AA) en registercontrollers (RC)

NBA-VRC Opleidingen Najaar 2013

Accountants in business (RA/AA) en registercontrollers (RC)

OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL

nbavrc.nl

Inhoudsopgave

Voorwoord

Voorwoord 3 Samenwerking Overzicht per kennisgebied najaar 2013 4 Dit cursusaanbod is ontwikkeld door NBA-VRC Opleidingen. Chronologisch overzicht najaar 2013 6 NBA-VRC is een samenwerking tussen de NBA (accountants NBA–VRC en NBA-VRC Opleidingen 8 in business) en de VRC (registercontrollers). NBA-VRC OpleiProgrammaraad 9 dingen is CEDEO-erkend. Praktische informatie 10 Incompany cursussen 14 Meer weten/aanmelden? Speciaal voor u uitgelicht 15 Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursus omschrijvingen en beschikbare plaatsen op onze website: Kennisgebieden: www.nbavrc.nl. • Online learning 16 • Verplicht onderwerp 18 Wilt u persoonlijk contact of een advies: • Specials 20 Telefoon: 020 - 301 04 05 (cursusinschrijvingen) of • Algemeen & strategisch management 29 020 - 301 03 14 (inhoudelijke informatie) • Externe verslaggeving 34 Fax: 020 - 301 03 02 • Finance 41 E-mail: [email protected] • Fiscaal & recht 47 • Governance & assurance 54 • IT & assurance 58 Interviews: Andrea Willemse • Management accounting & control 63 Opmaak: Madeggs • Persoonlijke vaardigheden 75 Druk: Jurriaans Lindenbaum Grafimedia • Risicomanagement 86

Tijd voor het versnellen van vernieuwing

(Wets)wijzigingen en zetfouten voorbehouden.

Interviews: • drs. Nic van der Ende RA 17 • prof. dr. ir. Louise Fresco 19 • drs. Vincent Verweijmeren RC 28 • Yvonne van Roosendaal AA 33 • ir. Nynke Dalstra RC 40 • drs. Joost Siemensma RA 46 • drs. Edwin Pijpe RC 53 • Albert Kisjes RA RE 57 • drs. Ronald Goes RA RC 62 • drs. Martijn Kerkhof RA 74 • Arnout van der Veer RA 85 Cursusaanbod openbaar-, intern- en overheidsaccountants 90 Aanmeldingsformulier 91 Algemene voorwaarden 93

Het is een eer en genoegen om het voorwoord voor deze cursusgids te schrijven. Op dit moment zit ik ruim een jaar in de programmaraad van NBA-VRC Opleidingen. Al meer dan vijf jaar werk ik als Group Treasurer bij AkzoNobel en daarvoor was ik 17 jaar werkzaam bij RDS in verschillende financiële rollen. Deze werkervaring heeft mij een internationale kijk op het vlak van financieel management gegeven. De prachtige diversiteit van praktijken die we in de verschillende locaties kunnen waarnemen maar ook het opkomen van wereldwijde ‘best practice’ standaarden. Het toepassen van Shared Service Center concepten, convergentie tussen IFRS en US GAAP, de implicaties die verandering in regulering heeft op de wijze waarop de boekhouding wordt onderhouden en Corporate Governance wordt gevoerd. Hierbij denk ik natuurlijk in eerste instantie aan de Code Tabaksblad in de Nederlandse context maar ook aan de implicaties die de Sarbanes Oxley wetgeving uit de Verenigde Staten heeft gehad. Ook op het vlak van Treasury zien we een toenemende globalisering en standaardisering optreden. Denk hierbij in Europese context aan het Standard European Payment Area, of SEPA, project waarin uniforme betaalmethodes en tarieven bij betalingen over landsgrenzen binnen het SEPA gebied wordt nagestreefd. Verder van huis zien we de globalisering van de Renminbi, waarbij de Chinese autoriteiten in toenemende mate liquiditeit en acceptatie van de RMB nastreven buiten de Chinese landsgrenzen. Deze synchronisatie heeft ook zijn eigen uitwerking gehad op de financiële markten. Het systematisch risico in deze markten is toegenomen en verdere integratie internationaal zal dit in de toekomst alleen nog maar versterken. Het beheren van de financiële risico’s van bedrijven is daarbij complexer en uitdagender geworden en de reactietijd is in veel gevallen verkort. Voor de echte professionele financier onder ons maakt dit het werk alleen maar leuker. Wat moeten we in plaats hebben aan financiële rapportage systemen om goed te kunnen reageren? Wat zijn de instrumenten die we kunnen gebruiken om de risico’s effectief af te dekken en hoe dienen we deze in de boekhouding vast te leggen? Een andere observatie is dat de internationale competitie zorgt voor een noodzaak tot continue productiviteitsverbetering. Dit zorgt vervolgens weer voor aanpassing van bedrijfsprocessen om zo te komen tot een niet aflatende verlaging van de kosten. Innovatie wordt ook gestimuleerd door de noodzaak om houdbaar te produceren. Vervuilende processen of het gebruik van schaarse en/of vervuilende materialen zorgt voor een noodzaak om alternatieven te ontwikkelen die minder belastend zijn. Dit alles en nog meer zorgt voor een versnelling van de vernieuwing. Hierbij speelt kennisbeheer een centrale rol. Kennis als onderscheidende factor. Kennis die je opdoet door het lezen van boeken, het aangaan van discussies met collega’s en natuurlijk het volgen van voor de financiële manager op maat gemaakte cursussen zoals die door NBA-VRC Opleidingen worden aangeboden. Ik ben er oprecht trots op dat ik hieraan een bijdrage kan leveren. Deze cursusgids bevat een scala van trainingen die hieraan invulling geven. Cursussen die je op bepaalde vlakken een basis bewustzijn kunnen geven of cursussen die je echt de diepte in trekken. Met collega’s uit je beroep om ideeën mee uit te wisselen en presentatoren waar je mee kunt sparren. Een goede aanvulling op je dagelijkse activiteiten om competitief te blijven in de kennis vragende omgeving waarin we allen werkzaam zijn. drs. Peter van Rood RC CFA, Group Treasurer, AkzoNobel

3

Overzicht per kennisgebied Titel

Data 2013

PE

Pagina

Online learning FinanceMentor diversen 1/2/3 per module 16 Verplicht onderwerp Verplichte training Beroepsethiek diverse data 8 18 Specials Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 21 - 23 augustus of 28 - 30 augustus 20 20 Mastercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 30 september - 2 oktober 20 21 Mastercourse publieke sector 4 - 6 november 20 22 One week controlling voor RA’s en AA’s 18 - 22 november 36 23 Masterclass accountancy actueel 11 december 6 24 Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW 13 en 14 november 13 25 Masterclass operational excellence for financial executives 24 en 25 september 13 26 Masterclass fusie & overname 21 en 22 november 15 27 Algemeen & strategisch management General management and leadership 25 - 29 november 36 29 Actualiteiten strategisch management 1 november 6 30 Strategie implementatie 7 en 8 november 13 31 Scenarioplanning 6 december 7 32 Externe verslaggeving Basisbeginselen IFRS VERNIEUWD 24 en 25 september 14 34 Verdieping IFRS VERNIEUWD 21 en 22 november 14 35 Update IFRS 2013 6 november 7 36 Update externe verslaggeving voor accountants in business 1 oktober 4 37 Basel III 4 november 6 38 Fast closing en toch effectief rapporteren 8 oktober of 12 november 6 39 Finance Strategic finance 10 en 11 december 13 41 Financiële instrumenten: derivaten 18 en 19 december 14 42 Treasury en derivaten NIEUW 28 en 29 oktober 12 43 Rentederivaten; productkennis en zorgplicht 18 en 19 november 13 44 Financiering en financieringsdocumentatie 2 oktober 7 45 Fiscaal & recht Zorgplicht in concernverband 5 november 6 47 Actualiteiten ondernemingsrecht 28 november 5 48 Corporate recovery 9 oktober 8 49 Due diligence 4 december 9 50 Faillissementsfraude NIEUW 19 september 3 51 Corrupt or not corrupt? 28 oktober 4 52

4

Titel

Data 2013

PE

Pagina

Governance & assurance Actualiteiten corporate governance 7 november 5 54 Governance, risk & compliance 9 december 6 55 Masterclass internal control VERNIEUWD 14 november 7 56 IT & assurance Masterclass where finance & IT meet 20 november 4 58 Data management NIEUW 4 november 7 59 AO nieuwe stijl 3 oktober 6 60 Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? 12 december 6 61 Management accounting & control Masterclass Best in finance 2013: performance management NIEUW 7, 12, 13, 14 of 19 november 5 63 Lean management 10 oktober 6 64 Lean accounting 11 oktober 6 65 The financial and change 2 december 6 66 De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement 3 december 6 67 Een nieuwe kijk op budgeting? 6 november 6 68 Actualiteiten management control 2 oktober 6 69 Optimaliseer uw planning & control 5 november 6 70 Beyond control NIEUW 24 september 5 71 Treasury control 17 september 5 72 Management control in winstgerichte organisaties 25 en 26 november 14 73 Persoonlijke vaardigheden Coaching op aanvraag 13 75 De controller als business partner 7 en 8 oktober 14 76 Decision support in de praktijk 18 en 19 november 14 77 Inzicht in en invloed op krachtenvelden 28 en 29 november 14 78 Het herkennen van fraudesignalen 7 oktober 3 79 Effectief onderhandelen 11 en 12 november 12 80 Snellezen en mindmapping 20 september of 31 oktober 7 81 Effectief tijdbeheer voor financiële professionals 10 december 8 82 Profit from English 5 en 12 november 18 83 Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW 10 oktober 4 84 Risicomanagement Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering 10 december 6 86 Bank risk management: value chain analysis 28 november 6 87 Frauderisico’s, witwassen en integriteit 14 november 6 88 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 89 Speciaal voor de publieke sector Mastercourse publieke sector 6 - 8 november 20 22 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 89

5

Chronologisch overzicht

6

Data 2013

Titel

PE

Pagina

diverse data in 2013 op aanvraag 21 - 23 augustus 28 - 30 augustus 17 september 19 september 20 september 24 september 24 en 25 september 24 en 25 september 30 september - 2 oktober 1 oktober 2 oktober 2 oktober 3 oktober 7 oktober 7 en 8 oktober 8 oktober 9 oktober 10 oktober 10 oktober 11 oktober 28 oktober 28 en 29 oktober 31 oktober 1 november 4 november 4 november 4 - 6 november 5 november 5 november 5 en 12 november 6 november 6 november 7 november 7 en 8 november

Verplichte training Beroepsethiek Coaching Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW Treasury control Faillissementsfraude NIEUW Snellezen en mindmapping Beyond control NIEUW Masterclass operational excellence for financial executives Basisbeginselen IFRS VERNIEUWD Mastercourse voor financieel managers 2013 NIEUW Update externe verslaggeving voor accountants in business Financiering en financieringsdocumentatie Actualiteiten management control AO nieuwe stijl Het herkennen van fraudesignalen De controller als business partner Fast closing en toch effectief rapporteren Corporate recovery Lean management Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW Lean accounting Corrupt or not corrupt? Treasury en derivaten NIEUW Snellezen en mindmapping Actualiteiten strategisch management Basel III Data management NIEUW Mastercourse publieke sector Zorgplicht in concernverband Optimaliseer uw planning & control Profit from English Update IFRS 2013 Een nieuwe kijk op budgeting? Actualiteiten corporate governance Strategie implementatie

8 18 13 75 20 20 20 20 5 72 3 51 7 81 5 71 13 26 14 34 20 21 4 37 7 45 6 69 6 60 3 79 14 76 6 39 8 49 6 64 4 84 6 65 4 52 12 43 7 81 6 30 6 38 7 59 20 22 6 47 6 70 18 83 7 36 6 68 5 54 13 31

Data 2013

Titel

PE

Pagina

7, 12, 13, 14 of 19 november 11 en 12 november 12 november 13 en 14 november 14 november 14 november 18 en 19 november 18 en 19 november 18 - 22 november 20 november 21 en 22 november 21 en 22 november 25 - 29 november 25 en 26 november 28 november 28 november 28 en 29 november 2 december 3 december 4 december 6 december 9 december 10 december 10 december 10 en 11 december 11 december 12 december 16 december 18 en 19 december

Masterclass Best in finance 2013: performance management NIEUW Effectief onderhandelen Fast closing en toch effectief rapporteren Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW Masterclass internal control VERNIEUWD Frauderisico’s, witwassen en integriteit Rentederivaten; productkennis en zorgplicht Decision support in de praktijk One week controlling voor RA’s en AA’s Masterclass where finance & IT meet Verdieping IFRS VERNIEUWD Masterclass fusie & overname General management and leadership Management control in winstgerichte organisaties Actualiteiten ondernemingsrecht Bank risk management: value chain analysis Inzicht in en invloed op krachtenvelden The financial and change De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Due diligence Scenarioplanning Governance, risk & compliance Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Strategic finance Masterclass accountancy actueel Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie Financiële instrumenten: derivaten

5 63 12 80 6 39 13 25 7 56 6 88 13 44 14 77 36 23 4 58 14 35 15 27 36 29 14 73 5 48 6 87 14 78 6 66 6 67 9 50 7 32 6 55 8 82 6 86 13 41 6 24 6 61 6 89 14 42

7

NBA-VRC en NBA-VRC Opleidingen

Programmaraad

NBA-VRC NBA-VRC is een samenwerking tussen de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en de Vereniging van Registercontrollers. De doelgroep omvat hiermee meer dan 8.300 accountants in business (RA/AA) en 3.300 registercontrollers (RC) die werkzaam zijn in het financieel management en hun vakkennis willen bijhouden en aanscherpen. NBA-VRC ondersteunt hierbij door onder andere een breed aanbod van opleidingen, het vaktijdschrift MCA, branchegroepen en onderzoeken. Daarnaast wordt het onderlinge netwerk versterkt door middel van het Jaarcongres, BoardRoom Meetings en andere ledenbijeenkomsten, bijvoorbeeld bij familiebedrijven.

Om een blijvend kwalitatief hoogstaand cursusaanbod te behouden is de programmaraad opgericht. De programmaraad is kritisch, adviserend en ondersteunend met betrekking tot de ontwikkeling van het cursusaanbod bestemd voor accountants in business, registercontrollers en andere financiële professionals.

NBA-VRC Opleidingen NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers en werkt nauw samen met NBA Opleidingen (cursussen voor openbaar-, intern- en overheidsaccountants).

prof. dr. Eddy Vaassen RA professor, Universiteit van Tilburg

drs. Henny Kapteijn RA zelfstandig bestuursadviseur

drs. Arjan Kaaks RC CFO & Member Executive Board Maxeda DIY

Kritisch De programmaraad kijkt met een kritische blik of het cursusaanbod voldoet aan de opleidingsbehoeften van de leden wat betreft inhoud, vorm (manier van leren) en differentiatie binnen de doelgroep (o.a. branche en loopbaanfase).

Het totale cursusaanbod is verdeeld over drie cursusgidsen: - accountants in business & registercontrollers (NBA-VRC Opleidingen) - openbaar accountants (NBA Opleidingen) - intern accountants en overheidsaccountants (NBA Opleidingen en NBA-VRC Opleidingen) Het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers staat op www.nbavrc.nl. Het cursusaanbod voor openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants en het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen staat op www.nbaopleidingen.nl.

Wilt u een andere cursusgids ontvangen? Voor u ligt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers. Wilt u het cursusaanbod van een andere beroepsgroep ook ontvangen, dan kunt u dit bestellen via www.nbavrc.nl of via www.nbaopleidingen.nl

8

Adviserend De programmaraad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Zij is een klankbord voor het bestaande aanbod en de verdere ontwikkeling ervan. Hierbij worden de trends, ontwikkelingen en thema’s in het vakgebied op de voet gevolgd.

drs. Tine van de Werken RA Angela van Os RA CB CFO, Royal Cosun Controller, Anthura B.V.

drs. Peter van Rood RC CFA corporate director treasury, AkzoNobel

drs. Coen Reinders RA directeur Corporate Control Schiphol Nederland B.V.

Daphne Kolk MMI programmamanager NBA-VRC Opleidingen

Leden programmaraad Het NBA-VRC bestuur benoemt de programmaraad en streeft naar een evenwichtige samenstelling. Criteria zijn onder andere de werkervaring van de programmaraadleden en kennis van opleidingsbehoeften van leden, trends & ontwikkelingen in het vakgebied. De programmaraadleden zijn met name RA’s en RC’s die komen uit diverse branches en bedrijven, aangevuld met vertegenwoordiging van docenten en wetenschap.

drs. Rob Florijn Chair & CEO Diakonessenhuis

9

Praktische informatie

Partners Het aanbod, samengesteld door NBA-VRC Opleidingen, bestaat uit een mix van één- en meerdaagse programma’s verzorgd door praktijkgerichte docenten en gerenommeerde opleidingsinstituten. Partners waarmee wij onder andere samenwerken zijn:

Als accountant in business en registercontroller bent u, volgens de regeling permanente educatie van zowel de NBA als de VRC, verplicht uw basiskennis te onderhouden en ontwikkelingen binnen uw vakgebied bij te houden. NBA-VRC Opleidingen biedt een uitgebreid en uitgebalanceerd aanbod waarmee u ruimschoots aan die verplichting kunt voldoen. PE-uren In beginsel staat ieder uur besteed aan permanente educatie gelijk aan 1 PE-punt. Dit kan bijvoorbeeld het volgen van één uur college zijn of één uur voorbereidingstijd voor een cursus. Als deelnemer krijgt u na afloop een bewijs van deelname. Daarmee kunt u uw PE-activiteiten registreren. Meer informatie over de PE-regeling vindt u op www.nbavrc.nl

Verschillende kennisniveaus en onderwijsvormen Het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen bestaat uit één- en meerdaagse cursussen ingedeeld in 3 niveaus: fundamental, advanced en expert.

Expert Verdieping voor senior financial executives (advanced +)

en ep rdi Ve

Kennisgebieden NBA-VRC Opleidingen heeft het cursusaanbod ingedeeld naar kennisgebied. Ieder kennisgebied heeft een andere kleur waardoor u snel kunt bladeren naar de kennisgebieden die voor u interessant zijn. U vindt ook dit voorjaar weer een aantal nieuwe en vernieuwde trainingen. Aanbod cursussen voor de publieke sector Bij het tot stand brengen van een specifiek op de public controller gericht cursusaanbod is NBA-VRC Opleidingen een samenwerking aangegaan met het European Institute for Certified Public Controllers (EICPC). Leden van het EICPC mogen tegen de ledenprijs deelnemen aan cursussen die specifiek gericht zijn op de publieke sector. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje ‘Speciaal voor de publieke sector’.

Advanced Verdieping op specifieke onderwerpen, voor RA’s, AA’s en RC’s die fundamentals beheersen

Fundamental Cursussen op postdoctoraal niveau Verbreden & updaten

Het niveau van de cursus wordt aangegeven door het aantal oranje blokjes:

fundamental

advanced

expert

Wilt u weten of het niveau van de cursus geschikt voor u is, bel voor advies met 020 - 301 04 05 of mail naar [email protected].

10

11

Praktische informatie NBA-VRC Opleidingen heeft voor u de programma’s ingedeeld in verschillende onderwijsvormen. Zo weet u van te voren goed wat u van de bijeenkomst kunt verwachten.

12

•

Cursus Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases. Een cursus bestaat doorgaans uit een halve dag tot drie dagen, waarvan maximaal drie aaneengesloten. Het aantal deelne- mers is, afhankelijk van de cursusopzet, circa tien tot dertig personen.

•

Seminar Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of twee sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen, de interactie tussen sprekers en deelnemers is beperkt. Het aantal deelnemers varieert van dertig tot zeventig personen.

•

Mastercourse/class Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn.

•

Leergang Een leergang is een cursus met minimaal drie bijeenkomsten verspreid over een periode van een aantal maanden. Een leergang verdiept zowel theoretisch als praktisch uw kennis over een bepaald onderwerp. Verschillende topdocenten gaan diep in op een bepaald thema. Het aantal deelnemers ligt tussen de tien tot dertig personen.

•

Training De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vijftien of lager.

•

Online learning Leren via internet op een moment dat het u uitkomt! Online learning is alleen toegankelijk voor leden.

•

Blended learning Een combinatie van online learning gevolgd door een cursus op locatie.

Informatie over NBA-VRC Opleidingen • De meest actuele informatie vindt u op onze website: www.nbavrc.nl • Leden van NBA en VRC informeren wij geregeld over het cursusaanbod via mailingen. • Uiteraard kunt u ons ook bereiken - per telefoon: 020 - 301 04 05 (cursusinschrijvingen) - per telefoon: 020 - 301 03 14 (inhoudelijke informatie) - per fax: 020 - 301 03 02 - per mail: [email protected] Algemene voorwaarden Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 93, 94 en 95. U kunt de algemene voorwaarden ook nalezen op onze website. Aanmelden Bij voorkeur meldt u zich uiterlijk vier weken voor aanvang van een cursus aan. Zo kunnen wij de belangstelling peilen en indien nodig een extra bijeenkomst plannen. Bovendien dient u zich voor sommige cursussen tijdig voor te bereiden. Aanmelden kan via onze website www.nbavrc.nl of via het aanmeldingsformulier achter in deze brochure op pagina 91 of 92. Prijzen De prijzen in deze cursusbrochure gelden tot en met december 2013 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Leden van de VRC en de NBA kortweg ‘leden’ genoemd, nemen deel tegen een gereduceerd tarief. Leden van de EICPC kunnen bij de publieke cursussen deelnemen tegen een gereduceerd tarief. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje ‘Speciaal voor de publieke sector’. De prijzen worden bij de cursus vermeld. In de prijzen zijn de documentatie en catering inbegrepen, tenzij anders vermeld. Bij meerdaagse sessies zijn logies en ontbijt inbegrepen (tenzij anders vermeld); bij inschrijving voor een meerdaagse cursus geeft u aan of u prijs stelt op hotelaccommodatie. Persoonlijke consumpties, telefoon- en parkeerkosten zijn voor eigen rekening. BTW vrijgesteld NBA staat ingeschreven in het Register Kort Beroepsonderwijs van het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving zijn NBA-VRC Opleidingen en NBA Opleidingen aangemerkt als ‘erkende instelling volgens de Europese BTW richtlijn’ en daardoor zijn de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van BTW. CEDEO De afgelopen jaren zijn onze cursussen door de deelnemers zeer hoog gewaardeerd. NBA-VRC Opleidingen is CEDEO-erkend.

13

Incompany cursussen

Speciaal voor u uitgelicht

Voor alle (register)controllers, accountants in business en professionals in het financieel-economisch management

Omdat kennis telt

Besparing van kosten en tijd Incompany cursussen bieden aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan deelnemers individueel een cursus te laten volgen. De programma’s zijn precies zo lang als nodig is om de doelstelling te bereiken. U heeft natuurlijk ook invloed op de prijs doordat u meebeslist over de duur, cursusopzet en locatie. Daardoor kunt u ook besparen op reistijd en reiskosten. Topdocenten Wij maken graag gebruik van onze goede contacten met topdocenten en partnerorganisaties. Veel docenten combineren het hoogleraarschap met een functie in het bedrijfsleven of de publieke sector. Zij passen de cursus vaardig aan uw praktijksituatie aan. Full-service NBA-VRC Opleidingen heeft veel ervaring en pakt indien gewenst, graag de complete organisatie van uw incompany, team- of heidag op. Neem gerust contact op voor inspiratie en voorbeelden.

14

Advies nodig en/ of meer informatie? Daphne Kolk is uw programmamanager. Zij is bekend met de ontwikkelingen binnen het financieel-economisch vakgebied en kan u daarom adviseren over relevante vaktechnische onderwerpen en vaardigheidstrainingen. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Daphne Kolk 020 - 301 02 48 of [email protected] Kwaliteit gewaarborgd via keurmerk CEDEO NBA-VRC Opleidingen heeft een CEDEO-erkenning. In de laatste audit gaf meer dan 90% van onze opdrachtgevers aan ‘tevreden tot zeer tevreden’ te zijn over onze dienstverlening, de samenwerking en de behaalde resultaten.

General Management and leadership

36

36

PE

PE

Deze zomer in discussie met een gerenommeerde CFO? Uw kennis van externe verslaggeving up to date brengen en eens op een andere manier nadenken over leiderschap? Kom dan naar één van onze Summercourses in augustus. Meer informatie op pagina 20.

Tegenwoordig is het voor senior financial professionals meer dan ooit noodzakelijk om een interdisciplinair perspectief op management te ontwikkelen. Dit vijfdaagse programma voor ervaren professionals behandelt de belangrijkste management-en leiderschapsthema’s. Maximale ‘return on learning’ door vertaling naar uw eigen situatie. Meer informatie op pagina 29.

Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW Onze klanten zijn onder andere: ABN AMRO, Achmea, Arcadis, AEGON, APG, ConQuaestor, CRH, Delta Lloyd, DNB, Essent, Heineken, Infinitas, ING, KLM, NS, Nuffic, PGGM, PostNL, PT Partners, Rabobank, SABIC, Vattenfall, Vodafone en Yacht.

20

One week controlling voor RA’s en AA’s

In vijf dagen de belangrijkste theorie op het vakgebied van de controller. U bent een accountant en wilt zich verbreden naar het controllersvak of een overstap maken naar een functie in het financieel-economisch management (accountant in business). Of u bent al als controller werkzaam, maar mist de theoretische onderbouwing. Meer informatie op pagina 23.

Treasury en rentederivaten NIEUW

12

PE

Op maat Een incompany cursus is op maat gemaakt. Bij voorkeur met voorbeelden uit de dagelijkse praktijk zodat u en uw collega’s het geleerde direct in uw werk kunnen toepassen.

Verplichte training Beroepsethiek op maat? De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business en wordt ook in 2013 weer aangeboden. Wij verzorgen de training ook incompany en op maat. Voor meer informatie over de training, zie pagina 18.

Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW

PE

De voordelen van incompany op een rij:

Engelstalig NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt tevens incompany cursussen in het Engels, zodat ook uw internationale medewerkers kunnen deelnemen. Ook verzorgen wij incompany cursussen in het buitenland.

4

PE

Wilt u met meerdere collega’s deelnemen aan een cursus die is toegespitst op de wensen en behoeften van uw organisatie? Wij werken graag samen met u aan een incompany met een programma op maat. Het afgelopen jaar heeft NBA-VRC Opleidingen voor veel organisaties, zowel profit- als non-profit incompany programma’s verzorgd rondom diverse financiële thema’s.

Als financial wilt u uw kennis op peil houden. Het uitzoeken van een passende cursus kost echter veel tijd. NBA-VRC Opleidingen heeft voor u vijf kwalitatief hoogstaande programma’s geselecteerd waarmee u uw kennis op peil houdt, verbreedt en/of verdiept. Bent u accountant in business, vergeet dan niet om u in te schrijven voor de Verplichte training Beroepsethiek. Voor meer informatie ga naar pagina 18.

Deze 2-daagse cursus zet op heldere en aansprekende wijze uiteen hoe rente en valuta derivaten werken. De rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij banken en corporates wordt behandeld. De toepassingsgebieden van treasury producten worden met behulp van ervaringen uit het veld, case studies, pay-off profiles en scenario analyse toegelicht. Meer informatie op pagina 43.

Heeft u vragen of wilt u advies, stel uw vraag via [email protected] of 020 - 301 04 05

‘Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen’ (Winston Churchill). Werkt u met hoogopgeleide financiële professionals? Ga voor meer informatie naar pagina 84. 15

Verplicht onderwerp

Interview Nic van der Ende Online learning: leren op een moment dat het u uitkomt! FinanceMentor – Your Financial Update Online: vakinhoudelijke online learning Volgt u uw opleidingen het liefst wanneer het u uitkomt en op een plek waar u niet gestoord wordt? Dan is het online learning programma FinanceMentor misschien iets voor u. U kunt kiezen uit ruim 80 vakinhoudelijke cursussen over internationale accounting, audit, economie, management en finance die u op uw eigen tempo volgt. Met online learning van FinanceMentor: • beschikt u iedere maand over twee of drie nieuwe cursussen, gericht op actuele onderwerpen; • volgt u cursussen van hoge kwaliteit die zijn voorzien van audio, video, samenvattingen en tests; • hebt u toegang tot 80 cursussen die staan voor 150 PE-punten. Prijzen: Geldig: PE-punten: Bijzonderheden:

$ 500,- (let op: prijs in USD te betalen per creditcard. Ter informatie: bij een EUR / USD koers van 1,30 is de prijs € 385) 12 maanden toegang 1 tot 3 PE-punten per cursus Alleen voor leden. Omdat de aanmelding en betaling via onze Amerikaanse partner Smartpros gaat, is de prijs in dollars en zijn de cursussen Engelstalig. Ga naar nbavrc.nl voor een gratis demo.

Twee cursussen uitgelicht:

Real World Corporate Governance: From CEO to Whistleblower

Protecting Your Business: From Social Media to Cyber Threats

Historically, whistleblowers are rarely rewarded for their efforts. Our cameras were on hand for the keynote address at FEI’s Current Financial Reporting Issues conference, as Michael Woodford, the former president of the Olympus Corporation, recounted his painful journey from CEO to whistleblower.

By increasingly relying on digital technologies and networks to conduct their operations, at a time when cyber attacks are more frequent and more severe, companies are subject to a heightened level of risk. Gardere’s Peter Vogel examines your disclosure obligations related to cybersecurity risks as well as what social media policies should be in place to protect your company’s interests.

Learning Objectives • describe the steps taken by Michael Woodford after learning about the allegations; • discuss Olympus board’s response to Michael Woodford’s proposal; • explain what ultimately happened at Olympus Corporation related to the scandal.

16

Learning Objectives • describe the role that social media plays in today’s workplace; • identify why businesses need to have a social media; • distinguish between “denial of service” and other cyber attacks; • explain the objectives of cyber attacks.

De bijzondere positie van accountants in business bij DNB Bij De Nederlandsche Bank (DNB) werken meer dan zeventig accountants in business. Zij hebben als toezichthouder een compleet andere rol dan hun vakgenoten in het bedrijfsleven. Daarom lag het voor de hand de verplichte cursus Beroepsethiek ‘incompany’ te organiseren. Bijkomend voordeel was dat er binnen de DNB-muren meer openheid was om in een vertrouwelijke sfeer dilemma’s uit de praktijk te bespreken.

drs. Nic van der Ende RA

Enkele jaren geleden kreeg een registeraccountant die als toezichthouder bij DNB werkt de opdracht om onderzoek te doen bij een bedrijf, waar mogelijk iets niet in de haak was. Al snel concludeerde de DNB-medewerker dat het bedrijf zich inderdaad niet hield aan bepaalde regels. Dit rapporteerde hij terug aan zijn leidinggevende en via de formele kanalen van DNB kreeg het betreffende bedrijf een ‘pittige brief’. Vervolgens refereerde het bedrijf aan de toen geldende gedragsregels voor RA’s en gaf aan dat de toezichthouder, omdat hij RA was, de conceptrapportage eerst met het bedrijf had moeten bespreken, dus niet rechtstreeks met zijn leidinggevende bij DNB. Dit voorbeeld geeft aan hoe bijzonder de positie is van een accountant in business als toezichthouder bij DNB. Gelukkig voorziet de huidige gedragscode in speciale bepalingen voor deze groep vakgenoten: zij zijn in eerste instantie toezichthouder en pas daarna accountant in business. Maar uiteraard zijn ook zij verplicht om de training rond beroepsethiek te volgen. Nic van der Ende coördineert de beleidsmatige accountancy-activiteiten binnen DNB. “Toen de NBA de training verplicht stelde, gaven veel van onze accountants in business aan dat zij deze het liefst samen zouden volgen. Het grote voordeel is dat je de informatie dan direct kunt toespitsen op de specifieke eigen situatie. In een groep met controllers uit bedrijven en van overheidsinstellingen komen er toch heel andere casussen op tafel.” DNB benaderde NBA-VRC Opleidingen voor een ‘incompany’-training. De wens was om in kleine groepjes te werken, om zoveel mogelijk interactie te krijgen. Daarom werd de training een aantal keer georganiseerd. Nic van der Ende was daar intensief bij betrokken. “NBA-VRC Opleidingen verzorgde deskundige docenten die gespecialiseerd zijn op het gebied van compliance en governance. De samenwerking verliep heel plezierig. Wij hebben gezamenlijk realistische casussituaties ontwikkeld. Daar konden onze collega’s goed mee uit de voeten. Zij konden ook open hun eigen dilemma’s met collega’s bespreken binnen de vertrouwelijkheid van de DNB-muren.” “Wij zien de laatste jaren een toenemende belangstelling voor governance, waaronder de aspecten gedrag en cultuur. Deze zaken maken ook deel uit van ons vernieuwde toezicht op banken, pensioenfondsen, verzekeraars en beleggingsinstellingen. Daarbij letten onze medewerkers niet alleen op het volgen van de governanceregels, maar ook op de daadwerkelijke toepassing daarvan in de dagelijkse praktijk. Al onze toezichthouders doorlopen via ons opleidingscentrum (De Toezichtacademie) allerlei trainingen, ook op het gebied van governance, gedrag en cultuur. De training beroepsethiek die NBA-VRC Opleidingen organiseerde voor onze accountants in business sloot daar prachtig bij aan.”

“Zij konden ook open hun eigen dilemma’s met collega’s bespreken binnen de vertrouwelijkheid van de DNB-muren.” Nic van der Ende

drs. Nic van der Ende RA is coördinator Accountancy (afdeling Governance & Accounting) bij DNB.

17 00

Verplicht onderwerp

Datum / Locatie: De trainingen worden op diverse data en verspreid door het land aangeboden. Voor een actueel overzicht: www.nbavrc.nl Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 495 PE-uren: 8

Specials

Verplichte training Beroepsethiek Voor accountants in business November 2010 verscheen het NBA rapport ‘Lessen uit de kredietcrisis, Plan van Aanpak’. Een van de kernthema’s in het rapport is verbetering van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van accountants. Een onderdeel van dit beroepsbrede programma is verplichte educatie in de vorm van een training Beroepsethiek voor accountants in business, gericht op gedragsverandering. De training is qua inhoud, doelstelling, werkwijze en omvang specifiek afgestemd op de pluriformiteit binnen de doelgroep accountants in business. Doelstelling De training beoogt (1) bewustwording, (2) het begrip en (3) de toepassing van ethische principes door de accountants in business te vergroten. Inhoud De verplichte training Beroepsethiek bestaat uit 2 delen; een pre-learning module die met name bestaat uit een online self-assessment en een trainingsdag. Het self-assessment bestaat uit een aantal vragen waarmee u inzicht krijgt in uw huidige ethische stijl en achterliggende waarden: uw sterke kanten en aandachtspunten. Na afloop ontvangt u een persoonlijk rapport dat u meeneemt naar de training. Er kan niet worden deelgenomen aan de trainingsdag indien u de pre-learning module niet heeft afgerond. De inhoud van de training richt zich op de volgende 5 aspecten: 1 2 3 4 5

Bijzonderheden: Wilt u de training Beroepsethiek incompany organiseren? Neem contact op met programmamanager Daphne Kolk (020 - 301 02 48) of via [email protected]

fundamental

18

Ethiek en de Verordening Gedragscode. Inzicht krijgen in de eigen ethiek (deugden, waarden en principes). Signaleren en hanteren van ethische dilemma’s. De bevordering en borging van ethische principes in het eigen handelen van de werkomgeving/organisatie. In lastige situaties ‘de rug recht houden’ en standvastig communiceren.

U krijgt de kaders van beroepsethiek voor accountants aangereikt. Vanaf het begin van de training gaan we met u in gesprek over ethiek en uw persoonlijke ethische oordeelsvorming en ethisch handelen. Tijdens de training staan zowel dilemma’s uit uw beroepsgroep als uw eigen dilemma’s centraal. Theorie en praktijk wisselen elkaar af en we gebruiken interactieve werkvormen. Bovendien gaan we aan de slag met vaardigheden die nodig zijn voor het ethisch handelen in de beroepspraktijk. Kortom na deze training loopt u opgefrist, geïnspireerd en met gedegen handvatten op zak naar buiten. Bestemd voor De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business (RA/AA). Docent(en) • De Verplichte training Beroepsethiek wordt verzorgd door twee ervaren trainers van KPMG Integrity. De trainers zijn een combinatie van gedrags- en inhoudelijke trainers met ervaring in het werkgebied van de accountant in busi ness. Door de inzet van zowel kennis (van relevante regelgeving, actuele discussies rond ethische principes en het accountantsberoep), als de ervaring met het aanleren van vaardigheden in relatie tot dilemma’s, zorgen zij geza- menlijk voor een optimaal trainingsresultaat.

Interview Louise Fresco Shareholder value op de lange termijn Louise Fresco is als universiteitshoogleraar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, met als aandachtsgebied de grondslagen van duurzame ontwikkeling in internationaal perspectief. Zij signaleert dat duurzaamheid in het bedrijfsleven een nieuwe dimensie krijgt. Waar maatschappelijk verantwoord ondernemen voorheen vooral moest bijdragen aan een goede reputatie, wordt duurzaamheid inmiddels steeds meer benaderd als businesscase. Daardoor wordt ook de rol van Finance groter.

prof. dr. ir. Louise Fresco (Foto: Jeroen Oerlemans)

Afgelopen decennia richtten veel ondernemingen zich vooral op het maximeren van de shareholder value in termen van hoge beurskoersen en dividenduitkeringen. Het tijdperk van kortetermijndenken is voorbij, zo stelt Louise Fresco. “Inmiddels hechten steeds meer beleggers, investeerders en consumenten aan een bedrijf dat ‘de goede dingen goed doet’. Het perspectief van shareholder value verschuift langzamerhand naar de resultaten op langere termijn, waarbij duurzaamheid een belangrijk aspect vormt. Ook de kijk op duurzaamheid verandert. Het wordt steeds meer benaderd als een business case, waarbij de kosten en de baten gewogen worden. Het is belangrijk dat het bedrijf de dialoog aangaat met de aandeelhouders teneinde draagvlak te krijgen voor deze nieuwe manier van denken over waarde en resultaten. Natuurlijk blijven de resultaten op korte termijn ook belangrijk, zeker in bedrijven met venture capital, maar in het algemeen neemt duurzaamheid een steeds prominentere plaats in.” Een goed voorbeeld van deze nieuwe kijk op duurzaamheid vindt Louise Freco Het Sustainable Living Plan van Unilever. “Hierin wordt duurzaamheid direct gekoppeld aan de bedrijfsdoelstellingen: double the business with half the environmental impact. Unilever richt zich op het verbeteren van gezondheid en welzijn, verkleinen van de impact op het milieu en verhogen van de levenstandaard. Dit is geconcretiseerd in zestig doelstellingen. Het bijzondere aan het Unilever Sustainable Living Plan is dat het bedrijf niet alleen de directe verantwoordelijkheid neemt voor de eigen activiteiten, maar ook voor het gebruik van de producten door consumenten. Onderzoek toonde namelijk aan dat bij heel veel zaken een belangrijk deel van de footprint zit bij de consument. Hiermee legt Unilever de lat hoog voor zichzelf, want hoe zorg je ervoor dat klanten jouw producten op een goede manier gebruiken? Unilever stimuleert zijn mensen om uit hun comfort zone te komen en op zoek te gaan naar innovatie en samenwerking. Dit zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat de wasmiddelenunit gaat samenwerken met een wasmachinefabrikant en zij samen op zoek gaan naar methoden om op lagere temperatuur met minder water en wasmiddel te wassen zonder aan kwaliteit in te leveren. Op die manier maken ze het logisch en makkelijk voor consumenten om de juiste dingen met de producten te doen.” Welke rol is er voor Finance weggelegd in dit nieuwe duurzaamheidsdenken? “In een organisatie die duurzaamheid werkelijk incorporeert, heeft iedereen ermee te maken. Finance speelt een cruciale rol. Die begint al bij het concretiseren van duurzaamheid en het meetbaar en beheersbaar maken daarvan. Parameters opstellen om de voortgang te meten en zorgen voor transparante in- en externe rapportages over de voorgang, risico’s en bottlenecks. Zorgen voor internal controls, toezicht en afrekenstructuren voor het management. En waar technologische innovatie leidt tot samenwerking of overnames, heeft de cfo de taak om goede deals te sluiten. Finance heeft dus een belangrijke bijdrage om de shareholder value van duurzaamheid concreet en meetbaar te maken.” prof. dr. ir. Louise Fresco werd in juni 2006 benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is lid van de KNAW en van drie buitenlandse Academies. Louise Fresco is onder andere kroonlid van de Sociaal-Economische Raad en lid van de Raad van Commissarissen van de Rabobank. Tevens is zij niet-uitvoerend bestuurder van Unilever, bestuurslid van het Koninklijk Concertgebouworkest, lid van de Praemium Erasmianum Foundation, lid van de redactieraad van De Gids en Trustee van de Shell Foundation.

“Het perspectief van shareholder value verschuift langzamerhand naar de resultaten op langere termijn, waarbij duurzaamheid een belangrijk aspect vormt.” Louise Fresco

19

Specials

Datum / Locatie: Woensdag 21 t/m vrijdag 23 augustus 2013 óf Woensdag 28 t/m vrijdag 30 augustus 2013 Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.895 Niet-leden € 2.195 PE-uren: 20

prof. dr. René ten Bos

advanced

20

nieuw

nieuw

Summercourse voor financieel managers 2013

Mastercourse voor financieel managers 2013

Deze zomer in discussie met een gerenommeerd CFO, uw kennis van externe verslaggeving up to date brengen en eens op een andere manier over leiderschap nadenken? Kom dan dit jaar naar één van onze summercourses in augustus! Het programma en de locatie bieden u diverse mogelijkheden om het nuttige met het aangename te combineren. U overnacht in een comfortabel hotel met diverse (sport)faciliteiten en u kunt facultatief deelnemen aan een social event tijdens één van de avonden.

Tijdens deze driedaagse multidisciplinaire mastercourse presenteren topdocenten lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen. Zo kunt u met één mastercourse uw kennis van verschillende actuele thema’s opfrissen en verdiepen. Daarnaast heeft u ruimschoots de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten.

Specials

Datum / Locatie: Maandag 30 september t/m woensdag 2 oktober 2013 Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo

Doelstelling Wissel van gedachten met beroepsgenoten uit diverse specialismen, discussieer over de laatste ontwikkelingen en verdiep en verbreed op deze inspirerende wijze uw vakkennis. Inhoud Finance en Control, verleden, heden en toekomst Laat u inspireren en ga in discussie met gerenommeerde CFO’s. Deel met elkaar gedachten, meningen en verwachtingen over ‘Finance en Control’. Neem de regie van uw toekomst meer in eigen hand en verken met elkaar de nationale en internationale topics onder het bezielend voorzitterschap van prof. dr. Tjeu Blommaert. Leiderschap Over geen onderwerp wordt in organisaties zoveel nagedacht als over leiderschap. Vaak beseft men daarbij niet dat het gaat om een verschijnsel dat behoorlijk subversief is. Leiders zijn er immers niet om zich als volleerde bureaucraten netjes aan de regels te houden. Twee vragen zullen ons bezighouden: 1) Vloeit de belangstelling voor leiderschap voort uit een soort romantisch verlangen om aan het bureaucratische moeras te ontsnappen? 2) Zijn er alternatieve manieren om over een minder subversieve vorm van leiderschap na te denken? Beide vragen lijken zwaar en theoretisch, maar prof. dr. René ten Bos zal tijdens deze dag laten zien dat ze voor de alledaagse praktijk heel relevant zijn. Externe verslaggeving De docent zorgt dat u weer up to date bent op het gebied van externe verslaggeving. Aan bod komt NL GAAP en IFRS. NL GAAP: • Editie RJ 2012 IFRS: • IAS 19 R • Verslaggevingsaspecten Flex wet • IFRS 10, 11, 12 en 13 • Derivaten (RJ 290)

Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van relevante trends en ontwikkelingen op het financiële vakgebied. Inhoud Professional leadership Wat is de belangrijkste taak van het managen van een groep professionals? Het scheppen van een werkklimaat waarin talent en creativiteit van de medewerkers ten volle ingezet wordt voor de realisering van de collectieve ambitie van de organisatie. Er zijn routinematig werkende en innoverende professionals, cosmopolitisch en lokaal ingestelde professionals, jonge high potentials, productietijgers en oude meesters. Ieder van hen vereist een andere managementstijl. Het doel van deze dag is u te leren te durven differentiëren, want niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken.

Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.950 Niet-leden € 2.250 PE-uren: 20

How to manage a company in turbulent times Veel ondernemers kampen nu met de vraag: ‘hoe loods ik mijn bedrijf door de huidige financieel-economische crisis en maak ik mijn organisatie meer crisisbestendig?’ Vandaag staat in het teken van een business game. U stippelt in groepsverband het beleid van een internationale organisatie uit. Een onderneming wordt met vele risico’s geconfronteerd en de constante vraag is dan ook of de onderneming in control is. Een belangrijk aandachtsgebied is ‘governance risk’ en in het bijzonder het ‘CEO-risk’. Er zijn veel voorbeelden te noemen waar de CEO (bij onder andere BP, Apple, UBS) het verschil in positieve of negatieve zin maakt. U sluit deze interactieve dag af met een persoonlijk verhaal van een CEO. Integrated reporting Integrated reporting staat voor een nieuwe benadering van publieke verslaggeving. Het maakt een koppeling tussen enerzijds de strategie, governance en de financiële prestaties van een onderneming en anderzijds de sociale, duurzame en economische context waarin het opereert. Investeerders en andere belanghebbenden krijgen daardoor een beter inzicht in de wijze waarop de onderneming de strategie uitvoert en wat de impact daarvan is op de maatschappij. Dat is belangrijke informatie voor bijvoorbeeld institutionele beleggers bij het maken van een investeringskeuze.

Bestemd voor Controllers en accountants in business in (hoger) financieel management.

Bestemd voor Controllers en accountants in (hoger) financieel management.

Docent(en) • 21 augustus: Laurens Storm van ’s Gravesande RA en 30 augustus: prof. dr. Henk Langendijk, beiden werkzaam bij Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit. • 22 en 29 augustus: prof. dr. René ten Bos, hoogleraar wijsbegeerte en organisatietheorie, Radboud Universiteit Nijmegen. • 23 augustus : Prof. dr. Tjeu Blommaert, ir. Paul Smits CMA CTP, CFO Havenbedrijf Rotterdam en drs. Roger Poulssen RC, CFo Group Innovation, Philips. • 28 augustus: Prof. dr. Tjeu Blommaert,drs. Remmelt Vetkamp Msc, college van bestuur Zuyd University en Maarten Blacquiére, CFO Enexis.

Docent(en) • prof. dr. ir. Mathieu Weggeman, hoogleraar organisatiekunde, in het bijzonder innovatiemanagement aan de faculteit industrial engineering & innovation sciences, Technische Universiteit Eindhoven • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam • prof. dr. Dirk Van Lindt, hoogleraar Hogeschool-Universiteit Brussel • Hilde Decan, hoofddocent Hogeschool-Universiteit Brussel • Eric Willems, CEO Audax • prof. dr. Dick de Waard RA MA, hoogleraar faculteit economie en bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen

prof. dr. ir. Mathieu Weggeman

advanced

21

Specials

Specials

Datum / Locatie: Maandag 4 t/m woensdag 6 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 18 t/m vrijdag 22 november 2013

Bilderberg ‘t Speulderbos, Garderen Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.795 Niet-leden € 1.895 PE-uren: 20 Bijzonderheden: EICPC-leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC Opleidingen ledenprijs

Mastercourse publieke sector Tijdens deze drie dagen gaan hoogleraren en topdocenten in op de actualiteiten in de publieke- en non-profit sector. Vanuit verschillende vakgebieden worden ontwikkelingen besproken, inclusief de (her)positionering van de controller. Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van de voor u relevante ontwikkelingen in de publieke- en non-profit sector. Inhoud Vanuit zowel bestuurlijke, strategische als bedrijfseconomische invalshoek komen aan bod: • Verantwoording en verslaglegging Organisaties in de publieke- en non-profit sector opereren niet als losstaande entiteiten, maar in netwerken met andere stakeholders. Met deze stakeholders wordt samen gewerkt aan het oplossen van maatschappelijke proble men. Dat maakt dat informatie-uitwisseling met deze partijen van cruciaal belang is. Horizontale verantwoording en integrated reporting zijn belangrijke instrumenten om de legitimatie van organisaties te waarborgen. • De controller en de maatschappelijke agenda Leer meer over de verschillende vormen van maatschappelijke meerwaarde van publieke en non-profitorganisaties. Hoe zorg je ervoor dat naast de financiële bedrijfsvoering ook maatschappelijke meerwaarde op de agenda staat? • Management control en risicomanagement De controller adviseert de leiding over de opzet en werking van het management controlsysteem, dat past bij de geformuleerde strategie, de geformuleerde doelstellingen en de geïdentificeerde risico’s. Beheersingssystemen zijn van toepassing op de input, de processen en de resultaten van de organisatie, maar kennen soms ook perverse effecten. Verschillende perspectieven op management controlsystemen komen aan bod. U krijgt handvatten uitgereikt om risico’s binnen uw organisatie bespreekbaar te maken. • Marktwerking en privatisering Voor de sanering van de overheidsfinanciën grijpt men vaak naar mechanismen uit de markt zoals: eigen bijdrage en outsourcing. Wat zijn de meest actuele ontwikkelingen en vraagstukken in zowel bestuurlijke, juridische als eco nomische zin? Wat zijn de risico’s van private activiteiten bij publieke organisaties, en hoe beheers je een non-profit- organisatie die bloot staat aan marktbewegingen? Een actualiteitenprogramma over marktwerking en privatisering. Bestemd voor Controllers en accountants in of gelieerd aan een controlfunctie in de publieke- of non-profit sector.

prof. dr. R.H.J.M. Gradus

advanced

Docent(en) • dr. Tjerk Budding, hoofddocent Management en Financial Accounting aan de postgraduate opleiding ‘Public Controlling’, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam • K.H. van Eijck MSc, onderzoeker en promovendus van het Zijlstra Center, docent Methoden en Technieken en coördinator van het methodologieën onderzoek. • prof. dr. R.H.J.M. Gradus, hoogleraar Bestuur en Economie van de publieke en non-profit sector en directeur van het Wetenschappelijke Instituut CDA. • dr. Pieter Veen CPC is docent en onderzoeker aan de Postgraduate opleiding ‘Public Controlling’, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam

One week controlling voor RA’s en AA’s In vijf dagen de belangrijkste theorie op het vakgebied van de controller U bent een accountant en wilt zich verbreden naar het controllersvak of een overstap maken naar een functie in het financieel-economisch management (accountant in business). Of u bent al als controller werkzaam, maar mist de theoretische onderbouwing. Deze masterclass controlling is uniek in Nederland geeft u de inzichten waar u naar op zoek bent. Doelstelling Wij vullen uw kennis uit de post-initiële accountsopleiding aan met de controllerthema’s die u nu nog mist. De masterclass voorziet u van de noodzakelijke specialistische kennis en inzichten die een controller moet beheersen om de functie verantwoord uit te voeren. Denk aan onderwerpen als strategisch management, management control of informatiemanagement. De theorie is geselecteerd uit de TiasNimbas-opleiding tot Register Controller (Executive Master of Finance & Control). De kennis die aan bod komt tijdens de masterclass heeft een stevige wetenschappelijke basis, daarnaast verliezen de docenten de praktijk niet uit het oog. Inhoud • strategisch management • finance & treasury management • management accounting & control • logistiek management • informatiemanagement

TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 19.30 uur (zie detailprogramma voor schema per dag) Prijs: (excl. logies) Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950 PE-uren: 36 Bijzonderheden: Voor meer informatie of het detailprogramma kunt u contact opnemen met Daphne Kolk via [email protected] of 020 - 301 04 05. Optioneel te boeken: hotelarrangement

Bestemd voor ‘One week controlling’ is bedoeld voor registeraccountants en accountant-administratieconsulenten die de ambitie hebben door te groeien naar het financieel management. U ontmoet gelijkgestemden zodat u, naast het opdoen van een inspirerende ervaring, ook werkt aan een interessant netwerk van ervaren financiële professionals. Bent u AA, dan is een telefonisch intakegesprek onderdeel van de aanmeldprocedure. Docenten Tijdens deze inspirerende en leerzame week krijgt u les van hoogleraren van de RC-opleiding van TiasNimbas Business School. Deze hoogleraren zijn bekend met de zakelijke en universitaire wereld en hebben veel ervaring met managementeducatie. • prof. dr. ir. Jos Vermunt, hoogleraar Distributielogistiek aan Tilburg University • prof. dr. ir. Michael Corbey, hoogleraar Management Accounting en Control aan TiasNimbas Business School • prof. dr. Piet Ribbers, hoogleraar Bestuurlijk Informatiekunde aan Tilburg University • prof. dr. Marco Folpmers, bijzonder hoogleraar Financial Risk Management aan TiasNimbas Business School prof. dr. ir. Michael Corbey

fundamental

PUBLIEK 22

23

nieuw

Specials

Datum / Locatie: Woensdag 11 december 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.00 - 20.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 695 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Masterclass accountancy actueel De Masterclass accountancy actueel bestaat uit drie onderdelen. Het betreft de thema’s auditing, externe verslaggeving en bestuurlijke informatieverzorging. Tijdens deze masterclass wordt u door drie hoogleraren bijgepraat over de recente ontwikkelingen op deze vakgebieden. Doelstelling Na afloop van de masterclass bent u op de hoogte van de belangrijkste recente ontwikkelingen binnen de accountancy en de gevolgen daarvan voor de praktijk. Inhoud Externe verslaggeving Test uw parate kennis over externe financiële verslaggeving: Hoe goed bent u op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van de externe financiële verslaggeving? Aan de hand van een aantal minicasussen zal actuele regelgeving op het gebied van de externe financiële verslaggeving de revue passeren en met u worden bediscussieerd. Het is een interactieve sessie waarin de vraagstukken met name vanuit het perspectief van de Nederlandse regelgeving worden benaderd, maar waarin ook uitdrukkelijk aandacht is voor IFRS. Bestuurlijke informatieverzorging Hoe goed bent u voorbereid op langdurige uitval van uw datacenter? In de meeste organisaties is ICT zo cruciaal geworden voor de bedrijfsvoering en de klantervaring dat uitval van een datacenter leidt tot crisis. In dit deel van de masterclass komen de diverse theoretische standaarden voor crisismanagement aan de orde. De praktijk van crisismanagement wordt toegelicht door Lineke Sneller, de crisismanager tijdens de brand (april 2012) die een groot deel van het Vodafone netwerk in Nederland trof. Auditing Laat u bijpraten over de actualiteiten accountantscontrole in veranderende economische tijden. Bestemd voor Registercontrollers, registeraccountants en accountants in business die hun kennis willen opfrissen op het gebied van auditing, externe verslaggeving en bestuurlijke informatieverzorging. Docent(en) • prof. dr. Barbara Majoor RA, hoogleraar accountancy, Nyenrode Business Universiteit • prof. dr. Lineke Sneller RC is naast haar functie als CIO van Vodafone Nederland hoogleraar IT value, Nyenrode Business University. • prof. dr. Ruud Vergoossen RA, hoogleraar externe verslaggeving, Nyenrode Business Universiteit en Maastricht University

prof. dr. Lineke Sneller RC

advanced

24

Mastercourse vastgoedmanagement voor financiële professionals De impact van vastgoed op uw balans en uw organisatie Vastgoed vertegenwoordigt een aanzienlijk belang binnen ondernemingen. Het wordt echter nog vaak gezien als noodzakelijk kwaad en de risico’s hiervan worden nog vaak onderschat. In deze tweedaagse masterclass staat het omgaan met vastgoed binnen uw onderneming centraal. Een belangrijk aspect is IFRS Lease Accounting, dit zal in de toekomst de verschillende voor- en nadelen van huur versus koop aanzienlijk doen verschuiven. We staan stil bij deze ontwikkelingen en de impact hiervan op uw organisatie. We besteden aandacht aan de risico’s van vastgoed en hoe u deze risico’s kunt managen. Van groot belang is een degelijke financiële verslaglegging van vastgoed. U krijgt inzicht in het waarderen van vastgoed, zodat voor u transparant wordt hoe deze bedragen tot stand zijn gekomen. Daarnaast komt de besluitvorming rond vastgoed aan de orde.

Specials

Datum / Locatie: Woensdag 13 en donderdag 14 november 2013 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 18.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (excl. logies en diner) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.695 PE-uren: 13

Doelstelling Deze tweedaagse cursus geeft overzicht en inzicht in de huidige stand van bedrijfsvastgoed en hoe hiermee om te gaan op de balans, het waarderen van bedrijfsvastgoed en de impact van IFRS Lease Accounting voor uw onderneming. Inhoud • het financiële belang van vastgoed binnen het bedrijf • corporate real estate management • vastgoedwaardering • IFRS Lease Accounting Bestemd voor Controllers, accountants, financieel directeuren en financieel analisten. Docenten • prof. dr. Dirk Brounen, hoogleraar Real Estate Economics, TiasNimbas • prof.dr. Aart Hordijk, hoogleraar Real Estate Valuation, TiasNimbas • Gastsprekers vanuit TNT Real Estate en PwC Nederland

prof. dr. Dirk Brounen

advanced

25

Specials

Specials

Datum / Locatie: Dinsdag 24 en woensdag 25 september 2013

Datum / Locatie: Donderdag 21 en vrijdag 22 november 2013

TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 18.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (excl. logies en diner) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.695 PE-uren: 13

Masterclass operational excellence for financial executives Hoe efficiënt zijn uw processen? Is uw bedrijf best in class? In deze tweedaagse masterclass krijgt u inzicht in robuuste en effectieve methoden om de bedrijfsprocessen te optimaliseren. De uiteindelijke doelstelling is om de bedrijfsvoering zo te optimaliseren, dat de processen ‘lean’ en ‘agile’ zijn en precies dát opleveren waar de klant om vraagt. Alle middelen en capaciteiten moeten zo effectief en efficiënt mogelijk worden ingezet om op het juiste moment de juiste diensten te kunnen leveren. Daarbij gaat het niet alleen om kostenreductie, maar ook om innovatie en het slim omgaan met mensen en middelen. Op basis van deze kennis van operational excellence wordt vervolgens de vertaalslag gelegd naar de financiële functie en naar de consequenties voor de administratieve organisatie en de management control cyclus. Doelstelling U doet kennis op van actuele theorieën van operational excellence en vertaalt het naar de consequenties voor de financiële functie. Inhoud • strategische positionering operational excellence • business process management, Lean Six Sigma • invloed van operational excellence op de administratieve organisatie, risicomanagement en performance measurement Bestemd voor Financiële managers en professionals, auditors en riskmanagers die een beter beeld willen krijgen van de commerciële discipline om vervolgens een passend management control systeem te kunnen vormgeven en inrichten. Docent(en) • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland • prof. dr. ir. Marcel van Assen, managing consultant Berenschot

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

26

Masterclass fusie & overname Roerige tijden vragen bij de één om desinvesteren van activiteiten maar bieden een ander juist interessante mogelijkheden om te investeren in een overname ervan. In de meeste gevallen raken financiële professionals dan betrokken bij een spel dat normaal gesproken geen onderdeel uitmaakt van het reguliere takenpakket. U krijgt als professional te maken met ervaren adviseurs, terwijl u zelf de regie in handen wilt houden. Uw kennis en inzichten zijn van groot belang indien u een waardevolle en vaardige gesprekspartner in de onderhandelingen wilt zijn. Doelstelling Deze masterclass biedt u actuele kennis en inzichten om met succes een mogelijke fusie of overname te regisseren. Het programma is geschikt voor vertegenwoordigers van de kopende en verkopende kant. Inhoud Het programma volgt de verschillende stappen van een fusie- en overnametraject: • • • • • • •

Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 20.30 / 09.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.595 PE-uren: 15

Strategische heroriëntatie en het definiëren van een fusie- en overname strategie; Het zoeken en benaderen van targets en het oplijnen van het proces; Waardebepaling versus prijsstelling; wat is reëel en waarom; Hoe een overname te financieren in het huidige economisch klimaat; De belangrijkste juridische en fiscale do’s en dont’s; Het belang van due diligence en hoe dat aan te pakken; Postfusie integratie; hoe voorkom ik een kater als de champagneflessen leeg zijn?

Bestemd voor Financiële professionals met betrokkenheid bij fusie- en overnameprocessen met basiskennis van deze processen. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep • mr. Wim Cassee, bedrijfsjurist en partner van Convectis • Pierre Steeghs RA, accountant, fiscalist en managing partner van Rubicon

drs. Jan de Kroon

advanced

27

Algemeen & strategisch management

Algemeen & strategisch management

Interview Vincent Verweijmeren Meebewegen op de golven van de crisis

drs. Vincent Vermeijmeren RC

Strategisch denken, ondernemerschap, gas geven in plaats van op de rem trappen. Controllers worden de laatste jaren gestimuleerd om meer ‘outgoing’ te worden. Meedenken over kansen en niet alleen focussen op risico’s. Maar wat gebeurt er als het bedrijf, bijvoorbeeld ten gevolge van de crisis, in zwaar weer komt? Wij spreken erover met VRCbestuurslid Vincent Verweijmeren. In een omgeving waar een markt onder druk staat, zowel aan klant- als leverancierszijde, komt het commercieel denken vaak op gespannen voet te staan met het financiële beleid. Vanuit strategisch perspectief is er vernieuwing nodig, maar de middelen zijn beperkt en het is nodig om de kosten strikt te beheersen. Vincent Verweijmeren is als CFO werkzaam in de grafische industrie, een sector waar de crisis de laatste tijd hard toeslaat. Hoe opereert hij in het spanningveld tussen investeren en kosten beheersen?

“Strategische en commerciële kansen de ruimte geven, maar wel beheerst, zodat je tijdig op de rem kunt trappen.” Vincent Verweijmeren

“De grafische sector is een kapitaalintensieve omgeving. Machines zijn duur en je hebt flinke voorraden papier nodig. Werkkapitaalbeheer en liquiditeitenmanagement zijn dus van groot belang. Bovendien is het een sector die op technologisch gebied enorm in beweging is. Stilstaan is geen optie - dan word je aan alle kanten gepasseerd - dus je moet blijven innoveren en investeren in nieuwe technologie. Bovendien is het belangrijk dat je voldoende budget hebt voor commercie, want de nieuwe producten moeten in de markt gezet worden. Er is dus een hoge kapitaalbehoefte.” Door de zware concurrentie en teruglopende resultaten verkeren veel drukkerijen in zwaar weer. Hoe kun je dan voldoende kapitaal vrijmaken of aantrekken om te investeren? Vincent Verweijmeren: “Dat is inderdaad een groot dilemma voor veel drukkerijen. Je moet mee, maar zit middenin een langdurige crisis en moet de hand op de knip houden. In de jaren ’90 liepen de klanten bij wijze van spreken al naar binnen als je de deur open deed. Nu heb je door teruglopende omzetten veel meer behoefte aan vreemd vermogen. En banken zijn momenteel niet geneigd om gemakkelijk de kredietruimte vergroten. De uitdaging voor nu is: hoe leid je je organisatie in een markt waar geld schaars is naar een nieuwe fase? Een vraag die overigens in veel andere sectoren ook heel relevant is, denk bijvoorbeeld aan de bouw, de zakelijke dienstverlening, de horeca en de detailhandel.” Hoe ga je hier zelf mee om? “Het is een kwestie van meebewegen op de golven van de crisis. Strategische en commerciële kansen de ruimte geven, maar wel beheerst, zodat je tijdig op de rem kunt trappen. Kritisch naar de kosten kijken en zorgen dat er kapitaal vrijgemaakt kan worden als dat nodig is. In zekere zin zie ik deze periode als een omslagpunt voor de financiële functie. We zitten in een wereld die continu verandert. De traditionele methode van budgetteren en maandelijks rapporteren wordt daardoor steeds meer achterhaald omdat je daarbij te veel achterom kijkt. Er ontstaat een nieuwe dynamiek waarbij cashflowmanagement een grotere rol speelt en waarin belangrijk is dat je goede indicatoren opstelt en deze parameters goed in de gaten houdt. Bijvoorbeeld: hoe ontwikkelt je contractenstroom zich, nu traditionele langjarige contracten steeds meer verdwijnen? Bovendien heb je als financial professional een rol om te monitoren of de besluitvorming op de juiste manier tot stand komt. Wordt er hoor en wederhoor toegepast, is de koers die de CEO voorstelt wel voldoende gefundeerd, loopt het proces goed, volstaat het risicomanagement, zijn de controls goed in orde? Wij zouden het onafhankelijke geweten van de organisatie moeten zijn. Niet met het doel het proces te belemmeren - het tempo ligt hoog en daarin moeten we meebewegen - maar om het bedrijf gezond te houden.” drs. Vincent Verweijmeren RC is CFO van Thijsen Media Groep en bestuurslid VRC

28

General management and leadership Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals

Datum / Locatie: Maandag 25 t/m vrijdag 29 november 2013 TiasNimbas Business School, Tilburg

Tegenwoordig is het voor senior financial professionals meer dan ooit noodzakelijk om een interdisciplinair perspectief op management te ontwikkelen. Dit programma biedt u een aanvulling op uw bestaande financiële kennis en voorziet u van de noodzakelijke management- en leiderschapsinzichten om verantwoord op te treden in uw organisatie.

Tijd: 08.30 - 21.30 uur (zie detailprogramma voor schema per dag)

Doelstellingen In vijf dagen wordt u geïnformeerd over de belangrijkste thema’s op het gebied van management en leiderschap. Het programma biedt u de handvatten om in één week uw bestaande financiele kennis uit te breiden met de meest essentiële managementaspecten van uw organisatie. Hierdoor verbreedt u uw perspectief op uw organisatie, bent u beter in staat om deze te doorgronden en bent u comfortabeler in het nemen van belangrijke beslissingen voor uw organisatie. Gedurende het programma bent u in het gezelschap van toonaangevende docenten op hun vakgebied en een zeer ervaren deelnemersgroep die -net als u- beschikken over een stevige financiële achtergrond.

Prijs: Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950

Inhoud De inhoud van het programma is samengesteld op basis van de belangrijkste management- en leiderschapsthema’s die de hedendaagse managementagenda domineren: strategie, innovatie en operational excellence. Uitgebreide aandacht zal bovendien worden besteed aan uw persoonlijke ontwikkeling. U verdiept zich in (verdere) ontwikkeling van uw leiderschap en in de vraagstukken hoe om te gaan met stress in de organisatie en hoe de organisatie veerkrachtiger te maken. Dag 1: Dag 2: Dag 3: Dag 4: Dag 5:

PE-uren: 36 Bijzonderheden: € 4.950 is incl. literatuur, lunches en dranken. Exclusief € 92 voor de diners op maandag en donderdag. Er is geen avondprogramma op dinsdag 26 en woensdag 27 november. Optioneel te boeken: hotelarrangement.

Strategisch management Leiderschap Operational excellence Innovatie management Management van stress en veerkracht in uw organisatie

Bestemd voor Professionals werkzaam in (hoger) financieel management met minimaal 10 jaar werkervaring en een aanzienlijke financiële expertise. Uw aanmelding wordt in overleg met de docent definitief gemaakt. Academic Director en een selectie van docenten • Academic Director: prof. dr. Arco van de Ven RA, professor bestuurlijke informatievoorziening aan TiasNimbas Business School • prof. dr. Ron Meyer, professor of Corporate Strategy aan TiasNimbas Business School en managing director van het Center for Strategy & Leadership • prof. dr. Theo Compernolle MD. PhD., onafhankelijk consultant, coach, trainer, key-note spreker en kent een expertise in de emotionele en relationele aspecten van leiderschap • prof. dr. Jan de Vuijst, professor informatiewetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. In zijn werk heeft hij zich gespecialiseerd in groepsdynamica en leiderschap

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced + expert

Bent u geïnteresseerd en wilt u meer informatie over het programma ontvangen, neem dan contact op met Daphne Kolk, sr. programma manager via +31(0)20 301 02 48 of via [email protected] 29 00

Algemeen & strategisch management

Algemeen & strategisch management

Datum / Locatie: Vrijdag 1 november 2013

Datum / Locatie: Donderdag 7 en vrijdag 8 november 2013

Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Actualiteiten strategisch management

Strategie implementatie

Hedendaagse instrumenten, denkmodellen en best practices

Hoe organisaties hun strategie werkend krijgen

Financiële professionals zoals controllers en accountants worden in toenemende mate betrokken bij het ontwikkelen van de strategie van hun organisatie. Daarmee groeit de noodzaak om bij te blijven op het brede en zich snel ontwikkelende vakgebied strategisch management. De state-of-the-art uit de jaren zeventig, zoals het 5-krachtenmodel en het 7-S model is alom bekend. Maar wat zijn tegenwoordig de belangrijkste concepten en instrumenten? Wat zijn hun mogelijkheden en beperkingen in de praktijk?

De meest gestelde vraag die financiële professionals over strategie stellen gaat niet over wat de strategie moet zijn, maar hoe strategie succesvol te implementeren. Aan modellen, best practices en adviezen is geen gebrek, maar toch gaat implementatie bij veel organisaties moeizaam of mislukt. Deze tweedaagse cursus levert u grip op dit weerbarstige onderwerp, met de nieuwste concepten, voorbeelden uit de praktijk en aandacht voor de eigen rol bij de implementatie van strategie. Bovendien gaat u met uw eigen implementatievraagstuk aan de slag.

Doelstelling Deze cursus is erop gericht om in één dag uw strategische kennis up to date te brengen en te verdiepen. De eigen praktijk zal daarbij niet uit het oog verloren worden. Ook is de cursus zo ingericht dat u inspiratie opdoet aan de hand van voorbeelden van andere organisaties.

Doelstelling Deze cursus heeft als doel om de effectiviteit van financiële professionals te vergroten als het gaat om strategische implementatieprocessen. Hierbij is er aandacht voor zowel de rol van de individuele deelnemer, als voor steeds terugkerende vraagstukken op organisatieniveau. De cursus is zodanig vormgegeven dat u niet alleen nuttige theorie en cases voorgeschoteld krijgt, maar ook leert van het meteen toepassen van concepten en denkmodellen op uw eigen organisatie.

Inhoud U krijgt een compacte update van de mogelijkheden en valkuilen van de belangrijkste strategische instrumenten en denkmodellen uit de hedendaagse praktijk. Dit omvat zowel klassiekers als recentere strategieconcepten die populair zijn geworden. Bijvoorbeeld BHAGs, value disciplines, ‘de neergang der kampioenen’ en strategisch denken door effectieve leiders. De concepten en modellen komen tijdens de cursus aan bod in een interactieve sessie, met voorbeelden, opdrachten en ruimte voor reflectie op de eigen organisatie. Bestemd voor Controllers, accountants in business en externe accountants die betrokken zijn bij strategische vraagstukken of waarbij strategie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. Docent(en) • dr. Martijn Rademakers, managing director van het Center for Strategy & Leadership te Rotterdam en Executive Fellow bij de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.30 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.150 Niet-leden € 1.250 PE-uren: 13

Inhoud Op de eerste dag van de cursus ligt de nadruk op het verbreden en verdiepen van het strategisch denkvermogen van de deelnemers. Met behulp van concepten, instrumenten, cases en voorbeelden over strategie-implementatie zullen de deelnemers belangrijke issues, valkuilen en mogelijkheden sneller en beter leren identificeren. Op de tweede dag van de cursus ligt de nadruk op het in de praktijk brengen van de nieuwe inzichten die de deelnemers hebben opgedaan. Dit wordt gedaan aan de hand van strategische implementatievraagstukken die de deelnemers zelf voorbereiden en meebrengen. Bestemd voor CFO’s, (register) controllers en accountants (RA/AA) die betrokken zijn bij strategische implementatievraagstukken, of waarbij strategie implementatie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. Docent(en) • dr. Martijn Rademakers is Managing Director van het Center for Strategy & Leadership te Rotterdam en Executive Fellow van de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit.

“Vergroot uw effectiviteit bij strategische implementatieprocessen”

dr. Martijn Rademakers

advanced

30

advanced

31

Algemeen & strategisch management Datum / Locatie: Vrijdag 6 december 20113 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.00 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695

Externe verslaggeving

Scenarioplanning Successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst! U heeft de organisatie op een bepaalde manier ingericht en afgestemd op de omgeving. De planning baseert zich op verwachtingen van huidige processen. De ‘strategische visie’ bestaat uit een afwijking naar boven of naar beneden. Maar deze omgeving verandert onverwacht. Onder deze nieuwe omstandigheden staat u opeens voor een opgave waar uw organisatie niet op voorbereid is. Het wordt daarom belangrijker om zich als organisatie snel te kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ontwikkelingen sneller signaleren, soepeler kunnen inspelen op kansen en bedreigingen. Daarin kunnen organisaties zich sterk onderscheiden van hun concurrenten.

PE-uren: 7

Doelstelling Deze cursus is een introductie op de thema’s scenariodenken en scenarioplanning. Wat zijn de voordelen, mogelijkheden, valkuilen en risico’s? U leert hoe u kunt analyseren waar de kwetsbare processen in uw organisatie zich bevinden en hoe u zich kunt wapenen voor de toekomst. Inhoud Bij scenarioplanning gaat het om de identificatie en analyse van mogelijke externe gebeurtenissen of effecten met een grote impact op uw bedrijf. U krijgt voorbeelden te zien van scenario’s, hoe zij ontwikkeld worden, tot welke strategische keuzes zij kunnen leiden en welke gevolgen deze hebben. In plaats van uit te gaan van één toekomstbeeld, leert u denken in termen van scenario’s: enkele uiteenlopende, doch realistische toekomstbeelden. Vanuit deze toekomstbeelden kan men conclusies trekken over de optimale bedrijfsvoering in elk scenario. Scenarioplanning is het vertalen van deze uitkomsten in maatregelen die het management nu moet nemen om straks snel en adequaat te reageren. Na een korte uiteenzetting over achtergronden, doelen en praktische voorbeelden van scenariodenken en -planning, speelt u een managementgame waarin u de gevolgen van (onzekerheid over) externe ontwikkelingen ervaart. Daarna gaan we in op de relatie tussen externe ontwikkelingen en interne processen. We besteden aandacht aan gevoeligheidsanalyses, de koppeling met strategie en de keuze van beleidsinstrumenten. U stelt zelf een implementatieplan op, zodat u bij terugkeer op de werkplek een vliegende start kunt maken. Bestemd voor Controllers en financieel directeuren die met lijn- en/of procesmanagers willen meedenken over de toekomst en over effectieve beleidsmaatregelen. Docent(en) • drs. Merlijn Gillissen, partner Decido

drs. Merlijn Gillissen

fundamental

32

Interview Yvonne van Roosendaal Volop vaktechniek voor accountant in business Na een kwart eeuw in de accountancy was de tijd rijp voor een overstap naar het bedrijfsleven. Haar functie als senior controller bij woningcorporatie Rochdale bevalt Yvonne van Roosendaal nog beter dan ze vooraf had gedacht. Ze viel dan ook met de neus in de boter door nieuwe kabinetsmaatregelen en de overstap naar RJ 645. Bij Rochdale vond Yvonne de vaktechnische verdieping waarop ze gehoopt had.

Yvonne van Roosendaal AA

“Als accountant bij Baker Tilly Berk werkte ik voornamelijk in de controlepraktijk en verder deed ik wat samenstelwerk. Ik werkte voor allerlei mkb-bedrijven, van een uitzendbureau tot een advocatenkantoor en een touroperator. Leuk en interessant werk, maar door de jaren heen voelde ik een toenemende druk. Er worden steeds hogere eisen aan accountancyorganisaties gesteld, terwijl de tarieven flink onder druk staan. Dat vond ik niet plezierig. Bovendien wilde ik meer de vaktechnische diepte in.” Yvonne werd senior controller bij Rochdale. “Natuurlijk heb ik stilgestaan bij het schandaal dat in 2008 speelde, maar er zijn goede maatregelen genomen. Bovendien dient deze woningcorporatie een groot maatschappelijk belang. De kernactiviteit is om mensen die zelf niet of onvoldoende in staat zijn een woning te vinden goede en betaalbare huisvesting te bieden. Het is een groot bedrijf met een totaal bezit van 2,2 miljard euro, 204 miljoen euro huuromzet en ruim 500 medewerkers. In zo’n organisatie is ruimte voor financieel specialisten. Dat sprak me enorm aan.” “Ik houd me hier bezig met de gehele verslaglegging. Eind 2012 voerde het nieuwe kabinet een verhuurdersheffing in, wat hen twee miljard euro zou opleveren. Aangezien Rochdale zo’n twee procent van de Nederlandse markt heeft, gaat het voor ons om 40 miljoen euro. Een fors bedrag, dat we maar in beperkte mate kunnen doorberekenen aan onze huurders. Het betekende bovendien dat wij alle planningen en begrotingen opnieuw moesten maken.” Een ander groot project betrof de invoering van RJ 645. Rochdale heeft ervoor gekozen haar vastgoed nu op marktwaarde waarderen. Dit betekende niet alleen een aanpassing van de grondslagen van de vastgoedbeleggingen, maar ook van de deelnemingen. Yvonne: “Een enorme klus. Wij moesten de jaarrekening aanpassen, de vergelijkende cijfers over 2011 en 2012 uniformeren en soms ook vastgoed in ontwikkeling en voorzieningen herwaarderen. De nieuwe richtlijn zorgde ervoor dat de hele administratie anders ingericht moest worden, vanwege andere prestentatie van bepaalde posten en het nieuwe verslaggevingsmodel. Dit hebben wij beschreven in onze handboeken.” “Voordat ik hier kwam werken, vroeg ik me af hoe ik ‘in business’ vaktechnisch goed kon bijblijven. Maar dat levert geen enkel probleem op. Er werken hier een paar andere accountants met wie ik goed kan sparren. En ik loop tegen allerlei interessante vraagstukken aan. Zo was ik onlangs in gesprek met managers en accountants van twee andere woningcorporaties over de verwerking van een fusie van een vereniging waar wij een belang van dertig procent bezaten. We spraken over de verwerking van de fusie in onze administraties en vergelijkende cijfers. Toen besefte ik dat ik hier middenin het vak zit. Misschien nog wel meer dan bij een accountantskantoor, waar je een externe rol hebt en ook bezig bent met zaken als managen, verkoop en declaraties. Het bevalt me uitstekend als accountant in business.”

“Er worden steeds hogere eisen aan accountancyorganisaties gesteld, terwijl de tarieven flink onder druk staan.” Yvonne van Roosendaal

Yvonne van Roosendaal AA is sinds eind 2012 senior controller bij Woningstichting Rochdale. Daarvoor werkte ze vanaf 1986 bij Baker Tilly Berk, de laatste jaren als manager. Daarnaast was Yvonne van 2003 t/m 2012 toetser van de raad van toezicht Beroepsuitoefening Accountants-Administratieconsulenten. Sinds 2013 is zij toetser bij de raad van toezicht NBA.

33

vernieuwd

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Dinsdag 24 en woensdag 25 september 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 09.30 - 19.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.250 Niet-leden € 1.395 PE-uren: 14

vernieuwd

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Donderdag 21 en vrijdag 22 november 2013

Basisbeginselen IFRS

Verdieping IFRS

Intensieve cursus over internationale verslaggeving

Meerdaagse casuïstiek, vervolg cursus Basisbeginselen IFRS

Beursgenoteerde ondernemingen publiceren sinds 2005 hun geconsolideerde cijfers volgens International Financial Reporting Standards (IFRS). Andere ondernemingen mogen dit op vrijwillige basis doen. Ook in de Nederlandse verslaggeving zijn veel elementen uit IFRS overgenomen. Deze basiscursus maakt u vertrouwd met de beginselen van IFRS.

Ondanks een gedegen basiskennis van IFRS loopt u in de praktijk soms tegen complexe situaties aan, bijvoorbeeld daar waar de bestaande Nederlandse regelgeving en IFRS in hoge mate van elkaar verschillen. Juist deze complexe situaties worden tijdens de verdiepingscursus IFRS casuïstiek met u doorgenomen.

Tijd: 09.30 - 19.00 / 09.00 - 16.30 uur

Doelstelling U krijgt meer grip op onderwerpen die in de praktijk als lastig worden ervaren en op onderwerpen die leiden tot grote verschillen tussen Nederlandse regelgeving en IFRS. Aan de hand van diverse cases oefent u met de toepassing van uw kennis in de praktijk.

Prijs: (incl. logies) Leden € 1.250 Niet-leden € 1.395

Inhoud • Impairment • Business combinations • Revenue recognition • Financial instruments

PE-uren: 14

Doelstelling Het doel van deze intensieve 2-daagse cursus is u vertrouwd te maken met de beginselen van IFRS. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillen met Nederlandse verslaggevingsgrondslagen. Inhoud Een greep uit de onderwerpen: • • • • • • • • •

algemene ontwikkelingen in IASB, ontwikkelingen in Nederland, framework IFRS, presentation (IAS 1), inclusief stelsel- en schattingswijzigingen provisions (voorzieningen) impairment (afwaarderen) (im)materiële vaste activa (IAS 16 en IAS 38) business combinations en goodwill (IFRS 3) revenue recognition (IAS 18, inclusief ruiltransacties uit IAS 16) employee benefits (pensioenen) (IAS 19) leasing (IAS 17 en ED Leasing) financiële instrumenten (IAS 32, 39 en IFRS 7)

Bestemd voor Iedere financiële professional die goed op de hoogte wil zijn van de International Financial Reporting Standards.

Bilderberg Hotel De Klepperman, Hoevelaken

Bestemd voor Wij adviseren u om alleen deel te nemen aan deze verdiepingscursus IFRS indien u reeds beschikt over gedegen basiskennis van IFRS, hetzij via een meerdaagse basiscursus of anderszins. Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP • drs. Dingeman Manschot RA, director accounting & auditing center Deloitte Accountants BV Rotterdam en lid van vaktechnische staf Raad voor de Jaarverslaggeving • Gerard van Santen, partner Ernst & Young Accountants LLP

Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Fred Versteeg RA, director department of professional practice KPMG Accountants N.V. • drs. Dingeman Manschot RA, director accounting & auditing center Deloitte Accountants BV Rotterdam en lid van vaktechnische staf Raad voor de Jaarverslaggeving • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

prof. dr. Henk Langendijk

fundamental

34

drs. Pieter Veuger RA

advanced

35

Externe verslaggeving

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Woensdag 6 november 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 1 oktober 2013

Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 10.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 7

Update IFRS 2013 Heeft u behoefte aan meer overzicht van veranderingen op het gebied van de International Financial Reporting Standards (IFRS)? In 2013 en 2014 worden diverse belangrijke standaarden van kracht met vaak grote gevolgen voor de financiële verslaggeving, informatiesystemen en soms de bedrijfsactiviteiten zelf. In deze cursus gaat u in op de hectische ontwikkelingen in IFRS en op welke wijzigingen u nu reeds kunt doorvoeren.

De ontwikkelingen in externe verslaggeving staan zowel nationaal als internationaal niet stil. IFRS wordt verder uitontwikkeld, IFRS SME wordt wereldwijd uitgerold en last but not least, de richtlijnen voor de jaarverslaggeving van de RJ zijn aangepast aan de actualiteit.

Doelstelling Na deze cursus bent u op het gebied van IFRS weer helemaal bij en weet u wat er in 2013, 2014 en daarna gaat veranderen.

Deze cursus staat stil bij de meest recente (voorgenomen) wijzigingen in wet- en regelgeving met betrekking tot externe verslaggeving in Nederland. U bent meteen up-to-date want alle conceptuitingen van de RJ en het IASB tot en met september 2013 komen aan bod.

Inhoud In één cursusdag behandelt u alle wijzigingen in IFRS die recent van kracht zijn geworden. Ook krijgt u een update van standaarden die reeds zijn goedgekeurd en binnenkort in werking treden. U staat kort stil bij de projecten waarmee de IASB bezig is.

Doelstelling Na deze cursus bent u in staat het geleerde meteen toe te passen in de praktijk en bent u in staat te anticiperen of proactief te adviseren rond aankomende wijzigingen in (inter)nationale externe verslaggeving.

In de cursus Update IFRS 2013 gaat u aan de slag met: • • • • • • • •

IAS 19 Employee Benefits Revised (pensioenen) IFRS 10 Consolidation, IFRS 11 Joint arrangements en IFRS 12 Disclosures in Other Entities IFRS 13 Fair value accounting IAS 39 financiële instrumenten en haar opvolgers zoals IFRS 9, ED Hedging en ED Impairment etc. het jaarlijkse Improvements project met kleine wijzigingen in diverse standaarden omzetverantwoording leases diverse IFRIC interpretaties

Samen met uw medecursisten bespreekt u de discussies rondom de fair value waardering. Een en ander wordt geïllustreerd aan de hand van voorbeelden en korte cases. Bestemd voor Accountants, controllers en financieel professionals die reeds IFRS-kennis hebben opgedaan en die in één dag bijgepraat willen worden over de ontwikkelingen in de afgelopen periode.

prof. dr. Leo van der Tas RA

advanced

36

Update externe verslaggeving voor accountants in business

Docent(en) • prof. dr. Leo van der Tas RA, vaktechnisch partner Ernst & Young, lid Advisory Council IASB, voormalig lid van IFRIC, voorzitter Ernst & Young IFRS Policy Committee en hoogleraar Universiteit van Tilburg • Maarten Hartman RA is als director werkzaam bij PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Assurance National Office te Amsterdam. Hij is voormalig vice-voorzitter van de vaktechnische staf van de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 425 Niet-leden € 495 PE-uren: 4

Inhoud De volgende onderwerpen komen aan de orde: • • • • •

nieuwe richtlijnen van de RJ voor grote en middelgrote rechtspersonen ontwikkelingen ten aanzien van IFRS SME wijzigingen in huidige IFRS standaarden aankomende wijzigingen in IFRS met een grote impact (consolidatie, joint ventures en joint arrangements) de nieuwe 4e EG-richtlijn, afschaffing jaarrekening, toekomst of feit?

Bestemd voor Managers, risicomanagers, controllers, compliance officers, accountants en managers internal control die in aanraking komen met externe verslaggeving of daar zelf actief bij betrokken zijn. Docent(en) • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit

drs. Stefan Betting RA

advanced

37

Externe verslaggeving

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Maandag 4 november 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 8 oktober of dinsdag 12 november 2013

Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Basel III

Fast closing en toch effectief rapporteren

De financiële crissis die zich verder ontwikkelde tot een economische crissis heeft de toezichthouders ertoe gezet de kapitaalseisen, zoals vastgelegd in de Basel I en de Basel II akkoorden, onder de loep te nemen. In juli 2010 is een nieuw pakket aan eisen door het Bazels Comité (BIS) vastgesteld. Dit pakket heeft tot doel dat zowel de kwaliteit als het niveau van kapitaalreserves van banken verbeterd worden.

In deze economische context hebben organisaties het laatste nieuws nodig zodat men tijdig kan bijsturen. Iedere periode moet snel en efficiënt kunnen worden afgesloten. Zo komt er snel actuele informatie over de resultaatontwikkeling beschikbaar om bij te sturen en eventueel de ‘outsider’ tijdig te informeren. Dat betekent niet alleen consolideren en aggregeren van financiële informatie, maar ook voldoende tijd hebben voor analyse en verklaringen. Een ‘fast close’ vraagt dan ook veel van processen en van financials.

Kapitaaleisen voor bepaalde producten gaan omhoog en banken worden gestimuleerd om in goede tijden additionele kapitaalbuffers op te bouwen, zodat zij meer vet op de botten hebben om mindere tijden te doorstaan. Voldoen banken niet of onvoldoende aan deze extra buffer dan worden zij beperkt in de mate waarin dividenden kunnen worden uitgekeerd of prestatiegerelateerde beloningen kunnen worden betaald. Naast een verscherping van de kapitaaleisen zal Basel III ook een aantal standaarden voor liquiditeit introduceren. Deze hebben te maken met een stresstest die moet aantonen dat banken 1 maand van zeer zwaar weer kunnen doorstaan. Daarnaast zal een langere termijn liquiditeitsstandaard worden geïntroduceerd die te maken heeft met de beperking van de mismatch in looptijd van activa en passiva. Doelstelling Na afloop heeft u een goed beeld van Basel III, de achtergronden en de veranderingen ten opzichte van Basel II. Inhoud • noodzaak van toezicht op banken • van Basel I naar Basel II naar Basel III • aanscherping kapitaaleisen • anti-cyclische kapitaalbuffers • liquiditeitsratios en eisen • gaan banken nieuw kapitaal aantrekken? • wat gaan klanten merken van de strengere eisen?

Doelstelling Deze cursus diept het fenomeen ‘fast closing’ uit en gaat in op het waarom en hoe. Er is aandacht voor de techniek van fast closing en voor de rol- en taakopvatting van de moderne controller als een ’spin in het web’ van de bestuurlijke informatievoorziening.

Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Inhoud Aan de orde komt onder andere: • • • • • • •

de inrichting en de werking van rapportagelijnen het evenwicht tussen sturing en beheersing een analyse van de meest voorkomende knelpunten en hoe deze op te lossen een antwoord op de vraag of sneller ook beter is hoe de moderne controller grip houdt zonder af te knellen hoe de weerstand van de ‘lijn’ te overwinnen best practices van gerenommeerde organisaties

Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep

Bestemd voor Controllers, accountants, treasurers, financiële analisten, risicomanagers. Docent(en) • Frans van Laar heeft 18 jaar ervaring in de bancaire sector. Hij is aandelenanalist, investor relations manager en directeur research geweest. Frans is inmiddels 7 jaar actief als professioneel trainer op het gebied van financieel management, bank risico management, waardebepaling van ondernemingen en strategie.

Frans van Laar

drs. Jan de Kroon

fundamental

fundamental

38

39

Finance

Finance

Interview Nynke Dalstra Fusie levert wereld aan kansen op

ir. Nynke Dalstra RC

“Vakinhoudelijk hebben we een stap terug moeten doen om de basis op orde te krijgen veel aandacht gaat zitten in data-integriteit” Nynke Dalstra

In 2012 fuseerden Royal Haskoning en DHV. “Een huwelijk in gemeenschap van goederen”, noemt Nynke Dalstra, Corporate Director Finance, de nieuwe combinatie. De wittebroodsweken verliepen voorspoedig. “Er is een enorme energie ontstaan. Het fusieproces was kort en hevig, maar vooral heel constructief. Beide partijen stonden open voor ‘best of both worlds’. Vanaf dag één was het iedereen duidelijk: er ligt een wereld aan kansen voor Royal HaskoningDHV.” In februari 2012 brachten Royal Haskoning en DHV hun fusievoornemen naar buiten. Samen zouden zij een nieuwe wereldspeler vormen op het gebied van havens, water- en deltatechnologie, en een toonaangevende positie innemen op het gebied van industrie, mijnbouw en gebouwen, luchtvaart, mobiliteit, planning en infrastructuur. Nynke Dalstra was vanaf het begin bij het fusieproces betrokken, bij het schetsen van de eerste contouren tot aan de onderhandelingen. “Het uitgangspunt is altijd geweest om te gaan fuseren, als twee volledig gelijkwaardige partners. Dat is niet gebruikelijk, zeker niet voor twee bedrijven met zo’n omvang. Er is bijna altijd sprake van een bovenliggende partij; in feite zijn de meeste fusies dus overnames. Maar dat wilden wij niet, het sloot niet aan bij ons gevoel over de samenwerking. Bovendien lag er een goede basis, want Haskoning en DHV en hadden een vergelijkbare waarde kenden dezelfde juridische structuur en hadden de aandelen in stichtingen ondergebracht.” Het heeft de vaktechnische afdeling van het accountantskantoor dat de fusie begeleidde de nodige hoofdbrekens bezorgd, maar uiteindelijk is het gelukt om de fusie op gelijkwaardige basis af te ronden. Eerst zijn beide stichtingen gefuseerd, waardoor er één aandeelhouder ontstond. Daarna was de weg vrij om de poolingof-interestmethode toe te passen, waarbij beide holdings konden samensmelten. De harmonie was ook kenmerkend voor de contacten tussen het management van beide bedrijven. Nynke Dalstra: “We hebben direct na het bekendmaken van de fusie de hogere managementlagen bij elkaar gebracht. Een spannend moment. Maar de energie spatte direct van tafel. Mensen zagen mogelijkheden voor het uitbreiden van de business. We zijn complementair, zowel geografisch als qua klanten die we bedienen. Als nieuwe combinatie zouden we wereldwijd tot de top-10 van niet-beursgenoteerde ingenieursbureaus behoren. Het was meteen duidelijk dat er een wereld aan nieuwe kansen voor ons lag.” Op 1 juli was de operationele fusie een feit en op 31 december werd er juridisch gefuseerd. In de tussenliggende maanden is er keihard gewerkt. “We moesten in sneltreinvaart allerlei keuzes maken, van managementstructuur tot ERP-systeem. Alles lag open, hoewel we waar mogelijk kozen voor ‘best of both worlds’. Binnen Finance lag er nog een extra uitdaging, want we mochten over 2012 al een gezamenlijke jaarrekening voeren. Daardoor moesten we de startbalans herbepalen en liepen we tegen allerlei harmonisatievraagstukken aan op het gebied van accounting principles. Gelukkig werken we met deskundige, loyale mensen die de uitdaging graag wilden aangaan. We hebben nu onze eerste jaarafsluiting gedaan op basis van de nieuwe accounting principles, geconsolideerd en een ERP-migratie gedaan. Vakinhoudelijk hebben we een stap terug moeten doen om de basis op orde te krijgen - veel aandacht gaat zitten in data-integriteit. Maar dat is gelukkig tijdelijk.” “Ik vond het heel bijzonder om dit proces mee te maken. Als verantwoordelijke voor het hele accounting- en controlteam heb ik meegestuurd en besloten. Omdat je met z’n allen in een ‘pressure cooker’ zit, kon ik niet alles plannen en controleren. Ik kwam in een organisch proces waarin ik moest vertrouwen op de kracht van mijn mensen. Dat was soms best griezelig. Maar wij hebben goede, gemotiveerde en proactieve mensen en dat is onze kracht en dat zal het ook in de toekomst blijven.”

Strategic finance De financieel manager als strategisch partner Een onderneming moet steeds sneller reageren op veranderende omstandigheden om succesvol te zijn en mag daarbij niet geremd worden door te gedetailleerde financiële procedures en systemen. Voor u als financieel manager betekent dit een steeds grotere spagaat tussen twee traditionele rollen - die van ‘financieel bedrijfseconomisch geweten’ en die van ‘business partner’. De moderne manager denkt mee in een ruimer kader dan zijn voorgangers. Denk hierbij aan ontwikkelingen op het gebied van corporate governance, compliance, risicomanagement en veranderende regelgeving in verslaggeving. Doelstelling Na afloop van deze tweedaagse cursus kunt u de rol van ‘financieel geweten van de onderneming’ en die van volwaardige ‘business partner’ helder onderscheiden en bij de juiste gelegenheid inzetten. Bovendien bent u als executive medeverantwoordelijk voor het in control houden van de onderneming. Inhoud Draagt uw financieel beleid bij aan de creatie van ondernemingswaarde? Kunt u aantonen dat waardecreatie ook daadwerkelijk het gevolg is van uw financieel beleid? Hoe zorgt u ervoor dat uw financiële beleid past binnen het strategisch kader van de onderneming en levert u een kritische bijdrage aan die strategie? Is mijn onderneming in control? Wat is een goede waardering van de onderneming en welke zijn de key value drivers?

Datum / Locatie: Dinsdag 10 en woensdag 11 december 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 19.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.795 PE-uren: 13 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Framework voor integraal risicomanagement’

Hoe kunt u beide rollen in uw functie combineren: • • • •

strategisch management voor financieel managers fusies en overnames ethiek in het financieel zakenleven performance measurement en wat er daardoor mis kan lopen: de ABN AMRO case.

Bestemd voor Iedere financiële professional die zich in de combinatie van finance en strategie wil verdiepen, zoals (financieel) managers, accountants, (non-)executive board members, consultants. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht en directeur Blommaert Enterprise • Hans Buysse, partner Syncap en voorzitter BVFA prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

Ir. Nynke Dalstra RC is Corporate Director Finance van Royal HaskoningDHV. 40

41

nieuw

Finance

Datum / Locatie: Woensdag 18 en donderdag 19 december 2013 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 uur / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.395 Niet-leden € 1.595 PE-uren: 14

Financiële instrumenten: derivaten

Treasury en derivaten

Weinig financiële zaken zijn zó ondoorgrondelijk als derivaten en de verslaggeving daarover. Maar ondertussen neemt het derivatengebruik alleen maar toe. In deze cursus krijgt u de basisprincipes en verslaggevingsaspecten van derivaten uitgelegd.

Eén van de facetten van een treasury afdeling is het beheersbaar maken van valuta en renterisico’s. Koersen en rentestanden zijn onderhevig aan schommelingen en kunnen zorgen voor onnodige risico’s. Onnodig omdat hier vaak op relatief eenvoudige wijze wat aan te doen is met behulp van rente en valutaproducten.

Doelstelling In deze tweedaagse cursus doet u voldoende kennis op om derivaten en ontwikkelingen daarin te begrijpen en toe te passen.

Het rente en valuta resultaat is een belangrijke bepalende factor voor de winstgevendheid. Niet alleen de commerciële slagkracht, de samenstelling van de kredietportefeuille en de financieringsmix bepalen het renteresultaat, ook mutaties in rentecurves (‘yield curves’) hebben een grote invloed hierop.

Inhoud Het gebruik van derivaten neemt steeds verder toe. Treasurers zetten derivaten vaker in als hedge-instrument om risico’s af te dekken, bijvoorbeeld bij ongewenste gevoeligheid voor prijsschommelingen op de valuta- en de grondstoffenmarkten of bij krediet- en renterisico’s. Maar zet derivaten zorgvuldig en verstandig in als instrument voor financieel risicomanagement en ze vormen in feite een verzekering.

Doelstelling U leert aan de hand van casestudies en voorbeelden uit de praktijk wat het juist gebruiken van rente- en valuta-instrumenten kan betekenen voor uw dagelijks werk of onderneming . De vanilla, complexe rente en valuta derivaten komen aan bod. Van ieder instrument wordt aan de hand van cases de toepasbaarheid duidelijk gemaakt.

De eerste dag van deze cursus gaat over derivaten, waarbij de docenten een overzicht geven van populaire derivaten en ingaan op de basisprincipes hoe derivaten begrepen en gewaardeerd kunnen worden. De tweede dag staat volledig in het teken van verslaggevingaspecten. Bestemd voor Een ieder die met derivaten te maken heeft: accountants, controllers en andere financial executives. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management aan de Vrije Universiteit Amsterdam • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

Finance

Datum / Locatie: Maandag 28 en dinsdag 29 oktober 2013 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.095 Niet-leden € 1.295 PE-uren: 12

Inhoud Deze 2-daagse training zet op heldere en aansprekende wijze uiteen hoe rente en valuta derivaten werken. De rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij banken en corporates wordt behandeld. De toepassingsgebieden van treasury producten worden met behulp van ervaringen uit het veld, case studies, pay-off profiles en scenario analyse toegelicht. De volgende onderwerpen komen aan bod: • • • • •

de werking van derivaten beter begrip verkrijgen in het gebruik van rente en valuta derivaten inzicht krijgen in de rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij corporates en banken de toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk, toegelicht met praktijkvoorbeelden instrumenten aangereikt krijgen waarmee u rente- en valutaproducten beter kunt doorgronden

Bestemd voor Controllers, accountants, corporate treasurers, financial directors, riskmanagers, legal en compliance officers, treasury professionals, financial consultants en regulators. Docent • Charley Klop begon zijn carriëre bij AMRO Bank als Senior Sales Derivatives Structurer / Advisor Interest and Foreign Exchange Derivatives. Vervolgens werd Charley ingehuurd door Standard Chartered Bank (SCB) in Dubai als Regional Head of Structuring Solutions. In 2011 heeft Charley zich toegelegd op gerichte trainingen op het gebied van derivaten.

prof. Luc Keuleneer MBA

fundamental

42

Charley Klop

advanced

43

Finance

Finance

Datum / Locatie: Maandag 18 en dinsdag 19 november 2013

Datum / Locatie: Woensdag 2 oktober 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.095 Niet-leden € 1.295

Rentederivaten; productkennis en zorgplicht Na het debacle bij diverse woningcorporaties, dient zich nu een derivatenprobleem aan bij het mkb. Bedrijven hebben in groten getale rentederivaten gekocht om zich in te dekken tegen rentestijgingen. Nu de rente gedaald is, staan deze rentederivaten massaal onder water. Dat heeft grote gevolgen voor het mkb en de AFM heeft daar inmiddels een speerpunt van gemaakt. In deze training behandelen we diverse complexe producten. Wij vestigen zowel de aandacht op productkenmerken als op de juridische aspecten van rentederivaten. Doelstelling Na deze cursus heeft u productkennis van de verschillende rentederivaten en kennis van de juridische aspecten. Inhoud Dag 1: Productkennis rentederivaten. Tijdens deze dag laten we de volgende rentederivaten de revue passeren:

PE-uren: 13

Rentederivaten FRA’s renteswaps • kenmerken • kenmerken • geldstroom bij settlement • cashflow • onderliggende producten • redenen voor gebruik • gebruik door ondernemingen • inefficiënties • handelen • beheersen renterisico • rentevisie • prijsvorming • handelen Dag 2: Juridische documentatie derivaten • ISDA - kort overzicht inhoud - gebruik Nederlandse markt • CSA - kort overzicht inhoud - werking collateral • Andere derivatencontracten - kort overzicht andere mogelijkheden - zekerheden • Zorgplicht volgens Wft en MiFID • Toezicht - gedragstoezicht AFM - prudentieel toezicht DNB

rente opties • caps • floors • collars • premie • rentelasten

Bestemd voor Accountants, auditors, compliance officers, controllers, riskmanagers, raad van toezicht.

drs. Sebastiaan Huijbregts MSc

advanced

44

Docenten • drs. Sebastiaan Huijbregts MSc, jarenlang succesvol effectenspecialist bij onder andere Van Lanschot Bankiers en Robeco. Sinds 2006 deelt hij zijn kennis als docent met professionals uit het bank- verzekerings- en pensioen- bedrijf, docent beleggingsadviseur aan de Hogeschool van Amsterdam. • mr. Ernst van den Broek MBA, consultant bij de ING Bank, vanaf 2005 interim jurist binnen de financiële dienst- verlening en de energiesector. Sinds 2 jaar werkt hij als trainer en doceert op het gebied van derivaten, collateral, repo en securities lending en energiecontracten.

Financiering en financieringsdocumentatie voor (middel) grote ondernemingen Het financieringslandschap van regulier bankkrediet is, onder meer, door de kredietcrisis sterk in beweging. Waarom leggen banken steeds meer nadruk op zekerheden? Hoe formuleert u een financieringsbeleid om de in uw onderneming aanwezige activa optimaal in te zetten ten behoeve van uw (toekomstige) financiering? Waarom wordt de documentatie steeds langer en ingewikkelder? Hoe zit die documentatie in elkaar? Waar krijg ik nog meer mee te maken als ik de financiering ga vastleggen? Doelstelling Deze praktijkgerichte cursus geeft aan hoe u de regie houdt bij het aantrekken van financiering. U verkrijgt kennis over het belang van zekerheden en u leert hoe financieringsdocumentatie in elkaar steekt en waar u op moet letten. De cursus richt zich op (middel) grote ondernemingen. Dit zijn ondernemingen met een omzetniveau vanaf circa 100 tot 150 miljoen euro en een financieringsbehoefte vanaf circa 25 miljoen euro.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.00 - 17.30 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 750 PE-uren: 7

Inhoud In de ochtend behandelt u een case over een financieringsproces en de centrale rol die zekerheden hierin spelen. In de middag komt de financieringsdocumentatie aan bod met aandacht voor de LMA documentatie. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • rol van zekerheden, kredietverlies en kapitaalsbeslag • financieringsvormen en -alternatieven • financieringsbeleid • covenants • architectuur van financieringsdocumentatie • belangrijkste onderhandelpunten in de kredietdocumentatie • documentatieproces Bestemd voor CFO’s, controllers en treasurers van (middel) grote ondernemingen die op een praktische wijze willen ervaren wat er komt kijken bij het formuleren van een financieringsbeleid en aantrekken van financiering. Docent(en) • ir. Rolf Michon MFE, directeur Orchard Finance • mr. Willem Jarigsma, advocaat en vennoot Loyens & Loeff N.V.

ir. Rolf Michon MFE

advanced

45

Fiscaal & recht

Fiscaal & recht

Interview Joost Siemensma Financieel professional is opdrachtgever voor overnamespecialist

drs. Joost Siemensma RA

Joost Siemensma werkte van 1997 tot 2008 bij een tweetal Big Four-organisaties, waar hij zich voornamelijk bezighield met due diligence. Hij verbleef van 2004 tot 2007 in Londen, waar met name private equity-partijen adviseerde. “Een geweldige tijd voor transacties, de bomen groeiden tot in de hemel.” In 2008 zette hij voor een middelgroot kantoor een specialistische due diligence-afdeling op. Uiteindelijk koos Joost voor het ondernemerschap bij SINCERIUS, dat zich richt op financiële due diligence-onderzoeken. Wat is de toegevoegde waarde van een externe due diligence-expert bij een overname? Joost Siemensma: “Voor de meeste ondernemingen is een overnametraject geen dagelijkse kost. Het kent de nodige fiscale, juridisch en financiële haken en ogen. Het fiscale deel van due diligence richt zich onder meer op verplichtingen op het gebied van loon- en vennootschapsbelasting, btw, overige belastingen en de fiscale structurering van de transactie. Daarnaast is het van belang dat de overname juridisch goed geregeld wordt. Na de eerste gesprekken wordt vaak een intentieovereenkomst opgesteld tussen koper en verkoper waarin de uitgangspunten van de transactie worden weergegeven. Daarna voeren de advocaten een juridische due diligence uit en stellen zij de koop- en verkoopovereenkomst op.”

“Voor de meeste ondernemingen is een overnametraject geen dagelijkse kost. Het kent de nodige fiscale, juridisch en financiële haken en ogen.” Joost Siemensma

Een overname vergt ook de nodige financiële due diligence-expertise. Dat raakt het vak van de accountant in business of controller. Wat kan deze doen op het moment dat zijn bedrijf een overname wil doen? “Het is belangrijk om zo snel mogelijk een goed beeld te krijgen van de over te nemen onderneming. Al voordat de intentieovereenkomst gesloten wordt, is het raadzaam om financiële en overige informatie op te vragen bij de verkoper en op basis van deze informatie de eerste analyses uit te voeren. Daarnaast is het verstandig om een financieel due diligence expert te betrekken. Want er zijn zaken waar een accountant in business of controller misschien makkelijk overheen stapt, of net even anders naar kijkt. In een overnametraject is naast de resultatenrekening ook de balans belangrijk, met name werkkapitaal, schuld en aan schuld gerelateerde items, evenals de cashflow. Indien sprake is van een aandelentransactie koop je namelijk een onderneming inclusief alle financiële verplichtingen. Belangrijke vragen zijn: wat is de schuldpositie en het gemiddelde werkkapitaal? Wie betaalt de vennootschapsbelasting, rente en personeelsbonus over het afgelopen jaar? Dergelijke en andere zaken kunnen een enorme impact hebben op de koopprijs van de onderneming.” Sinds de crisis is sprake van een afname van het aantal transacties, maar wij merken dat slechts beperkt. “Er zijn minder grote transacties van boven 100 miljoen euro, maar de relatief kleinere transacties - tot 25 miljoen euro - zijn altijd blijven doorlopen. Opvolgingsproblematiek blijft spelen, er is voldoende vermogen bij investeerders en de financiering voor goede ondernemingen is in Nederland nog steeds beschikbaar. Daarnaast blijken steeds meer opdrachtgevers op zoek naar specialisten met de juiste expertise, flexibiliteit en een goede prijs/kwaliteitverhouding. Niet voor niets zien we binnen de fusie- en overname-advisering dat er behoefte is aan kleinere en gespecialiseerde kantoren. Diverse Zuidasadvocaten en Big Four-specialisten zijn vanuit die behoefte gestart met een eigen kantoor.” drs. Joost Siemensma RA, Sincerius

Zorgplicht in concernverband Over onverwachte aansprakelijkheid De aloude gedachte dat het onderbrengen van concernactiviteiten in aparte BV’s en NV’s een waterdichte bescherming biedt tegen aansprakelijkheid, is sterk aan het afnemen. Vennootschappen die aan het hoofd van een concern staan, krijgen in toenemende mate te maken met aanspraken van schuldeisers, werknemers en curatoren van deelnemingen. Die aanspraken hebben steeds vaker succes. Dit volgt niet alleen op te creatief ontworpen groepsstructuren maar ook omdat in meer opzichten zorgplichten (van banken, overheden en overheidsinstanties, zoals DNB) worden aangenomen. Deze ontwikkeling heeft een grote impact op het concern en de concernleiding. De vorm van de actuele organisatie is bepalend voor toekomstige aansprakelijkheid.

Datum / Locatie: Dinsdag 5 november 2013 Van der Valk Hotel, Den Haag-Nootdorp Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 550 Niet-leden € 650 PE-uren: 6

Doelstelling De doelstelling van deze cursus is om inzicht te krijgen in de wijze waarop (onverwachte) aanspraken vermeden kunnen worden terwijl toch voldoende sturing wordt gegeven aan het concern. Inhoud In deze cursus komt niet alleen de achtergrond van deze tendens aan de orde. De nadruk ligt op de actualiteit en de voorzienbare toekomst van de trend. Om tot het inzicht te komen voor de oplossing komen de volgende onderwerpen aan bod: • concern- en bestuurdersaansprakelijkheid • vrijwillige vormen van aansprakelijkheid (zoals 403-verklaringen, bancaire zekerheden en fiscale eenheden) • zorgplicht van banken voor ondernemingen en de impact van bancaire aanspraken op het concern Ook wordt een parallel getrokken naar vergelijkbare structuren zoals overheden jegens gesubsidieerde instellingen. Bestemd voor Controllers, accountants in business en bestuurders van grote en middelgrote ondernemingen en instellingen. Docent(en) • mr. Robert van Moorsel, advocaat bij Van den Herik & Verhulst Advocaten NV. Als advocaat staat hij aandeel- houders en bestuurders bij van ondernemingen in moeilijkheden. Robert is regelmatig curator in grote en middelgrote faillissementen.

mr. Robert van Moorsel

advanced + expert

46

47

Fiscaal & recht

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Donderdag 28 november 2013

Datum / Locatie: Woensdag 9 oktober 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 525 Niet-leden € 625

Actualiteiten ondernemingsrecht Dit rechtsgebied is fors in beweging: de invoering van de Flex-BV getuigt daar onder andere van maar er is veel meer gaande. De cursus geeft een overzicht van de belangrijkste ondernemingsrechtelijke actualiteiten. De rechtspraak van het afgelopen jaar en de consequenties ervan voor de praktijk komt aan de orde. Er wordt tevens aandacht besteed aan de laatste stand van de wetgeving. De lesstof is vooral gericht op de mkb-praktijk. Doelstelling Deze cursus brengt uw kennis over het ondernemingsrecht helemaal up to date. De nadruk ligt op de ontwikkelingen die van belang zijn voor het mkb. Tijdens de cursus is er ruimte om praktijkervaringen uit te wisselen.

PE-uren: 5

Inhoud De definitieve samenstelling van het programma hangt af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting komen de volgende onderwerpen aan bod: • • • • • • • •

flexibilisering van het BV-recht: de eerste ervaringen! actualiteiten personenvennootschappen vertegenwoordiging bij geschillen geschillen tussen aandeelhouders ontbinding van rechtspersonen besluitvorming en tegenstrijdig belang nieuwe stijl ontwikkelingen rondom de 2:403-verklaring aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders

Bestemd voor Iedere financiële professional die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen in het ondernemingsrecht. Docent(en) • dr. Joti Roest, universitair hoofddocent Universiteit van Amsterdam • mr. Annelies Brink-Van der Meer, docent ondernemingsrecht en onderzoeker aan de Vrije Universiteit te Amsterdam

Corporate recovery Wat te doen bij een onderneming in zwaar weer? Als het met een onderneming minder goed gaat of het voortbestaan wordt bedreigd, is snel en adequaat handelen vereist. Op basis van een objectieve analyse en een afweging van alle (on)mogelijkheden, moet er een helder uitgewerkt verbeter- of continuïteitsscenario komen. De samenwerking met betrokken banken, kredietverzekeraars, lease- en factormaatschappijen, fiscus en overige crediteuren kan vaak bijzonder constructief zijn. Waar het niet anders kan, moet soms worden uitgeweken naar een crediteurenakkoord of een doorstart na een faillissement. Hoe dient u zich op te stellen in zo’n juridisch en fiscaal complexe situatie en hoe kunt u toegevoegde waarde leveren in dit krachtenveld van (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen?

Novotel Brainpark, Rotterdam Tijd: 09.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 795 Niet-leden € 895 PE-uren: 8

Doelstelling In de cursus Corporate recovery maakt u kennis met het complexe proces van reorganiseren in zwaar weer, eventueel leidend tot faillissement en doorstart. U leert om vroegtijdig signalen te interpreteren en financiële, juridische en fiscale risico’s te herkennen. Na het voltooien van deze cursus kunt u een klankbord zijn voor de ondernemer in zwaar weer en weet u wanneer de kennis van een expert noodzakelijk is. Inhoud Diverse gerenommeerde sprekers belichten dit onderwerp vanuit hun vakgebied en jarenlange praktijkervaring op het gebied van corporate recovery als adviseur, bankier, arbeidsrechtjurist en curator. Deze thema’s worden mede aan de hand van een casus besproken. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • Welke partijen spelen een rol in het proces van corporate recovery en wat zijn hun belangen? • Welke signalen geven aan dat het minder gaat met een onderneming? • Hoe gaat de afdeling bijzonder beheer van een bank te werk? • Welke mogelijkheden zijn er om te reorganiseren buiten faillissement? • Wat zijn de specifieke arbeidsrechtelijke aspecten? • Hoe werkt een faillissement en wat is er nodig voor een succesvolle doorstart? • Wat is een sterfhuisconstructie en hoe werkt deze? • Wat is de positie van de fiscus en welke regelingen zijn er mogelijk? • Hoe gaat een curator te werk en hoe kunt u problemen voorkomen? Bestemd voor Controllers, accountants in business, openbaar en intern accountants.

mr. Joti Roest

advanced

48

Docent(en) • drs. Jantine Hak RA, partner bij Krüger & Partners • drs. Robert Smits RA, partner bij Krüger & Partners • Chris West, voormalig bijzonder beheer bankier en zelfstandig adviseur • mr. Carin Schreuder, partner bij De Advocaten van Van Riet • mr. Max Keulaerds, partner bij BarentsKrans Advocaten & Notarissen en voorzitter van Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland

drs. Jantine Hak RA

fundamental

49

nieuw

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Woensdag 4 december 2013 Regardz De Eenhoorn, Amersfoort Tijd: 09.00 - 20.00 uur Prijs (vrij van btw): Leden € 895 Niet-leden € 1.045 PE-uren: 9

Due diligence

Faillissementsfraude

Uw relaties verwachten dat u hen succesvol begeleidt bij de overname van een onderneming. Tot uw taken rekenen zij onder andere de uitvoering van due diligence onderzoek, rapportage en overige specifieke due diligence-vraagstukken. Deze praktische cursus biedt u handvatten en verdieping bij het doen van due diligence-onderzoek.

Faillissementsfraude is het opzettelijk en onrechtmatig benadelen van schuldeisers in faillissement. Dit komt voor bij ongeveer een derde van alle faillissementen en veroorzaakt een enorme schade. Het aanpakken van faillissementsfraude kan op verschillende manieren; via het civiele recht door de curator, met behulp van fiscale aansprakelijkstellingen door de fiscus en door het strafrechtelijk vervolgen van de fraudeurs door justitie.

Doelstelling Na afloop van de cursus heeft u een goed overzicht van de werkzaamheden die u als accountant moet verrichten bij due diligence-opdrachten. Zowel vanuit het perspectief van vendor due diligence als buyer due diligence. U leert hoe u het dossier dient bij te houden en welke eisen worden gesteld aan de (advies)rapportage. Tijdens deze cursus doorloopt u due diligence van opdrachtaanvaarding tot en met afronding van de werkzaamheden. Inhoud Deze cursus geeft accountants die te maken hebben met fusies en/of overnames praktische handvatten ten aanzien van financiële, fiscale en juridische aspecten en due diligence vraagstukken. De cursus bestaat uit vier onderdelen: • • • •

Deel 1: een algemene introductie tot due diligence, verschillende definities, de plaats binnen wet- en regelgeving en relevante jurisprudentie. Deel 2: het juridische traject van een overname: hierbij wordt stilgestaan bij de Letter of Intent (LOI), het juridische due diligence onderzoek en de vertaling van LOI en due diligence bevindingen naar de Sale and Purchase Agreement (SPA). Deel 3: het fiscale due diligence onderzoek staat stil bij fiscale zaken in de pre deal fase (financiering, structu- rering en LOI), de deal fase (fiscale optimalisatie structuur, due diligence, garantie/vrijwaring) en post deal fase (fiscale optimalisatie, implementatie en fiscale formaliteiten). Deel 4: het financiële due diligence onderzoek: hierbij wordt ingegaan op specifieke aandachtspunten tijdens het financiële due diligence onderzoek (uitgewerkt in een aantal praktijkvoorbeelden), verschillende transactie structuren (locked box versus completion accounts), het verschil tussen ondernemingswaarde en aandeelhouders- waarde en vendor due diligence versus vendor assistance.

Bestemd voor Openbaar en intern accountants en accountants in business. Docent(en) • drs. Stefan Betting RA (algemeen) zelfstandig gevestigd registeraccountant • mr. Jeroen Bleeker (juridisch) werkzaam als partner bij Janssen Broekhuysen Advocaten. • mr. Rowdy Schouten (fiscaal) werkzaam als partner bij JSA Tax Consultancy • drs. Joost Siemensma RA (financieel) werkzaam als partner bij SINCERIUS Transaction Services

drs. Stefan Betting RA

advanced

50

In deze cursus diepen we enkele aspecten van de civielrechtelijke en strafrechtelijke bestrijding van faillissementsfraude uit. We gaan in op vragen als: wat houdt een faillissement nu eigenlijk in en welke gedragingen zijn volgens het faillissementsrecht frauduleus? We bespreken de belangrijkste civielrechtelijke acties waarmee de curator de schadelijke gevolgen van deze fraude kan verminderen: de Actio Pauliana en de WBF (de bestuursaansprakelijkheid voor het tekort in het faillissement, met name de artikelen 2:138 en 248 BW). We gaan dieper in op de bepalingen waarin faillissementsfraude strafbaar wordt gesteld en de zogenaamde bankbreukdelicten (artikelen 340 e.v. Wetboek van Strafrecht). Hieruit zal blijken dat ook fraudeurs die zich verschuilen achter (al dan niet buitenlandse) rechtspersonen en/of katvangers zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk kunnen worden aangepakt. De recente wetgeving, jurisprudentie en weerbarstige praktijk passeert de revue en we gaan in op de rol en het belang van de fiscus bij de bestrijding van deze fraude. Ten slotte bespreken we de mogelijkheid die de curator heeft om via het strafproces vergoeding te krijgen voor de schade.

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Donderdag 19 september 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 14.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 325 PE-uren: 3

Het is raadzaam voorafgaand aan de cursus de hoofdlijnen van het faillissementsrecht te bestuderen. Doelstelling Na deze bijeenkomst bent u op de hoogte van enkele aspecten van de civielrechtelijke en strafrechtelijke bestrijding van faillissementsfraude. Inhoud In deze cursus komen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde: • faillissementen • onrechtmatige gedragingen • civielrechtelijke acties door de curator • bankbreukdelicten • aansprakelijkheid • wetgeving en jurisprudentie • schadevergoedingen Bestemd voor Deze cursus is bedoeld voor accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, controllers en bedrijfseconomen. Docent • prof. dr. Tineke Hilverda, hoogleraar faillissementsfraude aan de RU Nijmegen en senior-raadsheer in het hof ’s-Hertogenbosch

prof. dr. Tineke Hilverda

advanced

51

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Maandag 28 oktober 2013 Novotel Brainpark, Rotterdam Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 4

Governance & Assurance

Corrupt or not corrupt?

Interview Edwin Pijpe

Corruptie is niet het eerste waar accountants aan denken bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Toch betreft corruptie een belangrijk frauderisico, waarmee u rekening moet houden. In Nederland kennen we een groot aantal bepalingen over corruptie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie. Ambtelijke corruptie is het bekendst. Denk hierbij aan de bouwfraude. Niet-ambtelijke corruptie is minder bekend. Het risico dat deze corruptievorm zich manifesteert bestaat met name in relatie tot in- en verkoopfuncties. Het meest markante voorbeeld van de afgelopen jaren is de zogeheten ‘vastgoedfraude’. Grote ondernemingen en pensioenfondsen werden slachtoffer van fraude doordat bijvoorbeeld fondsbeheerders te duur inkochten of te goedkoop verkochten. Uiteraard ten laste van de organisatie waarvoor zij werkten, in ruil waarvoor ze een zogeheten ‘kick-back’ of steekpenning ontvingen.

Communicatie verbindt governance, risk en assurance

Ook van belang is de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act (FCPA, 1977) en de UK Bribery Act 2010. Het bijzondere van de FCPA en de UK Bribery Act is dat deze een vergaande extraterritoriale werking hebben. En daarmee ook Nederlandse bedrijven kunnen raken die zaken doen met Amerika. Doelstelling Deze cursus geeft u een brede kijk op corruptie. Hierbij worden zowel de verschijningsvormen van corruptie besproken, als de juridische aspecten én verschillen daarin tussen Nederland en Amerika. Inhoud In deze cursus bekijken we corruptie vanuit meerdere invalshoeken: • Wat zijn de verschillen tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie? • Wat zijn de bepalingen in het Strafrecht? • Wat zijn de culturele en juridische verschillen in vergelijking met de Amerikaanse aanpak? Marcel Pheijffer behandelt het Nederlandse juridisch strafrechtelijke deel mede aan de hand van enkele strafrechtelijke cases en legt daarbij de werking van de strafrechtbepalingen en de bewijsvoering uit. Peter Diekman behandelt het thema corruptie vanuit een bedrijfseconomisch en organisatorisch perspectief. Hij gaat ook in op de FCPA en de UK Bribery Act. De cursus is in belangrijke mate interactief, waarbij veel ruimte bestaat voor discussie met de zaal en uitwisseling van meningen en ervaringen. Bestemd voor Accountants in business, controlerend accountants, compliance-officers, forensisch accountants en toezichthouders. Dus eigenlijk voor iedere financieel professional die bij wil zijn in zijn vak!

prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

advanced

52

Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • prof. dr. Peter Diekman RA, hoogleraar Compliance & Risk Management Erasmus Universiteit Rotterdam

Shell heeft zijn governance-, risk- en assurancefuncties gekoppeld binnen één afdeling. In een organisatie waar de risico’s een-op-een verbonden zijn met de bedrijfsdoelstellingen is dat een logische keuze. Edwin Pijpe is regionaal hoofd van de afdeling. Hij zet zich in om de ‘assurance-triangle’ goed in evenwicht te houden. Communicatie en transparantie vormen daarbij belangrijke factoren.

drs. Edwin Pijpe RC

“Inmiddels ben ik ruim vier jaar Head of Governance, Risk en Assurance bij Shell. Door de vakgebieden Governance, Risk en Assurance binnen een afdeling te clusteren, heeft Shell zijn bedrijfsdoelstellingen en value drivers direct gekoppeld aan de risicoprofielen en de bijbehorende beheersmaatregelen. Bedrijfsdoelstellingen, risico’s en assurance zijn onlosmakelijk verbonden. Samen vormen zij een driehoek, de ‘assurance-triangle’, waarvan de uiteinden elkaar in stand houden. Risicomanagement is bij ons een cruciale functie; het is direct verbonden met het behalen van de bedrijfsdoelstellingen en compliancevraagstukken. Shell opereert in een complexe omgeving, waarin de risico’s variëren van voor de hand liggende zaken als voldoen aan wet- en regelgeving tot verborgen gevaren als milieurampen. De kansen en bedreigingen bepalen het risicoprofiel; de audits en reviews stellen ons in staat de risico’s effectief en efficiënt te managen.” “Uiteraard is het voor een beursgenoteerd bedrijf als Shell ook heel belangrijk om compliant te zijn. We borgen onze ‘license to operate’ door te voldoen aan een enorme hoeveelheid externe regels, maar ook interne regelgeving omtrent asset integrity, milieu en veiligheid. Wij monitoren alle interne en externe compliancevereisten met behulp van een businessmanagementsysteem. Ik heb alle regels nooit geteld, maar wereldwijd zijn het er honderden. IFRS, SOX, ISO14001, arbo- en milieuregels en gedrags- en veiligheidsregels, om er maar een paar te noemen. Zo is de technische staat van ons materieel van groot belang voor de veiligheid van mens en milieu. Er zijn dan ook duidelijke criteria opgesteld voor de kwaliteit van het materieel. Het systeem helpt iedereen - van hoog tot laag, van kantoor tot booreiland - de regels te hanteren. Wij monitoren op reguliere basis of de regels nagekomen worden, ook dat maakt deel uit van ons businessmanagementsysteem. Het hele systeem aan audits en reviews en, nog belangrijker, de follow-up van geconstateerde problemen geven de zekerheid dat wij compliant zijn.” “De afgelopen jaren hebben wij veel energie gestoken in het verstevigen van de driehoek. Communicatie en transparantie zijn daarbij de toverwoorden, want het is cruciaal dat alle partijen goed met elkaar samenwerken; dat alle lijnen samenkomen. De meest basale vorm van een onderneming is een eenmanszaak. De ondernemer heeft alles in haar hoofd zitten: haar bedrijfsdoelstellingen, haar klanten, de afspraken die zij gemaakt heeft, haar persoonlijke normen en waarden. Zij weet alles van alles. In haar brein worden de connecties gemaakt. Zij signaleert een kans waar een risico aan zit en maakt zelf de overweging. Als de onderneming groeit, is het niet meer mogelijk om alles onder te brengen en te verbinden in dat ene brein. Er moet een soort collectief brein ontstaan. Eigenlijk is een bedrijf een groot levend wezen, dat in ons geval bestaat uit 105.000 mensen. Communicatie - onder meer gefaciliteerd door ICT - zorgt voor de connectie. Zo worden informatieoverdracht en samenwerking mogelijk. Op die manier zorg je er samen voor dat je doordachte beslissingen neemt en het beestje blijft bestaan.”

“Het hele systeem aan audits en reviews en, nog belangrijker, de follow-up van geconstateerde problemen geven de zekerheid dat wij compliant zijn.” Edwin Pijpe

drs. Edwin Pijpe RC is sinds 2009 Head of Governance, Risk and Assurance bij Shell.

53

Governance & Assurance

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 7 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 9 december 2013

NBA, Amsterdam Tijd: 13.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 550 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Actualiteiten corporate governance Heeft u genoeg kennis van corporate governance codes en weet u welke rol hierbij voor u is weggelegd? Via deze cursus kunt u in één dag uw kennis opfrissen op het gebied van corporate governance, met name in Nederland en bent u op de hoogte van de actualiteiten op dit gebied. Doelstelling Na het afronden van deze cursus bent u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen, zowel in de praktijk als in de wet- en regelgeving. Er is aandacht voor beursgenoteerde ondernemingen, maar ook voor de praktijken in de financiële en de non-profit sector. Tijdens de cursus is er voldoende ruimte om in te gaan op concrete vragen en onderling praktijkervaringen uit te wisselen. Inhoud De definitieve samenstelling van de inhoud van de cursus hangt mede af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting komen de volgende onderwerpen aan bod: • • • • • • • • • • •

governance codes en wijze van monitoring monitoring resultaten juridische inbedding van governance codes in het ondernemingsrecht de betekenis van codes voor de rechtspraak de one-tier bestuursvorm het functioneren en het verslag van de Raad van Commissarissen boardroom dynamics ontwikkelingen internationaal (Brussel, UK, etc) de rol van de accountant bij corporate governance rol en positie werknemers corporate governance en verslaggeving

Bestemd voor Iedere financiële professional die zijn of haar kennis up-to-date wil houden.

Governance, risk & compliance Waar staat uw organisatie? Governance, risk en compliance management (GRC) is een thematiek die in prioriteit hoog op de bestuursagenda staat; het voortbestaan van de organisatie kan er mee gemoeid zijn. Onderzoek onderkent dat een investering in GRC zichzelf kan terugverdienen wanneer een organisatie er daadwerkelijk een bepaalde ambitie in legt. Organisaties met een hoge kwaliteit van het GRC systeem blijken in financieel opzicht beter en meer duurzamer te presteren. Hoe staat het nu met de implementatie van GRC in uw organisatie? Doelstelling Tijdens deze interactieve dag krijgt u inzicht over wat een goed GRC systeem is en krijgt u antwoord op wat GRC voor uw organisatie kan betekenen.

Bilderberg Hotel De Klepperman, Hoevelaken Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Inhoud Dit programma staat onder leiding van prof. dr. Tjeu Blommaert. Tsjeu neemt u met passie en humor mee in de verkenning van GRC. U krijgt antwoord op de volgende vragen: • Hoe staat het nu met de implementatie van GRC in uw organisatie? • Waar liggen de valkuilen en waar de ondubbelzinnige voordelen van een goed GRC systeem? Deze dag beschrijft veel praktijkvoorbeelden. Zo zal een vertegenwoordiger van Leaseplan uiteenzetten hoe in dit bedrijf GRC is aangepakt en welke voordelen een goed ingericht GRC-systeem kan bieden. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financieel professionals. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht en directeur Blommaert Enterprise • Hans Reitsma, senior risk manager LeasePlan Corporation

Docent(en) • dr. Robbert van het Kaar, senior onderzoeker bij het Hugo Sinzheimer Instituut voor Arbeidsrecht, Universiteit van Amsterdam • mr. Cees van Geffen, senior manager Ernst & Young, docent capita selecta recht aan de accountantsopleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam • Johan Scheffe RA RO CIA , senior vaktechnisch medewerker NBA

Johan Scheffe RA RO CIA

advanced

54

prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

55

vernieuwd

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 14 november 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.00 - 21.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 840 Niet-leden € 840 PE-uren: 7

IT & Assurance

Masterclass internal control

Interview Albert Kisjes

Interne beheersing als vraagstuk staat volop in de belangstelling. Veel organisaties zijn op een negatieve wijze in het nieuws gekomen; vanwege fraude of vanwege tekortkomingen in hun interne beheersing dan wel gebreken in de rapportage daarover. Daarnaast gaan steeds meer bedrijven ertoe over om een ‘integrated report’ te publiceren waarin ze niet alleen verantwoording afleggen over de financiële informatie maar ook de niet financiële informatie. Bovendien wordt die laatste categorie steeds vaker voorzien van een assurance statement. Hoe kom je tot een ‘in control’-statement? Wat houdt een risicoparagraaf in? Organisaties worden bovendien in toenemende mate gevraagd uit te leggen welke risico’s zij lopen en hoe de beheersing is georganiseerd. Hoe doe je dat dan? Verder is het onderwerp ‘soft controls’ on top of mind en daarmee de cultuur en ‘tone at the top’ een belangrijk aandachtspunt geworden.

Realistisch beeld met process mining

Doelstelling In deze masterclass internal control wordt ingegaan op deze ontwikkelingen en wordt duidelijk gemaakt wat dit betekent voor organisaties. Ook zal worden ingegaan op de vraag, hoe en welke zekerheid kan worden gegeven. Inhoud In deze masterclass komt aan de orde: • • • • • • •

interne beheersing in control, wanneer ben je dat? risicomanagement en risicorapportages integrated reporting soft controls welke zekerheid kan worden verstrekt? integratie tussen governance, risicomanagement en compliance

prof. dr. Leen Paape RA RO CIA

Albert Kisjes RA RE

Een bevlogen vakman, dat is Albert Kisjes. Hij praat graag over zijn vak. Niet alleen met klanten, maar ook met medewerkers, studenten en vakgenoten. Sinds kort is hij lid van de NBA-kennisgroep Continuous Assurance, Data Analyse en Process Mining. Hij volgt de ontwikkelingen binnen het vakgebied op de voet. “Door de toenemende automatisering wordt het steeds belangrijker om alle data adequaat te beheersen. Dat is niet alleen een kwestie van IT, maar het hangt ook samen met snel veranderende wet- en regelgeving, de betrouwbaarheid van rapportages, de audit-ability, data quality, data security en de opslag van data in de cloud. Bovendien stellen stakeholders, zoals het management, klanten, aandeelhouders, toezichthouders, IT-auditors en accountants, steeds zwaardere eisen aan de kwaliteit en beheersing van data.” De afgelopen jaren stonden voor het bedrijfsleven in het teken van compliance. “Compliant zijn betekent echter niet per definitie dat je ook in control bent”, aldus Albert Kisjes. “Compliance gaat over het inbouwen van slagbomen in processen en controleren of deze nog open en dicht gaan. Maar in de praktijk kan blijken dat mensen zonder problemen om de slagbomen heen lopen. Dan raken je processen en monitoring elkaar niet. Je voldoet keurig aan de regels, maar bent niet in control. In een geautomatiseerde omgeving laat elke actie digitale sporen na. Tot op heden werd al die informatie nauwelijks gebruikt om bedrijfsprocessen te analyseren. Terwijl deze informatie juist zo waardevol is. Zeker in grote organisaties zijn systemen zo complex dat het nodig is om op deze manier inzicht te krijgen. Zo zie je hoe processen werkelijk verlopen en wat daarvan het effect is, bijvoorbeeld in termen van klanttevredenheid, wachttijden en efficiency. Een perfecte basis om meer grip op de organisatie te krijgen en de business performance te verbeteren.”

Bestemd voor Controllers, accountants, compliance officers, managers internal control en (risico) managers. Docent(en) • prof. dr. Leen Paape RA RO CIA, dean Nyenrode Business Universiteit en hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening • dr. ing. Jürgen van Grinsven, directeur Van Grinsven Consulting en lecturer Bestuurlijke Informatievoorziening Nyenrode Business Universiteit

Albert Kisjes RA RE is een IT-auditor van het eerste uur. Als startend accountant bij Ernst & Young werkte hij vanaf 1976 zeven jaar in de audit. Daarna bloeide zijn liefde voor de IT op. Zowel bij Ernst & Young als bij Deloitte vervulde hij leidende rollen in de EDP-auditing en SAP-security en -control. Na een aantal ‘in business’-jaren runt hij nu samen met een collega Agilos, een netwerkorganisatie die zich richt op Governance, Risk & Compliance en IT-auditing. De cirkel is rond, ook vakinhoudelijk. “EDP-audit begon met het controleren van data via auditsoftware, toen zijn we naar de technische infrastructuur en applicaties gaan kijken, en nu richten we ons op continuous auditing. We zijn dus via de systemen weer terug bij de data.”

Albert Kisjes RA RE is oprichter van Agilos Center of Expertise for Next Generation GRC en Agilos IT Auditors. Hij heeft 28 jaar ervaring in de audit, met name in (SAP ) IT auditing. Bij Ernst & Young was Albert Kisjes grondlegger van de SAP Quality, Security and Control Competence Center, en bij Deloitte was hij eindverantwoordelijk voor het European Process & Systems Integrity Center of Expertise. Daarnaast was Albert CIO in een aantal organisaties. Hij publiceerde diverse artikelen en boeken over SAP-auditing en business operations en controls.

“Maar in de praktijk kan blijken dat mensen zonder problemen om de slagbomen heen lopen. Dan raken je processen en monitoring elkaar niet. Je voldoet keurig aan de regels, maar bent niet in control.” Albert Kisjes

advanced

56

57

nieuw

IT & Assurance

Datum / Locatie: Woensdag 20 november 2013 NBA, Amsterdam Tijd: 16.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 295 Niet-leden € 350 PE-uren: 3 Bijzonderheden: Verwachte voorbereidingstijd 1 uur.

Masterclass where finance & IT meet De financiële professional is een gebruiker van informatie en daardoor ook van IT. Met de huidige ontwikkelingen op IT-terrein moet u als financial een zodanige IT-kennis hebben dat u kan bepalen wanneer en hoe u uw eigen IT-kennis wilt vergroten en wanneer u met de IT-functie wilt samenwerken. Doelstelling Deze masterclass geeft u een handreiking voor het op een verstandige manier omgaan met IT-ontwikkelingen die de financiële functie raken. Hierbij krijgt u instrumenten aangereikt om de keuze te maken tussen zélf bepaalde IT-kennis opdoen en het samenwerken met de IT-functie. Inhoud Door middel van een open dialoog gaat u met de docent een tocht maken door de dynamische wereld van IT. Aan de hand van een vooraf door u uitgewerkte korte opdracht gaat u met de andere deelnemers in discussie. Het eerste deel van de bijeenkomst is gericht op de probleemafbakening en huidige stand van IT en het tweede deel gaat in op de samenwerking tussen de financiële functie en IT. Bestemd voor Accountants in business, controllers en andere professionals die te maken hebben met vraagstukken op het raakvlak van finance & IT. Docent(en) • prof. dr. Eddy Vaassen RA, professor of accountancy aan de Universiteit van Tilburg

Data management Data inzichtelijk krijgen en betrouwbaar rapporteren Een adequate beheersing van data begint bij uw eigen afdeling. Data en het management is een onderdeel van de hele organisatie en niet een pure IT-aangelegenheid. Bedenkt u maar eens wat de volgende aspecten voor u of uw afdeling betekenen: de toenemende mate van automatisering, snel veranderende wet- en regelgeving, eisen van zowel klanten als toezichthouders, de betrouwbaarheid van (management) rapportages, de audit-ability, data quality, data security en de opslag van dat in de ‘cloud’. Doelstelling Uw stakeholders; denk aan uw management, klanten, aandeelhouders, toezichthouders, IT auditors en accountants stellen steeds zwaardere eisen aan de kwaliteit en beheersing van data. In deze cursus wordt wetenschappelijke kennis & onderzoek op een unieke manier gecombineerd met jarenlange praktijkervaring. De docenten verrijken uw kennis op het gebied van data kwaliteit en beheersing door middel van (eigen) publicaties, literatuur, cases, vragenlijsten en toetsen. Met als doel; uw data inzichtelijk te krijgen zodat u het betrouwbaar kunt rapporteren aan uw stakeholders.

IT & Assurance

Datum / Locatie: Maandag 4 november 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.30 - 21.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 695 Niet-leden € 695 PE-uren: 7

Middagprogramma Avondprogramma • Het begrijpen van uw databronnen • Databeheersing • Van data naar wijsheid • Datalekken • Eisen van vreemd vermogen verstrekkers aan data • ISAE 3402 en overige assurance rapportages • Actuele wet- en regelgeving omtrent data • Omgaan met externe dreigingen • Data life cycle management • Beveiligingsrisico’s van derden • Informatiebehoefte van management, • Waarde in data klanten en stakeholders • Gestructureerde versus ongestructureerde data • Informatiebehoefte van accountants & IT auditors methoden • Kwaliteitscriteria ten aanzien van data • Meaning based computing • Issues in cloud computing Doelgroep Accountants in business, controllers, actuarissen en managers (niet IT) die in hun werk geconfronteerd worden met de kwaliteit en beheersing van data. Docent(en) • dr. Ing. Jurgen van Grinsven, expert op het snijvlak van risicomanagement, assurance & IT, directeur Van Grinsven Consulting en lecturer bestuurlijke informatievoorziening Nyenrode School of Accountancy & controlling • drs. Momet Abas MBA RE CISA, contractmanager bij HP Nederland en verantwoordelijk voor de contracten van corporate klanten

prof. dr. Eddy Vaassen RA

advanced

58

dr. Ing. Jurgen van Grinsven

advanced

59

IT & Assurance

IT & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 3 oktober 2013

Datum / Locatie: Donderdag 12 december 2013

Regardz Airport Hotel, Rotterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

AO nieuwe stijl Het vakgebied administratieve organisatie (AO) is sterk in ontwikkeling. De boekhoudschandalen van onder andere Enron, Worldcom en Ahold hebben geleid tot onderkenning van het vakgebied. Wet- en regelgeving, zoals de Sarbanes Oxley-Act in de Verenigde Staten en de code Tabaksblat in Nederland, verplichten organisaties de AO periodiek te evalueren en gebreken te rapporteren. Levert dit nu meer zekerheid op en wat is een goede AO? De afgelopen periode laat zien dat ook bedrijven die een ‘in control statement’ hebben afgegeven, failliet gaan of door de overheid gered moeten worden. De standaardmaatregelen als controletechnische functiescheiding en geautomatiseerde controles leiden vaak tot een starheid van handelen. Dit remt flexibiliteit en innovatief gedrag in organisaties af. En wellicht nog belangrijker: deze maatregelen leveren niet altijd de beoogde effectiviteit. De klassieke AO schiet hierbij tekort; tijd voor een AO nieuwe stijl! Er is een denk- en werkwijze ontwikkeld voor het ontwerpen en beoordelen van de administratieve organisatie. Hierbij is rekening gehouden met de strategie en omgevingsfactoren van de organisatie. AO nieuwe stijl houdt rekening met de wisselwerking tussen het specifieke karakter van de organisatie en de (on)mogelijkheden van het inzetten van beheersmaatregelen om te komen tot een effectieve en efficiënte interne beheersing. Doelstelling Na afloop van deze cursus overziet u hoe de effectiviteit en efficiency van de administratieve organisatie wordt geanalyseerd. Inhoud • Beïnvloeding van de administratieve organisatie door: strategievorming, organisatiestructuur, processtructuur, beheersingsmaatregelen en factoren zoals leiderschapsstijl, control-stijl, strategie en kerncompetenties; • Vastlegging van de administratieve organisatie door: het transparant maken en verbinden van doelstellingen en risico’s, sturing en beheersingsmaatregelen en managementinformatie over effectiviteit en naleving; • Analyse en verbeteringen van de administratieve organisatie: relatie met methoden zoals COSO en balanced control approach, waarbij nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de grenzen en beperkingen van de formele systemen. Bestemd voor Financial executives die betrokken zijn bij de inrichting, evaluatie en verbetering van de administratieve organisatie.

Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Business intelligence (BI) is een middel voor het verzamelen en analyseren van informatie ter ondersteuning van beslissingen. De toepassing van BI heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Vrijwel iedere organisatie heeft inmiddels flink geïnvesteerd in BI, met wisselend succes. De vraag dient zich aan of het zinvol is om hierin (verder) te investeren, of dat er efficiëntere en effectievere oplossingen zijn voor beslissingsondersteunende informatie. Doelstelling Na deze cursus weet u welke investeringen gemoeid zijn met BI implementaties. U leert hoe u het rendement op deze investeringen kunt vergroten. En welke alternatieve manieren van informatievoorziening er zijn om de besliskracht in uw organisatie te vergroten.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Inhoud De volgende onderdelen komen aan bod: • • • • • • •

Wat is BI en voor wie is het bedoeld? Stel de BI business case op: breng het besparingspotentieel en de potentiële opbrengsten van BI in kaart voor een fictieve organisatie. Hoe bepaal je effectief de informatiebehoefte? Welke visualisatievormen vergroten de besliskracht van rapportages? Ontwerp de managementrapportage’: bepaal welke informatie en welke rapportagevorm de grootste toegevoegde waarde heeft voor het management van een fictieve organisatie. Hoe zorg je ervoor dat de informatie betrouwbaar is? Hoe verzilver je de investering? Organisatorische inbedding en borging. Delen van best practices:‘Hoe zijn de BI-rollen in uw organisatie belegd?’

Bestemd voor Controllers, financieel managers en accountants, die de toegevoegde waarde van business intelligence voor hun organisatie willen vergroten, of voor het vraagstuk staan om hierin (verder) te investeren. Docenten • drs. Marcel Kruger, partner Decido • Jaap Ellerbroek, senior BI adviseur

Docent(en) • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

60

drs. Marcel Kruger

fundamental

61

Management accounting & control

nieuw

Interview Ronald Goes Managementaccounting vraagt om vakmanschap

drs. Ronald Goes RA RC

Elke directeur of bestuurder wil het stuur stevig in handen hebben. Goede managementinformatie is daarbij onontbeerlijk. In een wereldwijd opererende onderneming kan het door de verschillen in verslaggevingstandaarden, ingewikkeld zijn om tot eenduidige, geïntegreerde managementinformatie te komen. “Gelukkig is er veel aandacht voor harmonisering, bijvoorbeeld van US GAAP en IFRS. Dat maakt het leven van de finance professional een stuk makkelijker en de directeur is ervan verzekerd dat er geen appels en peren vergeleken worden”, aldus Ronald Goes. “Toen ik zelf nog in een lokale financiële functie werkte, was managementaccounting een directe laag bovenop financial accounting. Op basis van je financiële rapportages ging je de zaken net even anders doorsnijden, forecasts maken, kijken naar kostenplaatsen in plaats van alleen naar kostensoorten. Onder invloed van de verscherpte accountingstandaarden van de afgelopen jaren is financial accounting een stuk gecompliceerder geworden, zeker in internationale omgevingen. Je moet de essentie van de cijfers goed kunnen doorgronden voordat je begrijpt hoe het er werkelijk voorstaat. Er is vakmanschap voor nodig om waardevolle informatie te leveren die een betrouwbare basis voor beslissingen vormt. Bij Warner Bros. werken wij veel met lokale partners samen. In zo’n partnerschap hechten beide partijen veel waarde aan goede financiële en managementinformatie waarmee ze in control zijn.”

“Je moet de essentie van de cijfers goed kunnen doorgronden voordat je begrijpt hoe het er werkelijk voorstaat.” Ronald Goes

“Ik ben blij dat er momenteel veel aandacht is voor het harmoniseren en standaardiseren van wetten, regels en standaarden. Het is heel lastig om continu te moeten schakelen, bijvoorbeeld tussen US GAAP en IFRS. Meer uniforme verslaggevingsregels dragen ertoe bij dat de managementinformatie beter en gemakkelijker gemaakt kan worden. Bovendien bespaart het kosten, want het is niet meer nodig om grote stafafdelingen te hebben die zich met compliance en uniformeren van cijfers bezighouden.” “Deals maken, bijvoorbeeld over bedrijfsovernames of het verstrekken van licenties van tv-programma’s, vormt een belangrijk deel van mijn functie. Ik ben altijd sterk gericht op de kansen, maar besef dat er ook risico’s zijn. Daarom zorg ik ervoor dat er vanaf het begin mensen van finance, juridische zaken en managementaccounting en -control meekijken. Een goede deal heeft veel aspecten. Bijvoorbeeld een overname moet bedrijfseconomisch verstandig zijn en juridisch kloppen. Maar ook de toekomstige weergave in de financial accounting is van belang; je wilt niet dat de overname naar voren komt voor een veel lagere waarde. Door de deal met verschillende brillen op te beoordelen, zorgen wij ervoor dat wij de kansen benutten op een verstandige manier. Zo kunnen we met een gerust hart de champagne openen.” drs. Ronald Goes RA RC (1965) studeerde Economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, en volgde daar ook de postdoctorale opleidingen tot Registeraccountant en Registercontroller. Hij was van 1987 tot 1990 accountant bij het toenmalige Coopers & Lybrand. In 1991 ging Ronald Goes werken bij RTL 4, eerst als financial controller en in 1994 werd hij benoemd tot CEO van RTL’s TV productiemaatschappij. Hij bleef actief in de mediawereld en was achtereenvolgens lid van de Executive Board of Directors van SBS Broadcasting (1995-2000), COO van Endemol Groep (2000-2004), CEO van Talpa Media Holding (2004-2008), en lid van de raad van commissarissen van RTL Nederland (2007-2008). Sinds 2009 is Ronald Goes verantwoordelijk voor alle lokale tv-productieactiviteiten buiten de VS van Warner Bros.

62

Masterclass Best in finance 2013; Performance measurement en management Een innovatieve serie masterclasses

Management accounting & control Datum / Locatie: Donderdag 7 november 2013, KLM Amsterdam Dinsdag 12 november 2013, Yacht Capelle a/d IJ ssel Woensdag 13 november 2013, Essent Den Bosch

Wegens het eerder behaalde succes organiseren Blommaert Enterprise, Essent, Yacht, KLM en NBA-VRC Opleidingen in 2013 een nieuwe serie masterclasses die aansluiten bij het verder ontwikkelen van hoogopgeleide en ervaren financials. De sessies onderscheiden zich door het gebruik van hoogwaardige pre-learning cases en interactie tijdens de bijeenkomsten. In deze masterclass staat het onderwerp performance measurement en management centraal. Wij bieden de masterclass aan op 5 verschillende data en locaties. Doelstelling De masterclass Best in finance sessies 2013 worden allen benaderd vanuit het centrale thema: verandercapaciteit. Hoe kan een organisatie adequaat voorsorteren op veranderde omstandigheden? Dit kan upscale opties betreffen, maar in tijden van crisis gaat het meestal over downscale opties. Inhoud In de sessie ‘Performance management en measurement’ bespreken we hoe veranderpotentieel gemeten kan worden: welke zijn de Key Change Indicatoren (KCI’s). Dit zijn vanzelfsprekend risico-indicatoren; echter benaderd vanuit het al dan niet kunnen op- of afschakelen van de productiecapaciteit indien gewenst/nodig.

Donderdag 14 november 2013, Yacht Utrecht Dinsdag 19 november 2013, Yacht Zwolle Tijd: 16.00 - 19.00 uur Prijs: Leden € 345 Niet-leden € 345 PE-uren: 5 Bijzonderheden: Voorbereidingstijd 2 uur

Bestemd voor Accountants, registercontrollers en financiële professionals die willen doorontwikkelen richting business partnership. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen, directeur Blommaert Enterprise • drs. Stephan van den Broek RA RC, werkzaam bij Protiviti BV

advanced

63

Management accounting & control

Management accounting & control

Datum / Locatie: Donderdag 10 oktober 2013

Datum / Locatie: Vrijdag 11 oktober 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6 Bijzondeheden: Wilt u zich verdiepen in ‘Lean accounting’, ga dan naar pagina 65. Na het volgen van beide trainingen, bereikt u het niveau van Lean Six Sigma Orange Belt.

Lean management

Lean accounting

Lean management is een managementfilosofie die erop gericht is om verspillingen - activiteiten die geen toegevoegde waarde leveren - te elimineren. Gerichte verbeteringen aan de hand van vaste principes. Binnen lean management spreken we over ‘klanten’. Uw klanten (intern en extern) vormen de basis voor uw procesinrichting. Een betere afstemming van uw proces op de klantvraag, levert u een verhoogde kwaliteit van uw dienstverlening en lagere kosten op. Uw rol als financial is essentieel binnen lean management en vraagt van u om op een andere manier naar processen, de inzet en de rol van mensen te kijken. Deze cursus geeft u een praktische inzicht in wat lean management voor de aansturing en verantwoording in uw organisatie kan betekenen.

Lean Six Sigma is niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk van elke financial. Voorheen waren alleen productie ondernemingen actief bezig met lean, maar vandaag de dag heeft elke onderneming baat bij de principes van Lean Six Sigma.

Tijd: 09.30 - 17.00 uur

Veelal besteedt men te weinig aandacht aan lean accounting bij een veranderproces met Lean Six Sigma, waardoor de vruchten van lean beperkt blijven tot wijzigingen in het proces en er geen rendement wordt verkregen van het meenemen van ‘accounting’ in het veranderproces.

Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595

Bent u voornemens lean management of Lean Six Sigma in te voeren in uw organisatie dan is het verstandig om ook de training Lean accounting op 11 oktober te volgen. Als financial is het noodzakelijk om zowel verstand te hebben van lean management als van lean accounting om de gevolgen voor u en uw afdeling te kunnen bepalen.

Six Sigma is een kwaliteitsmanagementtool om procesverbeteringen aantoonbaar te kunnen begeleiden. Maar wat voor effect heeft Lean Six Sigma op de verslaggeving? Hoe zien wij Lean Six Sigma terug in de accounting/verslaggeving? In deze cursus wordt hier intensief aandacht aan gegeven.

PE-uren: 6

Doelstelling Na het volgen van de cursus lean management heeft u het niveau van een Lean Six Sigma Yellow Belt. De doelstelling van deze cursus is om u in een tijdsbestek van 1 dag kennis te laten maken met de basis van lean management en de praktische betekenis van deze bedrijfsvoering voor aansturing en verantwoording.

Bent u voornemens Lean Six Sigma in te voeren in uw organisatie dan is het volgen van zowel de cursus lean management als lean accounting belangrijk voor u.

Inhoud Lean Essentials: • Historie van lean management; - Wat is lean management? - Wat is value? - Hoe verloopt de waardecreatie (value stream)? • Wat is flow? • Wat is vraaggestuurde productie (Pull)? • Wat is perfectie binnen lean? • Betekenis van lean management voor organisaties - Wat hebben organisaties eraan? - Voor welke organisaties? - Lean binnen productie - Lean binnen dienstverlening - Hoe werkt lean in de non-profit? Bestemd voor Accountants in business, registercontrollers en professionals werkzaam in het financieel-economisch management, die een betere kijk willen krijgen op hun rol in lean management. drs. Raquel Verwei RA

fundamental

64

Docent • drs. Raquel Verwei RA , eigenaar consultancy bedrijf RA’Quel. Raquel is in de basis accountant maar werkt voornamelijk aan organisatieveranderingen en is bijna dagelijks met Lean Six Sigma implementaties bezig.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein

Bijzonderheden: U heeft de training ‘Lean management’ gevolgd of heeft aantoonbare kennis op het gebied van lean management

Doelstelling Na het volgen van deze verdiepingstraining op het gebied van lean accounting weet u wat lean management voor effect heeft op de verslaggeving en wat de gevolgen van lean management zijn voor u en uw afdeling. U heeft het niveau van een Lean Six Sigma Orange Belt. Inhoud • groeipad naar lean accounting, drie stadia • vier lean accounting methoden • zes belangrijke noodzakelijke veranderingen • WIP to SWIP, OEE • gebruik van The Box Score • eliminatie van overbodige transacties (arbeid, materiaal, voorraad) • proces debiteuren, proces crediteuren, proces grootboek en maandafsluitingen • value stream performance management (gebruik van waardestromen en matrices) • value stream costing (een andere kijk op kostprijsberekening) • lean accounting en verkoop (Sales, operational and Financial Planning) • praktijkvoorbeelden Docent • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent en examinator (Internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit drs. Stefan Betting RA

advanced

65

Management accounting & control

Management accounting & control

Datum / Locatie: Maandag 2 december 2013

Datum / Locatie: Dinsdag 3 december 2013

Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 595 PE-uren: 6 Bijzonderheden: Volgt u ook de cursus ‘De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement’ (zie pagina 67) op dinsdag 3 december 2013? Dan ontvangt u € 100 korting op de totale cursusprijs.

The financial and change De wereld verandert snel en verandering is nodig om bij te blijven. Het vermogen om te veranderen is op alle niveaus in de organisatie een strategische competentie. Voor de financiële functie binnen organisaties is dit in tweeërlei opzicht het geval. In de eerste plaats als ondersteuner van het algemeen management bij het realiseren van de veranderingen die voor de organisatie als geheel op de agenda staan. En in de tweede plaats bij het initiëren en doorvoeren van veranderingen in de eigen financiële keuken. Doelstelling In deze cursus staat uw rol als change agent centraal. Change agent zijn in een veranderingsproces wil zeggen optreden als leider of als lid van het veranderteam die de organisatie in beweging brengt. De change agent is tevens klankbord, sparringpartner en vraagbaak van het management. Het optreden als change agent vraagt van de financiële professional niet alleen inzicht in eigentijdse veranderingsprocessen en benaderingen, maar vereist ook de nodige persoonlijke bagage om ‘in de storm te staan’ en leiderschap te tonen. Na afloop heeft u meer inzicht in veranderprocessen. De inzichten van managementgoeroes zoals John P. Kotter (Leading Change), Malcolm Gladwell (The Tipping Point) en Jim Collins (Built to Last and Good to Great) worden met u gedeeld. Hierbij gaat zowel aandacht uit naar wat u wel maar ook naar wat u vooral niet moet doen. Inhoud Onderwerpen zijn onder meer: • • • • • • • • • •

nbavrc.nl

van goed naar geweldig het creëren van urgentie vormen van een sterke, sturende coalitie formuleren van een aansprekende visie communiceren van de visie de kracht van de context empowerment en verwijderen van obstakels creëren van eerste quick wins vasthoudendheid bestendigen van de nieuwe cultuur

Bestemd voor Financiële professionals, accountants en controllers die hun inzicht in het veranderkundige spel willen vergroten en een reflectie op hun eigen rol hierbinnen willen krijgen. Docent(en) • drs. Karel van Wijngaarden, associate trainer Improfin Groep

fundamental

66

De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Hoe kunt u als financial invloed uitoefenen op de bedrijfscultuur? De bedrijfscultuur is het karakter van de organisatie. Wilt u succesvol veranderingen realiseren dan komt u als financial in aanraking met cultuur. Vergaar daarom inzicht in de eigen afdelings- of bedrijfscultuur. Cultuur verbindt immers met onderwerpen als risicohouding, het nemen en afleggen van verantwoordelijkheid, veranderbereidheid en integriteit. Naast inzicht in de eigen bedrijfscultuur is er kort aandacht voor internationale cultuurverschillen. De internationalisering van het bedrijfsleven confronteert u als financial steeds vaker met geografische cultuurverschillen. Aan de hand van het gedachtengoed van Hofstede, Trompenaars en Schein krijgt u inzicht in hoe u gewoonten en gedrag vanuit een andere cultuur kunt opvatten en hoe u daar effectief mee omgaat. Doelstelling In de ochtend wordt ingegaan op wat het belang van een gezonde en passende bedrijfs- en afdelingscultuur is. U krijgt instrumenten en zienswijzen aangereikt waarmee u in uw eigen invloedssfeer kan sturen en interveniëren. Met voorbeelden uit de actualiteit gebruiken wij de thema’s integriteit en risicomanagement om het abstracte begrip cultuur te verbinden aan uw dagelijkse praktijk. De middag gaat in op internationale cultuurverschillen en hoe u hier effectief mee omgaat.

Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6 Bijzonderheden: Volgt u ook de cursus ‘The financial and change’ (zie pagina 66) op maandag 2 december 2013? Dan ontvangt u € 100 korting op de totale cursusprijs.

Inhoud Onderwerpen die in de ochtend aan bod komen: • het karakter van de organisatie • belang van inzicht in bedrijfs- en afdelingsculturen • de invloed van de bedrijfscultuur op integriteit en risicomanagement • het in kaart brengen van de bedrijfscultuur: modellen, benaderingen, etc. • wat zijn de ‘knoppen’ om te sturen op de cultuur? Middagprogramma: • internationale cultuurdimensies (machtsafstand, individualisme vs. collectivisme) • verschillen in organisatieculturen of samenwerkingsverbanden • hoe om te gaan met cultuurverschillen? Bestemd voor Financiële professionals, accountants en controllers die in een veranderproces inzicht willen krijgen in het belang van cultuur en hoe hiermee om te gaan in de dagelijkse praktijk. Docent(en) • drs. Karel van Wijngaarden, associate trainer Improfin Groep

drs. Karel van Wijngaarden

fundamental

67

Management accounting & control

Management accounting & control

Datum / Locatie: Woensdag 6 november 2013

Datum / Locatie: Woensdag 2 oktober 2013

Regardz Airport Hotel, Rotterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Een nieuwe kijk op budgeting?

Actualiteiten management control

Trapt u op de rem of op het gaspedaal?

En de relatie naar uw eigen praktijk!

Wat zijn de voor- en nadelen van de aanwezige jaarplanning en budgettering in uw organisatie? Kunt u de manier van budgetteren van uw organisatie verbeteren? En hoe pakt u dit aan?

Deze cursus geeft u inzicht in de meest aansprekende recente ontwikkelingen op het gebied van management control. De cursus is bedoeld voor ervaren professionals in lijn- en stafposities die verantwoordelijk zijn voor planning en besturing van organisaties.

Doelstelling Gewapend met praktijkonderzoek over ‘het budget’, gaan we na waar uw budget en jaarplan zich qua functionaliteit bevindt. Afhankelijk van de organisatorische eigenschappen en uitdagingen in uw omgeving bespreken we suggesties voor verbetering. De docent reikt u een aantal direct toepasbare instrumenten aan en u gaat concreet aan de slag. Inhoud Aan de hand van theorieën van Emanuels, Hopwood, Merchant, Vosselman, De Waal en Zimmerman zetten we tijdens deze cursus de knelpunten die bij jaarplan- en budgetgebruik naar voren kunnen komen op een rij. We bespreken waarom welke vernieuwingen wel en niet werken. We gaan het belang van organisatorische eigenschappen na voor het effectief gebruik van een vorm van budgetteren en jaarplanning. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • De bedoeling van budget en jaarplan en wat er in de praktijk van terechtkomt • Concrete knelpunten • Zijn er verbeteringen mogelijk? • De link met de organisatie typering • Hoe werkt het in uw organisatie? • Waar zitten mogelijke nuttige aanpassingen? Bestemd voor CFO’s, controllers en financial executives. Docent(en) • drs. Rob Schapink RC, zelfstandig trainer en docent onder andere bij Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit van Amsterdam en Universiteit Nyenrode (management accounting & control)

drs. Rob Schapink RC

fundamental

68

Doelstelling Na deze cursus heeft u inzicht in de actuele situatie op het gebied van management control en bent u weer op de hoogte gebracht van de inzichten in het vakgebied en kunt u deze toepassen in uw eigen praktijk! Door praktische cases projecteert u de inzichten op uw eigen organisatie.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Inhoud Recente ontwikkelingen op het gebied van management control zoals: • de strategie van de organisatie en het gewenste gedrag • het sturen en beïnvloeden van gewenst gedrag in de organisatie • de inrichting, werking en de effecten van stuurgetallen en budgettering in organisaties • vormgeving van beheersingsinstrumenten in verschillende bedrijfssituaties Bespreken van de onderzoeksresultaten op onderdelen van management control, zoals: • verschillende vormen van prestatiemeting en -beoordeling • de invloed van risicomanagement • de verantwoording naar stakeholders vanuit de organisatie Bespreken van de ervaringen met management control in specifieke bedrijfssituaties, zoals de eigen organisatie. De specifieke management control situaties zullen hierbij worden besproken. Bestemd voor Controllers, accountants en overige financieel professionals. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer CSE&T BV

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

69

Management accounting & control Datum / Locatie: Dinsdag 5 november 2013

nieuw

Optimaliseer uw planning en control

Beyond control

Als controller bent u het aanspreekpunt voor de organisatie om alles rond planning en control te organiseren. Maar is planning en control wel goed ingericht? Ook de controller ontkomt niet aan bezuinigingen en efficiency-slagen. Bent u nog bezig met details in rapportages of richt u zich als business partner op strategische doelen van de organisatie en het risicomanagement in de organisatie? Welke veranderingen zijn nodig om de planning en controlcyclus ook écht te laten werken? Hoe maak je een groeitraject van financial control naar management control?

Bent u ook geïnteresseerd in de waarheid achter de getallen? Hoe houdt u als CFO en controller oog voor de capabilities van uw organisatie? De toekomstige financiële resultaten van een onderneming worden bepaald door het vermogen (capabilities) van een organisatie om de strategie te realiseren. Dit moet echter wel gemeten en gemanaged worden. Dit geldt voor de materiële en de immateriële zaken die met elkaar dit vermogen vormen. Als deze capabilities goed worden gemanaged, dan zullen de budgetten worden gehaald en zijn de investeringen rendabel.

PE-uren: 6

Doelstelling Na afloop van deze cursus bent u in staat om planning en control in te richten in uw (non-)profitorganisatie. U signaleert gewenste veranderingen en gaat met een plan van aanpak de deur uit.

Bijzonderheden: Voorbereiding: scan de planning en control in uw organisatie. Verwachte voorbereidingstijd 1 uur.

Inhoud U wordt gevraagd uw eigen planning en control proces én organisatie door te lichten als voorbereiding op de cursus. Tijdens deze interactieve sessie krijgt u tools om uw planning en control te verbeteren en de vinger op de zere plek te leggen. Vraagstukken als communicatie rond de strategie, besluitvorming in de organisatie, rapportagestructuren en verantwoording zijn aanknopingspunten tot discussie rond uw praktijkcase.

Doelstelling Structurele winstgevendheid (sustainable profit) van een bedrijf is een combinatie van het huidige financiële resultaat en de afstemming van de organisatie op de strategie (strategic alignment). In de cursus “Beyond control” wordt het gedachtegoed van Kaplan en Lachotzki uitgewerkt. U krijgt oog voor de beschikbaarheid en de kwaliteit van de capabilities. Zo kunt u de realiteitszin en de haalbaarheid van het budget en de investeringsvoorstellen beoordelen.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595

Bestemd voor De cursus is met name interessant voor registercontrollers en accountants in business die zich bezig (gaan) houden met de inrichting van planning en control. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV

Management accounting & control Datum / Locatie: Dinsdag 24 september 2013 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 15.30 - 20.30 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 495 PE-uren: 5

Met name in de huidige economische onzekerheid, ligt de sleutel op het vlak van complexiteit en onderlinge afhankelijkheden: het gestructureerd verdiepen in en de dialoog voeren over de operationele en mens gerelateerde kant van de ‘business’. Dit betekent meer dan ooit sterke betrokkenheid creëren en een vinger aan de pols houden bij de uitvoering van de strategie. Tijdens de cursus wordt u vertrouwd gemaakt met deze gedachten. Tenslotte gaat de docent in op de vraag hoe men dit alles concreet kan maken en wordt een aantal direct toepasbare instrumenten aangereikt. Inhoud De volgende onderwerpen komen aan de orde: • structurele winstgevendheid • strategic alignment • rol en verantwoordelijkheid van de CFO en van de controller • aanwezigheid en kwaliteit van de capabilities • meten van de kwaliteit van de capabilities • voorbeeldbedrijven (Numico, Vopak, gemeente Den Haag en anderen) Docent • drs. Daniëlle Melis MBA, PhD onderzoeker en docent van diverse degree en executive programma’s van Nyenrode Business Universiteit.

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

70

drs. Daniëlle Melis MBA

advanced

71

Management accounting & control

Management accounting & control

Datum / Locatie: Dinsdag 17 september 2013

Datum / Locatie: Maandag 25 en dinsdag 26 november 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 14.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 350 Niet-leden € 450 PE-uren: 5 Bijzonderheden: Is deze cursus niet wat u zoekt? Wellicht is de cursus Treasury en derivaten op pagina 43 iets voor u.

Treasury control De treasury afdeling heeft veel invloed op de ondernemingsresultaten en compliance. Het is een uitdaging om een samenspel van organisatorische maatregelen te definiëren zodat tijdig kan worden gesignaleerd en geacteerd. Enerzijds zijn hierbij de treasury-processen, bedrijfscultuur en governance van de business van belang en anderzijds de relaties met de financiële wereld. Doelstelling Na het volgen van deze cursus heeft u inzicht in de opzet en inrichting van de treasury organisatie. U bent bekend met treasury processen en weet hoe verantwoordelijkheden kunnen worden verdeeld. Na afloop heeft u een duidelijk en praktisch hanteerbaar treasury control framework. Inhoud De onvoorspelbaarheid van de markt zorgt voor een toename van aan de financiële functie verbonden risico’s. Steeds meer organisaties vertrouwen erop dat naleving van wet- en regelgeving een verbetering van administratieve processen, rapportages en van de interne controle inhoudt. Dat neemt niet weg dat een interne controle (control awareness) dient te zijn gebaseerd op governance en te vermijden risico’s in de organisatie. Deze cursus biedt u een treasury control framework en gaat onder meer in op: • • • • •

de beschrijving van treasury processen de aan de financiële functie gerelateerde specifieke risico’s de beleidsformulering de opzet en inrichting van de treasury organisatie, de verdeling van verantwoordelijkheden en de limitering van bevoegdheden risico-analyse

Naast praktijkcases en voorbeelden uit de energiesector en consumentenelectronica, gaat u zelf aan de slag met het treasury control framework voor de eigen organisatie. Bestemd voor CFO’s, controllers en treasurers met kennis van en/of interesse voor treasury control, die het inzicht in en de beheersbaarheid van treasury processen willen verbeteren en de vertaalslag naar risico-beheersingsmaatregelen willen maken. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

72

Management control in winstgerichte organisaties Effectief besturen en beheersen Management control ondersteunt organisaties bij de realisatie van hun strategie. Maar wat is echt effectief bij het besturen en beheersen van winstgerichte organisaties? Welke actuele ontwikkelingen en inzichten zijn er op dat terrein? Welke concepten en technieken passen succesvolle ondernemingen toe en wat kunnen we hiervan leren? Deze vragen staan centraal tijdens deze tweedaagse cursus. Doelstelling Na afloop heeft u gedegen kennis van actuele concepten en technieken voor management control en de toepassingsmogelijkheden daarvan. Inhoud Aan de hand van cases bespreken wij onderstaande onderwerpen: • • • • • • • • • •

Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.695 PE-punten: 14 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Management accounting & control’

Ontwikkelingen in performance management; Time-driven activity-based costing; Customer profitability analysis; Prestatiebeloning met issues als accounting myopia, controllability, motivatie; Mainstream- management control: cybernetica en economische organisatietheorie. Illustratie met behulp van Geneen Machine; Management control en de constructie van ‘homo economicus’ met mogelijke ‘crowding out’; De rol van cijfers in management control. Afrekening en/of dialoog? De rol van de controller hierin; Performance management met financials en non-financials: reikwijdte en grenzen. Illustratie met Lever Industrial. Performance management als een actor-netwerk; Management control en vertrouwen; Management control van intra-en interfirm relaties. Illustratie met Eastern University Catalog (eventueel NAM-casus).

Bestemd voor Controllers en financieel managers/directeuren van winstgerichte ondernemingen. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, hoogleraar financial - en treasury management Vrije Universiteit van Amsterdam • prof. dr. ir. Michael Corbey, associate dean, academic director en hoogleraar TiasNimbas Business School, Tilburg University • prof. dr. Ed Vosselman, hoogleraar accounting faculteit managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen en hoogleraar management control publieke en non-profitsector, Zijlstra Center.

prof. dr. ir. Michael Corbey

advanced

73

Persoonlijke vaardigheden

drs. Martijn Kerkhof RA

Persoonlijke vaardigheden

Interview Martijn Kerkhof

Coaching

Leiderschap helpt de organisatie verder

Als leider neemt u dagelijks beslissingen. De consequenties van deze beslissingen kunnen ver reikend zijn en impact hebben op de strategie, de organisatie, de mensen en op uw eigen positie en rol. Tijd voor reflectie is schaars. Coachingsgesprekken bieden de rust om in alle openheid en met garantie voor vertrouwelijkheid (persoonlijke) zaken rustig door te nemen die voor u als leider belangrijk zijn.

Martijn Kerkhof is Director of Financial Services van Beate Uhse. In de praktijk houdt hij zich vooral bezig met algemeen leiderschap. Daarbij zet hij zich in om de organisatie volwassener te maken door mensen meer verantwoordelijkheid te geven. De training General management en leadership kwam hierbij goed van pas. Bovendien bleek de training een waardevolle uitbreiding van zijn netwerk. Nog regelmatig weten Martijn en zijn medecursisten elkaar te vinden.

Doelstelling Coaching heeft als doel de effectiviteit van uw leiderschap te verhogen. Door middel van open vragen, ofwel ‘guided discovery’, wordt de weg geopend naar nieuwe inzichten.

Datum / Locatie: Data op verzoek Locatie wordt in overleg bepaald Tijd: 6 x 1,5 uur coaching + 4 uur voorbereidingstijd Prijs: Leden € 3.800 Niet-leden € 3.800 PE-uren: 13

Martijn Kerkhof: “Tot halverwege 2010 werkte ik bij Ernst & Young. Een strak georganiseerd bedrijf waar je werkt met goed opgeleide, ambitieuze mensen. Coachend leiderschap past in zo’n omgeving. Bij Beate Uhse kwam ik in een compleet andere cultuur, veel meer operationeel. In de aansturing merkte ik dat ik veel moest uitleggen en niet te snel moest gaan. Een flinke omschakeling in mijn stijl van leidinggeven. Toch wilde ik geen ouderwetse chef zijn die alles bepaalt en controleert. Bij Ernst & Young heb ik ervaren hoe waardevol het is als mensen intrinsiek gemotiveerd zijn en hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Dat probeer ik hier ook te bereiken.”

“Je merkt het op verschillende manieren: mensen komen niet meer naar mij toe met een probleem, maar met een oplossing of een idee.” Martijn Kerkhof

“Ik had verwacht dat mijn werk zich vooral zou toespitsen op het managen van de Finance-afdeling. Maar in praktijk houd ik me vooral bezig met algemeen leiderschap. Het verder ontwikkelen van mensen is belangrijk voor de professionalisering van het bedrijf. Ik wil dat onze medewerkers groeien en plezier in hun werk hebben. Vanuit mijn positie heb ik veel invloed op de bedrijfscultuur: ik geef mijn stijl van leiderschap door aan de managers onder mij en zij geven dit weer verder door. Langzamerhand zie ik verandering komen. Je merkt het op verschillende manieren: mensen komen niet meer naar mij toe met een probleem, maar met een oplossing of een idee. Ze nemen verantwoordelijkheid voor het resultaat, delegeren makkelijker en doen hun werk met meer plezier.” “Als Director of Financial Services maak ik deel uit van een vijfkoppige raad van bestuur. Een jong team met een gemiddelde leeftijd van 40 jaar. Ik ben de enige externe; de anderen komen allemaal uit het bedrijf. Er is een groot verschil in ervaring en opleiding. Ik ben de theoreticus die kijkt naar de risico’s en die er soms de rem even op zet. Maar inmiddels voel ik me vooral ondernemer. Ik praat mee over beleid en strategie en sluit zakelijke deals. Om mijn werk goed te kunnen doen en meer ondersteuning te kunnen geven aan de CEO heb ik een cursus General management en leadership gevolgd. Dat was heel leerzaam. Een aantal onderdelen heb ik doorgepresenteerd binnen de RvB. Ook zij willen leren en groeien. Met mijn cursusgenoten heb ik nog regelmatig contact. Als RvB-lid heb je in je eigen organisatie maar een beperkt aantal mensen met wie je kunt spiegelen, zeker binnen Finance. In zo’n cursusgroep zitten mensen met een Finance-achtergrond, maar uit een andere werkomgeving. We hebben nog regelmatig contact. Een zeer waardevolle uitbreiding van mijn netwerk.” drs. Martijn Kerkhof RA is sinds 2012 Director of Financial Services van Beate Uhse Groep. Daarnaast is hij sinds september 2010 CFO van Pabo (een onderdeel van de Beate Uhse Groep).

74

Inhoud Het coachingtraject duurt een half jaar en bestaat uit 6 gesprekken van minimaal 1,5 uur. Tijdens het traject krijgt u ook opdrachten die in totaal circa 4 uur tijd van u vragen. De gesprekken deelt u zelf met de coach in. Het eerste gesprek is een kennismaking waarin een verkenning plaatsvindt van de omgeving waarin u opereert en de vraagstukken die u heeft. Op basis daarvan wordt uw coaching doelstelling geformuleerd. In de vervolggesprekken wordt, vanuit de zaken die op dat moment voor u van belang zijn, gewerkt aan deze doelstelling. Het is wenselijk na 5 gesprekken een reflectieverslag te schrijven dat u samen met de coach bespreekt. Hiermee verankert u het geleerde na het coachingsprogramma in uw dagelijks werk. Openheid en vertrouwelijkheid zijn voorwaarden voor het succes van uw coaching. De coach vervult wisselende rollen: van luisteraar en adviseur tot warm, soms kritisch, klankbord. U kunt onder andere terecht voor deze vraagstukken: • Welke omgevingsfactoren bevorderen of belemmeren de veranderingen die ik wil doorvoeren? • Gebruik ik mijn talenten volledig? • Hoe ontwikkel ik me van tactisch leider tot strategisch en visionair leider? • Wat inspireert mij? • Wat heb ik altijd gehoopt te bereiken in mijn leven? • Hoe ga ik om met een lastige doch waardevolle medewerker? • Waarom wil mijn team niet meedoen aan de veranderingen die zo noodzakelijk zijn? • Hoe blijf ik vitaal? • Hoe leg ik de lat hoger bij minder presterende medewerkers? • Hoe bevorder ik de samenwerking binnen de organisatie? Bestemd voor Controllers en accountants met ruime ervaring in een leidinggevende positie. Docent(en) • drs. Bernadette Kester EMccc, gecertificeerd executive coach en leiderschapscoach. Als bedrijfseconoom en bedrijfskundige heeft zij 25 jaar ervaring als leidinggevende in diverse sectoren en met name in de financiële sector. In 2013 heeft zij een Master diploma gehaald aan INSEAD voor het programma Coaching and Consulting for Change.

drs. Bernadette Kester

advanced + expert

75

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Maandag 7 en dinsdag 8 oktober 2013

Datum / Locatie: Maandag 18 en dinsdag 19 november 2013

De controller als business partner

Decision support in de praktijk

Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.30 uur

Controllers fungeren in toenemende mate als business partner. Dit betekent een nieuwe rol die om nieuwe vaardigheden en een andere manier van denken vraagt. Tijdens deze training krijgt u inzicht in uw eigen vaste denkpatronen. U leert hoe u creatiever samenwerkt met het management en (strategische) beslissingen neemt. Tijdens deze 2-daagse training oefent u met een acteur op de diverse rollen van de controller en de communicatiestijl die daar bij past.

Werkt u als financieel professional? Dan is uw rol in decision support niet meer weg te denken. Vooruitkijken en meedenken met het management zijn daarbij elementen. Hoe ziet het proces van besluitvorming eruit en hoe raakt u zo vroeg mogelijk betrokken. Het management verwacht dat u niet alleen kritisch meedenkt, maar ook constructief en creatief.

Prijs: (incl. logies) Leden € 1.295 Niet-leden € 1.395

Doelstelling Na deze training kent u diverse effectieve communicatiestijlen voor de uiteenlopende rollen die een controller heeft. U vergroot uw inzicht in uw eigen denkpatronen. U leert uw collega’s binnen het managementteam in te schatten en hoe u invloed kunt uitoefenen.

PE-uren: 14

Inhoud • gevaren van routinematig denken • inzicht in de krachtenvelden en oerinstincten binnen uw organisatie • de nieuwste psychologische inzichten gebruiken om te bereiken wat u wilt • problemen vanuit meerdere perspectieven bekijken • diverse rollen van de controller herkennen en op het juiste moment toepassen • vergroot uw overtuigingskracht door uw collega’s beter te doorgronden • ontwikkeling naar een betere gesprekpartner op strategisch niveau • de juiste vragen stellen en het eigen standpunt bepleiten

Bilderberg Hotel De Keizerskroon, Apeldoorn

Bijzonderheden: Incl. acteur op dag 2

U ontvangt na afloop van de training een persoonlijk rapport met een beschrijving van uw gedragsprofiel. Bestemd voor Controllers en financiële professionals die zich verder willen ontwikkelen tot een effectieve business partner binnen hun eigen organisatie. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

Doelstelling Deze training biedt u inzichten om uw toegevoegde waarde te vergroten en samen met het management tot een weloverwogen besluitvorming te komen. De training bestaat uit drie delen die direct toepasbaar zijn in de praktijk. Inhoud Deel één: aan boord komen • Hoe ziet het informatieprofiel en de informatiebehoefte van uw manager eruit? • Een krachtige structuur om de knelpunten van uw organisatie boven water te krijgen; • Interesse wekken om vroegtijdig betrokken te worden bij vraagstukken; • De onbewuste mechanismen bij besluitvorming en hoe daar mee om te gaan. Deel twee: navigeren en meedenken over de koers • Gericht kunnen meedenken over risico’s en kansen met behulp van de zes denkhoedenmethode™; • Vanuit verschillende perspectieven leren denken om tot een besluit te komen; • Hoe wordt u een gewaardeerde sparringpartner.

Bilderberg Hotel De Keizerskroon, Apeldoorn Tijd: 09.30 - 20.00 / 09:00 - 16:30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.295 Niet-leden € 1.395 PE-uren: 14 Bijzonderheden: U werkt zoveel mogelijk met eigen casuïstiek en tussendoor gaat u aan de slag met praktijkopdrachten.

Deel drie: navigeren op de woelige zee • Hoe gaat u om met dominante managers en hun informatieverzoeken? • Onderhandelingsvaardigheden waarmee u krijgt wat u wilt; • Focus houden. Wat is belangrijk in plaats van urgent? Resultaten • U wordt eerder betrokken bij (strategische) vraagstukken; • U leert vanuit verschillende denkmethoden naar vraagstukken te kijken; • U leert uw eigen koers te varen en adequaat te reageren op ‘nice to know’ ad hoc verzoeken; • U leert om te gaan met sturende mensen zonder vechten of vluchten; • U wordt eerder gevraagd om mee te denken bij niet-financiële thema’s.

nbavrc.nl

Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals.

Gert-Jan Spenkelink

fundamental

76

Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

advanced

77

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Donderdag 28 en vrijdag 29 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 7 oktober 2013

Bilderberg Hotel De Buunderkamp, Wolfheze Tijd: 09.30 - 19.30 / 09.00 - 17.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.695 Niet-leden € 1.795 PE-uren: 14 Bijzonderheden: Deelnemers krijgen een brief toegezonden waarmee ze de casus kunnen voorbereiden. Verwachte voorbereidingstijd 1 uur. Maximaal 10 deelnemers.

Inzicht in en invloed op krachtenvelden

Het herkennen van fraudesignalen

Bent u werkzaam in een omgeving waarin politiek en strategie een rol spelen? En bent u zich bewust van ‘politiekstrategische krachten’ binnen en rondom uw functie en organisatie? Dan kunt u effectiever leren omgaan met deze krachtenvelden en plezier krijgen in het spel.

Wie een ziekte wil bestrijden, zal de symptomen moeten kunnen herkennen. Hetzelfde geldt voor fraudebestrijding; kennis over het ontstaan en de ontwikkeling van een bepaalde fraudevorm is essentieel.

Vanuit uw organisatie en uw functie streeft u bepaalde doelen na. Soms zijn er krachtenvelden die het bereiken van die doelen in de weg kunnen staan. Die krachtenvelden ontstaan doordat collega’s vanuit andere overtuigingen, opvattingen en behoeftes mogelijk andere doelen nastreven. Nog lastiger wordt het als die weerstanden gebaseerd zijn op onzichtbare in de persoon verankerde drijfveren.

Inhoud In deze 2-daagse training brengt u uw eigen casus in en leert u wat krachtenvelden zijn en hoe ze ontstaan. Bij aanvang wordt de theorie (analysemodel) van de krachtenvelden aangereikt. Deze wordt voortdurend gespiegeld aan de door u ingebrachte casus. De theorie over krachtenvelden wordt afgewisseld met opdrachten en oefeningen waarin u leert grip te krijgen op krachtenvelden en ze zelfs vóór u kunt laten werken.

Bestemd voor Controllers, accountants en andere financial executives die werkzaam zijn in een omgeving waarin politiek en strategie een rol spelen. Docent(en) • Evert Spaans, senior trainer en adviseur van Bureau Zuidema

fundamental

78

Tijd: 14.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 325 PE-uren: 3

Doelstelling • U ontwikkelt inzicht in hoe politiek-strategische krachten uw werk beïnvloeden en kunnen frustreren; • U krijgt een model aangereikt waarmee u krachtenvelden in beeld kunt brengen en analyseren; • U ontwikkelt inzicht in de drijfveren van actoren die actief zijn binnen uw krachtenveld; • U verdiept zich in competenties die van belang zijn om krachtenvelden te doorgronden en meer in uw voordeel te laten werken; • U houdt uw beeld ten aanzien van integriteit binnen uw werk kritisch tegen het licht; • U heeft geoefend met een aantal ‘invloed-strategieën’.

U ontdekt dat een krachtenveld is samengesteld uit een samenspel van actoren die vanuit hun eigen drijfveren keuzes maken. Die keuzes kunnen de door u te bereiken doelen in de weg staan. De theorie wisselen we af met diverse opdrachten en oefeningen, waarin u zich kunt bekwamen in competenties die van belang zijn om krachtenvelden te doorgronden en meer naar uw hand te zetten. De training wordt afgesloten met een managementgame waarin de diverse elementen van het krachtenveldmodel worden gesimuleerd.

Evert Spaans

In deze cursus beantwoorden we vragen als: Hoe ontstaat fraude? Door welke (herkenbare en repeterende) factoren kan fraude zijn beslag krijgen? Hoe komt een (tot dan integer) persoon ertoe zich te laten verleiden tot frauduleus handelen? En (h)erkent men de ‘beslissende’ stap? Kan men op eigen kracht zijn integriteit terugvinden? Of slechts na ingrijpen van een onderzoeker? Welke vaste patronen zijn in de fraudevelden te onderscheiden? Waarom is het noodzakelijk dergelijke patronen tijdig te herkennen?

Nyenrode Business Universiteit, Breukelen

Fraude manifesteert zich zelden onaangekondigd, maar te vaak zijn signalen veronachtzaamd of zelfs niet eens als zodanig herkend. Tal van signalen worden in dit cursusonderdeel gepresenteerd en besproken. Vervolgens wordt het fraudeonderzoek zelf behandeld. Aan de orde komen vragen als: Bent u bevoegd te onderzoeken? Welke wet- en regelgeving is van toepassing? Hoe bouwt u een interview op? Welke vragen stelt u beslist wel of niet? Hoe beluistert u juist datgene wat de betrokkene u niet zegt? En hoe onderscheidt de oprechte mens zich van de niet-oprechte? Op welk moment kunt u confronterend worden in uw interview en hoe pakt u dat aan? Hoe haalt u met terugwerkende kracht zoveel mogelijk integriteitschendingen naar boven? Hoe waarborgt u dat de betrokkene zich niet later zal beroepen op onvrijwillige deelname aan het interview en de toepassing van dwang? Doelstelling Na deze cursus heeft u meer inzicht in het herkennen van symptomen en fraudesignalen. Inhoud In deze cursus komen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: • ontstaan en ontwikkeling van fraude • fraudepatronen en signalen • fraudeonderzoek • interviewtechniek Bestemd voor De cursus ‘het herkennen van fraudesignalen’ is bedoeld voor accountants, fiscalisten, advocaten, adviseurs, controllers en bedrijfseconomen. Docent • René ter Haar RA CFE, directeur 4iTrust Integrity Services

René ter Haar RA CFE

advanced

79

Persoonlijke vaardigheden

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Maandag 11 en dinsdag 12 november 2013

Datum / Locatie: Vrijdag 20 september 2013 of donderdag 31 oktober 2013

Bilderberg Hotel de Keizerskroon, Apeldoorn Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.050 Niet-leden € 1.150 PE-uren: 12 Bijzonderheden: Vooraf wordt u gevraagd om kort een leerdoelstelling (en waar mogelijk casuïstiek) op papier te zetten

Effectief onderhandelen

Snellezen en mindmapping

U onderhandelt iedere dag over uiteenlopende standpunten of verschillende meningen. Denk hierbij aan het vaststellen van budgetten, het maken van investeringsbeslissingen of het stellen van prioriteiten. We onderhandelen steeds vaker, maar dat gaat niet iedereen gemakkelijk af. Gelukkig zijn onderhandelvaardigheden goed te leren en kan iedereen naar een goed resultaat streven zonder dat relaties onder druk komen te staan.

Voor u als hoogopgeleide professional is het belangrijk dat u binnen uw vakgebied up to date blijft. ‘Een leven lang leren’ hoort daarbij. In de praktijk betekent dat regelmatig veel leeswerk. Daarnaast heeft u in de dagelijkse uitvoering van uw werkzaamheden vaak te maken met veel informatie die door u in korte tijd gelezen en begrepen moet worden. Via snellezen en mindmapping leert u sneller te lezen en beter te onthouden. Bovendien zal het u ook veel tijd gaan besparen want een verdrievoudiging van de leessnelheid is geen uitzondering.

Wilt u uw onderhandelingspositie structureel verbeteren? In deze training krijgt u inzicht in de verschillende onderhandelingsfasen en onderhandelingstechnieken. U werkt in kleine groepen aan eigen casuïstiek en ontdekt uw eigen stijl én hoe deze effectief in te zetten. In praktijksimulaties met een acteur leert u de overige onderhandelingstechnieken te herkennen en om te gaan met de ‘slimme spelletjes’ van uw collega/gesprekspartner. U leert op te komen voor uw eigen belangen, hoe een win-win situatie te creëren en een goede relatie met uw gesprekspartner(s) in stand te houden. Doelstelling De training ‘Effectief onderhandelen’ leert u onderhandelen wanneer er sprake is van wederkerigheid en gezamenlijke belangen. Ook krijgt u inzicht in de verschillende onderhandelingstechnieken en leert u in te spelen op de technieken van de onderhandelaar die de regels aan zijn laars lapt en zijn eigen belangen en resultaten voorop stelt. Inhoud Dag 1: Positioneel onderhandelen vs. denken in belangen. De fasen in het onderhandelen en het kunnen omgaan met lastige mensen: • voorbereidingsfase • openingsfase • discussiefase • exploratiefase • loven en bieden • de impasse en de overeenkomst • de ‘dirty tricks’ herkennen en pareren Dag 2: Eigen onderhandelstijl herkennen en effectief kunnen inzetten. • de kracht van de ander gebruiken; onderhandel Jiu Jitsu • lichaamstaal tijdens onderhandelingen herkennen • kunnen werken met een BAZO (Beste Alternatief Zonder Overeenkomst) • persoonlijke onderhandelstrategieën bedenken die voor je werken • Gebruik kunnen maken van creativiteit om onderhandelingen verder te krijgen • praktijksimulaties oefenen met een trainingsacteur • transfer naar de praktijk

Gert-Jan Spenkelink

fundamental

80

Doelstelling Verbeter uw leessnelheid Ervaar tijdens deze training dat u sneller kunt lezen zonder begrip te verliezen. Door een andere leestechniek toe te passen, vergroot u uw productiviteit. Verbeter uw begrip Door het maken van een mindmap kunt u uw begrip van een tekst verbeteren. Maar u kunt mindmapping ook inzetten op andere manieren: • u kunt grip krijgen op complexe projecten • u kunt het als ondersteuning gebruiken om lastige beslissingen beter geïnformeerd te nemen • u kunt lang vervlogen herinneringen weer naar boven halen

Bilderberg hotel De Klepperman, Hoevelaken Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 420 Niet-leden € 490 PE-uren: 7 Bijzonderheden: Maximaal 12 deelnemers. Neem twee boeken mee: een roman en een non-fictie boek.

In deze training leert u de basisbeginselen waarmee u direct aan de slag gaat. Inhoud • 0-meting van uw huidige leessnelheid • Theorie over de samenwerking tussen de ogen en het brein • Eerste snelheidsoefening: een zogenaamde speed drill • Associatieoefening ter voorbereiding op het mindmappen • Uitleg over samenhang tussen sleutelwoorden en het geheugen • Leesoefening op basis van sleutelwoorden • Het ontwikkelen van een persoonlijke snelleesstijl • Tempo verhogen aan de hand van persoonlijke snelleesstijlen • Mindmapoefening gericht op het naar boven halen van herinneringen • Het ontwikkelen van zelfvertrouwen bij het snellezen • Uitleg over leesstrategie en scannen van tekst • Als eindoefening gaat u een half uur tot 45 minuten snellezen in een non-fictie boek. • De stof die u tot zich neemt, legt u vast in een mindmap.

Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals.

Bestemd voor Iedere financiële professional die behoefte heeft aan tijdsbesparing, het verbeteren van het begrip en versnellen van de eigen leessnelheid.

Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

Docent(en) • Bas Hoorn, directeur en hoofdtrainer van trainingsbureau BasHoorn.nl

Bas Hoorn

fundamental

81

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Dinsdag 10 december 2013 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 19.30 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 750 PE-uren: 8

Persoonlijke vaardigheden



Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Financiële professionals werken hard en volgens een bepaalde routine. Maandafsluitingen, begrotingsrondes en jaarrekeningen zorgen voor constante werkdruk en deadlines. U wilt als financieel professional ook uw (interne) klanten graag meer adviseren en met hen sparren over financiële beslissingen, maar komt daar niet genoeg aan toe. Deze training gaat daarom niet alleen over de organisatie van tijd, maar vooral ook over de organisatie van u zelf. Doelstelling U leert wat het verschil is tussen dringende en belangrijke zaken op basis van effectiviteit in plaats van alleen efficiency. Bovendien maakt u een inventarisatie van uw eigen producten en diensten en mogelijke routinematigheid in het aanbod. Met deze aanpak behaalt u meer resultaat met minder inspanning. Er blijft meer tijd over voor zaken die u als financieel professional belangrijk vindt. Na het volgen van deze training: • Bent u zich bewust van uw eigen manier van werken; • Kunt u tijd vrijmaken voor lange termijn vraagstukken; • Beheerst u de vaardigheden zoals het omgaan met deadlines, ‘nee’-zeggen en delegeren; • Weet u wat uw klanten werkelijk willen en treedt u meer als business partner op. Inhoud In de training gaat het om effectief omgaan met uw tijd - de juiste dingen doen: • • • • • • •

de principes van effectieve personen tijdsbesteding in kaart brengen het 80/20 principe: - bepalen van de eigen uit te voeren taken - welke 20% bepalen 80% van het resultaat - de kracht van de hefboomwerking ‘nee’ durven zeggen en de ‘vraag-achter-de-vraag’ achterhalen tijd vrij maken betekent effectief delegeren en communiceren de timemanagement-matrix persoonlijk actieplan opstellen en uitvoeren

Bestemd voor Financiële professionals. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills Gert-Jan Spenkelink

fundamental

82

Profit from English Presenteer uw rapportages in correct Engels! Door internationalisering van het bedrijfsleven komt u als financieel professional steeds vaker in aanraking met de Engelse taal. U publiceert wellicht uw maandrapportages in het Engels of u heeft te maken met Engelstalige gesprekspartners zoals uw leidinggevende, zakelijke relatie of investeerder. Een goede beheersing van de Engelse taal en het financiële jargon is daarom een must. U wilt namelijk de juiste boodschap overbrengen bij de presentatie van bijvoorbeeld uw maandrapportage. Doelstelling Na deze training is uw gebruik van zakelijke en financiële terminologie tijdens vergaderingen over financiële onderwerpen verbeterd. U bent een betere gesprekspartner voor uw Engelstalige collega of zakenrelatie. Inhoud Tijdens de training oefenen we de verschillende fases van een vergadering om de stof te presenteren: • • • • • •

First impressions: uzelf voorstellen, uw bedrijf introduceren, small talk, huidige projecten. Vergaderen: een vergadering voorzitten of eraan deelnemen, mensen onderbreken, uw mening geven, tijd winnen, een discussie voeren, informatie inwinnen en bevestigen. Diplomatiek taalgebruik: waarom zeggen Engelstaligen niet wat ze bedoelen? Ligt het aan de zender of de ontvanger? Rapportages presenteren: grammatica, structuur en taalgebruik bij rapportages. Doelstellingen omschrijven, resultaten, oorzaak en gevolg, meningen en feiten omschrijven, vooruitkijken, aanbevelingen doen. Presenteren: levendig en overtuigend zijn, met gebruikmaking van expressieve taal en idioom. Veranderingen: hoe omschrijft u trends, veranderingen en verwachtingen? Hoe rapporteert u over resultaten, oorzaak en gevolg? Het gebruik van woordenschat om rapportages een lading te geven.

Op basis van de intake komen relevante onderwerpen aan bod, zoals: het budget voor volgend jaar, maandrapportages, investeringsplannen, bezuinigingen. Een integraal onderdeel van deze training zijn de voorbereidingsactiviteiten. Voorafgaand aan elke sessie maakt u deze via online learning. Houdt u rekening met in totaal 4 uur voorbereidingstijd. Bestemd voor Financiële professionals die door hun werk in aanraking komen met het Engels. Een minimumniveau van het Engels is vereist. Uw kennis wordt getoetst door middel van een schriftelijke en telefonische intake. Wilt u meer informatie, neemt u dan contact op met NBA-VRC Opleidingen via 020 - 301 04 05.

Datum / Locatie: Dinsdag 5 november en dinsdag 12 november 2013 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 1.095 Niet-leden € 1.150 PE-uren: 18 Bijzonderheden: Dit is een ‘blended’ training en bestaat uit 4 uur online learning en 14 uur training op locatie.

“Word een betere gesprekspartner voor uw Engelstalige collega of zakenrelatie”

Docent(en) Een trainer van The Square Mile geeft de training. The Square Mile is gespecialiseerd in zakelijke taaltraining en werkt met klanten uit verschillende sectoren. In de financiële sector leveren ze trainingen bij o.a. De Nederlandsche Bank, de AFM en Grant Thornton Accountants.

advanced

83

nieuw

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Donderdag 10 oktober 2013



Risicomanagement

Actief luisteren als leiderschapstool

Interview Arnout van der Veer

“Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen” - Winston Churchill

Risicomanagement draait om mensen

Prijs: Leden € 325 Niet-leden € 400

Luisteren is één van de belangrijkste vaardigheden van een leider. Vooral leiders die werken met hoog opgeleide professionals en jonge medewerkers merken dat actief luisteren een essentiële vaardigheid is om het team gemotiveerd te houden.

De wereld is steeds complexer geworden door globalisering, ingrijpende economische ontwikkelingen en incidenten als terroristische aanslagen. Dat heeft veel impact op bedrijven, groot en klein. Een effect is dat zij zelf ook complexer zijn geworden. Dat maakt de taak van de risicomanager niet eenvoudiger. Hij moet al die ontwikkelingen en structuren goed kunnen doorgronden, wat een groot analytisch vermogen vergt. Wij spreken erover met Arnout van der Veer RA, chief risk officer van Reed Elsevier.

PE-uren: 4

Helaas is actief luisteren lastiger dan het lijkt. Horen wat iemand zegt en de ander daadwerkelijk begrijpen zijn twee verschillende zaken. Waar u als succesvol manager de neiging hebt om snel tot een oordeel en bijbehorende beslissing te willen komen, staat dit wel eens het luisteren in de weg. Met alle gevolgen van dien wanneer de implementatie van de beslissing moet plaatsvinden.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 13.30 - 18.00 uur

Bijzonderheden: Ter voorbereiding krijgt u een digitale vragenlijst gemaild (invultijd 5 tot 10 minuten)

Doelstelling Deze workshop geeft u het inzicht in verschillende manieren van luisteren en behandelt technieken om anderen beter te verstaan en te begrijpen. U leert te voorkomen dat uw aannames en oordelen in de weg zitten. U leert effectieve technieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen. En u leert tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner. Deze workshop is daarmee een essentiële aanvulling op uw managementvaardigheden. Inhoud Na het volgen van de workshop heeft u de volgende inzichten en resultaten: • u bent effectiever in uw werk doordat u gesprekspartners beter leert begrijpen; • uw gesprekspartners merken dat u beter luistert; • u kent de vier belangrijkste manieren om te luisteren en weet wanneer u deze kunt toepassen; • u weet hoe u voorkomt dat uw aannames en oordelen in de weg zitten bij het luisteren; • u kent gesprekstechnieken om gericht door te vragen zodat anderen u meer willen vertellen; • u hebt inzichten om beter tussen de regels door te luisteren naar de bedoelingen, zorgen en wensen van uw gesprekspartner; • u heeft inzicht in uw eigen luisterstijl en persoonlijke valkuilen. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financial executives in een leiderschapsrol of die deze ambiëren.

Lars Duursma

Docent(en) Lars Duursma, directeur van Debatrix. Overtuigexpert (o.a. NOS, BNR & NRC) en voormalig wereldkampioen debatteren. Executive coach van lijsttrekkers tot aan CEO’s bij carrièrebepalende optredens, van speeches tot board meetings.

Arnout van der Veer RA

“We leven in een ingewikkelde tijd en de omgeving verandert snel. Als risicomanager kun je niet meer volstaan met een strak proces waarin je ontwikkelingen signaleert en analyseert en vervolgens aan het management rapporteert. Waar het om draait, is dat je de organisatie in staat stelt breed en toekomstgericht naar strategieën te kijken. Daarnaast is het belangrijk dat de risicomanager vooruitkijkt en anticipeert op toekomstige risico’s. Bij Reed Elsevier zetten we hierbij onder meer scenarioplanning in, waarbij we op strategisch niveau naar allerlei externe ontwikkelingen kijken. Welke competenties en vaardigheden zijn belangrijk voor een risicomanager? “Risicomanagement is een vak apart dat je niet een-twee-drie leert. Opleidingen en trainingen zijn belangrijk, maar ook van gesprekken met collega’s en vakgenoten kun je veel leren. Je moet in staat zijn om werkelijk te snappen hoe dingen in elkaar zitten, dus een goed analytisch vermogen is cruciaal. Daarnaast komt er steeds meer aandacht voor de menselijke kant van de bedrijfsvoering - gedrag en ethiek. Hoe gaan mensen in het bedrijf met risico’s om? Om daar meer inzicht in te krijgen, hebben wij de samenwerking gezocht met een gespecialiseerde partij. Wij hebben een model samengesteld waarmee we aan de hand van 25 criteria gedrag en cultuur kunnen objectiveren. Onder meer op het gebied van leiderschap, communicatie en motivatie. Het gaat daarbij niet om het persoonlijk functioneren van individuen, maar om de cultuur in bredere zin. Een goede cultuur hangt nauw samen met transparantie. Het is belangrijk dat er open over risico’s wordt gesproken. Dat valt voor sommige mensen niet mee; zij zien risico’s als problemen en denken dat je daar beter je mond over kunt houden. Wij proberen uit te leggen dat risico’s nu eenmaal aanwezig zijn en dat je ze gewoon goed moet managen. Bovendien gaan risico’s vaak hand in hand met kansen. Vanuit onze scenarioplanning organiseren we workshops waarin we nieuwe ideeën ontwikkelen. Vaak lukt het dan om een risico om te buigen naar een opportunity.” Arnout van der Veer vindt het jammer dat het resultaat van risicomanagement zo moeilijk te meten is. “Eigenlijk wordt de impact van een risico pas duidelijk als het zich voltrokken heeft. Als het risico door goed management onschadelijk wordt gemaakt, is dat heel moeilijk inzichtelijk te maken in termen van performance. In feite komt het erop neer dat wij ons werk goed doen als het bedrijf en de mensen het goed doen.”

“Waar het om draait, is dat je de organisatie in staat stelt breed en toekomstgericht naar strategieën te kijken.” Arnout van der Veer

Arnout van der Veer RA is chief risk officer van Reed Elsevier. In 2010 was hij European Risk Manager of the Year.

fundamental

84

85

Risicomanagement

Risicomanagement

Datum / Locatie: Dinsdag 10 december 2013

Datum / Locatie: Donderdag 28 november 2013

TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 695 Niet-leden € 795 PE-uren: 6 Bijzonderheden: U ontvangt na afloop het boek: Risk management and corporate governance; interconnections in law, accounting and tax

Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Het risicolandschap verandert door de huidige economische tijd in een ras tempo. Publicaties over nieuwe wet- en regelgeving, governance codes, rapporten van bevindingen en nieuwe aangepaste accounting en auditing standaarden zijn aan de orde van de dag. Effectief risicomanagement vraagt echter om een geïntegreerde aanpak. Deze cursus biedt u een overzicht van de relevante ontwikkelingen en laat zien hoe de initiatieven vanuit ondernemingsrecht, belastingrecht, bank- en effectenrecht en accounting op elkaar inspelen en op welke wijze u daarmee risico’s effectief kunt managen. Doelstelling Deze cursus geeft inzicht in de geschiedenis en huidige ontwikkeling van risicomanagement in en tussen de verschillende disciplines accounting & auditing, ondernemersrecht, belastingrecht en bank- en effectenrecht. Het programma biedt u de handvatten om risico’s meer integraal te analyseren en te managen. Inhoud • ontwikkeling risicomanagement in ondernemingsrecht • ontwikkeling risicomanagement in accounting & auditing • ontwikkeling risicomanagement in belastingrecht • ontwikkeling risicomanagement in bank- en effectenrecht • interconnecties tussen de verschillende vakgebieden Bestemd voor Controllers, risk managers en auditors in (hoger) financieel management Docenten • Marijn van Daelen LLM, docent recht en management, Universiteit van Tilburg • prof. dr. Christoph van der Elst, hoogleraar recht en management, Universiteit van Tilburg • dr. Ronald Russo, universitair docent belastingrecht, Universiteit van Tilburg • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School en hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland

Bank risk management: value chain analysis Wilt u meer inzicht krijgen in de waardeketen van een commerciële bank? Deze cursus behandelt de samenstelling van activa en passiva (funding), business mix, provisies en commissie inkomsten, de invloed van marktrentes, renterisicomanagement en operationele kosten. Ook verwachte kredietverliezen en kapitaalallocatie op basis van Basel II en de implicaties van Basel III worden onderzocht en behandeld. U krijgt een plenaire introductie van de diverse onderwerpen. Daarna voert u per onderwerp een casus uit. Alle casuïstiek is gebaseerd op dezelfde bank- en cijferset; zo krijgt u inzicht in de onderlinge verbanden van de deelonderwerpen.

RAI, Amsterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Doelstelling Na deze cursus bent u in staat om: • De verschillende aspecten van de waardeketen van een commerciële bank te benoemen • Uit te leggen wat de concepten ‘pricing for risk’ en ‘pricing for capital’ betekenen • Het belang te onderkennen van adequaat management van kredietrisico, renterisico en kostenbeheersing • De basis kapitaaleisen op basis van Basel II en Basel III te beschrijven i.e. kredietrisico, marktrisico, operationeel risico en liquiditeitsrisico • De relatie te begrijpen tussen risicomanagement en het managen van solvabiliteit • Het uitvoeren van de basiscalculaties die ten grondslag liggen aan RAROC en RARORAC Inhoud • Structuur van bankbalansen en resultatenrekening • Factoren die winstmarges bepalen: rente resultaat, provisies, handelsresultaten, operationele kosten en kredietvoorzieningen • Bancaire risico’s: rente, liquiditeit, kosten, krediet- en kapitaalrisico’s • Factoren die de rentemarge beïnvloeden • Vereiste solvabiliteit, economic profit, RAROC en RARORAC • Rendement op het eigen vermogen: marges, asset yields en leverage Bestemd voor Controllers, accountants, treasurers, risk managers en internal auditors. Docent(en) • Frans van Laar heeft 18 jaar ervaring in de bancaire sector. Hij is aandelenanalist, investor relations manager en directeur geweest. Hij is inmiddels 9 jaar actief als professional trainer op het gebied van financieel manage ment, bank risico management, waardebepaling van ondernemingen en strategie.

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

86

Frans van Laar

advanced

87

Risicomanagement

Risicomanagement

Datum / Locatie: Donderdag 14 november 2013

Datum / Locatie: Maandag 16 december 2013

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 695 PE-uren: 6

Frauderisico’s, witwassen en integriteit De Autoriteit Financiële Markten (AFM) laat zich steeds meer gelden als toezichthouder op het accountantsberoep. Private partijen die zich door een accountant benadeeld voelen zijn snel bereid naar de rechter te stappen. Het toezicht, de claimcultuur en het woud aan regels maken de accountant die niet up-to-date is kwetsbaar. Zeker als het gaat om de onderwerpen fraude, witwassen en integriteit. Mede door de meldplichten verwacht de maatschappij op dit punt veel van de accountant. Reden genoeg dus om te zorgen dat de kennis over deze onderwerpen wordt geactualiseerd. Doelstelling Deelnemers zijn na deze cursus weer bij als het gaat om relevante ontwikkelingen op het gebied van de meldplichten en andere regelgeving op het gebied van fraude en witwassen, en de jurisprudentie en casuïstiek daarover. Een en ander wordt geplaatst in het perspectief van het brede begrip integriteit. Inhoud Aan bod komen onder meer: • COS 240 • jurisprudentie fraude en witwassen • Leidraad Wet ter voorkoming van witwassen en de financiering van terroristische activiteiten (WWFT) • casuïstiek fraude en witwassen • meldplichten • aanpak zwartspaarders • bespreking dilemma’s en integriteitsissues

Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie In elke nieuwe richtlijn of governance code neemt risicomanagement een steeds prominentere rol in. Helder moet worden gemaakt wat nu eigenlijk onder een goed werkend risicomanagementsysteem wordt verstaan. Daarnaast zijn er meerdere smaken qua ERM frameworks, nu ook ISO31000 en M_o_R het licht hebben gezien. De trend is om te sturen op onzekerheden welke het behalen van gestelde organisatiedoelen in gevaar kunnen brengen. Risicomanagement wordt daarmee ook wel gedefinieerd als de balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Voor de controller zijn deze ontwikkelingen een kans om zijn/haar positie te veranderen naar een pro-actievere adviesfunctie.

Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-uren: 6

Doelstelling Na afloop van de cursus kent u de meest actuele stand van zaken rondom risicomanagement. U heeft inzicht in de valkuilen en succesfactoren van de verankering binnen uw organisatie. U krijgt handvatten voor de te nemen stappen om risicomanagement te professionaliseren.

Bijzonderheden: EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC Opleidingen ledenprijs

Inhoud • uitleg ISO31000, COSO, M_o_R (verschillen en overeenkomsten) • proces van risicomanagement: risico-identificatie, inclusief risicoperceptie • vaststellen risicotolerantie / ontwerpen van een stresstest • creëren van draagvlak voor risicomanagement • implementatiestrategieën • praktijkcase

De cursus kent naast een insteek vanuit de theorie en regelgeving een praktische opzet, waarbij de deelnemers hun praktijkervaringen en -vragen kunnen inbrengen.

Bestemd voor Accountants en (public) controllers in een controlfunctie in de publieke sector.

Bestemd voor Iedere accountant die zijn vak serieus neemt moet volledig geïnformeerd zijn als het gaat om fraude, witwassen en integriteit. Deze vraagstukken komen zowel voor in het mkb als bij grote ondernemingen. Maar ook de overheid kan erdoor worden getroffen. Daarom is deze cursus interessant voor accountants in business, interne- en externe accountants, mkb-accountants en overheidsaccountants.

Docent(en) • mr. Robert ’t Hart, directeur Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement en docent master risicomanagement Universiteit Twente

Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent, examinator en scriptie- begeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

mr. Robert ’t Hart

advanced

advanced

PUBLIEK 88

89

&

Aanbod openbare accountants, intern accountants en overheidsaccountants nbaopleidingen.nl

90

Data Cursus

Data Cursus

12 september

Accountantspraktijk 2.0

10 december

Actualiteiten Externe verslaggeving

18 september

Het beperken van de aansprakelijkheid van accountants

10 december

De controlestandaarden bij controleopdrachten in het mkb

19 september

Nieuwe diensten voor accountants

17 december

Insolventie: financiering, faillissement en doorstart

25 september

Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief

19 december

Meer rendement uit een adviesgesprek

2 oktober

Hoofdlijnen bij fusies

1 en 2 oktober

Audit van soft controls: identificatie, onderzoek en rapportage

3 oktober

De Dag van de Flex BV

10 en 17 december

Fiscale ontwikkelingen in de groei van een onderneming

3 oktober

De onafhankelijkheid van de accountant

12 en 13 november

Update on ICT & Control(e): IT-Risk en Compliance 2013 (i.s.m. NOREA)

7 oktober

Verordening Gedragscode

13, 14 en 15 november

Mastercourse publieke sector NBA Opleidingen

8 oktober

Data analyse

14 en 15 november

Financial Excel 2010 voor accountants

8 oktober

Doorbraakdenken: anders kijken, anders denken, anders doen

14 en 15 november

Onderhandelen en conflichthantering

9 oktober

De Werkkostenregeling

16 oktober of 13 december

De fiscus: uw businesspartner

10 oktober

Risicogericht samenstellen en de nieuwe VGBA

17, 18 en 19 december

Van Operational  naar Management Control Auditing

16 oktober

Samenstellen voor de gevorderde assistent

19 november

Standard Business Reporting (SBR)

17 oktober

Bedrijfsopvolging en successiewetgeving

19 november

Actualiteiten Regelgeving Accountancy NIEUW

22 oktober

Balansposten en de fiscale spelregels

20 september

Financiële verhoudinge tussen moeder- en dochter-bv

23 oktober

De richtlijnen voor de jaarverslaggeving in het MKB

21 november

Vastgoed en fiscaliteit

23 oktober

Fiscale gevolgen van het vernieuwde huwelijksvermogenrecht

21, 22, 28 en 29 november

Leergang Externe Verslaggeving, kleine rechtspersonen

4 november

Actualiteiten klacht- boete- en tuchtrechtuitspraken NIEUW

23 september of 21 november Fiscale aspecten van ontslag en stamrechten NIEUW

5 november

Actualiteiten aansprakelijkheid bestuurders en toezichthouders

24, 25, 31 oktober,1 november Leergang de kleine BV

5 november

Gestructureerd van traditioneel kantoor naar waardevolle klantenpartner

25 en 26 september

IT-aspecten in de accountantscontrole

5 november

Je tablet als mobiel kantoor NIEUW

25 september

Beoordelen van notariële aktes

5 november

Overdracht van het accountantskantoor

25 september

De beloning van de DGA

5 november

Process mining

26 september

BTW en internet

6 november

Auto en fiscus

26 september

Pensioen voor de DGA, aanpassen of stoppen met eigen beheer NIEUW

6 november

IT security trends

26 september

Meer rendement uit social media

7 november

Aandeelhoudersconflicten

28 en 29 november

Samenwerken binnen het accountantskantoor in de nieuwe markt NIEUW

7 november

Derivaten in de jaarrekening

29 oktober of 16 december

Wegwijs in het fiscale toezicht

11 november

Rapporteren over risico’s: de risicoparagraaf en het in control statement

3 en 4 december

Adviseren met impact: rendementsverbetering

11 november

Testamentenscan

30 oktober

Ontslagaanvraag om bedrijfseconomische redenen: uw rol als accountant

12 november

Actualiteiten Loonheffing

30 oktober

(On)gewone relaties van de DGA met zijn BV

12 november

Actualiteiten woningcorporaties

30 september

Kwaliteitsbeheersing in de mkb praktijk

12 november

Duurzaam ondernemen en de accountant

31 oktober

De BV en haar fiscale dimensie

13 november

Transferpricing en innovatiebox: een ideale combinatie

4, 11 en 18 november

Verdieping Omzetbelasting

14 november

De Werkkostenregeling

5 november en 3 december

Workshop leiderschap voor gevorderden

14 november

Impairment van activa in de vastgoedsector

5 november of 18 december

Verslaggeving voor verenigingen en stichtingen

15 november

Seminar BTW actualiteiten

5 november of 23 december

De zzp’er en de fiscus

19 november

Actualiteit: Optimalisering van fiscale winst

6 en 7 november

Behavioral Finance  Essentials

20 november

De accountant en het bancair krediet

7 en 8 november

Estate planning voor de IB-ondernemer en DGA

20 november

De BV en haar juridisch-economische dimensie

8 oktober

De 4e tranche Awb; de positie van en gevolgen voor u als adviseur

21 november

De toegevoegde waarde van de accountant NIEUW

8 oktober

De accountant als executeur testamentair

21 november

Trends in accountancy

8 oktober

Fiscale aspecten maatschap, VOF, CV: personenvennootschappen

25 november

Ondernemend adviseren bij familiebedrijven

8 oktober

Strategie- en Rendementsverbetering in het MKB

26 november

Financiele instrumenten in de praktijk

9 en 10 oktober

Basiscursus Ondernemingsrecht

27 november

Schuldhulpverlening voor de IB-ondernemer

9 en 10 oktober

Tone at the top’ & Auditen van ‘Internal Environment’

29 november

Seminar Fiscale highlights

9 oktober

Capita Selecta Audit Alerts en Praktijkhandreikingen

2 december

Actualiteiten gezondheidszorg

9 oktober

Van één BV naar holdingstructuren

2 december

De commerciële jaarrekening op fiscale grondslagen

diverse data

Communicatieve vaardigheden voor de accountant

2 december

Subsidiemogelijkheden voor het MKB

diverse data

De samenstellingsopdracht opnieuw samengesteld NIEUW

4 december

Actualiteiten arbeidsrecht



Aanmeldingsformulier NBA-VRC Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres:

Telefoon privé:

E-mailadres: Mobiel: Functie:

RA / RC / AA / Geen van deze *

Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 93, 94 en 95.

Datum:

Handtekening: * Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook aanmelden via www.nbavrc.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA-VRC Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam. Meer informatie vindt u op www.nbavrc.nl

91

&

Algemene voorwaarden NBA-VRC Opleidingen

Aanmeldingsformulier

Deze voorwaarden zijn van toepassing op de overeenkomst tussen de deelnemer (cursist) en de organisatie waarmee de deelnemer de (opleidings)overeenkomst aangaat. De overeenkomst wordt aangegaan met de NBA. De Vereniging van Registercontrollers (VRC) is geen partij bij de overeenkomst.

NBA-VRC Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres:

Telefoon privé:

E-mailadres: Mobiel: Functie:

RA / RC / AA / Geen van deze *

Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 93, 94 en 95.

Datum:

Handtekening: * Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook aanmelden via www.nbavrc.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA-VRC Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam. Meer informatie vindt u op www.nbavrc.nl

92

De in deel A. opgenomen artikelen zijn van toepassing op alle door NBA-VRC Opleidingen georganiseerde opleidingen, de in deel B. opgenomen artikelen zijn aanvullend van toepassing op opleidingen in een verplicht onderwerp en de in deel C. opgenomen voorwaarden zijn aanvullend van toepassing op opleidingen die niet zijn opleidingen in een verplicht onderwerp. Op de incompany opleidingen is een andere set voorwaarden (‘Algemene voorwaarden NBA-VRC Opleidingen Incompany’) van toepassing. Deel A:

Voorwaarden van toepassing op alle door NBA-VRC Opleidingen georganiseerde opleidingen

Artikel 1. Algemeen Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NBA-VRC Opleidingen aan/met een deelnemer met betrekking tot het (doen) verrichten van diensten door NBA-VRC Opleidingen, waaronder begrepen - doch niet beperkt tot - het verzorgen van opleidingen, seminars, trainingen, workshops, congressen, conferenties, summercourses en mastercourses (hierna gezamenlijk te noemen ‘opleidingen’) alsmede het ter beschikking stellen van personen, ruimten en materialen, e.d. en alle daaruit voortvloeiende geschillen. Door inschrijving gaat de deelnemer akkoord met deze voorwaarden. Druk- of typefouten zijn voorbehouden. Artikel 2. Aanmelding 1. De deelnemer verbindt zich voor de gehele opleiding. 2. NBA-VRC Opleidingen contracteert met de individuele deelnemer, niet met het kantoor c.q. de werkgever waarvoor de deelnemer werkzaam is. Het staat de deelnemer vanzelfsprekend vrij om de factuur namens de deelnemer door het kantoor c.q. de werkgever te laten voldoen (‘factuuradres’) maar de deelnemer blijft zelf te allen tijde verantwoordelijk voor volledige en tijdige betaling. 3. NBA-VRC Opleidingen behoudt zich het recht voor om, zonder opgaaf van redenen, individuele inschrijvingen te weigeren. Artikel 3. Prijzen 1. De uitingen in de door NBA-VRC Opleidingen gepubliceerde brochures, folders en andere communicatie uitingen zijn bindend, tenzij in een schriftelijke overeenkomst een andere prijs is overeengekomen. 2. Alle prijzen zijn inclusief opleidingsmateriaal, catering en eventuele in de cursusbeschrijving aangekondigde overnachtingen, tenzij anders vermeld. 3. NBA-VRC Opleidingen heeft het recht de prijzen te allen tijde te wijzigen, met dien verstande dat na bevestiging van een opleiding de op het moment van bevestiging geldende prijs zal blijven gelden, tenzij de opleiding wordt geannuleerd en naar een latere datum wordt verschoven (zie artikel 6), in welk geval de ten tijde van de nieuwe bevestiging geldende prijs van toepassing is. Genoemde prijzen luiden in euro en zijn vrijgesteld van BTW, tenzij anders vermeld. Artikel 4. Betalingsvoorwaarden 1. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen dient de deelnemer de volledige

opleidingsprijs uiterlijk binnen de op de factuur vermelde betalingstermijn, doch indien de opleiding binnen deze termijn aanvangt, in elk geval een werkdag voorafgaand aan aanvang van de opleiding, te (laten) voldoen. 2. De betalingstermijn op de factuur is een fatale termijn. Indien de verschuldigde opleidingsprijs niet tijdig is voldaan, heeft NBA-VRC Opleidingen het recht de overeenkomst niet uit te voeren dan wel voortijdig te beëindigen. In dat geval wordt een overeenkomst beschouwd als door de deelnemer te zijn geannuleerd en zijn de annuleringskosten van toepassing zoals vermeld in artikel 5. Artikel 5. Annulering door deelnemer 1. Gehele of gedeeltelijke annulering van een overeenkomst door een deelnemer dient schriftelijk of per e-mail plaats te vinden. Voor de vaststelling van de annuleringskosten wordt uitgegaan van de datum van ontvangst van het schrijven of de e-mail c.q. de datum waarop de betalingstermijn is verstreken en de deelnemer (nog) niet betaald heeft. 2. Indien de deelnemer uiterlijk 21 dagen voor aanvang van een opleiding zijn deelname schriftelijk annuleert, is € 75,00 administratiekosten verschuldigd en de eventuele reeds gemaakte - niet restitueerbare - kosten, zoals bijvoorbeeld kosten voor overnachtingen. Bij annulering binnen 21 dagen voor aanvang van de opleiding wordt het volledige opleidingsgeld (100%) in rekening gebracht. Artikel 6. Annulering c.q. wijziging door NBA-VRC Opleidingen 1. NBA-VRC Opleidingen heeft het recht zonder opgave van reden wijzigingen (waaronder, doch niet uitsluitend, wijzigingen met betrekking tot de inhoud, de opzet, de docenten, het materiaal, de datum, het tijdstip, de locatie, de plaats waarin de opleiding wordt gegeven) aan te brengen in aangekondigde opleidingen en aangekondigde opleidingen af te gelasten. 2. In geval van afgelasting van een opleiding heeft de deelnemer recht op terug betaling van het volledige door de deelnemer aan NBA-VRC Opleidingen betaalde bedrag. 3. In geval van wijziging van de datum, het tijdstip of de locatie van een opleiding wordt de deelnemer schriftelijk of elektronisch geïnformeerd. In dat geval kan een deelnemer, tenzij anders overeengekomen, binnen 14 dagen na dagtekening van het schrijven of de e-mail betreffende de wijziging, kosteloos annuleren door middel van een schrijven of e-mail. Artikel 7. Klachtenprocedure 1. Klachten dienen binnen 14 dagen na constatering gemotiveerd aan NBA-VRC Opleidingen te worden meegedeeld. Binnen 5 werkdagen ontvangt de verzender een bevestiging van ontvangst. Alle klachten worden vertrouwelijk en binnen 4 weken na ontvangst behandeld. De uitgebreide klachtenprocedure staat beschreven op www.nbavrc.nl, u vindt hier tevens het digitale klachtenformulier. 2. Het indienen van een klacht laat de nakoming van de betalingsverplichtingen onverlet. Artikel 8. Aansprakelijkheid 1. NBA-VRC Opleidingen spant zich in om alle activiteiten kwalitatief optimaal te verrichten, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Niet uitgesloten kan worden dat desondanks foutieve inhoudelijke informatie wordt verstrekt, hetzij door de docent tijdens de opleiding, hetzij in het schriftelijk materiaal dat als onderdeel van de opleiding aan de deelnemer wordt verstrekt. NBA-VRC Opleidingen sluit

93

iedere aansprakelijkheid hiervoor uit, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid zijdens NBA-VRC Opleidingen en/of haar leidinggevenden. 2. De gehele contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid van NBA-VRC Opleidingen jegens de deelnemer aan een opleiding is beperkt tot aansprakelijkheid met betrekking tot directe schade (waaronder niet wordt begrepen: indirecte schade, gevolgschade, verminderde goodwill, bedrijfsstagnatie en daarmee samenhangend verlies of schade) met een maximum van het totaalbedrag aan vergoedingen die de deelnemer uit hoofde van de overeenkomst aan een opleiding aan NBA-VRC Opleidingen heeft voldaan. 3. De deelnemer vrijwaart NBA-VRC Opleidingen tegen alle vorderingen van derden - waaronder begrepen doch niet beperkt tot de werkgever dan wel werknemers van de deelnemer - die hetzij rechtstreeks hetzij indirect voortvloeien uit de in het kader van de overeenkomst verrichte werkzaamheden. Artikel 9. Overmacht 1. In het geval dat NBA-VRC Opleidingen door overmacht wordt verhinderd om de overeengekomen dienstverlening/ werkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te voeren, heeft NBA-VRC Opleidingen het recht om de uitvoering van de overeenkomst op te schorten of de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, dit naar keuze van NBA-VRC Opleidingen, zonder dat NBA-VRC Opleidingen tot vergoeding van enige schade is gehouden. 2. Onder overmacht wordt mede - maar niet uitsluitend - verstaan verhinderingen aan de zijde van de docent, zoals verhindering door (persoonlijke) omstandigheden als ziekte of overlijden van de docent dan wel naasten van de docent en omstandigheden in weer of verkeer die een vertraging of verhindering van de docent veroorzaken. Artikel 10. Verwerking van persoonsgegevens Als een deelnemer zich aanmeldt voor een opleiding uit het aanbod van NBA-VRC Opleidingen worden de persoonsgegevens gebruikt bij het samenstellen van een deelnemerslijst (persoonsnaam en naam werkgever). Tevens worden de gegevens van personen die geen accountant of registercontroller zijn, opgenomen in het klantenbestand (waartoe de Vereniging van Registercontrollers ook toegang heeft) om de deelnemer in de toekomst te kunnen informeren over het opleidingsaanbod. Indien een deelnemer bezwaar heeft tegen het opnemen van gegevens in het klantenbestand dan kan de deelnemer dat door middel van een schrijven of een e-mail (gericht aan: [email protected]) aangeven. De gegevens van een deelnemer worden vertrouwelijk behandeld en niet zonder toestemming van de desbetreffende deelnemer aan derden verstrekt, tenzij enig wettelijk voorschrift hiertoe verplicht of dit noodzakelijk is voor een audit. NBA-VRC Opleidingen handelt in overeenstemming met de Wet bescherming persoonsgegevens. Artikel 11. Permanente Educatie 1. NBA-VRC Opleidingen verstrekt een deelnemer die heeft deelgenomen aan een opleiding een deelnamebewijs indien de deelnemer de presentielijst bij aankomst en vertrek tekent. 2. NBA-VRC Opleidingen is een CEDEO erkende opleidingsinstellingen. Het opleidingsaanbod wordt als erkend opleidingsaanbod aangemeld bij CEDEO. 3. Een opleiding is, tenzij anders aangegeven, een aangemelde opleiding door een erkende PE-instelling in de zin van de nadere voorschriften permanente educatie (www.NBA.nl). Artikel 12. Intellectueel eigendom Het is niet toegestaan om enig(e) van of namens NBA-VRC Opleidingen in het kader van de opleiding verkregen informatie en (werk)materiaal, al dan niet met inschakeling van derden, geheel of ten dele te verveelvoudigen, te openbaren of te exploiteren. Het maken van beeld- en/of geluidopnamen tijdens de opleiding is

94

Artikel 13. Rechts- en forumkeuze 1. Op alle overeenkomsten met NBA-VRC Opleidingen is Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen voortvloeiende uit overeenkomsten met NBA-VRC Opleidingen worden voorgelegd aan de bevoegde rechter te Amsterdam.

Artikel 16. Aanvullende voorwaarden verwerking persoonsgegevens Indien een pre-learning module onderdeel uitmaakt van de opleiding (bij de cursus Beroepsethiek) dan worden de gegevens van de deelnemer eenmalig verstrekt aan een derde partij ten behoeve van de pre-learning module. Deze gegevens worden 2,5 jaar na het afronden van de pre-learning module vernietigd. De naar aanleiding van de pre-learning module opgestelde (individuele) rapporten worden alleen aan de deelnemer ter beschikking gesteld en zijn niet inzichtelijk voor NBAVRC Opleidingen of derden.

Deel B:

Deel C:

uitdrukkelijk verboden. NBA, een door NBA-VRC Opleidingen ingeschakelde derde dan wel de docent is auteursrechthebbende op het lesmateriaal, voor zover het lesmateriaal niet anders vermeld.

Voorwaarden die specifiek van toepassing zijn op opleidingen in een verplicht onderwerp

Onderstaande voorwaarden zijn - naast de in deel A opgenomen voorwaarden van toepassing op opleidingen in een verplicht onderwerp. Opleidingen in een verplicht onderwerp zijn opleidingen in onderwerpen die verplicht zijn gesteld door NBA of VRC. De NBA heeft voor de jaren 2012-2013 het onderwerp Beroepsethiek verplicht gesteld voor accountants in business. Artikel 14. Aanvullende voorwaarden aanmelding 1. Een deelnemer aan een verplichte opleiding kan zich alleen elektronisch aanmelden via de internetsite www.nbavrc.nl en www.nbaopleidingen.nl, door te klikken op een sessie van zijn of haar keuze. 2. De overeenkomst tussen de deelnemer en NBA-VRC Opleidingen komt tot stand door de elektronische bevestiging door NBA-VRC Opleidingen aan de deelnemer van diens elektronische aanmelding. 3. Plaatsing bij een opleiding in een verplicht onderwerp geschiedt in volgorde van binnenkomst van de elektronische aanmeldingen. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan elektronisch of telefonisch bericht. 4. Aanmelding voor een verplichte opleiding is mogelijk tot één week voor aan- vang van de training. 5. Elke deelnemer ontvangt elektronisch een deelnamebevestiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. Artikel 15. Aanvullende voorwaarden toelating tot opleiding, naleving regelgeving en doorschuiven 1. NBA-VRC Opleidingen behoudt zich het recht voor deelnemer de toegang tot de opleidingsbijeenkomst te weigeren indien de deelnemer niet tijdig de prelearning module heeft verricht. Restitutie van het cursusgeld zal in dat geval niet plaatsvinden. 2. In tegenstelling tot de opleidingen in een niet verplicht onderwerp is het bij op leidingen in een verplicht onderwerp mogelijk, mits 21 dagen voorafgaand aan de opleidingsbijeenkomst aangegeven, om een andere opleidingsbijeenkomst te volgen dan de opleidingsbijeenkomst waarvoor men zich heeft ingeschreven. Hieraan zijn geen extra kosten verbonden. ‘Doorschuiven’ is niet mogelijk binnen 21 dagen voorafgaand aan de opleidingsbijeenkomst, mocht de deelnemer verhinderd zijn dan wordt 100% van het opleidingsgeld - overeenkomstig de annuleringsregeling ex. artikel 5 in rekening gebracht. 3. De deelnemer is zelf verantwoordelijk voor het volledig verrichten van de verschillende opleidingsonderdelen (pre-learning module, cursusbijeenkomst en eventuele evaluatie bijeenkomst) in de juiste volgorde. De beoordeling of een individuele deelnemer heeft voldaan aan de vereisten die worden gesteld door de beroepsorganisaties NBA aan de verplichte opleiding is aan deze organisaties voorbehouden, niet aan NBA-VRC Opleidingen.

Artikel 19. Vervanging bij verhindering Bij verhindering kan een deelnemer zich zonder bijkomende kosten laten vervangen door een ander, mits schriftelijk gemeld vóór aanvang van de opleiding. De deelnemer blijft de gehele oorspronkelijke opleidingsprijs verschuldigd. April 2013, NBA, Afdeling NBA-VRC Opleidingen, Postbus 7984, 1008 AD AMSTERDAM, T: 020 - 301 04 05, F: 020 - 301 03 02, E: [email protected]

Voorwaarden die specifiek van toepassing zijn op opleidingen niet zijnde opleidingen in een verplicht onderwerp

Onderstaande voorwaarden zijn - naast de in deel A opgenomen voorwaarden van toepassing op opleidingen niet zijnde opleidingen in een verplicht onderwerp. Dit zijn alle opleidingen die niet vallen onder de definitie van opleiding in een verplicht onderwerp zoals opgenomen onder “Deel B”. Artikel 17. Aanvullende voorwaarden aanmelding 1. Een deelnemer kan zich aanmelden via de internetsite, door te klikken op de opleiding van zijn of haar keuze, of via het aanmeldingsformulier afgedrukt in de NBA-VRC Opleidingen-brochure en via diverse andere communicatiemiddelen. De brochure of een separaat aanmeldingsformulier kan men bij NBA-VRC Opleidingen aanvragen. 2. De overeenkomst tussen de deelnemer en NBA-VRC Opleidingen komt tot stand door de schriftelijke of elektronische bevestiging door NBA-VRC Opleidingen aan de deelnemer van diens schriftelijke of elektronische aanmelding. 3. Een deelnemer kan een volledig ingevuld aanmeldingsformulier per fax (020 - 301 02 54), per e-mail ([email protected]) of per post aan NBA-VRC Opleidingen versturen: NBA-VRC Opleidingen, antwoordnummer 1618, 1000 VB Amsterdam. 4. Plaatsing op een opleiding geschiedt in volgorde van binnenkomst van de inschrijfformulieren. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan schriftelijk, elektronisch of telefonisch bericht. 5. Aanmelding voor de opleidingen die plaatsvinden in Nederland, België, Suri name, Aruba, Curaçao, St. Maarten of Bonaire, St. Eustatius of Saba is mogelijk tot één dag voor aanvang van de opleiding. Indien aanmelding geschiedt binnen 10 werkdagen voorafgaand aan aanvang van de opleiding dan kan een tijdige ontvangst van het opleidingsmateriaal niet worden gegarandeerd. 6. Voor opleidingen die plaatsvinden in andere dan bovengenoemde landen c.q. gebieden kunnen deelnemers zich aanmelden tot 60 dagen voor aanvang van de opleiding. 7. Elke deelnemer ontvangt elektronisch dan wel per post een deelnamebeves tiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. Artikel 18. Kortingen Voor accountants die vallen in categorie Z (leden zonder arbeidsinkomen) zoals bedoeld in de Algemene Contributieverordening, geldt op schriftelijk verzoek aan NBA-VRC Opleidingen een korting van 30 procent op de opleidingsprijs.

95

Postbus 7984 1008 AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat 2 - 8 1083 HP Amsterdam T: 020 301 04 05 F: 020 301 03 02 E: [email protected] I: www.nbavrc.nl

Volg ons op twitter www.twitter.com/nbavrc

Scan deze QR-code met een QR-lezer op uw smartphone om direct naar de site te gaan