9 pag. Zorgen over een grote vertraging van de Chinese groei zijn overtrokken. Pensioen Botsende generatiebelangen bij oudedagsvoorziening

1

pag

4

Even voorstellen

pag

Zeven kunsthandelaren over hun pronkstukken op de TEFAF

6

Beleggingsvisie Zorgen over een grote vertraging van de Chinese groei zijn overtrokken

pag

9

Vliegende auto Informal investing in innovatie

pag

16

Jaargang 2

Pensioen

Een belangrijk deel van het Nederlandse pensioensysteem leunt op het solidariteitsbeginsel. Dat betekent dat een ieder in principe hetzelfde bij

moet dragen aan de gemeenschappelijke voorzieningen, ongeacht in welke mate hij zelf daar een beroep op moet doen. Een principe dat bin-

4

CijferScan

1

Botsende generatiebelangen bij oudedagsvoorziening nen het pensioenstelsel in de huidige tijd echter steeds lastiger vol te houden is. Zeker nu voor de jongere generatie duidelijk wordt dat ze betalen voor regelingen waarvan ze zelf nooit gebruik kunnen maken. De grenzen aan de solidariteit werden voor het eerst zichtbaar in de discussie rond de betaalbaarheid van de AOW. Zoals bekend ligt de kern van het AOW-probleem in het omslagsys-

Topsporter over zijn foundation

no

Financial Focus is een uitgave van ABN AMRO MeesPierson. www.abnamromeespierson.nl

Het Nederlandse pensioenstelsel kraakt in zijn voegen. Slechte beleggingsresultaten, slechte planning en de vergrijzing maken maatregelen nodig. Het is de vraag wie de rekening oppakt: de jongeren of de ouderen?

Richard Krajicek

1 juli wordt het BTW-tarief voor kaartjes voor muziek- en toneeluitvoeringen (bijvoorbeeld opera’s, operettes, ballet en musicals), lezingen en optredens door uitvoerende kunstenaars verhoogd van 6% naar 19%.

teem, dat werd ingesteld in periode na de Tweede Wereldoorlog. De uitkeringen worden betaald uit bijdragen van de werkende bevolking, de werkende jongere generaties betalen voor de ouderen. Sindsdien is de levensverwachting sterk toegenomen, terwijl het arbeidsleven juist korter is geworden. Het CBS berekende dat de ➔

62%

Lees verder op pagina 2

van de familiebedrijven is niet voorbereid op het mogelijk ziek worden of overlijden van hun belangrijkste manager of stakeholder. (bron: PwC)

263 exposanten tonen op de internationale kunstbeurs Tefaf – van 18 tot en met 27 maart – in Maastricht hun mooiste stukken.

bron: CBS

2,5% bedraagt de heffingsrente in het eerste kwartaal van dit jaar Deze rente moet worden betaald als bijvoorbeeld in 2011 een aanslag inkomstenbelasting wordt opgelegd over een vorig belastingjaar.

ABN AMRO MeesPierson beste private bank van Nederland De Euromoney Award voor de beste private bank is uit­­­­­gereikt aan ABN AMRO MeesPierson. Het is het 8ste jaar dat de private bank de award mag ontvangen. Vorig jaar won MeesPierson en de 6 jaren daarvoor ABN AMRO Private Banking. De Euromoney Awards zijn een initiatief van het gelijknamige financiële internationale vakblad en worden jaarlijks uitgereikt. Algemeen directeur Frans van Lanschot heeft de Euromoney Award inmid-

dels op zijn bureau staan. Hij is erg blij met de prijs, zeker op dit moment. ‘2010 was een bijzonder jaar voor onze bank. Aan de ene kant hebben we achter de schermen hard gewerkt aan de samenvoeging van

ABN AMRO en MeesPierson. Aan de andere kant bleef de markt volop uitdagingen bieden. Ik ben er dan ook bijzonder trots op dat we, juist nu, tot beste private bank van Nederland zijn uitgeroepen. Het is een mooi compliment voor onze medewerkers.’

Beste dienstverlener

Basis voor de prijs is het Euromoney Private Banking and Wealth Management Survey, waarin instellingen uit de sector zelf aangeven

wie zij de beste dienstverlener vinden op het gebied van private banking. Binnen het wereldwijde onderzoek vindt een rangschikking plaats per wereldniveau, per werelddeel en per land. De verschillende onderdelen van de dienstverlening worden ook afzonderlijk gewaardeerd. Zo behaalde ABN AMRO MeesPierson ook binnen een groot aantal belangrijke onderdelen – zoals structurering, estate planning en kredietverlening - een eerste plaats.

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

2

Langer leven Kinderen die nu ter wereld komen hebben een levensverwachting die twee tot drie jaar hoger ligt dan in 2000 het geval was (bron: Landelijke Jeugdmonitor / CBS)

BEWINDVOERING & EXECUTELE

Pensioen

(vervolg pag. 1)

➔ AOW-uitgaven nu nog maar voor

Anita Noort

Persoonlijke wensen vastleggen in een levenstestament Het is niet prettig om na te denken over mogelijke wilsonbekwaamheid, maar wel noodzakelijk. Een levenstestament biedt de mogelijkheid om alle wensen vast te leggen. Het levenstestament is een verzameldocument waarin men wensen vastlegt. In het voorgaande nummer van Financial Focus is het levenstestament genoemd als één van de regelingen die kan worden getroffen als men door ziekte of ongeval (tijdelijk) niet meer in staat is zelf te handelen. Voorheen waren hiervoor verschillende documenten nodig of werden, in goed vertrouwen, afspraken met personen of instanties gemaakt. Een allesomvattend notarieel document geniet de voorkeur: het geeft de maker een

aangegeven wie bewindvoerder over het vermogen moet worden of curator of mentor. Maar ook praktische zaken, zoals de opvang van kinderen en verzorging van huisdieren, kunnen worden geregeld. In het kort: het levenstestament is een uitgebreide notariële volmacht en deze is zo uitgebreid als maar wenselijk is.

Leidend

Houd er wel rekening mee dat de vastgelegde wensen niet altijd leidend zijn. Is er sprake van een bewind, dan is de rechter niet

Praktische zaken, zoals de verzorging van huisdieren, kunnen worden geregeld goed overzicht van de zaken die geregeld kunnen worden wanneer men op enig moment wilsonbekwaam raakt. Ook is het een steun voor de omgeving en derden. Als de wensen goed zijn weergegeven, is de kans groter dat er wordt gehandeld volgens die wensen.

Model levenstestament

Het notariaat heeft een model ontwikkeld voor het levenstestament, met alle denkbare regelingen. Afhankelijk van de situatie en de persoonlijke wensen kan een maker van een levenstestament één of meerdere regelingen overnemen en nader invullen. Zo is het mogelijk om volmachten op te nemen zodat namens de opsteller gehandeld kan worden als het gaat om de financiën, de eigen woning, uw onderneming, kunstverzameling et cetera. Een ander onderwerp is schenkingen tijdens het leven van de maker van het levenstestament. Moeten deze worden voortgezet of juist niet? Maar ook de wensen ten aanzien van medische verzorging, donorcodicil, behandelverbod en een euthanasieverklaring kunnen worden opgenomen. Verder kan worden

gehouden aan het levenstestament, maar het is (als het goed is) in ieder geval wel een factor in de beslissing. Ook is een arts of zorgverlener niet altijd gehouden aan medische wensen. Dit geldt bijvoorbeeld voor euthanasie. Het alternatief is een ‘algemene’ notariële volmacht: men wijst een vertrouwenspersoon aan en laat het aan die persoon over om, afhankelijk van de situatie, de juiste beslissingen te nemen. Kort en krachtig, maar minder gedetailleerd. In het volgende nummer van Financial Focus (verschijningsdatum 9 april) zal dieper worden ingegaan op de persoon van de gevolmachtigde en vooral wie er toezicht houdt. Hier geldt ook ‘vertrouwen is goed, maar controleren is beter’.

Naam: Anita Noort Functie: Hoofd Bewindvoering & Executele van ABN AMRO MeesPierson Expertise: Bewindvoering en executele over complexe vermogens van cliënten [email protected]

ruim 60 procent worden gedekt door de premies. Een onhoudbare situatie. Maar wie betaalt de reparatie? Bezuinigingen op de hoogte van de AOWuitkering treffen ouderen relatief sterk. Generaties geboren voor 1945 zullen ongeveer 500 euro per jaar verliezen door een verlaging van de AOW-uitkering met 10%. Meer geleidelijke maatregelen, bijvoorbeeld door aanpassing van de pensioenleeftijd of de hypotheekrenteaftrek, ontzien ouderen, maar leggen een grotere last bij jonge en toekomstige generaties. Elke oplossing heeft zijn eigen prijskaartje. De verhoging van de AOW-leeftijd legt de rekening vooral bij de generaties geboren na 1960. Zij leveren gemiddeld bijna 550 euro per jaar in, gerekend over de rest van hun leven.

Kapitaal

worden gevoerd over de pensioen­ premie. Binnen bedrijfstakpensioenfondsen betaalt iedereen een gelijk percentage over de pensioengrondslag (het bruto jaarsalaris minus een bedrag waarover geen pensioen hoeft te worden opgebouwd). Oudere werknemers betalen hierdoor in de laatste tien jaar voor hun pensionering in verhouding een te lage pen­sioen­ premie ten opzichte van de rechten die ze opbouwen. Ter vergelijking: bij een pensioen verzekerd bij een pensioenverzekeraar is een stijgend percentage van de pensioengrondslag bepalend voor de jaarlijkse pensioenpremie. Hoe ouder de werknemer, hou hoger het premiepercentage.

Bevriezing

Hoewel de tweede pijler betrekking heeft op bedrijven, mengt ook de overheid zich nadrukkelijk in de dis-

te dienen. Meer dan de helft van de circa 600 pensioenfondsen in Nederland heeft sinds het uitbreken van de kredietcrisis een dergelijk plan moeten maken. Daarin vormt een bevriezing van het pensioen het centrale thema. Oudere werknemers en gepensioneerden merken dat de koopkracht van hun uitkering daardoor wordt uitgehold, de pensioenuitkering houdt geen gelijke tred meer met de inflatie. De pensioenopbouw van jongere generaties loopt door de bevriezing eveneens vertraging op, zodat de pijn over alle betrokken partijen wordt uitgesmeerd. Hoogervorst: ‘Het gebrek aan dekking is zo groot en de herstelkracht soms zo zwak, dat veel fondsen waarschijnlijk niet kunnen ontsnappen aan een duurzame bijstelling van reeds ingegane pensioenuitkeringen.’ Hoogervorst deinst daarbij ook niet terug voor afstempe-

Het is niet alleen de vraag wie de rekening voor het behoud van de AOW oppakt. Ook de tweede pijler, die van de bedrijfspensioenen, staat onder druk. Meer dan driekwart van de Nederlanders bouwt naast AOW ook bij een werkgever pensioen op in een collectieve regeling. Gezamenlijk beheren de pensioenfondsen circa 800 miljard euro aan opgebouwde pensioenrechten. Kapitaal dat echter niet voldoende is voor de toegezegde uitkeringen in de toekomst, zoveel is nu al duidelijk. Een gevolg van slechte beleggingsresultaten en een scherpe rentedaling die de verwachte rente-inkomsten van pensioenfondsen drukt. Demografische verandering zet een en ander verder op scherp. Socioloog Kees Schuyt, lid van de Raad van State, vat de vergrijzingstrend kernachtig samen: ‘Ten opzichte van de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog zal in 2020 het percentage 65-plussers drie keer zo hoog liggen, zal de levensverwachting minimaal tien jaar langer zijn en zal het werkzame leven mogelijk twintig jaar korter zijn. Langer leven, korter werken, dat kan samen niet goed blijven gaan.’

Piramidespel

Het door Schuyt geschetste toekomstperspectief is verontrustend. Ook voor de generatie die bijna met pensioen gaat, of al is gepensioneerd. Die betoogt dat niet aan gegarandeerde aanspraken kan worden getornd, zeker omdat zij vaak niet in de gelegenheid zijn om extra financiële voorzieningen te treffen. De economische crisis maakt de kosten van de verzorgingsstaat meer zichtbaar. Ook de jongere generatie – traditioneel niet bijster geïnteresseerd in pensioen – mengt zich nadrukkelijker in de discussie. Zo zien werkenden op de loonstrook hoeveel zij betalen aan de ruime overgangsregelingen van de huidige vutters. Iets dat het begrip voor de solidariteit nu niet erg versterkt. Volgens de vakbond AVV (Alternatief voor Vakbond), waarin relatief veel dertigers en veertigers zijn vertegenwoordigd, heeft dit inmiddels meer weg van inkomensoverdracht dan van de beoogde verzekeringssolidariteit. De bond noemde het pensioenstelsel ‘een piramidespel, waarin de top van de piramide gevormd wordt door gepensioneerden en oudere werknemers, en de basis door jongere werknemers’. De volgende solidariteitsdiscussie zal

Langer leven, korter werken, dat kan samen niet goed blijven gaan cussie. Om te toetsen in hoeverre het door de pensioenfondsen opgebouwde vermogen voldoende is om aan alle toekomstige verplichtingen te voldoen, wordt gekeken naar de dekkingsgraad. Die is bij de Nederlandse pensioenfondsen gedaald van gemiddeld bijna 200% in 1999 tot minder dan 100% nu. ‘De dekkingsgraad zou 130% moeten zijn om in de toekomst goed geïndexeerde pensioenen te kunnen bieden,’ zegt bestuursvoorzitter Hans Hoogervorst van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM). Om te voorkomen dat lastige beslissingen toch worden uitgesteld, zijn fondsen waarvan de dekkingsgraad onder de 105% zakt, verplicht om een herstelplan in

len ofwel verlaging. Zelfs al treft dat de huidige gepensioneerden direct. ‘Natuurlijk kan het verlagen van een pensioenuitkering zeer pijnlijk zijn voor een gepensioneerde. Maar het te lang wachten met een onvermijdelijke verlaging kan nog veel pijnlijker zijn voor toekomstige generaties, omdat zij de pijn met veel minder lotgenoten kunnen dragen.’ Het is echter maar de vraag of de solidariteit tussen generaties anno 2011 nog zo ver reikt. Hoogervorst zelf heeft weinig hoop dat dit soepel zal gaan: ‘Ik ben er persoonlijk niet van overtuigd of de vakbonden met hun vergrijsde ledenbestand in staat zijn de ultieme consequenties van de solidariteit met de jongeren te nemen.’

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

3

Data Generation Next Academy

In den vreemde ‘Zelfs het kopen van een auto in het buitenland kan ingewikkeld zijn, door de benodigde documentatie. Daarom hebben we een handige checklist’

Wie inschrijft voor een workshop kan het gratis boekje ‘Verstandig beleggen’ aanvragen via www.abnamro.nl/generationnextacademy

(bron: P.C. ’t Hart)

WORLD CITIZEN SERVICES

Grenzeloos advies voor wereldburgers Een boerderij in Frankrijk of een appartement in Genève. Het bezit van vermogende particulieren strekt zich steeds vaker over de landsgrenzen uit. Dat vraagt om dienstverlening die dat ook doet. Over de landsgrenzen heen kijken, zo typeert Peeter Chris ’t Hart, hoofd World Citizen Services de internationale dienstverlening van ABN AMRO MeesPierson. World Citizen Services wordt aangeboden vanuit Zuid-Frankrijk, Zuid-Spanje, Zwitserland en Curaçao. Daar beschikt de bank over een uitgebreid lokaal netwerk en kennis van de lokale gebruiken en (on)mogelijkheden. ‘Wij kunnen klanten van de bank bijstaan in diverse situaties,’ legt ’t Hart uit. ‘Van het aanraden van specifieke makelaars tot en met de juridische afwikkeling van de aankoop van uw woning.’

van de aankoop op langere termijn in ogenschouw te nemen. ‘Zo kunnen erfrechtelijke en fiscale zaken bij een emigratie, verhuizing of aankoop van een tweede woning een rol gaan spelen.’ Met behulp van een internationale estate planner kunnen deze in

Ongewenste gevolgen

kaart worden gebracht. Naast fiscale consequenties komt bijvoorbeeld de vraag op of een Nederlands testament wel geldig is bij vererving van een tweede woning in het buitenland. ’t Hart: ‘Zo is bij een emigratie naar Frankrijk in beginsel het Franse erf-

World Citizen Services kent de juiste lokale adviseurs, notarissen, makelaars, maar ook de adviseur die kan helpen bij de aanvraag van een bouwvergunning. ’t Hart legt uit dat het van belang is ook de consequenties

recht van kracht waarin een minder beschermende regeling voor de langstlevende partner geldt dan in het Nederlandse recht. Dit betekent dat als een van de ouders overlijdt de kinderen hun legitieme portie direct kunnen opeisen, hetgeen tot ongewenste gevolgen kan leiden. ’t Hart benadrukt dat het van belang is om voorafgaand aan een aankoop van de

In het Franse erfrecht is het recht van de kinderen sterker dan dat van de langstlevende nieuwe woning in het buitenland gedegen advies in te winnen. ‘Bijvoorbeeld bij een fiscalist, een vermogensstructureerder of een internationale estate planner.’ Meer informatie is te vinden op www.worldcitizenservices.com.

WAT DOE JE ANNO NU ALS JE WORDT UITGEROEPEN TOT BESTE PRIVATE BANK VAN NEDERLAND? Elkaar een schouderklopje geven en dan weer hard aan de slag. De uitkomst van de Euromoney Private Banking Survey is een prachtig compliment van onze collega-private banks. Maar in private banking gaat het niet om prijzen, maar om u. En u wilt een private bank die op een persoonlijke manier naar uw totale vermogen kijkt. En dat is precies wat we ook in 2011 weer voor u zullen doen.

GENERATION NEXT

Voorjaarsprogramma Generation Next Academy bekend Het nieuwe workshopprogramma van de Generation Next Academy gaat in maart van start. Generation Next Academy is bedoeld voor kinderen – van 25 tot 40 jaar – van private banking klanten. Doel van de workshops is hen vertrouwd te maken met de verschillende facetten van het beheren van een aanzienlijk vermogen. Naast praktische workshops gericht op het vergroten van de kennis over beleggen, is er dit jaar aandacht voor diverse andere onderwerpen. Zoals de financiële stappen bij het kopen van een huis in de huidige tijd en het beperken van inkomensrisico’s.

Daarnaast organiseert de Generation Next Academy dit jaar weer een aantal interessante rondleidingen, zoals een bezoek aan de dealingroom van ABN AMRO, de grootste dealingroom van Europa, en een rondleiding in mei van dit jaar door een kunstexpert over Art Amsterdam, de grootste Nederlandse beurs voor hedendaagse en moderne kunst. Nieuw dit jaar is dat ook het aantal locaties is uitgebreid. Naast workshops in Amsterdam, Utrecht en Den Haag worden er regelmatig workshops georganiseerd in onder andere Groningen, Arnhem, Apeldoorn, Rotterdam, Breda en Eindhoven.

Generation Next workshop BASIS

Welkom in de wereld van beleggen! Wereldgebeurtenissenspel internationaal Welke beleggingsvorm past bij mij? Introductie in Technische en Fundamentele Analyse

Datum 10 maart, 14 april, 18 april 24 maart, 31 maart, 7 april, 14 juni 6 april 10 mei

SPECIALS Wegwijs in de goede doelen sector Rondleiding in de dealingroom van ABN AMRO Rondleiding in de dealingroom van ABN AMRO Een huis kopen, hoe regel je dat financieel het best?

MEETING THE EXPERTS

Ontdek Art Amsterdam Is mijn toekomst financieel goed verzekerd?

28 maart 19 april 17 mei 26 mei

13 mei 9 juni

Uitgebreide informatie is te vinden op www.abnamro.nl/generationnextacademy Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

4

Invitation only Kunsthandelaren kunnen zich niet aanmelden voor de TEFAF, maar worden uitgenodigd voor deelname

Even voorstellen

1

7 kunsthandelaren over hun ‘must see’ op de TEFAF

2

3

Naam: Peter de Boer (73), Kunsthandel P. de Boer Specialisme: Oude Meesters uit de 16e en 17e eeuw E-mail: [email protected]

Naam: Robert Aronson (40), Aronson Antiquairs Specialisme: Delfts aardewerk uit de 17e en 18e eeuw E-mail: [email protected]

Naam: Krakers (41), A. AardewerkE-mail: Naam: Amiek Emiel Aardewerk Antiquair Juwelier [email protected] Leeftijd: 38 Nederlands zilver Specialisme: In [email protected] sinds: 2005 E-mail:

Peter de Boer nam de kunsthandel die bestaat sinds 1922 over van zijn oom. Evenals zijn passie voor de Oude Meesters uit de 17e eeuw. ‘Elke eeuw heeft zijn charme, maar wat er daarna is gemaakt, is toch een beetje een vervolg op het 17e-eeuwse vakmanschap.’

Robert Aronson is de vijfde generatie in de in Delfts aardewerk gespecialiseerde antiekhandel. Hij verheugt zich op de Tefaf en niet alleen om klanten uit de hele wereld te spreken. ‘De beurs zorgt voor een positieve spanning. Je ziet er stukken die je nog nooit eerder hebt gezien.’

Het specialisme van de kunsthandel van Emiel Aardewerk is niet voor niets antiek Nederlands zilver. ‘Ten opzichte van de zilveren gebruiksvoorwerpen uit Frankrijk en Duitsland heeft het een herkenbare ingetogen stijl, die wereldwijd mooi wordt gevonden.’

4

5

1

Peter de Boer ‘De anamorfose van David Vinckboons, die wordt toegeschreven aan een schilder uit de vroege 17e eeuw is een bijzonder stuk omdat je niet meteen ziet wat het voorstelt. Een anamorfose is een schilderij waarvan de afbeelding door het perspectief maar op één manier correct waar te nemen is. Dit werk is geschilderd rond een middelpunt. Pas als je de bijbehorende spiegel in het midden plaatst, zie je wat het voorstelt: een muzikant met een lier.’

2 Naam: Jacques Fijnaut (70), Kunsthandel Jacques Fijnaut Specialisme: Nederlands zilver uit de 18e eeuw E-mail: [email protected]

Naam: Marjan Sterk (52), Antiquair juwelier Marjan Sterk Specialisme: Juwelen E-mail: [email protected]

Jacques Fijnaut volgt ‘met enige verbazing de toenemende specialisatie binnen de Tefaf’. Als algemeen antiquair richt hij zich van oudsher op ‘alles wat in een interieur geplaatst kan worden’. Met een voorliefde voor Nederlands zilver uit de 18e eeuw.

Marjan Sterk groeide op in de Spiegelstraat, dé antiekstraat van Amsterdam. Daar startte de passie voor antieke juwelen. Haar collectie is in de afgelopen dertig jaar steeds internationaler en breder geworden.

6

7

Robert Aronson ‘Een stel vazen gemaakt rond 1685 door Jacob W. Hoppesteyn. Hij behoorde met zijn zoon Rochus tot de beste vakmensen van de 17e-eeuwse Delftse aardewerkindustrie. Bijzonder is het kleurgebruik. Hoppesteyn gebruikte rood en groen in aanvulling op het bekende blauw en wit en heeft zelfs delen verguld. Van de veertig vazen in deze serie zijn er wereldwijd slechts vier bewaard gebleven.’

3

Emiel Aardewerk ‘Een paar theebussen anno 1751. Thee was toen zeer kostbaar, de inhoud oversteeg vaak de waarde van de zilveren verpakking. In de 18e eeuw was het gewoonte om uit de mode geraakte stukken om te laten smelten. Bovendien is veel zilver in die tijd ingenomen door de troepen van Napoleon. Dat maakt dit paar nu zo zeldzaam.’

4 Naam: Ferenc Tóth (41), Tóht Ikonen Specialisme: Ikonen E-mail: [email protected]

Naam: Johnny van Haeften (58) Specialisme: Oude Meesters uit de 16e en 17e eeuw E-mail: [email protected]

Zijn ouders legden 45 jaar geleden met de aankoop van hun eerste Russische ikoon de basis voor het familiebedrijf. Tóth speelde met ikonen in plaats van met lego en leerde zo kwaliteit herkennen. En dat is nodig. ‘Er is helaas een hoop rotzooi op de markt.’

De Londense kunsthandelaar Johnny van Haeften – met Nederlandse voorouders – is een van de belangrijkste kunsthandelaren in Europa. De markt voor Oude Meesters wordt tot zijn genoegen door de relatief langzame waardestijging gedreven door verzamelaars in plaats van investeerders.

Jacques Fijnaut ‘Vier kandelaars in Louis V-stijl van zilversmid Daniël Courou uit 1775. Ze zijn gemaakt in opdracht van de familie Van Pallandt voor hun buiten Roosendael bij Arnhem en ze waren al enige tijd in mijn bezit. Recent kwam ik twee dezelfde kandelaars tegen; voor dezelfde familie in 1772 gemaakt door Jan Willem Burger, maar nu voor hun huis

in Den Haag. Na meer dan 200 jaar komen ze bij elkaar op de Tefaf.’

5

Marjan Sterk ‘Een van onze topstukken is een platina broche van Cartier. Het is een klein bloemenvaasje bezet met edelstenen. Bijzonder aan deze broche is dat de stenen gesneden zijn in de vorm van blaadjes en bloemknopjes. Deze kleurige sieraden worden ook wel tutti frutti genoemd. Het stuk is gemaakt in 1929; in de ogen van kenners een van de beste periodes van Cartier. Het huis ontwierp ondanks de economische crisis van dat moment prachtige juwelen.’

6

Ferenc Tóth ‘Wij tonen op de Tefaf een paar zogenoemde koningsdeuren. Ikonen afkomstig uit de iconostase, een ikonenwand die dient als afscheiding tussen altaar en gelovigen in de orthodoxe kerk. De houten panelen – 1,55 meter hoog en 70 centimeter breed – dateren uit 1700 in Moskou. Na het schoonmaken werd duidelijk dat de kerkvaders erop zijn afgebeeld. Dat is bijzonder en het moest de eenheid in de Russische kerk benadrukken.’

7

Johnny van Haeften ‘We brengen twee topstukken mee. Een werk van de Amersfoortse schilder Matthias Stomer van een bijbels tafereel uit de periode rond 1620. Het werk is na 300 jaar opgedoken uit een Franse privé-collectie. Het schilderij wordt nu schoongemaakt, maar de prachtige kleuren die Stomer heeft gebruikt, zijn nu al te zien. Het tweede schilderij is van de Vlaamse schilder Frans Francken II, uit de 17e eeuw, dat de mens tussen deugd en laster verbeeldt. Het middelpunt wordt gevormd door een nogal angstaanjagende duivel.’

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

5

De juiste waarde

Handleiding voor het leven

‘Let erop dat de WOZ-waarde voor de aangifte inkomstenbelasting 2010 de waarde op 1 januari 2009 betreft’

Levenstestament bevat wensen ten aanzien van medische verzorging

(bron: Peter Pleijsant)

(bron: Anita Noort, zie ook pagina 2)

VERMOGENSSTRUCTURERING

VERMOGENSBEHEER

Extra belasting op villa kan worden voorkomen Huiseigenaren met een gefinancierde woning van circa 1 miljoen euro of meer krijgen de komende jaren te maken met een stijgend eigenwoningforfait. Aflossen van de hypotheek kan interessant zijn. Het kabinet Rutte-I handhaaft de hypotheekrenteaftrek. Toch is sinds 2010 sprake van een extra belasting op onder andere gefinancierde villa’s, herenhuizen en appartementen (het hoofdverblijf) met een waarde boven circa 1 miljoen euro. Deze eigenaren worden door wetgeving uit 2008 namelijk geconfronteerd met een veel hoger eigenwoningforfait. Bij een WOZ-waarde vanaf 75.000 euro tot 1.020.000 euro bedraagt het eigenwoningforfait in 2011 0,55% hiervan. Voor het gedeelte boven 1.020.000 euro geldt een hoger percentage: 1,05% in 2011. Dit percentage wordt de komende jaren verder gefaseerd verhoogd tot 2,35% in 2016. Bij een huis van 2 miljoen euro bedraagt het eigenwoningforfait in 2011 daardoor bijna 16.000 euro en in 2016 circa 28.000 euro. Een bijtelling die met maximaal 52% inkomstenbelasting wordt belast.

Slimmeriken bedachten in de afgelopen jaren manieren om kunstmatig van het Hillen-effect te kunnen profiteren. Bijvoorbeeld door de financieringsrente voor een kalenderjaar voor de helft in het voorafgaande jaar en voor de andere helft in het daaropvolgende jaar te betalen. Doordat geen rente was betaald in het betreffende jaar werd het eigenwoningforfait door de Hillen-aftrek dan tot nihil teruggebracht. Door een wetswijziging is dit sinds dit jaar niet meer

Mogelijkheid om eigenwoningschuld af te lossen blijft interessant

Hillen-effect

Tegenover deze stijgende lasten staat dat de rente over de (hypothecaire) geldlening in beginsel fiscaal aftrekbaar is. Voor huiseigenaren bij wie geen financieringsschuld op het huis rust of van wie de betaalde financieringsrente minder bedraagt dan het eigenwoningforfait zelf, is er een aantrekkelijke aftrekpost. Bij hen wordt het (forfaitaire) inkomen uit eigen woning tot nihil teruggebracht. Deze regeling staat bekend als de ‘Wet Hillen’, genoemd naar het toenmalige TweedeKamerlid die de regeling bedacht, de huidige minister van Defensie.

mogelijk. De vooruit en achteraf betaalde financieringsrente wordt nu namelijk toegerekend aan het jaar waarop deze betrekking heeft. Ook een personeelskorting op de financieringsrente, die bij een directeurgrootaandeelhouder nog wel eens voorkomt, kan niet meer verhinderen dat over het eigenwoningforfait in-

Richard de Groot

Dynamische asset allocatie: duidelijke keuzes in de portefeuille De asset allocatie bepaalt het grootste deel van het rendement van een beleggingsportefeuille. Hierop inspelen is aantrekkelijk, maar niet zonder risico.

Naam: Peter Pleijsant Functie: Specialist Vermogens structurering & Estate Planning Expertise: DGA, bedrijfsoverdracht en vastgoed [email protected]

komstenbelasting is verschuldigd. Als de personeelskorting zou leiden tot een Hillen-effect, wordt de aftrek door de fiscus genegeerd.

Aflossen of aanhouden

De mogelijkheid om de eigenwoningschuld af te lossen blijft interessant. Ook wanneer de waarde van het huis minder dan 1 miljoen euro bedraagt. Dit is met name het geval als het nettorendement op het vermogen in box 3 structureel lager is dan de nettofinancieringslast. Als de eigenwoningschuld is afgelost dan wel een geringe eigenwoningschuld resteert, wordt zoals hierboven is vermeld, per saldo geen eigenwoningforfait bij het belastbaar inkomen in box 1 geteld. Vanzelfsprekend moeten er dan wel voldoende gelden in box 3 beschikbaar zijn om te kunnen aflossen. De private banker kan helpen bij het bepalen wat in de situatie van de huiseigenaar het meeste voordeel oplevert: aflossen of de eigenwoningschuld aanhouden. En als aflossen aantrekkelijk is, wanneer de aflossing het beste kan plaatsvinden.

Amerikaans onderzoek in de jaren tachtig heeft aangetoond dat maar liefst 80 tot 90% van het rendement op beleggingsportefeuilles wordt verklaard door de asset allocatie. De verdeling van beleggingen over de verschillende vermogenscategorieën zoals aandelen, obligaties en liquiditeiten is van grote invloed op het rendement en het risico van een beleggingsportefeuille. Binnen de verschillende vermogensbeheermandaten (zie kader) van ABN AMRO MeesPierson wordt hier dan ook sterk de nadruk op gelegd. De verdeling is in eerste instantie gebaseerd op de doelstellingen en het risicoprofiel van de klant. Vervolgens besluiten de portfoliomanagers om, binnen deze profielen, een bepaalde vermogenscategorie te overwegen of onderwegen. Uitgangspunt is de visie van een wereldwijd team van analisten en portfoliomanagers op onder andere de verwachte economische groei, inflatie en aandelenmarkten. Hierover neemt het Global Investment Committee (GIC), waarin beleggingsexperts en strategen van de bank zijn verzameld, de uiteindelijke beslissing. Deze wordt daarna vertaald naar de portefeuilles van de klanten. Een substantieel deel van het rendement van de vermogensbeheermandaten van de afgelopen jaren is gebaseerd op de juiste keuzes van het GIC.

Beperking

Bij de traditionele vermogensbeheermandaten beperken de bandbreedtes de mogelijkheden om te profiteren van de asset allocatie beslissingen. Zo werd al in januari 2008 besloten om aandelen te verkopen, ruim voor de grote marktdaling in het derde kwartaal begon. Door bandbreedtes behorend bij de risicoprofielen waren de portfoliomanagers echter verplicht een bepaald minimum in aandelen te beleggen. Ten opzichte van een index deden de beleggingen het daardoor beter, maar in absolute getallen werd er nog altijd veel geld verloren. Om optimaal te kunnen profiteren van de expertise van het GIC is daarom het Dynamisch Asset Allocatie Mandaat opgericht. De portfoliomanagers concentreren zich uitsluitend op keuzes met

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

betrekking tot verschillende vermogenscategorieën. Zijn de vooruitzichten op aandelenmarkten negatief, dan kan de positie in aandelen worden teruggebracht tot 0%. Bij positieve vooruitzichten kunnen de portfoliomanagers de aandelen positie ophogen tot maximaal 90% van de portfolio. Belegd wordt in indexgerelateerde instrumenten, zoals ETF’s of indexfondsen. Hierdoor ontstaat een goed gespreide portfolio en kostenefficiënte portefeuille.

Afwijking

Binnen het Dynamisch Asset Allocatie Mandaat wordt met overtuiging belegd. Er worden posities ingenomen die een grote afwijking ten opzichte van de index kunnen laten zien. Als gevolg hiervan kunnen verkeerde keuzes ook een grotere impact hebben op het rendement. Het Dynamisch Asset Allocatie Mandaat is daarom met name geschikt voor beleggers die optimaal willen profiteren van de marktvisie van ABN AMRO MeesPierson en die bereid zijn het bijbehorende risico te lopen. Naam: Richard de Groot Functie: Hoofd Vermogensbeheer Expertise: Beleggen [email protected]

Diverse mandaten • Het Klassieke Mandaat

belegt vooral in individuele aandelen en obligaties. • Het Multi Manager Mandaat belegt in aandelen en obligaties door middel van fondsen. • Het Dynamische Asset Allocatie Mandaat belegt in indexfondsen, waarbij alles draait om asset allocatie. • Het Duurzaam Beleggen Mandaat belegt in individuele aandelen van duurzame onder­ nemingen en in obligaties van West-Europese overheden. • Het Specifieke Mandaat biedt maatwerkoplossingen. Zoals het Insiders Mandaat, bedoeld voor mensen die zijn onderworpen aan compliance-regelingen.

6

Prijskaartje van de euro De economische crisis maakt de prijs zichtbaar die landen moeten betalen voor de gemeenschappelijke munt. Zie pagina 8

Beleggingsvisie Macro-economie Optimisme inkoopmanagers houdt aan

Naam: Ben Steinebach Functie: Hoofd Beleggingsstrategie Expertise: Macro-economie en regio/sectorallocatie [email protected]

65

55 50 45 40

2 011

2 010

2009

2005

2006

30

2008

VS Eurozone China

35

2 0 07

Inkoopmanagerindices

60

China slaagt er tot nu toe goed in om een balans te vinden tussen een oververhitte economie en een te laag groeitempo. Hoewel de zorgen op financiële markten iets toenemen, lijkt een scherpe terugval voorlopig onwaarschijnlijk.

De meeste munten winnen terrein t.o.v. de dollar

Index: 1 jan. 2010 = 100

120 euro yen renminbi real

110

100

90

jan 11

dec 10

nov 10

ok t 10

sep 10

aug 10

jul 10

jun 10

mei 10

apr 10

mr t 10

feb 10

jan 10

80

Rendementen op staatsobligaties sinds oktober gestegen

4,0

3,0 2,5 VS Eurozone Japan

2,0 1,5 1,0

jan 11

dec 10

nov 10

ok t 10

sep 10

aug 10

jul 10

jun 10

mei 10

apr 10

mr t 10

feb 10

jan 10

0,5

Verloop aandelenkoersen 2006 - 2011 180

index: 30 december 2005 = 100

De beleggingsvooruitzichten blijven uitermate gunstig in dit nieuwe jaar. De groei van productie en nieuwe orders neemt in de meeste regio’s verder toe en de kapitaalmarktrente blijft – ondanks de recente stijging – zeer laag. Gevaren zoals het zeer ruime monetaire beleid in de Verenigde Staten en de Europese schuldencrisis zijn niet verdwenen, maar veel economen letten momenteel vooral op de ontwikkelingen in het Verre Oosten. ‘Chinese economie in

Amerikaanse werkloosheid

degelijk aanvoelen als een recessie. De enorme trek van de bevolking van het platteland naar de steden kan dan niet meer door de stedelijke arbeidsmarkt worden geabsorbeerd. Voor de rest van de wereld, die de laatste paar jaar profijt heeft van de exportgroei naar China, zou dit uitermate ongunstig zijn. De reactie op de aandelenmarkten is in dat opzicht begrijpelijk. ABN AMRO MeesPierson verwacht echter niet dat de Chinese economische groei zo sterk zal terugvallen. In

De Amerikaanse economie lijkt een gezond groeitempo te vertonen

3,5

%

Breekt China de hausse?

160

2010 weer met meer dan 10% gegroeid”, ‘Inflatie in China loopt uit de hand’ en ‘China beperkt kredietruimte banken’ zijn zomaar enkele koppen die de kranten in de eerste paar weken van 2011 sierden. Op de aandelenmarkten werd er angstig op gereageerd, omdat de vrees bestaat dat hard ingrijpen door de autoriteiten de Chinese economie wel eens in een recessie zou kunnen storten. Hoewel een krimp van de economie in China voorlopig onwaarschijnlijk lijkt, zou een terugval van de groei tot ruim onder de 8% voor China wel

kwam de inflatie uit op meer dan 5%. Enerzijds is dat niet uitzonderlijk voor een opkomende economie die zo hard groeit en anderzijds wordt de hoge inflatie voor een deel veroorzaakt door de hoge voedselprijzen die voortvloeien uit misoogsten. In december liep de inflatie alweer terug tot circa 4,5%. Aandelenmarkten zullen ook de komende maanden wel onrustig blijven reageren op Chinese groei- en inflatiecijfers, maar in de ogen van ABN AMRO MeesPierson blijft de Chinese economie voorlopig robuust.

de eerste plaats lijken de Chinese monetaire autoriteiten er bijzonder goed in te slagen om het groeitempo op een bevredigend peil te houden. Vermoedelijk zou de economie zonder een verhoging van de reserve-eisen aan banken en zonder renteverhogingen nog harder zijn gegroeid dan de in 2010 gerealiseerde 10,3%. De Chinese economie bevindt zich bovendien in een overgangsfase, waarin consumenten een belangrijkere bijdrage leveren aan de groei. Die verschuiving vormt een solide basis voor hoogblijvende groei. In november

In de Verenigde Staten bestaan zorgen over de hardnekkige hoogte van de werkloosheid. De tweede ronde van monetaire verruiming die de Fed sinds november vorig jaar doorvoert, is ook bedoeld om de werkgelegenheid een extra impuls te geven. De Amerikaanse economie lijkt momenteel een gezond groeitempo te vertonen en de verwachting van ABN AMRO MeesPierson is dat de werkgelegenheidsgroei binnenkort in een hoger tempo zal komen. Tot dusverre werd de groei vooral bepaald door de goederenproductie. Sinds kort beginnen de vertrouwensindicatoren in de dienstensectoren echter sterk te verbeteren en dat duidt op een aansterkende groei. Omdat de arbeidsintensiteit in de dienstensector veel hoger is dan in de productie­ sectoren, levert een procent economische groei in dat segment ook meer werkgelegenheid op. Met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk en de probleemlanden in de Europese periferie, is de economische groei in Europa alleszins bevredigend. In het Verenigd Koninkrijk is de economie in het vierde kwartaal van 2010 opnieuw gekrompen en in de meeste perifere landen moeten de overheden zo sterk bezuinigen dat aan een nieuwe recessie niet is te ontkomen. Vooral getrokken door de Duitse locomotief blijft de groei in de rest van Europa op peil. Duitsland blijft veel profijt houden van de vraag naar typisch Duitse producten vanuit de opkomende regio’s. Mede door de sterke export loopt het Duitse ondernemersvertrouwen zeer stevig op. De Ifo-index – die dit vertrouwen meet – is in januari verder gestegen tot het hoogste niveau sinds de index bestaat.

140 120

Vooruitzichten economische groei (in %) 2010 2011p 2012p Eurozone 1,7 1,4 1,9

100 MSCI-Wereld MSCI Opkomende landen AEX

80 60

De MSCI-grafiek is gebaseerd op herbelegde dividenden en luidt in euro. De AEX is een koersindex. Bron: Datastream

jan 11

jan 10

jan 0 9

jan 0 8

jan 07

jan 0 6

40

3,5

3,5

Inflatievooruitzichten (in %) Eurozone

Verenigde Staten

2010 2011p 2012p 1,6 2,0 1,5 1,6

1,9

2,0

Verenigde Staten

2,9

Japan

4,3 1,6 1,7

Japan

-0,7 -0,1 0,6

China

10,3 9,4 9,2

China

4,0 4,5 3,5

India

8,4 8,1 8,4

India

11,9 6,5 5,1

Brazilië

7,5 4,5 5,0

Brazilië

p=prognose

4,8 5,0 5,5 p=prognose

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

7

Inflatie

Duits groeirecord

Stijgende inflatie in opkomende markten voedt de vrees dat andere landen het voorbeeld van China zullen volgen

De Duitse economie groeide in 2010 met 3,7%: het hoogste tempo sinds de eenwording in 1990

(bron: Beleggingsvisie ABN AMRO MeesPierson)

(bron: Statistisches Bundesamt Deutschland)

Beleggingsvisie Allocatie

Risico’s in opkomend Azië iets terugbrengen

e

n

wo g

wo g de r

r wogen

S t er k o n

ove

de r

er k

S t er k o n

n

St

e

N eu t r a a l

r wogen

AANDELEN

OBLIGATIES

e

e

wo g

wo g

S t er k o n

r wogen

r wogen

LIQUIDITEITEN

ove

de r

er k

ove

de r

St

Energie ▲ Energie ▲Neutraal N eu t r a a l Basismaterialen = Basismaterialen = n= Industrie Industrie n = Duurzame ▲ Duurzame ▲ consumptiegoederen consumptiegoederen Niet-duurzame = Niet-duurzame = consumptiegoederen consumptiegoederen Gezondheidszorg ▼ Gezondheidszorg ▼ Financiële instellingen = Financiële instellingen = Informatietechnologie ▲ Informatietechnologie ▲ Het bovenstaande overzicht is een weergave van de huidige aanbevolen tactische allocatie voor de verschillende beleggingscategorieën. Telecom = Telecom = Deze allocatie is gebaseerd op een neutraal risicoprofiel. Bron: ABN AMRO MeesPierson Nutsbedrijven ▼ Nutsbedrijven ▼

er k

Het effectief rendement op overheidsobligaties is sinds oktober 2010 behoorlijk gestegen. Dit is het gevolg van verbeterende macro-economische vooruitzichten en een licht aantrekkende inflatie. De inspanningen van centrale banken om de economie

N eu t r a a l

St

Obligaties

Voor de overige beleggings­categorieën adviseert ABN AMRO MeesPierson een neutraal belang. Dat geldt zowel voor hedgefunds als voor grondstof-

ove

De koersen op de internationale aandelenmarkten zijn de afgelopen anderhalve maand geleidelijk verder gestegen. Dat is niet zo vreemd, want ondanks de af en toe oplaaiende Europese schuldencrisis, de vrees voor monetaire verkrapping in opkomende landen en scepsis over de effectiviteit van de sterke Amerikaanse monetaire

Alternatieven

er k

Aandelen

verruiming is er sprake van een verder verbeterende macro-economische omgeving. Dat is ook te zien aan de bedrijfsresultaten over het vierde kwartaal van 2010. Volgens statistieken, die in de Verenigde Staten uitgebreider voorhanden zijn dan in Europa, overtreffen deze resultaten in de meeste gevallen de verwachtingen. Toen circa een derde van de bedrijven uit de S&P 500-index zijn resultaten had gepubliceerd, bleek 72,7% positief te hebben verrast, terwijl ruim 20% onder de verwachtingen had gepresteerd. De gemiddelde winststijging bedroeg bijna 37%, terwijl 32% was verwacht. Deze ontwikkeling is een voortzetting van de trend die zich sinds medio 2009 aftekent. Gezien ook de redelijke waarderingen op de meeste aandelenmarkten rechtvaardigt dit in de ogen van ABN AMRO MeesPierson een overwogen belang.

belang aan te houden met een wat lager dan gemiddelde duration.

St

ABN AMRO MeesPierson blijft optimistisch over de vooruitzichten voor opkomende landen, maar adviseert om vooral ten aanzien van de markten in Zuid-Oost Azië iets terughoudender te worden. De inflatie loopt in een aantal landen behoorlijk op en dat heeft de vrees gevoed dat de monetaire autoriteiten in deze landen zullen ingrijpen. China heeft dat bijvoorbeeld vorig jaar al gedaan via het verhogen van de rente en het verhogen van de reservevereisten bij banken. Andere landen zijn nog niet ver gevorderd op deze weg. Daarom is het advies om de belangen in opkomende markten en daarbinnen vooral in Zuid-Oost Azië wat te verminderen. Overigens blijven een overwogen belang in aandelen en een onderwogen positie in obligaties gehandhaafd.

te stimuleren via aankopen van staatsobligaties, hebben deze stijging niet kunnen voorkomen. ABN AMRO MeesPierson verwacht een verdere stijging van het algemene renteniveau in de komende twaalf maanden. Daaruit vloeit het advies voor om in obligaties een onderwogen

S t er k o n

Aandelenmarkten hebben een goede periode achter de rug, maar de vrees voor inflatie in opkomende landen kan invloed hebben op het positieve sentiment.

fen en onroerend goed. De markten voor de laatste twee categorieën beginnen weliswaar enigszins te verbeteren, maar de vooruitzichten zijn niet eenduidig genoeg om op dit moment al een overwogen belang te rechtvaardigen. Veel grondstoffen zijn recent in prijs gestegen. Hoewel schaarsteverhoudingen op de langere termijn hogere prijzen rechtvaardigen, is het advies om af te wachten omdat er gezien de grote fluctuaties vermoedelijk betere instapmomenten zullen komen.

ALTERNATIEVEN

Beleggingsvisie INzoomen Vastrentend Energie Basismaterialen Industrie Duurzame consumptiegoederen Niet-duurzame consumptiegoederen

▲ = = ▲

Gezondheidszorg Financiële instellingen Informatietechnologie Telecom Nutsbedrijven

▼ = ▲ = ▼

=

Staatsobligaties

▼

Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties High Yield obligaties Schuld van opkomende landen

▲ ▲ ▲ ▲

Staatsobligaties Bedrijfsobligaties (hoge kwaliteit) Convertible obligaties High Yield obligaties

▼ ▲ ▲ ▲

Schuld van ▲ opkomende landen ▼ Onderwogen ▲ Overwogen = Neutraal

Risico verminderen via regionale verschuiving De internationale aandelenmarkten hebben een goede periode achter de rug, waarin vooral de koersstijgingen in Zuid-Oost Azië opvielen. In landen zoals Indonesië, Maleisië en Thailand liepen de koersen fors op. Langzamerhand neemt de vrees op de internationale financiële markten toe dat monetaire autoriteiten maatregelen zullen nemen om oververhitting van de economieën tegen te gaan. In reactie op dit (toegenomen) risico is het advies om het belang in Zuid-Oost Azië af te bouwen. Omdat voor China een overweging gehanteerd wordt, geldt voor opkomend Azië als geheel een neutrale opinie. De overweging in Latijns-Amerika en Oost-Europa,

de beide andere opkomende regio’s, Staatsobligaties ▼ blijft gehandhaafd. De vrijkomende Bedrijfsobligaties ▲ worden in middelen kunnen belegd (hogedefensieve kwaliteit) Amerikaanse aande meer delenmarkt, het totale porConvertiblewaardoor ▲ obligaties wordt verlaagd. Voor tefeuillerisico

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

High Yield ▲ obligaties Regionale Schuld vanspreiding ▲aandelen opkomende landen Regio Trend

Noord-Amerika

= =

Japan

▼

Opkomende landen

▲

Europa (incl. Nederland)

aandelenbeleggingen in deze regio wordt de onderweging omgezet in een neutrale weging. De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn de afgelopen maanden verder verbeterd, zowel door aantrekkende consumptieve bestedingen als door een verbetering van het algemene producenten- en consumentenvertrouwen. Bovendien blijft er voorlopig nog een impuls uitgaan op de economische activiteit van de monetaire verrui▼ Onderwogen ming die de Federal Reserve tot medio▲ditOverwogen jaar doorvoert. = Neutraal

SECTORVISIE

Op sectorniveau blijft de voorkeur uitgaan naar de sector duurzame con-

sumptiegoederen. De vraag naar luxegoederen en diensten neemt in NoordAmerika en Europa geleidelijk toe. In de opkomende landen zet de trend van een toenemende koopkrachtige middenklasse, die ook wil profiteren van meer welvaart, door. Ook het positieve oordeel over de sector informatietechnologie wordt gehandhaafd. Tijdens de afgelopen recessie hebben veel bedrijven hun uitgaven in deze sector opgeschort en er zal in de nabije toekomst een behoorlijke inhaalvraag optreden. Bovendien profiteren veel technologiebedrijven van dezelfde positieve factoren als de sector duurzame consumptiegoederen. Een ander sterk punt zijn de stevige balansver-

houdingen en omvangrijke kasstromen. ABN AMRO MeesPierson is eveneens positief over de energiesector, op basis van de verwachting dat de energieprijzen dankzij een verder aantrekkende mondiale economische groei blijven stijgen. Bovendien is de waardering van energieaandelen momenteel aantrekkelijk. De twee sectoren waarvoor een negatieve opinie geldt zijn nutsbedrijven en de gezondheidszorg. In deze bedrijfstakken staan de prijzen onder druk als gevolg van overheidsbezuinigingen. ▼ Onderwogen

▲ Overwogen VASTRENTEND

Het vooruitzicht = Neutraalvan een geleidelijke stijging van het effectief rendement op overheidsobligaties voor de komende twaalf maanden is aanleiding voor ABN AMRO MeesPierson om een blijvend onderwogen belang in staatsobligaties te adviseren. Obligaties van opkomende landen hebben de afgelopen maanden een hoog totaalrendement opgeleverd, maar het extra rendement ten opzichte van westerse landen is nu teruggelopen tot een niveau dat onder in de historische bandbreedte ligt. Het advies is om de posities in opkomende landen wat te verminderen ten gunste van high-yield obligaties. De vooruitzichten voor bedrijven verbeteren nog steeds. Veel ondernemingen hebben sterke balansen en het risico op faillissementen is gering. ABN AMRO MeesPierson raadt ten slotte aan om de bestaande overwogen belangen in bedrijfsobligaties van goede kwaliteit en in converteerbare obligaties te handhaven.

bron: ABN AMRO MeesPierson

Sectoren

8

Dividendstijging Het totale dividend van beursgenoteerde Nederlandse bedrijven groeide vorig jaar van 10 naar 11 miljard euro (bron: CBS)

ECONOMIE

Jaar van de waarheid voor de euro De euro heeft in ruim tien jaar een vaste plaats gekregen in het betalingsverkeer en in de portemonnee van Europeanen. Door de economische crisis wordt nu echter het prijskaartje van de gezamenlijke munt zichtbaar. Toen de euro meer dan tien jaar geleden werd ingevoerd, waren er doemdenkers die de munt geen lang leven toedachten. De euro kende een

voor een dagje shoppen in Antwerpen of Düsseldorf? Voor het bedrijfsleven is de euro plezierig omdat die het wisselkoersrisico wegneemt. Ook is

niet meer van belang. Op de huizenmarkten van Ierland en Spanje ontwikkelde zich een enorme bubbel. Griekenland had geen moeite de overheidstekorten te financieren, evenmin als Portugal. De economische crisis ontmaskerde de onevenwichtigheden echter. De huizenmarkten in Ierland en Spanje stortten in en de overheidstekorten werden in al deze landen steeds moeilijker te fi-

hun huizenmarkt meer in toom hadden gehouden. Het was ook beter geweest als de economische problemen in Portugal eerder waren aangepakt. In de huidige situatie ontstaat dan ook de vraag of deze landen de euro niet beter kunnen verlaten.

Twijfelachtige voordelen

Het zou om tal van redenen kwalijk zijn als landen de euro vaarwel zou-

Naam: Han de Jong Functie: Hoofdeconoom ABN AMRO Expertise: Economische en financiële analyse [email protected]

geïmporteerde goederen plots veel duurder worden, waardoor de levensstandaard sterk daalt. Het financieren van de overheidstekorten wordt waarschijnlijk een stuk moeilijker en straffe bezuinigingen zouden noodzakelijk blijven. Maar ook voor de overgebleven landen is een uittreding van één of enkele landen onaantrekkelijk. Het bankwezen in de kernlanden van de eurozone heeft grote vorderingen op de betrokken landen. Vertrek uit de euro van één of meerdere van deze ‘perifere’ landen zou het bankwezen in die kernlanden kunnen destabiliseren. Het zou bovendien een heel slecht precedent creëren, met een langdurige instabiliteit in de muntunie tot gevolg. Bovendien is er het risico dat de Europese samenwerking in de achteruit wordt gezet.

De concurrentiepositie van sommige Europese landen is aangetast met tekorten op de lopende rekening van de betalingsbalans als gevolg. Door de komst van de euro is devaluatie van de eigen munt geen optie meer, zodat overheden in Griekenland, Ierland, Portugal en Spanje harde maatregelen moesten nemen.

succesvolle start, maar vorig jaar kwamen diverse eurolanden in problemen. Eerst moest Griekenland en later Ierland een beroep doen op noodfondsen van het IMF en de Europese Unie. Er wordt betoogd dat deze landen hun problemen kunnen oplossen door de euro te verlaten. De voorspelling van een Britse denktank dat de munt in de huidige vorm slechts 20% kans heeft om het volgende decennium te halen, geeft aan dat de doemdenkers na tien jaar weer terug zijn. Voor wie door Europa reist, is de euro bijzonder handig. Kunt u zich nog herinneren dat u geld moest wisselen

het betalingsverkeer in Europa dankzij de munt enorm vereenvoudigd. De integratie van de Europese economie wordt zo bevorderd, en daarmee onze levensstandaard, al is moeilijk te bepalen in welke mate.

Prijskaartje

De economische crisis heeft het prijskaartje van de euro zichtbaar gemaakt. Juist de landen die nu in problemen zijn gekomen, trokken profijt van de voor hun maatstaven lage rente. Bovendien werden ze overspoeld met kapitaal. Het leidde ertoe dat sommige landen boven hun stand konden leven. Handelstekorten leken

De concurrentiepositie van Griekenland verbetert door dalende lonen nancieren. Pijnvolle bezuinigingen waren onafwendbaar en de werkloosheid is in deze landen veel forser opgelopen dan bij ons. Achteraf gezien was het beter geweest als Griekenland niet aan de euro had deelgenomen en als Spanje en Ierland

den zeggen. Zo is het zeer twijfelachtig of het voor de betrokken landen echt aantrekkelijk is. Hun nieuwe munt zou fors in waarde dalen. Dat ondersteunt hun export natuurlijk direct, maar aangezien het gaat om kleine open economieën, zouden alle

De inspanningen van de betrokken landen om hun economie weer in het gareel te krijgen, zijn indrukwekkend en helaas blijven de resultaten daarvan veelal onderbelicht. Het overheidstekort in Griekenland is bijvoorbeeld al heel fors afgenomen. Bovendien neemt de concurrentiepositie van deze landen nu snel toe door de daling van de lonen. Het gevolg is dat de handelsbalans in deze landen fors verbetert. Dit geeft de bedrijvigheid een belangrijke impuls, die de bezuinigingen bij de overheid in ieder geval ten dele compenseert. Europa is zeker in staat om de problemen het hoofd te bieden. Wanneer je alle overheidstekorten binnen de eurozone optelt, blijkt dat het totale tekort kleiner is dan dat van de Amerikaanse of de Britse overheid. Vorig jaar heeft de Europese Unie een financieel vangnet gespannen. Griekenland en Ierland moesten er in 2010 een beroep op doen en mogelijk komen daar dit jaar nog meer landen bij. Dan zijn er wellicht verdere Europese maatregelen nodig. Of die er komen, hangt af van de politieke bereidheid in de kernlanden. Als die bereidheid er is, zal de euro sterker uit de crisis komen dan zij er is ingegaan. In die zin kan 2011 voor de euro wel eens het jaar van de waarheid worden. Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

bron: ABN AMRO MeesPierson

Lokale pijn

9

Hedgefunds populair

Snel op weg met vliegende auto

De instroom in hedgefunds bereikte in het vierde kwartaal een recordniveau van 149 miljard dollar

Voor de besturing is straks een rijbewijs én een relatief eenvoudig vliegbrevet nodig

(bron: Hedge Fund Research)

Private Equity

VAKTAAL

Vliegende auto als uniek investeringsproject Informal Investment Services legt aantrekkelijke onder­ nemersideeën voor aan potentiële investeerders. Met een vliegende auto als meest bijzondere project tot nu toe. De investeerders deden in eerste instantie wat lacherig over de investeringspropositie die door ABN AMRO MeesPierson aan hen was voorgelegd. Niet vreemd; een vliegende auto klinkt wel erg als science fiction. De pitch van de ondernemers van PAL-V – het bedrijf dat de vliegende auto heeft ontwikkeld - was echter zo overtuigend dat deze de interesse van verschillende deelnemers wist te wekken. Zeker toen bleek dat het project (financiële) steun heeft van twee ministeries en lokale overheden. De PAL-V (Personal Air and Land Vehicle) vliegt als een klein vliegtuig en rijdt als een auto. Het voertuig heeft een roterende vleugel en een propeller achterop. Ideaal om bijvoorbeeld water te overbruggen of de files te ontwijken, maar de ontwikkelaars zien ook veel professionele toepassingen bijvoorbeeld voor artsen, hulpverlening en de politie. De introductie staat voor 2013 gepland. Voor de besturing is straks een rijbewijs én een relatief eenvoudig vliegbrevet voor een gyrocopter nodig.

Kapitaal

Voor de ontwikkeling en bouw van de vliegende auto is veel kapitaal nodig. De ondernemers legden de vraag naar risicokapitaal daarom bij Informal Investment Services (IIS) neer. Informal Investment Services is de matching service van ABN AMRO

gegeven. De deelnemers, voormalig ondernemers en bestuurders, waren duidelijk gecharmeerd van dit vervoermiddel. Het bouwen van een vliegende auto, dat is toch een jongensdroom.’ Zes investeerders uit de investor circles in Breda en Eindhoven toonden serieu­ze interesse in het investeringsvoorstel. Westerink: ‘Zij besloten de handen ineen te slaan en gezamenlijk in het project te participeren.’

De specialistische begrippen uit beleggingsartikelen laten zich aan de hand van onderstaande begrippenlijst verklaren. Alternatieve beleggingsinstrumenten Naam: Hugo Westerink Functie: Hoofd Informal Investment Services Expertise: Investeringen en portfoliomanagement [email protected]

de investeerders zich ervan bewust zijn dat hun aandeel in de komende grotere financieringsronde in waarde kan stijgen, maar wel zal verwateren. ‘Het gaat ze naast de hoge rendementen ook om de kick om van dit bedrijf een succes te maken,’ vertelt hij.

Investor circles; regionaal kapitaal Klankbord

MeesPierson die bedrijven op zoek naar risicodragend vermogen en particuliere investeerders bij elkaar brengt. Hugo Westerink is als hoofd Informal Investment Services nauw betrokken bij dit project. Westerink: ‘PAL-V heeft een aantal presentaties in onze investor circles (zie kader)

Westerink legt uit dat PAL-V bewust op zoek was naar investeerders die naast geld ook kennis konden inbrengen. ‘De ondernemers staan open voor de visie van de aandeelhouders, zij willen hen graag als klankbord gebruiken. Zo kunnen de investeerders hen terzijde staan met kennis over strategie en bedrijfsvoering, maar ook met meer praktische zaken zoals het leggen van contacten binnen het netwerk. Zo beschikt een van de investeerders over een groot bedrijfs­terrein dat PAL-V kan gebruiken voor de propellertesten.’ Westerink legt uit dat

Het idee achter de investor circles van Informal Investment Services van ABN AMRO MeesPierson is om groepjes actieve en potentiële investeerders uit een regio bijeen te brengen. Mensen met een bestuurders- of een ondernemersachtergrond. Zij krijgen een aantal investeringsproposities voorgelegd. Naar aanleiding daar van worden enkele ondernemers uitgenodigd om een pitch te geven. De deelnemers bepalen vervolgens zelf of ze instappen. Inmiddels zijn al diverse projecten gestart met investeringen van deelnemers aan de investor circles. De investment managers van IIS kunnen meer vertellen over deelname aan de investor circles: 020 6293867.

Hedgefunds komen regelmatig op een negatieve manier in het nieuws. Hierdoor ontstaat een eenzijdig beeld van een veelzijdige beleggingscategorie. Unilever-topman Paul Polman waarschuwde in de aanloop naar het World Economic Forum in Davos dat de prijzen van agrarische gewassen en dus ook van voedsel onnodig ver worden opgedreven door speculanten zoals hedgefunds. Door dergelijke beschuldigingen ontstaat ten onrechte een negatief beeld van een sector die eigenlijk bestaat uit een zeer breed scala van verschillende beleggingsstrategieën. Het streven naar een positief rendement in alle marktomstandigheden en een hoge mate van flexibiliteit zijn de belangrijkste gemeenschappelijke kenmerken van hedgefunds. Het werkgebied bestaat uit uiteenlopende terreinen zoals obligatie-, aandelen-, grondstoffen- en valutamarkten en gespecialiseerde beleggingen zoals schuldpaper van bedrijven die aan het herstructureren

zijn. Daarbij kan onder meer gebruik gemaakt worden van beleggingsinstrumenten zoals opties en futures en ook van geleend geld. Deze technieken maken risicobeheer zeer belangrijk. Ondanks dat sommige partijen in het nieuws komen door de specu-

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

Stijlverschillen

Er zijn wereldwijd duizenden hedgefunds die bijna allemaal een eigen aanpak hebben.

• Equity hedgefondsen spelen in op

verwachte veranderingen in de waarderingen van aandelen en kunnen zich positioneren voor zowel koersstijgingen als -dalingen. • Relative Value hedgefondsen zijn gespecialiseerd in de exploitatie van

Asset allocatie Vermogensverdeling van een beleggingsportefeuille over beleggingscategorieën zoals aandelen, obligaties liquiditeiten en alternatieve beleggingen. De ideale vermogensverdeling (risicoprofiel) geeft de optimale risicorendementsverhouding voor een belegger weer.

Duration De naar kasstromen gewogen looptijd van een obligatie(portefeuille). Duration is een maatstaf voor de rente­ gevoeligheid van een obligatie(portefeuille).

Effectief rendement De opbrengst en inkomsten uit effecten, waarbij in de berekening het verschil tussen de marktwaarde en de nominale waarde bij aflossing door uitloting wordt betrokken.

Kapitaalmarktrente De rente die wordt vergoed op obligaties, of betaald moet worden op leningen met een looptijd van ongeveer 2 jaar of meer.

Neutrale weging

Alternatieve Beleggingen

Hedgefunds beogen het beperken van risico’s

Verzamelnaam voor beleggingen zoals vastgoed, hedgefunds en private equity, waarvan de waardeontwikkeling en rendementsverwachting beïnvloed worden door andere factoren zoals aandelen en obligaties. Deze beleggingen kunnen hierdoor onder bepaalde marktomstandigheden het risico van een totale portefeuille verminderen of de kans op extra rendement laten stijgen.

latieve posities, hebben de meeste hedgefunds een lager risicoprofiel dan aandelen. Dat is echter geen garantie voor een positief rendement.

Spreiding en liquiditeit

Door de vaak specialistische stijl, de grote mate van financiële manoeuvreerruimte en een beperkte samenhang (correlatie) met traditionele aandelen- of obligatiefondsen kan beleggen in hedgefunds het risico/ rendementsprofiel van een beleggingsportefeuille verbeteren. Voor veel institutionele partijen is dat het argument om een deel van het vermogen in deze strategieën te beleggen. Ondanks het commentaar van Polman vormt het pensioenfonds van prijsinefficiënties in vergelijkbare beleggingsinstrumenten op voornamelijk aandelen- en/of obligatiemarkten. • Event Driven fondsen beleggen aan de hand van bedrijfsmatige gebeurtenissen, zoals fusies, overnames, reorganisaties en faillissementen. • Tradingfondsen is de verzamelnaam voor fondsen die posities verhandelen in managed futures of grondstoffen en voor de ‘Macro’ fondsen, die beleggen op basis van een analyse van

Unilever hierop geen uitzondering. ABN AMRO MeesPierson rekent hedgefunds – net als private equity, grondstoffen en (direct) vastgoed – tot de categorie alternatieve beleggingen binnen de beleggingsportefeuille. Behalve door de afwijkende risico/rendementsverhouding onderscheiden hedgefunds zich soms ook door een lagere verhandelbaarheid. Afhankelijk van de strategie en de posities varieert de frequentie waarmee beleggers kunnen in- en uitstappen van dagen en weken tot een maand of langer. Dat is een groot verschil met de continue verhandelbaarheid van aandelen. Tegenover de lagere liquiditeit staat in de regel een hoger verwacht rendement. macro-economische ontwikkelingen, zoals inflatie en veranderingen in economische groei. Het fondsaanbod van ABN AMRO MeesPierson wordt later dit jaar uitgebreid met een selectie hedgefunds die zelf beleggen in meerdere hedgefund managers. Bij de uitbreiding spelen factoren zoals kwaliteit, spreiding, transparantie en verhandelbaarheid een grote rol.

Het belang van een beleggingscategorie in de portefeuille wanneer er geen uitgesproken positieve of negatieve visie op de vooruitzichten bestaat.

Overwegen en onderwegen Ten opzichte van de neutrale weging kan meer of minder belegd worden in een beleggingscategorie, regio of sector. Dit wordt overwogen respectievelijk onderwogen belang in die categorie, regio of sector genoemd.

Risicorendementsverhouding De verhouding tussen risico en rendement van een belegging. In het algemeen geldt: hoe lager het risico, des te lager het verwachte rendement en andersom.

S&P 500-index Beursindex die bestaat uit de 500 grootste Amerikaanse bedrijven gemeten naar marktkapitalisatie. Voor beleggers is de S&P 500-index een van de graadmeters voor het beursklimaat in de Verenigde Staten.

Vastrentende waarden Verhandelbare schuldbewijzen (obligaties) die gedurende de hele looptijd een vast bedrag aan rente uitkeren aan de houder ervan, en die op de vervaldatum de gehele hoofdsom terug­­ betalen.

10

Kijk voor meer fundamentele opinies op www.abnamro.nl/ beleggen

Halliburton

Advies: Kopen ▲

Opiniewijzigingen Datum Onderneming Vorig advies Nieuw advies

tigste eeuw heeft het bedrijf onder leiding van Ad Scheepbouwer zwaar ingegrepen. De focus is gelegd op efficiency en in de laatste tien jaar is het financiële profiel sterk verbeterd. Bovendien is ook de winstgevendheid fors verhoogd. KPN heeft onder Scheepbouwer meer dan 16 miljard

Koersverloop KPN

€ 14 13 12 11 10 9 8

jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

jan 07

jan 06

7

Starbucks wat zal afvlakken door de stijging van de koffieprijzen op de wereldmarkt. De verwachting is echter dat dit slechts een tijdelijke groeivertraging zal veroorzaken, aangezien het nieuwe bedrijfsmodel van Starbucks volop kansen biedt op de wat langere termijn. Voorheen lag de focus op groei door steeds meer koffieshops te openen in een al verzadigde thuismarkt. Nu heeft het bedrijf zijn plannen voor het ope-

Koersverloop Starbucks

40 35 30 25 20 15 10 jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

jan 07

5 jan 06

Analist: Jan-Willem Stokhuyzen

Advies: Kopen ▲

Starbucks (SBUX) is gespecialiseerd in het branden en verkopen van koffie onder eigen merknaam. De onderneming exploiteert wereldwijd koffieshops en zet koffiebonen af via zijn verkooporganisatie, op bestelling, via supermarkten en via het internet. Starbucks’ eerstekwartaalresultaten waren uitstekend, maar de onderneming gaf tegelijkertijd aan dat de winststijging in de komende maanden $

euro uitgekeerd aan zijn aandeelhouders. Dat is net zoveel als de huidige beurswaarde van het bedrijf. Per april zal een nieuwe topman aantreden, Eelco Blok, en de verwachting is dat hij door zal gaan met de strakke lijn die door Scheepbouwer is uitgezet. Ook blijft KPN investeren in de toekomst, door in te spelen op de toe­ nemende vraag naar dataverkeer via bijvoorbeeld smartphones en het uitrollen van een supersnel glasvezelnetwerk in Nederland. Het bedrijf heeft recentelijk bekendgemaakt dit jaar voor 1 miljard euro eigen aandelen in te gaan kopen. Samen met het verwachte dividend voor 2011 van EUR 0,85 per aandeel betekent dit dat KPN ongeveer 12,5% van de huidige beurswaarde zal retourneren aan zijn aandeelhouders. Mede hierdoor geldt een koopopinie voor het aandeel KPN.

nen van nieuwe vestigingen overboord gezet. Niet winstgevende locaties worden gesloten en de focus wordt verlegd naar andere initiatieven zoals VIA Ready Brew. VIA, de instantkoffie van Starbucks, zal worden aangeboden in honderden nieuwe locaties in de hele VS zoals bijvoorbeeld de Barnes & Noble-boekenwinkels en de Marriott International-hotels. De oploskoffiemarkt heeft een jaaromzet van 21 miljard dollar en biedt Starbucks geweldig groeipotentieel, terwijl de vereiste investeringen laag zijn. Aangemoedigd door het succes van zijn in winkels verkochte VIA instantkoffie lijkt Starbucks op zoek naar nieuwe manieren om profijt te trekken van zijn netwerk van bijna 17.000 winkels wereldwijd. Het bedrijf wil diverse producten gaan uitbrengen in levensmiddelenwinkels, als ingang tot de thuismarkt voor koffie. Starbucks krijgt een koopadvies en staat op de aanbevolen lijst. Analist: Beat Lang

Kopen Kopen Kopen Houden Houden Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen Houden Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen/Aanbevolen Lijst Verkopen Houden Kopen Houden Houden Verkopen Houden Kopen Kopen Kopen Kopen Kopen Houden Houden Kopen Houden Kopen Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen Kopen Houden Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen/Aanbevolen Lijst Houden Kopen Houden Kopen Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen

Advies: Houden =

ASML

ASML is de wereldwijde marktleider in de productie van lithografiemachines. Desondanks wordt het advies verlaagd naar houden uit vrees voor een daling van de nu nog sterke vraag. Lithografie is een cruciale stap in de productie van halfgeleiders, die onderdeel zijn van bijna alle geprogrammeerde elektronische apparaten zoals computers, smartphones en tablets. ASML is met een wereldwijd marktaandeel van 80% veruit de grootste speler op dit gebied. De sterke positie vormde langere tijd aanleiding voor een koopaanbeveling, maar onlangs is deze opinie verlaagd tot een houden­advies.

Er is de laatste jaren al erg veel geld geïnvesteerd door de halfgeleiderbranche voor het vervangen van verouderde technologie. Daarom is de orderinstroom uitzonderlijk hoog geweest. Maar op enig moment zal deze investeringsgolf afnemen en dat gaat mogelijk dit jaar gebeuren. Aangezien de waardering op dit moment in lijn is met de historische waardering aan de top van vorige cycli en de huidige cyclus mogelijk zijn hoogtepunt heeft bereikt, lijkt veel van het goede nieuws inmiddels ingeprijsd in de koers van ASML. Dit wordt weerspiegeld in een houden–advies. Analist: Jan-Willem Stokhuyzen

Koersverloop ASML

€ 35 30 25 20 15 10

jan 11

KPN is al jarenlang een van de best presterende Europese telecombedrijven. Ondanks de magere groeivooruitzichten in de sector blijft de onderneming zich richten op efficiency en het verbeteren van zijn bedrijfsactiviteiten. Nadat KPN zwaar was getroffen door de technologiebubbel van eind twin-

Geen opinie Geen opinie Houden Kopen Kopen Houden Geen opinie Kopen/Aanbevolen Lijst Houden Houden Kopen Geen opinie Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen/Aanbevolen Lijst Houden Houden Kopen Houden Kopen Houden Kopen Kopen Houden Verkopen Houden Houden Houden Geen opinie Geen opinie Geen opinie Kopen Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen Houden Kopen Kopen Houden Geen opinie Kopen Houden Kopen Verkopen Kopen/Aanbevolen Lijst Kopen Houden Geen opinie Kopen Houden

jan 10

Advies: Kopen ▲

Ahold AIA Group Alstom ArcelorMittal ASML Beiersdorf Broadcom Capitaland China Overseas Land Compass Devon Energy DongFeng DSM Easyjet Fanuc Freeport-McMoran Goldman Sachs H&M Hewlett-Packard HK Exchanges Imtech Infineon Intel Kimberly-Clark Komatsu Mitsui & Co Monsanto Mosaic Motorola Mobility Motorola Solutions Oracle Posco PPG Industries Renault Research in Motion Rio Tinto SBM Offshore Simon Property Group Singapore Press Sony Starbucks Statoil Tesco Toyota Motor Valero Energy Venture Corporation Vodafone Yara International

jan 09

jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

jan 07

jan 06

KPN

Analist: Jens Zimmerman

20-01-11 11-01-11 21-01-11 10-01-11 29-12-10 07-01-11 07-01-11 14-01-11 11-01-11 16-12-10 10-01-11 17-12-10 15-12-10 20-01-11 16-12-10 24-01-11 05-01-11 27-01-11 17-01-11 13-01-11 04-01-11 23-12-10 07-01-11 25-01-11 15-12-10 13-12-10 29-12-10 23-01-11 04-01-11 04-01-11 17-12-10 22-01-11 11-01-11 21-01-11 06-01-11 22-12-10 03-01-11 15-12-10 17-01-11 15-12-10 06-01-11 10-12-10 14-01-11 14-01-11 06-01-11 05-01-11 10-12-10 10-12-10

jan 08

Koersverloop Halliburton

$ 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10

houden en in het buitenland sneller groeien dan sectorgenoten. Verder moet de operationele marge in zijn internationale activiteiten stijgen van 15% in 2010 tot circa 25% in 2013. De ambitie om sneller te groeien dan sectorgenoten werd in het vierde kwartaal waargemaakt. Het nettoresultaat verdubbelde vergeleken met dezelfde periode in 2009. Zowel de Amerikaanse als de internationale activiteiten ontwikkelden zich sterk, zodat Halliburton sneller groeide dan bijvoorbeeld concurrent Schlumberger. Het concern verwacht dat de prijzen en volumes in de VS op hoog niveau blijven in 2011, ondanks het toegenomen aanbod. Verder verwacht de onderneming dat ook de internationale activiteiten verder verbeteren. De winstgevendheid, strategie en vooruitzichten geven aanleiding om positief te worden over Halliburton en het aandeel staat op de aanbevolen lijst.

jan 07

sector lijken te verbeteren en Halliburton is goed gepositioneerd om hiervan te profiteren. Op de beleggersdag in november 2010 liet de onderneming zich optimistisch uit over de toekomst en werdt een aantal strategische doelen geformuleerd voor de komende drie jaar. Halliburton wil in Noord-Amerika zijn leidende marktpositie vast-

jan 06

Het Amerikaanse Halliburton (HAL) is een belangrijke dienstverlener voor de olie-industrie, met wereldwijde activiteiten op het gebied van productieoptimalisatie, vloeistofsystemen en boor- en bodemonderzoek. Sterke vooruitzichten van het bedrijf geven aanleiding tot optimisme. De vooruitzichten van de oliediensten-

De analisten hebben geen persoonlijk belang in de genoemde aandelen. Nadere toelichting staat vermeld in de disclaimer op pagina 15. Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

11

Schokdemper

Kijk voor meer fondsinformatie op www.financialfocus.nl

De meeste hedgefunds hebben een lager risicoprofiel dan aandelen. Zie pagina 9

Aantrekkelijk gewaardeerde Japanse bedrijven

Pictet Premium Brands

bedrijven bepalend zijn. Slattery hanteert een waardestijl, wat betekent dat de samenstelling van de portefeuille vooral wordt gebaseerd op de verhouding tussen de koers en de winst of boekwaarde van een bedrijf. Hij houdt daarbij rekening met de samenstelling van de markt­ index, maar hij heeft de vrijheid om een eigen koers uit te zetten. Eventuele accenten op sec­ toren en marktkapitalisaties vloeien voort uit de aandelenselectie. De portefeuille bestaat gewoonlijk uit 60 tot 100 aandelen en is vrij breed gespreid over het beleggingsuniversum. De twintig grootste po­ sities vormen een relatief groot deel van de portefeuille en de vrij hoge omloopsnelheid wordt bepaald door de volatiliteit van de markt.

Actieve beleggers hebben enkele moeilijke jaren achter de rug in Japan. Sinds Ronald Slattery vanaf februari 2007 het Fidelity Japan Advan­ tage beheert, heeft hij echter de MSCI Japan Index met gemiddeld 10% per jaar weten te verslaan. Hij behoort hiermee tot de best pres­ terende beheerders in Japanse aandelen in de afgelopen vier jaar. Geheel in de traditie van Fidelity hanteert Slattery een op aandelen­ selectie gerichte beleggingsstijl. Zijn beleggingsfilosofie is gebaseerd op de over­ tuiging dat aandelenmarkten inefficiënt zijn en dat door fundamenteel onderzoek aantrekkelijk gewaardeerde aandelen gevonden kunnen wor­ den. Voor deze selectie kan hij terugvallen op een team van 35 analisten dat de Japanse aan­ delenmarkt volgt en zelf heeft Slattery twintig jaar ervaring in het land. Hij volgt een pure bottom-up strategie, waarin alleen de vooruit­ zichten of de waardering van afzonderlijke

Sophie Chauveau senior analyst AA Advisors

60

jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

jan 07

50 jan 06

ISIN-code: LU0217139533 Benchmark: MSCI World Consumer Discretionary NR Index Fondsmanager: Caroline Reyl en Laurent Belloni

Rendement: 1 jaar: 29,2% 3 jaar: 43,5% 5 jaar: -1,4%

Skagen Global

Eigenzinnige stijl

SKAGEN Global heeft sinds de introductie in 1997 uitstekende rendementen geboekt. De contraire beleggingsstijl betekent wel dat de rendementen regelmatig af kunnen wijken van de index. De belangrijkste posities in SKAGEN Global zijn momenteel Industrie (17% van de portefeuille), Informatietechnologie (15%) en Financiële instellingen (13%). Op regioniveau ligt de nadruk op de Verenigde Staten (28%), Azië met uitzondering van Japan (19%) en de Eurozone (18%). De portefeuille bestaat uit 90 tot 110 aandelen.

De beheerders van SKAGEN Global voeren hun beleggingsvisie met overtuiging door in de portefeuille. Hierdoor zal de portefeuille vaak flink afwijken van de marktindex. Zo belegt SKAGEN Global ongeveer 45% van de porte­ feuille in middelgrote en kleine bedrijven en belegt het momenteel 20% in opkomende mark­ ten. Het Scandinavische fondsenhuis SKAGEN richt zich zuiver en alleen op fundamentele analyse van ondernemingen, waarbij vooral de waardering van een aandeel van essentieel belang is. SKAGEN heeft een voorkeur voor aandelen die ondergewaardeerd zijn, relatief minder gevolgd worden door analisten en die niet populair zijn. Daarnaast is het belangrijk dat er een katalysator is die de aandelenkoers kan doen stijgen. SKAGEN besteedt veel aan­ dacht aan het analyseren van de financiële ge­ zondheid van bedrijven.

Emeline Taris analyst AA Advisors

jan 11

jan 10

70

jan 09

80

jan 08

ISIN-code: LU0413543058 Benchmark: Russell/Nomura Total Value TR Fondsmanager: Ronald Slattery

90

Rendement: 1 jaar: 43,3% 3 jaar: 21,7% 5 jaar: 28,6%

Aberdeen Global Emerging Markets

Kwaliteit in opkomende markten

ten, de stabiliteit van de winsten, de gezondheid van de balans en corporate governance. Ver­ volgens wordt het koersdoel berekend op basis van financiële kerncijfers en afgezet tegen de vooruitzichten voor de markt, de sector en het bedrijf zelf. Top-down factoren, zoals bijvoor­ beeld economische groei, zijn van secundair belang voor de samenstelling van de porte­ feuille. De beheerders zorgen voor een goede spreiding over regio’s en sectoren en de porte­ feuille bestaat in de regel uit 50 tot 60 posities. De beleggingsstijl heeft geleid tot uitstekende prestaties. In de afgelopen vijf jaar haalde Aberdeen Global Emerging Markets een ren­ dement van bijna 15% per jaar, terwijl de index met gemiddeld 10% per jaar steeg.

Aberdeen Global Emerging Markets belegt wereldwijd in aandelen in opkomende markten, met daarbij de nadruk op grote bedrijven. Het fonds onderscheidt zich door een conservatief beleggingsbeleid, waarbij de kwaliteit van een onderneming van doorslaggevend belang is. Deze aanpak zorgt ervoor dat de portefeuille relatief weinig bijgesteld hoeft te worden, zodat de omloopsnelheid zeer laag is. Een ander on­ derscheidend feit is de stabiliteit van het 35 personen sterke team, dat verspreid is over kantoren in Londen, Singapore, Hongkong, Kuala Lumpur, Bangkok en São Paulo. Het puur op aandelenselectie gerichte beleg­ gingsproces is gebaseerd op zorgvuldige en diepgaande analyse van individuele bedrijven. De waardebepaling van een bedrijf vindt in twee fases plaats. Eerst wordt de kwaliteit van een onderneming beoordeeld op basis van het management, de aard van de bedrijfsactivitei­

Skagen Global Fund

Sophie Chauveau senior analyst AA Advisors

Aberdeen Global Emerging Markets Fund ISIN-code: LU0132412106 Benchmark: MSCI Emerging Markets NR Index Fondsmanager: Beleggingsteam

Benchmark

16 0 14 0 12 0 10 0 80 jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

60 jan 07

jan 11

jan 10

jan 09

jan 08

jan 07

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

Rendement: 1 jaar: 23,6% 3 jaar: 2,3% 5 jaar: 28,1%

18 0

jan 06

ISIN-code: NO0008004009 Benchmark: MSCI World Free NR Index Fondsmanager: Kristian Falnes

Benchmark

Index: 31 jan. 2006 = 100

200

jan 06

Index: 31 jan. 2006 = 100

Emeline Taris analyst AA Advisors

Benchmark

jan 07

Benchmark

14 0 13 0 12 0 110 10 0 90 80 70 60 50 40 jan 06

Index: 31 jan. 2006 = 100

De beleggingsstrategie van Pictet Premium Brands is erop gericht om wereldwijd te beleg­ gen in bedrijven die minstens de helft van de omzet halen uit ‘premium brands’ (topmerken). Deze topmerken worden vooral gekocht door consumenten uit de hoogste klasse en hogere middenklasse. De winstmarges op de merkpro­ ducten zijn in de regel hoog en de concurrentie is beperkt. Topmerken profiteren van wereld­ wijde trends, zoals het toenemende onderscheid tussen goedkope en luxegoederen en de sterke groei van de middenklasse, vooral in opko­ mende markten. In die regio’s is deze laatste groep erop gebrand om zich de westerse levens­ stijl aan te meten. Daarbij past de status die topmerken uitstralen. Pictet Premium Brands volgt een heel speci­ fieke beleggingsstrategie. De meeste bedrijven die topmerken voeren zijn te vinden in de sector Luxe goederen en diensten, zodat deze sector

Index: 31 jan. 2006 = 100

Fidelity Japan Advantage Fund

14 0 13 0 12 0 110 10 0 90 80 70 60 50

in de regel 80% van de portefeuille uitmaakt. Het grootste deel van deze bedrijven heeft een notering aan westerse beurzen, maar behaalt gemiddeld 40% van de omzet in opkomende markten. Caroline Reyl en Laurent Belloni beheren Pic­ tet Premium Brands sinds de oprichting in mei 2005. Zij beleggen in een portefeuille van 30 tot 50 bedrijven die voornamelijk genoteerd staan aan de beurzen van de Verenigde Staten (32%), Frankrijk (24%), Zwitserland (13%) en Duitsland (12%).

Pictet Premium Brands Fund

110 10 0

Topmerken in trek

Rendement: 1 jaar: 34,4% 3 jaar: 38,2% 5 jaar: 69,2%

De analisten hebben geen persoonlijk belang in de genoemde aandelen. Nadere toelichting staat vermeld in de disclaimer op pagina 15.

Fidelity Japan Advantage

12

Weinig starters in schoolbanken ‘In Nederland start slechts een paar procent van de afgestudeerden een eigen bedrijf’ (bron: Cees Pille, directeur van Stichting Jong Ondernemen)

INTERVIEW Veel studenten zijn al blij als ze na hun stage bij hun stageadres aan de slag kunnen. Rodney Roelofs (33) pakte het grootser aan. Hij nam in twee stappen het hele bedrijf – Van Slobbe Premiums & Gifts – over, met ruim 70 jaar de oudste leverancier van relatie­ geschenken in Nederland.

is heel punctueel en gek op cijfertjes. Maar als ze verpleegkunde had gestudeerd, had ze hier natuurlijk nooit gezeten.’

Geluk

‘Hoewel alles tot nu toe succesvol verloopt, beschouw ik mezelf niet als een zondagskind. Ik heb het zeker niet cadeau gekregen. Wel heb ik een dosis geluk gehad, maar heeft niet elke ondernemer dat nodig? Dat mijn voorganger en ik bij toeval bij elkaar terecht zijn gekomen is bijzonder. En dat er vervolgens een klik ontstond, is ook bijzonder.’

Eurocalculator

Strategie

‘Voor mijn opleiding small business kreeg ik ooit de opdracht een minionderneming te starten. Ik heb toen een euro-calculator ontwikkeld. De Hogeschool Rotterdam vond dat wel interessant en vroeg of ik nog meer relatiegeschenken kon laten maken, zoals pennen en koffiebekers. Ik had geen idee hoe ik dat moest realiseren. Gelukkig stond vlak bij mijn studentenflat een bedrijf dat was gespecialiseerd in relatiegeschenken. Zo is het eerste contact met Van Slobbe gelegd.’

‘Ik ben de derde eigenaar van Van Slobbe. Ieder van ons heeft het bedrijf een stap verder gebracht. Mijn voorganger heeft de onderneming uit de rode cijfers gehaald. Ik heb het bedrijf minder afhankelijk gemaakt van de kerstperiode en ervoor gezorgd dat we veel producten gingen importeren uit China en gingen investeren in Chinese fabrieken. Ook heeft Van Slobbe onder mijn hoede een grote online ontwikkeling doorgemaakt. Toen ik hier begon, was er geen enkele website. Nu zijn het er meer dan dertig.’

Overname aandelen

‘De timing had niet beter gekund. De toenmalige eigenaar was net op zoek naar een opvolger. Het leek mij wel interessant. Ik ben vervolgens anderhalf jaar parttime voor Van Slobbe gaan werken. Vrijblijvend, maar wel met de intentie om het bedrijf over te nemen. Nadat ik in 2002 was afgestudeerd, ging het razendsnel: begin 2003 had ik 50% van de aandelen in handen. Twee jaar later volgde de rest. Vanaf dat moment is ook mijn vrouw parttime in het bedrijf gaan werken. Zij nam de administratie over van mijn voormalige compagnon.’

Flexibel

‘Keep it simple is een van onze succesfactoren. Daarnaast zijn wij heel flexibel. Wij kunnen bijvoorbeeld al pennen in de eigen kleurcode van een bedrijf leveren vanaf 1.000 stuks, terwijl concurrenten een minimumafname van 25.000 stuks hanteren. Zo kunnen we ook kleine klanten bedienen.”

Goede en slechte tijden

‘Sterk punt is dat het ons in elke fase van de conjunctuur voor de wind gaat. Als Nederland staakt, zijn wij erbij, om petjes en sjaaltjes te leveren aan vakbonden. Valt het kabinet, dan staan wij klaar om politieke partijen van campagnemateriaal te voorzien. Maar ook als de economie aantrekt profiteren wij, omdat bedrijven meer uitgeven aan promotiemateriaal.’

Financiering

‘Hoewel ik wel wat had gespaard van mijn salaris bij Van Slobbe, had ik geen groot kapitaal beschikbaar om de overname te kunnen financieren. Gelukkig waren 2003 en 2004 voor het bedrijf zo succesvol dat ik uit de winst de resterende aandelen kon betalen. Ik heb dus geen vreemd vermogen hoeven aantrekken. Lenen ligt ook niet in mijn aard: je moet geen geld uitgeven dat je niet hebt. Ik houd niet zo van risico’s nemen. In die zin ben ik misschien geen echte ondernemer.’

Van stagiair tot grootaandeelhouder

Overnames

en Wendy verzorgt sec de boekhouding. Haar afdeling staat bovendien redelijk los van de rest van het bedrijf. Zij gaat volledig haar eigen gang.’

‘Eigenlijk ben ik wel tevreden met de huidige omvang van ons bedrijf. Omdat we kleinschalig zijn, kunnen we onze klanten optimaal bedienen. Wel kan ik mij voorstellen dat ik ooit ga participeren in andere ondernemingen, Ik praat hier wel over met mensen, ook met mijn private banker. Maar ik denk daarbij niet aan een volledige overname. Dat zou Van Slobbe niet alleen te log maken, maar ik zou ook een verkapte manager worden. Dat past niet bij mij; ik ben ondernemer. Ik leg bovendien liever de verantwoordelijkheid neer bij een ondernemer die het in zijn eigen portemonnee voelt als de omzet keldert dan bij een manager die op de zak van zijn baas teert.’

Cijfertjes

Opvolging

Strebertje

‘Verder ben ik wél een ondernemend type. Ik heb in mijn studententijd drie zomers als tennisleraar in een Amerikaans summercamp gewerkt en altijd bijbaantjes gehad. Ook was ik beheerder van de flat waar ik met 113 andere studenten woonde. Als het licht kapot ging of een loodgieter nodig was, klopte iedereen bij mij aan. Daarnaast ben ik een echt strebertje; wil altijd winnen, of het nu gaat om tennis of om zaken. Ik kan nog steeds wakker liggen van een misgelopen order, hoe klein ook. Ik wil precies weten waarom het is misgegaan, in de hoop dat het de volgende keer wel lukt.’

Stijl van ondernemen

‘De ondernemerslust is mij met de paplepel ingegoten. Mijn vader bezat een elektronicagroothandel. Van hem heb ik de interesse voor het vak ge-

‘Ik wil altijd winnen: of het nu gaat om tennis of om zaken’ ërfd, maar ik heb wel mijn eigen stijl. Zo zie ik sneller bedreigingen dan hij. Ik heb overigens nooit de ambitie gehad om het bedrijf van mijn vader over te nemen. Familie en zaken gaan niet samen. Dat gaat onherroepelijk fout. Dan heb je een dubbel pro-

bleem, omdat je dan ook met je familie gebrouilleerd bent.’

Familiebedrijf

‘Mijn vrouw Wendy werkt in het bedrijf, maar onze taken zijn strikt gescheiden: ik houd de zaak draaiende

‘Mijn vrouw is betrokken bij Van Slobbe en weet waar het over gaat als ik iets vertel. Het geeft mij een prettig gevoel dat zij op kantoor is als ik op zakenreis ben. Maar het was geen must. Voor Wendy is het belangrijk dat ze iets met haar studie bedrijfskunde kan doen. Dit werk past goed bij haar. Ze doet het graag,

‘Ik sluit niet uit dat ik over pakweg een jaar of vijf precies hetzelfde doe als mijn voorganger: een ander laten meedraaien en mezelf vervolgens door hem laten uitkopen. Maar ik ben daar niet echt bewust mee bezig. Het komt vast wel eens op mijn pad. Net als mijn ontmoeting destijds met mijn voorganger.’

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

13

Familieaangelegenheid

Sparen voor later Voor 86% van de dga’s is pensioen inkomen voor de oude dag. Voor 14% is het alleen een aftrekpost

Familieondernemingen vormen in Nederland 69% van het totaal aantal ondernemingen (exclusief eenmanszaken)

(bron: Onderzoek accountants- en advieskantoor Grant Thornton)

(bron: Nyenrode Business Universiteit)

Pensioen

ONDERNEMEN

Kansrijk 2011 voor familiebedrijven De sterke nadruk op continuïteit en de hoge schakelsnelheid maken van 2011 een kansrijk jaar voor familiebedrijven. Volgens Roberto Flören bieden een aantrekkelijk overnameklimaat en een ruime arbeidsmarkt volop mogelijkheden. ‘Grijp je kans in 2011’, is volgens Roberto Flören nu de boodschap voor familiebedrijven. Hij bekleedt de Berk Accountants en Belastingadviseursleerstoel Familiebedrijven en Bedrijfsoverdracht. ‘Grote onzekerheid over de economie en hogere drempels bij het aantrekken van financiering hebben ervoor gezorgd dat de activiteit op het vlak van bedrijfsoverdrachten ver is teruggevallen. Nu de vooruitzichten langzaam beter lijken te worden, zijn familiebedrijven in het voordeel dankzij een korter beslissingsproces dan bij andere ondernemingen.’ Familiebedrijven hebben vaak minder eigenaren, waardoor het meestal minder tijd kost om belangrijke knopen door te hakken. In totaal heeft 89% van de Nederlandse familiebedrijven slechts één of twee eigenaren. Voor andere ondernemingen komt dat percentage op 62%. ‘Het beslissingstraject is korter naarmate minder aandeelhouders gepolst moeten worden,’ zegt Flören: ‘Volgens recente onderzoeken neemt het optimisme onder directeuren van familiebedrijven toe. Op het gebied van bedrijfsovernames zijn er nu goede kansen om dat optimisme kracht bij te zetten.’ Door de recessie is de waardering van potentiële overnameprooien gedaald, zodat ondernemingen die er financieel sterk

voor staan volop keuze hebben om de marktpositie via een aankoop te versterken. In november bracht een Canadees familiebedrijf bijvoorbeeld een bod uit op de Nederlandse Bijenkorfketen. Volgens adviesbureau KPMG is de oorlogskas van veel bedrijven goed gevuld, maar uit onzekerheid over de economie en onder druk van

Een kort beslissingstraject is nu een voordeel aandeelhouders wordt die tot nu toe voornamelijk gebruikt voor het aflossen van schulden. Een ander voordeel van de hogere schakelsnelheid bij familiebedrijven is dat op de ruime arbeidsmarkt snel hoog gekwalificeerd personeel aangetrokken kan worden als de vooruitzichten verbeteren. Tijdens de recessie bleven de kostenbesparingen via ontslagrondes bij deze ondernemingen echter relatief beperkt. ‘Bij belangrijke beslissingen geldt binnen familiebedrijven vaak

een heel andere tijdshorizon dan binnen bijvoorbeeld bedrijven met een beursnotering. Die worden elke drie maanden afgerekend op de kwartaalcijfers,’ vertelt Flören. Voor familiebedrijven is de druk om op zeer korte termijn te presteren veel lager, zodat continuïteit op de lange termijn meestal het uitgangspunt is. ‘De aandeelhouders zijn meer betrokken bij de onderneming en dat komt de stabiliteit ten goede. Het gevolg is dat familiebedrijven tijdens economisch zwakke periodes vaker kiezen om in te teren op het vermogen dan voor een ontslagronde.’

Masha Bril

Optimaliseren pensioen draait om meer dan fiscaal voordeel Een directeur-grootaandeelhouder kan op verschillende manieren sparen voor zijn oude dag. Voordeel kan worden behaald door allereerst de strategie onder de loep te nemen.

Plannen uitbroeden

Flören doet al twintig jaar onderzoek naar familiebedrijven in Nederland aan Nyenrode Business Universiteit. De relatief sterke focus op de lange termijn en op continuïteit is in zijn ogen een duidelijk voordeel voor deze ondernemingen: ‘Er gaat veel aandacht uit naar opvolgingsproblemen en het risico van ruzies, waardoor de grote kracht van familiebedrijven vaak minder goed naar voren komt. Uit mijn onderzoeken blijkt dat het personeel van familiebedrijven meer tevreden is dan bij andere ondernemingen. Bovendien bestaan deze ondernemingen vaak langer en zijn ze op de lange termijn financieel succes­voller.’ Het vermogen om in het huidige klimaat snel te schakelen vormt een deel van de basis onder dat succes. ‘Het aantal overnamekansen is groot en er zijn volop goed opgeleide mensen op de arbeidsmarkt beschikbaar,’ zegt Flören. ‘Hoewel de vooruitzichten per sector nog sterk verschillen, zou ik directeuren en eigenaren van familiebedrijven willen aanraden om, als de tijd rijp is, in 2011 alle plannen te gaan uitvoeren waarop de afgelopen twee jaar is gebroed.’

Pensioen opbouwen in eigen beheer of bij een verzekeraar, in privé een (bancaire) lijfrente af­sluiten, sparen in box 3 of vermogen opbouwen in de vennootschap. De directeurgroot-aandeelhouder (DGA) heeft nogal wat mogelijkheden om te sparen voor zijn pensioen. Bij de keuze heeft pensioenoptimalisatie de voorkeur boven maximalisatie. Optimaliseren houdt in dat de totale belastingdruk (onder andere inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting en erfbelasting) bij het overhevelen van de in de vennootschap verdiende gelden naar privé zo laag mogelijk is.

Zonde

Pensioen in eigen beheer wordt vaak opgebouwd omdat de BV hiermee een fiscale aftrekpost genereert. Dit levert echter niet altijd het gewenste resultaat op. Niet zelden moet over pensioenuitkeringen

Pensioenoptimalisatie heeft de voorkeur boven maximalisatie

Familiebedrijven als percentage totale bedrijfsleven GROOT-BRITTANNIË

69%

NEDERLAND

DUITSLAND

69%

95%

FINLAND

86%

OOSTENRIJK FRANKRIJK

75%

80%

BELGIË

70%

SPANJE

93%

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

bron: Rapport Family Business in the Netherlands (Nyenrode Business Universiteit)

85%

ITALIË

uit te gaan van optimalisatie in plaats van maximalisatie kan voordeel worden behaald. Dit gebeurt door bij de pensioenopbouw rekening te houden met de hoogte van het inkomen in box 1 na pensioeningangsdatum. Hierbij worden afhankelijk van de hoogte van het hoogste vennootschapsbelastingtarief dat voor de onderneming van toepassing is, de eerste twee of drie schijven in de inkomstenbelasting in box 1 met pensioen ‘opgevuld’, rekening houdend met bijvoorbeeld de hypotheekrenteaftrek. Dit kan onder andere worden bereikt door met terugwerkende kracht pensioen op te bouwen (onder voorwaarden) of te opteren voor een volledig verzekerd pensioen. Als het optimum (reeds) is bereikt, kan het verstandig zijn de pensioenopbouw stop te zetten. Het salaris van de DGA zal dan wel moeten stijgen, immers geen enkele ‘normale’ werknemer

52% aan inkomstenbelasting worden betaald, terwijl de premies tegen een lager percentage fiscaal zijn afgetrokken. Dat is zonde, zeker omdat door middel van dividenduitkeringen gelden op een goedkopere manier de BV kunnen verlaten. Het belastingtarief ligt daarbij tussen de 40% en 43,75%, afhankelijk van het geldende tarief voor de vennootschapsbelasting. Bij een toegezegde indexatie van het pensioen en een daarop niet afgestemd beleggingsbeleid kan bij eigen beheer zelfs de situatie ontstaan dat in de uitkeringsfase een deel van de toevoeging aan de pensioenvoorziening fiscaal niet kan worden afgetrokken. Immers, om kosten fiscaal af te kunnen trekken, dienen er ook opbrengsten te zijn. Als de ondernemingsactiviteiten zijn gestaakt, zorgen alleen beleggingen voor opbrengsten. Vanuit fiscaal oogpunt kan het van belang zijn om (bijvoorbeeld) aandelen met een positief verschil tussen werkelijke waarde en boekwaarde geleidelijk te verkopen tijdens de uitkeringsfase. Door bij het pensioen van de DGA

zal ermee instemmen dat zonder salarisstijging zijn pensioenopbouw wordt stopgezet.

Aftrekpost

Doordat er geen pensioen meer wordt opgebouwd ontstaat er fiscaal gezien een pensioentekort. Door een bedrag ter grootte van dit fiscaal tekort in een (bancaire) lijfrente te ‘investeren’ wordt een aftrekpost in box 1 gecreëerd. Daarnaast hoeft over de waarde van de bancaire lijfrente geen vermogensrendementsheffing te worden betaald. Meer informatie over het pensioen van de DGA is te vinden op www. financialfocus.nl.

Naam: Masha Bril Functie: Specialist Toekomstvoorzieningen Expertise: Pensioenen, kapitaalverzekeringen, banksparen en gouden handdrukken [email protected]

14

Onverzekerd meesterwerk De Nachtwacht was – door zijn onschatbare waarde – niet verzekerd toen het in 2003 buitenom naar een andere zaal in het Rijksmuseum werd verplaatst

vertrouwenskwestie

De emoties van vermogensoverdracht Het overdragen van vermogen aan de kinderen is een proces dat veel gevoeligheden met zich mee kan brengen. Psycholoog Jeffrey Wijnberg weet hoe misverstanden en ruzies binnen de familie kunnen worden voorkomen. Niet lenen, maar weggeven Volgens psycholoog Jeffrey Wijnberg moet vermogensoverdracht altijd de vorm van een gift hebben en geen verkapte lening zijn. Lenen aan familie is volgens hem garantie voor ruzie. ‘De ontvanger van een lening krijgt met de transactie de bevestiging dat de gever het kan missen. Voor de gever is het echter een groot gebaar. Daarom steekt het als de ontvanger vervolgens uitgebreid op vakantie gaat. Zegt een ouder daar wat van, dan vindt het kind hem een zeur. Kortom, het is beter om geld te geven.’

Draag uw vermogen eerder over

De meeste ouders starten met vermogensoverdracht als hun kinderen zo rond de veertig zijn. En dat is jammer, vindt Wijnberg. Juist op dat moment is het kind zelf al financieel gesetteld.

Hij pleit er dan ook voor om eerder te geven. ‘Bij twintigers is de behoefte aan extra financiële middelen groot. Bijvoorbeeld voor de aankoop van een eigen huis. Dan is de impact van een schenking veel groter.’

vijftiende levensjaar zijn kinderen heel beïnvloedbaar door het gedrag van ouders, ook door de manier waarop ze met geld omgaan. Door in die periode goed omgaan met geld te stimuleren, leg je de basis voor later.’ Daarbij moeten de ouders alert zijn op het uitleven van de eigen frustraties, vindt de psycholoog. ‘Ouders roepen vaak dat ze zo hard hebben gewerkt om iets achter te laten voor de kinderen. Maar als het om de overdracht gaat, maken ze de kinde-

Ouders moeten alert zijn op het uitleven van de eigen frustraties Geef het goede voorbeeld

‘Veel ouders maken zich zorgen of de kinderen later wel met het vermogen om kunnen gaan. Een kwestie van al vroeg het goede voorbeeld geven, weet Wijnberg. ‘Tot ongeveer het

ren graag duidelijk dat ze het niet voor niets hebben gekregen.’ Wijnberg vermoedt daarbij enige jaloezie. Lachend: ‘Misschien hadden de ouders het zelf ook wel makkelijker willen hebben.’

Op de divan bij psycholoog Jeffrey Wijnberg

Heb vertrouwen in uw kinderen

Volgens Wijnberg hebben ouders in de regel te weinig vertrouwen in de bekwaamheid van hun kinderen om goed met geld om te gaan. Uit zijn praktijk weet hij dat veel vermogenden de omvang van hun bezit verborgen houden voor de kinderen. In ieder geval tot ze volwassen zijn. Ten onrechte, stelt Wijnberg. Openheid is juist belangrijk, vindt hij. ‘Hoe eerder duidelijk is dat er vermogen is, hoe sneller kinderen zich kunnen ontwikkelen om daar goed mee om te gaan. Daarbij geholpen door de ouders.’ Anders is er de kans dat ze voor het eerst met het kapitaal worden geconfronteerd bij het overlijden van de ouders. ‘Je hoeft niet in detail de bankafschriften met je kinderen door te nemen, maar laat ze wel weten of het om een kapitaal van 10.000 euro of 5 miljoen euro gaat.’ Wijnberg adviseert ouders overigens geen al te hoge verwachtingen te hebben van zo’n eerste gesprek. ‘Zeker tieners nemen het voor kennisgeving aan en gaan door met hun leven. Eventuele vragen komen later en dat is precies de bedoeling. ’

Wijnberg is gespecialiseerd in provocatieve psychotherapie en hanteert een uitdagende humoristische stijl, waarbij hij niet schroomt advocaat van de duivel te spelen of mensen te confronteren met hun eigen inconsequente gedragingen. De workshop die Wijnberg recent gaf voor klanten van ABN AMRO MeesPierson die bezig zijn met vermogensoverdracht, zorgde dan ook voor de nodige hilariteit. [email protected]

Laat de vrouw het regelen

Wijnberg adviseert om binnen het gezin de vrouw de vermogensoverdracht te laten regelen. Alleen de vrouw heeft volgens hem de juiste moraal voor gelijke behandeling van iedereen. ‘Vrouwen hebben de eigenschap om verantwoordelijkheid voor iemand te nemen. Wat niet betekent dat ze het alleen moet doen,’ betoogt de psycholoog. ‘Als de vrouw de geldstromen regelt, zal ze openstaan voor de wensen van bijvoorbeeld de man.’

Verzekeren

Transport van kunstwerk vol valkuilen Soms is het vervoer van een kunstwerk noodzakelijk, bijvoorbeeld wanneer het wordt uitgeleend aan een museum. Niet altijd zijn de waardevolle spullen in dergelijke gevallen ook verzekerd. Zelfs een klein voorval kan bij kostbare objecten een aanzienlijke waardevermindering tot gevolg hebben. Een goede kunstverzekering zal dit soort schade vergoeden. Dat geldt ook voor situaties waarin de kunst van de ene naar de andere locatie wordt verplaatst. Wanneer de kunstbezitter een schilderij uitleent aan een museum is het goed gebruik dat dit museum het transport verzorgt en een verzekeringsdekking regelt ‘van spijker tot spijker’. Bij gerenommeerde instellingen zijn het verpakken van het

object, het vervoer en de polis in de regel van hoge kwaliteit. Toch kan er wat mis gaan (zie nevenstaand kader.) Wanneer het een zeer kostbaar of kwetsbaar schilderij betreft, doet de kunstbezitter er verstandig aan kritisch te zijn op de wijze van transport. Zeker als het schilderij een lange reis moet afleggen met verschillende vervoersmiddelen. Trillingen, schokken en plotselinge veranderingen in temperatuur of luchtvochtigheid kunnen immers desastreus zijn. Een gespecialiseerde transportkist als de Turtle van kunstvervoerder Hizkia van Kra-

lingen kan in bepaalde gevallen een goede keus zijn. Wanneer de kunstbezitter kunst naar een galerie laat brengen voor een bruikleen of voor consignatie, is het belangrijk dat de galerie voldoende ervaring heeft met vervoer en verzekering. Er is uiteraard niets op tegen het object op de eigen polis verzekerd te houden.

Vakantiewoning

Er kunnen meer momenten zijn waarop het kunstwerk moet worden vervoerd. Bijvoorbeeld als het stuk wordt meegenomen naar de vakantiewoning, in binnen- of buitenland. Houd dan rekening met het feit dat veel polissen een zogenaamde locatiedekking kennen, waardoor het kunstwerk niet meer is verzekerd wanneer de eigenaar het vanuit de hoofdwoning meeneemt. Wordt het stuk goed verpakt naar een restaurateur gebracht, vraag dan hoe die zijn verzekering geregeld heeft. Dit voor het geval dat de restauratie door brand of diefstal overbodig wordt, maar de waarde van het object wel moet worden geclaimd. In de meeste gevallen zal de restaurateur een adequate polis hebben. De kans dat die ook schade dekt die is veroorzaakt door de restauratie of het schoonmaken is echter gering.

Maar er zijn kunstpolissen die zelfs die schade meeverzekeren.

Na de aankoop

Een kunstverzekering moet aansluiten bij de wensen van de kunstliefhebber. Stel, deze wordt op slag verliefd op een gouache tijdens een zakenreis in het buitenland en besluit onmiddellijk tot aankoop. Niet het ideale moment om uit te zoeken welke risico’s de aankoopverzekering van de creditcard nu precies dekt. Dan is een all risks-kunstpolis aantrekkelijk omdat deze de meeste van de nieuwe aankopen meteen verzekert vanaf het moment van aankoop. Dit levert de kunstbezitter gemak en gemoedsrust op.

heilige stukken Tijdens de restauratie van een katholieke kerk worden de heiligenbeelden door een professioneel vervoersbedrijf naar de restaurator gebracht. De beelden worden in speciale kisten vervoerd en de vrachtwagens rijden niet harder dan 50 kilometer per uur, iedere hobbel in de weg mijdend. Na de restaura-

Naam: Geert Offergelt Functie: Hoofd Private Insurance bij ABN AMRO MeesPierson Expertise: Verzekeringen voor vermogende particulieren [email protected]

tie worden de beelden weer terugvervoerd. Wanneer het beeld van de heilige Antonius weer ‘veilig’ op zijn voetstuk staat, blijft een medewerker van het transportbedrijf met zijn mouw haken aan de staf van de heilige, waardoor het beeld van zijn sokkel schuift en ter aarde stort. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen ligt het beeld alsnog in stukken op de vloer.

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

15

Beter leren beleggen

Opgebouwd sinds 1977

Nieuwe data beleggingsopleidingen Nyenrode staan op www.abnamro.nl/nyenrode

De kunstcollectie van de bank omvat werken van Constant, Karel Appel en Marlene Dumas

5 vragen aan

Het beste van twee kunstwerelden

Naam: Ellen Bossink Functie: Directeur Den Haag Expertise: Vermogende particulieren en dga’s [email protected]

Een frisse benadering van de kunstcollecties van ABN AMRO en MeesPierson inspireert medewerkers en klanten. Vijf vragen aan kantoordirecteur Den Haag Ellen Bossink over het project Kunst op kantoor.

1

Wat is kunst op kantoor? ‘In het proces van het samengaan van de twee banken is het de intentie om alle kantoren opnieuw met kunst aan te kleden. In veel ABN AMRO-kantoren hangt nu nog een beperkt deel van de hedendaagse collectie van de bank en een serie zwart-witfotografie. In de kantoren van MeesPierson hangt een deel van de meer klassieke Fortis-kunstcollectie. Doel is het beste van twee werelden te bereiken door de collecties samen te voegen.’

2

Hoe is dat aangepakt? ‘Samen met een kunstcurator is de collectie opnieuw bekeken. Bij het selecteren van de kunststukken is er gezocht naar combinaties van werken die elkaar op de een of andere manier versterken. Of de ruimte waarin ze zich bevinden. Oud en nieuw. Traditie en toekomst. Rechtlijnig en grillig. Kleurrijk en sober. Vakmanschap en nieuwe media.’

3 In kantoor Den Haag hangt een schilderij van de Duitse kunstenaar Thomas Scheibitz

Kun u een voorbeeld geven? ‘Een van mijn favoriete combinaties hangt hier in Den Haag in de ruimte tussen de spreekkamers. Een groot schilderij van een huis van de Duitse kunstenaar Thomas Scheibitz. tegenover een immense antieke kast. Een mooie combinatie; de oude kast als symbool

voor tradities en vakkennis. Het huis van Scheibitz symboliseert de bank van nu. Klaar voor de toekomst. Gebouwd op een stevig fundament.’

4

Kunnen klanten de kunst ook komen bekijken? ‘Jazeker. Ik hoor hier op kantoor collega’s regelmatig enthousiast aan klanten vertellen wat er te zien is. Alle medewerkers hebben bij de start van het project een rondleiding gekregen van de curator. De collectie is bij bijna alle afspraken met klanten op kantoor onderwerp van gesprek!’

5

Zijn er nieuwe stukken aangekocht voor het project? ‘De kunstwerken zijn stuk voor stuk afkomstig uit de bestaande collecties van MeesPierson en ABN AMRO. Sommige klanten zijn verrast dat ABN AMRO nog over kunst beschikt. Dan leggen we uit dat vlak voor de overname een beschermconstructie rond de collectie is opgeworpen. Hierdoor is de collectie nog steeds in het bezit van de bank. Het is bijzonder dat de twee collecties nu bij elkaar kunnen komen.’

Oproep Het voornaamste doel van Financial Focus is om klanten van ABN AMRO MeesPierson op een toegankelijke en heldere wijze te informeren over trends en ontwikkelingen die hen in alle verschillende facetten van hun (financiële) leven raken. Als lezer heeft u na de voorgaande pagina’s een mening kunnen vormen over deze krant. De redactie nodigt u uit om deze met haar te delen en er zo aan bij te dragen dat de volgende Financial Focus nog beter kan aansluiten bij uw informatiebehoefte. Dat kan via de enquête op: www.financialfocus.nl

Colofon & Disclaimer Financial Focus Een uitgave van ABN AMRO MeesPierson nummer 4, februari 2011 Voor vragen of suggesties kunt u contact opnemen met uw private banker of ABN AMRO MeesPierson Redactie Financial Focus (AF 1540) Postbus 283, 1000 EA Amsterdam [email protected] Redactie: Bastiaan Braams, Karin Imming-Jonker, Agnies Lobbezoo, Michiel Pekelharing, Peter Rikhof, Hans Peter Roel, Cleo Scheerboom, Ben Steinebach, Jeroen Vegt, Steven Versluis, Marloes Wesselink, Gitte Wouters, Madieke Zwetsloot Vormgeving: Sven van Pel Lithografie: GPB Media, Leiderdorp

Over ABN AMRO MeesPierson ABN AMRO MeesPierson is een handelsnaam van ABN AMRO Bank N.V. ABN AMRO Bank N.V. is gevestigd aan de Gustav Mahlerlaan 10 (1082 PP) te Amsterdam (Nederland). Het internetadres van ABN AMRO MeesPierson is www.abnamromeespierson.nl. ABN AMRO Bank N.V. heeft een bankvergunning van De Nederlandsche Bank N.V. en is opgenomenin het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) onder nummer 12000004. ABN AMRO Bank N.V. kan optreden als: - aanbieder van betaal-, spaar- en krediet-producten; - bemiddelaar en adviseur van betaal-, spaar-, krediet- en verzekeringsproducten; - beleggingsonderneming voor alle beleggingsdiensten, beleggingsactiviteiten en nevendiensten. Informatie over de klachtenregeling van ABN AMRO Bank N.V. en de geschilleninstantie waarbij ABN AMRO Bank N.V. is aangesloten kunt u vinden op www.abnamro.nl/klachtenregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024 (€ 0,10 per minuut). Op ABN AMRO Bank N.V. zijn het beleggers-compensatiestelsel en het depositogarantie-stelsel van toepassing. Meer informatiedaarover kunt u vinden op: www.abnamro.nl/ garantieregeling of opvragen via telefoonnummer 0900-0024.

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl

ABN AMRO Bank N.V. is ingeschreven in het Handelsregister K.v.K. Amsterdam onder nummer 34334259. Het BTW-identificatienummer van ABN AMRO Bank N.V. is NL820646660B01. Algemene Disclaimer De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door ABN AMRO Bank N.V. en is bedoeld als informatie in algemene zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of 2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op door ABN AMRO Bank N.V. aangeboden financiële instrumenten en beleggingsdiensten verleend door ABN AMRO Bank N.V. kunt u vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening ABN AMRO N.V. en het Informatieblad Effectendienstverle-ning ABN AMRO Bank N.V. die verkrijgbaar zijn via www.abnamro.nl/beleggen. Hoewel ABN AMRO Bank N.V. tracht juiste, volledige en actuele informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden, verstrekt ABN AMRO Bank N.V. expliciet noch impliciet enige garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist, volledig of actueel is. ABN AMRO Bank N.V. aanvaardt geen aanspra-kelijkheid voor druk- en zetfouten. De in dit document opgenomen informatie kan worden

gewijzigd zonder voorafgaand bericht. ABN AMRO Bank N.V. is niet verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. ABN AMRO Bank N.V. en/of haar agenten of onderaannemers aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met inbegrip van gederfde winst), die op eni-gerlei wijze voortvloeit uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of het gebruik daarvan. ABN AMRO Bank N.V. , of de rechthebbende, behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten, merkrechten, octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch materiaal en logo’s). Het is niet toegestaan de informatie uit dit document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ABN AMRO Bank N.V. of rechtmatige toestemming van de rechthebbende. U mag de informatie in dit document wel afdrukken voor uw eigen persoonlijk gebruik. US Person Disclaimer ABN AMRO Bank N.V. (“ABN AMRO”) is geen geregistreerde verzekerings- of bankinstelling zoals bedoeld in de federale wetgeving en de wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is ABN AMRO Bank N.V. daarom niet toegestaan financiële diensten en/of producten, waaronder diensten en/of producten op het gebied van betalingsverkeer (waaronder het accepteren of het aanbieden tot het doen van stortingen), leningen, verzekeringen, hypotheken of creditcards aan

te bieden aan Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. ABN AMRO Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in respectievelijk de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934 en de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, noch in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Tenzij zich op grond van de hiervoor genoemde wetten een uitzondering voordoet, is de effectendienstverlening van ABN AMRO Bank N.V. inclusief (maar niet beperkt tot) de hierin omschreven producten en diensten, alsmede de advisering daaromtrent niet bestemd voor Amerikaanse ingezetenen [“US Persons” in de zin van vorenbedoelde wet- en regelgeving]. Dit document of kopieën daarvan mogen niet worden verzonden of meegebracht naar de Ver-enigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan Amerikaanse ingezetenen. Onverminderd het voorgaande is het niet de intentie de in dit document beschreven diensten en/of producten te verkopen of te distribueren of aan te bieden aan personen in landen waar dat ABN AMRO Bank N.V. op grond van enig wettelijk voorschrift niet is toegestaan. Een ieder die beschikt over dit document of kopieën daarvan dient zelf na te gaan of er wettelijke beperkingen bestaan tegen de openbaarmaking en verspreiding van dit document en/of het afnemen van de in dit document beschreven diensten en/of producten en zodanige beperkingen in acht te nemen. ABN AMRO Bank N.V. is niet aansprake-lijk voor schade als gevolg van diensten en/of producten die in strijd met de hiervoor bedoelde beperkingen zijn afgenomen.

16

Sportveldjes jeugd zijn nodig Buurten en wijken raken vol. Op straat spelen is iets uit het verleden (bron: Prof. dr. Paul Verweel, Krajicek Leerstoel)

Eigen STICHTING beeld. Voor de praktische zaken overlegde hij met zijn netwerk. ‘Ik was zelf nog behoorlijk jong en onervaren, en zij hadden al veel ervaring opgedaan in het bedrijfsleven.’ Toch noemt Krajicek het begin ‘pionieren’. ‘Ik was de eerste Nederlandse topsporter met een foundation. Het idee was om het gewoon maar te doen en te zien wat het bracht.’ Dat laatste pakte goed uit. Wat begon

Waar Krajicek bij het oprichten van de foundation de hulp van anderen moest inroepen, wordt de foundation nu zelf als expert geraadpleegd. Het sluit aan bij de langetermijnvisie van de naamgever. ‘De foundation wil zich ontwikkelen tot een autoriteit op het gebied van sport in de wijken. Een autoriteit die zijn deskundigheid ter beschikking stelt aan anderen. Daarvoor willen wij nog meer kennis ont-

‘Ik was de eerste Nederlandse topsporter met een foundation’

Topsport in charitas

Vijfentwintig jaar was tennisser Richard Krajicek toen hij een foundation oprichtte om kinderen in achterstandswijken te laten sporten. Sindsdien heeft hij zijn sporen verdiend op het gebied van charitas. De tennisser vertelt over goed doen en jezelf misbaar maken.

Een tennisclinic voor buurtkinderen op een sportveldje in de Amerikaanse wijk The Bronx in 1997 zette tennisser Richard Krajicek (39) aan het denken over charitas. Het goed onderhouden veld in een verder verpauperde buurt bood kinderen die dat anders niet konden betalen de kans om te sporten. Het beheer werd geregeld door de Arthur Ashe Foundation, opgericht door de in 1993 overleden A merikaanse tennisser. Krajicek, die het jaar daarvoor het

prestigieuze tennistoernooi Wimbledon had gewonnen was onder de indruk. De definitieve beslissing om een soortgelijk initiatief te starten kwam even later in de Haagse wijk Regentesse-Valkenboskwartier, in die tijd een achterstandswijk. Krajicek: ‘Ik werd daar gehuldigd door de gemeente Den Haag met een clinic bij de tennisvereniging Breekpunt. Hartverwarmend hoe ik daar ben ontvangen. Daar zag ik ook de cijfers; slechts 20% van de kinderen in deze wijk was

ACTUALITEIT

lid van een sportvereniging. Tegen 80% in andere wijken. Daar moest ik iets aan doen.’ Krajicek ging zich inzetten voor het stimuleren van sportieve activiteiten voor jongeren in die wijken waar de mogelijkheden beperkt zijn.

Uitwerking

Het doel was duidelijk, nu de uitwerking nog. Krajicek had de foundations van Ashe en de Amerikaanse basketbalspeler Michael Jordan als voor-

als een kleinschalig Haags initiatief is uitgegroeid naar een landelijke stichting met meer dan zeventig playgrounds, beheerde sportveldjes waar kinderen op een veilige manier kunnen sporten. Krajicek: ‘We ondersteunen daarnaast meer dan tachtig jongeren met studiebeurzen en dat zal alleen maar meer worden. En er is de Krajicek Leerstoel met een heel goede professor (Paul Verweel, red.) die onderzoek doet naar de maatschappelijke betekenis van sport.’ Volgens Krajicek is het succes te danken aan de beheerste groei. ‘Zo kunnen wij ook op de langere termijn betrokken blijven bij de playgrounds en de jeugd. Onder andere door veel tijd in het beheer van elk sportveldje te steken. Vanuit de buitenwereld wordt er nog wel aan ons getrokken, maar de foundation heeft altijd gehamerd op een rustige en zorgvuldige groei. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen.’

Richard Krajicek en ABN AMRO De bank is sponsor van de Richard Krajicek Foundation en van het ABN AMRO World Tennis Tournament. ABN AMRO is al vanaf het eerste toernooi in 1974 betrokken bij het ABN AMRO World Tennis Tournament. Richard Krajicek is toernooidirecteur.

wikkelen door middel van de leerstoel en onderzoeken. Maar vooral blijven wij onze kennis halen uit de praktijk. Daar ligt onze kracht.’

Afstand

Vanaf het begin was duidelijk dat de foundation ook zonder de naamgever moest kunnen draaien. Dat is gelukt, legt Krajicek uit. ‘De foundation draait bijna geheel op private donaties en is sinds 2002 volledig onafhankelijk van mijn bijdragen. Er zijn de belangrijke sponsors ABN AMRO en Danone. Verder zijn wij beneficiënt van de Vriendenloterij. En ontvangen wij gelden van fundraising door individuele donateurs, zoals de lokale tennisvereniging of bedrijven.’ De tennisser besteedt een groot deel van zijn tijd aan het onder de aandacht brengen van zijn foundation. Onder andere bij de overheid. ‘Vorig jaar hebben wij voor het eerst een subsidie van de overheid gekregen: 100.000 euro van het ministerie van Wonen, Wijken en Integratie.’ Het feit dat hij misbaar is, stemt Krajicek positief. ‘Uitgangspunt van de foundation is altijd geweest dat zij zonder mij ook zou kunnen draaien en van belang moet kunnen zijn.’ Krajicek blijft als persoon betrokken. ‘Het is interessant en leuk om te zien hoe de jongeren, de sportleiders en de bewoners inzet en ambitie tonen om iets moois te maken van hun eigen leven en dat van anderen in hun buurt.’

OPLEIDING

Jaarlijkse financiële rapportage komt eraan

Nieuwe data beleggingsopleiding Nyenrode

Ieder jaar ontvangen klanten van ABN AMRO MeesPierson diverse rapportages van fiscaalgerelateerde producten en diensten over het afgelopen jaar. Samen geven deze een compleet overzicht van de financiële situatie bij ABN AMRO MeesPierson. De rapportages worden niet tegelijk verstuurd, daarom hieronder een opsomming. Hoewel het Financieel Jaaroverzicht als uitgangspunt voor de belastingaangifte dient, worden garantiemandaten hierop niet vermeld, omdat

In samenwerking met Nyenrode Business Universiteit biedt ABN AMRO MeesPierson exclusieve opleidingen voor particuliere beleggers. Het opleidingsprogramma omvat een Leergang Beleggen en een Masterclass Beleggen. Het opleidings­programma biedt de kans de basiskennis van beleggen intensief uit te breiden. Deelnemers leren de beleggingsportefeuille aan te passen aan de eigen doelstellingen, de marktomstandigheden en persoonlijke financiële mogelijkheden. In de Masterclass Beleg-

deze zeer specifiek zijn en niet breed afgenomen worden binnen de bank. Het Coupon- en Dividendoverzicht wordt met ingang van dit jaar opgenomen in de Vermogensrapportage. Klanten ontvangen – indien van toepassing – de volgende overzichten: • Financieel Jaaroverzicht rond 26 februari • Vermogensrapportage begin februari • Opgave van de waarde van garantiemandaten rond 26 februari

gen maken deelnemers kennis met alle facetten van beleggen: van de activiteiten van een trader in een dealingroom tot het werk van een hedgefundmanager. De voorgaande edities

van de opleiding waren succesvol. Deelnemers waren met name tevreden over de inhoud en de presentaties van de experts. Ervaar het zelf en schrijf u in.

Masterclass Beleggen III

Leergang Beleggen III

dinsdag 5 april 2011 maandag 16 mei 2011 woensdag 8 juni 2011 dinsdag 28 juni 2011

zaterdag 16 april 2011 zaterdag 25 juni 2011

(van 14.00-21.30 uur)

(van 10.00-15.30 uur)

Meer informatie over de opleidingen en de wijze van inschrijven staat op www.abnamro.nl/nyenrode.

Uitgave 19-02-2011 www.abnamromeespierson.nl