AMBASSADE VAN HET KONINKRIJK
DER MIN,
R O Y A L
NEDERLANDEN v.
N E T H E R L A N D S EMBASSY
Onderwerp:
Referendum/Souvereiniteit van W e s t m i n s t e r .
'NU*. Fotono.
15
m. \m A,o,//fflV^>
DOSSIER
No. 259/78.
• Londen, 13 j a n u a r i
1^7%
Toen M i n i s t e r C a l l a g h a n op 4 j u n i j . 1 . i n Luxemburg een p a k k e t d e s i d e r a t a met b e t r e k k i n g t o t h e t B r i t s e EEGl i d m a a t s c h a p t e r t a f e l b r a c h t , hoorde behoud van de souv e r e i n i t e i t van de "Mother o f P a r l i a m e n t s " daar n i e t t o e . Toen h i j e c h t e r k o r t daarop i n h e t EEG-debat i n h e t Lagerh u i s o p t r a d , was h e t j u i s t d i t aspect waarmee h i j de d i s c u s s i e opende. Deze d i s c r e p a n t i e t o o n t op overtuigende w i j z e aan d a t de onderhavige k w e s t i e e r een i s waarmee h e t V e r e n i g d K o n i n k r i j k i n t e r n moet z i e n k l a a r t e komen. I s d i t e c h t e r een w e z e n l i j k e k w e s t i e o f i s het i n de t o e n m a l i g e woorden van Deputy U n d e r - S e c r e t a r y , F o r e i g n and Commonwealth O f f i c e , S i r O l i v e r W r i g h t : " l a r g e l y a f a l s e p r o b l e m u n l e s s f o r p o l i t i c a l reasons i t w i l l be t u r n e d i n t o a r e a l problem" ? Het
v
z i e t e r n a a r u i t d a t evengenoemde " p o l i t i c a l /fa/ s o n s " z i c h b e g i n n e n t e doen gelden. Naarmate t e B r u s s e l At/rf^^ o f f i c i e e l g e p r e s e n t e e r d e d e s i d e r a t a gehoor i s ge¬ r vonden en de ( h e r ) o n d e r h a n d e l i n g e n tegemoetkoming eraan r e &
voor
/ //Jl/As ' " s t e l l e n , b l i j f t de a n t i - m a r k e t e e r s Mw4J m i n d e r over om z i c h t e g e n a f t e z e t t e n . Omgekeerd evenr e d i g i s b i j g e v o l g de n a d r u k , d i e h i e r t e lande gaandeweg w o r d t g e l e g d op h e t s o u v e r e i n i t e i t s a r g u m e n t , waar de o v e r i g e acht EEG-leden "geen boodschap aan hebben". Een tegemoetkoming aan zekere bezorgdheden op d i t p u n t , welke dusver b i j u i t s t e k door M i n i s t e r M i c h a e l Foot /iTLj onder woorden werden g e b r a c h t , b e s t o n d i n de i n s t e l l i n g HÓ " y Committees" i n L a g e r - en H o g e r h u i s , d i e mogel i j k e knelpunten voor het Verenigd K o n i n k r i j k i n u i t -BrusselDe heer M i n i s t e r v a n B u i t e n l a n d s e Zaken te 's-Gravenhage. 9005-4-73
i
n
V
a
v o o r u i
n
S
c
r
u
t
i
n
t ; z i c n
t
- 2 -
13 Januari 1 9 7 %
Brussel verwacht bare wetgeving t i j d i g dienen te signaleren. Thans i s d i t aspect door M i n i s t e r Tonv Benn, wiens economische argumenten gaandeweg aan kracht l i j k e n te v e r l i e t e n , overgenomen en - a t naar het voorkomt minder o n m i d d e l l i j k c o n s t i t u t i o n e l e oogmerken - opgeblazen t o t emotionele proport i e s . I n een open b r i e f aan de achterban i n z i j n k i e s d i s t r i c t , 2uid Oost B r i s t o l , h e e f t h i j betoogd dat v i j f fundamentele
rechten welke de k i e z e r d i r e c t of i n d i r e c t onder het B r i t s e parlementaire democratische s t e l s e l b e z i t door het &üG-lidmaatschap worden g e w i j z i g d ro n i e t t o t een a a n f l u i t i n g gemaakt. Toer d e t a i l s van deze redenering v e r w i j s i k naar de hiemevensgaande t e k s t van 2° december j . 1 . Het deze eerste negatieve standpuntbepaling door een K a b i n e t s l i d sedert de topconferent i e van P a r i j s , l u i d e n d e , dat het Verenigd K o n i n k r i j k ophoudt •an independent s e l f - g o v e r o i n g n a t i o n " t e z i j n en " i n t o one Province o f a Western Europeen s t a t e " wordt gemaakt, l i j k t het s t a r t s c h o t t e 3 i j n gegeven voor de referendum-campagne. Door de door 3enn gelegde nadruk op een aspect, dat n i e t i n (her)onderhandeling i s , v e r t o l k t h i j het standpunt, dat Engeland de S,G. d i e n t t e v e r l a t e n ongeacht het r e s u l t a a t van de heronderhandelingen. M o e i l i j k v a l t aan t e nemen dat deze b r i e f hem i n dank i s afgenomen door Premier Wilson, d i e zich t e P a r i j s z o j u i s t h e e f t gecommitteerd v o o r t g e z e t E.G.-lidmaatschap aan t e ¥evelen b i j een bevredigend r e s u l t a a t van de (he r)onde rhande1inge n. I n de pers i s gespeculeerd dat deze o p e n l i j k e r e b e l l i e Tan Benn de v o o r b e r e i d i n g voer z i j n a f t r e d e n a l s M i n i s t e r zou z i j n a l s deel van z i j n s t r e v e n om u i t e i n d e l i j k W i l t o n a l s p a r t i j l e i d e r t e vervangen. Hoe d i t ook sij» er leek aanleiding voer V i l s c n om h e t z i j Benn d e f i n i t i e f t o t de orde t e roepen» h e t z i j t e bepalen dat het b e g i n s e l van c o l l e c t i e v e verantwoord e l i j k h e i d van het Kabinet n i e t van toepassing zou z i j n b i j de v o o r b e r e i d i n g van het referendum. Ben gelukkige samenloop h e e f t echter reeds een prompte r e p l i e k op Benn's argumentatie geproduceerd zonder dat Premier Wilson vooralsnog s e l f nsder k l e u r heeft moeten bekennen. Van een a l langer geleden voor 6 dezer vastgestelde toespraak - eveneens te B r i s t o l - h e e f t onderminister Hattersley gebruik gemaakt om het souvereiniteitsargument nader op z i j n - v o o r a l p r a k t i s c h e - merites t e toetsen. H i j wees op het b e t r e k k e l i j k e van de souverefciteitskwestie en het gevaar -daartegenover-
259/78. – 3 - 13 januari 1975 daartegenover van een Brits isolement bij een eventueel uittreden uit de E.G. Daar het intussen duidelijk wordt dat het resultaat van de (her)onderhandelingen, met name de principiële formule met betrekking tot de E.G.-budgetcontributie, niet verbluffend zal zijn en evenmin van grote invloed op de houding van de Britse kiezer, ziet het er naar uit dat straks de keuze wordt bepaald door het Benn-thema: soevereiniteit, of het Hattersley-therma: isolement. Beide standpunten kunnen emotioneel nog verder worden aangedikt doch anti- zowel als por-marketeers hebben thans hun Leitmotif gemarkeerd. Voor de argumentatie van de heer Hattersley verwijs ik naar de eveneens hiernevensgaande tekst, waarin de onderminister onder meer opvallende nadruk legde op de Eiropese Raas van Ministers in zijn uiteenzetting over het beperkte verlies van souvereiniteit: Ït remains possible t preserver the role of Parliament and so operate within the Council of Ministers that the legimate interests of the British people are invariably preserved. We can minimize the amount of sovereignty we lose”. Geconfronteerd met een klimaat, dat zich heel langzaam lijkt te wijzigen, voor zover tenminste opiniepeilingen een beter begrip/minder wanbegrip jegens de EEG juist registreren, hebben verschillende anti-EG groeperingen, zowel van linkse als rechts signatuur (anti-Common Market League, British Business for World Markets, Common Market Safeguards Campaign, Get Britain Out Campaign) zich verenigd in een nieuwe organisatie, geheten “National Referendum Campaign”, onder voorzitterschap van het Conservatieve parlementslid Marten en aldus vice-voorzitter de voormalige Labour Minister Douglas Jay. De vakbonden zijn in deze organisatie vertegenwoordigd door Jack Jones van de Transportarbeidersbond. Als doelstelling wordt niet expliciet het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de E.G. verlangd, maar worden de voorwaarden, die het jongste Labour partijcongres heeft aangenomen met betrekking tot de heronderhandelingen, met name wat betreft de volle handhaving van de nationale soevereiniteit en de afwijzing van E.G.-bepalingen aanziens de handel met derde landen, herhaald. Van de zijde der anti-marketeers is steeds geklaagd over het feit, dat hun visie te weinig publiciteit krijgt, - aangezien-
aangezien de media alle pro-EEG zijn. In dezelfde lijn ligt het door die zijde ingenomen standpunt dat het politiek onbehoorlijk is dat de britse europese commissioners, met name Sir Christopher Soames, een toespraak-toernee onderneemt om Europe hier te lande te van de conservatieve Partij met steun van de Europese Beweging.
Itelddala haaft P r a m i a r V l l a o n da voor r a f a r a a d u B in h a n d a n g a l a g d v n n aan klalnt^
van hat .n«ta->
s i n i s t a r a , ta w a t a n K d w a r d S h o r t , L a a d a r of tha U o u a a , Jaaaa C « l l a | ^ a n , F o r a i g n ó a c r e t a r 7 , a n K 0 7 J a n k i n o , Uoaa i>acrat r y . Q—n w o n d a r dat a a n clch v a n dasa "innar-oirola" uitganlotan T o a l a n d a M i n i s t e r Toojr B c n n t i j d i g m a t hogarganoaada briaf aan »ijn k i e s a r a te T o o r s c h i j n is gokoman an ook woordvoerder is T o o r da a n t i - M r k a t a e r s in h e t K a b i n e t , dia v a r v u l l i n g van da v o l g e n d e v o o r w a a r d e n n a s t r e v e n : 1 ) G e e n formele aanbeveling d o o r h e t K a b i n e t v o o r het r e s u l t a n t d e r (her)onderhandelingen an gaen d w a n g op K a b i n e t s l e d e n het r e s u l t a a t t« a a n v a a r d e n . 2) Vrijheid v o o r i e d e r K a b i n e t s l i d om zich tegen voortgezet l i d a a a t s c h a p u i t te spieken en in dit gev.-^l geen t o e p a s s i n g v a n da d o c t r i n e v a n c o l l e c t i e v e m i n i s t e r i ë l e v e r a n t w o o r d e l i j k heid v o o r een K a b i n e t s b e s l u i t . 3) ^e v r a a g s t e l l i n g dient in e e n v o u d i g e "ja" of "nee" vora p l a a t s te v i n d e n en de uiti:eb r a e h t e s t e a a e n d i e n e n n a t i o n a a l en n i e t p e r k i e s d i s t r i c t gateld te w o r d e n . 4 ) S t r i k t e g r e n z e n d i e n e n te w o r d e n gesteld aan de financiering v a n p r o - en a n t i z i e n s w i j z e n , welke in r a d i o en T 7 gelijke tijd m o e t e n k r i j g e n t o e g e m e t e n . M i n i s t e r B e n n , die in h e t K a b i n e t d u s i e t w a t in de kou s t a a t en o n d e r - L a b o u r - p a r l e m e n t s l e d e n v o o r n a m e l i j k zijn a a n h a n g a c e t v i n d e n in de T r i b u n e G r o u p , g e n i e t aanzienlijk meej steun in de gelederen v a n de p a r t i j , waarvan de executive h e m d e z e r dagen v e r k o o s tot v o o r z i t t e r van de commissie v o o r B i n n e n l a n d s e Z a k e n . H e t v o o r s t e l is thans gedaan deze c o m m i s sie gezamenlijke v e r g a d e r i n g e n te doen houden m e t de c o m m i s sie voor Bïiitenlandse Zaken onder leiding v a n de verstokte a n t i - a a r k e t e e r lan ilikardo. Gecombineerde vergaderingen van daze twee c o m m i s s i e s zouden n i e t alleen een betere greep b i e dan op de a a t o r i e v a n de (her)onderhandelingen en de v o o r b e raiding v a n h e t referendum dan h e t e e r d e r inge. telde "üonitoj ing C o a a i t t e e " , doch zouden tevens aan Kabinetsministers de -gelegenheid-
13 januari
No. 259/78. . —
1975.
gelegenheid bieden z i c h t e r z a k e u i t t e spreken, hetgeen Premier Wilson i n het kader Tan ovengenoemde M o n i t o r i n g Committee op procedure-gronden de kop kan i n d r u k k e n . Voor- en tegenstanders van het bfcjG-lidmaatschap gorden z i c h t e n s t r i j d e . En hoewel men de EKG-voorstanders van Conservatieve en L i b e r a l e h u i z e onrecht zou doen " t o take them f o r g r a n t e d " , l i j d t het geen t w i j f e l dat h e t de p r o marketeers i n de Labour P a r t y z i j n w i e r s t r a t e g i e en t a k t i e k de b e l a n g r i j k s t e b i j d r a g e kunnen l e v e r e n t o t een guns t i g e u i t s l a g van h e t referendum. De Ambassadeur, voor deze.
H.Th.
Schaapveld
