en misselijk. In: Groene Amsterdammer, 2 oktober 2002 Fortman, H. Als ziende de onzienlijke. Brand, Hilversum, 1964 Freidson, E. De medische professie. De Tijdstroom, Lochem, 1982 Furedi, F. Therapy culture: cultivating vulnerability in an uncertain age. Routledge, 2003 Galbraith, J.K. De cultuur van tevredenheid. Bosch en Keuning, Baarn, 1992 Gemert, V. van en T. Spijker. Verdichtsel en werkelijkheid. De Tijdstroom, Lochem, 1982 Gennep, A. van. Debiliteit en maatschappelijke ongelijkheid. Boom, Meppel, 1977 Gennep, A. van. Het recht van de zwakste. Boom, Meppel, 1978 Gezondheidsraad, Taakherschikking in de gezondheidszorg. Inzet van praktijkassistenten en –ondersteuners, nurse practitioners en physician assitants, 2008 Giddens, A. Modernity and self-identity, self and society in the late modern age. Polity Press, Cambridge, 1991 Goffman, E. Totale instituties. Universitaire Pers Rotterdam / Nijgh en Van Ditmar Educatief, 1961 Goffman, E. Stigma, aantekeningen over het omgaan met een geschonden identiteit. Bijleveld, Utrecht, 1980 Goudsblom, J. Het regime van de tijd. Meulenhoff, Amsterdam, 1997 Grijpdonck, M. Professionalisering van het verpleegkundig beroep. In: Verpleegkunde, 1991/92 Groddeck, G. De zielzoeker. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1982 Guffens, Th., Mensen met een handicap en hun emancipatie. In: Nelissen, N. en T. Akkermans (red.) Verkenning van sociale problemen. Kerckebosch, Zeist, 1986 Hampden-Turner, C. De Geest in kaart gebracht. Rostrum, Haarlem, 1981 Harchaoui, S. Jongeren in Nederland. Hun tevredenheid en geluk. Stichting Forum, 2008 Harris, J. Het misverstand opvoeding. Contact, Amsterdam, 1999 Hattinga Verschure, J. Het verschijnsel zorg. Een inleiding tot de zorgkunde. De Tijdstroom, Lochem, 1977 Hattinga Verschure, J. e.a. Zorgverlening in beweging. De Tijdstroom, Lochem, 1979 Healy, J. Losgeslagen. Muntinga/Kwadraat, Amsterdam/Utrecht, 1989 Healy, J. Ondergronds. Kwadraat, Utrecht, 1990 Heilbron, J. en N. Wilterdink (red.). Mondialisering. De wording van de wereldsamenleving. In: Amsterdams Sociologisch Tijdschrift. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1995 Hekma, G., B. van Stolk e.a. (red.). Het verlies van de onschuld. Seksualiteit in Nederland. In: Amsterdams Sociologisch Tijdschrift. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1990
437
438
Sociologie voor gezondheidszorg
Hendrix, H. Werkboek sociologie. Nelissen, Baarn, 1996 Hendrix, H. Bouwen aan netwerken: leer- en werkboek voor het bevorderen van sociale steun in de hulpverlening. Nelissen, Baarn, 1997 Henselmans, H. Bemoeizorg. Eburon, Delft, 1993 Hermans-Huiskes, M. e.a. Van onzichtbaar naar onmisbaar: oudere vrouwen in West-Europa. Studie- en informatiecentrum voor ouderenbeleid NFBa, Den Haag, 1988 Hiddema, F., W. Lucieer en A. Bakari. Beheksing en geestesziekte. In: Tijdschrift voor psychiatrie, 7, 1984 Hobbema, J. e.a. Gezonde en ongezonde buurten en steden. IN: Maatschappelijke gezondheidszorg, 1981 Hoffman, E. Interculturele gespreksvoering. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten/Diegem, 2002 Hofstede, G. Cultures and organisations: software of the mind. McGraw-Hill, London, 1991a Hofstede, G. Allemaal andersdenkenden, omgaan met cultuurverschillen. Contact, Amsterdam 1991b Hoften, R. van. Caseboek consumentengedrag. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1998 Hollander, A.E.M. de e.a. Zorg voor gezondheid. Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2006, RIVM, Bilthoven, 2006 Holman, B. en J. Wennink. De hospitalisatiethese; een dubieuze these. In: Tijdschrift voor psychiatrie, 2, 1985 Hoof, J. van, en J. van Ruysseveldt (red.). Sociologie en de moderne samenleving. Boom/Open Universiteit, 1999 Hoorn, E. van. De kleine oorlog tussen patiënt en psychiater. Universiteit van Amsterdam, 1987 Horwitz, A. en J. Wakefield. The loss of sadness. New York, 2007 Houten, D. van. De standaardmens voorbij, over zorg, verzorgingsstaat en burgerschap. Elsevier/ De Tijdstroom, Maarssen, 1999 Hulst, E.H. en J. Tiems (red.). Het domein van de arts. Elsevier de Tijdstroom, Maarssen, 1999 Iemhoff, W. Klacht en interpretatie. Link, Nijmegen, 1979 Illich, I. Grenzen aan de geneeskunde. Wereldvenster, Baarn, 1976 Illich. I. Deskundige: vriend of vijand? Wereldvenster, Baarn, 1978 Illich, I. Het recht op nuttige werkloosheid. Wereldvenster, Baarn, 1983 Inspectie voor de gezondheidszorg. Verantwoorde zorg voor gehandicapten onder druk. Den Haag 2007 Jager, H. de, A. Mok en G. Sipkema. Grondbeginselen der sociologie (12e dr.). WoltersNoordhoff, Groningen/Houten, 2004 Jansen, I. Voor de dood is iedereen ongelijk. In: Tijdschrift voor gezondheid en politiek, 1, 1985 Jitta, S. Etymologie van het woord kwakzalver. Vereniging tegen de kwakzalverij, 1998 Jong, A. de. Een onbesproken kinderwereld: opgroeien in een armoedetraditie. Van Tricht, Twello, 1990 Keizer, B. Het refrein is Hein. Socialistische Uitgeverij, Nijmegen, 1994 Keogh, J. Professionalisation of nursing, development, difficulties and solutions. In: Journal of advanced nursing, nr. 23, p. 302-308, 1997 Keukens, R. en A. Bobbink e.a. Agogiek voor gezondheidszorg en verpleegkunde. Van Loghum Slaterus, Deventer, 2005 Keulartz, J. Van bestraffing naar behandeling, een inleiding in de sociologie van de hulpverlening. Boom, Meppel, 1987 Klein, N. No logo. Lemniscaat, 2000 Klinkert, J. Inleiding in de medische sociologie. Van Gorcum, Assen, 1981
Literatuur
Knijff, W. Maak de GGZ interessant: werk gewoon transparant. In: Maandblad geestelijke volksgezondheid, nr. 7/8, 1999 Knol, H. Samenleving en gezondheidszorg. De Tijdstroom, Utrecht, 1996 Kooiker, S. Patiënt en professie. Culturele determinanten van medische consumptie. SCP, 1996 Kortmann, F.A.M. Spanningen tussen psychotherapie en sociotherapie. In: Tijdschrift voor ziekenverpleging, 2, 1980 Korzec, M. De kitsch van het holisme. Van Veen, Utrecht, 1986 Kramer, F. Geschiedenis van de zorg voor geesteszieken. De Tijdstroom, Lochem, 1969 Kröber, H. en J. van Dongen. Mensen met een handicap en hun omgeving. Nelissen, Baarn, 1997 Krogt, T. van der. Professionalisering en collectieve macht. Vuga, Den Haag, 1981 Kronenfeld. Grenzen van de gezondheidszorg. Harmonisatieraad Welzijnsbeleid, ‘s-Gravenhage, 1983 Kroon, J. de. Omzien naar de psyche. Boom, Meppel, 1999 Kunneman, H. Van theemutscultuur naar walkman-ego, contouren van postmoderne individualiteit. Boom, Meppel/Amsterdam, 1996 Kurzweil, R. The age of spiritual machines. Viking Press, Dallas, 1999 Kus, R.J. Nurses and impopular patients. In: American journal of nursing, 90, nr. 6, p. 62-66, 1990 Lasch, C. Cultuur van het narcisme. Synopsis, Amsterdam, 1980 Lens, P. (red.). Zieke dokters. Van der Wees, Utrecht, 1999 Levecque, K. Armoede en depressie. Psyche, nr. 3, 2003 Levitt, S en S. Dubner. Freakonomics. A rogue economist explores the hidden side of everything. Harper/Collins, 2005 Lieshout, P. van e.a. Wonen als werk; zorgverlenen in beschermende woonvormen. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, 1991 Loo, H. van der, en W. van Reijen. Paradoxen van modernisering. Coutinho, Muiderberg, 1993 Maanen, H. van. Voorkomen is duurder dan genezen, fabels uit de gezondheidszorg. Boom/ Belvedère, Amsterdam/Overveen, 1999 Maanen, H. van. Encyclopedie van misvattingen. Boom, 2002 Mackenbach, J. Gezond? Dan ben je vast niet arm. De Volkskrant, 17 januari 2009 Mak, G. Hoe God verdween uit Jorwerd, een Nederlands dorp in de twintigste eeuw. Atlas, Amsterdam/Antwerpen, 1996 Meer, J. van der e.a. Verplegen van mensen met een verstandelijke handicap. Van Tricht, Twello, 1998 Meijboom, F. Grepen uit de geschiedenis van zorgen en verzorgen. Agon/Elsevier, Amsterdam, 1970 Merton, R.K. Social theory and social structure. The Free Press, New York, 1968 Meulenbelt, A. De schillen van de ui, socialisatie: hoe zijn we vrouwen en mannen geworden. Sara, 1984 Meurs, P. Wortelen in andere aarde. Migrantengezinnen en hulpverleners ontmoeten cultuurverschil. Acco, Leuven, 1998 Ministerie van Volksgezondheid. Nota 2000, 1986 Mok, A. Beroepen in aktie. Boom, Meppel, 1973 Mok, A. Arbeid, bedrijf en maatschappij. Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten, 2004 Moore, B. Stille leugens. Luitingh-Sijthoff, 1990 Motivaction Research and Strategy. De zorgklant van morgen: wensen en behoeften in een veranderende samenleving. Samenvatting en conclusies. Ministerie van VWS, 2005 Mulder, M. Het spel om macht. Boom, Meppel, 1984 Nelissen, N. en T. Akkermans (red.). Verkenning van sociale problemen. Kerckebosch, Zeist, 1986
439
440
Sociologie voor gezondheidszorg NICTIZ en NPCF. Fouten worden duur betaald, 2004
Nievaard, A. Triaden in het ziekenhuis. Vuga, Den Haag, 1986 Nievaard, A. Visie op de sociale situatie en aanpassingswijzen van ziekenhuispatiënten. In: Tijdschrift voor ziekenverpleging, 19, p. 606-611, 1987 Nijhof, G. Individualisering en uitstoting. Link, Nijmegen, 1978 Nijhof, G. Sociale ongelijkheid en psychische stoornissen. Link, Nijmegen, 1979 Nijhuis, C. en Y. van der Padt. Een beeld van een beroep. Verpleegkundigen over de essentie van hun vak. Lemma, Utrecht, 2003 Nirje, B. Het normalisatieprincipe. Werkcentrum voor inrichtingswerk en vrijetijdsbesteding. St. Amandsberg België, 1986 NVZ, Kerngetallen Nederlandse ziekenhuizen 2006 Obdeijn, H. en Schrover, M. Komen en gaan – immigratie en emigratie in Nederland vanaf 1550. Bert Bakker, 2008 Offerhaus, R. Wachten op oneindig. Van Loghum Slaterus, Deventer, 1983 Orde van Medisch Specialisten, Dossieronderzoek patiëntveiligheid in Nederland. 2007 Orem, D. Verpleegkundige concepten voor de praktijk. Utrecht, 1992 Ott, M. Assepoesters en kroonprinsen. Een onderzoek naar de minderheidspositie van agentes en verplegers. SUA, Amsterdam, 1985 Parsons, T. The social system. The Free Press, Glencoe, 1951 Payer, L. Medicine and culture. Moshby St. Louis, New York, 1988 Peele, S. Diseasing of America. Lexington Books, Massachusetts, USA, 1990 Peet, R. van der. Inleiding in de verpleegkunde. De Tijdstroom, Lochem, 1983 Peeters, H. e.a. Vijf eeuwen gezinsleven. Socialistische Uitgeverij, Nijmegen, 1989 Philipsen, H. Afwezigheid wegens ziekte. Wolters-Noordhoff, Groningen, 1969 Pommer, E. en J.J. Jonker. Profijt van de overheid. SCP, 2003 Pool, A., C. Pool-Tromp e.a. Met het oog op de toekomst. Beroepscompetenties van HBOverpleegkundigen. NIZW, Utrecht, 2001 Pool, A. e.a. Interculturalisatie in zorg- en onderwijspraktijk. In: Onderwijs en gezondheidszorg, 2007, nr.4 Reader’s Digest. Europe Health 2008 Reijnders, U. et al, Herkenning van letsel door lichamelijk geweld. Prelum, Houten, 2008 Riesman, D. The lonely crowd. A study of the changing American character. Yale University Press USA, 1980 Ritsema, B. De dictatuur van een oud lichaam. In: Dunning, A. Tobben in voorspoed. Meulenhoff, Amsterdam, 1999 RIVM, Thuiszorginstellingen 2007 Rosen, R. Psychoblaba, het vreemde gewas der therapieën. De Arbeiderspers, Amsterdam, 1981 Roszak, T. De informatiecultus. Computerfolklore en de kunst van het denken. Meulenhoff Informatief, Amsterdam, 1986 Rouwenhorst, W. Leren gezond te zijn. Samsom, Alphen aan den Rijn, 1977 Rubin, L.B. Pijn en moeite, hoe arbeidersgezinnen leven. Ambo, Baarn, 1976 RVZ. Professionals in de gezondheidszorg. RVZ, Zoetermeer, 2000 Saal-Zuurveen, T. Wat heet kind. In: Boer, J. de. Infantpsychiatrie ii. Van Gorcum, Assen, 1993 Salvage, J. Nursing in Europe, a resource for better health. WHO Denmark, 1997 Sassen, B. Gezondheidsvoorlichting en preventie: leidraad voor verpleegkundigen. Elsevier gezondheidszorg, 2000 Schadee, G. en J.J. Pool. Observaties op een verpleegafdeling. Het Ziekenhuis, 20, 21 oktober 1981 Scheff, T. De psychisch gestoorde en zijn milieu. Het Spectrum, Utrecht, 1966 Scheff, T. Voor gek verklaard. Van Loghum Slaterus, Deventer, 1979
Literatuur
Scheffer, P. Het multiculturele drama. NRC, 29 januari 2000 Schepers, R. en A. Nievaard. Ziekte en zorg. Inleiding in de medische sociologie. Stenfert Kroese, Leiden/Antwerpen, 1995 Schipper, K. Tao, de levende religie van China. Meulenhoff, Amsterdam, 1988 Schnabel, P. De dood en de gladiolen. In: Dunning, A. e.a. Tobben in voorspoed. Meulenhoff, Amsterdam, 1998 Schnabel, P. (red.) Individualisering en sociale integratie. SUN, Nijmegen, 1999 Schoen Johnson, B. Child, adolescent and family psychiatric nursing. Lippincott, Philadelphia, 1995 Schrijvers, A. e.a. Health and health care in the Netherlands. De Tijdstroom, Utrecht, 1997 Schrover en Obdeijn, Komen en gaan – immigratie en emigratie in Nederland vanaf 1550, 2008 Schut, E. en Rutten, F. Economie van de gezondheidszorg. Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 2009 Schuyt, C.J.M. en R. van der Veen (red.). De verdeelde samenleving: een inleiding in de ontwikkeling van de Nederlandse verzorgingsstaat. Stenfert Kroese, Leiden, 1990 Schuyt, C.J.M. Tegendraadse werkingen. Sociologische opstellen over de onvoorziene gevolgen van verzorging en verzekering. Amsterdam University Press, 1995 SCP. Emancipatiemonitor 2008 SCP. De jeugd een zorg. Een ramings- en verdeelmodel van de provinciale jeugdzorg 2007. SCP, 2009 SCP. De sociale staat van Nederland 2003. SCP, 2003a SCP, Godsdienstige veranderingen in Nederland. Verschuivingen in de binding met kerken en de christelijke traditie. SCP, 2006 SCP, Toekomstverkenning informele zorg. SCP, 2007 SCP, Sociale veiligheid ontsleuteld. Veronderstelde en werkelijke effecten van veiligheidsbeleid. SCP, 2008 SCP, Mantelzorg Een overzicht van de steun aan en van mantelzorgers in 2007, SCP, 2009 SCP, Verdeelde tijd. Waarom vrouwen in deeltijd werken. SCP, 2008. SCP. Hollandse taferelen. Nieuwjaarsuitgave 2004. SCP, 2004 SCP, Minderheden meer gewicht. Overgewicht bij Turken, Marokkanen, Antillianen en Surinamers en het belang van integratiefactoren. SCP 2008 SCP, Betrekkelijke betrokkenheid. Studies in sociale cohesie. Sociaal en cultureel rapport 2008. SCP, 2008 SCP, Continu onderzoek burgerperspectieven. Kwartaalbericht 2008/2 SCP, De staat van de publieke dienst. Een onderzoek naar de kwaliteit van overheidsdiensten volgens de burger. SCP 2009 SCP, M/V. Nieuwjaarsuitgave. SCP, 2009 Seligman, M. Gelukkig zijn kun je leren. Het Spectrum, 2002 Shorter, E. Een geschiedenis van de psychiatrie. Ambo, Amsterdam, 1997 Shorter, N. De wording van het moderne gezin. Ambo, Baarn, 1975 Signorielli, N. The stigma of mental illness on television. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 33(3), 325-331, 1998 Sontag, S. Illness as metaphor. New York 1978 Spaink, K. Het borstkankerlegioen. Maarssen, 2008 Stichting Cliënt en Kwaliteit. Alles naar wens? Kwaliteitsonderzoek in verpleging en verzorging. Stichting Cliënt en Kwaliteit, Utrecht, 2003 Stronks K. e.a. Allochtoon dus ongezond? In: Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen (1999), 77 (1), 33-40 Stronks K. Maatschappij als medicijn. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de sociale geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam, 1 juni 2007 Stuart, H. Violence and mental illness, an overview. World Psychiatry 2, 2003
441
442
Sociologie voor gezondheidszorg
Suurmond, J. e.a. Multiculturaliteit in zorg en verpleging. In: Onderwijs en Gezondheidszorg. 2007 (4), 3-8 Swaan, A. de. De mens is de mens een zorg. Meulenhoff, Amsterdam, 1982 Swaan, A. de. Halverwege de heilstaat. Meulenhoff, Amsterdam, 1983 Swaan, A. de. Zorg in beweging. VU, Amsterdam, 1984 Swaan, A. de. Het medisch regiem. Meulenhoff, Amsterdam, 1985 Swaan, A. de. Zorg en de staat: welzijn, onderwijs en gezondheidszorg in Europa en de Verenigde Staten in de nieuwe tijd. Bert Bakker, Amsterdam, 1996a Swaan, A. de. De mensenmaatschappij, een inleiding. Bert Bakker, Amsterdam, 1996b Szasz, Tb. De waan van de waanzin. Ambo, Bilthoven, 1973 Taylor, R. Stuurloze geneeskunde, analyse van een nietsontziende technologie. De Tijdstroom, Lochem, 1983 The A-M., In de wachtkamer van de dood,Thoeris Uitgeverij Amsterdam, 2005 Thoenes, P. De elite in de verzorgingsstaat. Leiden, 1962 Thomas, W.I. en P.S. Thomas. The child in America. Behavior problems and programs. New York, 1928 Thornicroft, G. Textbook of community psychiatry. Oxford 2001 Thornicroft, G. en Tansella, M. Better mental health care. Cambridge 2009 Tilburg van T. en de Jong-Gierveld, J. Zicht op eenzaamheid. Van Gorcum, Assen, 2007 Tonkens, E. Mondige burgers, getemde professionals. NIZW, Utrecht, 2003 Tönnies, F. Gemeinschaft und Gesellschaft. Darmstadt, 1887 Trimbos-instituut. Een keten van lege zondagen. Trimbos-instituut, Utrecht, 2001 Turck, B. de. Politiserende hulpverlening. Link, Nijmegen, 1978 Ultee, W., W. Arts en H. Flap. Sociologie. Vragen, uitspraken, bevindingen. Wolters-Noordhoff, Groningen, 2003 Veer ‘t J. The social construction of psychiatric stigma. Universiteit Twente, 2006 Verbrugge, A.,Tijd van onbehagen, SUN, Nijmegen, 2004 Verhulst, F.C. Kinder- en jeugdpsychiatrie, psychopathologie. Van Gorcum, Assen/Maastricht, 2003 Visser, M. en A. de Jong. Cultuur en zorg, een interculturele benadering van zorg in de verpleging. Coutinho, Bussum, 1999 Visser, W. Verzorgingssociologie voor de gezondheidszorg en hulpverlening. Coutinho, Bussum, 2000 Volksgezondheid Toekomstverkenningen (VTV). 2001 Vollebergh, W. e.a. Psychische stoornissen in Nederland. Overzicht van de resultaten van Nemesis. Trimbos-instituut, Utrecht, 2003 Vries, G. de. Nederland verandert: sociale problemen in het begin van de eenentwintigste eeuw. Het Spinhuis, Amsterdam, 2000 Vrooman, C., H.J. Dirven e.a. Armoedemonitor 2003. SCP, 2003 Vroon, P. en D. Draaisma. De mens als metafoor. Ambo, Baarn, 1985 V&VN Taakverschuiving fact sheet 2007 VWS. Sport, bewegen en gezondheid. Ministerie van VWS, Den Haag, 2001 Watson, P. Ideas. A history from fire to Freud. Phoenix Books, 2005 Weber, M. Wirtschaft und Gesellschaft. Mohr, Tübingen, 1922 Werf, S. van der. Allochtonen, een inleiding in de multiculturele samenleving. Coutinho, Bussum, 1998 WHO. The World Health Report 2001. WHO, Genève, 2002 Wilterdink, N. en B. van Heerikhuizen. Samenlevingen. Inleiding in de sociologie. WoltersNoordhoff, Groningen, 2007 Windt, W. van der. Feiten over verpleging en verzorging in Nederland 1998. Elsevier/De Tijdstroom, Maarssen, 1998
Literatuur
Withuis, J. Erkenning, van oorlogstrauma naar klaagcultuur. Amsterdam, De Bezige Bij, 2004 Woerdman, E. Politiek en politicologie. Wolters-Noordhoff, Groningen, 2004 Wolf, H. Weg met de fuck you-cultuur! de Volkskrant, 10 januari 2004 Wolffers, I. Masker van de armoede. Ambo, Baarn, 1981 Wolffers, I. Duurwoorderij en geheimtaal, de gevaren van het medische taalgebruik. Ambo, Baarn, 1982 Wouters, C. Van minnen en sterven. Informalisering van omgangsvormen rond seks en dood. Bert Bakker, Amsterdam, 1990 Zandbergen, W.A. Zorg voor de gezondheid. In: Bergh-Braam, A.H.M. van (red.). Honderd jaar verplegen. De Tijdstroom, Lochem, 1990 Zevenbergen, H. Veel culturen, één zorg. Begeleiding van mensen met een verstandelijke handicap uit een andere cultuur. Nelissen, Baarn, 1996 Zevenbergen, H. Zwakzinnigheid in andere culturen. Swets & Zeitlinger, Amsterdam/Lisse, 1985 Zola, I.K. De medische macht: de invloed van de gezondheidszorg op de maatschappij. Boom, Meppel, 1973 Zwaard, J. van der. Beeldvorming verpleging en verzorging. LCVV, Utrecht, 1999 Zwols, G. Verplegen is geven, niet ontvangen. Doctoraalscriptie sociologie. KU Nijmegen, 198
443
Register
A 65-plusser 185 aanpassingsstijlen 386 abortus 157 adaptatie 34 afhankelijkheid 80 - ongelijke 80 - wederkerige 80 afhankelijkheidssysteem 346 afwijkend gedrag 51 agogiek 315 alleenstaande 167 allochtoon 63, 297 alternatieve genezer 215 altruïstische zelfdoding 198 ambtenarenapparaat 338 ambtseed 201 anatomie 202 anatomische les 202 anderhalfverdienersmodel 171 andragogische wetenschap 315 anomie 198 anomische 198 anomische zelfdoding 198 altruïstische 198 antibiotica 219 antidepressiva 222 arbeid 187 arbeidersklasse 156 arbeidshandicap 286 arbeidsorganisatie 422 arbeidsparticipatie 188, 190 arbeidsverdeling 156 artsenopleiding 215 artsvermijdend gedrag 271 attributietheorie 36 autonomie 262, 275, 330 awbz 232, 384
B balanced care 239 basisverzekering 339, 357 beheersgerichte houding 385 beheersingsideologie 261 benadering 257 public health 257 beroep 402 bestaansgarantie 160 bestaansgemeenschap 153 bevelshuishouding 82, 172 bevolkingsomvang 168 bezwaren tegen preventie 259 bindingen 84, 85 - cognitieve 85 - economische 84 - politieke 84 biologische factoren 171 biologische psychiatrie 221 biopsychiatrie 222 bisschoppelijk mandement 47 Bruto Binnenlands Product 200 - professionele 200 budgettering 357 buitenhuwelijkse relatie 167 buitenkerkelijkheid 48 bureau Halt 177 bureaucratie 281, 338 bureaucratisering 52 C calculerende burger 123, 360 carnaval 212 chirurgijn 214 chronisch zieken 185 chronische patiënt 328 civilisatiebeweging 196 civilisatietheorie 115 cliëntcategorieën 251
J. Stapel, R. Keukens, Sociologie voor gezondheidszorg en verpleegkunde, DOI 10.1007/978-90-313-7730-5, © Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009
446
Sociologie voor gezondheidszorg
collectivisme 163 collectiviteit 76, 163 competenties 429 condoom 154 consument 282 continuüm 68 controle 160 criminaliseren 177 cultural lag 43 culture of narcissism 160 cultureel pluralisme 66 cultureel relativisme 65, 118 cultureel universalisme 65 cultuur 26, 31, 40 cultuurdimensies 68 cultuurgoederen 45 - gestegen 45 - gezonken 45 cultuuroverdracht 44, 98 curatie 241 curatieve zorg 190 - preventieve 190 D deeltijd 171 defecttheorie 225 defectvisie 217 demedicalisering 324 democratisering 96, 360 demografische last 184 demonische model 203 deprofessionalisering 324 deregulering 123, 338 deviant gedrag 51 differentiatie 402 Disability Adjusted Life Years (daly’s) 293 disculturatie 238 disembedding 43 disfunctie 77 doelrationaliteit 109 dolhuis 209 dood 194 driegeneratiegezin 151 drinkwatervoorziening 218 Durkheim, Emile 106 E echtelijk gezin 152 echtscheiding 165 Echtscheidingswet 167 economisch belang 391
economische crisis 186 eed 201 eenoudergezin 166 eenzaamheidsproblemen 161 eerste lijn 233 elektronisch patiëntendossier 331 emancipatie 96 emancipatiebeweging 60, 169, 206 empirische wetenschap 21 ethische code 405 etiket 37 etikettering 37 etniciteit 297 etnocentrisme 42, 66 euthanasie 197 exorcisme 207 extended family 164 externe controle 160 extramurale zorg 141, 147 F familiehuishouding 152 fast-food 176 feministische beweging 169 functie 245 - aanbiedende 245 - dwingende 245 - participatiewervende 245 - tertiaire 246 fundamentele attributiefout 36 G gasthuis 204 gated communities 90, 336 geboortecijfer 174 gebruikswaarde 409 gedoogcultuur 121, 359 gedragsdeterminanten 251 gedragswetenschappelijk ziektebegrip 242 gelijkheid 47 geloof 47 Gemeinschaft 107 gemiddelde gezin 168 generatiekloof 176 Gesellschaft 107 geslacht 60, 188, 302 gezag 95, 112, 380 gezinsreconstructie 151 gezondheid 48, 191, 318 gezondheidstoestand 192, 193 - subjectieve 193
Register
gezondheidsvoorlichting en -opvoeding (gvo) 252 gezondheidszorg 200 glazen plafond 61 globalisering 114, 362 godshuis 205 Gouden Eeuw 202 groep 76 groepering 18 groepsleidster 226 groepspraktijk 234 grootfamilie 151 H heks 203 herstel 276 herwaardering 432 Het multiculturele drama 71 Hippocrates 201 holistische mensvisie 227 hoogbejaarden 184 hospitalisatiesyndroom 236 huisartsenpost 233 huisartsenpraktijk 233 huisvesting 190 hulpverleningsideologie 395 Humanae Corporis Fabrica. 202 humanistische psychologie 221 huwelijksfrequentie 156 I iatrogenese 323 - klinische 323 - sociale 160, 221, 323 - structurele 91, 323 ideaaltype 236 identiteit 29 identiteitscrisis 182 idiotenschool 212 ik-cultuur 67 ik-tijdperk 160 illusie 345 imbeciel 212 incidentie 290 individualisering 19, 103 individualiseringsparadox 105 individualisme 102 individualiteit 275 industriële revolutie 156, 215 informalisering 115 ingenieursbenadering 216 in-group 77
447
inquisitie 208 inspraak 96 institutie 53 institutionalisering 402 institutionalisering van gedrag integratie 70 intelligentietest 213 interactie 26, 28 interdependentie 26, 75, 80 interdisciplinaire teams 372 intergeneratiemobiliteit 89 internalisatie 59 interne controle 160 interpretatie 28 interventietaboe 121, 359 intrageneratiemobiliteit 89 intramurale zorg 147, 235 invloed 96 - formele 96 - informele 96 iq 213 J jeugd 175 jeugdcriminaliteit juridisering 325
53
177
K kapitalisme 156, 163 kapitalistische productiewijze 339 kernfuncties 165 kerngezin 151, 164 kinderloos 168 kindermoord 157 kinderopvang 174 kindersterfte 158 kindertijd 175 Kinderwet van Van Houten 173 klassenmaatschappij 107 kruisvereniging 231 kwakzalver 202 kwaliteit van zorg 348 L Landelijk Expertisecentrum Verpleging en Verzorging (levv) 425 leaving off 273 leefgemeenschap 153 leefregels 258 bezwaren tegen 259 leerplichtwet 212 leerweg 416
448
Sociologie voor gezondheidszorg
beroepsbegeleidende 416 beroepsopleidende 416 lege-nestsyndroom 188 legitimatie 402 legitimeringsgronden 418 legitimiteit 92 Leonardo da Vinci 202 levensverwachting 154, 184 liberale opvatting 335 liefdadigheid 335 M maatschappelijk belang 390 maatschappelijk functieverlies 143 maatschappelijk referentiekader 350 maatschappelijke veroudering 187 macht 91, 378 machts- en conflictbenadering 410 machtsbron 94 macroniveau 19 macrosociale condities 419 magisch-religieus ziektebegrip 242 manipulatie 97, 378 mantelzorg 131, 141 marktdenken 124 markteconomie 156 marktwerking 339, 355, 426 massamedia 161 mechanische solidariteit 106 medicalisering 196, 316 medicalisering van de samenleving 315 medicijnman 204 medisch model 214 medisch regime 320 medische statistiek 257 meerderjarig 175 meergeneratiegezin 152 menstype 118 - inner-directed 118 - monoculturele 119 - other-directed 118 - tradition-oriented 118 mentale incongruentietheorie 81 meritocratie 107 mesoniveau 19 microniveau 19 middenklasse 156 middenklassebegrip 137 Millennium Goals 257 modernisering 109 moederliefde 157
mondialisering 113 mondigheid 112 monoculturele samenleving 119 multiculturele 119 mortificatie 237 multiculturele samenleving 62, 119 N naastenhulp 159 nar 212 natuur 41 natuurwetenschappelijk ziektebegrip 242 - gedragswetenschappelijk 242 natuurwetenschappelijke ziektebegrip 216 netwerk 77, 143 normaalwaarde 216 normalisatie 147 normalisatieprincipe 274 normen 49, 50 - alternatieve 50 - speciale 50 - universele 50 normhandhaving 123 nurse practitioner 235, 329 O objectieve werkelijkheid 21 old boys network 93 omkopingshuishouden 178 onderhandelen 337 onderhandelingshuishouding 82, 110, 172 onttovering van de wereld 109 ontwikkelingsvisie 225 opnameduur 227 opvoeding 178 orenmaffia 249 oudedagsvoorziening 158 ouderdom 192 oudervereniging 283 out-group 77 overheidsbureaucratie 338 P palliatieve patiënt 231 pathologische interactie 221 biologische 221 patiëntenvereniging 282 patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) 283
Register
peer group 181 pensionering 186 persoonsgebonden budget 146, 232 pest 204 physician assistant 235, 329 pil 174 Pilgrim Fathers 153 pluriforme cultuur 175 poldermodel 335 politiserende hulpverlening 398 positie 54, 86, 372 positieset 54 - toegewezen 54 - verworven 54 positietoewijzing 99 positieve gezondheidszorg 246 - maatschappelijke 248 - macrosociale 248 - mesosociale 248 - microsociale 248 praktijkondersteuner 234 prestatiemaatschappij 107, 359 prestige 219 prevalentie 290 preventie 241, 246, 248, 259, 263 preventieve zorg 190 privatiseren 124 privatisering 339 proceskwaliteit 349 productkwaliteit 349 professie 408, 421 professional 430 professional care 131 professionalisering 403, 410, 430 professionaliseringstheorie 424 professionaliteit 430 professionele autonomie 430 professionele standaard 430 professionele verantwoordelijkheid 430 professionele zorg 200 profiel 418 proletariër 163 protoprofessionalisering 319 psychiatrie 210, 221 psychische stoornis 207 psychofarmaca 222 psychologiseren 222 psychotherapie 204 public health benadering 257 Pygmalion-effect 39
449
R radarmens 180 rationalisering 109 referentiegroepering 77, 105 - comparatieve 77, 105 - normatieve 77 referentiekader 32, 77, 350, 352, 353 - maatschappelijk 350 regelmatigheden 22 rehabilitatie 276 relatienetwerken 141 relatieve autonomie 20 relatieve deprivatie 77 relativiteit 34 religieuze dimensie 350 - religieus 350 resocialisatie 274 riolering 242 Ritalin 222 rites du passage 195 ritueel 195, 204 rituelen 99 roepingsideaal 206, 387 rol 55, 268, 372, 380 rolattribuut 56 rolconcept 278 rolconflict 57 - extern 57 - intern 57 rolconflicten 389 - externe 160, 389 - interne 160, 389 role-taking 30 rolgedrag 55 rolverplichtingen 270 ruilbenadering 409 ruilwaarde 410 S salarisverschillen 171 samenleving 106, 119 - functionele 106 - gesegmenteerde 106 - organische 107 samenlevingsverbanden 18 sanctie 94, 98 charismatisch 95 rationeel 95, 112 traditioneel 95, 112 sancties 51 scapegoating 274 schaalvergroting 161
450
Sociologie voor gezondheidszorg
schaamtecultuur 68 Scheffer, Paul 71 schuldcultuur 68 secularisering 48 segmentering 408 seksueel geweld 169 seksuele revolutie 163 selectief onthouden 33 selectief openstellen 33 selectief waarnemen 34 self care 131 self-destroying prophecy 39 self-fulfilling prophecy 38 sensorische deprivatie 33 sensorische overstimulatie 33 sociaal 18 sociaal aanzien 56 sociaal controlemiddel 208 sociaal-wetenschappelijk ziektebegrip 220 sociale bril 32 sociale categorie 76 sociale constructie 34, 207 sociale controle 51, 100, 160, 237 sociale eenheid 18 sociale identiteit 76 sociale integratie 275 sociale klasse 60, 189, 291 sociale mobiliteit 89, 299 sociale ongelijkheid 139, 285 sociale psychiatrie 221 sociale stijging 89 sociale stratificatie 87 socialisatie 58, 59 - primaire 59, 246, 263 - secundaire 59, 246 socialisatieproces 158, 272 sociocentrisme 138 sociotherapeut 221 solidariteit 106, 107, 144 - mechanische 106 somatiseren 220, 222 Spaink, Karin 249 stamfamilie 152 standaardmens 267 standenmaatschappij 107 status 56 statushiërarchie 56 statussymbool 56 stereotype 38 sterftekans 194 stigma 37
stigmatisering 37, 265 structureel functionalisme 268 structuur 54, 86 structuurkwaliteit 349 subcultuur 41 subjectieve beleving 21 symbolisch interactionisme 238 symbolisch-interactionisme 409 symptoombestrijding 220 T taakherschikking 234 taboe op de dood 197 taking on 273 terugtredende overheid 123 theemutscultuur 109 therapie 282 therapiecultuur 325 thuiszorg 231 thuiszorgmedewerker 231 thuiszorgorganisatie 231 totale institutie 236 transmuraal werken 232 triade 377 tuchtrecht 430 tweedeling 108, 342 U uitbreiding van het medisch regime 320 uitstoting 187, 236 V vaccin 218 vakjargon 379 valkuil van de participatie 96 veiligheid 48 ventielfunctie 208 ventielzeden 53 veranderkunde 315 verantwoordelijkheid 269 verdeling van macht 334 verdoktering 319 vergrijzing 168, 183 Verlichting 215 verpleeghuis 228 verpleegkundige 308 Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraad (var) 425 Verpleegkundigen en Verzorgenden In Opstand (vvio) 374
Register
Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) 373 verplegingswetenschappen 414 verslaving 316 verstandelijk gehandicapten 225 verstandelijke beperking 211, 294 verzorgingsstaat 332 verzuiling 217, 351 - economisch 352 - juridische 353 - medisch 352 victim blaming 249 volksgeneeskundige 202 volksgezondheid 218 vooroordeel 38 voortplanting 168 vrijheid 47 vrijwilligerswerk 141 vrouwenbeweging 302 W waarden 45, 46 - collectieve 46, 99 - individualistische 46 waarderationaliteit 109 waardevrij 396 wachtlijsten 357 walkman-ego 109 waterleiding 242 wedding planners 167 weerstanden tegen sociologie 24 welvaart 218 Wet op de geneeskunst 215 Wet op de ziekenverzorgers en ziekenverzorgsters 229 wetmatigheden 22
451
wij-cultuur 67 wijkverpleging 306 Wilders, Geert 73 witte woede 374 WMO-loket 146 Z zelfdoding 198 zelfhulpgroep 149 zelfmoord 199 zelfzorg 131, 132, 330 ziekenhuis 227 ziektebegrip 133, 134, 201, 242 - magisch-religieus 133, 242 - natuurwetenschappelijk 134, 242 - sociaal-wetenschappelijk 134 ziekteproces 135 zondebok 212 zorg 190, 200 - curatieve 190 zorgconsumenten 279, 280 - maatschappijkritische 280 - minder zelfredzame 279 - pragmatische 280 zorgmakelaar 146 zorgverleningsmarkt 356 zorgverzekeringsmarkt 356 Zorgverzekeringswet 357 zorgvrager 267, 278 zorgzame samenleving 146 zuilensamenleving 107 zwakbegaafdheid 213 zwarte dood 204 zwarte magie 203
