a Kaprijkestraat 12 te 9000 Gent Contactpersoon: Alexandra da Silva Pinto

Werkgroep Onderwijs Gent p/a Kaprijkestraat 12 te 9000 Gent Contactpersoon: Alexandra da Silva Pinto

OMGAAN MET

VER RSCHIIL

Een tekst van de Werkgroep Onderwijs Gent (WOG) samengesteld uit: Integratiedienst Stad Gent; Agora; Kom-Pas; Intercultureel Netwerk Gent; Jong; De Zuidpoort; ’t Vergiet en FZO VL.

Inhoudstafel

1. Inleiding 1.1. Situering van de bundel “omgaan met verschil”

……………………………………………........

1

1.2. Structuur van de bundel “omgaan met verschil”

……………………………………………........

2

2.1. Leden van de WOG

……………………………………………........

3

2.2. Beleidsomkadering

……………………………………………........

3

2.3. Gezamelijke visie

……………………………………………........

4

2.3.1. Maatschappelijke kwetsbaarheid

……………………………………………........

4

2.3.2. Diversiteitsbeleid

……………………………………………........

5

2.4. Gemeenschappelijke bezorgdheden van de WOG

……………………………………………........

5

2.5. Meerwaarde van de WOG

……………………………………………........

6

3. Beknopte voorstelling per organi……………………………………………........ satie die deel uitmaakt van de WOG

7

2. Werkgroep Onderwijs Gent (WOG)

4. Het aanbod per organisatie tav de ……………………………………………........ 16 lerarenopleiding of het onderwijs 5. Nuttige links en hulpmiddelen

……………………………………………........ 26

1. Inleiding 1.1. Situering van de bundel “omgaan met verschil” De bundel “omgaan met verschil” werd samengesteld door de Werkgroep Onderwijs Gent (WOG). Deze werkgroep kwam tot stand naar aanleiding van de oprichting van het Lokaal overlegplatform* (LOP) in het kader van het Gelijke onderwijskansendecreet (GOK). Omdat al deze welzijnsorganisaties, naast het onderwijs, een belangrijke rol spelen in het kader van het Gelijke Onderwijskansenbeleid was er van bij de eerste WOG vergadering een gemeenschappelijke link. De WOG wil dan ook meer invloed uitoefenen op de agenda van het LOP (zo is bijvoorbeeld de Werkgroep Gelijke Kansen tot stand gekomen: een werkgroep die rond communicatie werkt vanuit het perspectief van zowel lager, als secundair onderwijs). In het kader van het LOP kwam naar boven dat onderwijs geen goed zicht heeft op welzijn en omgekeerd. De nood aan uitwisseling op een concreet en laagdrempelige wijze is voor de WOG evident. Pas wanneer er optimale wederzijdse kennis is kan er sprake zijn van efficiënte kruisbestuiving, om dit te bekomen kwam de WOG tot het concept “omgaan met verschil”. Deze bundel wil in de eerste plaats de aanwezige expertise in de WOG delen met de lerarenopleiding maar ook voor onderwijs in het algemeen. Vanuit de WOG willen we voor een stuk af van de veelgebruikte tweedelingen autochtonen versus allochtonen, witte scholen versus zwarte scholen, ik-culturen versus wij-culturen, etc. Niet omdat ze niet zouden bestaan maar wel omdat we voornamelijk overeenkomsten zien. We kiezen dus met andere woorden bewust voor een inclusieve aanpak. We kijken dus in eerste instantie naar overeenkomsten en gemeenschappelijkheden om pas later eventueel stil te staan bij de verschillen en eigenheden. Bij het lezen van wat volgt moet men dus rekening houden met het feit dat men noch mag veralgemenen noch iets poneren als zijnde dé waarheid (waarbij men alles en iedereen riskeert over één kam te scheren). Aan de hand van bepaalde indicatoren, zoals de opleidingsniveau van de moeder en de socio-economische klasse, kan men wel afleiden dat de kans op uitsluiting en/of achterstelling beduidend groter ligt dan bij kinderen van wie de moeder hoog opgeleid is en bovendien ook nog eens tot een hogere socio-economische klasse behoort. Als algemeen kader vertrekken we vanuit het begrip “maatschappelijke kwetsbaarheid”, een begrip dat verder uitgelegd wordt en als rode draad meegenomen dient te worden bij het doornemen van deze bundel.

*

Lokaal Overlegplatform meer informatie hierover vind je op de website: http://www.lop.be/lop/

1

1.2. Structuur van de bundel “omgaan met verschil” Eerst geven we een toelichting over de samenstelling van de WOG. Hierbij wordt even stil gestaan bij: de beleidsomkadering; de gemeenschappelijke visie; de gemeenschappelijke bekommernissen en de meerwaarde van de WOG. Hierop volgt een beknopte voorstelling per organisatie die deel uitmaakt van de WOG. Omdat er met de jaren er hier en daar wat aanpassingen plaats vinden heeft de WOG er bewust voor gekozen om de bundel “omgaan met verschil” te digitaliseren. Hierdoor kan het geheel makkelijk geactualiseerd worden en is de bundel downloadbaar. Vervolgens is er een toelichting over het aanbod per organisatie tav de lerarenopleiding of het onderwijs. We sluiten af met een verwijzing naar nuttige links en hulpmiddelen.

2

WOG

p/a Kaprijkestraat 12 9000 Gent

2. Werkgroep Onderwijs Gent De Werkgroep Onderwijs Gent, of kortweg de WOG, is een werkgroep samengesteld vanuit enkele welzijnsorganisaties. Dit in tegenstelling tot het Lokaal overlegplatform (LOP) waar onderwijs en welzijn samen overleg plegen. Naar aanleiding van de oprichting van het Lokaal overlegplatform Gent (januari 2003) ontstond er een stuctureel overleg tussen onderwijs enerzijds en welzijn anderzijds. Gezien het overwicht aan onderwijspartners enerzijds en het belang van onderwijsgelinkte thema’s anderzijds, ondervonden de welzijnspartners uit het LOP al gauw de nood aan een structureel overleg binnen welzijn. Zo kwam de WOG tot stand. Een werkgroep dat getrokken wordt vanuit de Integratiedienst en minstens vier maal in het jaar samen komt.

2.1. Leden van de WOG: • • • • • • • •

Integratiedienst Stad Gent (ID); AGORA (Strategisch Project Onderwijs); Kom-Pas (minderjarigenwerking van het Gentse onthaalbureau); Intercultureel Netwerk Gent (ING – het Gentse integratiecentrum); vzw Jong (overkoepeld orgaan binnen het jeugdwelzijnswerk); de Zuidpoort (vereniging waar armen het woord nemen); ’t Vergiet (vereniging waar armen het woord nemen); FZO VL.

In het derde hoofdstuk van deze bundel wordt elke organisatie beknopt voorgesteld. De verschillende leden van de WOG dienen te voldoen aan meerdere beleidskaders. We sommen ze hieronder even op.

2.2. Beleidsomkadering Bepaalde groepen in onze maatschappij worden door allerhande mechanismen achtergesteld. Ook in het onderwijs ziet men achterstelling en/of achterstand van sommige groepen. Het PISA1 onderzoek bevestigt dit trouwens: het Vlaams onderwijs is kwalitatief één van de besten, maar schiet tekort ten aanzien van leerlingen uit gezinnen met een lagere socio-economische klasse. De Vlaamse Gemeenschap tracht o.a. door middel van het Gelijke Onderwijskansendecreet hierop in te spelen. Het schoentje knelt voor deze doelgroepen niet enkel en alleen op het vlak van onderwijs maar ook op het vlak van welzijn (huisvesting, gezondheidszorg, vrijetijdsbesteding, etc). Verschillende beleidsmaatregelen trachten hier dan ook een antwoord aan te bieden. Het Vlaams minderhedenbeleid2 richt zich tot de etnisch-culturele minderheden en voert een emancipatiebeleid (voor allochtonen, erkende vluchtelingen en woonwagenbewoners), een onthaalbeleid (voor anderstalige nieuwkomers) en een menswaardig opvangbeleid (voor mensen zonder papieren). 1 2

voor meer info: http://www.pisa.OECD.or of www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken voor meer info: http://www.vmc.be/main/mainc01.htm

3

Het Vlaams inburgeringsbeleid3 richt zich tot nieuwkomers. Om dit beleid gestalte te geven zijn de onthaalbureaus en huizen van het Nederlands tot stand gekomen. Het onthaalbureau staat in voor het inburgeringstraject van de nieuwkomer. Binnen dat primaire inburgeringstraject krijgt de nieuwkomer een eerste kans om met de Vlaamse samenleving kennis te maken en Nederlands te leren. Het Decreet Armoedebestrijding 20034 creërt het werkkader voor de verenigingen waar armen het woord nemen en wil zo bijdragen tot het werken aan een rechtvaardige en solidaire samenleving waarin iedereen gelijkwaardig is en evenwaardige kansen krijgt. Op lokaal vlak zijn er de verenigingen waar armen het woord nemen (VWAHWN), waarvan enkele van hun doelstellingen zijn: armen het woord laten nemen; om zodoende te werken de maatschappelijke emancipatie van mensen in armoede enerzijds; evenals aan de maatschappelijke structuren; bovendien willen zij via dialoog en vorming werken aan solidariteit; met constante aandacht voor de meest geïsoleerde mensen in armoede. We mogen ook het Jeugdbeleid5 niet vergeten en de aandacht die uit gaat naar de maatschappelijke kwetsbare jongeren. Het decreet op het lokaal jeugd(werk)beleid voorziet dat het lokaal beleid een jeugdbeleid moet voeren. Een specifiek aandachtspunt hierin is de toegankelijkheid van de verschillende jeugdwerkvormen gelet op de grote diversiteit van de hedendaagse jeugd.

2.3. Gezamelijke visie De WOG is een vergadering waarbij verschillende welzijnsorganisaties vanuit hun werking samen overleg plegen aangaande onderwijs gerelateerde zaken. Ondanks sommige verschillen is er een gezamelijke visie rond blijvende aandacht voor maatschappelijke kwetsbare groepen enerzijds als rond het belang van een diversiteitsbeleid anderzijds. Hieronder gaan we verder in op deze twee punten. 2.3.1. Maatschappelijke kwetsbaarheid Men is ‘maatschappelijk kwetsbaar’ wanneer men in zijn contact met de maatschappelijke instellingen telkens weer te maken krijgt met de controlerende en sanctionerende aspecten ervan en minder geniet van het positieve aanbod. (Vettenburg6, 1988). De kans op maatschappelijke kwetsbaarheid ligt in de structurele positie van de bevolkingsgroep, namelijk het behoren tot de lagere sociale klasse. Kenmerkend voor deze klasse is het gebrek aan gezag om hun eigen cultuur te laten opnemen en valoriseren in de maatschappelijke erkende cultuur. Dit betekent dat hun belangen niet verdedigd worden, dat er minder aan hun specifieke noden en behoeften tegemoet gekomen wordt en dat zij zich ook niet kunnen weren tegen de negatieve stereotypen die er over hen bestaan. Dit culturele accent van maatschappelijke kwetsbaarheid is essentieel. Het verklaart waarom maatschappelijk kwetsbaren het moeilijk hebben om de maatschappelijke instellingen aan te wenden voor de vermindering van de ongelijkheid. 3

voor meer info: http://www.wvc.vlaanderen.be/minderheden/minderhedenbeleid/ voor meer info: http://www.wvc.vlaanderen.be/armoede/vap.htm of www.armoede.be 5 voor meer info: http://www.wvc.vlaanderen.be/jeugdbeleid/ 4

6 Vettenburg, N. (1988). Schoolervaringen, delinquentie en maatschappelijk kwetsbaarheid. Een theoretisch en empirisch onderzoek in het beroepsonderwijs. In opdracht van de minister van onderwijs. Kath. Univ. Leuven, pp. 247

4

Met als gevolg dat zij eigen oplossingsstrategieën gaan ontwikkelen om aan hun kwetsbare situatie het hoofd te bieden. (Uit De Marge7, 2001) Maatschappelijke kwetsbaarheid wijst dus op een interactie en op een cumulatief proces. (Uit De Marge, 2001) Paes8 (1996) stelt dat kwetsbaarheid een zichzelf versterkend proces van achterstelling is. Men profiteert minder van hulpverlenende en faciliterende instellingen en komt juist meer in aanmerking voor de controlerende en sanctionerende instellingen. Hierdoor groeien problemen op één gebied meestal uit tot meer problemen op andere gebieden, waardoor de achterstelling zich versterkt en het probleemoplossend vermogen van de jongeren weer minder wordt. De term ‘maatschappelijke kwetsbaarheid’ legt de nadruk op het structurele aspect van de precaire situatie waar sommige kinderen en jongeren zich in bevinden en vertrekt van een maatschappelijk schuldmodel. Dit model is gelegen in het vierde kwadrant van het schema van Vranken, dat hieronder weergegeven is. In dit kwadrant is een model weergegeven, het maatschappelijk schuldmodel, dat niet enkel focust op de maatschappelijk kwetsbaarheid zelf, maar ook op de samenleving die telkens opnieuw deze kwetsbaarheid voortbrengt en in stand houdt. (Vranken9, 1999). Oorzaak Intern

Individu Individueel Schuldmodel

Samenleving Structureel model of Maatschappelijk Schuldmodel

Extern

Individueel Ongevalmodel

Conjunctureel model of Maatschappelijk Ongevalmodel

2.3.2. Diversiteitsbeleid Een diversiteitbeleid is erop gericht een mentaliteitsverandering te bevorderen in de waardering van en het omgaan met diversiteit. Er bestaat geen blauwdruk om het diversiteitsbeleid in te voeren. Diversiteitsbeleid is geen voorgekauwd programma met vaste methodieken. Het invoeren van een diversiteitsbeleid gebeurt procesmatig, waarbij de diverse actoren actief worden betrokken. Grosso modo kunnen we stellen dat er morele, maatschappelijke en/of bedrijfseconomische argumenten zijn om een diversiteitsbeleid in te voeren. Deze verschillende argumenten kunnen ook samenvloeien in één motivatie om een diversiteitsbeleid in te voeren. Diversiteitsbeleid is niet bedoeld als een alternatief voor het doelgroepenbeleid, het is een complementair proces naast het bestaande aanbod naar verschillende doelgroepen. Deze tekst kan en mag dan ook niet begrepen worden als een pleidooi voor de vervanging van het bestaande doelgroepenbeleid. Wel is het aangewezen dat elke organisatie of instelling het eigen beleid afstemt naar de verschillende doelgroepen, om zodoende impliciet en/of expliciet een diversiteitsbeleid verder uit te dragen.

7

Uit De Marge (2001). Doelgroep en doelstellingen van het jeugdwerk met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren: visietekst, pp. 3. Online op: http://www.uitdemarge.be/fileadmin/PDF_Teksten/Visietekst.pdf. 8 Paes, M. (1996). Participeren kun je leren. Hoe kinderen en jongeren meewerken aan een gezonde en veilige buurt. Uitgave van het Landelijk Centrum Opbouwwerk (LCO), pp. 120. 9 Vranken, J., Geldof, D. & G. Van Menxel (1999). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 1999. Leuven: Acco, pp. 431.

5

In de morele argumentaties staan de rechten van minderheden centraal, namelijk het recht op gelijkwaardige behandeling en gelijke kansen of zelfs gelijke uitkomsten enerzijds en op de erkenning van verschillen anderzijds. Maatschappelijke argumentatie: “... In tegenstelling tot de morele argumentatie staan niet ethische principes, maar brede sociale risico’s en materiële consequenties centraal.”10 Bedrijfseconomische argumentatie: Als diensten en organisaties willen overleven dan zullen zij hun beleid moeten afstemmen op de demografische ontwikkelingen. Een aangename bedrijfscultuur is een cruciale factor in het kader van een diversiteitsbeleid.

2.4. Gemeenschappelijke bezorgdheden van de WOG Vanuit de WOG zijn we tot de vaststelling dat we een vijftal gemeenschappelijke bezorgdheden delen met name: a) Communicatie: hiermee bedoelen we niet enkel de wijze waarop men iemand aanspreekt, maar ook de kijk die men soms heeft op kansarme (allochtone) groepen en de benadering die daaruit voortvloeit. b) Informatieverstrekking: een belangrijk werkpunt met als uitdaging een duidelijke en eenvoudige informatieoverdracht met het oog op zowel rechten als plichten, als een correcte, volledige en neutrale informatie. c) Taalachterstand: het gaat hier over de kloof die vaak bestaat tussen de thuistaal en de schooltaal, zowel bij allochtonen, als bij autochtonen. d) Schoolkosten: wij denken hier niet uitsluitend aan mensen met een precair statuut, maar ook aan kansarme autochtonen en de impact van dit gegeven op kinderen en/of ouders. e) Doorstroming (BaO – SO – HO): belangrijke knelpunten hierbij zijnde het “watervaleffect”, de schoolprestaties van bepaalde groepen leerlingen en de oververtegenwoordiging van sommige groepen leerlingen binnen het buitengewoon onderwijs.

2.5. De meerwaarde van de WOG De WOG kwam tot stand om samen een groter draagvlak te creeëren en gezamenlijk onze schouders te zetten onder de gemeenschappelijke bezorgdheden. Dankzij deze werkgroep staan de verschillende organisaties dichter bij elkaar. Zo kunnen acties makkelijker in samenspraak uitgewerkt worden. Naast een betere kennis van ieders werking is er ook sprake van een verhoogde inbreng van expertise en invalshoeken. Deze hebben op hun beurt geleid tot een verhoging van de wederzijdse erkenning. Rekening houdend met de diversiteit binnen de samenleving wil de WOG ook stilstaan bij de positieve of negatieve weerslag van (voorgenomen) beleidsmaatregel(s). Via een inclusief beleid (dus niet uitsluitend categoriaal) wil de WOG dezelfde kwaliteit aan de diverse bevolking aanbieden. Zodoende wil de WOG, op lange termijn, komen tot structuurveranderend werk.

10

Glastra F. 2002: Naar een contextuele benadering van intercultureel management. Uit Diversiteit en organisaties. Lemma.

6

3. Beknopte voorstelling per organisatie die deel uitmaakt van de WOG

Integratiedienst Kaprijkestraat 12 te 9000 Gent Tel. 09/265.76.76 Fax 09/265.76.70 e-mail: [email protected] http://www.gent.be/integratiedienst De Integratiedienst is verantwoordelijk voor de regie en de coördinatie van het stedelijk beleid t.a.v. etnisch-culturele diversiteit. MISSIE Het Gentse beleid ten aanzien van de etnisch-culturele diversiteit wil bijdragen tot: - het effectief maken van grondrechten voor etnisch-culturele minderheden,onder meer door het creëren van kansen en bieden van oplossingen voor problemen die zich stellen t.a.v. deze doelgroep, en door de doelgroepen te stimuleren deze kansen te grijpen - het verbeteren van de kwaliteit van het omgaan met etnisch-culturele diversiteit binnen de maatschappij, en het bevorderen van het leefbaar samenleven, gebaseerd op wederkerigheid en samenspraak tussen de allochtone en autochtone burgers en wil dit doel bereiken in samenwerking met algemene voorzieningen, en met grote betrokkenheid van vertegenwoordigers van de verschillende in Gent aanwezige etnischculturele groepen. Waar nodig wordt tijdelijk een op emancipatie en interculturalisatie gericht categoriaal beleid gevoerd. De Integratiedienst is erkend binnen het Vlaams decreet etnisch-culturele minderheden van 28.4.1998. Er zijn 5 doelgroepen: allochtonen, vluchtelingen, nieuwkomers, woonwagenbewoners, mensen zonder papieren. Er zijn vier kernopdrachten: - een inclusief beleid voeren: de aandacht voor etnisch-culturele minderheden is een zaak van alle diensten, en niet van een gespecialiseerde afzonderlijke sector. - een onthaalbeleid voeren voor nieuwkomers - de doelgroepen betrekken bij dit beleid - communiceren over het minderhedenbeleid met de ganse bevolking Twee taken als regisseur van het stedelijk minderhedenbeleid: - een driejaarlijks beleidsplan ontwerpen, uitvoeren en evalueren - publieke en private diensten in de integratiesector beter op elkaar afstemmen WERKING De activiteiten situeren zich rond drie grote pijlers: 1. de rechtspositie van etnisch-culturele minderheden 2. aandacht voor etnisch-culturele diversiteit (etnisch-culturele vorming, sociaal tolken en vertalen, Contactpunt Integratie) 3. participatie & inspraak van etnisch-culturele minderheden bij dit beleid Eén deelwerking is volledig toegespitst op de problematiek van achterstand en achterstelling van etnisch-culturele minderheden in werk en onderwijs. De dienst is ook verantwoordelijk voor het beheer van twee voorzieningen: - Intercultureel centrum "De Centrale" - een terrein voor woonwagenbewoners op doorreis 7

Strategisch project onderwijs Meryem Usta p/a Afrikalaan 301 te 9000 Gent Tel. 09/228.90.55 Fax 09/239.94.61 e-mail: [email protected] Rosheen Demaret p/a Banierstraat 32-34 te 9000 Gent Tel. 09/229.32.12 Fax 09/229.32.11 [email protected] http://www.agora-gent.be AGORA is een Gents partnerschap tussen vijf erkende landelijke socio-culturele verenigingen van migranten (‘zelforganisaties’), het stadsbestuur, het opbouwwerk en het integratiecentrum. AGORA past in een hele reeks initiatieven van de stad Gent die er op gericht zijn de participatie en inspraak van diverse bevolkingsgroepen te verhogen. Op 1 januari 2005 is AGORA van start gegaan. Jaarlijks worden twee platforms georganiseerd waarop alle betrokkenen en geïnteresseerden de evolutie van AGORA mee opvolgen en mee beslissen over de verder te volgen strategische lijnen. Zo kan AGORA steeds inspelen op signalen vanuit het allochtoon middenveld. De partners van AGORA gaan samen op zoek naar een nieuwe realiteit en praktijk van samenwerking en dialoog met vertegenwoordigers van de verschillende etnische culturele gemeenschappen in Gent. De Gentse agora wil zich spiegelen aan zijn Oudgriekse voorganger en uitgroeien tot een plek waar leden van diverse etnisch culturele groepen, van de overheid, van diensten en voorzieningen elkaar ontmoeten, met elkaar in dialoog gaan, maar ook samen tot actie overgaan. Uitgangspunt van AGORA is: Vertrekkend van de kracht van het allochtone middenveld (‘civil society’) een intensere communicatie uitbouwen tussen overheid en plaatselijke etnisch culturele gemeenschappen met klemtoon op een aantal specifieke thema’s (onderwijs, levensbeschouwing, vrouwen). AGORA werkt vanuit vijf strategische projecten: • Het steunpunt allochtoon middenveld ondersteunt allochtone organisaties. • Het project vrouwenwerking werkt aan de empowerment van allochtone vrouwen. • Het project levensbeschouwing bouwt goede contacten uit met vertegenwoordigers van verschillende levensbeschouwelijke stromingen. • Het project onderwijs wil de inbreng van de allochtone gemeenschappen in onderwijsmateries verhogen. • Het project communicatie verzorgt de interne en externe communicatie van AGORA. Daarnaast staat AGORA in voor inspraakbegeleiding: het formuleren van gedragen adviezen aan de lokale overheid én het stimuleren van de allochtone vertegenwoordiging in bestaande advies- en overlegorganen.

8

Kom-Pas Gent vzw Onthaalbureau voor anderstalige nieuwkomers Kongostraat 42, 9000 Gent Tel. 09/265.78.40 - Fax 09/265.78.49 [email protected] www.kompasgent.be

Kom-Pas Gent vzw Kom-Pas Gent vzw staat als onthaalbureau in voor het inburgeringstraject van anderstalige nieuwkomers in Gent. En dit in de breedste zin van het woord: trajectbegeleiding, lessen Maatschappelijke Oriëntatie en projecten Maatschappelijke Participatie. Voor minderjarigen heeft Kom-Pas een dienstverlening rond de specifieke behoeften en rechten van die doelgroep. Dienstverlening Minderjarigen binnen Kom-Pas Gent vzw De dienstverlening Minderjarigen binnen Kom-Pas Gent vzw, de go-between tussen nieuwkomers en hun recht op onderwijs, welzijn en tijdsbesteding. De dienstverlening Minderjarigen binnen Kom-Pas Gent vzw beoogt ondermeer om voor iedere nieuwkomer het recht op onderwijs te garanderen. De nieuwkomers worden toegeleid naar scholen die de organisatie van onthaalonderwijs op zich nemen. Dit gebeurt ongeacht het verblijfsstatuut van de ouders. Tijdens hun onthaaljaar hebben nieuwkomers recht op extra taalondersteuning met het oog op een geslaagde doorstroming in de verdere schoolloopbaan. Kom-Pas heeft in dat verband een structureel netwerk uitgebouwd met alle basisscholen & de secundaire onthaalscholen. Voor een goede schoolloopbaan zijn tal van zaken onontbeerlijk: huisvesting, gezondheid, mobiliteit,… Om hieraan tegemoet te komen bouwt Kom-Pas structurele netwerken uit met alle relevante welzijnsdiensten en vrijetijdsorganisaties. De constructieve samenwerking tussen een netwerk van actoren gebeurt in verschillende overlegorganen. Twee daarvan zijn opgenomen in het Gentse Lokaal Overlegplatform basis/secundair onderwijs: het overleg ‘Anderstalige Nieuwkomers in het Basisonderwijs’ (ANBO) en het overleg ‘Onthaalklassen Anderstalige Nieuwkomers’ (OKAN). Beide organen worden door Kom-Pas voorgezeten en gestimuleerd. Daarnaast wordt ook met welzijnspartners en partners uit het jeugdwerk regelmatig overleg gepleegd. Dit biedt de mogelijkheid om alle partners binnen onderwijs, welzijn en het vrijetijdsveld te informeren over de genomen initiatieven voor de doelgroep minderjarige nieuwkomers. Dit geeft ons tevens de gelegenheid om nieuwe voorstellen te lanceren en organisaties te interculturaliseren. Vanuit de Kom-Pas kunnen individuele trajecten opgestart worden voor anderstalige nieuwkomers die de weg naar de reguliere diensten niet zelfstandig vinden. Vaak gaat het hierbij om wat men ook wel ‘precaire verblijvers’ noemt. Dankzij haar netwerking kan KomPas een vlotte doorverwijzing of een trajectbegeleiding realiseren. Contact: Kom-Pas Gent vzw, 09/265.78.40. [email protected] 9

Dok Noord 7 9000 Gent 09/ 224 17 18 09/ 224 17 08 [email protected]

Elke Vlaamse provincie en de grootsteden Brussel, Antwerpen en Gent hebben een integratiecentrum. Intercultureel Netwerk Gent werkt aan een samenleving die positief omgaat met diversiteit en waarin mensen die behoren tot een etnisch culturele minderheid volwaardig participeren aan het maatschappelijk leven. De werking gebeurt in 7 cellen.: cel tewerkstelling, interculturalisering, mensen zonder papieren, sociale cohesie, sensibilisering, opvoedingsondersteuning én onderwijs. ING zet samen met diensten en organisaties in de wijk en de stad interculturaliseringsprojecten op, geven signalen door aan beleidsverantwoordelijken, bevragen en informeren etnisch culturele minderheden en werken aan een mentaliteitsverruiming binnen de samenleving via een gamma van acties en vorming.

10

vzw JONG Sleepstraat 118 9000 Gent tel 09 268 29 50 fax 09 265 84 79 [email protected]

Naar aanleiding van de evaluatie van de Sociaal Impulsfondsprojecten werd in het aanbevelingsrapport opgenomen dat in Gent de diverse jeugdwerkingen met maatschappelijke kwetsbare kinderen en jongeren (of jeugdwelzijnswerkingen) zich dienden te verenigen in een grote organisatie. Ook deze jeugdwerkingen werkten toen aan een intensere onderlinge samenwerking. Dit resulteerde o.a. in de toenmalige ondersteunende netwerk vzw Jong. Het beleid wenste dit proces te versnellen en te ondersteunen. Op 22 april 2003 stelde de stad de drie krachtlijnen voor waaraan het proces om tot dit consortium te komen, moest voldoen: de stad wou één aanspreekpunt, één beleidsovereenkomst met dit nieuwe orgaan en een pooling van de personeelsleden onder het werkgeverschap van dit orgaan. Eind maart 2004 engageerden bijna alle jeugdwelzijnsorganisaties zich om de vzw Jong om te vormen tot één eerstelijns jeugdwerkinitiatief en om hun werking en personeel over te dragen. Overheid en sector maakten een gezamenlijk stappenplan met het oog op een operationele organisatie op 01/01/2005. Vanaf april tot eind 2004 voerde de jeugdwelzijnssector dit stappenplan zelf uit. Vzw Jong heeft tot doel de persoonlijke en maatschappelijke emancipatie en participatie van kinderen en jongeren te bevorderen. Daartoe organiseert vzw Jong dagelijks activiteiten met kinderen en jongeren in hun vrije tijd. Op wekelijkse basis nemen ongeveer 2.200 kinderen en jongeren deel aan creatieve workshops, instuifmomenten in jeugdhuizen, uitstappen, sportactiviteiten, speelpleinwerking enzovoort. Deze neemt initiatieven in verschillende buurten van de negentiende-eeuwse gordel (Brugse Poort, Rabot-Bloemmekeswijk, Muide-Meulestede, Sluizeken-Tolhuis-Ham-Blaisantvest-Briel, Dampoort-St. Amandsberg en Ledeberg), in het stadscentrum en in Nieuw Gent. Vzw Jong streeft ernaar om de rechten van kinderen en jongeren te verdedigen én om hen te versterken om zelf voor hun rechten op te komen bij voorzieningen en overheden. Dit gebeurt enerzijds door als nodig te bemiddelen, door te verwijzen of te begeleiden. Bijvoorbeeld informatie geven over beroepskeuzes of bemiddelen bij inschrijvingen op school of in een sportclub. Anderzijds door een katalysator te zijn in het opzetten van structurele veranderingen. Zo stelden jongeren het racisme in discotheken aan de kaak, wat alvast leidde tot een huishoudelijk reglement voor Gentse horecazaken. Het nieuwe convenant tussen vzw Jong en het Gentse Stadsbestuur speelt in op de voornoemde opdrachten. Andere belangrijke krachtlijnen van het jeugdwelzijnswerk die het convenant onderschrijft, zijn de participatieve aanpak, het buurtgerichte karakter en de keuze voor een divers jeugdwerk. De participatieve aanpak houdt in dat kinderen en jongeren aangesproken worden om zich te engageren. Bijvoorbeeld kinderen maken een eigen krant. Jongeren beheren de bar 11

van het jeugdhuis, helpen bij creatieve ateliers en voetbaltrainingen voor kinderen, of leren elkaar traditionele instrumenten bespelen. Het is belangrijk dat kinderen en jongeren kunnen kiezen uit een divers aanbod van jeugdwerkinitiatieven, waarin ze zich kunnen herkennen. Vzw Jong vult hier een belangrijke niche in. Ze doet een aanbod aan alle kinderen en jongeren, maar heeft in het bijzonder aandacht voor kinderen en jongeren in verschillende kwetsbare posities. Om deze opdrachten te realiseren doet vzw Jong een beroep op zowel vrijwilligers als beroepskrachten. Deze jeugdwerkers werken in zes gebiedsteams die telkens actief zijn in verschillende buurten. Daarnaast zijn er 2 projectteams (Trajectbegeleiding en Jeugdwerkers in OPleiding) en een centraal team voor coördinatie, administratie en logistiek. Bestuurlijk werd bij de schaalvergroting voorzien dat er in de Raad van Bestuur per organisatie twee bestuurders konden afgevaardigd worden. Vanaf 01/01/05 zetelen deze bestuurders ten persoonlijke titel en wordt een aanvulling met nieuwe mensen voorzien. De middelen voorzien voor vzw Jong zijn een optelling van de middelen die de vzw’s apart zouden krijgen, aangevuld met de middelen voor de twee stedelijke werkingen en middelen om een aantal taken centraal op te nemen. De meerwaarde van deze krachtenbundeling zit in vele aspecten. Bijvoorbeeld kan expertise gericht ingezet en gedeeld worden, op personeelsvlak kan er meer continuïteit geboden worden en bestuurlijk wordt vzw Jong een steviger geheel en slagkrachtiger organisatie. De uiteindelijke opzet blijft het bestaande laagdrempelige aanbod met kinderen en jongeren te continueren en te streven naar het mogelijk maken van vernieuwende initiatieven Met verdere vragen over JONG en de projecten kan je terecht bij de volgende medewerkers: Coördinator JONG: Jan Deduytsche: 09 268 29 60 of [email protected] • Beleidsmedewerkster vzw Jong: Lieve Debosscher: 09 268 29 61 of [email protected] • Projectverantwoordelijke Trajectbegeleiding: Jan Naert: 09 268 29 68 of [email protected] • Projectverantwoordelijke/coach Jeugdwerkers in OPleiding: Ellen De Bruyne: 09 268 29 69 of [email protected] •

12

Ottergemsesteenweg 12 9000 Gent Tel. 09/245.09.05 GSM 0478/52.92.78 [email protected] http://www.armoede.be/dezuidpoort Open: dinsdag 10u – 16u donderdag 14u – 16u zaterdag 10u – 14u De Zuidpoort vzw is een vereniging waar armen het woord nemen In de Zuidpoort ontmoeten mensen in armoede en medestanders elkaar om met vereende krachten te strijden voor een rechtvaardige en solidaire samenleving. Daartoe krijgt ieder de kans om zich persoonlijk te ontplooien en het woord te nemen, dit zowel binnen de vereniging als naar buiten toe. De Zuidpoort wil de stem versterken van wie in armoede leeft en zoekt daarbij partners met wie zij structurele veranderingen nastreeft die een menswaardig leven voor iedereen garanderen. De Zuidpoort schakelt zich in in een netwerk van organisaties die haar doelstellingen naderbij brengen. Korte beschrijving van de werking In het ontmoetingshuis komen mensen in armoede en vrijwillige medestanders samen. Gezamelijke kookmomenten, en maaltijden, creatieve activiteiten geven het samenazijn houvast. Men kan ook rustig de krant lezen bij een kop koffie, of een gezelschapspel. Regelmatig is er een een uitstap: een wandeling, een bezoek aan een museum of een theateravond. Iedereen is welkom in de werkgroep cultuur, die deze activiteiten mogelijk maakt. En éénmaal per jaar is er een vierdaagse vakantie. ‘Ons parlement’ is de maandelijkse inspraakvergadring voor iedereen. De ‘Echo’ is een nieuwsbrief die viermaal per jaar verschijnt. Deze samenwerking en ontmoeting beoogt solidariteit en inzetten van eigen talenten. In de themagroepen komen verschillende onderwerpen aan bod, levensterreinen waarop men armoede ondervindt. Mensen leren beter hun rechten kennen. ‘De Boei’ is zo een themagroep: het gaat om wederzijdse opvoedingsondersteuning van ouders die in moeilijke situaties moeten opvoeden (bvb. plaatsing van kinderen, situatie van kansarmoede, problemen met kinderen). Er is een project ‘onderwijs’, o.m. in functie van deelname aan het LOP en voor vorming aan onderwijspartners. Mensen met armoede ervaring brengen hun getuigenissen naar buiten. Ze gaan naar scholen of andere groepen om over armoede te komen spreken. De Zuidpoort neemt deel aan de campagnes van Welzijnszorg en de vergaderingen van het Vlaams Netwerk, waar enkelen van haar deelnemers actief zijn in de werkgroepen energie, cultuur, onderwijs, wonen, integrale jeugdhulp.. Lokaal is er een vertegenwoordiging in het Welzijnsoverleg van Nieuw Gent. Zo bepleit de Zuidpoort, samen met mensen van andere organisaties, structurele veranderingen. Wie in eigen leven stappen wil zetten om vooruit te komen, kan vanuit De Zuidpoort ook rekenen op ondersteuning om de beste mogelijkheden te verkennen. 13

Meibloemstraat 86 9000 Gent Tel.: (09)236 60 01 - Fax: (09)236 60 01 e-mail: [email protected] Groepswerkster project Onderwijs Elke Willaert e-mail: [email protected]

’t Vergiet is erkend als vereniging waar armen het woord nemen. Wij willen: - mensen met minder kansen samenbrengen en ondersteunen om deel te nemen aan de maatschappij, om voor zichzelf op te komen - het beleid en andere organisaties beïnvloeden, op weg naar de realisatie van een maatschappij waarin iedereen gelijke kansen krijgt Als antwoord op de vaststelling dat armoede vrouwen vaker en harder treft dan mannen, richten wij ons met onze groepswerking voornamelijk, maar niet uitsluitend tot vrouwen. Individuele probleemoplossing wordt ondersteund door het geven van informatie en doorverwijzing naar gepaste diensten. In samenspraak met de vrouwen organiseert ’t Vergiet een waaier aan activiteiten in groep. De stap naar de groepswerking wordt als een belangrijke emanciperende stap beschouwd. Sommige activiteiten zijn gericht op ontmoeting en ontspanning: knutselnamiddagen, kookactiviteiten en maaltijden, uitstappen met gezinnen, een jaarlijkse vakantieweek. Wekelijks is er een vormingsmoment rond thema’s die door de groep worden gevraagd. Wij nemen als groep deel aan activiteiten, zoals de vrouwendag, de wereldvrouwenmars, de dag van de armoede. We stimuleren vrouwen om deel te nemen aan werkgroepen van het Vlaams Netwerk. Regelmatig werken we ook langere tijd rond bijzondere thema’s, bvb. een project rond duurzaamheid, en een langlopend project ’10 op 10 voor goed onderwijs’.

14

FZO-VL vzw Federatie van zelforganisaties in Vlaanderen vzw Tolhuislaan 84a 9000 Gent Tel. 09/235 26 33 Tine Devaere [email protected] www.fzovl.be FZO-VL, de Federatie van Zelforganisaties in Vlaanderen vzw, is een overkoepelende vereniging van socio-culturele zelforganisaties die staat voor integratie, participatie en emancipatie van de allochtone gemeenschap in Vlaanderen. Wij zijn een landelijke vereniging met leden uit alle hoeken van de wereld. Op dit moment zijn zo’n 75 zelforganisaties lid van FZO-VL vzw. Visie FZO-VL: FZO-VL staat voor een volwaardige erkenning van het allochtoon middenveld en ondersteuning van allochtone zelforganisaties. In ons toekomstig maatschappijbeeld zien wij een zeer belangrijke opdracht voor het allochtoon middenveld wat betreft participeren en meedenken aan het beleid voor ecm (etnisch culturele minderheden). Zij zijn een zeer goede tussenschakel tussen beleid en ecm. Het beleid en het middenveld moeten continu in dialoog staan. Alle afdelingen aangesloten bij FZO-Vl moeten sterker gemaakt worden en sterk gehouden worden. Enkele indicatoren van een sterke vereniging zijn een sterk en actief bestuur, activiteiten van de afdelingen, continuïteit, ledenaantal, feedback aan de federatie, zelfstandigheid, autonomie, communicatie, vernieuwend, vertegenwoordigingswerken…. Kernopdrachten FZO-VL: *Het verenigen van zelforganisaties in Vlaanderen die de doelstellingen van FZO-VL onderschrijven en naleven. * Het ondersteunen en beter laten functioneren van aangesloten zelforganisaties. * Optreden als gesprekspartner ten overstaan van verschillende overheden en andere belangrijke maatschappelijk instanties. * Belangenbehartiging van de afdelingen en de achterban. Enkele thema’s: stemrecht voor migranten, recht op degelijk onderwijs, recht op goede huisvesting, tewerkstelling, recht op godsdienstuitoefening en respect voor de culturele diversiteit bij de allochtonen. Lid worden van FZO-VL Behoor je tot een feitelijke organisatie of vzw en onderschrijft je organisatie de visie van FZO-VL? Dan kan je lid worden door een schriftelijke aanvraag in te dienen. Het lidmaatschap is gratis en als lid kan je gebruik maken van een ruim ondersteuningsaanbod.

15

4. Het aanbod per organisatie tav de lerarenopleiding of het onderwijs

Integratiedienst Kaprijkestraat 12 te 9000 Gent Tel. 09/265.76.76 Fax 09/265.76.70 e-mail: [email protected] http://www.gent.be/integratiedienst Zoek je themagebonden informatie rond migratie en multiculturele samenleving? Richt je dan tot het Documentatiecentrum (in de Kaprijkestraat 12). Je kunt er boeken ontlenen, tijdschriften raadplegen, etc. Voor de meest gerichte vragen kan je een afspraak maken met de themaverantwoordelijke in de dienst. Deze laatsten zijn soms ook aanspreekbaar voor themagerichte vorming aan groepen. Themaverantwoordelijke Basis- en Secundair Onderwijs: • Alexandra da Silva Pinto e-mail: [email protected] Tel. 09 265.76.92. Themaverantwoordelijke Hoger Onderwijs en Voorschoolse Instellingen: • Frans Blokland e-mail: [email protected] Tel. 09 265.76.65. Het Team Rechtspositie verleent juridische ondersteuning onder andere door vorming aan diensten en organisaties gevestigd in Gent. Deze ondersteuning is echter afgebakend: het Team Rechtspositie verstrekt enkel juridische vormingen die verband houden met de verblijfswetgeving (bvb. gezinshereniging, duurzame samenwoonst, studenten, asielprocedure, …) of met de administratief-juridische aspecten van migratie (bvb. nationaliteitsverwerving, arbeidskaartreglementering, internationaal privaatrecht, …). Voor meer informatie mailen naar: [email protected] Het Team Vorming Etnisch-Culturele Diversiteit biedt scholen (niveau- en netoverstijgend) gratis informatie- en vormingsprogramma’s op maat aan. Het doel is de deelnemers te leren omgaan met etnisch-culturele diversiteit, door wederzijds begrip en echt contact tussen de verschillende bevolkingsgroepen mogelijk te maken. Het volledige vormingsaanbod kan je bekijken door te surfen naar: http://www.gent.be/integratiedienst/ Klik op “ondersteuning” en vervolgens op “ID: Vorming”. Voor meer informatie kan je ook terecht bij het Team Vorming Etnisch-Culturele Diversiteit Wolterslaan 16, 9000 Gent Tel. 09 225 76 80 Fax 09 225 34 78 [email protected] elke werkdag van 9.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.30 uur Via de Tolk- en Vertaalservice Gent, vzw kunnen Gentse scholen gratis – mits afsluiten van een samenwerkingsovereenkomst - beroep doen op tolken. Voor meer informatie kan je surfen naar: http://www.tgvgent.be Je kan ook rechtstreeks terecht bij TGV Gasmeterlaan 107, 9000 Gent Tel. 09 235.29.63 e-mail: [email protected]

16

Strategisch project onderwijs Meryem Usta p/a Afrikalaan 301 te 9000 Gent Tel. 09/228.90.55 Fax 09/239.94.61 e-mail: [email protected] Rosheen Demaret p/a Banierstraat 32-34 te 9000 Gent Tel. 09/229.32.12 Fax 09/229.32.11 [email protected] http://www.agora-gent.be Aanbod tav onderwijs Het strategisch project onderwijs werkt rond vier kerntaken: ondersteuning, infoverspreiding, samenwerking en opvang van signalen over onderwijs van, met en aan zelforganisaties. Het Gentse allochtone middenveld telt zelforganisaties die een ondersteuningsaanbod rond schoolse aangelegenheden organiseren. Zo werken er zelforganisaties rond huiswerkbegeleiding, studiebegeleiding, doorstroming van secundair naar hoger onderwijs, een cursus academisch Nederlands aan de Universiteit,… Dankzij de samenwerking met het verenigingsleven kan het strategisch project onderwijs een link maken tussen onderwijs en zelforganisaties. Het strategisch project onderwijs kan een overzicht aanbieden van zelforganisaties die werken rond onderwijs en contacten leggen tussen zelforganisaties en onderwijs.

17

Kom-Pas Gent vzw Onthaalbureau voor anderstalige nieuwkomers Kongostraat 42, 9000 Gent Tel. 09/265.78.40 - Fax 09/265.78.49 [email protected] www.kompasgent.be

Aanbod ten aanzien van onderwijs: algemeen Ter achtergrond vind je op de website (www.kompasgent.be) van Kom-Pas Gent vzw één en ander terug over de geschiedenis van het onthaalbureau en over het aanbod trajectbegeleiding en maatschappelijke oriëntatie. Daarnaast kan er gegrasduind worden in de reeds verschenen nieuwsbrieven. Vanuit het onthaalbureau werd de informatiebrochure ‘Wegwijs voor doorverwijzers’ ontwikkeld. De brochure tracht relevante informatie te bundelen die nuttig kan zijn voor wie vanuit zijn beroepshoedanigheid of vrijwillige inzet rechtstreeks of onrechtstreeks te maken heeft met asielzoekers, vluchtelingen of mensen zonder wettig verblijfsstatuut. De onderwerpen die aan bod komen, werden zo breed mogelijk gekozen. Gaande van asielprocedure tot tewerkstelling, van gezondheid tot onderwijs. Het is onmogelijk om ieder onderwerp volledig uit te diepen. Bedoeling is om de lezer die bijkomende vragen heeft, contact te laten opnemen met gespecialiseerde diensten. De brochure is terug te vinden op de site. Kom-Pas Gent vzw wil tevens een ‘infodesk’ zijn voor allen die (individuele) vragen hebben over minderjarige anderstalige nieuwkomers of onthaalonderwijs (bv. regelgeving, studiemateriaal, aangepaste sociale kaart, ...). Kom-Pas Gent vzw is bereikbaar per telefoon (09/265.78.40) en per mail ([email protected]). Langskomen kan (liefst na afspraak) in de Kongostraat 42, Gent. Zowel voor onderwijzend personeel uit het basis- als secundair onderwijs als voor studenten uit de lerarenopleiding, werd een informatiepakket samengesteld. Specifiek aanbod voor basisonderwijs Naast het algemeen aanbod, wordt er ook aandacht besteed aan het opstarten van individuele trajecten voor anderstalige nieuwkomers in het basisonderwijs. Een traject kan opstart worden naar aanleiding van concrete vragen of noden (materiële noden, gezondheidsproblemen, vragen naar tijdsbesteding,…) van nieuwkomers. In samenwerking met de Arteveldehogeschool Gent werd vanuit Kom-Pas Gent vzw een vormingspakket ‘Speelleerrugzak’ ontwikkeld. Het pakket heeft tot doel anderstalige nieuwkomers (tussen 6 en 12 jaar) bekend te maken met het gegeven ‘tijdsbesteding’. Voor meer informatie: [email protected]

18

Dok Noord 7 9000 Gent 09/ 224 17 18 09/ 224 17 08 [email protected]

Wat biedt ING op het vlak van onderwijs ? Onderwijs is een belangrijke hefboom in onze maatschappij. Onderzoeken tonen aan dat allochtone kinderen zich vaak in een achtergestelde positie bevinden. De oorzaken hiervoor zijn divers en complex. Taalachterstand is hierbij zeker een belangrijke factor. 1. Vormingssessies ‘Door de bril van ouders’. Via vorming biedt ING ondersteuning aan schoolteams die zich willen buigen over de communicatie tussen ouders en leerkrachten. Hierbij hoort een gelijknamig denk- en doeboek over ouderparticipatie. Dit boek is gerealiseerd in samenwerking met de Provinciale Dienst Minderheden en het Wereldcentrum Internationale Opvoeding. Het boek kost 5 euro en is te bestellen bij de Provinciale Dienst Minderheden : 09/ 267 71 40 of [email protected] 2. Vorming op maat Leerkrachten en brugfiguren hebben soms nood aan gerichte informatie over specifieke doelgroepen, bijvoorbeeld informatie over de achtergrond van mensen zonder papieren en hun land van herkomst (Blikopenener), volksgeloof bij moslims,… 3. Gelijke Kansen gesprekken We willen harmonieus samenleven in een multiculturele context, laat ons daarvan uit gaan. Maar in de praktijk blijkt een en ander niet zo gemakkelijk te lukken. Van kleine wrijvingen tot grotere conflicten, alles wijst er op dat het er niet steeds sereen aan toe gaat. We denken misschien dat onze samenleving voor iedereen, allochtonen inbegrepen, gelijke kansen biedt. Maar in de praktijk blijkt dat niet zomaar het geval, en geeft dit bij allochtonen aanleiding tot (een gevoel van) discriminatie en uitsluiting. Het is daarom belangrijk dat we ons meer bewust worden van de hinderpalen die op het terrein van onderwijs, arbeid en burgerschap een volwaardige deelname van allochtonen in de weg staan, en dat we wat meer begrijpen van de problematiek van asiel en migratie. Na een inleidende video komen er concrete situatieschetsen waarin keuzes kunnen gemaakt worden. Welke keuzes je als deelnemer daarbij maakt, en waarom, daarop wordt verder ingegaan in een gesprek. Er is ook mogelijkheid tot aanvullende informatie.Openheid en luisterbereidheid vormen de sleutel tot een geslaagd gesprek. Een Gelijke Kansen Gesprek beslaat één dagdeel (voormiddag, namiddag of avond minimum twee uur) en behandelt in principe één van de vier deelthema’s: (1) onderwijs, (2) arbeid, (3) burgerschap of (4) asiel/migratie. Elke groep - een vereniging, een 19

buurtcomité, een bedrijf, een klas, een school, een vriendenkring, of een groep samengesteld uit niet-georganiseerden – kan zo’n gesprek voeren. 4. Project ‘omgaan met meertaligheid, thuis en op school’ Veel allochtone kinderen en hun ouders spreken thuis een andere (minderheids)taal dan het Nederlands. Vanaf schooljaar 2005-2006 start ING met de voorbereiding van een project in een aantal Gentse kleuterscholen. We analyseren welke de vragen, noden, visies, … zijn van zowel het schoolteam als de ouders over het omgaan met die meertaligheid. Deze analyse zal volgend schooljaar als basis dienen voor het opstellen van een projectplan.

20

vzw JONG Sleepstraat 118 9000 Gent tel 09 268 29 50 fax 09 265 84 79 [email protected]

vzw Jong gaat in op vragen van kinderen en jongeren die gaan over problemen rond de schoolsituatie (dit echter op vraag van de jongeren zelf). In enkele deelwerkingen binnen vzw Jong is er ook een aanbod naar ondersteuning rond schoolse aangelegenheden, dit is echter ook op maat van de jongeren die worden bereikt en niet op vraag van externen. Jan Naert gaat - in de mate van het mogelijke - soms in op vragen van onderwijs om onderwijsgelinkte ervaringen en vaststellingen vanuit de werkingen vzw Jong in zicht te brengen. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan lerarenopleidingen of aanverwanten!

21

Ottergemsesteenweg 12 9000 Gent Tel. 09/245.09.05 GSM 0478/52.92.78 [email protected] http://www.armoede.be/dezuidpoort Open: dinsdag 10u – 16u donderdag 14u – 16u zaterdag 10u – 14u Werking rond onderwijs van de Zuidpoort: Een aanbod naar ouders: Werkgroep onderwijs van de Zuidpoort: In deze werkgroep zijn alle ouders welkom, die met de behoefte leven hun rol als ouders t.o.v. de onderwijswereld op een waardige wijze op te nemen. We gaan uit van de overtuiging dat de stem van ouders in de kansarmoede belangrijk genoeg is om gehoord te worden. Ouders krijgen de kans hun verhaal rustig te vertellen in een individueel contact, zelf te beslissen of het verhaal mag genoteerd worden, en een plaats kan krijgen in wat we naar buiten uitdragen. Er zijn ook groepsmomenten, waar ervaringen uitgewisseld worden, een deskundige gevraagd wordt om goede info te geven, maar ook de mening van de ouders te beluisteren (bvb. over inschrijvingsrecht, de types van het buitengewoon onderwijs, Brede School). De groep draagt het geheel van acties rond het grondrecht ‘onderwijs’. Ouders bieden zich aan mee te gaan naar werkgroepen, om hun stem te laten horen. Deze dialoog wordt dieper uitgewerkt rond het thema: ‘Het recht op betrokkenheid van ouders waar het kind niet thuis opgroeit’. Deze werkgroep heeft een beperkt vormingsaanbod gecreëerd, nl een brochure op basis van hun getuigenissen en een ‘presentatie’ .De gegevens vindt u hieronder Brochure: ‘Hebben wij als ouders in de kansarmoede ook een plaats op school?’ Indien u de brochure in uitgeprinte versie wilt bekomen, kan u deze bij ons bestellen aan 1 euro per exemplaar. Handiger, zowel voor u als voor ons, is dat u de brochure zelf raadpleegt en/of afdrukt vanuit deze website: www.armoede.be/dezuidpoort . U klikt op ‘thema’s’, en dan op onderwijs, waar u een link naar de brochure vindt. Presentatie: Beschrijving: De presentatie ‘Hebben wij als ouders in de kasarmoede ook een plaats op school?’, is een geheel dat gebracht wordt door een viertal ouders in de kansarmoede en twee begeleiders. Er is een powerpoint presentatie. Die biedt een kader voor vijf uitgewerkte getuigenissen over vijf thema’s, gebracht door de ouders, en duiding die gegeven wordt door één van de begeleiders. De inhoud komt overeen met deze van de brochure. Het geheel duurt drie kwartier tot een uur. Ervaring met het brengen van de presentatie: Wij brachten de presentatie reeds op verschillende plaatsen (het LOP, scholen, CLB, een hogeschool, enz.) Dit gebeurde voor groepen van 10 tot 50 deelnemers. 50 is wel een maximum. De ervaring leerde ons dat het pas zin heeft, als we na een pauze ook nog tijd krijgen voor gesprek (Hoe kwam dit over? Zijn er nog vragen? Hoe komen jullie vragen of opmerkingen bij ons

22

aan? Wat nemen jullie mee naar de praktijk?). Deze presentatie is vooral een blikopener voor de realiteit van ouders in de armoede, en hoe zij tegen school en de schoolloopbaan van hun kinderen aankijken. Wij zien het als een goed vertrekpunt voor een verdergaand proces in de organisaties waar ze gebracht wordt. Wij kunnen dit proces niet begeleiden (daar is ander aanbod voor), maar zullen graag op een terugkomvraag ingaan later in jullie proces. Prijs en modaliteiten: Voor een programma van twee uur (presentatie en aansluitend gesprek), hebben wij een streefvergoeding bepaald : 100 euro voor de Zuidpoort, dit om het project leefbaar te houden. Alles is echter bespreekbaar. Als u de power point wilt, rekenen wij wel op uw organisatie voor de apparatuur (m.n.: lap-top, beamer en scherm). Voor een kleine ontvangende groep (maximum 20) is het mogelijk de presentatie te brengen zonder power point, en de prijs aan te passen. Op onze website, www.armoede.be/dezuidpoort plaatsen wij de power point presentatie, zodat u een idee hebt waarover de presentatie gaat. U kan ons vragen per e.mail: [email protected], of even bellen: 09245 09 05 of 0478 52 92 78 Het spreekt vanzelf dat wij bij het al dan niet ingaan op uw uitnodiging rekening houden met de momentele belasting en draagkracht van de groep.

23

Meibloemstraat 86 9000 Gent Tel.: (09)236 60 01 - Fax: (09)236 60 01 e-mail: [email protected] Groepswerkster project Onderwijs Elke Willaert e-mail: [email protected]

Het project ’10 op 10 voor goed onderwijs’ In het kader van de structurele werking rond onderwijs hadden in ’t Vergiet reeds een aantal groepsgesprekken met kansarme vrouwen plaats in het najaar van 2003. Op basis van het ervaringsmateriaal dat vrouwen meegaven in dit voortraject, kwamen wij tot 4 grote thema’s, waarrond wij van oktober 2005 tot eind 2007 werken: -

kosten (oktober 2005 – februari 2006) communicatie tussen de ouders, leerlingen en de school (februari – juni 2006) participatie en betrokkenheid van kansarme ouders en leerlingen (september – januari 2007) de te grote doorstroom van kinderen uit kansarme gezinnen naar het buitengewoon onderwijs (februari – juni 2007)

In overleg met de Gentse verenigingen waar armen het woord nemen en in het bijzonder de Zuidpoort, richten wij onze aandacht op het secundair onderwijs. Met een projectgroep van ouders met kinderen in het secundair onderwijs komen we rond elk thema een aantal keer samen (minimum 6 bijeenkomsten). Eerst verzamelen we ervaringen en getuigenissen. Vanuit die ervaringen zoeken we met de ouders naar de belangrijkste knelpunten. We zoeken naar voorstellen tot oplossing en werken samen een ‘actie’ uit rond dit thema, gericht naar (leerkrachten van) secundaire scholen. Met het oog op bijsturing van de actie hebben wij een afspraak met het Onze-LieveVrouwe Instituut in de Tweebruggenstraat. Aan het einde van elke periode kunnen wij onze actie uitproberen met de leerkrachten van deze school. Zij evalueren het eindproduct en geven aanbevelingen om de actie bij te sturen. Bedoeling is op deze manier rond de vier verschillende thema’s tot een eindproduct te komen waarmee ook andere secundaire scholen zelfstandig kunnen werken. In functie hiervan zorgen wij ook voor een handleiding. Aan het einde van de projectperiodes evalueren we het gehele project met alle betrokkenen. We bundelen de ervaringen van de scholen met de verschillende acties of eindproducten. Het resultaat hiervan wordt in een vormingspakket gegoten en aangeboden aan de lerarenopleiding.

24

FZO-VL vzw Federatie van zelforganisaties in Vlaanderen vzw Tolhuislaan 84a 9000 Gent Tel. 09/235 26 33 Tine Devaere [email protected] www.fzovl.be Een aantal leden-zelforganisaties van FZO-VL vzw hebben een werking opgebouwd die eruit bestaat om leerlingen te ondersteunen tijdens hun schoolloopbaan. Voor sommige verenigingen betekent dit concreet de opstart en uitwerking van een huiswerkbegeleidinginitiatief. Anderen organiseren infomomenten over verder studeren aan de hogeschool & universiteit. Een ander initiatief richt zich dan weer op sensibilisatie van de ouders. Sommige verenigingen bieden workshops aan met het doel om leerlingen en leerkrachten te infomeren en hun beeldvorming te verruimen. Ook de zelforganisaties die geen specifieke werking naar onderwijs toe uitgebouwd hebben, geven aan dat onderwijs een belangrijk werkpunt is. Daarom investeert FZO-VL vzw een belangrijk deel van zijn werking in onderwijs. Verenigingen kunnen bij FZO-VL terecht voor extra ondersteuning en informatie ivm onderwijs. De federatie informeert verenigingen over het gok-decreet en eventuele wijzigingen. Bij eventuele inschrijvings- of andere problemen wordt bemiddeld. Indien je meer wil weten over zelforganisaties en hun werking of samen met zelforganisaties een project wil uitbouwen of samen wil nadenken rond onderwijs, neem dan zeker contact op.

25

Nuttige links en hulpmiddelen Een nuttig instrument voor scholen kan “de signaallijst kansarmoede” zijn. Surf hiervoor naar: http://www.turnhout.be/schoolopbouwwerk/# Wil je werken rond schulden op school? Surf eens naar: http://sos.welzijn.net/ Wens je meer te weten over communiceren met een multicultureel publiek? Surf dan naar: http://www.verbalvision.be/publicaties.htm

26