COMMISSARIAAT VAN POLITIE BUSSUM
-
BUSSUM, No.
19 38
,!9yg
BIJLAGEN:
TYP.
3 October
Vr.
2. COLL.
I k heb de e e r U h i e r d i j een v e r s l a g t e doen t o e k o m
van een b e s l o t e n bijeenkomst van u i t s l u i t e n d D u l t s c h e r gehouden op 1 October j.1.
DE
C'q.
-.,
\
:* I
M I NISTERIE VAN
BUITENLANDSCHE ZAKEN. AFDEELING
No.
'S-GRAVENHAGE, den
J. Z. ( S.A. ) .
1
%
I0256
_ I _ c _
,
~-
..#.*
5 December
19.3.8..
I
..'i
-.
' ,
I
' I
Men wordt verzocht bij de aanhaling van dezen brief d agtee k e n i n g, n u m m e r en a f d e e l i n g nauwkeurig te vermelden.
Onder d a n k b e t u i g i n g voor de v e r l e e n d e inzage heb i k de e e r Uwer 3 x c e l l e n t i e h i e r n e v e n s weder t e r u g t e zenden de
bijlagen van Hare I J i s s i v e i3.d.
21 October jol., 2e A f d . A/
5e A f d . No. 5950 Geheim b e t r e f f e n d e de v i e r i n g van het 3rnte-Llankfest door I h i t s c h e r s i n v e r s c h i l l e n d e p l a a t s e n h i e r t e lande. De M i n i s t e r van H u i t e c l a n d s c h e Zaken, Voor d :n I d i n i s t z r ,
De Secretaris-Gensrsal,
A.
Zijner Txcellentie Den Heer? M i n i s t e r van J u s t i t i e
.
M, S n o w k
Hurrjroniq
RAPPORT C o m m i s s a r i a a t v a n Politie
BUSSUM BUSSUM, den 2en October 1938, No.
1
Onderwerp:
Siil. :
Feest-avond van de Wzitsahe Kolonie te W;lsaum,op Zaterdag,den b n Octobe 1938,í.n de tulnzaal van het gebmw
nconcordb" te Bussum,
ingevolge Uw opdracht woonde îk,Johannea
Geradus mieoäorus
Portman,aqent van politie, by Uwe a d d n i s t r a t i e , t e v e n s onbezoldîed
qka-veIdwachter,het
o f f i c i e e l e gedeelte by van de tiferboven be-
doelde feest-avond,naar a n n l e l d i n g waarvan ik de e e r heb U h e t na volgende t e rapporteeren. De Duitsche Kolonie te Bussum belegde op Zaterdag 1 October
1938 in d e t u f n z a a l van het gebouw nConcordla" a l h i e r ha-ir 4aarly &rnte-dankfest" ,aanvangende t e 9 uur n/m,uitshftend toegankelyk @+**<*-.-._ -- - . voor personen van b i t a c h e m t î o n a l i t t e i t ,tegen den entrée-prya va -
t
f .0,30,By
den aanvang van de byeenkomst waren ongeveer 120
a'
130
personen aanwezîg,die zich tevoren l e g i t fmeorden door Plet vertoonen m n de hen betreffende paspoorten of d i e uiteraard by de Kolo. rife genoegzaam,als wan Duitsche n a t i o n e l l t e í t eynde ,beland blelken. Personen van andere n a t i o n a l i t e i t mlfiden zich niet en 3leIcen
7ook n i e t aanwezig. Het publiek bestond u i t een beperkt aantal h i t s c h e f n r n l l f s ' 8 ?let hu;ine kinderen en overigens mcerendeels u i t Aan
den Heer Commissaris van Politie
te BUSSUM
vmuwe lyk
t
L
vrouwelyk k i t s c h h u i s p e r s o n e e l . Fragpeerend was het feit ,dat d i t
m a a l zoo goed a l s geen m n n e l y k e onriehuwde v a k l i e d e n of dergelyki: a anwe z i g waren
.
ûe d r a p e e r i n g d e r t u t n z a a l bestond uit het net koren-aren
en bloemen v e r s i e r d e p o r t r e t van den RyZCs- a n s e l i e r , e n k e l e rgksvla*'gen van k l e i n e r formaat ,e1;.n roode katheder waarop in gouden
1ettera:"Ein Volk,ein Land,ein &har." Twee k l e i n e seis j e s boden den amiaxzigen k l e i n e r e bouquet jes bloezen aan t e g e n den pry8 vai fmOe25e I
De byeenkomst werd geopend door den Duîtscher H.E,Th,DASBAC:
".--"--.--.*-..
bestuurslid d e r Kolonie ,wonende t e Nau rden,3raaf X l l l e m de Oudel a a n no.44.
.
Deze hostte den aanviezlgen welkom en verzocht hen nu hunne Gedachten t e c o n c e n t h e r e n op het vaderland e n dankbaar te zyn
voor den ryken
oogst d i e den FÜhrer t e danken
zyn zOU.Hierna hee
t e hy den spreker van dezen avond welkom en noemde hem Prof,Dr.
GRTMK,Lld van den Ryksdag e n wonende te b r l y n . Ey drukte byzond e r e n nadruk op het f e i t , d a t
deze
GHIMM
8.11
d e r grootste p l e i t e
voor de Ruitauhe belangen zou rpveest sgn by de t o e n m 1 l g 8 o n t r u m l n g in de gebieden,destyds door de Frsnschen bezet gehouden. DASBACH zeide d e
vorige weF.-k de g e b e u r t e n i s r e n in IXiltsch-
land van zeer naby t e hebben ;fevolgd door zgn aanwezigheid t e Be
lyn,waarby hy u i t e r a t e p r o e r d zou zyn @worden door de d e a r T e c.onst a t eerde aanhanke ly&e i d e n gee st drift zmer volksgenoot en. DASBACH z a l d e het te betreuren,dat
In de buitenlnndBohe per
i n de achter hem ll-:gende dagen,zoo misleidend over de rust en het gebeuren i n zyn vaderland g e p u b l i c e e r d werd.Iiy zou i n D u l t a c
land by de d a a r vert oevende b u i t e n l a n d e r s slechts 'oewond1 r i n g
voor het Duitsclhe volk hebben waargenomen, €!y verheugde zich nu .net d e aenwezígen over den nu wolkenloos =;'e:"ordenDuîtschetr he 3e1
S
dingen voor den goeden oogst en wekte den aanwezigen op deeen avon met hem het feeat d e r hereeqigîng te vieren.feder der aanwezigen ruime een plaats in eyn h a r t i n voor den fihrer,zelde h y p a a r n e hy
zyn openingmvoorûen bealoot unt den zlnt,F'uehrer b e v e h l p i r volgen $
1
nierna werd door de
mg bekende Dultsohe dionstbode Kathe
Em-
PASS,geb: 17-1-'05 te HÜl8,wonende Perklaan 34 t e Buasurn,gedeolapeeFdtttDeutscher Erde."
Vervolgens werd door een gedeelte d e r aanweelgen gezacienïyk gezongen het l i e d .Dasz der H e L m s t in Frlede sich Pinde. u
Door 8ûn
n i e t bekend I)uitsch-OQ8tû-k8oh
tWjfSjû,Vû~~de
lyk In een der naburige gemeenten werkzaam,werd hierop qezongenr BvJlr
allen,duroh B î u t und Boden verwarmt."
Hierna verkreeg het H-jksdaglld GRIW het woord. Ky begon er c Y
t e wgzen hoe op den 30en & a r t
j o l . het Duftacshe volk ap 8o01n by-
zondepa wyza zyn dooden der party had geeerà,wearna hy ultowrig den intotht der Dultsohers i n hot Ooetenrykaahe 'land mmoreerdo er
herhaaldelyk s t i l bleef ataan by de âoor hem a l a ooggetuige waarge
nomen aangrypende momenten d e r toen p l a a t 8 gevonden verbroedering. Toen eauden er,volgenrr den agreker,ln het Sudetenhnd m8d8 velen geweerrt syn d i e kartatochtelyk verlangden d i t 1 Oetoberfeest net hun Dultache broeders te mogen vieren,Dît i a bewaarheid gewor-
den,zelde de spreker,waarna hy vervolgde met de u i t e e n z e t t i n g van
:?en loog der gebeurtenissen in Oostenrgk en Sudetanland,om t o t de
oonulueie te komentRWie syn gsdaohtsn voldoende aoncentreert op de huidlgs gsbeurtenleaen,rnost
t o t be erkenning komen,dat Wy een
m%€i=
ale-volk sgn.Eln Volk,oín Reloh,eln FÜhrer,Hy zeïde volkomen t e
h m e n begrygen,dat voor velen onze t y d te a n e l 1eefde;dit maakte d m tydgenooten te m a a r alles
in het juist8 tempo t e volgen en fr
het j u i s t e lieht t e gLeatsen.Hierom
WB8
het,aoo sprak by verder,
zoc
100
noodig,dat het Duitache volk,hier en overalsaf' e n toe even a t 1
ï;enschen dat ,De Geschiedenis" op de scholen
ZQU
worden afgeschaft
S p e r seide het hier n i e t mede ems t e syn omdat eena volko-
men verdieping i n de waarheid der groote ideeen %aakmoest zyn of worden. Eitlerts .Meîn Kempf" ,blzd.l.verrneld
Immers de ontboezemin
d a t do auteur ervan erken&:nEisschlen b e a l l a s e n d voor het geheele
leven i a hst,deG i k een leemar had die my de ware geschiedenis
le. mie. De grooteite vergissing van het % I t s o h e volk g8ìoove&,d8t
toenmaah de groote oorlog voorby
stonden de s o o f a l e prob1emen.De
IOU
SOU
nryn geweest
*
r;yn. Toen ont-
Pran8cihs aachthabbera verlangden
i m m e r den Duiterche chaoa. Hierna wyd spreker uitvoerig u i t oveli de de p o l i t i e k der dagen van Welmr en ìegde den nadruk erog,dat veles
n i e t wteten,dat de Fuhrer op het l a a t a t e moment diC thaoagevaar a f wendde en nadien en t o t heden een volslagen veranderîng teweog
braczht door de voleinding van Bisrnarok'a levensoirark,door,evenals
laatstgenoemde ,met het particularisme en het aeoi;erieme in het citrydperk t e treden.Evenal8 Bfamarck zou Rltbr ov6P de Pruisen
zyn heengegroetdeIn B i t verband Be8ehreef anreker Ben vryheldroo-
log van 1813. Xy memoreePde hierna 1848,toen Duîtsehera en a d e t e n r e d s samen op de barlcaden t e vinden waren en den poep sou hebben wk1oniken:nWaar Duitachland s t g a t ,zullen ûostenrykers wonent'
3
Vervolgene betoogde spreker het oongres t e Weenen op 12 November 1918,en z e t t e uiteen hoe op 2 0 October van d a t jaar reeds de N.S.D.A.P.
i n Sudetenland nerd oggerioht,waarna hy de te&* der
betrekkelyke proclamatie voorlaa,Hlerna volge een terugblík op den
groei dier party i n dat ìand,waarna spreker over g b g t o t een zakelyke uitecnzett ing d e r vergissingen van n V a r s e i l l e s " *
Toen
5
de
-
Toen volgde eon door spreker n l - d e p h l d e opsomlng b e t r e f f e n d e volgens hem
-
gepleegde onderdruXiing der Sudeten door de T a j c
chen.0mdat begrypen of hulp door and =re nat Se ' 8 uítblecf,zau den Sudcten a l l e e n yorerat zyn den
Stout2
van h i t s o h l a n d t e zoeken,Ten
opzichte van de DuItBche groeiende e e n b i d
de buitenlnndsche pc
zotz
l f t i e k er iinner ap gericht zyn &eaeest,die aenheid t e verhinderen.
Xsrm h a a l t sgmaer,in d i t verband,de Fransche l i t b r a t u u / r de j o n g s t e tyden aan.Clomencau
zou I n Juni 1918 te V e r s a i l l e a hebben
getracht de v r e d e d p o l i t lek van Bismarck t e ve$sPren.Sgdcetr
gacit
op d i t them verder uitvoerig door en vervolgt syn rede met aonoluSSOS betreffende den Volkerenbormd,Ita l i e e n Abessgnie,am t e n s l o t t e
de colleatfeve zekerheid n i e t in Genève t e hebben z i e n groeien.De
groot0 oorlog zou,volgens s p r e k e r , g c v o e r d zyn om de Duitsche volker
te vern2etigen e n de Fíestphaelsche Vrade t e oerstopen.?ederorn G i i ï ~ Eh i ma uitvoerig
8 x w c ~
over d e Sîsnarcksche ldee,d¶.e nu door n l t l e r
z o u worden t e n uitvoer ybraoht en weartoe deze zich
nu op den reck
ten weg zou bevinden. Nog h a a l t s p r e k e r aan d e bekende opmeren var 1924 i n het Ruhr-gbied .Vervolgena e e r t hy de t oenma l l g e p o l i t iek van Poincare,hoemal -Bisnarckts werk i n 1923 zou zyn bedreigd gewor-
den doar Poinoare. Spreker m i a o r e r t nu dei s u p e r i o r i t e i t aan het huidige h i t s c h l a n d , n a de verschillends perioden onder f l i t ì e r l s l e l
ding t e hebben ontleed, nWy waren geslaqen,douh niet overwonnenf"
r o e p t hy u l t en z e t hierna uiteen eenige uitspraken van Hltbr en %ick,betrcffmde d e or;erwinning van verschillende vormen van p a r t i culariamen.De ge loofsaerspllntering 9.n h e t k l t e c h e v o l k zou destgc d e genadest oot gegeven hebben aan de blnnenlendsohe pql€tiek,Na den aanwezlgen opipwekt t e hebben d e eenheid t e beraaren,danlct hy hen voor hun opkomat en blykeh van sanhankely&eId,
Onder dankze:ging aan den Spreker en het uitspreken van e c n l g e woorden
- den dank
a.in den filirer betreffende
- wordt d o w de aanwe z'ge
6
z f p m staande ,net restrekten -ec?~ter-arm,het Duitsche v o f k s l î e d en het Horst Wessollied gezoni1;en.
Te 10.15 uur n/m was de rede van 3RIMIA,dfe ongeve6r oen uur geduurd had *ze e Pndigd
.
Hierna werd ongeveer een h a r t îer gepau;=-oerd,waarna het g e z e i l i g samenzyn aanving. Iiet was duldelyk waarneembaar dat het gesprokene door den h e e r GRIEulaS,dat op meer uetenschappelyke dan populaire wyze werd
i
voorcedragen,door de mesten d e r aanwezigen mt matige
ht0m3836
werd gevolgd, Van eenig enthuslasme wa8 geen sprake, ---*--
..*N-..-%&*J+,.-,-
--*
1
- . --
,I
'
'
Door de sprekers werden geen noorden gebezL;d,die beleedlqen geacht konden worden voor bepas Ide volksgroepen: Neàerìandachs aan gelegenheden werden evenmin ter spreke gebraaht
.
Bus sum, 2 October 1938. D e agent
flan
p o l i t i e , t e v a n s cyí5hz.m~.,
A f s c h r i f t ,
u -
---+---*-------
TsiitPm
D i 0 Deutso'ne Kolonie in Bussum v e r a n s t a l t e t am S A M S T A a ,
l r n &L;EOU?Y
d e m
1,
O K T O B E R
1938
CO"iJC3RDIA" Gartensna1 das d i e s jakrijie
E R
N T
E D A N K F 1; 3 T
g e t a n e t P i p laden 3ia und Ihre AnóehÖri,;en
zu diosei-
V e r a m t a i t u n g h í e r r i i í t h e r e l i c h s t efn. liifntritt 30 c e J t .
?%r C i n t y i t t
Zat
n u P
i I'
Roden den oersten Ootober 1938 hob ik P e o H ~ endri~ kus FLEüïüütE3,apa$ VWB Politfe 00 Venlo,tmnm @nbesolâigb rljlt. voldraahtor,bolaió mot 80 tircregdOll~Ondlcbn8t,'rOrgOacllb Vûñ boa &@~nt-reohor8heur van Potiti. Johutnor -,URIJ ia opdraoh* van Ben Heer Uoataiissaria vtm Politis dezer g«aeente,begevw~ nat'ar het aonoertgebom "00 Prlouw alhier,aî+ailr g.hOUbea nerd he$ "E~tûbanktû~t*,dOOrdû h i t s a h e kolûnia TIIUI V O d O en O r i g O o S q , en hsb'lk do eor ~ â e l O e r t ~ o a gboleofd o het rplgonâo to rappor-
teeren
"Deze feestelijke blJeenkoma~,w'afirvando Ssnvang ten 8 uur namiddag was aangekondigä,werâ ten olroa kwar%îer m o r negen uur geopend met het binnentrekken van een dricit8l hakonkruistlaggen,raarblj door âe aanwszi$on in do !mak etaanbe motr g88.b~W~tOn arm aan groet wetd gebm~ohó. B i e m a ue,rilan 6eze vaandal6 ia het midden der z a a l ~ e plaafst en doolr de dnkg0?8 00) na do spreekbeurt TOi$hfOp'glbhOUden. Hiemi8 werd door oen derbigtal jongens en ael~~jar(s.g.Hâtlorjeugd) i n sgroekkaor eonlgo gediohfen oggeeo&î,âie hoofdzeSEolijk betrekking hadaen op den boer en den oogat.Daa~na irorll door een koor n n dames on hoeren;begeloiâ mó mu%iok,ooo p.ar l i d e ren gemmgen on gedeolua~e?d~ Toon begaf de Voarcitter v u de hltaQhe kolonlo alhier e Heer VOOEL,boekñouder bi äo Hedlnsoo $0 Venlo,eioh 33-2 hot preekeestsol%. en na bon & * * n o r to hebbon gmbraeh3,begroette hij verder de aanueaigon 00 rlcrhlbto eon ipaoíaal woerd van welkom tot bon spreker van den avonâ,den iiaupOman BIFWiOFIPR u i t Karleruño'. Verder sprak h i j over het citiCstaan YBD ho$ Xrnhdankteait en met welk boel dit govîerä W O M o H & O m i 8 gaf h i 3 het woord aan den sprekor 80x1 Beer BIISUHûZBR. Doxo begon met to zs8g.n äa-rkolijk mot dank heden dit f0068 kon fierOII,mkn$ hoe gohoel ander8 had %nl@ er op U i t oogenblik ui$ hunnon tien voor de aanwetlgen,inbibn do uitslag der ga~oer&eonde~~andolingm m e e r r geweort mri.Porâer sprak hi$ over het geloof in Hitler,men mooet goon ongeloori&a Thomrsen tfjn,W?m$ die den Frih2.r ni@f VüFt=Urrd6,WR8 niet waard d a t & i jui% een Dultisobe moedei! geboron raes Ieder bultsahor i n h e t Buitenland, d i s nîótr a o t trot8 d e grootheid win zrjn F m e r erken%, is nl00 waarâ âe Dtaitroho J!latlonallteit t e bezitten. Verder 6priak hij 0t.r QO &f8elOOpOn 15 JaFOn d a t d~ BatAm oneal 9oo1allstlr~heP e r t l j in Duitsoñlanâ bestond en over do bijna 6 jarige Re&eering,dle t l J m e t belolâ getoerd had. H i 3 plreiâe verbor d a t J.tiist do buiten het lend ronende Duiteohors,die gedwongen raren hun brood in het &IltenlMd %e rerâlonen,nooaten orertulgd worden van de DuitEahO tooicomrt m aoeiten bandon wrben eOSlW@BPU8BOh4!In hen en he$ +adorland. ni$ vermlg4e met be zegqea dat mor i 9 0 0 Jaron oen m ras opgestaan en 4at do leer biertan hun niots nîouws moer kon @f brengaa.De ó l j d e n st jn voorbiJ,dsó aooale in don b i j b e l etaat, , m m mmt een staf op de rotaon aloe$ on b r den rator uit;k+ani en ;na ogbefflng der handen het canna in do worstijn ragendo.Er moe0 1 thana har8 gewerkt nartien om h e t brooâ to +erdirnen.Thans Is o f j voor den Duiteohen arbeider dom? het bia$îomal Soofsl1ism 001% nieuws levensopnrtting gekomn.~meger mohssn âe Duitioho arbeid e r bestemd om doop rfja meUemenrohen ongeabraft beloedigil te ' kunnen wofbcirh Thana'is hst voor deten arbeider eûhter in PrrifiüOb 1 lanâ andere geworb~n.D+arbeid e00 wordt volgens eon bepaalde op ' vatting gezegä,iii een gsvoig van de erftondo. Voïgem~ons begrip >&is âs arbeid een esgen an oen reldead en als bo$ dus m a r %8 dat be arbeid een gerolg l a Van do erftonde,ls d i 8rfcande waard eo~.3eeslr bobreoen t e wrden.Went de arbelâ vormti het karakter OndO persoonlijkheid van den menaroh.De teohniek eisg niot t o o ver koASL ~
i/(
'
i
*I
a
I t
r
VAN P O L I T I E VENLO 7
TEL 2062 en 3842
]la4,
No.
BIJLAGE $
:/f
&?
-
GEHUM 2 Beleef oorgezonden aan .. ' ZE : . den Minister van Justitie 's-Hertogenbosch, den S @ i ! 1 9 u De Procureur - Generaal fgd. P Dirfcteur van Po!itie,
DEN HEER
-
x?r.acuTew Genem.a5 _.................................................................................................................................... fgd,ûârec?xmr van PoUtOe .......................................................................
................ _..............................
.I
TE
* s 3srtagenhsch
...............................................
No
flu//*
, -<,
Procureur-Genernal 1 e-€lastogonhosoli
I “JGEKCM tPI
I
I
Hear aanleiding van een-te Tpilöurg op Zaterdag i October 1938 om 8,30 uu1’ n.m. gehouden Ernt;edankioest van ä0 DuttsCrhg, Kolonie te Til --____ burg, heb ik Adrianus Babkum, inspecteur van &DOlstiete Tilburg, W e l Gestrenge beleefd het voigenäs te rapporteeren: 3h bijeenkomt had plaats in de benedemaal van àe Stadsschomburg alhier en nerd bijgewoond doer p h . 950 dames en Pieeren, d l e n leden van genoede Kolonie. Toeïatîng geschiedde M pascontrole. mee Sudete duitschers woonden voor het eerst deze bijeenkom& bij, Slpeker van dezen avond was H e i m WILZE, gebmen ‘E6 Bommberl. t 91 4, wonende te Essen, angestell-ter b i j de Refchssohuhe&brung. Deze w a s i n 1938 l e i d e r van de ploeg Xtlerjsugd, w e m aan de vierdaagszhe te alijmegen deelnrun, Spreker werd te omatreeks 9 UUIP l a g e l e i d d o m den voureitter der Kolonie, Dann, die de aanwesQen, meer speciaal Be Sudetendui%schers, w e i k m heette en hen feliciteeräe m t hun opname in het grootduitsche rijk. Tevens memoreerde hij de dagen van spanning d î e voorbi3 waren, doeh w a a r i n hij steeds de o v e r k t g i n g had meegedragen dat Be FÜhrer vresdasgezind w a s en een opLossing sou weten te v;Lnáen waarbij het gesohil imnder bloedvergieten sou worden bijgelegd. Vervolgens nam de spreker van den avond W i l k e het w o a d an l i e t de g m g van saken tijdens de laatste crisisdagen de revue paaseeren met aïs hoogtepunt de bijeenkomat d e r vertegenwoordigers van de 4 g r o o t 8 mogemìheden te Ekchsn,-een su13c0s voor Hitier en een overwinning van Iluitschland op het verdrag van Versailies. Spreker eeids s e l l s geduren d8 de dagen tijdens welke de geheele wereld ín s m verkeerde,deze spanning voor I;ichz;elf n i e t te hebben aangevueld, omdat hij de overtuiging had dat Hitler ninwrar een oorlog sou orrtlcetenen, waardoor hij I eijn levenswerk omsolmeven in &%in B m p f niet ten sinde sou kunnsn i i brengen. Efitler w i s t evenals w i j dat Duitsohland geen oorlog Eran hebbe: wîlde niet de geheele opbouw ineenatarten; oorlog was en is gewommeg L onmogelijk. Alle geschillen zullen voartaan na onderling overleg wordei bijgelegd en zijn Be buiteniandscshe staatslieden erfndelîjk tot de atdekking gekomen dat Duitschland inderdaad vredesgezind i a . Hierop
I
- 2 -
Rierop volgde een k o r t relaas over de Anschlusz van Oostenrijk, waarbij hij de aanwezigen aailspoorde de Winterhilfe 9938 sterk te
stemen, aangezien vooral Oostenrijk en nu ook Sudetenland veel steun nood- mr3lvn hebben. T h a n s is een einde gekomen aan een I O 3 0 jarigen strijd n.l. Be eenheid van a l l e Duitschers. Versailles, de schepping v8n leiders d i e Duitschland voor goed w i l d e n v e r n i e t i g e n en aan banden leggen, heeft nu afgedaan en is u i t e i n d e l i j k de overwinning toch aan Duitschlanä. Ook de Volkenbond beef% afgedaan: we kwuzen beter daar buiten t;ot overeenstemkoner;. Y?e&m een meminning van =tiler. Spreker g a f voorts een overzicht van a l l e w e r k e n en scheppingen tijdens het bewind van H i t ; l e r t o t stana gebracht, In het jaar 2000 s a l men n i e t kunran gelomen dat eens I l l t l e r werkelijk be8taan heeft, aangezien mri het niet mogeujk zal. achten ûat e'én man zomeel. tot stand brach3 bi zoo korten t i j â . Men z a l daa mggen dat hij een mytisc: figuur is geweest, wien dat alles wordt tuegesckuievenTenslotte memoreerde spreker de vriendschap tusachen Duitachland en het eens so0 arme dooh thans door den volkswil eoo groot geworden Italië. Wtschland sal Italíg, U t l e r den Dum in alle cwiskndïgheden te hulp komen. Tenslotte l i e t spreker de verkeeses meaning van vele buitenstaanders uitkomen als zou G Ö r i n g 0vellOtrfchti.g zijn op Ettler; n i e t s 1s minder w a a r . Goring is de trouwste paladijn van ñí+leren vaert stipt uit datgene w a t gijn 3'Ührer h e m opdraagt. Fliet de mededeeldat het thans zoo sterb Duitsche leger en de Duitsche vloot erziet z i j n om oorlog te gaan voeren, doch slechts dienen a l s de nacht v o o r Europa tegen he% comxnmîsm, besloot spreker zijn rede. Tilburg, 5 ûotober 1938.
-
