AA) en registercontrollers (RC)

NBA-VRC Opleidingen Najaar 2012

Accountants in business (RA/AA) en registercontrollers (RC)

Voorheen CI-VERA

nbavrc.nl

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenwerking Overzicht per kennisgebied najaar 2012 4 Dit cursusaanbod is ontwikkeld door NBA-VRC Opleidingen Chronologisch overzicht najaar 2012 6 (voorheen CI-VERA). NBA-VRC is een samenwerking tussen NBA-VRC en NBA-VRC Opleidingen 8 de NBA (accountants in business) en de VRC (registerconProgrammaraad 9 trollers). NBA-VRC Opleidingen is CEDEO-erkend. Praktische informatie 10 Meer weten/aanmelden? Incompany cursussen 14 Speciaal voor u uitgelicht 15 Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursus omschrijvingen en beschikbare plaatsen op onze website: Kennisgebieden: www.nbavrc.nl. • Online learning 16 • Verplicht onderwerp 18 Wilt u persoonlijk contact of een advies: • Specials 21 Telefoon: 020 - 301 04 05 (cursusinschrijvingen) of • Algemeen & strategisch management 30 020 - 301 03 14 (inhoudelijke informatie) • Externe verslaggeving 35 Fax: 020 - 301 03 02 • Finance 45 E-mail: [email protected] • Fiscaal & recht 52 • Governance & assurance 57 • IT & assurance 62 Interviews: Andrea Willemse • Management accounting & control 66 Opmaak: Madeggs • Persoonlijke vaardigheden 77 Druk: Jurriaans Lindenbaum Grafimedia • Risicomanagement 88 Wijzigingen en zetfouten voorbehouden. Interviews: • prof. dr. Muel Kaptein 17 • drs. John van Haaren RC 20 • drs. Wouter Vosmeer RC 29 • drs. Annette Mosman RA 34 • Ton Aarts AA 44 • mr. drs. Herbert Reimers AA CPA 51 • drs. Theo Eysink RA 56 • prof. dr. Hans Leenaars RA 61 • René van de Kieft RC MAC 65 • drs. Arie Brienen RA 76 • drs. Cindy van Atteveldt RC 87 Aanmeldingsformulier 93 Cursusaanbod voor openbare accountants 95 Algemene voorwaarden 97

Voorwoord Permanente educatie is van belang om mentaal fit te blijven. De noodzaak daartoe werd aardig geïllustreerd toen mijn team betrokken was bij de controlled auction van N.V. KEMA. In een dergelijk proces moet het financieel management van het bedrijf door een ‘opfriscursus’. Op veel vragen moet snel vanuit een nieuw perspectief antwoord worden gegeven - bij voorbeeld rekening houdende met kopers uit private equity. Kunnen we sneller rapporteren? Klopt het budget proces? Is een balanced scorecard op zijn plaats? Zijn onze plannen specifiek en implementeerbaar genoeg? Zijn onze controls op orde? Hoe organiseren we het verkoopproces? Hebben wij ons werkkapitaal in de hand? Werken we met de juiste KPIs? Welke WACC en hurdlerates zijn straks van toepassing? Wat betekent dat voor onze strategische investeringsplannen? Hoeveel risico mag onze financieringsstrategie toelaten? Laten onze IT systemen eventuele splitsing en ontvlechting toe? Hoe staan wij tegenover een one-tier board? Uiteindelijk is Det Norske Veritas de koper van KEMA geworden. DNV adopteert als deel van de transactie een divisiestructuur. Ook dat geeft weer een heel nieuw perspectief. Welke functies blijven corporate, en wat doen de divisies? Hoe stemmen we M&A beleid, tax, treasury reporting af? Hoe om te gaan met pensioenrisico’s, systeemintegratie, beloningssystemen? Wat betekent het gekozen locked box mechanisme voor onze nieuwe eigenaar? Teamleden die hun ‘mental fitness’ hebben bijgehouden komen in een dergelijke situatie moeiteloos boven drijven. Ook zonder een verkoopproces zijn er natuurlijk tal van situaties waar dat zo is. Permanente educatie is dus een must en als lid van de programmaraad kan ik de cursussen van NBA-VRC Opleidingen van harte aanbevelen. Ik wens al mijn collega’s in financieel management een mooi, veelzijdig, succesvol en leerzaam jaar. Studeer ze!

Jos Huijbregts CFO DNV KEMA Energy & Sustainability

3

Overzicht per kennisgebied Titel

Data 2012

PE

Pagina

Online learning FinanceMentor diversen 1/2/3 per module 16 Verplicht onderwerp Verplichte training Beroepsethiek diverse data 8 18 Gedragscode VRC 10 september of 13 november 3 19 Specials Summercourse voor financieel managers 2012 NIEUW 9 - 11 juli of 27 - 29 augustus 20 21 Mastercourse voor financieel managers 2012 NIEUW 1 - 3 oktober 20 22 Mastercourse publieke sector 12 -14 november 20 23 Masterclass controlling 26 - 30 november 36 24 Masterclass accountancy actueel 12 december 6 25 Masterclass operational excellence for financial executives 29 en 30 oktober 13 26 Masterclass fusie & overname 6 en 7 november 15 27 Masterclass inrichting financiële functie 24, 25 september en 29 oktober 20 28 Algemeen & strategisch management General management and leadership 19 - 23 november 36 30 Actualiteiten strategisch management 12 oktober 6 31 Strategie implementatie NIEUW 29 en 30 november 13 32 Scenarioplanning 3 december 7 33 Externe verslaggeving Basiscursus IFRS 25 - 27 september 20 35 Advanced course on IFRS 27 - 29 november 20 36 Update externe verslaggeving voor accountants in business 2 oktober 4 37 Update IFRS 2012 VERNIEUWD 12 november 7 38 Update IFRS 4 NIEUW 6 december 4 39 To lease or not to lease 19 september 6 40 Basiscursus Solvency II VERNIEUWD 8 november 5 41 Basel III 30 oktober 6 42 Fast closing en toch effectief rapporteren 16 november 6 43 Finance Masterclass Best in finance 2012: corporate finance NIEUW 8, 13, 14 of 15 november 5 45 Masterclass Best in finance 2012: business valuation 20 november 5 46 Strategic finance 11 en 12 december 13 47 Financiële instrumenten: derivaten 18 en 19 december 14 48 Financiering en financieringsdocumentatie 9 oktober 7 49 Best practices in valuation 2 en 3 oktober 12 50 Fiscaal & recht Zorgplicht in concernverband 9 november 6 52 Actualiteiten ondernemingsrecht 29 november 5 53 Corporate recovery 20 september 8 54 Corrupt or not corrupt ? 30 oktober 4 55

4

Titel

Data 2012

PE

Pagina

Governance & assurance Actualiteiten corporate governance NIEUW 11 oktober 5 57 Public control & governance 26 september 5 58 Masterclass internal control 14 november 7 59 Horizontaal toezicht 1 november 6 60 IT & assurance Masterclass where finance and IT meet 19 november 3 62 AO nieuwe stijl 8 oktober 6 63 Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering 5 juli of 13 december 6 64 Management accounting & control Fundamentals of pricing for controllers 26 en 27 november 12 66 Een nieuwe kijk op budgeting? 1 november 6 67 The financial and change 13 december 6 68 De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement 14 december 6 69 Lean accounting 3 december 6 70 Optimaliseer uw planning & control 23 november 6 71 Actualiteiten management control NIEUW 4 oktober of 11 oktober 6 72 Management control in winstgerichte organisaties 27 en 28 november 14 73 Treasury control VERNIEUWD 27 september 5 74 De rol van de controller in de publieke sector 7 november 6 75 Persoonlijke vaardigheden Coaching op aanvraag 13 77 Het fundament van leiderschap NIEUW 5, 6 november en 4 december 17 78 De controller als business partner 8 en 9 oktober 14 79 Decision support in de praktijk 5 en 6 november 14 80 Adviseren, de expertise voorbij NIEUW 15 november 6 81 Inzicht in en invloed op krachtenvelden 13 en 14 december 14 82 Effectief tijdbeheer voor financiële professionals 6 december 8 83 Snellezen en mindmapping NIEUW 2 november 7 84 Profit from English 7 en 14 november 18 85 Zaken doen met China en India 29 november 7 86 Risicomanagement Risicomanagement 10 oktober 6 88 Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering 10 december 6 89 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 30 oktober 6 90 Bank risk management: value chain analysis 7 december 6 91 Frauderisico’s, witwassen en integriteit 15 november 6 92 Speciaal voor de publieke sector Mastercourse publieke sector 12 - 14 november 20 23 Public control & governance 26 september 5 58 De rol van de controller in de publieke sector 7 november 6 75 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 30 oktober 6 90

5

Chronologisch overzicht

6

Data 2012

Titel

PE

Pagina

diverse data op aanvraag 5 juli 9 - 11 juli 27 - 29 augustus 10 september 19 september 20 september 24, 25 september en 29 oktober 25 - 27 september 26 september 27 september 1 - 3 oktober 2 oktober 2 en 3 oktober 4 oktober 8 oktober 8 en 9 oktober 9 oktober 10 oktober 11 oktober 11 oktober 12 oktober 29 en 30 oktober 30 oktober 30 oktober 30 oktober 1 november 1 november 2 november 5 en 6 november 5, 6 november en 4 december 6 en 7 november 7 november 7 en 14 november 8 november 8, 13, 14 of 15 november

Verplichte training Beroepsethiek Coaching Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering Summercourse voor financieel managers 2012 NIEUW Summercourse voor financieel managers 2012 NIEUW Gedragscode VRC To lease or not to lease Corporate recovery Masterclass inrichting financiële functie Basiscursus IFRS Public control & governance Treasury control VERNIEUWD Mastercourse voor financieel managers 2012 NIEUW Update externe verslaggeving voor accountants in business Best practices in valuation Actualiteiten management control NIEUW AO nieuwe stijl De controller als business partner Financiering en financieringsdocumentatie Risicomanagement Actualiteiten corporate governance NIEUW Actualiteiten management control NIEUW Actualiteiten strategisch management Masterclass operational excellence for financial executives Basel III Corrupt or not corrupt ? Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie Horizontaal toezicht Een nieuwe kijk op budgeting? Snellezen en mindmapping NIEUW Decision support in de praktijk Het fundament van leiderschap NIEUW Masterclass fusie & overname De rol van de controller in de publieke sector Profit from English Basiscursus Solvency II VERNIEUWD Masterclass Best in finance 2012: corporate finance NIEUW

8 18 13 77 6 64 20 21 20 21 3 19 6 40 8 54 20 28 20 35 5 58 5 74 20 22 4 37 12 50 6 72 6 63 14 79 7 49 6 88 5 57 6 72 6 31 13 26 6 42 4 55 6 90 6 60 6 67 7 84 14 80 17 78 15 27 6 75 18 85 5 41 5 45

Data 2012

Titel

PE

Pagina

9 november 12 november 12 - 14 november 13 november 14 november 15 november 15 november 16 november 19 november 19 - 23 november 20 november 23 november 26 en 27 november 26 - 30 november 27 en 28 november 27 - 29 november 29 november 29 november 29 en 30 november 3 december 3 december 6 december 6 december 7 december 10 december 11 en 12 december 12 december 13 december 13 december 13 en 14 december 14 december 18 en 19 december

Zorgplicht in concernverband Update IFRS 2012 VERNIEUWD Mastercourse publieke sector Gedragscode VRC Masterclass internal control Adviseren, de expertise voorbij NIEUW Frauderisico’s, witwassen en integriteit Fast closing en toch effectief rapporteren Masterclass where finance and IT meet General management and leadership Masterclass Best in finance 2012: business valuation Optimaliseer uw planning & control Fundamentals of pricing for controllers Masterclass controlling Management control in winstgerichte organisaties Advanced course on IFRS Actualiteiten ondernemingsrecht Zaken doen met China en India Strategie implementatie NIEUW Scenarioplanning Lean accounting Update IFRS 4 NIEUW Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Bank risk management: value chain analysis Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Strategic finance Masterclass accountancy actueel Business Intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering The financial and change Inzicht in en invloed op krachtenvelden De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Financiële instrumenten: derivaten

6 52 7 38 20 23 3 19 7 59 6 81 6 92 6 43 3 62 36 30 5 46 6 71 12 66 36 24 14 73 20 36 5 53 7 86 13 32 7 33 6 70 4 39 8 83 6 91 6 89 13 47 6 25 6 64 6 68 14 82 6 69 14 48

7

NBA-VRC en NBA-VRC Opleidingen NBA-VRC (voorheen CI) De naam van het Controllers Instituut (CI) is in 2011 veranderd in NBA-VRC (www.nbavrc.nl). De nieuwe naam draagt de samenwerking tussen beide organisaties NBA en VRC helder en expliciet uit en betekent tegelijk dat de gezamenlijke activiteiten voor leden, onverminderd worden voortgezet. In 1994 is het CI opgericht als een krachtenbundeling tussen de accountants in business van de Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (voorheen NIVRA en NOvAA) en de Vereniging van Registercontrollers (VRC). De VRC bestaat sinds 1988 als zelfstandige vereniging en register. De primaire doelgroep van NBA-VRC omvat hiermee ruim 8000 accountants in business (RA/AA) en 3000 RC’s.

NBA-VRC Opleidingen (voorheen CI-VERA) NBA-VRC Opleidingen (voorheen CI-VERA) ontwikkelt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers en werkt nauw samen met NBA Opleidingen (cursussen voor openbaar-, internen overheids accountants). Het totale cursusaanbod is verdeeld over drie cursusgidsen: - accountants in business & registercontrollers (NBA-VRC Opleidingen) - openbaar accountants (NBA Opleidingen) - intern accountants en overheidsaccountants (NBA Opleidingen en NBA-VRC Opleidingen) Het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers staat op www.nbavrc.nl. Het cursusaanbod voor openbare accountants, intern accountants en overheidsaccountants en het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen staat op www.nbaopleidingen.nl.

Wilt u een andere cursusgids ontvangen? Voor u ligt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers. Wilt u het cursusaanbod van een andere beroepsgroep ook ontvangen, dan kunt u dit bestellen via www.nbavrc.nl of via www.nbaopleidingen.nl

8

Programmaraad Om een blijvend kwalitatief hoogstaand cursusaanbod te behouden is de programmaraad opgericht. De programmaraad is kritisch, adviserend en ondersteunend met betrekking tot de ontwikkeling van het cursusaanbod bestemd voor accountants in business, registercontrollers en andere financiële professionals.

prof. dr. Eddy Vaassen RA professor, Universiteit van Tilburg

drs. Henny Kapteijn RA zelfstandig bestuursadviseur

drs. Arjan Kaaks RC CFO & Member Executive Board Maxeda DIY

drs. Tine van de Werken RA drs. Charles Evers RA CFO, Royal Cosun lid RvB, MC Haaglanden

drs. Jos Huijbregts RC CFO DNV KEMA Energy & Sustainability

Kritisch De programmaraad kijkt met een kritische blik of het cursusaanbod voldoet aan de opleidingsbehoeften van de leden wat betreft inhoud, vorm (manier van leren) en differentiatie binnen de doelgroep (o.a. branche en loopbaanfase). Adviserend De programmaraad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Zij is een klankbord voor het bestaande aanbod en de verdere ontwikkeling ervan. Hierbij worden de trends, ontwikkelingen en thema’s in het vakgebied op de voet gevolgd. Leden programmaraad Het NBA-VRC bestuur benoemt de programmaraad en streeft naar een evenwichtige samenstelling. Criteria zijn onder andere de werkervaring van de programmaraadleden en kennis van opleidingsbehoeften van leden, trends & ontwikkelingen in het vakgebied. De programmaraadleden zijn met name RA’s en RC’s die komen uit diverse branches en bedrijven, aangevuld met vertegenwoordiging van docenten en wetenschap.

drs. Peter van Rood CFA corporate director treasury, AkzoNobel

drs. Mark Goedhart RC zelfstandig organisatieadviseur Heart Way

9

Praktische informatie Per 1 januari 2007 geldt voor leden van de VRC en accountants in business van de NBA, een regeling permanente educatie. NBA-VRC Opleidingen biedt een uitgebreid en uitgebalanceerd aanbod waarmee u ruimschoots aan uw verplichting kunt voldoen. PE-punten In beginsel staat ieder uur besteed aan permanente educatie gelijk aan 1 PE-punt. Dit kan bijvoorbeeld het volgen van één uur college zijn of één uur voorbereidingstijd voor een cursus. Deelnemers krijgen na afloop een bewijs van deelname ten behoeve van de registratie van activiteiten in het kader van Permanente Educatie. Meer informatie over de PE-regeling vindt u op www.nbavrc.nl.

Kennisgebieden NBA-VRC Opleidingen heeft het cursusaanbod ingedeeld naar kennisgebied. Ieder kennisgebied heeft een andere kleur waardoor u snel kunt bladeren naar de kennisgebieden die voor u interessant zijn. U vindt ook dit najaar weer een aantal nieuwe en vernieuwde cursussen. Aanbod cursussen voor de publieke sector Bij het tot stand brengen van een specifiek op de public controller gericht cursusaanbod is NBA-VRC Opleidingen een samenwerking aangegaan met het European Institute for Certified Public Controllers (EICPC). Leden van het EICPC mogen tegen de ledenprijs deelnemen aan cursussen die specifiek gericht zijn op de publieke sector. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje ‘Speciaal voor de publieke sector’.

10

Partners Het aanbod, samengesteld door NBA-VRC Opleidingen, bestaat uit een mix van één- en meerdaagse programma’s verzorgd door praktijkgerichte docenten en gerenommeerde opleidingsinstituten. Partners waarmee wij onder andere samenwerken zijn:

Europees Instituut voor Certified Public Controllers

Verschillende kennisniveaus en onderwijsvormen Het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen bestaat uit één- en meerdaagse cursussen die ingedeeld zijn in 3 niveaus: fundamental, advanced en expert.

Expert Verdieping voor senior financial executives (advanced +)

en ep rdi Ve

Advanced Verdieping op specifieke onderwerpen, voor RA’s, AA’s en RC’s die fundamentals beheersen

Fundamental Cursussen op postdoctoraal niveau Verbreden & updaten

Het niveau van de cursus wordt aangegeven door het aantal oranje blokjes:

fundamental

advanced

expert

Wilt u weten of het niveau van de cursus geschikt voor u is, bel voor advies met 020 - 301 04 05 of mail naar [email protected].

11

Praktische informatie NBA-VRC Opleidingen heeft voor u de programma’s ingedeeld in verschillende onderwijsvormen. Zo weet u van te voren goed wat u van de bijeenkomst kunt verwachten.

12

•

Cursus Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases. Een cursus bestaat doorgaans uit een halve dag tot drie dagen, waarvan maximaal drie aaneengesloten. Het aantal deelne- mers is, afhankelijk van de cursusopzet, circa tien tot dertig personen.

•

Seminar Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of twee sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen, de interactie tussen sprekers en deelnemers beperkt. Het aantal deelnemers varieert van dertig tot zeventig personen.

•

Mastercourse/class Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn.

•

Training De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vijftien of lager.

•

Online learning Leren via internet op een moment dat het u uitkomt! Online learning is alleen toegankelijk voor leden.

•

Blended learning Een combinatie van online learning gevolgd door een cursus op locatie.

Informatie over NBA-VRC Opleidingen • De meest actuele informatie vindt u op onze website: www.nbavrc.nl • Leden van NBA en VRC informeren wij geregeld over het cursusaanbod via mailingen. • Uiteraard kunt u ons ook bereiken - per telefoon: 020 - 301 04 05 (cursusinschrijvingen) - per telefoon: 020 - 301 03 14 (inhoudelijke informatie) - per fax: 020 - 301 03 02 - per mail: [email protected] Algemene voorwaarden Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 97, 98 en 99. U kunt de algemene voorwaarden ook nalezen op onze website. Aanmelden Bij voorkeur meldt u zich uiterlijk vier weken voor aanvang van een cursus aan. Zo kunnen wij de belangstelling peilen en indien nodig een extra bijeenkomst plannen. Bovendien dient u zich voor sommige cursussen tijdig voor te bereiden. Aanmelden kan via onze website www.nbavrc.nl of via het aanmeldingsformulier achter in deze brochure op pagina 93 of 94. Prijzen De prijzen in deze cursusgids gelden tot en met december 2012 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Leden van de VRC en de NBA, kortweg ‘leden’ genoemd, nemen deel tegen een gereduceerd tarief. Leden van de EICPC kunnen bij de publieke cursussen deelnemen tegen een gereduceerd tarief. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje ‘Speciaal voor de publieke sector’. De prijzen worden bij de cursus vermeld. In de prijzen zijn de documentatie en catering inbegrepen, tenzij anders vermeld. Bij meerdaagse sessies zijn logies en ontbijt inbegrepen (tenzij anders vermeld); bij inschrijving voor een meerdaagse cursus geeft u aan of u prijs stelt op hotelaccommodatie. Persoonlijke consumpties, telefoon- en parkeerkosten zijn voor eigen rekening. BTW vrijgesteld NBA-VRC (voorheen CI) en de NBA (NIVRA) staan beide definitief ingeschreven in het Register Kort Beroepsonderwijs van het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving zijn beide instellingen aangemerkt als ‘erkende instelling volgens de Europese BTW richtlijn’ en daardoor zijn de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van BTW. CEDEO De afgelopen jaren zijn onze cursussen door de deelnemers zeer hoog gewaardeerd. NBA-VRC Opleidingen is CEDEO-erkend.

13

Incompany cursussen Voor alle (register)controllers, accountants in business en professionals in het financieel-economisch management Wilt u met meerdere collega’s aan een cursus deelnemen of heeft uw organisatie behoefte aan een programma op maat? Rondom vrijwel alle financiële thema’s kunnen we een cursus ontwikkelen, in of buiten Nederland. Het afgelopen jaar heeft NBA-VRC Opleidingen voor veel organisaties, zowel profit- als non-profit een incompany programma verzorgd. De voordelen op een rij:

Engelstalig NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt tevens incompany cursussen in het Engels, zodat ook uw internationale medewerkers kunnen deelnemen.

Op maat De cursus is op maat gemaakt. Wij stemmen de cursus af op de wensen van uw organisatie, medewerkers of branche.

Actueel en praktijkgericht Onze incompany programma’s zijn praktijkgericht en zijn altijd afgestemd op de actualiteit van de dag.

Betrokken deelnemers De aansluiting op de specifieke situatie bij uw organisatie vergroot de betrokkenheid van de deelnemer en maakt de training voor uw medewerkers nog efficiënter.

Verplichte training Beroepsethiek op maat? De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business en wordt in 2012 en 2013 aangeboden. Wij verzorgen de training ook incompany en op maat. Voor meer informatie over de training, zie pagina 18.

Ons netwerk Wij maken graag gebruik van onze goede contacten met topdocenten en partnerorganisaties. Topdocenten Veel docenten combineren het hoogleraarschap met een functie in het bedrijfsleven of de publieke sector. Zij passen de cursus vaardig aan uw praktijksituatie aan.

14

lang als nodig is om de doelstelling te bereiken. U heeft natuurlijk ook invloed op de prijs doordat u meebeslist over de duur, cursusopzet en locatie.

Advies nodig en/ of meer informatie? Daphne Kolk is uw programmamanager. Zij is bekend met de ontwikkelingen binnen het financieel-economisch vakgebied en kan u daarom adviseren over relevante vaktechnische onderwerpen en vaardigheidstrainingen. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Daphne Kolk 020 - 301 02 48 of [email protected]

Full-service Desgewenst besteedt u de hele cursusorganisatie aan ons uit, tot een social event als programma-onderbreking aan toe.

CEDEO

Gunstig tarief Incompany cursussen bieden aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan deelnemers individueel een cursus te laten volgen. De programma’s zijn precies zo

Onze klanten zijn onder andere: ABN AMRO, Achmea, Arcadis, AEGON, APG, ConQuaestor, CRH, DNB, Essent, Infinitas, ING, KLM, Nuffic, PT Partners, Rabobank, SABIC, Vattenfall, Vodafone en Yacht.

Speciaal voor u uitgelicht Vijf nieuwe programma’s Als financial wilt u uw professionele kennis op peil houden. Het uitzoeken van een passende cursus kost echter veel tijd. NBA-VRC Opleidingen heeft voor u vijf nieuwe programma’s ontwikkeld, waarmee u uw kennis en/of vaardigheden op peil houdt, verbreedt en/of verdiept. Bent u accountant in business, vergeet u dan niet om in te schrijven voor de verplichte training Beroepsethiek. U vindt meer informatie op pagina 18.

General management and leadership

Adviseren, de expertise voorbij

Een vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals. De belangrijkste management- en leiderschapsthema’s die de hedendaagse managementagenda domineren komen aan bod; strategie, innovatie en operational excellence. Daarnaast is er aandacht voor de verdere ontwikkeling van uw leiderschap. Meer informatie op pagina 30.

Groei door tot een volwaardig adviseur, met een flexibele adviesstijl en maak gebruik van verschillende acceptatiestrategieën. Meer informatie op pagina 81.

Snellezen en mindmapping

Actualiteiten corporate governance Verbeter uw leessnelheid en uw tekstbegrip! Meer informatie op pagina 84. De laatste ontwikkelingen op het gebied van corporate governance, zowel in de praktijk als in de wet- en regelgeving. Meer informatie op pagina 57.

Strategie implementatie

Hoe kunt u uw strategie succesvol implementeren, niet de ‘wat’ maar de ‘hoe’ vraag staat centraal! Meer informatie op pagina 32.

15

Online learning: leren op een moment dat het u uitkomt! FinanceMentor – Your Financial Update Online: vakinhoudelijke online learning In samenwerking met Smartpros bieden wij het online learning programma FinanceMentor aan. De ruim 80 vakinhoudelijke cursussen hebben onder andere betrekking op internationale accounting, audit, economie, management en finance. FinanceMentor biedt u onder andere: • Iedere maand twee of drie nieuwe cursussen, gericht op actuele onderwerpen; • De cursussen hebben hoge kwaliteit audio en video en zijn voorzien van samenvattingen, transcripts en tests; • 80 cursussen en 150 PE-punten. Praktische informatie: Prijzen: $ 500,- (let op: prijs in USD te betalen per creditcard. Ter informatie: bij een EUR / USD koers van 1,30 is de prijs € 385) Geldig: 12 maanden toegang PE-punten: 1 tot 3 PE-punten per cursus Bijzonderheden: Alleen voor leden. Omdat de aanmelding en betaling geschiedt via onze Amerikaanse partner Smartpros is de prijs in dollars en de cursus Engelstalig. Ga naar nbavrc.nl voor een gratis demo. Twee cursussen uitgelicht:

16

How Data Analytics Can Reveal Corruption and Fraud As organizations receive and accumulate more information than ever before, the insights within that data may be difficult to identify by traditional means and may, as a result, remain hidden. Kroll’s Deena Coffman explains why companies are increasingly turning to data analytics in order to detect and reduce corruption, fraud, waste and abuse in their enterprise.

Audit Reform: An Idea Whose Time Has Come? Faced with a disturbing spike in audit failures in the aftermath of the most recent financial crisis, regulators on both sides of the Atlantic are trying to determine whether the mandatory rotation of audit firms would adequately reform the audit profession and improve audit quality. Michael R. Young, a partner in Willkie Farr & Gallagher LLP, assesses the impact of proposed reforms on financial reporting.

Learning Objectives • explain why technology is necessary to combat fraud; • distinguish between “transaction monitoring” and “controls monitoring”; • identify how Benford’s Law is used to combat fraud; • distinguish between “predictive analytics” and “visual analytics.”

Learning Objectives • identify the current audit reform proposals; • describe role of Public Company Accounting Oversight Board (PCAOB); • discuss the pros and cons of mandatory auditor rotation; • explain the benefits of the Center of Audit Quality’s “emphasis of matter” approach.

Verplicht onderwerp

Interview Muel Kaptein “Een beetje tact kan geen kwaad” Je bent werkzaam als controller. Een grote debiteur staat al een jaar open en je hebt signalen opgevangen dat dit bedrijf op het randje van een faillissement staat. De commercieel directeur denkt daar anders over. Hij heeft een memo geschreven waarin hij aangeeft dat deze debiteur inbaar is. Het bedrijf waar je werkt, is momenteel met de bank in onderhandeling over een nieuwe lening. Als de debiteur zou worden afgeboekt, verstrekt de bank hoogstwaarschijnlijk geen lening. Dat zou ontslag van medewerkers betekenen. De directeur gaf vanmiddag nog aan dat hem er alles aan is gelegen om het bedrijf draaiend te houden en dat hij daarbij rekent op jouw inzet. Wat doe je: waardeer je de vordering op de debiteur af, of laat je de cijfers zoals ze zijn?

prof. dr. Muel Kaptein

Natuurlijk ben je bekend met de inhoud van de gedragscode. Je weet dus in principe wat er van de accountant verwacht mag worden, wat hij moet waarmaken en waarop hij aanspreekbaar is. Maar kennis van de code zegt nog niet dat je een pasklaar antwoord hebt op alle dilemma’s die je in je werk tegenkomt. Muel Kaptein houdt zich bezig met issues op het gebied van beroeps- en bedrijfsethiek. Hij kent de dilemma’s waar veel accountants in business mee te maken krijgen. “De meeste wrijving ontstaat als er verschillende belangen zijn. Als accountant ben je verantwoordelijk voor betrouwbare checks & balances en voor goede, integere informatie die recht doet aan wat de afnemer ervan verwacht. Dat kan conflicteren met belangen van bijvoorbeeld werkgevers of opdrachtgevers, aandeelhouders en raden van commissarissen. Als je die frictie voelt, wat kun je dan doen?” Hoe hoog je ethisch en integer handelen ook in het vaandel hebt staan, het is niet altijd makkelijk, zo stelt Muel Kaptein. “Om te beginnen vergt het alertheid van de accountant; je moet de situatie snel kunnen doorgronden. Soms kan een ogenschijnlijk onbelangrijke zaak ineens tot allerlei onvoorziene dilemma’s leiden. Tot waar beweeg je mee en wanneer trap je op de rem? En als je dan besloten hebt dat je ingrijpt, hoe doe je dat dan? Dan spelen communicatieve vaardigheden een belangrijke rol. Het succesrecept bestaat niet, maar het is eigenlijk altijd goed om open te zijn en het gesprek aan te gaan. En een beetje tact kan meestal ook geen kwaad.” prof. dr. Muel Kaptein is partner bij KPMG Forensic & Integrity en hoogleraar Business Ethics and Integrity Management aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit.

“Het succesrecept bestaat niet, maar het is eigenlijk altijd goed om open te zijn en het gesprek aan te gaan.” Muel Kaptein

17 00

Verplicht onderwerp

Datum / Locatie: De trainingen worden op diverse data en verspreid door het land aangeboden. Voor een actueel overzicht: www.nbavrc.nl Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 495

Verplichte training Beroepsethiek Voor accountants in business Medio november 2010 verscheen het NBA rapport ‘Lessen uit de kredietcrisis, Plan van Aanpak’. Een van de kernthema’s in het rapport is verbetering van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van accountants. Een onderdeel van dit beroepsbrede programma is verplichte educatie in de vorm van een training Beroepsethiek voor accountants in business. De training Beroepsethiek is gericht op gedragsverandering en is qua inhoud, doelstelling, werkwijze en omvang specifiek afgestemd op de pluriformiteit binnen de doelgroep accountants in business. De training zal in 2012 en 2013 worden aangeboden. Bent u openbaar, intern of overheidsaccountant? Dan bent u verplicht de training ‘Professioneel Kritische Instelling’ te volgen. Meer informatie hierover kunt u vinden op www.nba.nl.

PE-punten: 8

Doelstelling De training beoogt (1) bewustwording, (2) het begrip en (3) de toepassing van ethische principes te vergroten. Inhoud De Verplichte training Beroepsethiek bestaat uit twee delen. Een pre-learning module, met name bestaande uit een online self-assessment, en een trainingsdag. Het self-assessment bestaat uit een aantal vragen waarmee u inzicht krijgt in uw huidige ethische stijl en achterliggende waarden: uw sterke kanten en aandachtspunten. Na afloop ontvangt u een persoonlijk rapport. U dient dit rapport mee te nemen naar de trainingsdag. Er kan niet worden deelgenomen aan de trainingsdag indien u de pre-learning module niet heeft afgerond. De inhoud van de training richt zich op de volgende vijf aspecten: 1 Ethiek en de Verordening Gedragscode. 2 Inzicht krijgen in de eigen ethiek (deugden, waarden en principes). 3 Signaleren en hanteren van ethische dilemma’s. 4 De bevordering en borging van ethische principes in het eigen handelen van de werkomgeving/organisatie. 5 In lastige situaties ‘de rug recht houden’ en standvastig communiceren.

Bijzonderheden: Wilt u de training Beroepsethiek incompany organiseren? Neem contact op met programmamanager Daphne Kolk (020 - 301 02 48) of via [email protected]

U krijgt op gedegen wijze de kaders van beroepsethiek voor accountants aangereikt. Vanaf het begin van de training gaan we met u in gesprek over ethiek en uw persoonlijke ethische oordeelsvorming en ethisch handelen. Tijdens de training staan zowel dilemma’s uit uw beroepsgroep als uw eigen dilemma’s centraal; theorie en praktijk wisselen elkaar af door middel van het gebruik van interactieve werkvormen. Bovendien gaan we op afwisselende wijze aan de slag met vaardigheden die nodig zijn voor het ethisch handelen in de beroepspraktijk. Kortom na deze training loopt u opgefrist, geïnspireerd en met gedegen handvatten op zak naar buiten. U kunt met de verworven inzichten aan de slag met de toepassing van ethische principes. Bestemd voor De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business (RA/AA).

fundamental

18

Docent(en) • De training wordt verzorgd door twee ervaren trainers van KPMG Integrity. De trainers zijn een combinatie van gedrags- en inhoudelijke trainers met ervaring in het werkgebied van de accountant in business. Door inzet van zowel kennis (van relevante regelgeving, actuele discussies rond ethische principes en het accountantsberoep), als ervaring met het aanleren van vaardigheden in relatie tot dilemma’s, zorgen zij voor een optimaal trainingsresultaat.

Verplicht onderwerp

Gedragscode VRC

Datum / Locatie: Maandag 10 september 2012 of Dinsdag 13 november 2012 NBA, Amsterdam

Op 1 januari 2009 is de nieuwe gedragscode voor de RC-leden ingegaan. Met goedkeuring van de nieuwe code is tevens besloten dat alle RC-leden verplicht zijn om een PE-cursus te volgen over de nieuwe gedragscode. Het belangrijkste doel is ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de RC op topniveau blijft. Iedereen weet dat de RC, dankzij de opleiding tot registercontroller, de PE-regeling en de Gedragscode VRC, die kwaliteit levert. Doelstelling Na afloop is uw kennis over de Gedragscode VRC op het niveau dat voor een goede beroepsuitoefening is vereist. Inhoud In de code wordt ruim aandacht besteed aan gedragsmatige dilemma’s. De code beschrijft vijf fundamentele beginselen, die richting moeten geven aan het gedrag van de RC. De vijf beginselen zijn: • • • • •

professioneel gedrag objectiviteit deskundigheid en zorgvuldigheid integriteit geheimhouding

Tijd: 16.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 295 Niet-leden € 295 PE-punten: 3 Bijzonderheden: Iedere RC dient de Gedragscode VRC uiterlijk in 2012 te volgen

Bestemd voor Deze cursus is verplicht voor alle registercontrollers en interessant voor accountants in business. Docent(en) • prof. dr. Eddy Vaassen RA, professor of accounting information systems aan de Universiteit van Tilburg

prof. dr. Eddy Vaassen RA

fundamental

19

Specials

Interview John van Haaren Brede ontwikkeling belangrijk voor financieel managers

drs. John van Haaren RC

Na zijn studie Bedrijfskunde aan de Nyenrode Business University studeerde John van Haaren Bedrijfseconomie in Rotterdam. Zijn eerste financiële ervaring deed hij op bij Campina, in 1993. In die periode volgde hij ook de RCopleiding. Na drie jaar stapte John over naar Nedlloyd, waar hij na enkele jaren de kans kreeg om CFO van Nedlloyd in Spanje te worden. In 2000 vroeg Corio (vastgoed) John de nieuwe Spaanse vestiging op te bouwen. Die uitdaging nam hij aan. “Internationaal werken verruimt je blikveld. Je leert situaties op een andere manier te bekijken, wat interessante invalshoeken kan opleveren. Ik heb ook ervaren dat zakendoen op de Nederlandse manier niet altijd werkt; ik ben iets minder direct geworden.” Grote winkelcentra John keerde weer terug naar Nederland toen hij CEO van Corio Nederland werd. Inmiddels is hij regional managing director Benelux bij Unibail-Rodamco. “Bij Unibail-Rodamco ligt de focus binnen vastgoed op grote winkelcentra. We bezitten vijf van de elf grote winkelcentra die Nederland rijk is. Wij richten ons alleen op de kerntaken van retailvastgoed: exploitatie en verhuur, (her)ontwikkelen en marketing. Alle andere zaken, zoals schoonmaak en beveiliging, besteden we uit.”

“Internationaal werken verruimt je blikveld. Je leert situaties op een andere manier te bekijken, wat interessante invalshoeken kan opleveren.” John van Haaren

Focus verbreed “Ik heb ervaren dat achter ieder winkelcentrum een eigen wereld schuil gaat. Natuurlijk is het financiële plaatje heel belangrijk, maar je komt zeker niet weg met alleen spreadsheetcalculaties. Naast financiële, fiscale en vennootschappelijke kennis, moet je ook over visie, ondernemerschap en commerciële kwaliteiten beschikken. Ik ben altijd heel actief bezig geweest met alle aspecten van fusies en overnames: van due diligence tot integratie. Vanuit een financiële functie heb ik mijn focus steeds meer verbreed naar een algemeen-managementfunctie. Die brede verantwoordelijkheid spreekt me aan, ik houd me uiteindelijk bezig met alle elementen waaruit een bedrijf bestaat, van HRM tot marketing, van operations tot legal.” Keuze maken “Ik heb veel profijt van mijn financiële achtergrond; de RC-opleiding is een belangrijk onderdeel geweest van mijn totale scholing. Je moet op een gegeven moment wel een keuze maken: wil je de breedte in, of wil je je specialiseren, bijvoorbeeld in een rol als CFO of treasurer. Bij veel mensen komt dat keuzemoment rond het 35e levensjaar. Als de grijze haren komen, zeg maar. Juist daarom is het voor RC’s en accountants in business belangrijk om gedurende hun carrière niet alleen financiële cursussen en opleidingen te volgen, maar ook bredere managementcourses. Zo houd je alle mogelijkheden open en kun je je capaciteiten optimaal benutten.” drs. John van Haaren RC, regional managing director Benelux bij Unibail-Rodamco

20

nieuw

Summercourse voor financieel managers 2012 In de zomer het nuttige met het aangename combineren? Kom dan naar één van onze summercourses! Tijdens deze driedaagse summercourse gaan topdocenten in op de laatste ontwikkelingen binnen het financieel-economische management. Het programma en de locatie bieden u diverse mogelijkheden voor ontspanning: u overnacht in een luxe hotel met diverse (sport)faciliteiten en u kunt facultatief deelnemen aan een social event tijdens één van de avonden. Doelstelling In drie dagen verdiept u uw vakkennis. U kunt van gedachten wisselen met beroepsgenoten uit diverse specialismen en discussiëren over de laatste ontwikkelingen. Inhoud De volgende onderwerpen komen aan bod: • Update IFRS - IFRS 10 Consolidatie (inclusief uitzondering voor investment companies) - IFRS 11 Joint arrangements (inclusief joint ventures) - IFRS 12 Disclosures of interests in other entities (o.m. verhicles buiten de consolidatiekring) - IFRS 13 Fair value (conceptuele standaard met o.m. gevolgen voor toelichtingen vastgoed) - Revenue recognition project - Leasing project - Pension accounting (laatste ontwikkelingen revised IAS 19) - Update NL GAAP (RJ 2011) • Meer presteren met cash Je hoort de laatste tijd weinig over winst… Niet omdat organisaties geen winst meer maken, maar omdat cash een cruciale peiler is! In de ochtend van de summercourse krijgt u de laatste ontwikkelingen rond cash en het sturen met cash gepresenteerd. Aan de hand van cases gaat u zelf aan de slag met de effecten van sturen met cash op de eigen organisatie. Cash is king, maar kan de koning goed sturen? ‘Meer presteren’ is het thema van de middag in de summercourse. Het beïnvloeden van gedrag is de essentie van management control.Maar heeft u de juiste doe len en indicatoren voor de besturing van de organisatie? Wat is het gewenste gedrag en hoe kunt u dit op een effec tieve manier beïnvloeden? Kortom, meet u de juiste prestaties en leidt tot betere prestaties in de organisatie? • Governance, risk and compliance. Waar staat uw organisatie?

Specials

Datum / Locatie: Maandag 9 t/m woensdag 11 juli 2012, Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo Maandag 27 augustus t/m woensdag 29 augustus 2012, Kasteel Groenendael, Hilvarenbeek Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.895 Niet-leden € 2.195 PE-punten: 20

Bestemd voor Controllers en accountants in business in (hoger) financieel management. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen, directeur Blommaert Enterprise • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer CSE&T BV • drs. Gijs Hiltermann, zelfstandig gevestigd opleider financieel management, tevens auteur en uitgever van financiële boeken

prof. dr. Henk Langendijk

advanced

21

Specials

Datum / Locatie: Maandag 1 t/m woensdag 3 oktober 2012 Bilderberg Hotel ‘t Speulderbos, Garderen Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.950 Niet-leden € 2.250

Mastercourse voor financieel managers 2012 Tijdens deze driedaagse multidisciplinaire mastercourse presenteren topdocenten lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen. Zo kunt u met één mastercourse uw kennis van verschillende actuele thema’s opfrissen en verdiepen. Daarnaast heeft u ruimschoots de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten. Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van relevante trends en ontwikkelingen op het financiële vakgebied. Inhoud • business modelling in strategisch perspectief • update riskmanagement • klantwinstgevendheid analyses • inspiring finance, managing personal effectiveness

PE-punten: 20

Bestemd voor Controllers en accountants in (hoger) financieel management. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen, directeur Blommaert Enterprise • drs. Stephan van den Broek RA RC, werkzaam bij Protiviti BV • Leon van Melick, senior trainer en consultant

prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

22

Specials

Mastercourse publieke sector Tijdens deze driedaagse mastercourse gaan hoogleraren en topdocenten in op de actualiteiten in de publieke- en nonprofit sector. Vanuit verschillende vakgebieden worden ontwikkelingen besproken, inclusief de (her)positionering van de controller. Doelstelling Na deze mastercourse bent u op de hoogte van de voor u relevante ontwikkelingen in de publieke- en non-profit sector. Inhoud Vanuit zowel bestuurlijke, strategische als bedrijfseconomische invalshoek komen aan bod: • Kostentoerekening en -verrekening. Mede door de komst van shared service centra krijgt het adequaat doorbere- kenen van kosten opnieuw de nodige belangstelling. Hoe krijgt u deze kostendoorberekening nauwkeurig, adequaat en transparant? • Prestatiemeting en -verantwoording. Aan de hand van aansprekende cases zullen onder leiding van de docent verschillende vormen van prestatiemeting en de (gedragsmatige) gevolgen daarvan bij publieke organisaties worden besproken. Ook wordt ingegaan op ontwikkelingen op het vlak van prestatieverantwoording. • Strategische ontwikkelingen in de publieke sector. U krijgt de kans om uw strategische vragen te ontdekken in de maatschappelijke context van dat moment. U wordt los gemaakt van uw vaste denkpatronen en nieuwe perspec tieven op uw huidige situatie worden zichtbaar gemaakt. U gaat naar huis met een duidelijk beeld van de opgave waar u voor staat. • Governance & Government. Bestuur en management wordt steeds complexer in de publieke sector. Organisaties functioneren niet langer zelfstandig, maar opereren in netwerken. Principes van goed bestuur en management veranderen. Horizontale verantwoording, vertrouwen en rekenschap zijn sleutelwoorden in het moderne netwerk governance. • Risk Management. ‘Je kan niet met en je kan niet zonder’, een lezing over risicomanagement met een alternatief perspectief op de gevinkte lijstjes in de kast. Aansluitend discussie over nut, risico en de nieuwe kijk op risico management.

Datum / Locatie: Maandag 12 t/m woensdag 14 november 2012 Bilderberg Résidence Groot Heideborgh, Garderen Tijd: 12.00 - 19.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.795 Niet-leden € 1.895 PE-punten: 20 Bijzonderheden: EICPC-leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

Bestemd voor Controllers en accountants in of gelieerd aan een controlfunctie in de publieke- of non-profit sector. Docent(en) • dr. Tjerk Budding, hoofddocent management en financial accounting aan de postgraduate opleiding tot Certified Public Controller, het Zijlstra Center • drs. Harry ter Braak CMC, organisatieadviseur en hoofddocent professionalisering aan de postgraduate opleiding Public Controlling, het Zijlstra Center • prof. dr. Hans Bossert, hoogleraar Public Governance aan de Business Universiteit Nyenrode, oprichter-directeur van adviesbureau Public Impact, fellow van het Zijlstra Center • dr. Pieter Veen CPC, docent en onderzoeker aan de postgraduate opleiding tot Certified Public Controller, het Zijlstra Center

advanced

PUBLIEK 23

Specials

Datum / Locatie: Maandag 26 november t/m vrijdag 30 november 2012 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 20.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950

Masterclass controlling Vijfdaags programma voor controllers, accountants en auditors U bent werkzaam als controller of u overweegt (als RA/AA) een overstap te maken naar een financieel managementfunctie. U wilt uw kennis opfrissen en op een compacte en efficiënte wijze op de hoogte komen van de ontwikkelingen. In een intensief programma van een week, worden kernelementen uit vakgebieden binnen het moderne controllerschap behandeld.

PE-punten: 36

Doelstelling Het programma is gericht op benodigde expertise van een controller aanvullend op de bestaande kennis van een accountant. Doel is de deelnemer op te leiden tot breed geschoolde denker en doener, zodat deze een effectievere invulling aan de controllersfunctie kan geven.

Bijzonderheden: Voor meer informatie of het detail programma kunt u contact opnemen met Daphne Kolk via [email protected] of 020 - 301 04 05

Inhoud • strategisch management (1 dag) • finance & treasury management (1dag) • management accounting & control (1dag) • logistiek management (1 dag) • informatiemanagement (1 dag) Bestemd voor Accountants die werkzaam zijn in (hoger) financieel management of dit ambiëren, auditors en controllers die hun kennis willen opfrissen. Docent(en) Docenten van de RC-opleiding van TiasNimbas Business School waaronder o.a.: • prof. dr. ir. Jos Vermunt, hoogleraar distributielogistiek, Universiteit van Tilburg • prof. dr. ir. Michael Corbey, hoogleraar management accounting en control, TiasNimbas Business School • prof. dr. Piet Ribbers, hoogleraar bestuurlijke informatiekunde, Universiteit van Tilburg • prof. dr. Marco Folpmers, bijzonder hoogleraar financial risk management, TiasNimbas Business School

prof. dr. ir. Michael Corbey

fundamental

24

Specials

Masterclass accountancy actueel De masterclass bestaat uit drie onderdelen en vanwege de actualiteit wordt deze halfjaarlijks aangeboden. Het betreft thema’s binnen de vakgebieden auditing, externe verslaggeving en bestuurlijke informatievoorziening/ interne beheersing. Tijdens de masterclass wordt u door drie hoogleraren van Nyenrode Business Universiteit bijgepraat over de recente ontwikkelingen binnen deze drie vakgebieden. Doelstelling Na afloop van deze masterclass bent u op de hoogte van de belangrijkste recente ontwikkelingen binnen de accountancy en de gevolgen daarvan voor de praktijk. Inhoud Bestuurlijke informatievoorziening • actualiteiten ICT value management en riskmanagement, zoals CobiT 5.0 • cloud computing • International Standard on Assurance Engagements 3402 (ISAE3402) • continuous monitoring

Datum / Locatie: Woensdag 12 december 2012 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.00 - 20.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 695 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Externe verslaggeving Test uw parate kennis over externe financiële verslaggeving: Hoe goed bent u op de hoogte van ontwikkelingen op het gebied van de externe financiële verslaggeving? Aan de hand van een aantal minicasussen zal actuele regelgeving op het gebied van de externe financiële verslaggeving de revue passeren en met u worden bediscussieerd. Het is een interactieve sessie waarin de vraagstukken met name vanuit het perspectief van de Nederlandse regelgeving worden benaderd, maar waarin ook uitdrukkelijk aandacht is voor IFRS. Auditing Laat u bijpraten over de actualiteiten accountantscontrole in veranderende economische tijden. Bestemd voor Registercontrollers, (register)accountants en accountants in business die hun kennis willen opfrissen binnen de vakgebieden auditing, externe verslaggeving en bestuurlijke informatieverzorging. Docent(en) • prof. dr. Barbara Majoor RA, hoogleraar auditing & assurance, Nyenrode Business Universiteit • prof. dr. Fred de Koning RA RE, professor of accounting information systems, Nyenrode School of Accountancy and Controlling • prof. dr. Ruud Vergoossen RA, hoogleraar externe verslaggeving, Nyenrode Business Universiteit en Maastricht University prof. dr. Ruud Vergoossen RA

advanced

25

Specials

Datum / Locatie: Maandag 29 en dinsdag 30 oktober 2012 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 18.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (excl. logies en diner) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.695 PE-punten: 13

Masterclass operational excellence for financial executives Hoe efficiënt zijn uw processen? Wordt uw bedrijf gerekend tot best in class? In deze tweedaagse masterclass krijgt u inzicht in robuuste en effectieve methoden om de bedrijfsprocessen te optimaliseren. De uiteindelijke doelstelling is om de bedrijfsvoering zo te optimaliseren, dat de processen ‘lean’ en ‘agile’ zijn en precies dát opleveren waar de klant om vraagt. Alle middelen en capaciteiten moeten zo effectief en efficiënt mogelijk worden ingezet om op het juiste moment de juiste diensten te kunnen leveren. Daarbij gaat het niet alleen om kostenreductie, maar ook om innovatie en het slim omgaan met mensen en middelen. Op basis van deze kennis van operational excellence wordt vervolgens de vertaalslag gelegd naar de financiële functie en naar de consequenties voor de administratieve organisatie en de management control cyclus. Doelstelling Kennis opdoen van actuele theorieën van operational excellence en het vertalen hiervan naar de consequenties voor de financiële functie. Inhoud • strategische positionering operational excellence • business process management, Lean Six Sigma • invloed van operational excellence op de administratieve organisatie, risicomanagement en performance measurement Bestemd voor Financiële managers en professionals, auditors en riskmanagers die een beter beeld willen krijgen van de commerciële discipline om vervolgens een passend management control systeem te kunnen vormgeven en inrichten. Docent(en) • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland • prof. dr. ir. Marcel van Assen, managing consultant Berenschot

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

26

Specials

Masterclass fusie & overname Roerige tijden vragen bij de één om desinvesteren van activiteiten maar bieden een ander juist interessante mogelijkheden om te investeren in een overname ervan. In de meeste gevallen raken financiële professionals dan betrokken bij een spel dat normaal gesproken geen onderdeel uitmaakt van het reguliere takenpakket. U krijgt als professional te maken met ervaren adviseurs, terwijl u zelf de regie in handen wilt houden. Uw kennis en inzichten zijn van groot belang indien u een waardevolle en vaardige gesprekspartner in de onderhandelingen wilt zijn.

Datum / Locatie: Dinsdag 6 en woensdag 7 november 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 20.30 / 09.00 - 17.00 uur

Doelstelling Deze masterclass beoogt u in een kort tijdsbestek concreet toe te rusten met de actuele kennis en inzichten die nodig zijn voor het met succes regisseren van een mogelijke fusie of overname. Hoewel het programma vertrekt vanuit het perspectief van de kopende partij, is het ook geschikt voor diegenen die juist de verkopende kant vertegenwoordigen.

Prijs: (excl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.595

Inhoud Het programma volgt de verschillende stappen van een fusie- en overnametraject en adresseert achtereenvolgens de navolgende thema’s:

PE-punten: 15

• • • • • • •

Strategische heroriëntatie en het definiëren van een fusie- en overname strategie; Het zoeken en benaderen van targets en het oplijnen van het proces; Waardebepaling versus prijsstelling; wat is reëel en waarom; Hoe een overname te financieren in het huidige economisch klimaat; De belangrijkste juridische en fiscale do’s en dont’s; Het belang van due diligence en hoe dat aan te pakken; Postfusie integratie; hoe voorkom ik een kater als de champagneflessen leeg zijn?

Bestemd voor De masterclass is bedoeld voor uiteenlopende financiële professionals met betrokkenheid bij fusie- en overnameprocessen. Gelet op het masterclasskarakter van het programma wordt enig aanvangs- of ervaringsniveau verondersteld. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep • mr. Wim Cassee, bedrijfsjurist en partner van Convectis • Pierre Steeghs RA, accountant, fiscalist en managing partner van Rubicon

drs. Jan de Kroon

advanced

27

Specials

Datum / Locatie: Maandag 24, dinsdag 25 september en maandag 29 oktober 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.30 / 09.30 - 16.30 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.995 Niet-leden € 2.095 PE-punten: 20

Masterclass inrichting financiële functie Succesvolle organisaties zijn vaak te herkennen aan de kwaliteit van hun financiële functie. In veel andere organisaties worstelt men nog met rol, positionering en plaats van de financiële functie. Centraal of juist decentraal opstellen? Willen we business partner zijn maar worden we als waakhond ervaren? Vasthouden of juist loslaten, maar hoe? Kan onze financiële functie efficiënter en effectiever en hoe dan? Deze masterclass bespreekt de verschillende manieren waarop een succesvolle financiële functie kan worden ingericht. Doelstelling Deze masterclass geeft u inzicht in de kwaliteit en de inrichting van uw eigen financiële functie. U leert verbeterpunten te signaleren en effectief te implementeren. Inhoud • centraal of decentraal organiseren van de financiële functie • formele organisatie (rollen en positie) • functionele organisatie (taken, verantwoordelijkheden, competenties) • leiderschap vanuit de financiële functie • control-matrix en controllers-handvest • kwaliteit en kwaliteitsborging Deze driedaagse masterclass bestaat uit een tweedaags programma gevolgd door een losse dag waarin de deelnemers bevindingen bespreken en de puntjes op de ‘i’ worden gezet. Een opvolgende individuele (maar facultatieve) adviessessie is in de cursusprijs begrepen. Bestemd voor Leidinggevende financiële professionals en andere betrokkenen bij het optimaal inrichten en functioneren van de financiële functie. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep

drs. Jan de Kroon

advanced

28

Algemeen & strategisch management

Interview Wouter Vosmeer Sorry, I’m a little bit Dutch Wouter Vosmeer werkte 15 jaar bij Unilever, in financiële functies in allerlei bedrijfsonderdelen. In 2006 ging hij voor Unilever naar Canada. In dat land woont en werkt Wouter nog steeds. Inmiddels is hij werkzaam voor Molson Coors, één van de grootste bierbrouwers van Noord-Amerika, met het hoofdkantoor in Denver, Colorado. drs. Wouter Vosmeer RC

“Unilever was mijn eerste werkgever. Het is een bedrijf waar alles extreem goed is geregeld en waar je telkens weer nieuwe uitdagingen vindt. Ik heb er jarenlang met veel plezier gewerkt. Maar langzamerhand kreeg ik het gevoel dat ik ook eens wilde ervaren hoe het ergens anders zou zijn. Juist in die periode werd ik benaderd door Molson Coors. De toenmalige CFO vertelde me over de uitdagingen waarmee het bedrijf werd geconfronteerd. Dat was voor mij de optimale mogelijkheid om het geleerde bij Unilever elders in de praktijk te brengen. Toen heb ik de overstap gemaakt. Ik startte als Vice-President Finance en ben sinds enkele maanden CFO van Molson Coors Canada.” “Unilever is een procesgeoriënteerde organisatie. Overal zijn processen voor en alles is duidelijk gedefinieerd. Bij Molson Coors ligt dat iets anders. Het is een succesvol bedrijf met een rijke traditie, maar ook een bedrijf waar het denken in processen niet echt in het DNA zit. Processen kunnen nog weleens als ‘bureaucratie’ worden gezien. Terwijl goed gedefinieerde processen bedrijven juist helpen om te anticiperen of snel te reageren op veranderingen, bijvoorbeeld in de markt. Bij Unilever hadden ze altijd een mooie term voor effectieve processen: ’Liberating Rigor’. Eén van mijn uitdagingen is om het basisniveau van de processen omhoog te krijgen. Het zal het bedrijf niet alleen helpen bij het realiseren van haar grote ambities, het minimaliseert ook de kans dat je als financieel eindverantwoordelijke wordt geconfronteerd met verrassingen in de balans of P&L. En daar word ik uiteindelijk ook op afgerekend.”

“Want wat doe je als mensen hun targets niet

“Molson Coors bestaat sinds 1786 – vorig jaar dus 225 jaar – en je moet niet verwachten dat je ineens alles kunt veranderen. Maar stukje bij beetje lukt het om zaken wat beter georganiseerd te krijgen. Dat doe ik door een omgeving te creëren waarin mensen bereid zijn te veranderen. Het gaat om het what’s in it for them?”

halen of hun afspraken

“Net als de stad Toronto bestaat Molson Coors uit een mengelmoes van culturen. Zeker 75% van de mensen is niet in Canada geboren of is eerste generatie Canadezen, waarvan veel mensen van Aziatische afkomst zijn. Dat creëert een geweldige cultuur, maar ook een die wordt gekarakteriseerd door voorzichtigheid in de omgang. Men gedraagt zich zeer politiek correct en is bevreesd een ander pijn te doen. Voor mij als leidinggevende heeft dat zo zijn uitdagingen. Want wat doe je als mensen hun targets niet halen of hun afspraken niet nakomen? En hoe spreek je iemand tegen als je het niet met hem eens bent? Als rasechte Nederlander ben ik nuchter en direct. Natuurlijk pas ik me vaak aan, maar ik maak ook gebruik van mijn Nederlandse reputatie. Sorry I’m a little bit Dutch, but… Dat werkt goed: de boodschap komt duidelijk over, maar wel met een knipoog.”

En hoe spreek je iemand

niet nakomen?

tegen als je het niet met hem eens bent?” Wouter Vosmeer

drs. Wouter Vosmeer RC, CFO van Molson Coors Canada

29 00

Algemeen & strategisch management Datum / Locatie: Maandag 19 t/m vrijdag 23 november 2012

General management and leadership

TiasNimbas Business School, Tilburg

Vijfdaags programma voor ervaren financiële professionals

Tijd: 08.30 - 19.30 uur Prijs: Leden € 4.950 Niet-leden € 4.950 PE-punten: 36 Bijzonderheden: € 4.950 is incl. literatuur, lunches en dranken. Excl. € 92 voor diners op maandag en donderdag. Er is geen avondprogramma op dinsdag 20 en woensdag 21 november. Optioneel te boeken: hotelarrangement (incheck maandag, uitcheck vrijdag) € 370 (excl. 2.5% toeristenbelasting).

Tegenwoordig is het voor senior financial professionals meer dan ooit noodzakelijk om een interdisciplinair perspectief op management te ontwikkelen. Dit programma biedt u een aanvulling op uw bestaande financiële kennis en voorziet u van de noodzakelijke management- en leiderschapsinzichten om verantwoord op te treden in uw organisatie. Doelstelling In vijf dagen wordt u geïnformeerd over de belangrijkste thema’s op het gebied van management en leiderschap. Het programma biedt u de handvatten om in één week uw bestaande financiële kennis uit te breiden met de meest essentiële managementaspecten van uw organisatie. Hierdoor verbreedt u uw perspectief op uw organisatie, bent u beter in staat om deze te doorgronden en bent u comfortabeler in het nemen van belangrijke beslissingen voor uw organisatie. Gedurende het programma bent u in het gezelschap van toonaangevende docenten op hun vakgebied en een zeer ervaren deelnemersgroep die - net als u - beschikt over een stevige financiële achtergrond. Inhoud De inhoud van het programma is samengesteld op basis van de belangrijkste management- en leiderschapsthema’s die de hedendaagse managementagenda domineren: strategie, innovatie en operational excellence. Uitgebreide aandacht zal worden besteed aan uw persoonlijke ontwikkeling. U verdiept zich in de (verdere) ontwikkeling van uw leiderschap en in vraagstukken hoe om te gaan met stress in de organisatie en hoe de organisatie veerkrachtiger te maken. Dag 1: Dag 2: Dag 3: Dag 4: Dag 5:

Strategisch management Leiderschap Innovatie management Operational excellence Management van stress en veerkracht in uw organisatie

Bestemd voor Professionals werkzaam in (hoger) financieel management met minimaal 10 jaar werkervaring en een aanzienlijke financiële expertise. Uw aanmelding wordt in overleg met de docent definitief gemaakt.

prof. dr. Arco van de Ven RA

Academic director en een selectie van docenten • academic director: prof. dr. Arco van de Ven RA, professor bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland • prof. dr. Ron Meyer, professor of Corporate Strategy TiasNimbas Business School en managing director van het Center for Strategy & Leadership • prof. dr. Theo Compernolle MD. PhD., onafhankelijk consultant, coach, trainer en kent een expertise in de emotionele en relationele aspecten van leiderschap • prof. dr. Jan de Vuijst, professor informatiewetenschappen aan de Universiteit van Tilburg. In zijn werk heeft hij zich gespecialiseerd in groepsdynamica en leiderschap

advanced + expert Bent u geïnteresseerd en wilt u meer informatie over het programma, neem dan contact op met Daphne Kolk, programmamanager NBA-VRC Opleidingen via 020 - 301 0248 of [email protected] 30

Algemeen & strategisch management

Actualiteiten strategisch management Best practices en valkuilen van strategieklassiekers Financiële professionals zoals controllers en accountants worden in toenemende mate betrokken bij het ontwikkelen van de strategie van hun organisatie. Daarmee groeit de noodzaak om bij te blijven op het brede en zich snel ontwikkelende vakgebied strategisch management. De state-of-the-art uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, zoals het 5-krachtenmodel en het 7-S model zijn alom bekend. Maar wat zijn tegenwoordig de belangrijkste concepten en instrumenten? Wat zijn hun mogelijkheden en beperkingen in de praktijk? Doelstelling Deze cursus is erop gericht om in één dag uw strategische kennis up to date te brengen en te verdiepen. De eigen praktijk zal daarbij niet uit het oog verloren worden. Ook is de cursus zodanig ingericht dat u inspiratie kunt opdoen aan de hand van voorbeelden van andere organisaties.

Datum / Locatie: Vrijdag 12 oktober 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Inhoud U krijgt een compacte update van de praktijkmogelijkheden en valkuilen van de belangrijkste klassiekers onder de strategische instrumenten. Vervolgens worden recentere strategieconcepten en modellen behandeld, waaronder BHAGs, value disciplines, ‘de neergang der kampioenen’ en strategisch denken zoals bewezen leiders dat doen. De concepten en modellen worden tijdens de cursus tot leven gebracht in een interactieve sessie, met cases en ruimte voor reflectie op de eigen organisatie. Bestemd voor Controllers, accountants in business en externe accountants die betrokken zijn bij strategische vraagstukken of waarbij strategie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. Docent(en) • dr. Martijn Rademakers, managing director van het Center for Strategy & Leadership te Rotterdam en gastdocent aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit.

dr. Martijn Rademakers

advanced

31

Algemeen & strategisch management Datum / Locatie: donderdag 29 en vrijdag 30 november 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: (beide dagen) 09.30 - 17.30 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.150 Niet-leden € 1.250 PE-punten: 13

nieuw

Strategie implementatie Hoe organisaties hun strategie werkend krijgen De meest gestelde vraag die financiële professionals over strategie stellen gaat niet over wat de strategie moet zijn, maar hoe strategie succesvol te implementeren. Aan modellen, best practices en adviezen is geen gebrek, maar toch gaat implementatie bij veel organisaties moeizaam of mislukt. Deze tweedaagse cursus levert u grip op dit weerbarstige onderwerp, met de nieuwste concepten, voorbeelden uit de praktijk en aandacht voor de eigen rol bij de implementatie van strategie. Bovendien gaat u met uw eigen implementatievraagstuk aan de slag. Doelstelling Deze cursus heeft als doel om de effectiviteit van financiële professionals te vergroten als het gaat om strategische implementatieprocessen. Hierbij is er aandacht voor zowel de rol van de individuele deelnemer, als voor steeds terugkerende vraagstukken op organisatieniveau. De cursus is zodanig vormgegeven dat u niet alleen nuttige theorie en cases voorgeschoteld krijgt, maar ook leert van het meteen toepassen van concepten en denkmodellen op uw eigen organisatie. Inhoud Op de eerste dag van de cursus ligt de nadruk op het verbreden en verdiepen van het strategisch denkvermogen van de deelnemers. Met behulp van concepten, instrumenten, cases en voorbeelden over strategie-implementatie zullen de deelnemers belangrijke issues, valkuilen en mogelijkheden sneller en beter leren identificeren. Op de tweede dag van de cursus ligt de nadruk op het in de praktijk brengen van de nieuwe inzichten die de deelnemers hebben opgedaan. Dit wordt gedaan aan de hand van strategische implementatievraagstukken die de deelnemers zelf voorbereiden en meebrengen. Bestemd voor CFO’s, (register)controllers en accountants (RA/AA) die betrokken zijn bij strategische implementatievraagstukken, of waarbij strategie implementatie een belangrijke contextvariabele vormt bij het uitvoeren van de eigen werkzaamheden. Docent(en) • dr. Martijn Rademakers, managing director van het Center for Strategy & Leadership te Rotterdam en gastdocent aan de Rotterdam School of Management, Erasmus Universiteit

dr. Martijn Rademakers

advanced

32

Algemeen & strategisch management

Scenarioplanning Successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst! U heeft de organisatie op een bepaalde manier ingericht en afgestemd op de omgeving. De planning is gebaseerd op het extrapoleren van huidige processen: de ‘strategische visie’ bestaat uit een afwijking naar boven of naar beneden. Maar deze omgeving verandert onverwacht. Onder deze nieuwe omstandigheden staat u opeens voor een opgave waar uw organisatie niet op voorbereid is. Het wordt daarom belangrijker om zich als organisatie snel te kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Ontwikkelingen sneller signaleren, soepeler kunnen inspelen op kansen en bedreigingen. Daarin kunnen organisaties zich sterk onderscheiden van hun concurrenten.

Datum / Locatie: Maandag 3 december 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.00 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 7

Doelstelling Deze cursus is een introductie op de thema’s scenariodenken en scenarioplanning. Vanuit de concepten en theorieën leert u wat de voordelen en mogelijkheden zijn, maar ook de valkuilen en risico’s. U leert hoe u kunt analyseren waar de kwetsbare processen in uw organisatie zich bevinden en hoe u zich kunt wapenen voor de toekomst. Inhoud Bij scenarioplanning gaat het om de identificatie en analyse van mogelijke externe gebeurtenissen of effecten met een grote impact op uw bedrijf. U krijgt voorbeelden te zien van scenario’s, hoe zij ontwikkeld worden, tot welke strategische keuzes zij kunnen leiden en welke gevolgen deze hebben. In plaats van uit te gaan van één toekomstbeeld, leert u denken in termen van scenario’s: enkele uiteenlopende, doch realistische toekomstbeelden. Vanuit deze toekomstbeelden kan men conclusies trekken over de optimale bedrijfsvoering in elk scenario. Scenarioplanning is het vertalen van deze uitkomsten in maatregelen die het management nu moet nemen om straks snel en adequaat te reageren. Na een korte uiteenzetting over achtergronden, doelen en praktische voorbeelden van scenariodenken en -planning, speelt u een managementgame waarin u de gevolgen van (onzekerheid over) externe ontwikkelingen ervaart. Daarna gaan we in op de relatie tussen externe ontwikkelingen en interne processen. We besteden aandacht aan gevoeligheidsanalyses, de koppeling met strategie en de keuze van beleidsinstrumenten. U stelt zelf een implementatieplan op, zodat u bij terugkeer op de werkplek een vliegende start kunt maken. Bestemd voor Controllers en financieel directeuren die met lijn- en/of procesmanagers willen meedenken over de toekomst en over effectieve beleidsmaatregelen. Docent(en) • drs. Merlijn Gillissen, partner Decido

drs. Merlijn Gillissen

fundamental

33

Externe verslaggeving

Interview Annette Mosman Schaken op meerdere borden Annette Mosman is sinds begin 2011 CFO van verzekeraar Generali. Dat ‘De Accountant’ haar noemde in een artikel over ‘meest invloedrijke RA’s in business’ vindt ze leuk en bijzonder. Maar meer waarde hecht ze aan haar achtergrond als RA. Want die basis maakt dat ze haar mannetje staat in de complexe financiële wereld. drs. Annette Mosman RA

“Externe verslaggeving in de financiële sector betekent schaken op meerdere borden, waarbij een zet op het ene bord ook weer gevolgen kan hebben voor je positie op een ander bord. Van IFRS naar Solvency II en vervolgens door naar de fiscale wetgeving. Dat maakt mijn werk behoorlijk complex. In de beleidsvorming moeten wij continu schakelen tussen de verschillende invalshoeken. Neem nu een strategische beslissing over onze beleggingsmix. Het kan vanuit Solvency II perspectief goed zijn om onze positie in staatsobligaties te versterken, terwijl dat vanuit bedrijfseconomisch perspectief misschien niet de beste strategie is onder de huidige marktomstandigheden.”

“Daardoor gaan de ontwikkelingen in de branche vaak sneller dan in de regelgeving.” Annette Mosman

34

“Als verzekeraar hebben wij niet alleen onze reguliere, statutaire rapportages, maar ook onze rapportagelijnen naar de toezichthouders. In beide gevallen gaat het om het reilen en zeilen van de organisatie, maar de regels verschillen en de resultaten worden door een andere bril bekeken. Ik vind het zorgwekkend dat IFRS steeds ingewikkelder wordt. Bovendien duurt het een tijd voordat nieuwe regels door de politieke besluitvorming heen zijn. Daardoor gaan de ontwikkelingen in de branche vaak sneller dan in de regelgeving. Zo is er nog steeds geen duidelijkheid over de marktwaardewaardering voor verplichtingen. Daardoor worden wij – en onze branchegenoten – beperkt in ons handelen.” “Voordat ik bij Generali ging werken, was ik accountant en adviseur bij KPMG. Nu ik CFO bij Generali ben, merk ik hoe waardevol het is dat ik RA ben. Ik weet hoe en waarom de regelgeving tot stand gekomen is, wat de discussies zijn geweest en hoe het systeem in elkaar zit. Dat maakt de toepassing en interpretatie makkelijker. En uiteraard is de ‘skill set’ die ik als RA heb van grote waarde. Ik zet me in voor transparantie naar onze stakeholders. Niet alleen omdat ik dat belangrijk vind vanuit mijn functie, maar ook omdat ik me medeverantwoordelijk voel voor het terugwinnen van het vertrouwen in ons vak. Inderdaad, ik ben er trots op dat ik RA ben.” drs. Annette Mosman RA is CFO en lid van de directie van pensioen- en inkomensverzekeraar Generali. In 1991 begon zij haar loopbaan bij KPMG, in augustus 2009 startte zij bij Generali als manager van de afdeling Planning & Control en projectleider Solvency II.

Externe verslaggeving

Basiscursus IFRS Beursgenoteerde ondernemingen publiceren sinds 2005 hun geconsolideerde cijfers volgens International Financial Reporting Standards (IFRS). Andere ondernemingen mogen dit op vrijwillige basis doen. Ook in de Nederlandse verslaggeving zijn veel elementen uit IFRS overgenomen. Deze basiscursus maakt u vertrouwd met de beginselen van IFRS. Doelstelling Het doel van deze intensieve cursus is u vertrouwd te maken met de beginselen van IFRS in de volle breedte. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan de verschillen met Nederlandse verslaggevingsgrondslagen. Inhoud In deze cursus komen onder andere de volgende onderwerpen aan de orde: • algemene ontwikkelingen in IASB, inclusief herstructurering, erkenning IFRS door EU, SEC, IOSCO en ontwikke lingen in Nederland, framework IFRS, first time application, conversie-issues, presentation (IAS 1), inclusief stelsel- en schattingswijziging • provisions • consolidation • revenue recognition (IAS 18, inclusief ruiltransacties uit IAS 16) • employee benefits (IAS 19) • leasing (IAS 17 en ED Leasing) • financiële instrumenten (IAS 32 en 39)

Datum / Locatie: Dinsdag 25 t/m donderdag 27 september Bilderberg Hotel `t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 19.00 / 09.00 - 19.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.995 Niet-leden € 2.295 PE-punten: 20

Bestemd voor Iedere financiële professional die goed op de hoogte wil zijn van de International Financial Reporting Standards. Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Dingeman Manschot RA, director accounting & auditing center Deloitte Accountants BV Rotterdam en lid van vaktechnische staf Raad voor de Jaarverslaggeving • drs. Fred Versteeg RA, director department of professional practice KPMG Accountants N.V. • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

prof. dr. Henk Langendijk

fundamental

35

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Dinsdag 27 t/m donderdag 29 november 2012 Bilderberg Hotel `t Speulderbos, Garderen

Advanced course on IFRS Meerdaagse casuïstiek, vervolg op de Basiscursus IFRS

Tijd: 13.00 - 20.00 / 09.00 - 19.30 / 09.00 - 16.00 uur

Ondanks een gedegen basiskennis van IFRS loopt u in de praktijk soms tegen complexe situaties aan, bijvoorbeeld daar waar de bestaande Nederlandse regelgeving en IFRS in hoge mate van elkaar verschillen. Juist deze complexe situaties worden tijdens de advanced course casuïstiek met u doorgenomen. De laatste dag wordt geheel besteed aan financiële instrumenten.

Prijs: (incl. logies) Leden € 1.995 Niet-leden € 2.295

Doelstelling U krijgt meer grip op onderwerpen die in de praktijk als lastig worden ervaren en op onderwerpen die leiden tot grote verschillen tussen Nederlandse regelgeving en IFRS. Aan de hand van diverse cases oefent u met de toepassing van uw kennis in de praktijk.

PE-punten: 20

Inhoud • share based payments & first time application • business combinations • revenue recognition: verantwoording van financiële prestaties onder IFRS (IAS 18) • employee benefits • financiële instrumenten • impairment Bestemd voor Wij adviseren u om alleen deel te nemen aan deze advanced course indien u reeds beschikt over gedegen basiskennis van IFRS, hetzij via een meerdaagse basiscursus of anderszins. Docent(en) • De docenten worden nader bekend gemaakt.

nbavrc.nl

advanced

36

Externe verslaggeving

Update externe verslaggeving voor accountants in business De ontwikkelingen in externe verslaggeving staan zowel nationaal als internationaal niet stil. IFRS wordt verder uitontwikkeld, IFRS SME wordt wereldwijd uitgerold en last but not least, de richtlijnen voor de jaarverslaggeving van de RJ zijn weer aangepast aan de actualiteit. In deze cursus wordt er stilgestaan bij de meest recente (voorgenomen) wijzigingen in wet- en regelgeving met betrekking tot externe verslaggeving in Nederland. Alle conceptuitingen van de RJ en het IASB tot en met augustus 2012 worden ook uitvoerig behandeld zodat u meteen up to date bent.

Datum / Locatie: Dinsdag 2 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 15.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 425 Niet-leden € 495 PE-punten: 4

Doelstelling Na deze cursus bent u in staat het geleerde meteen toe te passen in uw huidige praktijk en bent u in staat te anticiperen of proactief te adviseren rond aankomende wijzigingen in (inter)nationale externe verslaggeving. Inhoud In deze cursus komen de volgende onderwerpen aan de orde: • • • • •

De nieuwe richtlijnen van de RJ voor grote en middelgrote rechtspersonen Ontwikkelingen ten aanzien van IFRS SME Wijzigingen in huidige IFRS standaarden Aankomende wijzigingen in IFRS met een grote impact (leasing en insurance contracts) De nieuwe 4e EG-richtlijn, afschaffing jaarrekening, toekomst of feit?

Bestemd voor Deze cursus is bedoeld voor managers, risicomanagers, controllers, compliance officers, accountants en managers internal control die allemaal in aanraking komen met externe verslaggeving of daar zelf actief bij betrokken zijn. Docent(en) • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit

drs. Stefan Betting RA

advanced

37

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Maandag 12 november 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 10.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 7

vernieuwd

Update IFRS 2012 De International Financial Reporting Standards (IFRS) blijven volop in beweging. Dit jaar zal de IASB een groot aantal standaarden definitief maken met vaak grote gevolgen voor de financiële verslaggeving, informatiesystemen en soms de bedrijfsactiviteiten zelf. Dit is niet alleen het gevolg van de kredietcrisis, maar ook onderdeel van het convergentieprogramma met US GAAP. Daarnaast zijn vanaf 1 januari 2011 een aantal nieuwe standaarden en interpretaties voor het eerst van toepassing geworden. In deze cursus wordt ingegaan op de hectische ontwikkelingen in IFRS en wordt in detail ingegaan op welke wijzigingen nu reeds moeten worden doorgevoerd. Doelstelling Door de grote snelheid waarmee de veranderingen plaatsvinden, kunt u het overzicht kwijtraken. Na deze cursus bent u op het gebied van IFRS weer helemaal bij en weet u wat er in de nabije toekomst gaat veranderen. Inhoud Alle wijzigingen in IFRS die in 2010 en in 2011 van kracht zijn geworden passeren de revue alsmede de standaarden die reeds zijn goedgekeurd en binnenkort van toepassing worden. Tevens wordt kort stilgestaan bij de projecten waarmee de IASB bezig is. Een en ander betekent dat ingegaan wordt op de wijzigingen in IAS 27 consolidatie, IAS 31 joint ventures, IAS 39 financiële instrumenten, het jaarlijkse Improvements project met kleine wijzigingen in diverse standaarden, omzetverantwoording, leases, share-based payment transacties in groepsverband en related-party disclosures en diverse IFRIC interpretaties. Daarnaast zal worden ingegaan op de discussies rondom de fair value waardering. Een en ander zal worden geïllustreerd aan de hand van voorbeelden en korte cases. Bestemd voor Accountants, controllers en financieel professionals die reeds IFRS-kennis hebben opgedaan en die in één dag bijgepraat willen worden over de ontwikkelingen in de afgelopen periode. Docent(en) • prof. dr. Leo van der Tas RA, vaktechnisch partner Ernst & Young, lid Advisory Council IASB, voormalig lid van IFRIC, voorzitter Ernst & Young IFRS Policy Committee en hoogleraar Universiteit van Tilburg • Maarten Hartman RA, vennoot PricewaterhouseCoopers.

prof. dr. Leo van der Tas RA

advanced

38

nieuw

Update IFRS 4 IFRS 4 schrijft voor hoe verzekeringscontracten moeten worden verantwoord. De huidige IFRS 4 betreft het resultaat van een eerste fase van een langlopend IASB-project dat al in 1997 is opgestart. Vanaf 2008 is het een gezamenlijk project met de Amerikaanse FASB geworden. Op 30 juli 2010 heeft de IASB een exposure draft uitgebracht en eind september 2010 is er een discussion paper van de FASB verschenen. Naar aanleiding van de ontvangen commentaren voeren de IASB en FASB vanaf begin 2011 discussies over het aanpassen van de standaard. Dit is een behoorlijke uitdaging en de verwachting is dat eind 2012 een re-exposure draft of een review draft door de IASB zal worden uitgebracht. Het is nog niet bekend wanneer een definitieve standaard zal verschijnen, mogelijk in 2013. Evenmin is de ingangsdatum bekend. In deze cursus wordt de inhoud van IFRS 4 voor verzekeringsbedrijven uitgelegd. Dit betreft zowel de huidige IFRS 4, de wijzigingen in het verloop naar een definitieve standaard alsmede de discussies in dit IASB project.

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Donderdag 6 december 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 15.00 - 21.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 5

Doelstelling Aan het eind van de cursus bent u in staat de verschillen tussen de oude en de nieuwe IFRS 4 standaard te vertalen naar uw praktijk met betrekking tot de externe verslaggeving van verzekeringscontracten. Inhoud • IFRS 4 oud • IFRS 4 exposure draft • IFRS 4 commentaren • relevante literatuur • cases • voorbeelden Bestemd voor Accountants in business, openbaar accountants en controllers werkzaam bij of voor verzekeringsmaatschappijen. Docent(en) • prof. dr. Henk Langendijk, hoogleraar externe verslaggeving Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit • drs. Agnes van Dijk-Aarzen RA, senior manager Ernst & Young Accountants

prof. dr. Henk Langendijk

advanced

39

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Woensdag 19 september 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 13.30- 20.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

To lease or not to lease Het IASB-voorstel voor een nieuwe standaard over leases wordt wel de nieuwste revolutie in financiële verslaggeving genoemd. IASB stelt in de draft standard voor om alle leases, dus ook huur, huurkoop en erfpacht op de balans te zetten van de gebruiker van het actief. Met zeer grote gevolgen voor financiële ratio’s zoals solvabiliteit, return on assets en dergelijke. Ook hebben deze voorstellen vergaande consequenties voor lessors en voor de IT systemen van zowel lessors als lessees. Tijdens deze cursus wordt niet alleen ingegaan op de mogelijke gevolgen voor de fiscale behandeling van leases, maar ook worden enkele recente ontwikkelingen in de fiscale aspecten van leases behandeld. Doelstelling Na deze cursus bent u op de hoogte van de aanstaande wijzigingen in IFRS en kunt u de belangrijkste consequenties voor uw bedrijf of uw cliënten inschatten. Inhoud In deze cursus worden de ontwerpstandaard Leases en de definitieve keuzes van de Board uitvoerig besproken. Daarbij wordt ingegaan op de volgende aspecten: • welke contracten vallen in de nieuwe standaarden; • de gevolgen voor de jaarrekeningen; • welke stappen moeten worden genomen om de impact op de bedrijfsvoering, de informatiesystemen en de fiscaliteit te overzien; • recente fiscale ontwikkelingen in de behandeling van leases. Bestemd voor Accountants en controllers bij bedrijven die als lessee/huurder of lessor/verhuurder optreden. Docent(en) • prof. dr. Leo van der Tas RA, vaktechnisch partner Ernst & Young, voormalig lid van IFRIC, lid van de IFRS Advisory Council, voorzitter Ernst & Young IFRS Policy Committee en hoogleraar Universiteit van Tilburg • drs. Warner Bruins Slot, belastingadviseur KPMG Meijburg • mr. Gerard van Lokven, voormalig secretaris van de Nederlandse Vereniging van Leasemaatschappijen (NVL). Tegenwoordig trainer over leases

nbavrc.nl

advanced

40

vernieuwd

Basiscursus Solvency II Voor verzekeraars komt er belangrijke nieuwe regelgeving aan; Solvency II als toezichtwetgeving en IFRS Fase II als accounting framework. De Europese Unie heeft de nieuwe Solvency II richtlijnen voor verzekeraars aangenomen. Bij de toepassing van de geavanceerde meettechnieken onder Solvency II krijgen verzekeraars veel beleidsvrijheid om hun risico’s te meten en te managen en daarmee hun kapitaalsvereisten te beïnvloeden. Hiermee heeft Solvency II invloed op veel medewerkers in organisaties. Doelstelling Na deze cursus bent u op de hoogte van de hoofdzaken van Solvency II en de praktische consequenties voor implementatie en reporting.

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Donderdag 8 november 2012 NBA, Amsterdam Tijd: 13.00 - 19.00 uur Prijs: Leden € 450 Niet-leden € 495 PE-punten: 5

Inhoud Drie peilers vormen tezamen Solvency II: quantitative capital requirements, qualitative supervisory review en market discipline. Finance & control, IT- en internal auditafdelingen van verzekeraars hebben direct te maken met de geavanceerde meettechnieken van de diverse risico’s van verzekeraars. Ook hebben ze te maken met de controle van een strategisch, meestal complex en kostbaar, implementatieproject dat zich over meerdere jaren uitstrekt. Externe accountants van verzekeraars dienen de gevolgen van Solvency II te kennen voor de controle van verzekeraars, maar zullen in het implementatietraject ook naar project control willen kijken. Onderwerpen die aan bod komen: • Introductie en beoogde doelstelling van Solvency II • Nieuwe begrippen (correlatie, illiquiditeitspremie, cost of capital, tijdswaarde) • Het Solvency II raamwerk (regelgeving, indeling in pilaren) • Marktwaardebalans bepalen • Benodigde solvabiliteit bepalen • Governance elementen (vereiste functies), ORSA • Rapportages onder Solvency II (uitgebreide rapportages inclusief disclosure naar de markt) Bestemd voor Controllers, accountants in business, openbaar accountants en interne accountants die werken bij verzekeraars. Docent(en) • Laurens Roodbol AAG, directeur Milliman Nederland

Laurens Roodbol AAG

fundamental

41

Externe verslaggeving

Datum / Locatie: Dinsdag 30 oktober 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695

Basel III De financiële crisis die zich verder ontwikkelde tot een economische crisis heeft de toezichthouders ertoe gezet de kapitaalseisen, zoals vastgelegd in de Basel I en de Basel II akkoorden, onder de loep te nemen. Na een consultatieronde in 2009 is in juli 2010 een nieuw pakket aan eisen door het Bazels Comité (BIS) vastgesteld. Dit pakket heeft tot doel dat zowel de kwaliteit als het niveau van kapitaalreserves van banken verbeterd worden. Kapitaaleisen voor bepaalde producten gaan omhoog. Banken worden gestimuleerd om in goede tijden additionele kapitaalbuffers op te bouwen, zodat zij meer vet op de botten hebben om mindere tijden te doorstaan. Voldoen banken niet of onvoldoende aan deze extra buffer dan worden zij beperkt in de mate waarin dividenden kunnen worden uitgekeerd of prestatie gerelateerde beloningen kunnen worden betaald.

PE-punten: 6

Naast een verscherping van de kapitaaleisen zal Basel III ook een aantal standaarden voor liquiditeit introduceren. Deze hebben te maken met een stresstest die moet aantonen dat banken één maand van zeer zwaar weer kunnen doorstaan. Daarnaast zal een langere termijn liquiditeitsstandaard worden geïntroduceerd die te maken heeft met de beperking van de mismatch in looptijd van activa en passiva. Doelstelling Na afloop van deze cursus hebben de deelnemers een goed beeld van Basel III en de achtergronden plus veranderingen ten opzichte van Basel II. Inhoud • noodzaak van toezicht op banken • van Basel I naar Basel II naar Basel III • aanscherping kapitaaleisen • anti-cyclische kapitaalbuffers • liquiditeitsratio’s en eisen • gaan banken nieuw kapitaal aantrekken? • wat gaan klanten merken van de strengere eisen? Bestemd voor Iedereen die geïnteresseerd is in een actuele status van Basel III: controllers, accountants, treasurers, financiële analisten, risicomanagers. Docent(en) • Frans van Laar, directeur en trainer Van Laar Financial Training & Consultancy, heeft 17 jaar ervaring in de bancaire sector. Hij is aandelenanalist, investor relations manager en directeur research geweest. Hij is inmiddels 6 jaar actief als professioneel trainer op het gebied van financieel management, bank risico management, waarde bepaling van ondernemingen en strategie. Frans van Laar

fundamental

42

Externe verslaggeving

Fast closing en toch effectief rapporteren De economische context waarin veel organisaties opereren, noodzaakt tot het beschikken over het laatste nieuws zodat tijdig bijgestuurd kan worden. Iedere periode moet snel en efficiënt kunnen worden afgesloten zodat er snel actuele informatie over de resultaatontwikkeling beschikbaar komt om bij te sturen en eventueel de ‘outsider’ tijdig te kunnen informeren. Dat betekent niet alleen consolideren en aggregeren van financiële informatie, maar ook voldoende tijd hebben voor analyse en verklaringen. Een ‘fast close’ vraagt dan ook veel van processen en van financials. Doelstelling In deze cursus wordt het fenomeen ‘fast closing’ uitgediept en wordt het waarom en hoe met de deelnemers besproken. Er is aandacht voor de techniek van fast closing en er wordt uitgebreid stilgestaan bij de rol- en taakopvatting van de moderne controller als een ’spin in het web’ van de bestuurlijke informatievoorziening.

Datum / Locatie: Vrijdag 16 november 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Inhoud Aan de orde komt onder meer: • De inrichting en de werking van rapportagelijnen; • Het evenwicht tussen sturing en beheersing; • Een analyse van de meest voorkomende knelpunten en hoe deze op te lossen; • Een antwoord op de vraag of sneller ook beter is; • Hoe de moderne controller grip houdt zonder af te knellen; • Hoe de weerstand van de ‘lijn’ te overwinnen; • Best practices van gerenommeerde organisaties. Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals. Docent(en) • drs. Jan de Kroon, organisatie-adviseur en directeur Improfin Groep

drs. Jan de Kroon

fundamental

43

Finance

Interview Ton Aarts Cijfers gaan pas leven in de praktijk Als schoolverlater rolde Ton Aarts de accountancy in. Dat bleek een schot in de roos. Ruim 17 jaar werkte Ton met veel plezier bij een drietal accountantskantoren. Toen kwam hij op een scharnierpunt: wil ik partner worden, of kies ik voor een functie in het bedrijfsleven? Het werd het laatste. Ton is sinds januari 2010 financieel directeur bij Fashion Wheels.

Ton Aarts AA

“Als accountant werkte ik het liefst voor mkb-bedrijven. Het is leuk om een ondernemer van A tot Z bij te staan in de vraagstukken waarmee hij wordt geconfronteerd. Om die reden koos ik indertijd voor een AA-studie; de controlekant van het accountancyvak stond wat mij betreft te ver af van de dagelijkse praktijk. Ik heb mijn werk altijd met veel plezier gedaan en heb in de loop der jaren een mooie klantenportefeuille opgebouwd. Ik wilde me blijven ontwikkelen en een volgende stap in de accountancy zou een partnership betekenen. Daar komt nogal wat bij kijken; het is in principe een baan die je tot je pensioen blijft doen. Steeds meer kreeg ik het gevoel dat ik heel graag eens aan de andere kant van de tafel zou willen zitten, als controller of financieel directeur. Juist in die periode vertrok de financieel directeur van Fashion Wheels, mijn grootste klant. Mij werd de vraag gesteld of ik hun nieuwe financiële man wilde worden. Die kans heb ik aangegrepen. Inmiddels werk ik hier nu tweeënhalf jaar en ik vind het nog steeds geweldig.”

“Als de accountant het verslag ondertekend heeft, verdwijnt al dat werk veelal in een la, want de cijfers zijn dan al lang niet meer actueel.” Ton Aarts

“Een accountant is veel op pad en heeft het continu druk, wat ook niet vreemd is als je zestig klanten moet bedienen en de productiviteit altijd een issue is. Hier ervaar ik veel meer mentale rust. Ik kan focussen op één ding en heb de tijd om eens rustig iets uit te pluizen. Mijn werk hier heeft veel meer diepgang. In de accountancy staan de werkzaamheden vooral in het teken van het samenstellen van jaarrekeningen. ‘Geschiedenisboeken’ noem ik die nu. Het kost ontzettend veel tijd en geld om een jaarverslag te maken; tot de laatste punt en komma moet alles kloppen. En als de accountant het verslag ondertekend heeft, verdwijnt al dat werk veelal in een la, want de cijfers zijn dan al lang niet meer actueel. Natuurlijk begrijp ik waarom de wettelijke plicht er is, maar in veel gevallen is een jaarverslag mosterd na de maaltijd. Liever ben ik in het hier en nu bezig, gericht op de toekomst.” “Fashion Wheels is een logistiek bedrijf in fashion, dat werkt voor tal van kledingmerken zoals Van Gils, McGregor, Gaastra, Dept en JC Rags. We groeien nog steeds. Het aantal klanten neemt toe en steeds vaker nemen wij de logistiek van de internetverkoop over. Mijn uitdaging voor de komende tijd is om de interne processen te stroomlijnen, zodat we er in de controlesfeer meer grip op krijgen. Daarnaast hebben we al flinke slagen gemaakt op het gebied van rapportages en debiteurenbeheer. Als accountant kwam ik hier al twaalf jaar over de vloer, maar de cijfers zijn me pas echt iets gaan zeggen door er dagelijks mee bezig te zijn.” Ton Aarts AA, financieel directeur bij Fashion Wheels.

44

nieuw

Masterclass Best in finance 2012; Corporate finance Een innovatieve serie masterclasses Wegens het grote succes van 2011 organiseren Blommaert Enterprise, Essent, Yacht, KLM en NBA-VRC Opleidingen in 2012 een nieuwe serie masterclasses die aansluit bij de doorontwikkeling van hoogopgeleide en ervaren financials. De ‘Masterclasses Best in finance’ onderscheiden zich door het gebruik van hoogwaardige pre-learning cases en interactie tijdens de bijeenkomsten. In deze masterclass staat het onderwerp ‘corporate finance’ centraal. Wij bieden deze masterclass aan op 4 verschillende data en locaties. Doelstelling Alle thema’s van de ‘Masterclasses Best in finance 2012’ sluiten aan bij de ontwikkelingen in de markt op het gebied van finance. Steeds meer organisaties richten hun financiële functie in volgens het principe ‘Best in finance’. Deze masterclasses dragen bij aan de doorontwikkeling van financials richting business partnership. Inhoud Met name in tijden van crises is corporate finance een key issue; Hoe kunnen we de toegang tot krediet garanderen voor het financieren van de doorrol? Wat te doen met de hoeven van de convenanten van de bank in zicht? Is er een creatiever manier om de beoogde overname in Brazilië te (voor)financieren? Hoe om te gaan met onze business klanten die behoorlijk geraakt dreigen te worden door de crisis? Allemaal zaken die de CFO en business controller kunnen worden voorgelegd en waarover dus een mening moet worden gevormd. Hoe kan dit het beste worden aangepakt? Bestaan er referenties en/of ervaringen? Deze masterclass bespreekt bovengenoemde thematiek in een breed maar toegepast kader. U zult de uitdagingen herkennen maar wordt extra geprikkeld om er in goede tijden alvast over na te denken. Want de beste tijd om een dak te prepareren voor herfstachtig weer is lente- en zomertijd.

Finance

Datum / Locatie: Donderdag 8 november 2012, KLM Amsterdam Dinsdag 13 november 2012, Yacht Rotterdam Woensdag 14 november 2012, Essent Den Bosch Donderdag 15 november 2012, Yacht Utrecht Tijd: 16.00 - 19.00 uur Prijs: Leden € 345 Niet-leden € 345 PE-punten: 5 Bijzonderheden: Voorbereidingstijd: 2 uur

Bestemd voor Accountants, registercontrollers en financiële professionals die willen doorontwikkelen richting business partnership. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen, directeur Blommaert Enterprise • drs. Stephan van den Broek RA RC, werkzaam bij Protiviti BV • gastspreker (CFO)

advanced

45

Finance

Datum / Locatie: Dinsdag 20 november 2012 Yacht, Zwolle Tijd: 16.00 - 19.00 uur Prijs: Leden € 345 Niet-leden € 345 PE-punten: 5 Bijzonderheden: Voorbereidingstijd: 2 uur

Masterclass Best in finance 2012; Business valuation Een innovatieve serie masterclasses Wegens het grote succes van 2011 organiseren Blommaert Enterprise, Essent, Yacht, KLM en NBA-VRC Opleidingen in 2012 een nieuwe serie masterclasses die aansluit bij de doorontwikkeling van hoogopgeleide en ervaren financials. De ‘Masterclasses Best in finance’ onderscheiden zich door het gebruik van hoogwaardige pre-learning cases en interactie tijdens de bijeenkomsten. In deze masterclass staat het onderwerp ‘business valuation’ centraal. Doelstelling Alle thema’s van de ‘Masterclasses Best in finance 2012’ sluiten aan bij de ontwikkelingen in de markt op het gebied van finance. Steeds meer organisaties richten hun financiële functie in volgens het principe ‘Best in finance’. Deze masterclasses dragen bij aan de doorontwikkeling van financials richting business partnership. Inhoud Business valuation is en blijft een actueel onderwerp binnen Finance. Niet alleen wanneer het gaat om M&A transacties maar ook bij het waarderen van lopende projecten en daarmee samenhangende mogelijke impairment dicussies. Er bestaan de bekende ‘rules of thumb’ maar ook meer wetenschappelijk gebaseerde waarderingsregels kunnen hierbij worden gevolgd. Ook binnen het mkb speelt de opvolgings- en dus waarderingsproblematiek de komende jaren een rol als vele DGA’s op het punt van afscheid nemen staan. Deze masterclass zet in het kort het mainstream gedachtegoed van economische waarderingsvraagstukken uiteen en aan de hand van een uitvoerige casus wordt een aantal praktische implicaties gesignaleerd en geanalyseerd. Bestemd voor Accountants, registercontrollers en financiële professionals die willen doorontwikkelen richting business partnership. Docent(en) • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen, directeur Blommaert Enterprise • drs. Stephan van den Broek RA RC, werkzaam bij Protiviti BV

advanced

46

Finance

Strategic finance De financieel manager als strategisch partner Een onderneming moet steeds sneller reageren op veranderende omstandigheden om succesvol te zijn en mag daarbij niet geremd worden door te gedetailleerde financiële procedures en systemen. Voor de financieel manager betekent dit een steeds grotere spagaat tussen twee traditionele rollen - die van ‘financieel bedrijfseconomisch geweten’ en die van ‘business partner’. De moderne manager denkt mee in een ruimer kader dan zijn voorgangers. Denk hierbij aan ontwikkelingen op het gebied van corporate governance, compliance, risicomanagement en veranderende regelgeving in verslaggeving. Doelstelling Na afloop van deze tweedaagse cursus kunt u de rol van ‘financieel geweten van de onderneming’ en die van volwaardige ‘business partner’ helder onderscheiden en bij de juiste gelegenheid inzetten. Inhoud Draagt uw financieel beleid bij aan de creatie van ondernemingswaarde? Kunt u aantonen dat waardecreatie ook daadwerkelijk het gevolg is van uw financieel beleid? Daarnaast moet uw financieel beleid passen binnen het strategisch kader van de onderneming en zult u een kritische bijdrage aan die strategie moeten leveren. Bovendien bent u als executive medeverantwoordelijk voor het in control houden van de onderneming.

Datum / Locatie: Dinsdag 11 en woensdag 12 december 2012 Bilderberg Résidence Groot Heideborgh, Garderen Tijd: 10.00 - 19.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.595 Niet-leden € 1.795 PE-punten: 13 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Framework voor integraal risicomanagement’

Hoe kunt u beide rollen in uw functie combineren? • • • • • •

is mijn onderneming in control? strategisch management voor financieel managers fusies en overnames ethiek in het financieel zakenleven is er waardecreatie door een goede financiële structuur? verslaggeving en wat er mis kan lopen

Bestemd voor Iedere financiële professional die zich in de combinatie van finance en strategie wil verdiepen, zoals (financieel) managers, accountants, (non-)executive board members, consultants. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht en directeur Blommaert Enterprise • Hans Buysse, partner Syncap en voorzitter BVFA prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

47

Finance

Datum / Locatie: Dinsdag 18 en woensdag 19 december 2012 Bilderberg Hotel ’t Speulderbos, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 uur / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.395 Niet-leden € 1.595 PE-punten: 14

Financiële instrumenten: derivaten Weinig financiële zaken zijn zó ondoorgrondelijk als derivaten en de verslaggeving daarover. Maar ondertussen neemt het derivatengebruik alleen maar toe. In deze cursus worden de basisprincipes en verslaggevingsaspecten van derivaten uitgelegd. Doelstelling Het verschaffen van voldoende kennis om derivaten en ontwikkelingen daarin te begrijpen en toe te passen. Inhoud ‘Mistig specialisme. Sommigen zien een systeemrisico wegens gebrek aan zicht. Terecht of onnodige paniek? De compromissen rond IAS 39 verhogen de helderheid in ieder geval niet. En dan is er de vraag nog of accountants voldoende toegerust zijn voor dit specialisme. Accountants onderling, hun cliënten en ook regelgevers zijn het over veel dingen oneens. Behalve over het feit dat zowel de afgeleide financiële instrumenten zelf als de manier waarop die in de jaarrekening weergegeven worden ingewikkeld zijn’. Veel ingewijden zijn het nog steeds eens met bovenstaand citaat, want het derivatengebruik neemt steeds verder toe. Treasurers zetten derivaten vaker in als hedge-instrument om risico’s af te dekken, bijvoorbeeld bij ongewenste gevoeligheid voor prijsschommelingen op de valuta- en de grondstoffenmarkten of bij krediet- en renterisico’s. De eerste dag van deze cursus gaat over derivaten, waarbij de docenten een overzicht geven van populaire derivaten en ingaan op de basisprincipes hoe derivaten begrepen en gewaardeerd kunnen worden. De tweede dag staat volledig in het teken van verslaggevingaspecten. Bestemd voor Een ieder die met derivaten te maken heeft: accountants, controllers en andere financial executives. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel, rechter Rechtbank van Koophandel Brussel en hoogleraar financial management en treasury management aan de Vrije Universiteit Amsterdam • drs. Pieter Veuger RA, partner PricewaterhouseCoopers LLP

prof. Luc Keuleneer MBA

fundamental

48



Finance

Financiering en financieringsdocumentatie voor (middel) grote ondernemingen Het financieringslandschap van regulier bankkrediet is, onder meer, door de kredietcrisis sterk in beweging. Waarom leggen banken steeds meer nadruk op zekerheden? Hoe formuleert u een financieringsbeleid om de in uw onderneming aanwezige activa optimaal in te zetten ten behoeve van uw (toekomstige) financiering? Waarom wordt de documentatie steeds langer en ingewikkelder? Hoe zit die documentatie in elkaar? Waar krijg ik nog meer mee te maken als ik de financiering ga vastleggen? Doelstelling Deze op de praktijk gerichte cursus geeft aan hoe u de regie kunt houden bij het aantrekken van financiering. U verkrijgt kennis over het belang van zekerheden en u leert hoe financieringsdocumentatie in elkaar steekt en waar u op moet letten. De insteek van de cursus is gericht op (middel) grote ondernemingen. Hieronder worden ondernemingen verstaan met een omzetniveau vanaf circa 100 tot 150 miljoen euro en een financieringsbehoefte vanaf circa 25 miljoen euro.

Datum / Locatie: Dinsdag 9 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.00 - 17.30 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 750 PE-punten: 7

Inhoud In de ochtend komt de financieringsdocumentatie aan bod met aandacht voor de zogenaamde LMA documentatie. In de middag wordt aan de hand van een case een financieringsproces en de centrale rol die zekerheden hierin spelen behandeld . De volgende onderwerpen komen aan de orde: • • • • • • •

rol van zekerheden, kredietverlies en kapitaalsbeslag financieringsvormen en -alternatieven financieringsbeleid covenants architectuur van financieringsdocumentatie belangrijkste onderhandelpunten in de kredietdocumentatie documentatieproces

Voor het middagprogramma wordt gebruik gemaakt van een business case. Bestemd voor CFO’s, controllers en treasurers van (middel) grote ondernemingen die op een praktische wijze willen ervaren wat er komt kijken bij het formuleren van een financieringsbeleid en aantrekken van financiering. Docent(en) • ir. Rolf Michon MFE, directeur Orchard Finance • mr. Willem Jarigsma, advocaat en vennoot Loyens & Loeff N.V. ir. Rolf Michon MFE

advanced

49

Finance

Datum / Locatie: Dinsdag 2 en woensdag 3 oktober 2012 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.30 - 21.00 / 09.30 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies, incl. diner) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.495 PE-punten: 12

Best practices in valuation Hoewel de basisprincipes van de meest gebruikte waarderingsmethoden welbekend zijn, blijkt men in de waarderingspraktijk constant tegen fundamentele problemen aan te lopen. Toepassing van deze methoden vergt een diepgaand begrip dat vaak ontbreekt. Goed onderlegde tegenpartijen en adviseurs weten soms handig gebruik te maken van dergelijk onbegrip. Belangrijke beslissingen zoals de aan- of verkoop van een bedrijfsonderdeel of zelfs de gehele onderneming worden dan ook vaak genomen op basis van waarderingen die de werkelijkheid geen recht doen. Doelstelling Deze cursus biedt een beter inzicht in de technische details van een waardering in de context van fusies en overnames, LBOs & MBOs, en in de procesmatige aspecten van waardering. Inhoud De meest gebruikte methoden worden middels gedetailleerde voorbeelden in MS Excel uitgebreid toegelicht, waarbij de nadruk op de volgende aspecten ligt: •

Fusies & overnames: essentiële onderdelen van de bedrijfswaardering in een fusie- en overnametraject worden behandeld zoals: - waarderingsproces, waardestuwers en prijsbepalende factoren - verband tussen strategie, waardestuwers, projecties en waardering - bepaling van discontonteringsvoeten - gebruik van multiples - inschatting van synergiewaarde - instrumenten ter beheersing van behavioral biases

• LBOs & MBOs: private equity investeerders en leveraged finance bankiers benaderen waardering veelal anders dan in de leerboeken wordt beschreven; de verschillen en valkuilen komen aan bod. Bestemd voor Finance en accounting professionals en adviseurs die bekend zijn met de basisprincipes van waardering en die beter inzicht willen krijgen in: • Het gebruik van de verschillende waarderingsmethoden in de praktijk; • De keuzes die gemaakt dienen te worden; • De wetenschappelijke en praktische onderbouwing van deze keuzes. Docent(en) • drs. Ed Sprokholt, assistant professor finance Nyenrode Business Universiteit • drs. Hans Haanappel, valuation consultant & lecturer Nyenrode Business Universiteit drs. Ed Sprokholt

advanced

50

Fiscaal & recht

Interview Herbert Reimers De toekomst van het accountantsvak is een onderwerp dat de laatste jaren veel aandacht krijgt. Dat geldt niet alleen voor openbaar accountants, maar ook voor accountants in business. Herbert Reimers is als advocaat werkzaam bij NautaDutilh. Vanuit zijn achtergrond als AA richt hij zich voornamelijk op financial reporting en regelgeving voor accountants. We leggen Herbert twee stellingen voor.

mr. drs. Herbert Reimers AA CPA

Moeten accountants in business voornamelijk het bedrijfsbelang dienen? “Ja, maar elke accountant dient ook het maatschappelijk belang. Voor de accountant in business geeft dat maatschappelijk belang de kaders waarbinnen hij het bedrijfsbelang kan dienen. Daarnaast heeft hij ook zijn persoonlijke belang om goed en plezierig in het bedrijf te werken. Soms kunnen die belangen strijdigheden opleveren. Juist dan vormen de gedragsnormen een nuttig toetsingskader. Als advocaat heb ik regelmatig te maken met accountants in business die worstelen met ethische vraagstukken, bijvoorbeeld als hun werkgever vraagt om ‘vanuit het bedrijfsbelang’ een handeling te verrichten die niet past binnen de gedragsnormen. Ik help mensen om de situatie helder te krijgen en het gesprek aan te gaan. Zeker als de accountant tijdig aan de bel trekt, lukt het meestal om een oplossing te vinden die voor alle partijen acceptabel is.” Vind je het belangrijk dat er een brede accountantsopleiding bestaat? “Zeker. De AA- en RA-titels staan nu nog voor een stevige finance professional die als accountant in business zijn werkzaamheden kan uitvoeren op een hoogwaardig niveau, vergelijkbaar met de registercontroller. Dat moeten we ook voor de toekomst waarborgen. De accountantstitel moet dan ook voldoende perspectieven blijven bieden. Een brede accountantsopleiding is in het belang van de accountants in business, maar ook in die van openbaar accountants. Veel mensen die als openbaar accountant beginnen, kiezen op een gegeven moment voor een overstap naar het bedrijfsleven. De accountantsopleiding moet die mogelijkheid blijven bieden. Als openbaar accountant heb je de mogelijkheid allerlei bedrijven van dichtbij mee te maken. Dat is een uitstekende basis voor een carrière ‘in business’. Als de accountantsopleiding te smal wordt, zullen degenen die een carrière in het bedrijfsleven ambiëren, eerder kiezen voor de opleiding tot registercontroller. Daardoor zullen er ook veel accountants voor het openbaar beroep verloren gaan.” mr. drs. Herbert Reimers AA CPA, advocaat bij NautaDutilh.

“Zeker als de accountant tijdig aan de bel trekt, lukt het meestal om een oplossing te vinden die voor alle partijen acceptabel is.” Herbert Reimers

51

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Vrijdag 9 november 2012 Bilderberg Europa Hotel, Scheveningen Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

Zorgplicht in concernverband Over onverwachte aansprakelijkheid De aloude gedachte dat het onderbrengen van concernactiviteiten in aparte BV’s en NV’s een waterdichte bescherming biedt tegen aansprakelijkheid, is sterk aan het afnemen. Vennootschappen die aan het hoofd van een concern staan, krijgen in toenemende mate te maken met aanspraken van schuldeisers, werknemers en curatoren van deelnemingen. Die aanspraken hebben steeds vaker succes. Dit volgt niet alleen op te creatief ontworpen groepsstructuren maar ook omdat in het algemeen in meer opzichten zorgplichten (van banken, overheden en overheidsinstanties, zoals DNB) worden aangenomen. Deze ontwikkeling heeft een grote impact op het concern en de concernleiding. De vorm van de actuele organisatie is bepalend voor toekomstige aansprakelijkheid. Doelstelling De doelstelling van deze cursus is om inzicht te krijgen in de wijze waarop (onverwachte) aanspraken vermeden kunnen worden terwijl toch voldoende sturing wordt gegeven aan het concern. Inhoud In deze cursus komt niet alleen de achtergrond van deze tendens aan de orde. De nadruk ligt op de actualiteit en de voorzienbare toekomst van de trend. Om tot het inzicht te komen voor de oplossing komen de volgende onderwerpen aan bod: • concern- en bestuurdersaansprakelijkheid • vrijwillige vormen van aansprakelijkheid (zoals 403-verklaringen, bancaire zekerheden en fiscale eenheden) • zorgplicht van banken voor ondernemingen en de impact van bancaire aanspraken op het concern Er zal tevens een parallel worden getrokken naar vergelijkbare structuren zoals overheden jegens gesubsidieerde instellingen. Bestemd voor Controllers, accountants in business en bestuurders van grote en middelgrote ondernemingen en instellingen. Docent(en) • mr. Robert van Moorsel, advocaat bij Van den Herik & Verhulst Advocaten NV. Als advocaat staat hij aandeel- houders en bestuurders bij van ondernemingen in moeilijkheden. Hij is regelmatig curator in grote en middelgrote faillissementen.

mr. Robert van Moorsel

advanced + expert

52

Fiscaal & recht

Actualiteiten ondernemingsrecht Dit rechtsgebied is fors in beweging; de invoering van de Flex-bv getuigt daar onder andere van. Deze cursus geeft inzicht in de belangrijkste ondernemingsrechtelijke actualiteiten. De rechtspraak van het afgelopen jaar komt aan de orde; met name de consequenties ervan voor de praktijk. Er wordt tevens aandacht besteed aan de laatste stand van wetgeving. De behandelde stof is vooral gericht op de mkb-praktijk. Doelstelling Na het volgen van deze cursus bent u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen binnen het ondernemingsrecht (met nadruk op de ontwikkelingen voor de mkb-praktijk). Tijdens de cursus is er voldoende ruimte om praktijkervaringen uit te wisselen.

Datum / Locatie: Donderdag 29 november 2012 Van der Valk Hotel, Houten Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 525 Niet-leden € 625 PE-punten: 5

Inhoud De definitieve samenstelling van het programma hangt af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting zullen de volgende onderwerpen aan bod komen: • • • • • • • •

flexibilisering van het BV-recht: huidige stand van zaken personenvennootschappen: aan de hand van recente rechtspraak, opfrissen van ‘oude’ wetgeving die wederom actueel is aansprakelijkheid van bestuurders en toezichthouders kapitaalbescherming vaststellen en deponeren jaarrekening; verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van onder andere bestuurder, toezichthouder en accountant (turbo)liquidatie van BV’s ontwikkelingen rondom de 2:403-verklaring corporate governance

Bestemd voor Deze cursus is bestemd voor iedere financiële professional die op de hoogte wil blijven van de laatste ontwikkelingen in het ondernemingsrecht. De behandelde stof is vooral gericht op de mkb-praktijk. Docent(en) • mr. Annelies Brink-van der Meer, docent ondernemingsrecht en onderzoeker aan de Vrije Universiteit te Amsterdam • prof. mr. Adriaan Dorresteijn, verbonden aan de afdeling Molengraaff, instituut voor privaatrecht aan de Universiteit van Utrecht

mr. Annelies Brink-van der Meer

advanced

53

Fiscaal & recht

Datum / Locatie: Donderdag 20 september 2012 Novotel Brainpark, Rotterdam Tijd: 09.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 795 Niet-leden € 895 PE-punten: 8

Corporate recovery Wat te doen bij een onderneming in zwaar weer? Als het met een onderneming minder goed gaat of het voortbestaan wordt bedreigd, is snel en adequaat handelen vereist. Op basis van een objectieve analyse en een afweging van alle (on)mogelijkheden zal er een helder uitgewerkt verbeter- of continuïteitsscenario moeten komen. De samenwerking met betrokken banken, kredietverzekeraars, lease- en factormaatschappijen, fiscus en overige crediteuren kan vaak bijzonder constructief zijn. Waar het niet anders kan moet soms worden uitgeweken naar een crediteurenakkoord of een doorstart na een faillissement. Hoe dient u zich op te stellen in deze juridisch en fiscaal complexe situatie en hoe kunt u toegevoegde waarde leveren in dit krachtenveld van (ogenschijnlijk) tegengestelde belangen? Doelstelling U maakt kennis met het complexe proces van reorganiseren in zwaar weer, eventueel leidend tot faillissement en doorstart. U leert om vroegtijdig signalen te interpreteren en financiële, juridische en fiscale risico’s te herkennen. Hierna kunt u een klankbord zijn voor de ondernemer in zwaar weer en weet u wanneer de kennis van een expert noodzakelijk is. Inhoud Diverse gerenommeerde sprekers belichten dit onderwerp vanuit hun vakgebied en jarenlange praktijkervaring op het gebied van corporate recovery als adviseur, bankier, arbeidsrechtjurist en curator. Tijdens deze cursus zullen de thema’s mede aan de hand van een casus worden besproken. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • • • • • • • • •

Welke partijen spelen een rol in het proces van corporate recovery en wat zijn hun belangen? Welke signalen geven aan dat het minder gaat met een onderneming? Hoe gaat de afdeling bijzonder beheer van een bank te werk? Welke mogelijkheden zijn er om te reorganiseren buiten faillissement? Wat zijn de specifieke arbeidsrechtelijke aspecten? Hoe werkt een faillissement en wat is er nodig voor een succesvolle doorstart? Wat is een sterfhuisconstructie en hoe werkt deze? Wat is de positie van de fiscus en welke regelingen zijn er mogelijk? Hoe gaat een curator te werk en hoe kunt u problemen voorkomen?

Bestemd voor Controllers, accountants in business, openbaar en intern accountants.

drs. Jantine Hak RA

fundamental

54

Docent(en) • mr. Max Keulaerds, partner bij BarentsKrans Advocaten & Notarissen en voorzitter van Vereniging Arbeidsrecht Advocaten Nederland • drs. Jantine Hak RA, partner bij Krüger & Partners • drs. Robert Smits RA, partner bij Krüger & Partners • Chris West, voormalig bijzonder beheer bankier en zelfstandig adviseur • mr. Carin Schreuder, partner bij De Advocaten van Van Riet

Fiscaal & recht

Corrupt or not corrupt? Corruptie is niet het eerste waar accountants aan denken bij het uitvoeren van hun werkzaamheden. Toch betreft corruptie een belangrijk frauderisico, waarmee u rekening moet houden. In Nederland kennen we een groot aantal bepalingen over corruptie. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie. Ambtelijke corruptie is het bekendst. Denk hierbij aan de bouwfraude. Niet-ambtelijke corruptie is minder bekend. Het risico dat deze corruptievorm zich manifesteert bestaat met name in relatie tot in- en verkoopfuncties. Het meest markante voorbeeld van de afgelopen jaren is de zogeheten ‘vastgoedfraude’. Grote ondernemingen en pensioenfondsen werden slachtoffer van fraude doordat bijvoorbeeld fondsbeheerders te duur inkochten of te goedkoop verkochten. Uiteraard ten laste van de organisatie waarvoor zij werkten, in ruil waarvoor ze een zogeheten ‘kick-back’ of steekpenning ontvingen.

Datum / Locatie: Dinsdag 30 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 15.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 475 Niet-leden € 550 PE-punten: 4

Ook van belang is de Amerikaanse Foreign Corrupt Practices Act (FCPA, 1977) en de UK Bribery Act 2010. Het bijzondere van de FCPA en de UK Bribery Act is dat deze een vergaande extraterritoriale werking hebben. En daarmee ook Nederlandse bedrijven kunnen raken die zaken doen met Amerika. Doel Deze cursus geeft u een brede kijk op corruptie. Hierbij worden zowel de verschijningsvormen van corruptie besproken, als de juridische aspecten én verschillen daarin tussen Nederland en Amerika. Inhoud In deze cursus bekijken we corruptie vanuit meerdere invalshoeken: • Wat zijn de verschillen tussen ambtelijke en niet-ambtelijke corruptie? • Wat zijn de bepalingen in het Strafrecht? • Wat zijn de culturele en juridische verschillen in vergelijking met de Amerikaanse aanpak? Marcel Pheijffer behandelt het Nederlandse juridisch strafrechtelijke deel mede aan de hand van enkele strafrechtelijke cases en legt daarbij de werking van de strafrechtbepalingen en de bewijsvoering uit. Peter Diekman behandelt het thema corruptie vanuit een bedrijfseconomisch en organisatorisch perspectief. Hij gaat ook in op de FCPA en de UK Bribery Act. De cursus is in belangrijke mate interactief, waarbij veel ruimte bestaat voor discussie met de zaal en uitwisseling van meningen en ervaringen. Bestemd voor Accountants in business, controlerend accountants, compliance-officers, forensisch accountants en toezichthouders. Dus eigenlijk voor iedere financieel professional die bij wil zijn in zijn vak! Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • prof. dr. Peter Diekman RA, Adviser, Corporate Control, Saudi Basic Industries Corporation SABIC (Riyadh)

prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

advanced

55

Governance & Assurance

Interview Theo Eysink Compliance-regels in het DNA Voor Theo Eysink, voormalig CFO van Stork Technical Services is het duidelijk: governance en compliance vormen de ‘backbone’ van de Finance-functie. “Pas als deze essentiële onderdelen werken, kan Finance zijn werkzaamheden op het gebied van corporate finance en business controlling goed uitvoeren.” drs. Theo Eysink RA

“Governance en compliance, oftewel het sturen en beheersen van een organisatie, heeft een instrumentele en een gedragskant. Met de instrumentele kant leg je het fundament. Hier gaat het over het internal control framework: de inrichting van diverse processen, de checks & balances, de toepassing van wet- en regelgeving. Daarnaast is er het gedrag van mensen. Want uiteindelijk krijgen de regels pas inhoud als mensen ernaar handelen. Binnen Finance, maar ook in de rest van het bedrijf.” “Bij Stork wordt er veel aandacht besteed aan compliance. Er is veel transparantie over de regels, ze hebben een duidelijk internal control framework en ze zorgen dat onafhankelijke, externe partijen de nodige toetsing verrichten. Stork is best streng in de leer. Maar dat zie ik niet als een probleem. Integendeel, een goede compliance is de ‘license to operate’. Het bedrijf loopt ook grote risico’s als de zaken niet goed op orde zijn. Daarmee zouden ze hun reputatie en marktpositie in de waagschaal stellen. Als verantwoordelijke voor Finance bij Stork Technical Services voelde ik een sterke verantwoordelijkheid voor compliance. Ik vind dat Finance daarin een leidende rol en een voorbeeldfunctie heeft.”

“Ik vind dat een internal control framework zodanig helder moet zijn dat er weinig ruimte overblijft voor eigen invulling.” Theo Eysink

Maar compliance houdt niet op bij Finance; het is een onderwerp dat de hele organisatie raakt. De introductie van een ‘code of conduct’ is een manier om de regels vast te leggen. Toch is dat nog geen garantie dat de regels ook gehanteerd worden. Hoe zorgt Stork ervoor dat mensen de complianceregels naleven? Theo Eysink: “Het ultieme doel is dat de regels deel gaan uitmaken van het ‘DNA’ van mensen; dat mensen hier vanuit een intrinsieke motivatie alert op zijn en ook echt willen handelen conform de code. Vanzelfsprekend is het daarvoor noodzakelijk dat de regels duidelijk zijn en dat mensen voldoende kennis en handvatten hebben om deze in de praktijk te brengen. Trainingen en self assessments zijn hierbij zeer nuttig. Bij Stork wordt hiervoor onder andere e-learning ingezet. Mensen krijgen allerlei cases voorgelegd waarin dilemma’s aan bod komen. Bijvoorbeeld als een zakenpartner een verkoopconstructie voorstelt die niet aansluit bij onze gebruikelijke modellen, wat doe je dan? En welke afwegingen maak je tussen omzetverantwoording en een juiste reflectie van de bijhorende risico’s en opportuniteiten? “Ik vind dat een internal control framework zodanig helder moet zijn dat er weinig ruimte overblijft voor eigen invulling. Het moet ook duidelijk zijn waar je terecht kunt met vragen of dilemma’s én wat er gebeurt als mensen zich niet aan de regels houden. Ik zet me er actief voor in dat governance en compliance continu op de agenda staan. Want door erover te discussiëren, gaat het pas echt leven.” drs. Theo Eysink RA, voormalig CFO van Stork Technical Services

56

nieuw

Actualiteiten corporate governance Deze cursus gaat in op de laatste ontwikkelingen op het gebied van corporate governance, met name in Nederland. Zo kunt u in een dag uw kennis opfrissen en bent u op de hoogte van de actualiteiten op dit gebied. Doelstelling Na afloop bent u op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen in corporate governance, zowel in de praktijk als in de wet- en regelgeving. Er is aandacht voor beursgenoteerde ondernemingen, maar ook voor de praktijken in de financiële en de non profit sector. Tijdens de cursus is er voldoende ruimte om in te gaan op concrete vragen en onderling praktijkervaringen uit te wisselen.

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 11 oktober 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 13.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 550 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

Inhoud De definitieve samenstelling van de inhoud van de cursus hangt mede af van de ontwikkelingen tot aan de dag van de cursus. Naar verwachting zullen de volgende onderwerpen aan bod komen: • governance codes en wijze van monitoring • monitoring resultaten • juridische inbedding van governance codes in het ondernemingsrecht • de betekenis van codes voor de rechtspraak • de one-tier bestuursvorm • het functioneren en het verslag van de Raad van Commissarissen • boardroom dynamics • ontwikkelingen internationaal (Brussel, UK, etc) • de rol van de accountant bij corporate governance • rol en positie werknemers • corporate governance en verslaggeving Bestemd voor Iedere financiële professional die zijn of haar kennis up to date wil houden. Docent(en) • dr. Robbert van het Kaar, senior onderzoeker bij het Hugo Sinzheimer Instituut voor Arbeidsrecht, Universiteit van Amsterdam • mr. Cees van Geffen, senior manager Ernst & Young, docent capita selecta aan de accountantsopleiding van de Erasmus Universiteit Rotterdam • Johan Scheffe RA RO CIA, senior vaktechnisch medewerker NBA

Johan Scheffe RA RO CIA

advanced

57

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Woensdag 26 september 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 14.00 - 20.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 5 Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Waar is de raad van toezicht?’ EICPC-leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

Public control & governance Nieuw bestuur en toezicht in de publieke sector Controllers nemen ook bij veel publieke organisaties brede adviserende posities in waarbij vragen naar doelmatigheid, rechtmatigheid, control en maatschappelijke meerwaarde centraal staan. Tegelijkertijd verandert de context van de non-profitorganisatie. Verzelfstandiging of autonomievergroting leidt tot Raden van Toezicht die een kritisch tegenwicht moeten bieden aan bestuurders en stakeholders. Deze cursus gaat over de ontwikkelingen op het terrein van controlling én van governance en uiteraard over de wisselwerking daartussen. Doelstelling Deze middag- en avondsessie geeft inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen van intern toezicht (governance), public controlling en de positionering van de controller daarbij. Inhoud Public controlling gaat over de toepassing van bedrijfseconomische thema’s en technieken in de publieke sector: overheden en non-profitorganisaties, zoals zorg, welzijn, onderwijs, veiligheid. Het terrein van de public controlling maakt een enorme ontwikkeling door vanwege de verbreding naar niet-financiële gegevens en de verdieping in de zin van professionalisering. Op vlotte wijze gaan de docenten in op bovenstaande ontwikkelingen en perspectieven. Zij schenken daarbij aandacht aan diverse trends in controlling en toezicht en staan uitgebreid stil bij de consequenties van deze ontwikkelingen voor de controllers zelf. De inhoud wordt verduidelijkt door tal van praktijkvoorbeelden, mede afhankelijk van de groepssamenstelling. Enkele onderwerpen: • Wat is public governance en wat kan ik er mee? Wat zijn de nieuwe ontwikkelingen in de toepassing van bedrijfseconomische begrippen? • Wat zijn nieuwe thema’s in de non-profitsector? • De nieuwe positionering van de controller: een spannend beroep! Bestemd voor Controllers en accountants in of om een controlfunctie in de publieke sector. Programmacoördinator • prof. dr. Goos Minderman, hoogleraar public law en public governance, Vrije Universiteit Amsterdam • dr. Tjerk Budding, universitair docent, Vrije Universiteit Amsterdam

prof. dr. Goos Minderman

fundamental

PUBLIEK 58

Governance & Assurance

Masterclass internal control De laatste jaren is het onderwerp ‘interne beheersing’ in belang toegenomen. Steeds vaker wordt door bedrijven om (additionele) assurance gevraagd over de dienstverlening. Maar ook toezichthouders zoeken naar meer zekerheid en het management wordt gevraagd zich duidelijker uit te spreken. Voorbeelden van assurance zijn de SAS70 verklaring en de ‘in control statement’. Wat is hiervan de toegevoegde waarde? Begrijpen we het? Of lijkt het eerder gebakken lucht? In deze masterclass krijgt u de laatste inzichten aangeboden waarmee u in uw organisatie de interne beheersingssystemen en risicomanagement verder kunt helpen versterken. Deze masterclass behandelt tevens de vraag hoe men tot een ‘in control’ verklaring komt, welke waarde hieraan kan worden gehecht en hoe men een verdere integratie tussen governance, risk & compliance kan bereiken. Doelstelling Na deze masterclass bent u in staat de processen op het gebied van management control, internal control en governance- risk & compliance in de organisatie beter te beheersen.

Datum / Locatie: Woensdag 14 november 2012 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.00 - 21.30 uur Prijs: (incl. diner) Leden € 840 Niet-leden € 840 PE-punten: 7

Inhoud In deze masterclass komen de volgende onderwerpen aan de orde: • interne beheersing • wanneer ben je ‘in control’? • management control system • (risico) management • risk assessment proces • risicorapportages • governance, risk & compliance Bestemd voor Deze masterclass is bestemd voor managers, risicomanagers, controllers, compliance officers, accountants en managers internal control. Docent(en) • prof. dr. Leen Paape RA RO CIA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening en dean Nyenrode, school of Accountancy & Controlling • dr. ing. Jürgen van Grinsven, directeur Artena Business Consulting en lecturer bestuurlijke informatievoorziening Nyenrode School of Accountancy & Controlling

prof. dr. Leen Paape RA RO CIA

advanced

59

Governance & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 1 november 2012 Postillion Hotel, Utrecht-Bunnik Tijd: 13.30 - 20.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Horizontaal toezicht In deze snel veranderende wereld verlopen processen steeds sneller en gaat steeds meer informatie om. Het aantal contactmomenten tussen de fiscus en belastingplichtigen stijgt enorm. De snelheid van handelen die nu vereist is en de hoeveelheid te verwerken informatie is immens! Kan de Belastingdienst dat nog wel bijhouden of is er sprake van een versleten wapenarsenaal? De Belastingdienst wil een antwoord bieden op deze vragen. Een belangrijk antwoord is het zogeheten horizontaal toezicht: een ontwikkeling van wantrouwen naar vertrouwen. De inhoud van deze cursus is vanaf het najaar van 2012 vernieuwd. Er wordt extra aandacht besteed aan de bevindingen van de Commissie-Stevens die een evaluatie van het horizontaal toezicht heeft uitgevoerd, waarover aan de Tweede Kamer is gerapporteerd. Doelstelling In no-time wordt u vertrouwd gemaakt met het nieuwe begrippenkader. Dat is nodig omdat iedere accountant en diens klanten met deze toezichtsvorm te maken krijgt. Inhoud U krijgt antwoord op de volgende vragen: • • • • • • •

Wat is horizontaal toezicht? Wat is de ‘winst’ ervan voor ons als belastingplichtigen? Wat is de strekking van een zogeheten tax control framework? Wat is tax assurance precies? Wat is een convenant Horizontaal Toezicht? Welke rol kunnen de accountant en belastingadviseur hierbij vervullen? Welke bemerkingen heeft de Commissie-Stevens gemaakt over het horizontaal toezicht en welk effect heeft dat op de toekomst van het horizontaal toezicht?

Bestemd voor Elke accountant en adviseur, niet alleen uit zakelijk oogpunt maar ook als belastingplichtige. Iedereen krijgt hiermee te maken, dat is zeker! Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar forensische accountancy Business Universiteit Nyenrode en Universiteit Leiden • Meindert Brunia RA, organisatie-, bestuurs- en veranderkundige, betrokken bij horizontaal toezicht • drs. Arthur de Hart RC EMoC, manager compliance, risk management en insurance Tata Steel IJmuiden

prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

advanced

60

IT & Assurance

Interview Hans Leenaars Noodzaak voor betrouwbare IT steeds groter IT voor financieel management roept al snel de associatie op met grote, complexe IT-toepassingen. Interessante materie. Maar wat Hans Leenaars betreft ligt de uitdaging voor veel bedrijven dichter bij huis. Hij vindt namelijk dat wij veel meer moeten nadenken over de geautomatiseerde hulpmiddelen die wij inzetten als voorbereiding op onze besluitvorming.

prof. dr. Hans Leenaars RA

Een manager vraagt een medewerker een rapport te schrijven over een bepaalde ontwikkeling in de markt. Op basis daarvan zal in het managementteam een belangrijke beslissing genomen worden. Het rapport ziet er prachtig uit en is onderbouwd met tabellen en grafieken. Dat de medewerker is gaan googelen en de informatie uit diverse - niet geverifieerde - bronnen afkomstig is, wordt niet duidelijk. Simpelweg omdat niemand de vraag stelt wat de bron is van de informatie. “Dit zou in heel veel bedrijven kunnen voorkomen”, aldus Hans Leenaars. “Veel vaker dan je zou vermoeden, worden er besluiten genomen op basis van onbekende of onbetrouwbare bronnen. Een ander voorbeeld is een investeringsbeslissing. Die onderbouwen we met scenarioanalyses over diverse jaren, uitgewerkt in spreadsheets. Aan de analyse ligt een groot aantal veronderstellingen ten grondslag met betrekking tot bijvoorbeeld de loonkosten, inflatie, pensioenlasten en opbrengsten. Allemaal onzekere factoren die samenkomen in die spreadsheet. Excel helpt ons om prachtige formules te maken en verbanden te leggen. Natuurlijk spreken we uitgebreid over de plausibiliteit en de haalbaarheid van de aannames. Maar ook hier wil ik de vraag stellen wie zich afvraagt of de spreadsheet wel goed in elkaar zit. Kloppen de formules wel? Worden de juiste verbanden gelegd? Wordt er kortom technisch goed gerekend? Velen hebben zich laten verrassen door de exponentiële effecten van samengestelde interest. Daarom pleit ik ervoor dat bedrijven onafhankelijke audits laten verrichten op onderzoeken of analyses die ten grondslag zullen liggen aan belangrijke beslissingen.” Ook bij het gebruik van derivaten moeten de gevolgen van rekenen niet onderschat worden. “Derivaten bestaan bij de gratie van IT; met een beetje gevoel voor drama zou ik zelfs kunnen zeggen dat een derivaat IT ís. Derivaten zijn bedoeld om risico’s te managen. Opknippen, herverpakken, verdelen, verplaatsen; je kunt er van alles mee. Daar hebben we allemaal rekenmodellen en analyses voor. Maar wat niemand kan, is het risico wegnemen. En juist dat wordt wel eens vergeten, terwijl het vaak over enorme risico’s gaat. De functies die we gebruiken, zijn niet allemaal lineair, dus zaken kunnen heel anders uitpakken dan je denkt als je ze niet goed in kaart brengt. Ook hier geldt dat het gebruik van goede gewaarmerkte software van groot belang is.”

“Veel vaker dan je zou vermoeden, worden er besluiten genomen op basis van onbekende of onbetrouwbare bronnen.” Hans Leenaars

prof. dr. Hans Leenaars RA is lid van de raad van bestuur van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Daarnaast is Hans Leenaars onder meer hoogleraar Accounting Information Systems aan de Universiteit van Amsterdam, en vertrouwenspersoon voor de accountants in business bij de NBA

61

IT & Assurance

Datum / Locatie: Maandag 19 november 2012 NBA, Amsterdam Tijd: 16.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 295 Niet-leden € 350 PE-punten: 3 Bijzonderheden: Verwachte voorbereidingstijd 1 uur.

nieuw

Masterclass where finance & IT meet De financiële professional is een gebruiker van informatie en daardoor ook van IT. Met de huidige ontwikkelingen op IT-terrein moet de financial een zodanige IT-kennis hebben dat hij kan bepalen wanneer en hoe hij zijn eigen IT-kennis op een bepaald terrein wil vergroten, en wanneer en hoe hij met de IT-functie wil samenwerken. Doelstelling Het doel van deze masterclass is de deelnemers een handreiking te geven voor het op een verstandige manier omgaan met IT-ontwikkelingen die de financiële functie raken. Daarbij wordt de deelnemer een instrumentarium aangereikt om de keuze tussen zélf bepaalde IT-kennis opdoen en het samenwerken met de IT-functie te kunnen maken. Inhoud Door middel van een open dialoog gaat u als deelnemer met de docent een tocht maken door de dynamische wereld van IT. Aan de hand van een vooraf door u uitgewerkte korte opdracht gaat u met de andere deelnemers in discussie. Het eerste deel van de bijeenkomst is gericht op de probleemafbakening en huidige stand van IT en het tweede deel gaat in op de samenwerking tussen de financiële functie en IT. Bestemd voor Accountants in business, controllers en andere professionals die te maken hebben met vraagstukken op het raakvlak van finance & IT. Docent(en) • prof. dr. Eddy Vaassen RA, professor of accountancy aan de Universiteit van Tilburg

prof. dr. Eddy Vaassen RA

advanced

62

IT & Assurance

AO nieuwe stijl Het vakgebied administratieve organisatie (AO) is sterk in ontwikkeling. De boekhoudschandalen van onder andere Enron, Worldcom en Ahold hebben geleid tot onderkenning van het vakgebied en toenemende aandacht voor het belang ervan. Wet- en regelgeving, zoals de Sarbanes Oxley-Act in de Verenigde Staten en de code Tabaksblat in Nederland, verplichten organisaties de AO periodiek te evalueren en gebreken te rapporteren. Maar levert dit nu meer zekerheid op en wat is een goede AO? De afgelopen periode laat zien dat ook bedrijven die een ‘in control statement’ hebben afgegeven, failliet kunnen gaan of door de overheid gered moeten worden. De standaardmaatregelen als controletechnische functiescheiding en geautomatiseerde controles leiden vaak tot een starheid van handelen. Dit remt flexibiliteit en innovatief gedrag in organisaties af. En wellicht nog belangrijker: deze maatregelen leveren niet altijd de beoogde effectiviteit.

Datum / Locatie: Maandag 8 oktober 2012 Novotel Brainpark, Rotterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

De klassieke AO schiet hierbij tekort; tijd voor een AO nieuwe stijl! Er is een denk- en werkwijze ontwikkeld voor het ontwerpen en beoordelen van de administratieve organisatie. Hierbij is rekening gehouden met de strategie en omgevingsfactoren van de organisatie. AO nieuwe stijl houdt rekening met de wisselwerking tussen het specifieke karakter van de organisatie en de (on)mogelijkheden van het inzetten van beheersmaatregelen om te komen tot een effectieve en efficiënte interne beheersing. Doelstelling Na afloop van deze cursus bent u in staat te overzien hoe de effectiviteit en efficiency van de administratieve organisatie kunnen worden geanalyseerd. Inhoud • Beïnvloeding van de administratieve organisatie door: strategievorming, organisatiestructuur, processtructuur, beheersingsmaatregelen en factoren zoals leiderschapsstijl, control-stijl, strategie en kerncompetenties; • Vastlegging van de administratieve organisatie door: het transparant maken en verbinden van doelstellingen en risico’s, sturing en beheersingsmaatregelen en managementinformatie over effectiviteit en naleving; • Analyse en verbeteringen van de administratieve organisatie: relatie met methoden zoals COSO en balanced control approach, waarbij nadrukkelijk aandacht wordt besteed aan de grenzen en beperkingen van de formele systemen. Bestemd voor Financial executives die betrokken zijn bij de inrichting, evaluatie en verbetering van de administratieve organisatie. Docent(en) • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School, hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universtiteit Nederland

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

63

IT & Assurance

Datum / Locatie: Donderdag 5 juli 2012 of donderdag 13 december 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? Business intelligence (BI) is een techniek voor het verzamelen en analyseren van informatie ter ondersteuning van beslissingen. De toepassing van BI heeft de afgelopen jaren een grote vlucht genomen. Vrijwel iedere organisatie heeft inmiddels flink geïnvesteerd in BI, met wisselend succes. De vraag dient zich aan of het zinvol is om hierin (verder) te investeren, of dat er efficiëntere en effectievere oplossingen zijn voor beslissingsondersteunende informatie. Doelstelling Na deze cursus weet u wat de toepassingsmogelijkheden en -onmogelijkheden van BI zijn. En u weet welke investeringen gemoeid zijn met BI implementaties. U leert hoe u het rendement op deze investeringen kunt vergroten. En welke alternatieve manieren van informatievoorziening er zijn om de besliskracht in uw organisatie te vergroten. Inhoud De volgende onderdelen komen aan bod: • • • • •

Wat zijn de toepassings(on)mogelijkheden, laatste ontwikkelingen en de valkuilen bij implementaties van BI? Opdracht ‘stel de BI business case op’: breng het besparingspotentieel en de potentiële opbrengsten van BI in kaart voor een fictieve organisatie; Welke alternatieve vormen van rapportages zijn er die de besliskracht kunnen vergroten? Opdracht ‘ontwerp de managementrapportage’: bepaal welke informatie en welke rapportagevorm de grootste toegevoegde waarde heeft voor het management van een fictieve organisatie; Zelfdiagnose: bepaal middels een scan de volwassenheid van uw eigen organisatie op ‘rendement uit BI’. Na de cursus krijgt u een concreet stappenplan voor verbetering opgestuurd.

Bestemd voor Controllers, financieel managers en accountants, die de toegevoegde waarde van business intelligence voor hun organisatie willen vergroten, of voor het vraagstuk staan om hierin (verder) te investeren. Docent(en) • drs. Charles van der Ploeg (5 juli), drs. Marcel Kruger (13 december), partners Decido • drs. Lars Coppens, senior BI adviseur Jugo

drs. Marcel Kruger

fundamental

64

Management accounting & control

Interview René van de Kieft Onze inzet is ook nodig aan de ‘zachte’ kant Iedere autobezitter zal wel eens geparkeerd hebben in een parkeergarage van Q-Park of op één van hun parkeerterreinen. Het bedrijf bestaat pas tien jaar, maar heeft nu al parkeerfaciliteiten door heel Nederland en in negen andere Europese landen. René van de Kieft is CFO bij Q-Park. Wat betekent management accounting en control voor zijn organisatie? En welke ontwikkelingen signaleert hij?

René van de Kieft RC MAC

“Vaktechnisch gezien is management accounting en control redelijk stabiel. Maar inhoudelijk liggen er allerlei uitdagingen en vragen die op een antwoord wachten, zeker op het gebied van controlling. Denk bijvoorbeeld aan derivaten en bestuurlijke focus. Er moet in veel organisaties nog flink gebouwd worden aan de controlomgeving, met name waar het gaat om financial results performance en het ontwikkelen van evenwichtige bonussystemen.” “Wat mij opvalt, is dat veel financial professionals hun baan redelijk ‘basic’ uitvoeren. Zij richten zich vooral op de inhoud van het werk. Maar het ontwikkelen van een prachtig model heeft geen enkele functie als niemand er iets van snapt. Waar bestuurders werkelijk warm voor lopen, is voor krachtige businessanalyses die toegankelijk, begrijpelijk en toepasbaar zijn. Als je het te ingewikkeld maakt, sterft je werk in schoonheid.” “De ontwikkelingen gaan momenteel razendsnel. Wat een paar jaar geleden een feit was, is nu alweer compleet achterhaald. Daarom moet je goed naar buiten blijven kijken en scherpe scenarioanalyses maken. Wij hebben veel te maken met vastgoedprocessen, zoals acquisitie en verkoop van objecten en de waardering daarvan. Op zich is dat niets ingewikkelds, maar door de snelle ontwikkelingen in de wereld kunnen er allerlei onverwachte wendingen optreden. Denk aan Ierland, dat in korte tijd een enorme economische teruggang heeft doorgemaakt. Dat heeft flink wat impact op de waardering van ons onroerend goed daar. Scenariostudies helpen om hierop te anticiperen.” “Controllers zijn geneigd naar de harde kant te kijken. Cijfers zijn veilig. Maar onze inzet is ook nodig aan de ‘zachte’ kant, zoals bedrijfscultuur. Bij Q-Park hebben wij de afgelopen jaren goed gekeken naar onze governance en ons beleid op het gebied van integriteit en ethiek. Met cultuurverandering ben je als bedrijf altijd bezig. Het is soms moeilijk om medewerkers daarin mee te krijgen. Nieuwe mensen die passen bij de cultuur die je nastreeft, kunnen de verandering een zet in de goede richting geven. De juiste man of vrouw op de juiste plaats heeft niet alleen betrekking op de vakkennis. Als in een land de country director een sterk commerciële inslag heeft, proberen we daar een meer behoudende finance director naast te zetten. Ook daar gaat het om de balans.”

“Wat een paar jaar geleden een feit was, is nu alweer compleet achterhaald. ” René van de Kieft

René van de Kieft RC MAC is CFO bij Q-Park, een onafhankelijke internationale parkeerorganisatie die actief is in een groot aantal Europese landen. Daarvoor was hij CFO en COO bij pensioenuitvoerder PGGM.

65

Management accounting & control Datum / Locatie: Maandag 26 november en dinsdag 27 november 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 / 09.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies) Leden € 1.195 Niet-leden € 1.395 PE-punten: 12

Fundamentals of pricing for controllers Een juiste prijsstelling van producten en diensten is één van de belangrijkste waardecreatoren voor organisaties maar blijft in veel Europese ondernemingen onderbelicht. Toch levert een verbetering met 1% op prijs een gemiddelde impact van 15% op het Ebit van organisaties. Zo levert performance pricing een hogere value added dan de meeste acquisities of kostenprogramma’s. Doordat in de meeste organisaties de pricing geen eenduidige eigenaar heeft, blijft er verrassend veel geld op tafel liggen. Doelstelling Deze cursus vult de bestaande kennis van kostprijzen en kostensystemen aan vanuit het perspectief van andere functionele domeinen, waaronder marketing en sales. Het gaat verder dan de controller normaal gesproken kijkt. U heeft een beter inzicht in het belang en de impact van de prijsstelling op de organisatie en haar kasstromen. Tijdens de cursus worden prijsstrategieën, prijsstellingmechanismen in relatie tot de relatieve marktpositie, mede op basis van best practices van aansprekende organisaties besproken. Na afloop bent u beter in staat te functioneren als sparring partner van CEO’s en commercieel directeuren. Inhoud Het programma gaat in op verschillende aspecten van pricing. Aan de orde komen onderwerpen als prijsbeleid, de keuze voor volume of marge, prijsstrategieën, prijsverantwoordelijkheid, de organisatie van het prijsproces en verschillende prijsvormingstechnieken. Voldoende om na afloop van het programma de pricing van de eigen organisatie te doorgronden, te veranderen of te verbeteren. Bestemd voor Deze cursus is geschikt voor financieel directeuren, accountants, controllers en auditors. Docent(en) • Pol Vanaerde, directeur Vanaerdeconsulting en voorzitter van het European Pricing Platform

Pol Vanaerde

fundamental

66

Management accounting & control

Een nieuwe kijk op budgeting? Trapt u op de rem of op het gaspedaal? Na traditionele budgetten en beyond budgeting blijven organisaties in verwarring achter. Hoe nu verder? Wat zijn de voor- en nadelen van de aanwezige jaarplanning en budgettering in onze situatie? Kunnen we onze manier van budgetteren verbeteren? En hoe pak je dat aan? Soms duiken er berichten op als bij Unilever (tijdschrift Controlling, mei 2010) waar het traditionele jaarplan en budget stevig op de schop zijn genomen. Maar hoe zit het dan met de miljoen andere bedrijven en instellingen die de cijfers van vorig jaar met enige aanpassingen in het nieuwe jaarplan kopiëren? Doen zij zichzelf tekort of moeten ze doorgaan met het oude?

Datum / Locatie: Donderdag 1 november 2012 Regardz Airport hotel, Rotterdam Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Doelstelling Gewapend met praktijkonderzoek over ‘het budget’, gaan we na waar uw budget en jaarplan zich qua functionaliteit bevindt. Afhankelijk van de organisatorische eigenschappen en uitdagingen in uw omgeving bespreken we suggesties voor verbetering. De docent reikt u een aantal direct toepasbare instrumenten aan zodat u concreet aan de slag kan. Inhoud In een onderzoek van Adrian France (2006) naar waar financials zich qua management accounting vooral mee bezig houden, kwam in een lijst van 32 traditionele en nieuwe onderwerpen budget met glans als winnaar uit de bus. Lijnmanagers claimen dat ze 20% tot 30% van hun werktijd bezig zijn met budget gerelateerde taken (samenstellen, aanpassen, rapportage, bespreken). We doen het dus al heel lang en we besteden er veel tijd aan. Met behulp van input van onder andere Emanuels, Hopwood, Merchant, Vosselman, De Waal en Zimmerman zetten we de knelpunten op een rij die bij jaarplan- en budgetgebruik naar voren kunnen komen. We bespreken waarom welke vernieuwingen wel en niet werken. We gaan het belang van organisatorische eigenschappen na voor het effectief gebruik van een vorm van budgetteren en jaarplanning. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • De bedoeling van budget en jaarplan en wat er in de praktijk van terechtkomt • Concrete knelpunten • Zijn er verbeteringen mogelijk? • De link met de organisatie typering • Hoe werkt het in uw organisatie? • Waar zitten mogelijke nuttige aanpassingen? Bestemd voor CFO’s, controllers en financial executives. Docent(en) • drs. Rob Schapink RC, zelfstandig trainer en docent onder andere bij Erasmus Universiteit Rotterdam, Universiteit van Amsterdam en Business Universiteit Nyenrode (management accounting & control)

drs. Rob Schapink RC

fundamental

67

Management accounting & control Datum / Locatie: Donderdag 13 december 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6 Bijzonderheden: Indien u ook de cursus ‘De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement’ (zie pagina 69) op vrijdag 14 december 2012 volgt, ontvangt u € 100 korting op de totale cursusprijs.

The financial and change De wereld verandert snel en verandering is nodig om bij te blijven. Het vermogen om te veranderen is op alle niveaus in de organisatie een strategische competentie. Voor de financiële functie binnen organisaties is dit in tweeërlei opzicht het geval. In de eerste plaats als ondersteuner van het algemeen management bij het realiseren van de veranderingen die voor de organisatie als geheel op de agenda staan. En in de tweede plaats bij het initiëren en doorvoeren van veranderingen in de eigen financiële keuken. Doelstelling In deze cursus staat uw rol als change agent centraal. Change agent zijn in een veranderingsproces wil zeggen optreden als leider of als lid van het veranderteam die de organisatie in beweging weet te brengen. De change agent is tevens klankbord, sparringpartner en vraagbaak van het management. Het optreden als change agent vraagt van de financiële professional daarom niet alleen inzicht in eigentijdse veranderings-benaderingen, maar vereist ook de nodige persoonlijke bagage om ‘in de storm te staan’ en leiderschap te vertonen. Na afloop van deze cursus heeft u meer inzicht in het hoe en wat van een veranderproces. Verscheidende inzichten van managementgoeroes als John P. Kotter (Leading Change), Malcolm Gladwell (The Tipping Point) en Jim Collins (Built to Last and Good to Great) worden met u gedeeld. Hierbij gaat zowel aandacht uit naar wat u wel maar ook naar wat u vooral niet moet doen. Inhoud Onderwerpen zijn onder meer: • van goed naar geweldig • het creëren van urgentie • vormen van een sterke, sturende coalitie • formuleren van een aansprekende visie • communiceren van de visie • de kracht van de context • empowerment en verwijderen van obstakels • creëren van eerste quick wins • vasthoudendheid • bestendigen van de nieuwe cultuur

nbavrc.nl

Bestemd voor Financiële professionals, accountants en controllers die hun inzicht in het veranderkundige spel willen vergroten en een reflectie op hun eigen rol hierbinnen willen krijgen. Docent(en) • drs. Karel van Wijngaarden, associate trainer Improfin Groep

fundamental

68

Management accounting & control

De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement Hoe kunt u als financial invloed uitoefenen op de bedrijfscultuur De bedrijfscultuur is het karakter van de organisatie. Wilt u succesvol veranderingen realiseren dan komt u als financial in aanraking met cultuur. Het is daarom van belang om inzicht in de eigen afdelings- of bedrijfscultuur te vergaren. Cultuur is immers verbonden met onderwerpen als risicohouding, het nemen en afleggen van verantwoordelijkheid, veranderbereidheid en integriteit. Met het verworven inzicht in de eigen bedrijfscultuur wordt tevens kort aandacht besteed aan internationale cultuurverschillen. Door de internationalisering van het bedrijfsleven wordt u als financial steeds vaker geconfronteerd met geografische cultuurverschillen. U krijgt inzicht, aan de hand van het gedachtengoed van Hofstede, Trompenaars en Schein in hoe u gewoonten en gedrag vanuit een andere cultuur kunt duiden en daar effectief mee om kunt gaan. Doelstelling In de ochtend wordt ingegaan op wat het belang van een gezonde en passende bedrijfs- en afdelingscultuur is en worden er instrumenten en zienswijzen aangereikt waarmee de financial in zijn eigen invloedssfeer kan sturen en interveniëren. De thema’s integriteit en risicomanagement, geïllustreerd met voorbeelden uit de actualiteit, zullen worden gebruikt om het abstracte begrip cultuur te verbinden aan uw dagelijkse praktijk. In de middag wordt er ingegaan op internationale cultuurverschillen en hoe u hier effectief mee om kunt gaan.

Datum / Locatie: Vrijdag 14 december 2012 Improfin Groep, Den Bosch Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6 Bijzonderheden: Indien u ook de training ‘The financial and change’ (zie pagina 68) op donderdag 13 december 2012 volgt, ontvangt u € 100 korting op de totale cursusprijs.

Inhoud Onderwerpen die in de ochtend aan bod komen: • het karakter van de organisatie • belang van inzicht in bedrijfs- en afdelingsculturen • de invloed van de bedrijfscultuur op integriteit en risicomanagement • het in kaart brengen van de bedrijfscultuur: modellen, benaderingen, etc. • wat zijn de ‘knoppen’ om te sturen op de cultuur? Middagprogramma: • internationale cultuurdimensies (machtsafstand, individualisme vs. collectivisme) • verschillen in organisatieculturen of samenwerkingsverbanden • hoe om te gaan met cultuurverschillen? Bestemd voor Financiële professionals, accountants en controllers die in een veranderproces inzicht willen krijgen in het belang van cultuur en hoe hiermee om te gaan in de dagelijkse praktijk. Docent(en) • drs. Karel van Wijngaarden, associate trainer Improfin Groep

drs. Karel van Wijngaarden

fundamental

69

Management accounting & control Datum / Locatie: Maandag 3 december 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 450 Niet-leden € 550

Lean accounting ‘Lean’ is een bedrijfsfilosofie, waarbij alles is gericht op het voorkómen van verspilling. Gerichte verbetering aan de hand van vaste principes. Hoe verloopt de (financiële) aansturing van deze activiteiten en hoe beoordelen we de (financiële) resultaten ervan? In de jaren ‘80 werd de term ‘opening the kimono’ veel gebruikt. Hiermee werd bedoeld dat managers laten zien wat er precies gebeurde in hun processen. De vaak (te) complexe manier van administreren kan vereenvoudigd worden en de focus op het waarderen van voorraden moet veranderen. Accountants en controllers zijn onderdeel van dit veranderproces. De rol van de financial wordt er één van adviseur, in plaats van iemand die alleen rapporten genereert. We behandelen een stap-voor-stap methode om ‘lean’ ook ingevoerd te krijgen in uw wijze van administreren.

PE-punten: 6

Doelstelling Doelstelling is om deelnemers in een tijdsbestek van twee dagdelen te laten kennismaken met de basisconcepten van lean management en de praktische betekenis van deze bedrijfsvoering voor aansturing en verantwoording. Inhoud • Historie van lean management; waar is het begonnen, hoe heeft het zich ontwikkeld en waar staan we nu? • Wat is lean management - value (wat verstaan we onder waarde en wat is geen waarde?) - value stream (hoe verloopt de waardecreatie?) - flow (kunnen we ons product in één keer maken?) - pull (hoe kunnen we naar een vraaggestuurde productie?) - perfection (hoe kunnen we toegroeien naar een foutloze uitvoering?) • Betekenis van lean management voor organisaties - wat hebben we eraan? - is het iets voor ons? • Voor welke organisaties? - is het alleen voor productie? - is het ook toepasbaar in dienstverlening? - hoe werkt het in de non-profit? • Lean accounting - wat zijn de consequenties van een organisatie die ‘lean’ werkt voor de verslaglegging? - hoe kunnen rapportages bijdragen aan operationele verbetering?

nbavrc.nl

Bestemd voor Accountants in business, registercontrollers en professionals werkzaam in het financieel-economisch management, die een betere kijk willen krijgen op hun rol in lean management. Docent(en) • Noël Ruijters, DGA Bâton Adviesgroep BV en trainer/docent op het gebied van Lean management & Six Sigma

fundamental

70

Management accounting & control

Optimaliseer uw planning en control Als controller bent u het aanspreekpunt voor de organisatie om alles rond planning en control te organiseren. Maar is planning en control wel goed ingericht? Ook de controller ontkomt niet aan bezuinigingen en efficiency-slagen. Bent u nog bezig met details in rapportages of richt u zich als business partner op strategische doelen van de organisatie en het risicomanagement in de organisatie? Welke veranderingen zijn nodig om de planning en controlcyclus ook écht te laten werken? Hoe maak je een groeitraject van financial control naar management control? Doelstelling Na afloop van deze cursus bent u in staat om planning en control in te richten in uw (non-)profitorganisatie. U signaleert gewenste veranderingen en gaat met een plan van aanpak de deur uit. Inhoud U wordt gevraagd uw eigen planning en control proces én organisatie door te lichten als voorbereiding op de cursus. Tijdens deze interactieve sessie krijgt u tools om uw planning en control te verbeteren en de vinger op de zere plek te leggen. Vraagstukken als communicatie rond de strategie, besluitvorming in de organisatie, rapportagestructuren en verantwoording zijn aanknopingspunten tot discussie rond uw praktijkcase.

Datum / Locatie: Vrijdag 23 november 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6 Bijzonderheden: Voorbereiding: scan de planning en control in uw organisatie. Verwachte voorbereidingstijd 1 uur.

Bestemd voor De cursus is met name interessant voor registercontrollers en accountants in business die zich bezig (gaan) houden met de inrichting van planning en control. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

71

Management accounting & control Datum / Locatie: Donderdag 4 oktober 2012 of donderdag 11 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

nieuw

Actualiteiten management control En de relatie naar uw eigen praktijk! In deze cursus wordt inzicht gegeven in de meest aansprekende recente ontwikkelingen op het gebied van management control. Deze cursus is bedoeld voor ervaren professionals in lijn- en stafposities die verantwoordelijk zijn voor planning en besturing van organisaties. Doelstelling Na deze cursus heeft u inzicht in de actuele situatie op het gebied van management control en bent u weer op de hoogte gebracht van de inzichten in het vakgebied en kunt u deze toepassen in uw eigen praktijk! Door praktische cases projecteert u de inzichten op uw eigen organisatie. Inhoud Recente ontwikkelingen op het gebied van management control zoals: • • • •

de strategie van de organisatie en het gewenste gedrag het sturen en beïnvloeden van gewenst gedrag in de organisatie de inrichting, werking en de effecten van stuurgetallen en budgettering in organisaties vormgeving van beheersingsinstrumenten in verschillende bedrijfssituaties

Bespreken van de onderzoeksresultaten op onderdelen van management control, zoals: • verschillende vormen van prestatiemeting en -beoordeling • de invloed van risicomanagement • de verantwoording naar stakeholders vanuit de organisatie Bespreken van de ervaringen met management control in specifieke bedrijfssituaties, zoals de eigen organisatie. De specifieke management control situaties zullen hierbij worden besproken. Bestemd voor Controllers, accountants en overige financieel professionals. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

72

Management accounting & control

Management control in winstgerichte organisaties Effectief besturen en beheersen Management control dient om organisaties te ondersteunen bij de realisatie van hun strategie. Maar wat is echt effectief bij het besturen en beheersen van winstgerichte organisaties? Welke actuele ontwikkelingen en inzichten zijn er op dat terrein? Welke concepten en technieken passen succesvolle ondernemingen toe en wat kunnen we hiervan leren? Deze vragen staan centraal tijdens deze tweedaagse cursus. Doelstelling Na afloop heeft u gedegen kennis van actuele concepten en technieken voor management control en de toepassingsmogelijkheden daarvan.

Datum / Locatie: Dinsdag 27 en woensdag 28 november 2012 Bilderberg Résidence Groot Heideborgh, Garderen Tijd: 10.00 - 20.00 / 09.00 - 16.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.495 Niet-leden € 1.695 PE-punten: 14

Inhoud Er wordt gebruik gemaakt van cases om onderstaande onderwerpen te bespreken: • Mainstream- management control: cybernetica en economische organisatietheorie. Illustratie met behulp van Geneen Machine; • Management control en de constructie van ‘homo economicus’ met mogelijke ‘crowding out’; • De rol van cijfers in management control. Afrekening en/of dialoog? De rol van de controller hierin; • Performance management met financials en non-financials: reikwijdte en grenzen. Illustratie met Lever Industrial. Performance management als een actor-netwerk; • Management control en vertrouwen; • Management control van intra-en interfirm relaties. Illustratie met Eastern University Catalog (eventueel NAM-casus); • Ontwikkelingen in performance management; • Time-driven activity-based costing; • Customer profitability analysis; • Prestatiebeloning met issues als accounting myopia, controllability, motivatie.

Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘Management accounting & control’

Bestemd voor Controllers en financieel managers/directeuren van winstgerichte ondernemingen. Docent(en) • prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel , hoogleraar financial - en treasury management Vrije Universiteit van Amsterdam • prof. dr. ir. Michael Corbey, associate dean, academic director en hoogleraar TiasNimbas Business School, Tilburg University • prof. dr. Ed Vosselman, hoogleraar accounting faculteit managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen en hoogleraar management control publieke en non-profitsector, Zijlstra Center.

prof. dr. ir. Michael Corbey

advanced

73

Management accounting & control Datum / Locatie: Donderdag 27 september 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 14.00 - 19.30 uur Prijs: Leden € 350 Niet-leden € 450 PE-punten: 5

vernieuwd

Treasury control De treasury afdeling heeft een grote invloed op de ondernemingsresultaten en compliance. De onderneming staat voor de uitdaging, een zodanig samenstel van organisatorische maatregelen te definiëren dat tijdig kan worden gesignaleerd en geacteerd. Enerzijds zijn hierbij de treasury-processen, bedrijfscultuur en governance van de business van belang en anderzijds de relaties met de financiële wereld. Doelstelling De cursus geeft inzicht in de opzet en inrichting van de treasury organisatie, de beschrijving van treasury processen en verdeling van verantwoordelijkheden. Na afloop heeft u een duidelijk en praktisch hanteerbaar treasury control framework. Inhoud Gezien de onvoorspelbaarheid van de markt nemen de aan de financiële functie verbonden risico’s nog verder toe. Wet- en regelgeving leidt ertoe dat steeds meer organisaties erop vertrouwen dat naleving een verbetering van administratieve processen, rapportages en van de interne controle inhoudt. Dat neemt niet weg dat een interne controle (control awareness) dient te zijn gebaseerd op de governance en de te vermijden risico’s in de organisatie. Deze cursus biedt u een treasury control framework en gaat onder meer in op: • de beschrijving van treasury processen • de aan de financiële functie gerelateerde specifieke risico’s • de beleidsformulering • de opzet en inrichting van de treasury organisatie, de verdeling van verantwoordelijkheden en de limitering van bevoegdheden • risico-analyse Naast praktijkcases en voorbeelden uit de energiesector en consumentenelectronica, gaat u zelf aan de slag met het treasury control framework voor de eigen organisatie. Bestemd voor CFO’s, controllers en treasurers met kennis van en/of interesse voor treasury control, die het inzicht in en de beheersbaarheid van treasury processen willen verbeteren en de vertaalslag naar risico-beheersingsmaatregelen willen maken. Docent(en) • drs. Michel Verhoeven RC, zelfstandig controller en docent/trainer C@SE&T BV

drs. Michel Verhoeven RC

advanced

74

Management accounting & control

De rol van de controller in de publieke sector In deze cursus wordt ingegaan op de positie van de controller in de publieke sector. Hierbij staat de ontwikkeling van de klassieke financial controller naar de controller van de toekomst centraal. Ook komen de uitdagingen en de dilemma’s aan de orde die spelen in dit ontwikkelingsproces. Daarnaast wordt ingegaan op de voor de controller relevante ontwikkelingen op het gebied van verslaggeving en auditing. Naast een beperkt aantal theoretische concepten zal ook gekeken worden naar de uitkomsten van empirisch onderzoek en is de uitwisseling van ervaringen tussen de deelnemers aan de cursus van groot belang. Doelstelling Doelstelling van deze cursus is in te gaan op wat een controller in de publieke sector is, welke posities hij/zij kan innemen, welke eisen worden gesteld, welke relevante ontwikkelingen er spelen in het kader van verslaggeving en auditing en welke dilemma’s er zijn te onderkennen.

Datum / Locatie: Woensdag 7 november 2012 Nyenrode Business Universiteit, Breukelen Tijd: 13.30 - 21.00 uur Prijs: Leden € 695 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Inhoud De volgende onderwerpen komen aan de orde: • ontstaan van de controllersfunctie in de publieke sector • taken van de controller binnen de publieke organisatie • actuele ontwikkelingen in de controllersfunctie in de publieke sector • posities die de publieke controller kan innemen binnen de publieke organisatie • rollen die de publieke controller kan aannemen binnen de publieke organisatie • eisen die worden worden gesteld aan de controllers in een publieke organisatie • relevante ontwikkelingen in het kader van verslaggeving en auditing • welke dilemma’s spelen er rondom de functie van controller in de publieke sector • de agenda van de controller van de toekomst Hierbij zal worden ingegaan op de specifieke aspecten bij het Rijk, de provincies, de gemeenten, de waterschappen, de zelfstandige bestuursorganen en de rechtspersonen met een wettelijke taak. Bestemd voor Controllers en auditors in de publieke sector. Docent(en) • Jan Droogsma RA, manager van het Center for Public Auditing & Accounting van Nyenrode Business Universiteit. Docent bestuurlijke informatieverzorging bij de postgraduate opleiding Accountancy van de VU en docent Rijksacademie voor Financiën en Economie van het Ministerie van Financien. • drs. Jan-Henk Janssen RC, hoofd concernstaf/adjunct gemeentesecretaris gemeente Arnhem

Jan Droogsma RA

advanced

PUBLIEK 75

Persoonlijke vaardigheden

Interview Arie Brienen ‘One country, two systems’

drs. Arie Brienen RA

Arie Brienen zit in de trein, op weg naar een UFI-vergadering in Brussel. Hij is voorzitter van deze brancheorganisatie van beursorganisatoren uit 84 landen wereldwijd. Nederlanders zijn handelaars en netwerkers en kijken verder dan de landsgrenzen. Juist die eigenschappen zorgen ervoor dat ons kleine land een belangrijke speler in de wereld is op het gebied van internationale beurzen. Wij vroegen Arie Brienen naar zijn ervaringen in de internationale zakenwereld. “Mijn eerste ervaring met internationaal zakendoen dateert van eind jaren tachtig, ik was toen de financiële man van Tulip Computers. Wij gingen naar China en ik moest een aantal oriënterende bezoeken afleggen. Ik heb toen ervaren hoe men tegen Nederlanders aankijkt. Wij zijn zeer direct, soms op het lompe af. Zeker in landen waar het ‘gezicht’ heel belangrijk is, moet je je daarvan bewust zijn. Zo zat ik laatst bij een meeting waar de Chinese directeur nogal direct op zijn functioneren werd aangesproken. Deze directeur staakte de vergadering en vroeg de notuliste om weg te gaan. Hij wilde niet dat een ondergeschikte er getuige van zou zijn dat hij gezichtsverlies leed.”

“Chinezen zijn ervan overtuigd dat hun land ooit weer de wereldmacht van weleer zal zijn met een grote welvaart en een rijke cultuur.” Arie Brienen

76

“China is in korte tijd enorm veranderd, de welvaart lijkt met de dag te groeien. Ik heb veel respect voor de slimme manier waarop de overheid daar opereert. Het is een bijzondere mengvorm van economische sturing en een ruime vrijheid, of - zoals ze zelf zeggen - ‘one country, two systems’. De openheid naar het buitenland is ook groot, daar kunnen wij de vruchten van plukken. Chinezen zijn ervan overtuigd dat hun land ooit weer de wereldmacht van weleer zal zijn met een grote welvaart en een rijke cultuur. En weet je: ik ben ervan overtuigd dat die verwachting gaat uitkomen.” “Als je het hebt over cultuurverschillen, denk ik bijvoorbeeld aan integriteitsnormen. Als wij een beurs in India organiseren, moeten de materialen vaak het land door vervoerd worden. Bij elke provinciegrens moet je tol betalen. Als je daarbij niet wat munten in het goederenboekje stopt, is het een stuk moeilijker om de grens over te komen. Ga je daarin mee, of blijf je trouw aan de Nederlandse integriteitsnormen? In een ander land gelden andere regels; dat kun je niet veranderen. Wel kun je je eigen grenzen stellen en bepalen tot hoe ver je meebeweegt.” drs. Arie Brienen RA is sinds 2003 algemeen directeur van Jaarbeurs Holding. Hij is RA en startte zijn carrière in 1979 bij Berk Groep. Daarna was hij onder meer werkzaam in financiële functies bij VNU, Tulip Computers en Jaarbeurs.

Persoonlijke vaardigheden

Coaching Als leider neemt u dagelijks beslissingen. De consequenties van deze beslissingen kunnen verreikend zijn en impact hebben op de strategie, de organisatie, de mensen en op uw eigen positie en rol. Tijd voor reflectie is schaars. Coachingsgesprekken bieden de rust om in alle openheid en met garantie voor vertrouwelijkheid (persoonlijke) zaken rustig door te nemen die voor u als leider belangrijk zijn. Doelstelling Coaching heeft als doel de effectiviteit van uw leiderschap te verhogen. Door middel van open vragen, ofwel ‘guided discovery’, wordt de weg geopend naar nieuwe inzichten. Inhoud Het coachingtraject bestaat uit 6 gesprekken van 1,5 uur gedurende een periode van een half jaar. Tijdens het traject krijgt u ook opdrachten die in totaal circa 4 uur tijd van u vragen. De gesprekken deelt u zelf met de coach in. Het eerste gesprek is een kennismaking waarin een verkenning plaatsvindt van de omgeving waarin u opereert en de vraagstukken die u heeft. Op basis daarvan wordt een (of meerdere) coachingdoelstelling(en) geformuleerd. In de vervolggesprekken wordt, vanuit de zaken die op dat moment voor u van belang zijn, gewerkt aan deze doelstelling. U ontvangt van de coach een eindverslag dat gezamenlijk wordt besproken.

Datum / Locatie: Data op verzoek Locatie wordt in overleg bepaald Tijd: 6 x 1,5 uur coaching + 4 uur voorbereidingstijd Prijs: (voor het gehele coachingtraject van 6 x 1,5 uur) Leden € 3.700 Niet-leden € 3.700 PE-punten: 13

Openheid en vertrouwelijkheid zijn voorwaarden voor het succes van uw coaching. De coach vervult wisselende rollen: van luisteraar en adviseur tot warm, soms kritisch, klankbord. U kunt bijvoorbeeld terecht voor onder andere deze vraagstukken: • • • • • • • • • •

Welke omgevingsfactoren bevorderen of belemmeren de veranderingen die ik wil doorvoeren? Gebruik ik mijn talenten ten volle? Hoe ontwikkel ik me van tactisch leider tot strategisch en visionair leider? Wat inspireert mij? Wat heb ik altijd gehoopt te bereiken in mijn leven? Hoe ga ik om met een lastige doch waardevolle medewerker? Waarom wil mijn team niet meedoen aan de veranderingen die zo noodzakelijk zijn? Hoe blijf ik vitaal? Hoe leg ik de lat hoger bij minder presterende medewerkers? Hoe bevorder ik de samenwerking binnen de organisatie?

Bestemd voor Controllers en accountants met ruime ervaring in een leidinggevende positie. Docent(en) • drs. Bernadette Kester, gecertificeerd executive coach en leiderschapscoach. Als bedrijfseconoom en bedrijfs- kundige heeft zij 20 jaar ervaring als leidinggevende in diverse sectoren en met name in de financiële sector. Momenteel vervult zij de rol van Chief Human Resources Officer van een groot internationaal handelsbedrijf.

drs. Bernadette Kester

advanced + expert

77

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Maandag 5, dinsdag 6 november en dinsdag 4 december 2012 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 17.30 / 09.30 - 17.30 / 13.00 - 17.00 uur Prijs: (excl. logies en diner) Leden € 1.895 Niet-leden € 1.995

nieuw

Het fundament van leiderschap Wie iets voor elkaar wil krijgen moet leiding geven. Leiderschap is niet zozeer een collectie eigenschappen van ‘de leider’, het is vooral een relatie tussen de leider en de groep. De aard van leiderschap kan sterk verschillen en hangt samen met de cultuur van de groep en het karakter van de leider. Doel van leiderschap is dingen voor elkaar krijgen, de mensen motiveren om hieraan een bijdrage te leveren, en een balans te bewaken tussen wat moet en wat kan. Daarbij spelen zowel intuïtie als ratio hun eigen rol. Doelstelling In deze tweedaagse training verkennen we de essentiële aspecten van leiderschap. Uw persoonlijke bewustwording wordt vergroot en u verkrijgt nieuwe inzichten in de dynamiek van groepsprocessen en de wisselwerking tussen leider en team. We gaan in op de aard van leiderschap, het belang van persoonlijk leiderschap, het omgaan met weerstand, het doorzien van andermans drijfveren en het belang van motiveren en inspireren. Na afloop kunt u het gedrag van uzelf en anderen effectiever sturen.

PE-punten: 17

Inhoud Voorafgaand aan de training vult u een korte test in die besproken zal worden tijdens de bijeenkomst. De test geeft inzicht in cultuurvoorkeuren en drijfveren van u als deelnemer, en meet verschillende drijfveren en cultuurvoorkeuren waarin u als deelnemer functioneert. Er vindt intensieve interactie plaats en er is veel aandacht voor cases die de deelnemers zelf inbrengen. Na afloop van de tweedaagse bijeenkomst gaat u met het geleerde aan de slag in uw werksituatie. Tijdens een terugkombijeenkomst reflecteert u samen met uw mededeelnemers en uw docent op uw ervaringen in de praktijk en trekt u lessen voor de toekomst. De volgende onderwerpen komen aan de orde: • leiderschap • drie lagen van waarneming (blauwdruk, gedrag, drijfveren) • inzicht in drijfveren en wereldbeelden • het belang van onbewuste beïnvloeding • motiveren en inspireren • van weerstand naar betrokkenheid • eigen case Bestemd voor Financials met enkele jaren werkervaring en weinig of geen leidinggevende ervaring. Docent(en) • prof. dr. Jan de Vuijst, professor informatiewetenschap aan de Universiteit van Tilburg, en gecertificeerd counsellor/executive coach. Zijn specialisatie is groepsdynamica en leiderschap. prof. dr. Jan de Vuijst

fundamental

78

Persoonlijke vaardigheden

De controller als business partner Van de controller wordt in toenemende mate verwacht dat hij of zij als business partner fungeert. Dit betekent een nieuwe rol, die om nieuwe vaardigheden en een andere manier van denken vraagt. Tijdens deze training krijgt u inzicht in uw eigen vaste denkpatronen en leert u hoe u creatiever kunt worden in de samenwerking met het management en bij het nemen van (strategische) beslissingen. Verder gaan we in op de diverse rollen van de controller en de communicatiestijl die daar bij past. Doelstelling Na deze training kent u diverse effectieve communicatiestijlen voor de uiteenlopende rollen die een controller heeft. Tevens vergroot u het inzicht in uw eigen denkpatronen en leert u hoe u uw collega’s binnen het managementteam kunt inschatten en invloed kunt uitoefenen.

Datum / Locatie: Maandag 8 en dinsdag 9 oktober 2012 Bilderberg Hotel De Keizerskroon, Apeldoorn Tijd: 09.30 - 20.00 / 09.00 - 16.30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.195 Niet-leden € 1.295 PE-punten: 14

Inhoud • gevaren van routinematig denken • inzicht in de krachtenvelden en oerinstincten binnen uw organisatie • de nieuwste psychologische inzichten gebruiken om te bereiken wat u wilt • problemen vanuit meerdere perspectieven kunnen bekijken • diverse rollen van de controller herkennen en op het juiste moment toepassen • vergroot uw overtuigingskracht door uw collega’s beter te doorgronden • hoe word ik een betere gesprekpartner op strategisch niveau? • de juiste vragen stellen en het eigen standpunt bepleiten

Bijzonderheden: Incl. acteur op dag 2

U ontvangt na afloop van de training een persoonlijk rapport met een beschrijving van uw gedragsprofiel. Bestemd voor Controllers en financiële professionals die zich verder willen ontwikkelen tot een effectieve business partner binnen hun eigen organisatie. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

Gert-Jan Spenkelink

fundamental

79

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Maandag 5 en dinsdag 6 november 2012 Bilderberg Hotel De Keizerskroon, Apeldoorn Tijd: 09.30 - 20.00 / 09:00 - 16:30 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.295 Niet-leden € 1.395 PE-punten: 14 Bijzonderheden: U werkt zoveel mogelijk met eigen casuïstiek en tussendoor gaat u aan de slag met praktijkopdrachten.

Decision support in de praktijk Decision support is een rol die voor de controller steeds belangrijker zal worden. Vooruitkijken en meedenken met het management zijn daarbij elementen. Belangrijke vraag is daarbij hoe het proces van besluitvorming eruit ziet en hoe u zo vroeg mogelijk betrokken raakt. Er wordt van u verwacht dat u niet alleen kritisch meedenkt, maar ook constructief en creatief. Doelstelling In deze cursus gaan we stapsgewijs in op de mogelijkheid om uw toegevoegde waarde te vergroten en samen met het management tot een weloverwogen besluitvorming te komen. De training bestaat uit drie delen die direct toepasbaar zijn in de praktijk. Inhoud Deel één: aan boord komen • Hoe ziet het informatieprofiel en de informatiebehoefte van uw manager eruit? • Een krachtige structuur om de knelpunten van uw organisatie boven water te krijgen; • Interesse wekken om vroegtijdig betrokken te worden bij vraagstukken; • De onbewuste mechanismen bij besluitvorming en hoe daar mee om te gaan. Deel twee: navigeren en meedenken over de koers • Gericht kunnen meedenken over risico’s en kansen met behulp van de zes denkhoedenmethode™; • Vanuit verschillende perspectieven leren denken om tot een besluit te komen; • Hoe wordt u een gewaardeerde sparringpartner. Deel drie: navigeren op de woelige zee • Hoe gaat u om met dominante managers en hun informatieverzoeken? • Onderhandelingsvaardigheden waarmee u krijgt wat u wilt; • Focus blijven houden op wat belangrijk is in plaats van urgent. Resultaten • U wordt eerder betrokken bij (strategische) vraagstukken; • U leert vanuit verschillende denkmethoden naar vraagstukken te kijken; • U leert uw eigen koers te varen en adequaat te reageren op ‘nice to know’ ad hoc verzoeken; • U leert om te gaan met sturende mensen zonder vechten of vluchten; • U wordt eerder gevraagd om mee te denken bij niet-financiële thema’s. Bestemd voor Controllers, accountants in business en andere financiële professionals.

Gert-Jan Spenkelink

advanced

80

Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

nieuw

Adviseren, de expertise voorbij Als financieel professional/expert verstaat u uw vak en weet u waar zich mogelijke risico’s en kansen voordoen. Maar hoe krijgt u uw advies goed verkocht aan uw gesprekspartner? U wilt gezien worden als een adviseur die kan uitdagen en andere invalshoeken kan aanreiken aan collega’s. In deze training staat uw rol als adviseur en de relatie met uw gesprekspartner centraal. Doelstelling • Door kunnen groeien tot volwaardig adviseur bij (financiële ) vraagstukken • Flexibiliteit kunnen hanteren in uw eigen adviesstijl • Financieel inhoudelijke kennis vertalen naar andere vakgebieden • Omgaan met dilemma’s in de adviespraktijk zoals kostenbeheersing vs. investeren

Persoonlijke vaardigheden Datum / Locatie: Donderdag 15 november 2012 Postillion Hotel, Utrecht-Bunnik Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595 PE-punten: 6

Deze training is gebaseerd op pragmatische modellen (o.a. Maister, Nathans) die direct toepasbaar zijn in de praktijk. U brengt tijdens deze dag een eigen case in die raakt aan uw praktijk. De case wordt tijdens deze dag uitgewerkt en u leert waar uw kracht en valkuilen als adviseur zitten. Inhoud • Het leren herkennen van uw eigen en andermans paradigma’s, vooronderstellingen en overtuigingen • De adviesvraag, belangen en probleemstelling van uw gesprekspartner helder krijgen • Hanteren van diverse adviesstijlen • Omgaan met weerstand • Verschillende acceptatiestrategieën inzetten/ gebruiken • Toepassen van de aangereikte stof Bestemd voor Controllers en andere financiële professionals die zich verder willen ontwikkelen tot een effectieve adviseur binnen hun eigen organisatie. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills

nbavrc.nl

fundamental

81

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Donderdag 13 december en vrijdag 14 december 2012 Bilderberg Hotel De Buunderkamp, Wolfheze Tijd: 09.30 - 19.30 / 09.00 - 17.00 uur Prijs: (incl. logies) Leden € 1.695 Niet-leden € 1.795 PE-punten: 14 Bijzonderheden: Verwachte voorbereidingstijd 1 uur. Maximaal 10 deelnemers.

Inzicht in en invloed op krachtenvelden Effectiever omgaan met ‘politiek-strategische krachten’ binnen en rondom uw functie en organisatie. Plezier krijgen in het spel. Vanuit uw organisatie en uw functie streeft u bepaalde doelen na. Soms zijn er krachtenvelden werkzaam die het bereiken van die doelen in de weg kunnen staan. Die krachtenvelden ontstaan doordat mensen vanuit andere overtuigingen, opvatting en behoeftes mogelijk andere doelen nastreven. Nog lastiger wordt het als die weerstanden gebaseerd zijn op onzichtbare in de persoon verankerde drijfveren. Wat zijn krachtenvelden en hoe ontstaan ze? Hoe krijg je er grip op en kun je krachtenvelden zelfs vóór je laten werken. Doelstelling • U ontwikkelt inzicht in hoe politiek-strategische krachten uw werk beïnvloeden en kunnen frustreren; • U krijgt een model aangereikt waarmee u krachtenvelden in beeld kunt brengen en analyseren; • U ontwikkelt inzicht in de drijfveren van actoren die actief zijn binnen uw krachtenveld; • U verdiept zich in competenties die van belang zijn om krachtenvelden te doorgronden en meer in uw voordeel te laten werken; • Uw beelden ten aanzien van integriteit binnen uw werk heeft u kritisch tegen het licht gehouden; • U heeft geoefend met een aantal ‘invloed-strategieën’. Inhoud Het programma omvat twee aaneengesloten dagen. In het eerste deel wordt de theorie (analysemodel) van de krachtenvelden aangereikt. Deze wordt voortdurend gespiegeld aan een door u zelf in te brengen casus. U ontdekt dat een krachtenveld is samengesteld uit een samenspel van actoren die vanuit hun eigen drijfveren keuzes maken die de door u te bereiken doelen in de weg kunnen staan. De theorie wisselen we af met diverse opdrachten en oefeningen, waarin u zich kunt bekwamen in competenties die van belang zijn om krachtenvelden te doorgronden en meer naar uw hand te zetten. De laatste middag komen de diverse elementen van het krachtenveldmodel bij elkaar in een simulatie (managementgame). U wordt verondersteld een eigen casus in te brengen. Deelnemers krijgen hiertoe een voorbereidingsbrief toegezonden. Verwachte tijdsinvestering is 1 uur. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financial executives die werkzaam zijn in een omgeving waarin politiek en strategie een rol spelen. Docent(en) • Evert Spaans, senior trainer en adviseur van Bureau Zuidema

Evert Spaans

fundamental

82

Persoonlijke vaardigheden

Effectief tijdbeheer voor financiële professionals Financieel professionals werken hard en volgens een bepaalde routine. Maandafsluitingen, begrotingsrondes en jaarrekeningen zorgen voor constante werkdruk en deadlines. Als de werkdruk nog groter wordt, ontstaat een natuurlijke neiging om meer van hetzelfde te gaan doen om het hoofd boven water te houden. Veel financieel professionals willen echter hun (interne) klanten graag meer adviseren en met hen sparren over financiële beslissingen, maar komen daar niet genoeg aan toe. Daarom gaat in tegenstelling tot de meeste trainingen over timemanagement, deze training niet alleen over de organisatie van tijd, maar vooral ook over de organisatie van u zelf. Doelstelling We gaan onderzoeken wat het verschil is tussen dringende en belangrijke zaken op basis van effectiviteit in plaats van alleen efficiency. Bovendien maakt u een inventarisatie van uw eigen producten en diensten en mogelijke routinematigheid in het aanbod. Het voordeel van deze aanpak is dat er veel meer resultaat met minder inspanning wordt behaald en er meer tijd overblijft voor zaken die de financieel professional belangrijk vindt.

Datum / Locatie: Donderdag 6 december 2012



Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 19.30 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 750 PE-punten: 8

Na het volgen van deze training: • Bent u zich bewust van en krijgt u inzicht in uw eigen manier van werken; • Kunt u tijd vrij maken voor lange termijn vraagstukken; • Beheerst u de vaardigheden zoals het omgaan met deadlines, ‘nee’-zeggen en delegeren; • Weet u wat uw klanten werkelijk willen en kunt u meer als business partner optreden. Inhoud In de training gaat het om effectief omgaan met uw tijd - de juiste dingen doen: • de principes van effectieve personen • tijdsbesteding in kaart brengen • het 80/20 principe: - bepalen van de eigen uit te voeren taken - welke 20% bepalen 80% van het resultaat - de kracht van de hefboomwerking • ‘nee’ durven zeggen en de ‘vraag-achter-de-vraag’ achterhalen • tijd vrij maken betekent effectief delegeren en communiceren • de timemanagement-matrix • persoonlijk actieplan opstellen en uitvoeren! Bestemd voor Financiële professionals. Docent(en) • Gert-Jan Spenkelink, trainer en directeur Scope & Skills Gert-Jan Spenkelink

fundamental

83

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Vrijdag 2 november 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 420 Niet-leden € 490 PE-punten: 7 Bijzonderheden: Maximaal 12 deelnemers. Neem twee boeken mee: een roman en een non-fictie boek.

nieuw

Snellezen en mindmapping Voor u als hoogopgeleide professional is het belangrijk dat u binnen uw vakgebied up to date blijft. ‘Een leven lang leren’ hoort daarbij. In de praktijk betekent dat regelmatig veel leeswerk. Daarnaast heeft u in de dagelijkse uitvoering van uw werkzaamheden vaak te maken met veel informatie die door u in korte tijd gelezen en begrepen moet worden. De vaardigheid middels snellezen en mindmapping stof snel te lezen en beter te onthouden helpt u daarbij. Bovendien zal het u ook veel tijd gaan besparen want een verdrievoudiging van de leessnelheid is geen uitzondering. Doelstelling Verbeter uw leessnelheid Tijdens deze training zal u ervaren dat u zelfs zonder hulpmiddelen als bijvoorbeeld een metronoom sneller kunt lezen zonder begrip te verliezen. Door een andere leestechniek te leren zal u een heel groot verschil gaan merken ten opzichte van hoe u nu leest. Verbeter uw begrip Door het maken van een mindmap kunt u uw begrip van een tekst verbeteren. Mindmapping is echter ook een techniek die u kunt toepassen op veel andere manieren. Om een paar voorbeelden te geven: u kunt grip krijgen op complexe projecten; u kunt het als ondersteuning gebruiken om lastige beslissingen beter geïnformeerd te nemen; u kunt lang vervlogen herinneringen weer naar boven halen. In deze training leert u de basisbeginselen waarmee u direct aan de slag kunt gaan. Inhoud • 0-meting van de huidige leessnelheid van de cursisten • Theorie over de samenwerking tussen de ogen en het brein • Eerste snelheidsoefening: een zogenaamde speed drill • Associatieoefening ter voorbereiding op het mindmappen • Uitleg over samenhang tussen sleutelwoorden en het geheugen • Leesoefening op basis van sleutelwoorden • Het ontwikkelen van een persoonlijke snelleesstijl • Tempo verhogen aan de hand van persoonlijke snelleesstijlen • Mindmapoefening gericht op het naar boven halen van herinneringen • Het ontwikkelen van zelfvertrouwen bij het snellezen • Uitleg over leesstrategie en scannen van tekst • Eindoefening: de deelnemers gaan een half uur tot 45 minuten snellezen in een non-fictie boek. De stof die ze tot zich hebben genomen gaan ze vastleggen in een mindmap. Bestemd voor Iedere financiële professional die behoefte heeft aan tijdsbesparing, het verbeteren van het begrip en versnellen van de eigen leessnelheid.

Bas Hoorn

fundamental

84

Docent(en) • Bas Hoorn, directeur en hoofdtrainer van trainingsbureau BasHoorn.nl

Persoonlijke vaardigheden

Profit from English

Datum / Locatie: Woensdag 7 november en woensdag 14 november 2012

Presenteer uw rapportages in correct Engels!

NBA, Amsterdam Tijd: 09.30 - 17.30 / 09.30 - 17.30 uur

Door de toenemende internationalisering van het bedrijfsleven komt u als financieel professional steeds vaker in aanraking met de Engelse taal. U publiceert wellicht uw maandrapportages in het Engels of u heeft te maken met Engelstalige gesprekspartners zoals uw leidinggevende, zakelijke relatie of investeerder. Een goede beheersing van de Engelse taal en het financiële jargon is daarom een must. U wilt namelijk de juiste boodschap overbrengen bij de presentatie van bijvoorbeeld uw maandrapportage.

Prijs: Leden € 1.095 Niet-leden € 1.150

Doelstelling Na deze training is uw gebruik van zakelijke en financiële terminologie tijdens vergaderingen over financiële onderwerpen verbeterd. U bent een betere gesprekspartner voor uw Engelstalige collega of zakenrelatie. Inhoud Tijdens de training oefenen we de verschillende fases van een vergadering om de stof te presenteren: • First impressions. Uzelf voorstellen, uw bedrijf introduceren, small talk, huidige projecten. • The language of meetings. Een vergadering voorzitten of eraan deelnemen, mensen onderbreken, uw mening geven, een discussie aangaan. • Diplomatiek taalgebruik. Waarom zeggen Engelstaligen niet wat ze bedoelen? Ligt het aan de zender of de ontvanger? • Rapportages presenteren. Grammatica, structuur en taalgebruik bij rapportages. Doelstellingen omschrijven, resultaten, oorzaak en gevolg, meningen en feiten omschrijven, vooruitkijken, aanbevelingen doen. • Veranderingen. Hoe omschrijft u trends, veranderingen en verwachtingen? Hoe rapporteert u over resultaten, oorzaak en gevolg? Het gebruik van woordenschat om rapportages een lading te geven.

PE-punten: 18



Bijzonderheden: U ontvangt het boek ‘The Language of Meetings’. Dit is een ‘blended’ training en bestaat uit 4 uur online learning en 14 uur training op locatie.



Op basis van de intake komen relevante onderwerpen aan bod, zoals: het budget voor volgend jaar, maandrapportage, investeringsplan, bezuinigen. Een integraal onderdeel van deze training zijn de voorbereidingsactiviteiten die u voorafgaand aan elke sessie zult maken via online learning. Houdt u rekening met in totaal 4 uur voorbereidingstijd. Bestemd voor Financiële professionals die door hun werk in aanraking komen met het Engels. Een zeker niveau van het Engels is vereist. Uw kennis wordt getoetst middels een schriftelijke en telefonische intake. Wilt u meer informatie, neem dan contact op met NBA-VRC Opleidingen via 020 - 301 04 05.

nbavrc.nl

Docent(en) • Docent (The Square Mile), een zeer ervaren, hoogopgeleide native speaker van The Square Mile. The Square Mile werkt met klanten uit verschillende sectoren. Zij zijn leverancier bij o.a. De Nederlandsche Bank, de AFM en Grant Thornton Accountants.

advanced

85

Persoonlijke vaardigheden

Datum / Locatie: Donderdag 29 november 2012 NBA, Amsterdam Tijd: 09.30 - 17.30 uur Prijs: Leden € 750 Niet-leden € 850 PE-punten: 7 Bijzonderheden: Geeft u bij uw aanmelding duidelijk aan of u geïnteresseerd bent in de workshop China of India. Het ochtendprogramma is plenair.

Zakendoen met China en India Hoe gaat u als financial effectief om met cultuurverschillen? Het bedrijfsleven internationaliseert en dat vraagt nieuwe kennis en vaardigheden van financiële professionals. China en India zijn op dit moment de snelst groeiende economieën van de wereld. Hoe zorgt u ervoor dat de geoutsourcete ICT-afdeling de diensten levert volgens afspraak? Hoe krijgt u een goed beeld van de resultaten van die joint venture in China? Wat zijn onze Nederlandse eigenaardigheden waar je in het buitenland snel tegenaan loopt? Doelstelling Na deze training heeft u inzicht in het belang van cultuur in zakelijke communicatie en management. U verkrijgt inzicht in the do’s and don’ts bij het zakendoen in China of India. Inhoud Om de training af te stemmen op de vragen van de deelnemers, vult u vooraf een intakeformulier in, zodat uw leerwensen en praktijkcase in de training besproken kunnen worden. In de ochtend staan de volgende onderwerpen centraal: • Interculturele communicatie & management; een korte en interactieve opfrisser waarbij de aandacht specifiek gericht wordt op onderwerpen die in uw praktijksituatie het meest relevant lijken (denk aan: vertrouwen, macht, relaties opbouwen). • Een reflectie op de eigen (Nederlandse) zakencultuur, resulterend in beter begrip van de eigenaardigheden in relatie tot andere culturen. Identificeren van ‘haakjes’ voor andere culturen bij zakelijke samenwerking.In de middag kiest u voor de workshop ‘Zakendoen met India’ of ‘Zakendoen met China’. Een landendeskundige van het KIT vertelt u waar u bij een internationaal project, een fusie of overname of uw buitenlandse zakenpartner rekening mee moet houden. Onderwerpen bij China of respectievelijk India zijn onder andere: • Achtergrond en oriëntatie, belangenpartijen binnen en buiten de organisatie, gedragscodes, sfeer & mentaliteit en managementstijl (w.o. besluitvorming, onderhandelen, hiërarchie en conflicthantering). • Op basis van het inzicht in de andere (Chinese of Indiase) en de eigen Nederlandse zakencultuur wordt de inter actie concreet bekeken. U benoemt deze interactie met behulp van kernkwadranten. Op basis daarvan wordt gekeken naar effectieve versus ineffectieve interactie (kwaliteiten versus allergie-valkuil) en hoe u effectief kunt bouwen aan uw zakenrelatie. Bestemd voor Financiële professionals die (gaan) samenwerken met collega’s, partners of zakenrelaties in India of China. Docent(en) • Een ervaren, interculturele trainer/adviseur van het Koninklijk Instituut voor de Tropen. De workshops zakendoen met China of India worden verzorgd door landendeskundigen, die uitgebreide (zakelijke) ervaring hebben in deze landen.

fundamental

86

Risicomanagement

Interview Cindy van Atteveldt Bewuste keuzes leiden tot balans Cindy van Atteveldt was na haar RC-opleiding enkele jaren actief in de audit. In 2002 stapte ze over naar een functie als riskmanager en sinds 2007 is ze CRO bij Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V. Hoewel het vak in tien jaar flink veranderd is, vindt ze het nog altijd even boeiend. Wel maakt ze zich zorgen over de steeds toenemende bemoeienissen van overheid en regelgevers.

drs. Cindy van Atteveldt RC

“In de tijd dat ik startte in mijn eerste risicomanagementfunctie, nu tien jaar geleden, had onze afdeling vier medewerkers en hadden wij een informerende functie naar de directie. Langzamerhand verbreedde onze scope naar advisering over krediet- en marktrisico’s. Maar in feite is risicomanagement in de financiële sector pas werkelijk op de kaart gezet toen de wet- en regelgeving toenam, met Basel II en III. Het risicodenken heeft zich inmiddels genesteld in de hele organisatie en de expertafdelingen zijn aanzienlijk gegroeid. Riskmanagement is nu op bestuursniveau vertegenwoordigd; als CRO speel ik ook een rol in de besluitvorming.” Je zou dus kunnen stellen dat het vakgebied een hoop te danken heeft aan Basel. Maar momenteel lijkt de wet- en regelgeving door te slaan. “In vergelijking met andere Europese landen heeft Nederland een enorme hoeveelheid wetten en regels. Dat is lastig. In Nederland hebben wij open normen voor kredietgevers. De wet stelt dat wij moeten waken voor overkreditering, maar wat dat inhoudt wordt niet strikt omschreven. Daardoor wordt het compliancerisico een stuk groter. Ik begrijp dat de overheid een beschermende functie wil hebben, dat is belangrijk, dat is nodig, maar we moeten oppassen dat wij in Nederland niet doorschieten. Vergelijk het met een snelweg. Je kunt een maximumsnelheid van 10 kilometer per uur instellen ter voorkoming van verkeersongelukken. Dat effect zal bereikt worden, maar er zijn ook allerlei neveneffecten die meegewogen moeten worden voordat je zo’n maatregel invoert. Zo manifesteert zich de laatste tijd een ongewenst neveneffect van de regulering op het gebied van kredietverstrekking. Ondernemers kunnen geen krediet meer krijgen bij banken en gaan daarom op zoek naar andere wegen om geld te krijgen. Private investeerders - die op geen enkele wijze gereguleerd worden - profiteren daarvan. De regels die bedoeld waren ter bescherming, keren zich in feite tegen zichzelf.” “De uitdaging voor riskmanagers is om bewuste keuzes te maken. Risico’s uitsluiten kan niet; wie dat nastreeft, moet de deuren van zijn bedrijf dichthouden. Het is onze taak om de balans te vinden en bewuste keuzes te maken vanuit het perspectief van klanten, werknemers en aandeelhouders.”

“Het is onze taak om de balans te vinden en bewuste keuzes te maken vanuit het perspectief van klanten, werknemers en aandeelhouders.” Cindy van Atteveldt

drs Cindy van Atteveldt RC is CRO van Crédit Agricole Consumer Finance Nederland B.V.

87

Risicomanagement

Datum / Locatie: Woensdag 10 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Risicomanagement Risicomanagement als vak begint steeds meer vaste contouren te krijgen. Naar aanleiding van de kredietcrisis zijn een heleboel kritische vragen gesteld ten aanzien van de zin en onzin van risicomanagement als zelfstandige discipline. Dit heeft het vakgebied een enorme vernieuwingsimpuls gegeven. Ook de positionering van de risicomanagement functie in bedrijven en organisaties is nadrukkelijker geworden en verbeterd. Doelstelling Dit seminar leidt u in vogelvlucht langs de laatste ontwikkelingen op het gebied van risicomanagement. Hierbij staat de praktische invulling voorop, niet de theoretische modellering. Ook Basel III en Solvency II komen in vogelvlucht aan de orde omdat deze eisen voor banken en verzekeringsmaatschappijen uiteindelijk iedere organisatie zullen treffen. Inhoud Dit seminar is de gehele dag gewijd aan risicomanagement waarbij verschillende perspectieven, zowel strategische, governance, culturele als inrichtings-aspecten van risicomanagement de revue passeren. Bestemd voor Controllers, accountants en andere financieel professionals. Docent • prof. dr. Tjeu Blommaert, hoogleraar bedrijfseconomie Universiteit Maastricht, board room consultant bij verschillende (beursgenoteerde) ondernemingen en directeur Blommaert Enterprise

prof. dr. Tjeu Blommaert

advanced

88

Risicomanagement

Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering Het risicolandschap verandert door de huidige economische tijd in een ras tempo. Publicaties over nieuwe wet- en regelgeving, governance codes, rapporten van bevindingen en nieuwe aangepaste accounting en auditing standaarden zijn aan de orde van de dag. Effectief risicomanagement vraagt echter om een geïntegreerde aanpak. Deze cursus biedt u een overzicht van de relevante ontwikkelingen en laat zien hoe de initiatieven vanuit ondernemingsrecht, belastingrecht, bank- en effectenrecht en accounting op elkaar inspelen en op welke wijze u daarmee risico’s effectief kunt managen.

Datum / Locatie: Maandag 10 december 2012 TiasNimbas Business School, Tilburg Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 695 Niet-leden € 795 PE-punten: 6

Doelstelling Deze cursus geeft overzicht en inzicht in de geschiedenis en huidige ontwikkeling van risicomanagement in en tussen de verschillende disciplines accounting & auditing, ondernemersrecht, belastingrecht en bank- en effectenrecht. Het programma biedt u de handvatten om risico’s meer integraal te analyseren en te managen. Inhoud • ontwikkeling risicomanagement in ondernemingsrecht • ontwikkeling risicomanagement in accounting & auditing • ontwikkeling risicomanagement in belastingrecht • ontwikkeling risicomanagement in bank- en effectenrecht • interconnecties tussen de verschillende vakgebieden

Bijzonderheden: U ontvangt na afloop het boek: ‘Risk management and corporate governance; interconnections in law, accounting and tax’

Bestemd voor Controllers, risk managers en auditors in (hoger) financieel management Docenten • Marijn van Daelen LLM, docent recht en management, Universiteit van Tilburg • prof. dr. Christoph van der Elst, hoogleraar recht en management, Universiteit van Tilburg • dr. Ronald Russo, universitair docent belastingrecht, Universiteit van Tilburg • prof. dr. Arco van de Ven RA, hoogleraar bestuurlijke informatievoorziening TiasNimbas Business School en hoogleraar management in het bijzonder controlling Open Universiteit Nederland

prof. dr. Arco van de Ven RA

advanced

89

Risicomanagement

Datum / Locatie: Dinsdag 30 oktober 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 495 Niet-leden € 595

Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie In elke nieuwe richtlijn of governance code neemt risicomanagement een steeds prominentere rol in. Helder moet worden gemaakt wat nu eigenlijk onder een goed werkend risicomanagementsysteem wordt verstaan. Daarnaast zijn er meerdere smaken qua ERM frameworks, nu ook ISO31000 en M_o_R het licht hebben gezien. De trend is om te sturen op onzekerheden welke het behalen van gestelde organisatiedoelen in gevaar kunnen brengen. Risicomanagement wordt daarmee ook wel gedefinieerd als de balans tussen risico’s nemen en risico’s beheersen. Voor de controller zijn deze ontwikkelingen een kans om zijn/haar positie te veranderen naar een pro-actievere adviesfunctie.

PE-punten: 6 Bijzonderheden: EICPC - leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC ledenprijs

Doelstelling Na afloop van de cursus kent u de meest actuele stand van zaken rondom risicomanagement. U heeft inzicht in de valkuilen en succesfactoren van de verankering binnen uw organisatie. U krijgt handvatten voor de te nemen stappen om risicomanagement te professionaliseren. Inhoud • uitleg ISO31000, COSO, M_o_R (verschillen en overeenkomsten) • proces van risicomanagement: risico-identificatie, inclusief risicoperceptie • vaststellen risicotolerantie / ontwerpen van een stresstest • creëren van draagvlak voor risicomanagement • implementatiestrategieën • praktijkcase Bestemd voor Accountants en (public) controllers in een controlfunctie in de publieke sector. Docent(en) • mr. Robert ’t Hart, directeur Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement en docent master risicomanagement Universiteit Twente

mr. Robert ’t Hart

advanced

PUBLIEK 90

vernieuwd

Bank risk management: value chain analysis Deze cursus is ontwikkeld om deelnemers inzicht te verstrekken in de waardeketen van een commerciële bank. De samenstelling van activa en passiva (funding), business mix, provisies en commissie inkomsten, de invloed van marktrentes, renterisicomanagement, operationele kosten, verwachte kredietverliezen en kapitaalallocatie op basis van Basel II en de implicaties van Basel III zullen onderzocht en behandeld worden. De diverse onderwerpen worden plenair geïntroduceerd. Daarna zullen de deelnemers per onderwerp een casus uitvoeren. Alle casuïstiek is gebaseerd op dezelfde bank en cijferset waardoor de deelnemers inzicht krijgen in de onderlinge verbanden van de deelonderwerpen.

Risicomanagement

Datum / Locatie: Vrijdag 7 december 2012 Mercure Hotel, Amsterdam Airport Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 595 Niet-leden € 695 PE-punten: 6

Doelstellingen Na deze cursus bent u in staat om: • De verschillende aspecten van de waardeketen van een commerciële bank te benoemen • Uit te leggen wat de concepten ‘pricing for risk’ en ‘pricing for capital’ betekenen • Het belang te onderkennen van adequaat management van kredietrisico, renterisico en kostenbeheersing • De basis kapitaaleisen op basis van Basel II en Basel III te beschrijven i.e. kredietrisico, marktrisico, operationeel risico en liquiditeitsrisico • De relatie te begrijpen tussen risicomanagement en het managen van solvabiliteit • Het uitvoeren van de basis calculaties die ten grondslag liggen aan RAROC en RARORAC Inhoud • Structuur van bankbalansen en resultatenrekening • Factoren die winstmarges bepalen: rente resultaat, provisies, handelsresultaten, operationele kosten en kredietvoorzieningen • Bancaire risico’s: rente, liquiditeit, kosten, krediet en kapitaal risico’s • Factoren die de rentemarge beïnvloeden • Vereiste solvabiliteit, economic profit, RAROC en RARORAC • Rendement op het eigen vermogen: marges, asset yields en leverage Bestemd voor Controllers, accountants, treasurers, risk managers en internal auditors. Docent • Frans van Laar, directeur en trainer Van Laar Financial Training & Consultancy, heeft 17 jaar ervaring in de bancaire sector. Hij is aandelen analist, investor relations manager, en directeur research geweest. Hij is inmiddels 6 jaar actief als professioneel trainer op het gebied van financieel management, bank risico management, waarde bepaling van ondernemingen en strategie. Frans van Laar

advanced

91

Risicomanagement

Datum / Locatie: Donderdag 15 november 2012 Mercure Hotel, Utrecht-Nieuwegein Tijd: 09.30 - 17.00 uur Prijs: Leden € 650 Niet-leden € 695 PE-punten: 6



Frauderisico’s, witwassen en integriteit De Autoriteit Financiële Markten (AFM) laat zich steeds meer gelden als toezichthouder op het accountantsberoep. Private partijen die zich door een accountant benadeeld voelen zijn snel bereid naar de rechter te stappen. Het toezicht, de claimcultuur en het woud aan regels maken de accountant die niet up-to-date is kwetsbaar. Zeker als het gaat om de onderwerpen fraude, witwassen en integriteit. Mede door de meldplichten verwacht de maatschappij op dit punt veel van de accountant. Reden genoeg dus om te zorgen dat de kennis over deze onderwerpen wordt geactualiseerd. Doelstelling Deelnemers zijn na deze cursus weer bij als het gaat om relevante ontwikkelingen op het gebied van de meldplichten en andere regelgeving op het gebied van fraude en witwassen, en de jurisprudentie en casuïstiek daarover. Een en ander wordt geplaatst in het perspectief van het brede begrip integriteit. Inhoud Aan bod komen onder meer: • de vernieuwde COS 240 • jurisprudentie fraude en witwassen • Leidraad Wet ter voorkoming van witwassen en de financiering van terroristische activiteiten (WWFT) • casuïstiek fraude en witwassen • meldplichten • aanpak zwartspaarders • bespreking dilemma’s en integriteitsissues De cursus kent naast een insteek vanuit de theorie en regelgeving een praktische opzet, waarbij de deelnemers hun praktijkervaringen en -vragen kunnen inbrengen. Bestemd voor Iedere accountant die zijn vak serieus neemt moet volledig geïnformeerd zijn als het gaat om fraude, witwassen en integriteit. Deze vraagstukken komen zowel voor in het mkb als bij grote ondernemingen. Maar ook de overheid kan erdoor worden getroffen. Daarom is deze cursus interessant voor accountants in business, interne- en externe accountants, mkb-accountants en overheidsaccountants. Docent(en) • prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA, hoogleraar accountancy aan de Universiteit Nyenrode en hoogleraar forensische accountancy aan de Universiteit Leiden • drs. Stefan Betting RA, zelfstandig gevestigd registeraccountant en onder andere docent, examinator en scriptiebegeleider (internationale) externe verslaggeving Nyenrode Business Universiteit

prof. dr. mr. Marcel Pheijffer RA

advanced

92

Aanmeldingsformulier NBA-VRC Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres:

Telefoon privé:

E-mailadres: Mobiel: Functie:

RA / RC / AA / Geen van deze *

Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 97, 98 en 99.

Datum:

Handtekening: * Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook aanmelden via www.nbavrc.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA-VRC Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam. Meer informatie vindt u op www.nbavrc.nl

93

Aanmeldingsformulier NBA-VRC Opleidingen Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Cursus:

Datum:

Prijs:

Overnachting: ja / nee *

Naam, voorletters en titel(s):

M/V*

Voornaam: Privé-adres:

Telefoon privé:

E-mailadres: Mobiel: Functie:

RA / RC / AA / Geen van deze *

Werkzaam bij: Adres:

Telefoon zakelijk:

Postcode en plaats: Factuuradres: Additionele factuurgegevens:

De algemene voorwaarden zijn van toepassing. Zie pag 97, 98 en 99.

Datum:

Handtekening: * Doorhalen wat niet van toepassing is

Dit formulier kunt u faxen naar: 020 - 301 03 02. U kunt zich ook aanmelden via www.nbavrc.nl, of dit formulier (zonder postzegel) sturen naar: NBA-VRC Opleidingen, Antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam. Meer informatie vindt u op www.nbavrc.nl

94

Aanbod openbare accountants, interne accountants en overheidsaccountants www.nbaopleidingen.nl/cursusaanbod Data Cursus

Data Cursus

diverse data

Communicatieve vaardigheden voor de accountant

2 oktober

10 t/m 13 juli

Summercourse NBA Opleidingen 2011 VERNIEUWD

2 en 3 oktober of 10 en

31 juli t/m 3 augustus

Summercourse NBA Opleidingen 2012 VERNIEUWD

11 december

De DGA en zijn BV

7 t/m 10 augustus

Summercourse NBA Opleidingen 2012 VERNIEUWD

2 oktober of 3 december

Fiscale aspecten personenvennootschappen

4 en 5 september

Control van veranderingsprogramma’s en ICT-projecten 

3 oktober of 6 december

Ondernemend adviseren bij familiebedrijven

3 oktober of 6 december

Waardebepaling van ondernemingactiviteiten en aandelen

5 september, 8 oktober of

En nu start ik met IT-auditing

29 november

De ZZP-er en de fiscus

4 oktober

De NV COS 240 : verantwoordelijkheid bij (vermeende) fraude

6, 13, 20 en 27 september

Leergang VpB

4 oktober

Financiële instrumenten in de praktijk

6, 7, 13 en 14 september

Leergang vernieuwde controlestandaarden bij controleopdrachten in

4 oktober of 18 december

Voordelig bankieren bij uw BV



het mkb

4 oktober of 19 november

Adviseren als partner in business

10 september

Overheidsverslaggeving in internationaal perspectief

5 oktober

Fiscale reserves en voorzieningen

10 september of 29 november De commerciële jaarrekening op fiscale grondslagen

8 oktober

Crisis Pensioenfondsen: rol accountant? NIEUW

11 september of 10 oktober of

8 oktober

De onafhankelijkheid van de accountant

15 november

Kwaliteitsbeheersing in de mkb praktijk NIEUW

8, 12 en 15 oktober

Virtuele samenwerking en communicatie NIEUW

11 september of 24 oktober

De werkkostenregeling

9 oktober

De jaarrekening en de bank in het kader van de kredietverlening

11 september of 27 november Het commerciële accountantskantoor: veel meer betekenen voor

9 oktober

Strategisch ontwikkelen van uw kantoor: business- en verdienmodel



uw klant

9 oktober of 8 november

De beloning van de DGA

12 september of 17 oktober

De fiscus: uw businesspartner

10 oktober

Innovatiebox/Research & Development-aftrek NIEUW

12 september

Transactiegerelateerde adviesdiensten

10 en 11 oktober

Audit van soft controls: identificatie, onderzoek en rapportage

13 september

Fair value accounting & measurement NIEUW

10 oktober of 13 december

Vastgoed en fiscaliteit

13 september of 10 oktober of

10 oktober of 21 november of

29 november

Strategie- en Rendementsverbetering in het MKB

13 december

Werkkapitaalbeheer en financiering voor accountants

17 september

Deelnemingen en consolidatie NIEUW

10 oktober of 3 december

Meer rendement uit social media

17 september of 19 december Fiscale aspecten van het nieuwe Huwelijksvermogensrecht NIEUW

11 oktober of 3 december

Werkwijze van grootbanken bij ondernemingen met dreigende

18 september of 1 november of

discontinuïteit

17 december

Testamentenscan

15 oktober of 10 december

Samenstellen voor de gevorderde assistent

18 september of 15 november Capita Selecta Audit Alerts en Praktijkhandreikingen

16 oktober of 7 november

De successiewetgeving 2012

18 september of 16 okotber

(Het voorkomen van) aansprakelijkheid van de accountant

16 oktober

Auto en fiscus

18 september of 23 oktober

De accountant als executeur testamentair

16 oktober

De vernieuwde controlestandaarden bij controleopdrachten in het mkb

19 september

Huwelijk en echtscheiding van de ondernemer

17 oktober

Trends in accountancy

20 september

Rente-aftrek in de VpB NIEUW

18 oktober

Balansposten en de fiscale spelregels

20 september of 20 november Regelgeving bij samenstellingsopdrachten

18 oktober of 23 november

Financiële verhoudinge tussen moeder- en dochter-bv

21 september of 5 november

Financieringsregelingen van het ministerie van Economische Zaken

18 t/m 20 december

Van operational naar management control auditing



voor het mkb

24 oktober of 4 december

De accountant en het bancair krediet

25 september of 17 december IB, VOF of BV: kies voor belastingbesparing

25 oktober en 22 november

Workshop leiderschap voor gevorderden NIEUW

25 september of 17 november Beoordelen van notariële aktes

25 oktober of 27 november

BTW en internet

25 september of 20 november of

26 oktober

Doorschuifregelingen voor de ib-ondernemer en de DGA

17 december

Van één BV naar holdingstructuren

30 oktober

Actualiteiten Europese fonden

26 en 27 september

Basiscursus Ondernemingsrecht VERNIEUWD

30 oktober

Actualiteiten in het fiscale toezicht

26 en 27 september

Overname-onderzoeken in de praktijk

30 en 31 oktober of 10 en

27 september

BTW aspecten stichtingen en verenigingen

11 december

27 september

Subsidiemogelijkheden voor het MKB

30 en 31 oktober of 29 en

27 september of 25 oktober of 10 december

Standard Business Reporting (SBR)

27 september, 4 en 11 oktober,

Constructief feedback geven voor accountants

30 november

Bedrijfsherstructurering in het mkb

31 oktober

Adviseren inzake banksparen

31 oktober

Rapporteren over risico’s: de risicoparagraaf en het ICS

1, 8 en 15 november

Opfriscursus Belastingrecht VERNIEUWD

31 oktober

Schuldhulpverlening voor de IB-ondernemer

1 oktober of 20 december

Bedrijfsopvolging en successiewetgeving

31 oktober

Subsidiemogelijkheden voor het MKB

95

Data Cursus

Data Cursus

1, 8, 15, 22 en 29 november

Leergang De controle onder controle

3 december

Social  media en de invloed op de accountantscontrole

1 november

Juridische aspecten van de non-profitorganisatie NIEUW

3 en 4 december

Omgang met de belastingdienst: Belastingcontrole

5 en 12 november

Fiscale ontwikkelingen in de groei van een onderneming

6 december

In en uit de BV

5 en 19 november

Mediation

6 december

Onderscheidend positioneren van uw accountantskantoor

6 en 7 december

Estate planning voor de IB-ondernemer en DGA

5 en 6 november of 10 en 11 januari

Financial Excel 2010 voor accountants

10, 14 en 17 december

Virtuele samenwerking en communicatie NIEUW

6 november

Basel II: kredietcrisis en recessie voor de accountantspraktijk

11 of 18 december

BTW en horeca

6 november

Doorbraakdenken: anders kijken, anders denken, anders doen

11 december

De richtlijnen voor de jaarverslaggeving in het MKB VERNIEUWD

6 november of 28 november

De BV en haar fiscale dimensie

11 december

Insolventie: financiering, faillissement en doorstart VERNIEUWD

6 of 21 november

Pensioenakkoord 2011: pensioenleeftijd naar 67 jaar NIEUW

11 december

Verslaggeving onder NL GAAP: de nieuwste ontwikkelingen VERNIEUWD

6, 13 en 20 november

Verdieping Omzetbelasting

11 december

Vergroot uw acquisitekracht

7 november

De 4e tranche Awb; de positie van en gevolgen voor u als adviseur

12, 13, 19 en 20 december

Leergang Externe Verslaggeving, kleine rechtspersonen

7 november

In control statement en de publieke sector

13 december

Actualiteiten arbeidsrecht voor het mkb NIEUW

7 of 8 november

BTW en huur/verhuur

13 en 14 december

Onderhandelen en conflichthantering

7 t/m 9 november

Mastercourse Publieke Sector NBA Opleidingen VERNIEUWD

14 december

Seminar het nieuwe Huwelijksvermogensrecht NIEUW

8 november

Actualiteiten aansprakelijkheid bestuurders en toezichthouders

17 december

(on)gewone relaties van de DGA met zijn BV

8 november

Actualiteiten woningcorporaties VERNIEUWD

19 december

Externe Verslaggeving voor organisaties zonder winststreven in het mkb

8 november

Overdracht van het accountantskantoor



NIEUW

8 november

Begeleiden van starters

17 januari

Praktische tips bij de laatste BTW-aangifte

8, 15 en 22 november

Snellezen voor accountants



9 november

Vitaal aan het werk, mét de vitaliteitsregeling

13 en 27 november

Stratego voor accountants

13 november of 18 december

Duurzaam ondernemen en de accountant NIEUW

14 november

ISAE 3402 en managementcontrol

14 november

Transferpricing en innovatiebox VERNIEUWD

15 november

Hoofdlijnen bij fusies

15 en 16 november

Kansen, bedreigingen en risico’s in het Cloud-tijdperk (i.s.m. NOREA



NIEUW

15 november of 12 december

De BV en haar juridisch-economische dimensie

19 november

Verordening Gedragscode

19 en 26 november, 3 december Verdieping financiële planning

96

19 of 27 november

Aandeelhoudersconflicten

21 november

Governance, risk & compliance NIEUW

21 en 22 november

Adviseren met impact: rendementsverbetering NIEUW

22 november

Compliancedag

22 november

Fiscale actualiteiten VERNIEUWD

22 november

Goed werkgeverschap

26 november

Meer rendement uit een adviesgesprek

26 november

Waardebepaling van ondernemingactiviteiten en aandelen

26 november

Wervend selecteren NIEUW

26 en 27 november

Het nieuwe samenwerken

26 november of 19 december

Externe Verslaggeving voor organisaties zonder winststreven in het mkb



NIEUW

28 november

Fiscale aspecten bij ondernemingen met tegenwind

28 november

Timemanagement voor accountants

29 november

Actualiteiten ondernemingsrecht VERNIEUWD

29 november

Reviews en de controle van gelieerde partijen

29 en 30 november

Strategie implementatie NIEUW

30 november

Seminar BTW actualiteiten VERNIEUWD

3 december

Actualiteiten Gezondheidszorg VERNIEUWD

Algemene voorwaarden NBA-VRC Opleidingen Deze voorwaarden zijn van toepassing op de overeenkomst tussen de deelnemer (cursist) en de organisatie waarmee de deelnemer de (opleidings) overeenkomst aangaat. De overeenkomst wordt aangegaan met de partijen Stichting Instituut voor Control en Management Accounting Nederland, tevens handelend onder de naam NBA-VRC en Koninklijk NIVRA . In de voorwaarden hier-onder worden de Stichting en NIVRA gezamenlijk aangeduid als ‘NBA-VRC Opleidingen’. De Vereniging van Registercontrollers (VRC) is geen partij bij de overeenkomst. De in deel A. opgenomen artikelen zijn van toepassing op alle door NBA-VRC Opleidingen georganiseerde opleidingen, de in deel B. opgenomen artikelen zijn aanvullend van toepassing op opleidingen in een verplicht onderwerp en de in deel C. opgenomen voorwaarden zijn aanvullend van toepassing op opleidingen die niet zijn opleidingen in een verplicht onderwerp. Op de incompany opleidingen is een andere set voorwaarden (‘Algemene voorwaarden NBA-VRC Opleidingen Incompany’) van toepassing. Deel A: Voorwaarden van toepassing op alle door NBA-VRC Opleidingen georganiseerde opleidingen Artikel 1. Algemeen 1. Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van NBA-VRC Opleidingen aan/met een deelnemer met betrekking tot het (doen) verrichten van diensten door NBA-VRC Opleidingen, waaronder begrepen - doch niet beperkt tot - het verzorgen van opleidingen, seminars, trainingen, workshops, congressen, conferenties, summercourses en mastercourses (hierna gezamenlijk te noemen ‘opleidingen’) alsmede het ter beschikking stellen van personen, ruimten en materialen, e.d. en alle daaruit voortvloeiende geschillen. Door inschrijving gaat de deelnemer akkoord met deze voorwaarden. Druk- of typefouten zijn voorbehouden. Artikel 2. Aanmelding 1. De deelnemer verbindt zich voor de gehele opleiding. 2. NBA-VRC Opleidingen contracteert met de individuele deelnemer, niet met het kantoor c.q. de werkgever waarvoor de deelnemer werkzaam is. Het staat de deelnemer vanzelfsprekend vrij om de factuur namens de deelnemer door het kantoor c.q. de werkgever te laten voldoen (‘factuuradres’) maar de deelnemer blijft zelf te allen tijde verantwoordelijk voor volledige en tijdige betaling. 3. NBA-VRC Opleidingen behoudt zich het recht voor om, zonder opgaaf van redenen, individuele inschrijvingen te weigeren. Artikel 3. Prijzen 1. De uitingen in de door NBA-VRC Opleidingen gepubliceerde brochures, folders en andere communicatie uitingen zijn bindend, tenzij in een schriftelijke overeenkomst een andere prijs is overeengekomen. 2. Alle prijzen zijn inclusief opleidingsmateriaal, catering en eventuele in de cursusbeschrijving aangekondigde overnachtingen, tenzij anders vermeld. 3. NBA-VRC Opleidingen heeft het recht de prijzen te allen tijde te wijzigen, met dien verstande dat na bevestiging van een opleiding de op het moment van bevestiging geldende prijs zal blijven gelden, tenzij de opleiding wordt geannuleerd en naar een latere datum wordt verschoven (zie artikel 6), in welk geval de ten tijde van de nieuwe bevestiging geldende prijs van toepassing is. Genoemde prijzen luiden in euro en zijn vrijgesteld van BTW, tenzij anders vermeld.

Artikel 4. Betalingsvoorwaarden 1. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen dient de deelnemer de volledige opleidingsprijs uiterlijk binnen de op de factuur vermelde betalingstermijn, doch indien de opleiding binnen deze termijn aanvangt, in elk geval een werkdag voorafgaand aan aanvang van de opleiding, te (laten) voldoen. 2. De betalingstermijn op de factuur is een fatale termijn. Indien de verschuldigde opleidingsprijs niet tijdig is voldaan, heeft NBA-VRC Opleidingen het recht de overeenkomst niet uit te voeren dan wel voortijdig te beëindigen. In dat geval wordt een overeenkomst beschouwd als door de deelnemer te zijn geannuleerd en zijn de annuleringskosten van toepassing zoals vermeld in artikel 5. Artikel 5. Annulering door deelnemer 1. Gehele of gedeeltelijke annulering van een overeenkomst door een deelnemer dient schriftelijk of per e-mail plaats te vinden. Voor de vaststelling van de annuleringskosten wordt uitgegaan van de datum van ontvangst van het schrijven of de e-mail c.q. de datum waarop de betalingstermijn is verstreken en de deelnemer (nog) niet betaald heeft. 2. Indien de deelnemer uiterlijk 21 dagen voor aanvang van een opleiding zijn deelname schriftelijk annuleert, is € 75,00 administratiekosten verschuldigd en de eventuele reeds gemaakte - niet restitueerbare - kosten, zoals bijvoorbeeld kosten voor overnachtingen. Bij annulering binnen 21 dagen voor aanvang van de opleiding wordt het volledige opleidingsgeld (100%) in rekening gebracht. Artikel 6. Annulering c.q. wijziging door NBA-VRC Opleidingen 1. NBA-VRC Opleidingen heeft het recht zonder opgave van reden wijzigingen (waaronder, doch niet uitsluitend, wijzigingen met betrekking tot de inhoud, de opzet, de docenten, het materiaal, de datum, het tijdstip, de locatie, de plaats waarin de opleiding wordt gegeven) aan te brengen in aangekondigde opleidingen en aangekondigde opleidingen af te gelasten. 2. In geval van afgelasting van een opleiding heeft de deelnemer recht op terug- betaling van het volledige door de deelnemer aan NBA-VRC Opleidingen betaalde bedrag. 3. In geval van wijziging van de datum, het tijdstip of de locatie van een opleiding wordt de deelnemer schriftelijk of elektronisch geïnformeerd. In dat geval kan een deelnemer, tenzij anders overeengekomen, binnen 14 dagen na dagtekening van het schrijven of de e-mail betreffende de wijziging, kosteloos annuleren door middel van een schrijven of e-mail. Artikel 7. Klachtenprocedure 1. Klachten dienen binnen 14 dagen na constatering gemotiveerd aan NBA-VRC Opleidingen te worden meegedeeld. Binnen 5 werkdagen ontvangt de verzen der een bevestiging van ontvangst. Alle klachten worden vertrouwelijk en bin nen 4 weken na ontvangst behandeld. De uitgebreide klachtenprocedure staat beschreven op www.nbavrc.nl, u vindt hier ook het digitale klachtenformulier. 2. Het indienen van een klacht laat de nakoming van de betalingsverplichtingen onverlet. Artikel 8. Aansprakelijkheid 1. NBA-VRC Opleidingen spant zich in om alle activiteiten kwalitatief optimaal te verrichten, zowel inhoudelijk als organisatorisch. Niet uitgesloten kan worden dat desondanks foutieve inhoudelijke informatie wordt verstrekt, hetzij door de docent tijdens de opleiding, hetzij in het schriftelijk materiaal dat als onderdeel

97

2.

van de opleiding aan de deelnemer wordt verstrekt. NBA-VRC Opleidingen sluit iedere aansprakelijkheid hiervoor uit, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid zijdens NBA-VRC Opleidingen en/of haar leidinggevenden. De gehele contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid van NBA-VRC Opleidingen jegens de deelnemer aan een opleiding is beperkt tot aansprakelijkheid met betrekking tot directe schade (waaronder niet wordt begrepen: indirecte schade, gevolgschade, verminderde goodwill, bedrijfsstagnatie en daarmee samenhangend verlies of schade) met een maximum van het totaalbedrag aan vergoedingen die de deelnemer uit hoofde van de overeenkomst aan een opleiding aan NBA-VRC Opleidingen heeft voldaan. 3. De deelnemer vrijwaart NBA-VRC Opleidingen tegen alle vorderingen van derden - waaronder begrepen doch niet beperkt tot de werkgever dan wel werknemers van de deelnemer - die hetzij rechtstreeks hetzij indirect voortvloeien uit de in het kader van de overeenkomst verrichte werkzaamheden. Artikel 9. Overmacht 1. In het geval dat NBA-VRC Opleidingen door overmacht wordt verhinderd om de overeengekomen dienstverlening/ werkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te voeren, heeft NBA-VRC Opleidingen het recht om de uitvoering van de overeenkomst op te schorten of de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, dit naar keuze van NBA-VRC Opleidingen, zonder dat NBA-VRC Opleidingen tot vergoeding van enige schade is gehouden. 2. Onder overmacht wordt mede - maar niet uitsluitend - verstaan verhinderingen aan de zijde van de docent, zoals verhindering door (persoonlijke) omstandigheden als ziekte of overlijden van de docent dan wel naasten van de docent en omstandigheden in weer of verkeer die een vertraging of verhindering van de docent veroorzaken. Artikel 10. Verwerking van persoonsgegevens 1. Als een deelnemer zich aanmeldt voor een opleiding uit het aanbod van NBAVRC Opleidingen worden de persoonsgegevens gebruikt bij het samenstellen van een deelnemerslijst (persoonsnaam en naam werkgever). Tevens worden de gegevens van personen die geen accountant of registercontroller zijn, opgenomen in het klantenbestand om de deelnemer in de toekomst te kunnen informeren over het opleidingsaanbod. Indien een deelnemer bezwaar heeft tegen het opnemen van gegevens in het klantenbestand dan kan de deelnemer dat door middel van een schrijven of een e-mail (gericht aan: [email protected]) aangeven. De gegevens van een deelnemer worden vertrouwelijk behandeld en niet zonder toestemming van de desbetreffende deelnemer aan derden verstrekt, tenzij enig wettelijk voorschrift hiertoe verplicht of dit noodzakelijk is voor een audit. NBA-VRC Opleidingen handelt in overeenstemming met de Wet bescherming persoonsgegevens. Artikel 11. Permanente Educatie 1. NBA-VRC Opleidingen verstrekt een deelnemer die heeft deelgenomen aan een opleiding een deelnamebewijs indien de deelnemer de presentielijst bij aankomst en vertrek tekent. 2. NBA-VRC Opleidingen is een CEDEO erkende opleidingsinstellingen. Het opleidingsaanbod wordt als erkend opleidingsaanbod aangemeld bij CEDEO. 3. Een opleiding is, tenzij anders aangegeven, een aangemelde opleiding door een erkende onderwijsinstelling in de zin van de nadere voorschriften permanente educatie van NIVRA en NOvAA (www.nba.nl). Artikel 12. Intellectueel eigendom 1. Het is niet toegestaan om enig(e) van of namens NBA-VRC Opleidingen in het kader van de opleiding verkregen informatie en (werk)materiaal, al dan niet met inschakeling van derden, geheel of ten dele te verveelvoudigen, te open-

98

baren of te exploiteren. Het maken van beeld- en/of geluidopnamen tijdens de opleiding is uitdrukkelijk verboden. NIVRA, de Stichting, een door NBA-VRC Opleidingen ingeschakelde derde dan wel de docent is auteursrechthebbende op het lesmateriaal, voor zover het lesmateriaal niet anders vermeld. Artikel 13. Rechts- en forumkeuze 1. Op alle overeenkomsten met NBA-VRC Opleidingen is Nederlands recht van toepassing. Alle geschillen voortvloeiende uit overeenkomsten met NBA-VRC Opleidingen worden voorgelegd aan de bevoegde rechter te Amsterdam. Deel B: voorwaarden die specifiek van toepassing zijn op opleidingen in een verplicht onderwerp Onderstaande voorwaarden zijn - naast de in deel A opgenomen voorwaarden van toepassing op opleidingen in een verplicht onderwerp. Opleidingen in een verplicht onderwerp zijn opleidingen in onderwerpen die verplicht zijn gesteld door NIVRA, NOvAA of VRC. Door de VRC is ook voor het jaar 2012 voor RC’s verplicht gesteld het onderwerp VRC-Gedragscode. NIVRA en NOvAA hebben voor de jaren 2012-2013 het onderwerp Beroepsethiek verplicht gesteld voor accountants in business. Artikel 14. aanvullende voorwaarden aanmelding 1. Een deelnemer aan een verplichte opleiding kan zich alleen elektronisch aanmelden via de internetsite www.nbavrc.nl en www.nbaopleidingen.nl, door te klikken op een sessie van zijn of haar keuze. 2. De overeenkomst tussen de deelnemer en NBA-VRC Opleidingen komt tot stand door de elektronische bevestiging door NBA-VRC Opleidingen aan de deelnemer van diens elektronische aanmelding. 3. Plaatsing bij een opleiding in een verplicht onderwerp geschiedt in volgorde van binnenkomst van de elektronische aanmeldingen. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan elektronisch of telefonisch bericht. 4. Aanmelding voor een verplichte opleiding is mogelijk tot één week voor aanvang van de training. 5. Elke deelnemer ontvangt elektronisch een deelnamebevestiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. Artikel 15. Aanvullende voorwaarden toelating tot opleiding, naleving regelgeving en doorschuiven 1. NBA-VRC Opleidingen behoudt zich het recht voor deelnemer de toegang tot de opleidingsbijeenkomst te weigeren indien de deelnemer niet tijdig de pre-lear- ning module heeft verricht. Restitutie van het cursusgeld zal in dat geval niet plaatsvinden. 2. In tegenstelling tot de opleidingen in een niet verplicht onderwerp is het bij opleidingen in een verplicht onderwerp mogelijk, mits 21 dagen voorafgaand aan de opleidingsbijeenkomst aangegeven, om een andere opleidingsbijeenkomst te volgen dan de opleidingsbijeenkomst waarvoor men zich heeft ingeschreven. Hieraan zijn geen extra kosten verbonden. ‘Doorschuiven’ is niet mogelijk binnen 21 dagen voorafgaand aan de opleidingsbijeenkomst, mocht de deelnemer verhinderd zijn dan wordt 100% van het opleidingsgeld - overeenkomstig de annuleringsregeling ex. artikel 5 in rekening gebracht. 3. De deelnemer is zelf verantwoordelijk voor het volledig verrichten van de verschillende opleidingsonderdelen (pre-learning module, cursusbijeenkomst en eventuele evaluatie bijeenkomst) in de juiste volgorde. De beoordeling of een individuele deelnemer heeft voldaan aan de vereisten die worden gesteld

door de beroepsorganisaties NIVRA en NOvAA aan de verplichte opleiding is aan deze organisaties voorbehouden, niet aan NBA-VRC Opleidingen. Artikel 16 Aanvullende voorwaarden verwerking persoonsgegevens 1. Indien een pre-learning module onderdeel uitmaakt van de opleiding (bij de cursus Beroepsethiek) dan worden de gegevens van de deelnemer eenmalig verstrekt aan een derde partij ten behoeve van de pre-learning module. Deze gegevens worden 2,5 jaar na het afronden van de pre-learning module vernietigd. De naar aanleiding van de pre-learning module opgestelde (individuele) rapporten worden alleen aan de deelnemer ter beschikking gesteld en zijn niet inzichtelijk voor NBA-VRC Opleidingen of derden.

Artikel 19 Vervanging bij verhindering 1. Bij verhindering kan een deelnemer zich zonder bijkomende kosten laten ver vangen door een ander, mits schriftelijk gemeld vóór aanvang van de opleiding. De deelnemer blijft de gehele oorspronkelijke opleidingsprijs verschuldigd.

Februari 2012, Stichting Instituut voor Control en Management Accounting Nederland en het Koninklijk NIVRA, Afdeling NBA-VRC Opleidingen, Postbus 7984, 1008 AD AMSTERDAM, T 020 301 04 05, F 020 301 03 02, E [email protected]

Deel C: Voorwaarden die specifiek van toepassing zijn op opleidingen niet zijnde opleidingen in een verplicht onderwerp Onderstaande voorwaarden zijn - naast de in deel A opgenomen voorwaarden van toepassing op opleidingen niet zijnde opleidingen in een verplicht onderwerp. Dit zijn alle opleidingen die niet vallen onder de definitie van opleiding in een verplicht onderwerp zoals opgenomen onder “Deel B”. Artikel 17 Aanvullende voorwaarden aanmelding 1. Een deelnemer kan zich aanmelden via de internetsite, door te klikken op de opleiding van zijn of haar keuze, of via het aanmeldingsformulier afgedrukt in de NBA-VRC Opleidingen-brochure en via diverse andere communicatiemiddelen. De brochure of een separaat aanmeldingsformulier kan men bij NBAVRC Opleidingen aanvragen. 2. De overeenkomst tussen de deelnemer en NBA-VRC Opleidingen komt tot stand door de schriftelijke of elektronische bevestiging door NBA-VRC Oplei- dingen aan de deelnemer van diens schriftelijke of elektronische aanmelding. 3. Een deelnemer kan een volledig ingevuld aanmeldingsformulier per fax (020 301 03 02), per e-mail ([email protected]) of per post aan NBA-VRC Opleidingen versturen: NBA-VRC Opleidingen, antwoordnummer 1618, 1000 WB Amsterdam. 4. Plaatsing op een opleiding geschiedt in volgorde van binnenkomst van de inschrijfformulieren. Er wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met aangegeven voorkeuren, hieraan kunnen echter geen rechten ontleend worden. Indien een deelnemer niet kan worden geplaatst, ontvangt betrokken deelnemer daarvan schriftelijk, elektronisch of telefonisch bericht. 5. Aanmelding voor de opleidingen die plaatsvinden in Nederland, België, Suriname, Aruba, Curaçao, St. Maarten of Bonaire, St. Eustatius of Saba is mogelijk tot één dag voor aanvang van de opleiding. Indien aanmelding geschiedt binnen 10 werkdagen voorafgaand aan aanvang van de opleiding dan kan een tijdige ontvangst van het opleidingsmateriaal niet worden gegarandeerd. 6. Voor opleidingen die plaatsvinden in andere dan bovengenoemde landen c.q. gebieden kunnen deelnemers zich aanmelden tot 60 dagen voor aanvang van de opleiding. 7. Elke deelnemer ontvangt elektronisch dan wel per post een deelnamebeves- tiging binnen 10 werkdagen na ontvangst van de aanmelding. Artikel 18 Kortingen 1. Voor registeraccountants die vallen in categorie G als bepaald in artikel 2 lid 1 van de Algemene Contributieverordening NIVRA, geldt op schriftelijk verzoek aan NBA-VRC Opleidingen een korting van 30 procent op de opleidingsprijs.

99

Voorheen CI-VERA

Postbus 7984 1008 AD Amsterdam Antonio Vivaldistraat 2 - 8 1083 HP Amsterdam T: 020 301 04 05 F: 020 301 03 02 E: [email protected] I: www.nbavrc.nl

Scan deze QR-code met een QR-lezer op uw smartphone om direct naar de site te gaan