UVT 57 T HE
'77 '78
Verslag Technische Hogeschool Eindhoven
Verslag Technische Hogeschool Eindhoven
Studiejaar 1977-1978
Vastgesteld door de hogeschoolraad in de openbare vergadering d.d. 10 november 1980
N8: in dit jaarverslag zijn aileen die publikaties vermeld die niet zijn opgenomen in het wetenschappelijk verslag 1978 van de Technische Hogeschool Eindhoven.
2
Gedenkdatums
23juni 1956
stichting van de Technische Hogeschool Eindhoven IKB van 23 juni 1956)
19 september 1957 opening van de Technische Hogeschool Eindhoven door HM Koningin Juliana
3
lnhoud
7
Hogeschoolraad
8
College van bestuur
9
College van decanen
11
Onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen
15
Afdeling der Bedrijfskunde
27
Onderafdeling der Wiskunde
35
Afdeling der Technische Natuurkunde
49
Afdeling der Werktuigbouwkunde
57
Afdeling der Elektrotechniek
69
Afdeling der Scheikundige Technologie
81
Afdeling der Bouwkunde
88
Bibliotheek
89
Rekencentrum
90
Beleidscommissie Biomedische en Gezondheidstechniek (BMGT)
92
Beleidscommissie lnternationale Ontwikkelingssamenwerking (CICA)
94
Beleidscommissie Studium Generale
100
lnstituut voor Perceptie Onderzoek
103
Samenwerkingsorgaan KHT-THE
106
Journaal
109
FinanciiHe gegevens
110
Lijst van geslaagden voor het doctoraal ex amen
115
Promoties
4
Bestuur van de Hogeschool
Hogeschoolraad Aan het eind van de verslagperiode was de hogeschoolraad als onderstaand samengesteld.
Voorzitter van de hogeschoolraad
mr. P.J.G.J. Notermans Geleding wetenschappelijk personeel
prof.ir. H.M. Goudappel drs. J.J. Hardon ing. P. Heij dr.ir. J.G.A. Holscher dr. LJ.J. Janssen A. Korlaar ir. J. van der Kreek prof.dr. F. van der Maesen ir. T.J.J. Meijlink drs. W.M. de Muynck dr. A. Sarlemijn dr.ir. F. Schurer ir. M. Steffelaar dr. W.A. Verreck dr.ir. J.J. Walraven
B B
BDK N T WSK E N
lid presidium
w
N WM
WSK E WM T
Geleding studenten
L.J.G.M. Derks G. Dijkstra J.A.M.G. Keulen J. Lantinga J. Lips F.J.A. Martens A.S. Visser F.S.H.M. Werrij F.L. Willems
T
B N B
B
w SDK
WSK
lid presidium
BDK
Geleding niet-wetenschappelijk personeel
ing. P.S.A. Groot J.G.A. Vlemmix S.D. Zorge A.C. Bergmans A.C.A. van der Vorst A. Weijmer J.H.J.M. Tempelaars S.W. van Zwam
BIB BTD
lid presidium
w
BDK
E DIZ
E DFA
Buiten-universitaire geleding
drs. E. Cools C. Dietvorst drs. H.L.H. Janssen mevr.mr. A.M.Th. Jonkman-Fabels mr. J.A.H. Kuyper dr. J. Perdijk drs. P.P. Smeets
lid presidium
Secretaris
W.J.M. van der Heijden
7
College van Bestuur Aan het einde van de verslagperiode was het college van bestuur als onderstaand samengesteld.
Voorzitter en /eden drs. H.J. ter Heege dr.ir. J. Nijman prof.dr. P. van der Leeden dr.ir. A.C.J. de Leeuw 1) prof.dr. D.A. de Vries 1)
Secretaris van de Technische Hogeschool drs. P.J. Krens ·
1) gekozen door de hogeschoolraad
8
voorzitter rector magnificus
College van Decanen Aan het einde van de verslagperiode was het college van decanen als onderstaand samengesteld.
prof.dr. P. van der Leeden prof.dr. P.A.J.M. Steenkamp prof.ir. C. H. V.A. Botter prof.dr. S.T.M. Ackermans prof.dr. O.J. Poppema prof.ir. W.A. Koumans prof.dr.ir. J.G. Niesten * prof.dr. G.D. Rieck prof.ir. B.W. van der Vlugt
voorzitter/rector magnificus onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen afdeling der Bedrijfskunde onderafdeling der Wiskunde, tevens afdeling der Algemene Wetenschappen afdeling der Technische Natuurkunde afdeling der Werktuigbouwkunde/wnd. voorzitter afdeling der Elektrotechniek afdeling der Scheikundige Technologie afdeling der Bouwkunde
Secretaris mej. S. Faas
* prof.dr.ir. P. Eijkhoff waarnemer vanaf november 1977 9
Onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
dr. dr. dr. dr. dr.
1971 1970 1971 1966 (1) 1959
algemene sociologie algemene wijsbegeerte sociale psychologie sociaal recht en sociale geschiedenis economie
1973
algemene sociologie, in het bijzonder de sociologie van de ontwikkelingslanden
1976 1970
leer der analogieen wijsbegeerte onder reformatorisch-calvinistisch gezichtspunt in de ruimste zin-
dr. J.J.M. Bakker dr. M. Groen
1971 1970
dr. J.D. Sneed
1977
toegepaste taalkunde pedagogie, puberteitspsychofogie en algemene didactiek wijsbegeerte der exacte wetenschappen
B.C. van Houten S.L. Kvvee W.A.T. Meuwese P.A.J.M. Steenkamp J. Wemelsfelder
Buitengewone hoogleraren
dr. Ch.J. Bertholet
Bijzondere hoogleraren
drs. H. den Hartog dr.ir. E. Schuurman
Lectoren
1) buitengewoon hoogleraar van 1960-1966
12
Drs. H. den Hartog
Dr. J.D. Sneed
H. den Hartog werd op 17 augustus 1934 in Djakarta {Batavia) geboren. Hij studeerde economische wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Het doctoraal examen legde hij af in 1959. Hij kwam in 1961 - na de militaire dienstplicht te hebben vervuld bij de Koninklijke Luchtmacht- als wetenschappelijk medewerker bij het Centraal Planbureau. Per 1 januari 1967 werd hij belast met de Ieiding van de hoofdafdeling Bedrijfstakkenplanning. Tot 1973 was hij part-time-docent aan het Institute of Social Studies in Den Haag {consumenten en produktentheorie en toepassingen daarvan). Vanaf 1 maart 1974 is drs. Den Hartog onderdirecteur van het Centraal Planbureau. Van de hand van drs. Den Hartog verschenen zeer veel publikaties. Hij is lid van verschillende commissies en besturen (stuurgroep Macro-Economische Analyse Milieubeheer, adviescommissie Energie Gelieerd Onderzoek van het ZWO, werkgroep Economische Aspecten Saneringsplan Rijnmondgebied, werkgroep Milieu van de Staatscommissie Bevolkingsvraagstuk, adviescommissie Korte Termijn Ontwikkeling van het ElM, Rijksplanologische Commissie, bestuur van de Vereniging voor Staathuishoudkunde).
Joseph Donald Sneed (38) behaalde in 1962 de graad 'Master of Science' in de natuurkunde aan de Universiteit van Illinois. Twee jaar later promoveerde hij aan de Stanford Universiteit in Californie tot doctor in de wijsbegeerte. Van 1964 tot 1966 was dr. Sneed 'assistant professor' in de wijsbegeerte aan de Universiteit van Michigan. In dezelfde functie keerde hij in 1966 terug naar Stanford, waar hij in 1968 bevorderd werd tot 'associate professor'. Deze functie vervulde hij daar tot 1973. In de jaren hierna vervulde hij gasthoogleraarschappen in de wijsbegeerte in Heidelberg en Munchen. Thans is dr. Sneed gasthoogleraar aan de Universiteit van Californie in Santa Cruz. Zijn benoeming tot gewoon lector in de wijsbegeerte der exacte wetenschappen geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 23 van 7 april 1977.
Drs. H. den Hartog is als bijzonder hoogleraar benoemd vanwege de Stichting Eindhovens Hogeschoolfonds.
13
Onderwijs
Onderzoek
De in gang gezette verandering van de structuur van het zogenaamde voorkandidaatsonderwijs van de onder· afdeling heeft zich doorgezet. Naast de afdeling der Elektrotechniek, die aanvankelijk de cursus Maatschap· pijwetenscliappen als experiment heeft willen aan· vaarden, zijn ook de afdelingen der Technische Natuur· kunde en Werktuigbouwkunde overgegaan om de oude 'voorkandidaatscyclus' te vervangen door de eerder ge· noemde cursus Maatschappijwetenschappen. Deze cursus is gebaseerd op het principe van self-paced-study en is opgebouwd uit drie delen. Deel I is een verplicht studieprogramma, op basis van zelfstudie, waarin vijf inleidingen zijn opgenomen op de navolgende gebieden: methodologie van de sociale wetenschappen, filosofie, sociale psychologie, socio· Iogie en economie. Elk onderdeel wordt afgesloten met een toets. lndien aile onderdelen op deze wijze zijn afgesloten, kan de student doorwerken aan deel II van de cursus. Dit deel bestaat uit een studie keuze· programma, waarin de leerstof van deel I op concrete zaken wordt toegepast. Ook hier is het principe van zelfstudie uitgangspunt. Elk onderdeel (er moeten vier onderdelen gekozen worden) wordt met een toets afgesloten. Na beeindiging van deel II wordt de cursus voortgezet met een keuze-collegeprogramma bestaande Ult een aantal parallel lopende hoorcolleges, waarin speciale, vaak actuele, thema's van de onderscheiden vakgebieden aan de orde komen. De opzet is zodanig, dat over een tweetal semesters een keuze van twee colleges gemaakt kan worden. Elk onderdeel wordt met een toets afgesloten. Voltooiing van deel Ill betekent dan dat de cursus Maatschappijwetenschappen door de student is afgehandeld. Tenslotte ligt het in de be· doeling dat de resultaten van deze cursus (studietempo·, ·resultaat en ·inspanning) geevalueerd zullen worden. Een onderzoek hiertoe is door de groep OR reeds in gang gezet.
De onderafdeling ontkomt niet aan de indruk dat de hoge graad van onderwijsbelasting van invloed is op de tijd die beschikbaar is voor onderzoek. Hoewel in de beleidsnota van de onderafdeling van november 1975 gepleit is voor meer onderzoek dat op het raakvlak van techniek en maatschappij ligt, moet geconstateerd worden dat dit type onderzoek moeizaam van de grond komt. Niet aileen methodologische verschillen in onder· zoekopzet tussen de verschillende vakgebieden speelt hierbij een beduidende rol, ook het feit van de geringe omvang van de vakgroepen is een factor, die daarin een rol speelt. Deze geringe omvang van de vakgroepen brengt met zich mee, dat de brede onderwijsvraag van de afdelingen, dwingt tot specialisatie van de vakgroeps· leden. Juist daardoor is de voor onderzoek noodzake· lijke respons onvoldoende aanwezig. Gedurende de verslagperiode is een werkgroep conform rle WUB ingesteld teneinde voornoemd type onderzoek op gang te brengen t.w. het onderzoek naar lnnovatie· technieken. Het lopende onderzoek Renovatietechniek tezamen met de afdelingen der Bouwkunde en Bedrijfskunde nadert de eindfase.
14
Afdeling der Bedrijfskunde
Gewone hoogleraren ir.C. de Beer ir.C.H.V.A. Botter
vanaf
dr.M.J.M. Daniels
1960
drs.C. van der Enden
1978
dr.H. Feitsma ir.W.M.J. Geraerds ir.W. Monhemius
1971 1972 1962
dr.L.U. de Sitter
1970
Buitengewone hoogleraren dr.D. Horringa
1978
dr.ir.E.A. Koldenhof
1977
Lectoren dr.P.M. Bagchus dr.Th.A. Bemelmans
1978 1978
ir.B. van Bronckhorst dr.ir.A.C.J. de Leeuw ir.F.A. Mulder dr.P.C. Sander
1971 1975 1975 1977
dr.C.B. Tilanus
1971
16
1958 1970
onderwijsopdracht werktuigbouwkunde en mechanische technologie bedrijfskunde, in het bijzonder de interne bedrijfs· organisatie empirische psychologie en haar toepassing in het bedrijfsleven bedrijfskunde, i.h.b. de bedrijfssignalering en de bedrijfseconomie theorie en geschiedenis van de organisatieleer produktieplanning- en -besturing bedrijfseconometrie en kwantitatieve methoden van de organisatieleer. bedrijfskunde, in het bijzonder vergelijkend onderzoek produktiesystemen
bedrijfskunde, i.h.b. de organisatieadviesprocessen bedrijfskunde, i.h.b. het gebruik van computers voor het besturen van organisaties
sociale psychologie van organisaties bedrijfseconometrie, i.h.b. de bestuurlijke informatiesystemen en automatisering het ontwerp van produktiesystemen bedrijfskunde, i.h.b. de systeemleer produktie-organisatie toepassing van de statistiek bij de bedrijfskunde i.h.b. bij de operationele research bedrijfskunde, i.h.b. de kwantitatieve economische methoden
Drs. C. van der Enden Drs. Cornelis van der Enden is op 25 augustus 1922 in Dordrecht geboren. Na in 1938 het diploma van de 4-jarige Handelsschool behaald te hebben, zette hij zijn studie voort en behaalde achtereenvolgens in 1941 het Staatspraktijkdiploma voor Handel en Administratie in 1944 de akte m.o.·boekhouden en statistiek K X. In 1958 legde hij met succes aan de Vrije Universiteit in Amsterdarr.het doctoraal examen bedrijfseconomie af, metals keuzevakken arbeidsrecht en statistische analyse. lnmiddels was de heer Vander Enden van 1938 tot 1944 werkzaam bij de NV Ups'Brandkasten en Slotenfabriek, van 1945 tot 1946 bij het Militair Gezag en het Nederlands Beheersinstituut en van 1946 tot 1949 bij de Nederlandse Spoorwegen in Utrecht. In 1949 trad hij als chef de bureau in dienst bij Wijnand Focking in Amsterdam, waar hij werkzaam bleef tot 1954. In dat jaar aanvaarde hij een functie bij de NV Philips'Gioeilampenfabrieken te Eindhoven, waar hij hoofd van de afdeling Bedrijfseconomisch Onderzoek was. Van de hand van prof.drs. C. van der Enden verschenen diverse publicaties op zijn vakgebied. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de bedrijfs· kunde, in het bijzonder de bedrijfssignalering en de bedrijfseconomie, geschiedde bij Koninklijk besluit nr.4 van 2 januari 1978.
Dr. D. Horringa Dr. Dirk Horringa (1919, Den Haag) legde in 1949 in Amsterdam het doctoraal examen sociale geografie af (cum laude). Zijn belevenissen als fabrieksarbeider in Scandinavie werden verwerkt in zijn proefschrift 'lndividu en groep in het moderne bedrijf, een in· Ieiding tot de bedrijfssociologie'(Groningen 1951). Voorts publiceerde hij 'Leiderschap en organisatie in de moderne samenleving' (1959, derde druk 1969) en 'Ondernemingsbestuur in de moderne samenleving' (1966). In deze publicaties wordt veel aandacht besteed aan de opvolgingsproblemen in de Ieiding van grote organisaties. Van 1951 tot heden werkt dr. Horringa als organisatie-adviseur. Aanvankelijk bij een groot Nederlands bureau, vanaf 1954 zelfstandig. In 1968 ontstond de maatschap Horringa en de Koning, gevestigd te Bilthoven. Dit bureau is gespecialiseerd in strategische en
bestuurlijke adviezen voor ondernemingen en andere organisaties, waaronder cooperatieve verenigingen en overheidsdiensten. Naast zijn werk is dr. Horringa geihteresseerd in de bestuursgeschiedenis van handelssteden, met name Venetie. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de bedrijfskunde, in het bijzonder organisatie-adviesprocessen, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 18 van 28 juni 1978.
Dr.ir. E.A. Koldenhof Dr.ir. Eduard Alfred Koldenhof, geboren in 1930, legde in 1954 het ingenieursexamen (natuurkunde) aan de TH Delft af. In 1963 promoveerde hij aan de TH Eindhoven tot doctor in de technische weten· schappen op het proefschrift 'Laminaire grenslaagstroming aan continue cilinders'. In 1954 trad de heer Koldenhof als researchmedewerker in dienst bij het Centraal Researchinstituut van de AKU. Vervolgens was hij van 1964 tot 1970 als wetenschappelijk medewerker bij IBM werkzaam waarna hij tot 1972 directie·adviseur voor concerninformatieverwerking was bij Turmac-Tobacco NV. In 1972 vervulde de heer Koldenhof gedurende anderhalf jaar de functie van hoofd van de afdeling Organisatie en Automatisering van de NV Uitgeversmaatschappij Elsevier. Hij had toen de concernverantwoordelijkheid voor de informatieverwerking, speciaal met betrekking tot de overgang van een kaartsysteem naar een 'data-base' -systeem, waarbij ook een selectie en keuze van de concerncomputer aan de orde was. Tevens was de heer Koldenhof lid van de raad van bestuur, alsmede technisch directeur van lnfonet BV. Dr.ir. Koldenhof is lid van de raad van bestuur van DataVAC BV. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de bedrijfskunde, in het bijzonder het gebruik van computers voor het besturen van organisaties, geschiedde bij Koninklijk besluit nr.ll2 van 28 juli 1977.
Dr. P.M. Bagchus Dr. Paulus Marie Bagchus werd op 30 december 1936
17
in Ginniken en Savel (nu: Nieuw-Ginniken) geboren. Na in 1955 aan het Onze Lieve Vrouwe lyceum in Breda het diploma gymnasium-A te hebben behaald, studeerde hij psychologie aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen, waar hij in 1959 cum laude voor het kandidaats· en in 1963, eveneens cum laude, voor het doctoraal examen slaagde. In zijn studieperiode was hij gedurende een jaar student·assistent bij prof.dr. F.J.Th. Rutten. In 1972 promoveerde hij aan de RU Groningen op het proefschrift 'Analyse van een opleiding'. Zijn promotoren waren de hoogleraren dr. W.K.B. Hofstee en dr. P.J. van Strien. lnmiddels was dr. Bagchus, aansluitend aan het vervullen van zijn militaire dienstplicht, van 1964 tot 1972 als weten· schappelijk (hoofd)ambtenaar werkzaam op het bureau Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek van het Ministerie van Defensie (marine) in Den Haag. Gedurende een korte periode was hij part-time werkzaam als wetenschappelijk hoofdmedewerker voor organisatie· psychologie aan het I nstituut voor Sociale en Bedrijfspsychologie van de RU Groningen. Sedert september 1972 was dr. Bagchus werkzaam op de subfaculteit Psychologie (vakgroep Sociale en Organisatie-psycho· Iogie) van de Katholieke Hogeschool Tilburg. Dr. Bagchus is en was lid van verschillende besturen, raden en redacties en van zijn hand verscheen een twintigtal publikaties. Zijn benoeming tot gewoon lector in de sociale psychologie van organisaties geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 13 van 19 januari 1978.
Dr. Th.M.A. Bemelmans Dr. Theodorus Maria Aloysius Bemelmans werd op 24 februari 1943 in Heerlen geboren. Na zijn middelbare schoolopleiding studeerde hij bedrijfseconometrie aan de Katholieke Hogeschool te Tilburg waar hij in 1968 zijn doctoraal examen aflegde met het predicaat cum laude. In 1976 promoveerde hij aan dezelfde hogeschool op het proefschrift 'Researchplanning in de onderneming'. Zijn promotoren waren prof.dr. P.A. Verheyen en dr. W. van Hulst. Van 1968 tot 1973 was de heer Bemelmans werkzaam als wetenschappelijk medewerker in de bedrijfsecono· metrie aan de KH Tilburg, waar hij propaedeusecol· leges economie, kandidaatscolleges bedrijfseconomie en doctoraalcolleges bedrijfseconometrie verzorgde. Tevens hehoorde tot zijn onderwijstaak het bege· leiden van afstudeerders in de bedrijfseconometrie gedurende het zogenaamde afstudeerjaar. Naast
18
de onderwijstaak vervulde hij een aantal bestuurstaken aan de KH Tilburg. Vanaf 1973 was dr. Bemelmans werkzaam bij Oce· van der Grinten in Venlo waar hij tot voor kort de Ieiding had over de afdeling lnformatie Systemen Mar· keting. Na de reorganisatie van het bedrijf in 1976 waarbij twee divisies werden geformeerd, werd hij controller van de divisie tekenkamermarkt. In die funktie was hij verantwoordelijk voor het financiele beleid van de divisie alsmede voor het informatiebeleid, met name produktiesystemen voor de gehele Oce-groep. Zijn benoeming tot gewoon lector in de bedrijfs· econometrie, m het bijzonder de bestuurlijke informatiesystemen en automatisering, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 12 van 2 januari 1978.
Dr. P.C. Sander Dr. Peter Cornel is Sander werd op 18 februari 1940 in Utrecht geboren. Na in 1958 het diploma h.b.s-8 te hebben behaald studeerde hij aan de Rijksuniversiteit Utrecht waar hij in 1965 cum laude slaagde voor het doctoraal examen wiskunde. In 1978 promoveerde hij aan dezelfde universiteit op het proefschrift 'A twostep competing riskssituation'. Dr. Sander was verbonden aan het I nstituut voor Mathematische Statistiek van de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij doceerde in de kansrekening en de mathemathische statistiek, gaf statistische adviezen aan medewerkers van de universiteit en verrichtte onderzoek op het gebied van meervoudige beslissingsproblemen en het schatten van parameters. Dr. Sander is bestuurslid van de Vereniging van Statistiek geweest en was lid van de subfaculteitsraad. Van zijn hand verscheen een tiental publikaties in nationale en internationale vaktijdschriften. Zijn benoeming tot gewoon lector in de toepassing van de statistiek bij de bedrijfskunde, in het bijzonder de operationele research, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 40 van 12 maart 1977.
Onderwijs Propaedeuse Het resultaat van het propaedeuse-onderwijs in 1977 heeft niet aan de verwachtingen beantwoord. Na een jaar studie heeft slechts 7% van de studenten het Pdiploma behaald. De lange studieduur en de lage slaagpercentages worden toegeschreven aan een onevenwichtige verdeling van de studielast. Er is gezocht naar organisatorische en structurale verbetering van het P-onderwijs. Om een meer evenwichtige verdeling van de studielast over het studiejaar te bereiken heeft de afdelingsraad enige voorstellen aanvaard voor zowel de korte als de lange termijn. Op 25 oktober 1977 heeft hij de nota 'Fasering P-programma' aangenomen. Bij het college van bestuur stuitte echter het op 5 augustus 1978 Iaten ingaan van deze fasering op bezwaren. De invoering werd opgeschort. Een aantal punten moet nader worden bestudeerd, terwijl door het college van bestuur aan het ministerie toestemming zal worden gevraagd om eerder dan I september te mogen starten. Door de afdelingsraad aangenomen voorstellen omvatten: - het najaarssemester starten gelijk met het v.w.o.; - gedurende de eerste weken onderwijs opnemen. dat als minder zwaar wordt ervaren en dat minder zelfstudie vergt; - verminderen van bepaalde studie-onderdelen; -de voor- en najaarssemesters een minder eenzijdige inhoud geven en de vakken en tentamens meer op elkaar afstemmen; - aan het einde van de semesters geleidelijk het aantal college- en practicumuren Iaten afnemen ten gunste van meer zelfstudie-uren; - mogelijkheden scheppen om v66r de kerstvakantie de vakken van het najaarssemester met een tentamen af te ronden; -in augustus/september een derde tentamen- examenperiode invoeren. Voorts keurde de afdelingsraad de volgende wijzigingen goed: I. de vakken 'lnleiding tot de mechanische technologie' en 'Mechanische technologie' worden tot een vak 'Mechanische Technologie' van 150 uren samengevoegd. Daardoor wordt het aantal P-examenonderdelen met een verminderd; 2. het vak 'Creativiteit en ontwerpen' (100 uur) wordt beperkt tot 50 uren 'Creativiteit'. Afhankelijk van de wijze waarop 'Ontwerpen' en 'Sociale vaardigheidstraining' in het P-project worden ingebouwd kan de vakgroep Organisatiepsychologie
het aantal uren tot 75 uitbreiden; 3. 'Organisatiekunde I' en'Modelbouw I' wisselen van sP.mester; 4. de verdeling van de uren voor de oefeningen 'Methoden van toegepast bedrijfskundig onderzoek' en Modelbouw I' wordt veranderd, 5. in het eerste semester worden de 20 geprogrammeerde middagen van het P-project naar 14 middagen teruggebracht, 6. het practicum 'Taken en werkrollen' wordt uit het P-project naar de K-fase in het derde semester overgebracht. Op 23 augustus 1978 is door de afdelingsraad een nieuw 'Reglement Onderwijsgroep P-project' goedgekeurd. Daarin wordt in grote lijnen de inhoud van het P-project aangegeven. Tevens bevat het een schema van de taak-, verantwoordelijkheids· en bevoegdheidsverdeling.
Kandidaatsstudie In de Kt studie komt, in plaats van het project Bedrijfseconomie II en een deel van het K-project I, het beslissingsspel 'Het rubber-schoeisel-spel'. In afwachting van de resultaten van een onderzoek onder stafleden en afgestudeerden, zullen de vakken 'Systeemleer' en 'Stochastische processen' tot en met de cursus 19781979 dee! blijven uitmaken van de K2-studie. Op verzoek van de vaste commissie voor het onderwijs is door de afdelingsraad een commissie ingesteld, die belast is met een onderzoek onder afgestudeerden, naar hun mening over het bedrijfskundig onderwijsprogramma. Het onderzoek heeft zich niet beperkt tot de afgestudeerden, maar heeft ook de leden van het wetenschappelijk corps van de afdeling omvat, voor zover zij bij het verplichte onderwijsprogramma zijn betrokken. Tevens heeft een inventarisatie van de inhoud en van de onderlinge verbanden van het studiemateriaal plaatsgehad. De verzamelde informatie is in een rapport vastgelegd. Zij kan dienen voor wijzigingen in het onderwijsprogramma van de afdeling. In de verslagperiode zijn door de afdelingsraad goedgekeurd: reglement onderwijsgroep P-project, - reglement onderwijsgroep K-project; - reglement vaste commissie voor het onderwijs; - wijzigingen van de artikelen 13, 28 en 32 van de regelingen voor het doctoraal programma bedrijfskunde; - ilistellen van 3 examenperioden, t.w.: . december I januari; . mei I juni; . augustus I september,
19
- nieuwe keuzevakken: . lndustriele democratie; . Bedrijfskundige toepassing van Markov-modellen en dynamische programmering; . Het besturen van organisaties met behulp van computers; . Organisatie-adviesprocessen. Gedurende het verslagjaar 77-78 is de samenstelling van de vakgroepen veranderd. Het aantal vakgroepen is van 7 op 9 gekomen. · De vakgroep Operationele Research is gesplitst in: . een vakgroep Operationele Research ' Besturing, voorraad- en onderhoudsbeheersing' =ORB; . een vakgroep Operationele Research 'Toegepaste methoden'"" ORT; . een nieuwe vakgroep Bestuurlijke lnformatiesystemen en Automatisering"" BISA. Goedgekeurde ordinariaten, extra-ordinariaten, lectoraten en bijzondere onderwijsopdrachten: - onderwijsopdracht ex. art. 75 WWO in de vakgroep organisatiekunde verlengen om voorlopig te voorzien in het onderbezette extra-ordinariaat 'organisatieadviesprocessen'; · onderwijsopdracht ex. art. 75 WWO in de vakgroep BISA aanvragen, opdat zolang het lectoraat 'Bestuurlijke informatiesystemen en automatisering' niet is vervuld, in 1977 het onderwijs in dit verplichte vak doorgang kan vinden. Benoemd Werden gedurende het verslagjaar: - een extra-ordinarius 'Gebruik van computers voor het besturen van organisaties'. · een lector 'Bestuurlijke informatiesystemen en automatisering', - een lector 'Sociale psychologie van organisaties. In het kader van het leerstoelenbeleid 1977-1980 is voorgesteld aan te vragen: - een extra-ordinariaat 'Automatisering van technische informatie in produktiesystemen'voor 1978; - een extra-ordinariaat 'Ergonomie' voor 1978; - een van de vacante lectoraten om te zetten in een extra-ordinariaat, - een extra-ordinariaat 'Bestuurl ijke informatiesystemen en automatisering'.
20
Onderzoek De vaste commissie voor wetenschappelijk onderzoek is in het verslagjaar 10 maal bijeengeweest . Met de directie van de Rijksnijverheidsdienst is van gedachten gewisseld over de mogelijkheden om en de wijze waarop het onderzoek ten goede kan komen aan het kleine en middelgrote bedrijf. Overleg met de afdeling der Bedrijfskunde van de TH Twente is geihtensiveerd, teneinde raakvlakken van het onderzoek vast te stetlen en het dupliceren van onderzoek te voorkomen. Getracht is de onderzoekrapportage 1977 in een duidelijker vorm te presenteren teneinde: - onderzoekers binnen en buiten de afdeling beter over onze onderzoekactiviteiten te informeren; - daardoor tijdig tot informatie-uitwisseling te komen en dupliceren van onderzoek tegen te gaan, waardoor optimaal gebruik van mensen en middelen wordt verkregen; - bedrijven , organisaties en instellingen op de hoogte te stellen van specifieke kennisgebieden van de afdeling. Een viertal onderzoeken zijn afgesloten, t.w.: OK-01. Cndernemingsp/anning manual. Resultaat:
publicatie van een boek. OK-02. De Neder/andse onderneming in de toekomst.
Afgesloten met een bijdrage door prof.ir. W. Monhemius en ir. A.P. Nagel aan het eindrapport 'De industria in Nederland' van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek. OK-09. Mini turn. Beeindigd omdat gebleken is, dat de aan softwareconversie te besteden tijd onevenredig is met de te verwachten resultaten. De bereikte resultaten zijn door prof.ir. C. de Beer en ir. G.H. Verkoeijen vastgelegd in de publikatie 'Using a minicomputer to upgrade operator control of a complex process'. OK-06. Beleidsvorming bij de overheid. Onderbroken in afwachting van het interne plan van de agglomeratie Eindhoven. Nieuw onderzoek is in voorbereiding bij de: - vakgroep Organisatiekunde, die een voorstel heeft ingediend bij de Ver. voor Strategische Beleidsvorming VS8, voor een onderzoek naar 'Strategie en technische Produkt-Markt-1 nnovatie'; · vakgroep Bestuurlijke lnformatie Systemen en Automatisering naar 'Toepassingsprogrammatuur', in het bijzonder gericht op het werken met minicomputers in kleine en middelgrote bedrijven. Doordat voor deze bedrijven minicomputers steeds meer betaalbaar worden is dit onderzoek belanariik; - vakgroep Technische Produktiesystemen, waar men
het onderzoek naar 'Modelvorming' in opzet heeft gewijzigd en het heeft aangepast aan in het vooronderzoek opgedane praktische ervaring. Bundeling van onderzoekactiviteiten is het sterkst waarneembaar binnen het Ziekenhuis-Research -Project waar leden van de vakgroepen Operationele Research, Bedrijfseconomie, Organisatiekunde en Organisatiepsychologie nauw met elkaar samenwerken in het grote verband van de lnteracademiale Werkgroep Ziekenhuiswetenschappen. Het betreft hier de volgende onderzoeken: OK-07- Opleiding en werksituatie van verplegenden; OK-08 - Organisatie-ontwikkeling in de verpleegsector van algemene ziekenhuizen; OK-09- Leiderschap in de verpleging; OK-10 - Beleid in ziekenhuizen, OR-05- Poliklinieken in algemene ziekenhuizen; OR-06- Planning van chirurgische patienten. Het onderzoek OR-01 Produktiebeheersing, cybernetica en informatiesystemen heeft een zo succesvol verloop, dat ten behoeve van de voortzetting van het onderzoek en de overdracht van het besturings- en informatiesysteem in 1978 een researchcontract is afgesloten met de Philips' halfgeleiderfabriek in Nijmegen. Succesvol zijn ook de vorderingen bereikt met het onderzoek OR-13 - Toepassing van dynamische programmering, een interafdelingsproject van de afdelingen
BDK en WSK. De aandacht wordt voorlopig geconcentreerd op de personeelsplanning, met het doel een redelijk algemeen toepasbaar personeelsplanningssysteem op te bouwen en uit te testen. Daarbij wordt gebruik gemaakt van Markov-modellen. Vooral van de zijde van de departementen van Verkeer en Waterstaat, Defensie, Binnenlandse Zaken en Onderwiis is hiervoor grote belangstelling aan de dag gelegd. Het ergonomisch onderzoek OPs-04 naar 'Menselijke bedrijfszekerheid' heeft geleid tot een opdracht mede te adviseren bij het ontwerp van nieuwe meet- en regelkamers bij de chemische fabrieken van DSM te Geleen. In het jaar 1977 is op de afdeling der Bedrijfskunde gewerkt aan 37 projecten die als volgt zijn verdeeld over de vakgroepen: - 10 projecten Organisatiekunde - 2 projecten Bedrijfseconomie - 13 projecten Operationele Research - 4 projecten Organisatie Psychologie Technische Produktiesystemen 4 projecten Aangepaste Technologie - 4 projecten
Gedetailleerde informatie over de inhoud en de voortgang van deze projecten is vas~gelegd in de 'Onderzoekrapportage Bedrijfskunde 1977'.
Publikaties lnternationaal Attwood, P.R.
Planning a distribution system. Rev. Ed. London Gower Press (1977) Scaling down industry. Professional Profile 12 (1977) 21-24
Kramer, N.J.T.A. en J.de Smit
Systems thinking. Leiden Nijhoff (1977)
Landeweerd, J.A.
Ergonomie: mens:machine-omgeving. Extern 6 (1977) 4, 1-17
Tilanus, C.B.
Intra-firm input-output analysis. In: Roubens, M. (ed.). Advances in Operations Research; Proceedings of EURO II, the second European Congress on Operation research. Amsterdam, North-Holland Publ. Comp. (1977)
21
Wijngaard, J.
Stationary Markovian decision problems and perturbation theory of quasi-(:ompact linear operators. Mathematics of Operations Research 2 (19771 91-102 Sensitive optimality in stationary Markovian decision problems on a general state space. Mathematical Centre Tracts 93 (19771 85-93 Recurrence conditions and the existence of average optimal strategies for inventory problems on a countable state space. Bonner Mathematischen Schriften 98 (19771 149-162
Winkel, E.J. van
Some more observations on 'adaptive forecasting'. In: Roubens, M. (ed.) Advances in Operations Research; Proceedings of EURO II, the second European Congress on Operations Research. Amsterdam, North-Holland Publ. Comp. (1977)
Nationaal
Seek, G.A. van, F. van Ham, J.C.M. Hallinga Verschure, R. Mercx, H. Romer en P. Verbraak (red.)
Regionaal steunpunt voor de zwakzinnigenzorg; studie gericht op de ontwikkeling van een model t.b.v. opzet· ten van een meer flexibele zorgverlening. Lochem. De Tijdstroom (1977)
Beer, C. de en J.G. van Eldik
Techniek van het onderhoud van gereedschapswerktuigen I, De nauwkeurigheid van gereedschapswerktuigen. Metaalbewerking 43 (1977) 502-503 Techniek en het onderhoud van gereedschapswerktuigen II. Gereedschappen en de vaardigheden bij het onderhoud. Metaalbewerking 43 (19771 578-581
Bronckhorst, B. van
Aangepaste technologie In: Winkler Prins Redactie (Ned.). Encyclopedisch Jaarboek. Amsterdam, Elsevier ( 1977)
Franssen, J.C. en A.B. Ringeling
De COBA en de overheidssubsidie, een commentaar op het eindrapport 'Het lnstituut Subsidie' van de COBA. Bestuurswetenschappen 31 (1977) 340-350
Geraerds, W.M.J.
Development in Maintenance Philosophies. Schip en Wert 44 (1977) Onderhoud en terotechnologie. In: Kroman, H,'W. Lieber en M.P. v.d. Graaf (red.) Beheer en Onderhoud. Doetinchem, Misset (1977)
22
Onderhoud en terotechnologie. Bedrijfsvoering 26, (1977) 16-30 Govers, C.M.P., C.A.L. Mertens en F.A. Mulder
De kwaliteit van visuele productherkenning I Sigma 23 (1977) 99-103 De kwaliteit van visuele productherkenning II Sigma 23 (1977) 129-133
Hoope, LN. ten en N.J.T.A. Kramer
Besturingseisen aan de logistics manager. lntermediair 13 (1977) 19·23
Jong, M.H. de
Het material management in assemblagebedrijven. Bedrijfsvo•uing 26 (1977) 163-167 Material Management bij Stork Werkspoor Diesel. Bedrijfsvoering 26 (1977) 469-473 Evaluatie van material management in assemblagebe· drijven. Bedrijfsvoering 26 (1977) 573-584
Kramer, N.J.T.A.
Exploratie van het raakvlak tussen organisatietheorie en bedrijfspraktijk. Bedrijfskunde 49 (1977) 63-74
Kramer, N.J.T.A. en E. Vlakhof
Probleemanalyse in de produktie. Bedrijfsvoering 26 (1977) 404-409
Landeweerd, J.A.
Mens en veiligheid in geautomatiseerde systemen. De Veiligheid 53, (1977) 1·11 Eraonomie aan de Afdeling der Bedrijfskunde van de THE. Ergonomie 2 (1977) 7-9
Lemmens J.P. en J.M. Smeets
Strategievorming in de middelgrote onderneming. Deventer, Kluwer (1977)
Mercx, A.J.M.
Therapeutisch klimaat en Teamverplegi~Q. In: Van Gorp c.s. (red.). Heel het ziekenhuis. Lochem, de Tijdstroom (1977)
Mercx, A.J.M. en S.G.F. Heusen
Teamverpleging pro en contra. Ned. Tijdschrift van geneeskunde 121 {1977) 1953-1955 Is teamverpleging achterhaald? Tijdschrift voor zieken· verpleging 20 (1977) 226-231 Ervaringen met de invoering van themoverplegin.Q (teamverpleging) in enige ziekenhuizen. In: Boot, J.M. (red.). Papers van de inleidingen gehou-
23
• den op het symposium te Utrecht, I april 1977. Utrecht, lnst. voor Ziekenhuiswet (1977) Mur-Veerman, I.M.
Verpleegkundigen over de ziekenhuisdirectie. Het Ziekenhuis 7 (1977) 106-110 Hoe denken verpleegkundigen over de Ieiding van het ziekenhuis. Tijdschrift voor Ziekenhuisverpleging 8 (1977} 365-371 Beleid in het algemeen ziekenhuis. In: Boot, J.M. (red.). Papers van de inleidingen gehouden op het symposium te Utrecht, I aprill977. Utrecht, lnst. voor Ziekenhuiswet (1977)
Naar, S.A.
Flexibel produceren. lntermediair 13 {1977) 49; 29-33
Nagel, A.P.
Organisatorische problemen bij transnationale ondernemingen. Bedrijfskunde 49 (1977) 176-186
Polder, J.W.
Overzicht van normalisatie-activiteiten op gebied van tandwielen. Aandrijftechniek 32 (1977) 78-81
Sitter, L.U. de
Over het menselijke kompas, normen, waarden en hun verandering. Wijsgerig Perspectief op Maatschappij en Wetenschap (1977) 17, 409-423 Werkstructurering en werkoverleg, meer dan een modeverschijnsel. TNO Project 5 (1977) 179-183
Verwey, J.A.
Het verloop onder het verplegend personeel: Schets van het onderzoek 'Opleiding en werksituatie verplegenden'. Tijdschrift voor Ziekenverpleging 30 (1977) 515·517 Beleidsvragen en -problernen rond de opleidingen tot verpleegkundige en de personeelsvoorziening. In: Boot, J.M. (red.). Papers van de inleidingen gehouden op het symposium te Utrecht, I april 1977. Utrecht, lnst. voor Ziekenhuiswet (1977)
Vissers, J.M.H.
Wachttijden in de polikliniek. Het Ziekenhuis 7 (1977) 500502
Winkel, E.G.F. van
Uni· of multi-: een misverstand. Economisch Statistische Berichten 62 (1977) 918·920
Wortmann, J.C. en J.A.M. Theeuwes
Akademische opleidingen voor bestuurlijke informatie: verzorging en bestuurlijke informatica: een repliek. I nformatie 19 (1977} 230-232
24
Diversen Bronckhorst, B. van and F. Harahap
Policies and Programmas for Small and Medium Industry Development. Paper, Third Inter Congress of the Pacific Science Association, Bali, Indonesia (July 1977)
Daniels, M.J.M.
Loopbaanbeleid. Deelrapport van de stuurgroep Maatschappelijke invloeden van de krijgsmacht. Staatsdrukkerij Den Haag ( 1977)
Foeken, H.J. en H. Kragt
Job satisfaction of chemical process operators. Paper presented at the joint I EAlES Conference on Ergonomics. Slough, England (sept. 21-24)
Geraerds, W.M.J.
Onderhoud en techniek naar funktie. In: NVDO Rapport van het NVDO Congres, Dronten (26-27-4'77) Development in Maintenance Philiosophies. In: ICMES Preprints Paris Conference on Conditioning Monitoring and Preventive Maintenance. Paris (May, 4-6,1977)9-14
Hart, H.W.C. van der
Het koopgedrag van organisaties. Voordracht industriele reclamedag. THE-rapport. (19 oktober 1977}
Kirkels, M.J.A.
Scheduling the workload of a radiodiagnostic department. Paper presented at Third Annual Meeting of the European Working Group 'Operational Research Applied to Health Services'. Patras, Greece ( 18-22 july 1977)
Kragt, H.
Human Reliability. Invited paper. Bijdrage aan Symposion Human Operators and Simulation. Loughborough (1977)
Polder, J.W.
Tip interference in internal gears. Congres Mondial des Engrenages. Contribution AlB Paris (1977)
Tilant:o$ C. B. en W. Muller
Linear programming from a management point of view, a survey, Netherlands, 1976. Paper presented at XX I lie International meeting of the Institute of Management Sciences. Athens (July 25-27, 1977)
Wijngaard, J.
Existence of average optimal strategies in Markovian decision problems with strictly unbounded costs. Memorandum COSOR 77-14 The effect of interstage bufferstorage on the output of two unreliable production units in series, with different production rates. Memorandum COSOR 77-25
25
Onderafdeling der Wiskunde
Gewone hoogleraren dr. S.T.M. Ackermans dr. J.B. Alblas dr. J.F. Benders dr. J. Boersma dr. N.G. de Bruijn dr. R. Doornbos dr.ir. M.L.J. Hautus dr. J.H. van Lint dr. R.J. lunbeck dr. W. Peremans dr. J.J. Seidel dr. G.W. Veltkamp dr. J. Wessels•
vanaf 1972 1958 1964 (I) 1967 1960 1967 1974 1959 1969 1958 1957 1960 1973
wiskunde mechanica wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde
Buitengewone hoogleraren dr. C.J. Bouwkamp dr. E.W. Dijkstra dr. F.E.J. Kruseman Aretz
1958 1973 (2) 1971
toegepaste wiskunde wiskunde informatica
Lectoren dr. P.l. Cijsouw dr.ir. J. de Graaf dr. W. van der Meiden dr. M. Rem dr.ir. F. Schurer dr. F.H. Simons dr. F.W. Steutel
1974 1975 1970 1977 1968 1972 1973
wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde kansrekening en statistiek
(I) buitengewoon hoogleraar van 1963 tot 1965 (2) gewoon hoogleraar van 1962 tot 1973
28
onder~jsopdracht
Dr. M. Rem Dr. Martinus Rem werd op 22 september 1946 geboren in Koog aan de Zaan. In 1964 behaalde hij aan het Zaan· lands Lyceum te Zaandam het h.b.s.·B diploma. In 1968 legde hij aan de Universiteit van Amsterdam het kandidaatsexamen wiskunde met natuur· en sterrekunde af. Aan dezelfde universiteit legde hij in 1971 het doctoraal examen wiskunde met besliskunde als bijvak af. Als specialisatie in de hoofdrichting koos hij numerieke wiskunde. Zijn mentor was prof.dr.ir. A. van Wijngaarden, als bijvakdocent trad prof.dr. G. de Leve op. In 1976 promoveerde hij aan de TH Eindhoven tot doctor in de technische wetenschappen op een proefschrift getiteld 'Associons and the Closure Statement'. Promotoren waren prof.dr. E.W. Dijkstra en prof.dr. F.E.J. Kruseman Aretz. Van I september 1970 tot I november 1971 was de heer Rem als wetenschappelijk assistent werkzaam bij de rekenafdeling van het Mathemathisch Centrum van Amsterdam. Sinds I november 1971 is hij als wetenschappelijk medewerker (le klas) verbonden aan de onderafdeling der Wiskunde van de TH Eindhoven en werkzaam in de sectie informatica onder Ieiding van prof.dr. E.W. Dijkstra. In 1977 verbleef dr.Rem in Amerika. Hij was daar gasthoogleraar aan het Com· puter Science Department van het California Institute of Technology te Pasadena. Hij gaf colleges over programmeren, operating systems en associons. Op het Mathematisch Centrum concentreerde het onderzoek van dr. Rem zich in de systeemprogrammatuur. Op de THEindhoven werd het accent verlegd naar het programme· ren van machines met afwijkende geheugenstrukturen. Tevens nam hij deel aan het onderzoek naar het programmeren van parallelle processen, semantiek van programmeertalen, bewijstechnieken, beveiliging tegen machinefouten, het ontwerpen van speciale purpose componenten voor operating systems en het ontwerpen van systemen met distributed control. Het onderzoek, dat dr. Rem aan het California lnstitu. te of Technology heeft verricht, concentreerde zich op het antwerp en de programmering van computers, die logische bewerkingen met een hoge graad van parallelisme in hun geheugen kunnen uitvoeren. Hij leidde een onderzoek naar de mogelijkheden een machine te bouwen voor de in zijn proefschrift voorgestelde associa· tieve programmeertaalconcepten. Van de hand van dr. Rem verschenen diverse publikaties in internationale en nationale vaktijdschriften. Zijn benoeming tot gewoon lector in de wisl
29
Onderwijs Het algemeen wiskundig onderwijs De onderafdeling draagt de zorg voor het algemeen onderwijs in de wiskunde en de theoretische mechanics ten behoeve van aile afdelingen van de Technische Hogeschool. Dit betreft allereerst de voor elke student verplichte wiskundevakken, gegeven in de eerste vijf semesters van het studieprogramma. De groep Basisonderwijs coordineert de desbetreffende colleges, instructies en oefeningen en verzorgt de daarbij behorende syllabi en opgavenverzamel ingen.
Voor de groepen wiskunde 10 en 20 werd wekelijks een instructiemiddag en een oefenmiddag en in de regel voor de andere groepen wekelijks een instructiemiddag verzorgd. De grootte van de instructiegroepen is gemiddeld dertig. In het najaarssemester werd een herhalingsinstructie Wis 20 en in het voorjaarssemester een herhalingsinstructie Wis 10 verzorgd. Ten behoeve van werkstudenten werden avondinstructies georganiseerd in Wiskunde 10,20,30, 40 en 49 S. Naast het basisonderwijs werden in het kader van het service-onderwijs wiskundecolleges van meer special is· tisci.e aard verzorgd, die studenten van andere afdelingen als verplicht vak of als keuzevak in hun kandidaatsof ingenieursprogramma opnemen. Deze colleges lagen o.a. op het gebied van de discrete wiskunde, numerieke wiskunde, theoretische mechanica, statistiek, stochastiek en methoden van de operations research, informatica, mathemathische fysica en vakdidactiek. De belangstelling van a.s. ingenieurs van aile studierichtingen voor het verkrijgen van de eerstegraads-lesbevoegdheid in de wiskunde bleef groot. Voor achtenveertig personen werd dit jaar o.a. de hospiteerstage georganiseerd.
De studierichting wiskundig ingenieur Het studieprogramma van de opleiding tot wiskundig ingenieur werd in het onderhavige verslagjaar niet gewijzigd. Het diploma wiskundig ingenieur werd verleend aan 21 studenten, waarvan 10 met het judicium 'met lof'. Deze aantallen brachten het totaal van de Eindhovense wiskundig•ingenieurs op 146 en het aantal verleende judicia 'met lof' op 30. Van de 21 nieuwe wiskundig ingenieurs behaalden 13 de eerstegraads-lesbevoegdheid wiskunde, waarvan 3 via de leraarsvariant. Het totaal aan wiskundestudenten in het studiejaar 1977/1978 bedroeg 303,waarvan 66 in dit studiejaar voor het eerst werden ingeschreven.
30
Op 20,21 en22 oktober 1977 werden in Waalre dagen ter nadere kennismaking georganiseerd met het doel de verbetering van de contacten tussen de wiskundestudenten onderl ing en tussen deze studenten en de an· dere leden van de onderafdeling. De introductie van de eerstejaarsstudenten stond hierbij centraal. Voor een gedetailleerd overzicht van de colleges, instructies en oefeningen die in het studiejaar 1977/78 werden verzorgd, wordt verwezen naar de studiegids 1977/1978 van de Technische Hogeschool Eindhoven, pp. 112 t/m 117 en 229 t/m 244. De commissie voor de Opleiding tot Wiskundig lngenieur (COWl) heeft in dit verslagjaar de herprogramrnering van de opleiding tot wiskundig ingenieur voltooid. Haar voorstel voor een vijfjarig studieprogramma werd op I februari 1978 uitgebracht en kreeg in eerste instantie de instemming van de commissie voor het onderwijs en wei op 13 februari 1978. Vervol· gens stuurde het bestuur van de onderafdeling het voorstel op 16 februari 1978 om commentaar naar de vak· en onderwijsgroepen en de studentenraad. Voorzien van de commentaren besprak de raad daarna het nieuwe programma op 3 april 1978. Enkele onderdelen hiervan werden buiten beschouwing gelaten, omdat de raad met betrekking daartoe, gezien het gegeven commen· taar, eerst de COWl wilde raadplegen. Deze commissie besprak de bewuste onderdelen en stelde m.b.t. het doctoraalprogramma voor de leraarsvariant een wijziging voor. Uiteindelijk keurde de raad het aldus gewijzigde programma goed op 26 juni 1978. Tevens besloot de raad het nieuwe studieprogramma nog niet in september 1978 in te voeren in afwachting van de externe ontwikkelingen.
Onderzoek en service
Verder werd gewerkt aan het probleem van SChinzel· Zassenhaus.
Vakgroep 1: analyse, discrete wiskunde, algebra 1m logica Van het onderzoek op het gebied van de logica kan geBinnen de vakgroep werd in het verslagjaar op het gebied noemd worden: · taalkundige, mathematische en didactische aspecten van de analyse door veelal individuele personen ondervan wiskundige taal, zoek verricht met betrekking tot de volgende onderwer· methoden voor de behandeling van semantiek van al· pen: gorithmen; - eigenschappen van spectra van elementen in een Ba· verband tussen recursiviteit en feitelijke uitvoerbaarnach-algebra, in het bijzonder de bruikbaarheid van heid van berekeningen. analytische functies bij de bestudering daarvan; -de vergelijking u' (x) =k (x) u (x-1), specifiek de asympAndere onderwerpen waaraan binnen de vakgroep totiek van de oplossing voor x ... oo, onderzoek werd verricht zijn: - uitbreiding van de resultaten van Smale betreffende · enumeratie van uniforme polyhedra met behulp van de structuur van de verzameling prijsevenwichten in Cayley-diagrammen; zekere economien; · equiangulaire stelsels van vectoren in vectorruimten - het project in de integratietheorie; over de quaternionen; - generalisatie van een stelling van Alexandrov uit de re- orthogonale afbeeldingen in isotrope vectorruimten; lativiteitstheorie (in samenwerking met V.Ja. Kreinnovic · nodige en voldoende voorwaarden voor zogenaamde en O.M. Kosheleva, Univ. van Novosibirsk, USSR); . brandpuntsmechanismen en voor ruimtelijk stangenme- fysische gronden voor het gebruik van partieel geor· chanismen, dende lichamen in de relativiteitstheorie. het gebruik van de computer t.b.v. het onderwijs op · De groep Globale Analyse zette in het najaarssemester de basisschool; de bestudering voort van het boek van Z. Nitecki -leerstofpakketten voor de bovenbouw van het v.w.o.; 'Differential Dynamics'. In het voorjaarssemester kwa· technieken voor evaluatie van onderwijs. men de onderwerpen 'De Bruijn-distributies en holomorfe halfgroepen' en 'Topologische entropie' aan de orde. De groep Complex Analyse besteedde haar aandacht Vakgroep 2: toegepaste analyse, numerieke wiskunde aan de ligging van de nulpunten van polynomen en exen mechanica ponentiaalpolynomen in het complexe vlak. Het onderzoek was in het afgelopen verslagjaar gericht op verschillende gebieden uit de toegepaste analyse, de Het onderzoek op het gebied van de discrete wiskunde mathematische fysica, de numerieke wiskunde en de richtte zich op de onderwerpen: mechanica. -de theorie van spherical design, waarbij in het bijzon· der aandacht werd gegeven aan het 'groep geval' (in saHet onderzoek in de toegepaste analyse betrof de vol- ' menwerking met J.M. Goethals, MBLE-Brussel, BelgiiH; gende onderwerpen: · combinatorische toepassingen van matrixtechnieken; - eigenschappen van de nulpuntenverzameling van een • decoderingstechnieken voor convolutie-codes, o.a. klasse irreducibele polynomen in n + I complexe varia· soft decision decoding en syndrome-decoding; belen; - coding-theorie, in het bijzonder quasi-cyclische codes, · distributies en holomorfe semi-groepen; het gedrag van oplossingen van analytische gewone convolutie-codes en multi-user channels; differentiaalvergelijkingen in de omgeving van singu- design-theorie, o.a. quasi-symmetrie designs; - bolstapelingen in meerdimensionale ruimten; liere punten, waarbij in het bijzonder werd nagegaan In het 'Combinatorial Theory Seminar' kwamen 'Kwa· welke betekenis formele oplossingen van een differentiaalvergelijking hebben, dratische vormen en thetafuncties' en 'Tralies en bol· stapelingen' aan de orde. · een onderzoek naar de graad van approximatie die te bereikbaar is met de zogenaamde positieve lineaire Op het gebied van de getaltheorie werd het onderzoek operatoren van De La Vallee Poussin werd afgesloten. afgesloten naar het bestaan van lineaire afhankeliik· Voor de functieklassen C21r en ci27T werden onder meer zogenaamde exacte approximatieconstanten bepaald. heidsrelaties met gehele, relatief kleine coefficienten tussen logarithmen en algebraische getallen , ingeval Het onderzoek op het gebied van de mathematische fy. de lineaire afhankelijkheid van deze logarithmen bekenc is (in samenwerking met drs. A. Bijlsma, GU Amsterdam). sica richtte zich op de onderwerpen:
31
- diffractietheorie (gedeeltelijk in samenwerking met S.W. Lee en Y. Rahmat-5amii, Univ. of Illinois, USA); - rheologie (in samenwerking met V. Ciancio en E. Turrisi, Univ. van Messina, ltalie); - dielektrische en magnetische relaxatie en mathematische seismologie (voortplanting van seismische pulsen in een vlakke inhomogene aarde). De groep Numerieke Wiskunde verrichtte onderzoek op devolgende gebieden: - het numeriek oplossen van grote stelsels lineaire vergelijkingen met ijle matrices, m.b.v. de methode van geconiugeerde gradienten, - een implementatie van de methode van Van.der Vorst en Meyerink; - slecht gestelde problemen; - klassieke kwadratenaanpassing van een incompatibel linear stelsel, m.b.t. matrix en rechterlid; - ontwikkelen van oplossingsmethoden van Boussinesqvergelijkingen, - numerieke behandeling van singuliere storingsproblemen m.b.v. de eindige elementenmethode en exponentiele aanpassing; - niet periodieke functies en seperatie van de golfvergelijking in oblate sferoiaale coordinaten, - algorithmen van speciale functies ( Legendre- en met de functie verwante functies); - berekening van de magnetische veldconfiguratie in een geleidende roterende cylinder, m.b.v. de eindige elementenmethode; - evaluatie van numerieke programmatuur. Naast het wetenschappelijk onderzoek verleende de groep NumeriekeWiskunde service aan verschillende personen en groepen, aan de eigen onderafdeling m.b.t. approximatie van functies m.b.v. positieve lineaire operatoren, aan medewerkers en studenten van andere afdelingen van de TH voornamelijk in de vorm van advisering bij het oplossen van numerieke problemen en bij de verwerking van hun programma's. Aan het Rekencentrum van de TH werd medewerking verleend bij de ontwikkeling van de plotmachine en bij de ontwikkeling en beschikbaarstelling van numerieke programmatuur. Een aantal hoofdstukken werd aan de gebruikersdocumentatie toegevoegd, resp. uitgebreid, zoals: - matrixdecompositie en transformatie; - eigenwaardeproblemen met symmetrische matrices; - Legendre-polynomen en Legendre-functies; - elliptische integralen en elliptische functies.
r-
De groep Mechanica houdt zich bezig met problemen uit de mechanica waarbij een omvangrijk mathematisch apparaat wordt gebruikt. In het afgelopen jaar werd onderzoek verricht in de volgende gebieden: - elektro-magneto-elastische interacties, o.a. met toepas-
32
singen op stabiliteitsproblemen (ferromagnetische platen en super-geleidende spoelen in grote magnetische velden); - contactproblemen (met wrijving); - variatieprincipes voor niet-lineaire elastische media; - mechanische stabiliteit van een super-geleidende spoel. met hoge stroomsterkte in het eigen magnetisch veld (in samenwerking met K.W. Grysa, Univ. van Poznan, Polen); - equivalentie van verschillende bestaande theorieen van elektro-magneto-elastische interactie (in samenwerking met K. Hutter, ETH-Zurich, Zwitserland). De groep mechanica verleende verder service aan studenten en medewerkers van andere afdelingen van de TH.
Vakgroep 3: kansrekening, statistiek en operations research Op het gebied van de kansrekening werd binnen de vakgroep onderzoek gedaan dat met de volgende onderwerpen kan worden gekarakteriseerd: - oneindig deelbare verdelingen, - kansrekening en approximatietheorie; - kansschatters. Het onderzoek op het gebied van de statistiek is samen te vatten in de onderwerpen: - simultane uitspraken; - niet lineaire regressie; - meervoudige afhankelijkheidstabellen (in het kader van een landelijke werkgroep werden log-lineaire modellen bestudeerd); - parameterschattingen bij de gamma- en Pearson type Vll-verdelingen. De groep 'Speciale onderwerpen uit de statistiek' bestudeerde een drietal boekwerken, nl. Tukey: Exploratory data analysis', Miller: 'Simultaneous statistical inference' en Hajek & Sidak: 'Theory of rank tests'. Service op statistisch gebied werd verleend zowel aan personen/instanties binnen de THE als daarbuiten. Onderzoek op het gebied van de operations research werd verricht met betrekking tot: - contractie-eigenschappen voor Markov-besl issingsprocessen en Markov-spelen; - karakterisering van optimale strategieen in beslissingsprocessen; - adaJ•tieve Markov-beslissingsprocessen; - Markov-beslissingsprocessen en Markov-spelen zonder contractie; - numerieke oplosmethoden voor problemen van optimale besturing; - algorithmen voor niet-lineaire minimaliseringsproblemen zonder en met nevenvoorwaarden; - optimale strategieen bij het zweefvliegen;
· geheeltallige en gemengd-geheeltallige lineaire programmering (o.a. het vehicle-routing'-probleem en file-allocatie), toelaatbaarheid van aggregatietechnieken bij het op· lossen van grote optimaliseringsproblemen, · mathematische programmering met meervoudige doelstellingen. De groep 'Markov-operatoren' richtte zich op de the· orie van analytische en universeel meetbare verzame· lingen en de * · i:J ·algebra's op de ruimte van kansen. In het kader van de serviceverlening op het gebied van·· de optimalisering werd aan een groot aantal medewer· kers en studenten, zowel van de eigen als van andere afdel ingen, assistentie verleend. Op het gebied van de systeemtheorie werd onderzoek verricht aan: . de relatie tussen de polynoommatrixbeschrijving en de toestandsruimtebeschrijving van tijdsinvariante lineaire systemen; ·de invloed van terugkoppeling in het geval van algemene systemen met discrete tijd; - het 'exact model matching'probleem in het geval v
Vakgroep 4: informatica Het onderzoek in de informatica was in het verslagjaar gericht op fundamentele programmering en op informatiesystemen. Het onderzoek op het gebied van de fundamentele pro· grammering betrof de onderwerpen: - definitiemethode voor programmeertalen op basis van attribuutgrammatica's en axiomatische definities van de attribuutevaluaties, - detectie van dynamische fouten in Pascal-programma's ·syntax-checker voor Concurrent Pascal; · specificatie van de kern van een operating system voor de 81700; · Scholtens's stopping problem; - toepassingen van zelfsorterende geheugens; · integratie van logische operaties met de geheugenfunctie van rekenmachines; - definitie van een complexiteitsmaat voor zg. VLSIsystemen. In het seminar 'Fundamentele programmering' kwam een grote varieteit aan onderwerpen aan de orde, waaronder: · bestudering van de rol van types in programmeertalen; · vaststelling van de onbruikbaarheid van de cross-flowcomputer ( een gedachtenspinsel uit 1975); - onderzoek naar nieuwe geheugenstructuren; · generalisering van het probleem van de Dining Philo-
sophers, het ontwerp van een aantal Mutual-Exclusion-Elephants; - programma-inversie; · bestudering van alternatieve manieren om programma· correctheid te behandelen (subgoal induction, intermittent assertions, wellfounded sets); - verfraaiing van Hopcroft/Tarjan's Planarity Test. Het onderzoek in de informatiesystemen kenmerkte zich door de onderwerpen: oplossingsstrategieen voor ijle stelsels verge Iijkingen; - geintegreerde technische informatie; · achtergronden van onderwijs in databases, - specificatie van de semantiek van een database (o.a. normaal-vormen binnen het relationele model en gebruikmaking van abstracte gegevenstypen bij deaf· beelding van de semantiek).
lnteruniversitair-project 'Marktmechanismen en onevenwichtige transacties' (met subfaculteit Econometrie KHT) Het project is gericht op onderzoek en constructie van aanpassingsmechanismen in een economie, waarbinnen · bij ongelijkheid van vraag en aanbod· trans· acties op korte termijn niet aileen tot stand komen via prijsaanpassing, maar ook via hoeveelheidsaanpassing en waarbij vraag en aanbod mede worden beihvloed door verwachtingen over toekomstige prijzen en onevenwichtigheden. Met de uitvoering van het project kon feitelijk een be· gin worden gemaakt in november 1977 met de komst van een full-time medewerker. De werkzaamheden betroffen het afgelopen jaar voornamelijk litteratuurstudie en het ontwikkelen van een eenvoudig economisch 'onevenwichtigheidsmodel'. Dit model zal in de voortgang van het project verder uitgebreid worden. In het kader van dit project werden een tiental colloquia gehouden, afwisselend in Eindhoven en Tilburg, die ook door geihteresseerden, anders dan de directbetrokkenen, werden bezocht.
33
Afdeling der Technische Natuurkunde
Gewone hoog/eraren dr. L.F.J. Broer dr.ir. H.L. Hagedoorn dr. P. van derLeeden dr. F. van der Maesen dr. O.J. Poppema ir. 0. Rademaker dr. M.J. Steenland dr. N.F. Verster dr.ir.G. Vossers dr. D.A. de Vries
vanaf 1962 1969 (I) 1956 1964 1960 1959 1958 1964 1962 1958
onderwijsopdracht theoretische natuurkunde. instrumentatie van de lage-energiekernfysica natuurkunde natuurkunde algemene natuurkunde meten en regelen algemene natuurkunde natuurkunde stromingsleer algemene natuurkunde
Buitengewoon hoogleraren dr. J.T.L. Devreese
1977
dr.ir. P.M.E.M. van der Grinten
1972
fysica van de vaste stof, i.h.b. de theorie van de vaste stof meten en regelen
Bijzondere hoog/eraren dr D. Fischer dr. A. Versprille
1978 (2) .1974 (3)
veri ichtingskunde fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch-technische toepassingen
lectoren dr. H.M. Gijsman dr. J.A. Poulis dr.ir. D.C. Schram dr.ir. P.P.J.M. Schram dr. F.W. Sluijter dr. J.Ph. Steller
1964 1964 1972 1972 1970 1971
dr. B.J. Verhaar
1965
algemene natuurkunde algemene natuurkunde atoom- en molecuulfysica fysische transportverschij nselen theonitische natuurkunde algemene didactiek, in het bijzonder de vakdidactiek natuurkunde theoretische natuurkunde
( 1) buitengewoon hoogleraar van 1968 tot 1969 (2) tevens bijzonder hoogleraar in de afdeling der Elektrotechniek (3) tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen W/E/T/B
36
Dr. J.T.L. Devreese
Dr. D. Fischer
Prof.dr. J.T.L. Devreese werd op 20 maart 1937 te Knesselare (Belgie) geboren. Hij studeerde natuurkunde aan de Katholieke Universiteit van Leuven en promoveerde In 1964 cum laude aan die univeristeit op het proefschrift 'Bijdrage tot de theorie der Polaronen'. Van oktober 1961 tot oktober 1966 was hij als theoretisch natuurkundige werkzaam bij het departement fysica van de vaste stof van het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol, waaraan hij thans nog als wetenschappelijk adviseur verbonden is. Sinds 1966 doceerde hij aan het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen (RUCA) waar hij werd benoemd tot gewoon hoogleraar in 1969. Sinds 1972 is hij bovendien gewoon hoogleraar bij het departement natuurkunde van de Universitaire Installing Antwerpen (UIA). Hij is daar tevens lid van de Raad van Beheer. Sinds 1973 is hij bovendien wetenschappelijk verantwoordelijke voor Antwerpen van het project (ESIS) Electronic Structure in Solids, dat in samenwerking met de Universiteit van Luik wordt uitgevoerd. Prof. Devreese onderhoudt vele internationale contacten is lid van enige wetenschappelijke commissies, is (mede)redacteur van vier boeken en van een veertigtal artikelen in internationale vaktijdschriften. Voorts heeft hij ruim 175 voordrachten gehouden in binnen en buitenland.
Dr. Dietert Fischer werd op II aprill919 in Hamburg geboren. Hij deed in 1951 doctoraal examen. In 1952 trad hij in dienst van de Deutsche Philips in Hamburg. Van 1955 tot 1962 was hij Ieider van de afdeling Applicatie Licht in Hamburg. In 1963 werd dr. Fischer Ieider van de Armatuur-afdeling in Hamburg. Dit bleef hij tot 1967. Een jaar later volgde zijn benoeming tot Ieider van het lichttechnische laboratorium van Philips in Aken. In 1971 kreeg hij de Ieiding van het Lighting Design en Engineering Centre van Philips in Eindhoven. Vanaf 1973 is dr. Fischer adjunctdirecteur van de Hoofdindustriegroep Licht. In 1977 werd dr. Fischer hoofdredacteur van The International Lighting Review. Hij heeft veel gepubliceerd over lichttechniek. Prof.dr. D. Fischer werd benoemd tot hoogleraar in de verlichtingskunde in de afdelingen der Technische Na· tuurkunde en der Elektrotechniek vanwege de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde.
Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de fysica van de vaste stof, in het bijzonder de theorie van de vaste stof, geschiedde bij Koninklijk besluit nr.18 van 17 augustus 1977.
37
Algemeen De afdeling der Technische Natuurkunde telde per I januari 1978 186 medewerkers (bezette plaatsen), waarvan 18 gewone hoogleraren en lectoren en 2 buiten· gewone hoogleraren. Per 1-9-1977 hadden zich 138 nieuwe studenten aangemeld (per 1-9-1978 : 80 studenten) en bedroeg het to· taal aantal ingeschreven natuurkunde-studenten 516. 51 studenten behaalden het ingenieursdi1-1loma. Er vonden 6 promoties plaats. Prof.dr. M.J. Steenland volgde m.i.v. I januari 1978 prof. dr. A.A. Kruithof opals decaan.
Op 2 september 1977 nam drs. H.J. Veenendaal -hoofd van het afdelingsbureau- wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. afscheid van de afdeling, na gedurende 5 jaar deze functie te hebben vervuld. Prof.dr. A.A. Kruithof ging op 31 december 1977 met emeritaat. Gedurende de verslagperiode hebben het afdelingsbe· stuur en de besturen van de zusterafdeling der THT en de THO en de vakgroep der Toohnische Natuurkunde van de RUG overleg gevoerd o.a. over de docenten· formatie, leerstoelplannen, benoemingscommissies, de FOM-beteidsruimten voor technische natuurkunde, inventarisatie van vakgebieden en over het onderzoekbeleid. Binnen de afdeling is begonnen met het structu· reel formatiewerk. Hoewel deze activiteit veel langza· mer verloopt dan verwacht werd, ziet de afdeling met grote belangstelling uit naar de resultaten. Vee! aandacht werd besteed aan de herziening van de organisatie van het propaedeutisch onderwijs. Doordat de verzorging van dit onderwijs grotendeels werd uit· gevoerd door de leden van de Onderwijsgroep, bleken de functionele relaties tot en de inbreng vanuit de vakgroepen en het onderzoek minder sterk dan wenselijk werd geacht. Erkenning hiervan leidde tot initia· tieven die uiteindelijk ten doel hebben het vakgroepsaandeel in het propaedeutisch onderwijs te vergroten. Om enig inzicht te verkrijgen betreffende de verdeling van de formatieplaatsen binnen de afdeling werden twee modellen voor deze verdeling opgesteld: een model dat uitgaat van de verdeling van de onderwijslast van de afdeling over de vakgroepen en de Onderwijsgroep en een model dat uitgaat van de bestaande formatie van kroondocenten. De commissie leerstoelenbeleid van de afdeling brac!'t een tussentijdse nota uit met enige aanbevelingen en
38
met enige vragen aan de vakgroepen. Verwacht wordt dat op korte termijn de vakgroepen hun antwoorden hebben !:!eleverd.
De afdelingsraad stelde de volgende commissies in: · een signatuurcommissie voor een ordinariaat in de fysica van het oppervlak van vaste stoffen; · benoemingscommissie voor een lectoraat in de vaste· stoffysica; · benoemingscommissie voor een ordinariaat in de technische natuurkunde; • benoemingscommissie voor een extra ordinariaat in de toegepaste kern-fysica.
Onderwijs Onderwijsgroep
Evenals het vorige verslagjaar had de groep te kampen met een tekort aan effectieve mankracht, zulks als gevolg van ziekte en onzekerheid omtrent de uiteindelijke resultaten van de discussie over de organisatievorm. Ondanks deze problemen heeft de Onderwijsgroep, samen met de vakgroepen, het onderwijs van de eerste twee studiejaren verzorgd. Het experiment met 'Self-Paced Study' (SPS) werd met betere resultaten dan het vorig jaar voortgezet. Het eerstejaarsproject (EP) en fysicawinkel (FW) behoren nu beide tot het vaste onderwijsaanbod van de afdeling. Vakdidactiek
In het verslagjaar hebben 96 studenten (waarvan 43 Nstudenten) een hospiteer-stage gedaan. In 1976/77 waren dit er 105 (45 N-studenten). In totaal 47 studenten van 5 studierichtingen namen deel aan het practicum vakdidactiek voor de natuurkunde-bevoegdheid. Dit aantal ligt aanzienlijk lager dan in vroeger jaren (toen was het gemiddelde ca. 100). Deze daling is het gevolg van de verzwaring van de eisen voor niet N-studenten, die de onderwijsbevoegdheid willen behalen. Twee studenten studeerden af bij de groep Vakdidactiek, terwijl nog twee andere N-studenten bij de onderafdeling W & MW, algemene onderwijskunde, afstudeerden. Voor verdere informatie wordt verwezen naar het verslag van de groep Vakdidactiek Natuurkunde over de periode I september 1976- 31 augustus 1978.
diend bij de voorstellen tot vervanging van het college Spec. Relativiteitstheorie door een college Geschiedenis van de Natuurkunde dat in het komen· de studiejaar gegeven zal worden. Evenals vorig jaar heeft de Ocie zich uitvoerig beraden over de gewenste inrichting van het keuzeprogramma. Hierbij kwamen tevens de te stellen programma-eisen en de honorering in SE's voor de a.s. leraren aan de orde. Een sub-commissie 'leraarsvariant' werkte voorstellen uit m.b.t. de kwaliteiten waaraan een natuurkundig ingenieur met 1e-graads-onderwijsbevoegdheid moet voldoen. Over de vraag op welke wijze het propaedeutisch onderwijs geregeld zou ~unnen worden, heeft de commissie zich, evenals vorig jaar, uitvoerig beraden en diende zij van advies. Ook besteedde zij aandacht aan en adviseerde zij over kwesties als: · taak en inrichting van de Academische Raad; · onderwijs in de vaste-stoffysica; • vrijstellingsregeling voor deelnemers aan het eerstejaars-project; - het leerstoelenbeleid; ·de nota 'Hoger onderwijs voor velen'.
Onderwijscommissie
In de verslagperiode heeft de onderwijscommissie, de Ocie, een eerste poging ondernomen om het programma per studiejaar kritisch op zijn merites te bekijken. Deze inventarisatie van het onderwijsprogramma kan als basisgegeven dienen warineer voorstellen tot wijziging/aanpassing van het programma aan de orde mochten komen. De Ocie heeft haar advies met betrekking tot het onderwijs in de informatica verder uitgewerkt en de afdelingsraad haar laatste voorstellen dienaangaande (verplichte keuze tussen Num.Methoden I en II) aangeboden. Verder heeft de commissie het voorbereidend werk ten aanzien van het 3ejaars-keuzecollege in de werktuigbouwkunde 'Productontwikkeling en fabricage' voltooid. Dit college zal m.i.v. het nieuwe studiejaar gegeven worden. Ook heeft de commissie van advies ge-
39
Onderzoek In het najaar van 1977 heeft de commissie voor wetenschapsbeoefening, de CWB, haar rapport CWB 29, de 'lnventarisatie van het onderzoek in de afdeling der Technische Natuurkunde over de jaren 1972 t/m 1976' uitgegeven en verspreid. Direct daarna is begonnen met de vergaring van de inventarisatiegegevens over het kalenderjaar ·.977. De publicatie daarvan wordt in het najaar van 1978 tegemoetgezien. Behalve aan deze inventarisatie-activiteiten heeft de CWB ook de opstelling van ontwikkelingsplannen bevorderd. In de CWB-30 boden de gebundelde vak· groeps-plannen een beeld van de mogelijke ontwikke· ling van het onderzoek binnen de afdeling. Binnen de afdeling werd aandacht besteed aan de wijze waarop de ontwikkelingsplannen bijgesteld kunnen worden, terwijl ook voorbereidend werk gedaan werd met betrekking tot de opstelling van de jaarlijkse onderzoekprogramma's; de verdere uitwerking daar· van wordt in het komende jaar verwacht.
inspanningen optimaal zijn; tijdens een gespreks· ronde van de CWB met de vakgroepen (aan de hand van haar inventarisatierapport en de ontwikkelingsplannen) is reeds gebleken dat de intra-afdelings· communicatie met betrekking tot het onderzoek niet overal als bevredigend ervaren werd. Door o.a. meer aandacht te schenken aan de organisatie van afdelingscolloquia, werd getracht hierin verbetering te brengen. Voornoemde gespreksronde met de vakgroepen diende o.a. om de CWB, als adviserende commissie, meer inzicht te verschaffen in het wetenschappelijke werk dat binnen de afdeling verricht wordt en in de belemmeringen die het ondervindt. In het voorbije studiejaar diende de CWB van advies met betrekking tot het toenemend aantal inter/intra-afdelingswerk· groepen, de personeelsdesiderata 1978 en het leer· stoelenbeleid.
lnformatie over de voortgang van het onderzoek ge· durende de verslagperiode biedt de onderlinge vergelijking van de eerder genoemde inventarisatie over 1976 (CWB-29) en die over 1977 (CWB-48). Voor wat betreft het wetenschappelijk werk dat in FOM· verband plaatsvond, wordt verwezen naar het 'Jaarboek 1977' van de stichting FOM en de stich· ting IKO.
In de verslagperiode werd voor 2 interafdelingswerkgroepen de goedkeuring \tan de raad gevraagd en verkregen, alsmede voor een 3e-geldstroompro· ject: zonnecellen (EG). De vakgroepen in de afdeling participeren thans in 9 interafdelingspro· jecten, daarnaast zijn er nog drie 3e-geldstroom· projecten. (Hahn Meitner lnstitut, Ministerie van ontwikkelingssamenwerking via ingenieursbureau DHV en een, mede door de EG gefinancierd pro· ject: electrolytische gasontwil
Van de wetenschappelijke activiteiten binnen de afdeling getuigen de proefschriften en de publicaties in het hierachter volgende overzicht. Hiermede wil niet gezegd worden dat de wetenschappelijke
FOM (2e geldstroom) steunde de afdeling wegens participatie in zeven werkgroepen; daarnaast heeft zij aan enkele onderzoeken bijdragen uit haar beleidsruimte verleend.
Publikaties A/gemeen Projectgroep 'Naakte wetenschap' Interne rapporten: Lintsen, H.W.
De spoorwegen: een nieuw domein voor een nieuw segment (sept. 1977).
Teunissen, P.
De reorganisatie van het corps van de Waterstaat in 1849 (sept. 1977).
40
Velden, J.W.J. van der
Voorstudie 'Fysici in Nederland' (nov. 1977).
Onderwijsgroep Vakdidactiek
Steller, J.Ph.
Weten en kunnen onze leerlingen meer dan wij denken? Faraday 46 (1977) 3, 73 e.v. What is the difference? The School Science Review 59 (1977), 206 142 e.v.
Steller, J.Ph. en Verkerk, G.
Het joule-kelvineftect Faraday 46 (1977) 3, 81 e.v.
Vakgroep Deeltjesfysica Atoomfysica/£1ementaire processen in gasontladingen
Steller, J.Ph. en Verkerk, G.
Meten en meetfouten Faraday 47 (1978) 6. 261 e.v.
Holscher, J.G.A.
Field emission by ion clusters of higher order in helium.Proc. XIII Int. Cont. Phen. lon Gases, Berlin (DDR) (1977) 353.
Hoog, F.J. de, McNeil, J.R., Collins, G.J. and Person, K.B.:
Discharge studies of the Ne-Cu laser, J. Appl. Phys. 48 (1977) 3701.
Hoog, F .J. de and Collins, G.J.
Sputtering in a hollow cathode laser discharge, Proc. XIII Int. Cont. Phen. ton Gases, Berlin (DDR) (1977) 307.
Saelee, H.T.
Monte Carlo calculations of microwave breakdown fields in neon. Proc. XIII Int. Conf. Phen. lon Gases, Berlin (DDRI (1977) 355.
Atoomfysica/£venwichtsmodellen in transport van plasma's
Gerasimow, N.T., Rosada, R and Schram, D.C.
Effect of a microwave field on the cascade arc light emission. Conf. Papers 13th ICPIG (1977) 473.
Leclair, J. and Schram, D.C.
Deviation from local thermal equilibrium in an atmospheric argon arc plasma. Cont. Papers 13th ICPIC (1977) 483.
41
Mullen, J.J.A.M. v.d., Sijde B. v.d., Pots, B.F .M. and Schram, D.C.
A collisional radiative model for the argon neutral system. Proc. XIII Int. Cont. Phen. lon. Gases, Berlin (DDR) (1977) 323.
Rosado, R., Leclair, J. and Schram, D.C.
The electrical conductivity of a weakly non-ideal, dense plasma. Cont. Papers 13th ICPIG (1977) 573.
Schram, D.C. and Schuller, F.C.
Energy confinement in high density tokamaks. Rijnhuizen Report 77-104.
Sijde, B. v.d. en Pots. B.F .M.
De toepassing van een botsings-stralingsmodel op het plasma van een argon·ion laser. N.T.v.N., A, 43 (1977) 174. A collisional radiative model for the Argon ion system. Proc. XIII Int. Cont. Phen. lon. Gases, Berlin (DDR) ( 1977) 649.
Theuws, P.G.A., Beijerinck, H.C.W., Uitterhoeve, P.J .• Schram, D.C. and Verster, N.F.
A hollow cathode discharge as a high intensity source for fast neutrals in the eV range, Proc. VI Intern. Symposion on Molecular Beams (Noordwijkerhout 1977) 265-268 Time of flight analysis of neutrals from a plasma as a 'diagnostic for the ion velocity distribution Proc. XIII Int. Cont. Phen. lon. Gases, Berlin (DDR) (1977) 213-214.
Cyclotrontoepassingen/Tracertechnieken Bosch, R. v.d., Goey, J. de, Tertoolen, J and Tielemans, M.
Radionuclidic purity of 123 !-products. International Journal of Appl. Radiation and Isotopes.
Coolen, F.C.M., Schaik, N van, Steenhuysen, L. and Hagedoorn, H.L.
Influence of the dye laser intensity on fluores· cence measurements of the densities of neon 1s levels. Proceedings ICPIG XIII (1977).
Prins, M., Coolen, F.C.M., Schaik, N. van and Smits, R.
Transfer of excitation between 2p levels of neon by collisions with neon atoms. Proceedings ICPIG XIII (1977).
Smits, R.M.M.
Investigations on the positive columm of a medium pressure neon discharge. Thesis ( 1977.10.21 ).
Smits, R.M.M. and Prins, M.
Measurements of the radial electron temperature profile in a medium pressure neon discharge with the aid of the electron-atom bremstrahlung continuum. Proceedings ICPIG XIII (1977).
42
Steenhuysen, L., Schaik, N. van, and Denneman, J.W.
Measurements and calculations on neon afterglows. Proceedings ICPIG XIII (1977).
Steenhuysen, L., Schaik, N. van and Verspaget, F.
Pressure dependence of the production of 1s atoms by recombination in a neon afterglow. Proceedings ICPIG XIII (1977).
Theoretische kernfysica
Verhaar, B.J. et al.
A simplified Description of '}'·Vibrations in Permanently Deformed Nuclei. Rochester, Fall Meeting of the division of nuclear physics of the Amer. Phys. Soc. (27·29 Oct. 1977).
Vakgroep Theoretische Natuurkunde
Broer, L.J.F.
Approximations in the theory of ion-acoustic waves. Journ. of Appl. Sc. and Engineering A2 (1977) 161-164.
Broer, L.J.F. and Sluijter. F.W.
Stable approximate equations for ion-acoustic waves. The physics of Fluids (1977) 1458-1460.
Muynck, W.J. de
On the unambiguity of stationary perturbation theory. Am. Journ. of Phys. 45 (1977) 1191-1193.
Ouwerkerk, H.J. van
Facilitated diffussion in a tissue cylinder with an anoxic region. PflUger Arch. 372 (1977) 221-230.
Sluijter, F.W.
The relevance of fuchsian differential equations for wave propagation in non-homogeneous media. Journ. of Appl. Sc. and Engineering A2 (1977) 179-182.
Vakgroep Systeem- en Regeltechniek Procesbesturing
Nagel, A.L.
Sampled Data. Grote Spectrum Encyclopedie, Deel 16, 294-296.
Dynamica en regeling van niet- technische systemen
Hartog, J.A. en Rademaker, 0
De vijfde IIASA-conferentie over wereldmodellen. 'Input-output' benadering in wereldmodellen. ESB 62 (30 nov. 1977) no. 3132.
43
Rademaker, 0.
'On the Methodology of Global Modelling' Proc. Vth symposium on Global Modelling, IIASA, Laxenburg (26-29 sept. 1977). Modelling and simulation of Macro-social Systems for Cybernetic Purposes (Opening lecture). Proceedings 4th World Congress of Cybernetics and Systems (22-25 Aug. 1978) Amsterdam. Some notes on Modelling and Simulation of Public Systems. (Social Systems Symposium). Proceedings 4th World Congress of Cybernetics and Systems (22-25 Aug. 19781 Amsterdam. Project Group Global Dynamics Final Progress Report 8 (sept. 1978}.
Thissen, W.A.H., Rademaker, 0. and Mol, C.G.M. de
Projects 'Global Dynamics'. Systems Dynamics Newsletter. MIT, Cambridge, Mass (1977} 46.
Vakgroep Transportfysica Kinetische theorie
Schram, P.
Kinetic theory of the electron component in a weakly ionized gas. Euromech. Colloquium 86 Bologna (1977}.
Gasdynamica en schokgolven
Dongen, M.E.H. van
Light reflection as a simple experimental method in compressible boundary-layer studies, AIAA J. 15 (1977) 8, 1210.
Steenhoven, A.A. van, Dongen, M.E.H. van, Vaessen, E.C.Y. and Wasser, A.A.M.
Model experiments on the closing behaviour of the natural aortic value. Biomed. Technik 22 (1977).
Kookverschijnse/en en tweefasenstroming
Moalem, D .• Zijl, W. and Stralen, S.J.D. van
Nucleate boiling at a liquid-liquid interface. Letters in Heat Mass Transfer 4 (1977) 319-329.
Stralen, S.•I.D. van
Kookverschijnselen. Winkler Prins Technische Encyclopedie, deel4, Argus Elsevier, Amsterdam/ Brussel ( 1978)
44
Waterstof als energiedrager. Polytechn. Tijdschrift. ed. procestechniek 32 (1977) 4, 192. Stralen, S.J.D., van, Zijl, W. en Vries, D.A. de
The behaviour of vapour bubbles during growth at subatmospheric pressures. Chern. Engng. Sci. 32 (1977) 1189-1195.
Ziji,W.
The capillary induced formation of a dry area in a thin liquid layer and adherence of a growing gasbubble at a horizontal wall. Seminar on Momentum Heat and Mass Transfer in Two-phase , Energy and chemical Systems. Dubrovnik (1978).
Zijl, W., Moalem, Den Stralen, S.J.D. van
Inertia - and diffusion - controlled bubble growth and implosion in initially uniform pure and binary systems. Letters in Heat Mass Transfer 4 ( 1977) 331-339.
Vakgroep Vaste Stof Magnetische ordeningsverschijnselen
Kopinga, K., Vlimmeren, O.A.G. van, Bongaarts, A.L.M., Jonge, W.J.M. de
Some magnetic properties of the pseudo onedimensional Ising-like magnetic systems CsCoC13.2H2o and RbFeC1 3 .2H 2 0. Physica 86-88B+C nr. II (1977) 671-672.
Bongaarts, A.L.M., Jonge, W.J.M. de
Thermodynamic properties of the metamagnet CsCoC13.2020 near the multicritical point. Physica 86-88B (1977) 595-596.
Basten, J.A.J., Bongaarts, A.L.M.
Magnetic order in CoBr2.6 xD 20(1-x)H 2 0. Physica 86-88B (1977) 677-679.
Bongaarts, A.L.M., Jonge, W.J.M. de
Experimental study of criticality in the metamagnet CsCoC13.2020. Physical Review B15 (1977) 3424-3435.
Swi.iste, C.H.W., Batterman, A.C., Millenaar, J., Jonge, W.J.M. de
The magnetic phase diagram and exchange parameters in NiCI 2 .2H 20. The Journal of Chemical Physics 66 ( 1977) 5021-5030.
Kopinga, K.
Low-temperature heat capacity of the pseudo onedimentsional magnetic systems CsMnCI 3 .2H 2 0, a-RbMnCI 3 .2H 2 0 and CsMnBr 3 .2H 20. Physical Review B16 (1977) 427-432.
Jonge, W.J.M. de, Vlimmeren, O.A.G.van, Hijmans, J.P.A.M., Swi.iste, C.H.W., Buys, J.A.H.M., Workum, G.J.M. van
The magnetic structure of metamagnetic Co(pyri2C12. The journal of Chemical Physics 67 nr. 2 (1977) 751-754.
45
Neef, T. de, Enting, I.G.
Series expansions from the finite lattice method. Journal of Physics A 10 (1977) 801.
Halfgeleider/kleine bandafstanden
Blom, F.A.P. and Gelten, M.J.
Transport Properties of Cadmium Arsenide with Low Concentrations. Proceedings Int. Conf. Physics of Narrow-Gap Semiconductors, Warsaw (1977).
Gelten, M.J., Lieshout, A. van, Es, C.M, van and Blom, F.A.P.
Optical properties of Cd3P2. Journal of Physics C. Solid State Physics 11 (1978) 227-237.
Kryogene technieken
Waele, A.Th.A.M. de, Reekers, A.B. and Gjjsman, H.M.
Recent Advances in dilution refrigeration. Proc. 2nd International Symposium on Quantum Fluids and Solids, Sanibel Island, Florida (1977) 451-463.
Fysische Onderzoekmethoden
Ballegooijen, E.C. van, Boersma, F. and Steen, C. van der
Influence of the thickness of tabs on the resonating properties of a quartz crystal. Journal of the Acoustical Society of America 62 (1977) 11891196.
Fysische materiaalkunde
Kipperman, A.H.M., Backerra, S.C.M. and Maaskamp, H.J.
How to change the nature of trapping centers in p-type silicon MIS-solar cells. Proc. Photovoltaic Solar Energy Conf., Luxembourg (1977) 965-960.
Kipperman, A.H.M., Backerra, S.C.M., Maaskamp, H.J. and Zolingen, R.J.C. van
On the trapping- assisted-tunneling through the insulating layer of MIS-solar cells. Proc. Photovoltaic Solar Energy Conf., Luxembourg (1977) 961-966.
Kuipers, A.J.M.
Electrical transport in the mixed series FE3-x Tix04, Thesis Eindhoven University of Technology (May 1978).
46
Lieth, A.M.A.
Preparation and Crystal Growth of Materials with layered structures : II I-V compounds. D. Reidel - Dordrecht ( 19771 225-254.
Lieth, A.M.A., Terhell, J.C.J.M.
Preparation and Crystal Growth of Materials with layered structures : Transition metal dichalcogenides. D. Reidel· Dordrecht (1977) 141-233.
Terhell, J.C.J.M., Vleuten, W.C. van der
Polytypism in the layer compounds gase. Verhandlung DPG (VI) 12 (1977)182.
Vakgroep Analyse van Fyslsche Meetmethoden
Hooge, F.N. Poulis, J.A.
Fundamental limits to the measurement of the gravitational constant G. Appl. Sci. Res. 33 (1977) 2, 191-196.
Huygens, J.M.M.
Bending vibrations in the human vertebral columm. J. Biomechanics 10 (1977)443-444.
Kwaaitaal, Th. and Poulis, J.A.
Noise limitations in weighing with straindependent resistors. Appl. Sci. Res. 33 ( 1977) 2, 197-208.
Massen, C.H. and Kodde, L.
Considerations concerning the accuracy of stabilographic data. Proc. Med. Biolog. Engin. Cont., Sorrento (1977).
Poulis, J.A. and Massen C.H.
Estimation of energy levels for arbitrary potential wells. J. Chern. Educ. 54 (1977) 490.
Seroo, J.M., Spoor, C.W., Massen, C.H. and Snijders, C.J.
The biomechanical behaviour of the intervertabral disc. Proc. Med. Biolog. Engin. Cont., Sorrento (1977).
Trippas, A, Poulis, J.A., Janssen, H. and Verhagen, L.
Suggesties over het natuurkunde onderwijs aan secundaire scholen. Nova et Vetera 54 (1977) 375-378.
Willems, G.
Analyse eines Gasstromes mit Hilfe eines manometrischen Verfahrens. Journal of Chromota· graphy 138 (1977) 216-219.
ln't Zandt-v.Bussel, A.W.J.M., Habraken, L. and Massen, C.H.
De botsingskans auto-voetganger. Verkeerskunde 4 (1977)184.
47
Afdeling der Werktuigbouwkunde
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
ir. J.G. Balkestein
1970(1)
ir. W.l. Esmeijer ir. J. Erkelens dr.ir. J.D. Janssen ir. C.W.J. van Koppen ir. W.A. Koumans dr.ir. A.L. van der Mooren ir. J.K. Nieuwenhuizen
1958 1966 1971 1971 1972 1970 1969
dr.ir. W.M.J. Schlosser
1962
dr.ir. M.J.W. Schouten dr. P.C. Veenstra ir. J. van Vollenhoven
1976 1957 1959
dr.ir. A.C.H. van der Wolf
1970
drs. J.H. Zaat
1963
werktuigbouwkunde, in het bijzonder de leer van het werktuigkundig ontwerpen en construeren technische mechanica werktuigkundige bedrijfsmechanisatie technische mechanica warmtetechniek vervoerstechniek algemene werktuigbouwkunde werktuigkundige inrichting van fysische en chemische procestechnieken werktuigbouwkunde, in het bijzonder de leer der werktuigkundige constructie werktuigbouwkunde mechanische technologie en werkplaatstechniek werktuigbouwkunde, in het bijzonder verbrandingsmotoren werktuigbouwkunde, in het bijzonder de werktuigkundige aspecten van de werkplaatstechniek werktuigbouwkunde, in het bijzonder werktuigkundige materialenkunde
Buitengewone hoogleraren dr.ir. J.A. Haringx ir. W.van der Hoek
1957 1962
dr.ir. H.L. Muller
1961
Bijzonder hoogleraar dr. A. Versprille
1974(2)
fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch-technische toepassingen
Lectoren dr.ir. J.A. Klosterman drs. J. Koning
1973 1969
werktuigkundige materiaalkunde en metaalslijtage werktuigkundige meettechniek
(1) buitengewoon hoogleraar van 1968 tot 1970 (2) tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/E/T/8
50
mechanica werktuigbouwkunde, in het bijzonder capita selecta uit de algemene werktuigleer mechanische technologie en werkplaatstechniek, in het bijzonder de fijnmechanische techniek
Dr.ir. M.J.W. Schouten P rof.dr.ir. M.J.W. Schouten is op 16 september 1945 in Venlo geboren. Na aldaar het MULO-diploma behaald te hebben, studeerde hij aan de Rijks·HBS, eveneens in Venlo en liet zich na het behalen van het 8-diploma in 1963 inschrijven als student in de werktuigbouwkunde aan de Technische Hogeschool Eindhoven. Zijn ingenieursstudie voltooide hij in maart 1968. Van mei 1968 tot februari 1970 vervulde hij zijn militaire-dienstplicht bij de Koninklijke Marine in de rang van Luitenant ter Zee der tweede klasse. Als docent aan het Koninklijk lnstituut voor de Marine in Den Helder werkte hij o.a. aan Hydraulische scheepsaandrijvingen en slijtagevormen in hoog belaste contraforme contactvlakken. Sedert 1970 was de heer Schouten in dienst bij de Verein Deutscher Machinebau Anstalten e.V. (V.D.M.A.) te Frankfurt am Main, waar hij onderzoek verrichtte op het gebied van de elastohydrodynamische smering, de smering van tandwielen, nokken, wentellagers enz. Dit onderzoek werd grotendeels uitgevoerd in samenwerking met de Vakgroep Aandrijftechniek van de Technische Hogeschool Eindhoven en een werkgroep uit de Duitse industrie. In 1973 promoveerde de heer Schouten aan de Technische Hogeschool Eindhoven tot doctor in de technische wetenschappen op het proefschrift 'Einfluss elastohydrodynamischer Schmierung auf Reibung, Verschleiss und Lebensdauer von Getrieben'. Zijn promotors waren prof.dr.ir. W.M.J. Schlosser van de TH-Eindhoven en Prof.lng. Habil W. Koenig van de Technische Universitiit Berlin. Van de hand van Prof. Schouten verscheen een groot aantal publikaties in vaktijdschriften, hij hield lezingen in binnen· en buitenland en hij is vakredacteur hydrauliek van het Polytechnisch tijdschrift. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de werktuigbouwkunde geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 274 van 23 augustus 1976.
51
Onderwijs
Onderwijsprogramma In september werd gestart met het nieuwe K1-onderwijsprogramma, waarvan aan het einde van het cursusjaar moest worden vastgesteld, dat het zwaarder is qua studielast - dan was voorzien. (Met ingang van het cursusjaar 1976/77 was het eerste studiejaar van het nieuwe onderwijsprogramma van de afdeling der werktuigbouwkunde reeds ingevoerd.) Dit heeft er toe geleid, dat de onderwijscommissie met elk van de bij het nieuwe programma betrokken onderwijsgroepen uitvoerig van gedachten heeft gewisseld. Deze besprekingen hebben geleid tot voorstellen om met name in het 3e- en 4e-semesterprogramma een aantal wijzigingen door te voeren teneinde een betere aansluiting van de onderdelen te verkrijgen en de studielast voor de studenten enigermate te verlichten. Ook zal het noodzakelijk zijn het aantal hoofdblokken van semester 3 en 4 uit te breiden tot 5 respectievelijk 6. Daar het ontwerpen onvoldoende tot zijn recht komt, is besloten enerzijds hieraan meer aandacht te schenken in het 5e en 6e semester, anderzijds de ontwerpkunde in haar geheel opnieuw te programmeren. De voorbereidingen voor het nieuwe K2-programma stagneerden op enkele plaatsen. Verwacht moet worden, dat voor het 6e semester een eenmalig 'nood'-programma zal moeten worden ontworpen wat betreft de keuzevakken (4x2 uur i.p.v. 2 x 4 uur) in werktuigbouwkunde. De overstap van oud P-programma naar nieuw K 1· programma is voor de betreffende studenten aanzienlijk moeilijker geweest dan de onderwijscommissie voorzien had. Evaluatie nieuwe programma De - los van de onderwijscommissie bestaande - evaluatiecommissie heeft via tijdmetingen en - schattingen van de studenten, generaties W76 en W77, vee I gegevens kunnen verzamelen aangaande studielast en oordeel van studenten over het nieuwe programma. De tiid, door de student effectief aan studie besteed, blijkt op 1200-1300 uur gemiddeld te liggen, geme-
52
ten over het tijdvak 5 september 1976 t/m 30 juni 1977 voor de W76-studenten. Dit heeft er onder meer toe geleid dat in het cursusjaar 1977/78 een derde tentamenperiode is vastgesteld en wei eind augustus-begin september. Hierdoor wordt een betere spreiding verkregen over het gehele jaar voor de eerstejaarsstudenten. Vooral in september en de 1e helft van oktober is de effectieve studietijd per week lager dan het gemiddelde. Het aanpassen van v.w.o. aan studentenleven is hiervoor een duidelijke verklaring. De vele interessante gegevens hebben tot een aantal, overigens niet ingrijpende, correcties geleid na overleg met onderwijsgroepen en onderwijscommissie. De gegevens van de W76- en W77 studenten over het jaar 1977/78 komen in het najaar in definitieve vorm beschikbaar. Verheugend is, dat de respons van de studenten de verwachtingen overtreft (70% begin semester- 45% einde semester). De evaluatiecommissie heeft ook de onderwijsgroepen zelf geenqueteerd. De gegevens hiervan zijn nog niet uitgewerkt. Tenslotte zij nog vermeld dat weer een aantal studenten vroegtijdig naar een andere studie c.q. de h.t.s. werd verwezen, omdat zij toch een onduidelijk beeld c.q. verkeerde voorstelling hadden van de TH-studie werktuigbouwkunde. Studiebegeleiding De studiebegeleidingscommissie heeft extra veel werk moeten verzetten om de studenten die het oude programma moesten afmaken ( K1) te begeleiden. Het betrof hier ca. 130 studenten, voor wie vaak individueel een programma moest worden vastgesteld. Hetzelfde wordt verwacht voor 1978-1979 ten aanzien van het oude K2-programma. (ca. 140 studenten). Een aantal studenten heeft het advies gekregen om van oud K1 over te stappen naar nieuw K2. Dit betreft tot nu toe 20 studenten. Door dit zeer tijdrovende werk is de begeleiding van de generaties W76 en W77 niet optimaal geweest. Door uitbreiding van het aantal studiebegeleiders hoopt de afdeling hierin te kunnen voorzien. Steeds meer studenten maken gebruik van de mogelijkheid nu via de studiebegeleidingscommissie hun studie beter te plannen. In een aantal gevallen werden zij doorverwezen naar de studentendecaan c.q. -psycholoog.
Studieresultaten Het is moeilijk de studieresultaten, behaald door studenten die het nieuwe programma volgden, te vergelijken met resultaten van voorgaande generaties, gezien de totaal andere opzet. Wei blijft het duidelijk dat studenten met aileen wiskunde 1 en natuurkunde in het v.w.o.-pakket minder goede resultaten boeken dan degenen die wiskunde 1 en wiskunde 2 en natuurkunde volgden (v.w.o. 3 pakket). Na twee jaar studie waren de resulaten van de generatie W76: v.w.o.-3 pakket 88 studenten 50 P-dipl. behaald v.w.o.-2 pakket 33 studenten 12 P-dipl. behaald h.t.s. vooropl. 15 studenten 9 P-dipl. behaald Geen enkele student behaalde in de nominale tijd het K1-diploma. Een tiental studenten van W76 heeft nog een herkansing gekregen, zodat uiteindelijk ca. 55% van W76 het P-diploma zal behalen. Door uitvoering van de 3e tentamenperiode zullen de resultaten van de generatie W77, waarschijnlijk iets hoger komen te liggen. Er werden in het cursusjaar 1977/78 in de afdeling der Werktuigbouwkunde 54 ingenieurs-diploma's uitgereikt.
Onderzoek
In het afgelopen verslagjaar heeft de vaste commissie tot wetenschapsbeoefening van de afdeling der Wertuigbouwkunde haar activiteiten voor het zichtbaar maken van de resultaten van het onderzoek voortgezet. Een tweede uitgave van het 'OnderzoekProjectenboek' kwam gereed, nu voor het jaar 1977/1978. Thans zijn deze activiteiten gericht op de derde uitgave van dit boek, voor het jaar 1978/ 1979. In deze derde uitgave zullen de onderzoeks· gebieden van elke vakgroep worden gedefinieerd, waarin de verschillende projecten van de vakgroepen zullen worden ondergebracht. De onderzoeksgebieden zullen het karakter van de vakgroepen bepalen en omgakeerd. Hebben deze onderzoekgebieden in de tijd een min of meer permanent karakter, de daarin ingepaste onderzoekprojecten hebben een eindige looptiid, die te overzien en te plannen is. De landelijke coordinatie van het onderzoek tussen de drie TH's zal wellicht plaatsvinden op het vlak der onderzoeksgebieden en niet zo zeer op het vlak der onderzoekprojecten. In het kader van de Academische Raad vindt er nu hierover reeds informeel overleg plaats door de voorzitters der vaste commissies tot wetenschapsbeoefening van de drie afdelingen der Werktuigbouwkunde. Volgens de normen van de afdeling kan men een ana· lyse maken van de verdeling van de aan onderwijs-, onderzoek- en bestuurlijke activiteiten te besteden manuren. Uit deze analyse bliikt, dat aan de onderwijsactiviteiten 47% van de totale capaciteit aan manuren van de gehele afdeling werd toegekend. De bestuurlijke inspanningen werden met 18% gehonoreerd. Dit percentage lijkt hoog, maar hiertoe wordt dan ook elke denkbare bestuurlijke inspanning gerekend, tot op het laagste activiteitenniveau van de vakgroepen. Voor het onderzoek 'res· teert' dan nog een inspanning van een percentage dat ver ligt onder het als wenselijk geziene percentage van 45 a 50%, nl. slechts 35%. De indruk bestaat dat gedurende het verslagjaar 1977/1978 zelfs dit lage onderzoekpercentage niet werd gerealiseerd. De invoering van een rigoureus nieuw curriculum in de afdeling kan gezien worden als de hoofdoorzaak van de te constateren roofbouw op de effectieve capaciteit voor onderzoek. In het algemeen baart de voortgang van het onderzoek in de afdeling der Werktuigbouwkunde dan ook zorgen. Hoewel vele projecten met onmisken-
53
baar elan worden gedragen, geldt dit niet voor aile onderzoekprojecten. De hoge onderwijsbelasting brengt reiHe onderzoekcapaciteit van verschillende vakgroepen ernstig in gevaar. De onderzoekscapaciteit is niet aileen de restpost van de aftreksom: 'theoretische totale capaciteit-onderwjisbelasting · bestuurlijke belasting onderzoekscapaciteit'. De reele onderzoekcapaciteit van een vakgroep wordt nl. in sterke mate medebepaatd door de 'geschiktheid voor onderzoek' van de verschillende vakgroepsleden. Men heeft soms de indruk, dat de 'het meest voor onderzoek geschikten'. ook ten zeerste met het verzorgen van het onderwijs belast zijn.
=
De vooruitzichten op de afname van de verhoogde
druk van de onderwijsbelasting op de onderzoekers zijn niet gunstig. Nadat de afdeling, op uitnodiging van de overheid, tot een van de koplopers werd in het streven naar een geherstructureerd 5-jarig curriculum, doemt nu het door de overheid opgelegde 4-jarige curriculum op. Gevreesd wordt dat hierdoor de druk van de onderwijslast eerder toe dan af zal nemen. Het streven naar behoud van mogelijkheden voor onderzoek is van vitaal belang. Ook het uit· breiden van de onderzoek-capaciteit, op grond van eigen kracht en kunnen d.m.v. contract-research en ander werk voor derden moet bevorderd worden. Om deze reden werd er veel werk verricht door het formuleren van praktisch hanteerbare richtlijnen en'spelregels' voor dit soort van overeenkomsten. Te hopen is dat hiermee de onderzoekers het bewandelen van deze wegen vergemakkelijkt wordt.
Publikaties Vakgroep Aandrijftechniek
Schlosser, W.M.J.
Kritisch vergelijken geeft optinialisering aandrijfsy-, stemen. Metaal & Kunststof 16 (1978) nr. 18.
Witt, K.
Thermodynamisches Messen in der Oelhydraulik. Messungen und Auswahlkriterien zur Methode. 'Oelhydraulik und Pneumatik' 22 (1978) nr. 1.
Vakgroep Verbrandingsmotoren, Vervoerstechniek en Produktontwerp
Dijck, Th. van
Vergelijking van het kwasi statisch- en kwasi stationair berekende temperatuur- en drukverloop met het opgemeten verloop, bij het leegstromen van in seriegekoppelde vaten.
Huigen, G.
Onderzoek rapport Centripetale gasturbine-type 3-275, gemeten in warme perslucht.
Kodde, l., Verduin, M. and Smeets, J.W.
Distribution of footpressure during standing. Digest of the first mediterranean conference on medical and biological Engineering, Sorrento (september 1977).
Massen, C.H. and Kodde, l.
Considerations concerning the accuracy of stabilographic data. Digest of the first mediterranean conference on medical and biological Engineering, Sorrento (september 1977).
Phaff, A. van
Analyse van excenterdrijfwerken met cycloideen penvertandingen. PT-W 33 (1978) nr. 9.
54
Schouten, M.J.W.
Het mechanisme van energietransport in een wrijvingsoverbrenging met contraform contact en de samenhang van de levensduur (I enll). PT-W 32 (1977) nr. 4 en 12. Lagers. Winkler Prins Technische Encyclopedie Elastohydrodynam ische Schmierung,, F KM · Forschungsheft 62 (1977) Maschinenbau Verlag GmbH/Frankfurt lnnovatie aileen is niet voldoende. PT-W 32 (1977) 10, en 544.
Seroo, J.M., Spoor, C.W.,Massen, C.H. and Snijders, C.J.
The biomechanical behaviour of the intervertebral disc. Digest of the first mediterranean conference on medical and biological Engineering, Sorrento (september 1977).
Snijders, C.J.
De ogen als schakels tussen lichaamshouding en werkvlak, Ergonomie 2 (1977) nr. 4
Snijders~
Ontwerp- normstelling Kinderschoenen i.v.m. Keurmerk vanaf maat 17.
C.J. e.a.
Ontwerp normstelling Herenschoenen i.v.m. Keurmerk vanaf maat 37. Snijders, C.J., Snijder J.G., Schijvens, A.W. and Seroo, J.M.
On growth and form of the human spine in connection with laws of scale. Digest of the first mediterranean conference on medical and bio· logical Engineering, Sorrento (september 1977).
Vakgroep Werktuigkundige Materiaalkunde
Dautzenberg, J.H.
Reibung und Gleitverschleiss bei Trockenreibung. Dissertatie (17 oktober 1977).
Zaat, J.H.
Diffusielagen t.b.v. verminderen van slijtage bij glijdende wrijving. Polytechnisch Tijdschrift (1977).
Vakgroep Onderhoud, Bedrijfsmechanisatie en Mechanismen
Muller, H:L., Bahasoean, A.A. und Jucha, J.
Beurteilung der Willigkeit von Kurvenlaufbahnen (1977).
Overbeeke, J.L.
The fatique behaviour of heavy-duty spot welded lap joints under random loading conditions. Welding Research International 7 ( 1977) 3, 241-276
55
Overbeeke, J.L. and Draisma, J,
The influence of stress relieving .on the fatique of heavy-duty spot welded lap joints. Welding Research International 7 (19771 3, 241-253
Overbeeke, J.L., Touwen, N.A.L. en Ooelder, J.P. de
Pseudo Random exitatie bij vermoeiing. 4e Lustrumboek, W.S.V. Simon Stevin, T.H.E. (september 1977)
Schrauwen, J.J.M.
Mechanisatie. Techn. Winkler Prins
Vakgroep Technische Mechanica
Huiskes, R, and Slooff, T.J.J.H.
Mechanical properties and stresses in intramedullary protheses. RH-77-15. Lab. for Experimental Orthopaedics; dept. of Orthopaedic Surgery, University of Nijmegen.
Huiskes, R. and Wijn, J.R. de
Heat condution in acrylic bone cement; a thermodynamical analysis. RH-77-16, Lab. for Experimental Orthopaedics; dept. of Orthopaedic Surgery, University of Nijmegen.
Vakgroep Warmte- en Stromingstechniek
Dijkmans, A.P.G., Fischer, L.S. and Koppen, C.W.J. van
The long term storage of solar heat in the ground. Volumes des Journees. lnternationales d'etudes sur le chauffage solaire dans le batiment. Liege (12-13-14 september 1977)
Fischer, L.S., Koppen C.W.J. van and Wolde, J.T.T. van
Theorie und Praxis der thermisch-geschichteten Wasserspeicher, VDI-Berichte 288 (1977)
Hamaker, J., Hoekstra, H.C.A., Koppen, C.W.J., van and Wolde J.T.T. van
The Solar House of the Eindhoven University of Technology. Volumes des Journees lnternationales d'etudes sur le chauffage solaire dans le batiment. Liege ( 12-13-14 september 1977)
Koppen, C.W.J. van
Naar verminderd energieverbruik in de gebouwde omgeving. Voorstel voor een nationaal onderzoek· programma op het gebied van nationaal energiegebruik in de gebouwde omgeving door de LSEO Coordinatie-Commissie OREGO.Zeist ( 1977) Voorzitter.
56
Afdeling der Elektrotechniek
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
dr.ir. J.E.W. Beneken dr.ing. H.J. Butterweck dr.ir. P. Eijkhoff dr. H. Groendijk ir. A. Heetman
1976(1) 1967 1964 1964 1961
dr. F.N. Hooge dr.ing. J. Jess ir. F.J. Kylstra dr.ir. P.C.T. van der laan dr. C.E. Mulders dr.ir. J.G. Niesten dr. L.H.Th. Rietjens
1971 1971 1972 1977 1959 1956 1965
dr.ir. J.P.M. Schalkwijk dr. M.P.H. Weenink
1972 1973
medische elektrotechniek theoretische elektrotechniek meet· en regeltechniek elektronica telecommunicatie, in het bijzonder informatie· verwerkende technieken elektrotechnische materiaalkunde elektronica meet- en regeltechniek technieken van de hoge spanningen en hoge stromen meet- en regeltechniek elektrotechniek directe omzetting van warmte in elektrische energie telecommunicatie theoretische elektrotechniek
Buitengewone hoogleraren
ir. G.A.L. van Hoek
1974
dr.ir. A.T. de Hoop dr.ir. H.C.J. de Jong
1977 1961
dr. F.M. Klaassen dr.ir. A.A.Th.M. van Trier ir. H. van de Weg
1971 1972(2) 1970
elektriciteitsopwekking, elektriciteitstransmissie en elektriciteitsdistributie theoretische elek triciteitsleer dimensionering van elektro-mechanische componen· ten voor energieomzetting halfgeleidersel ek tron ica elek trotechniek telecommunicatie, in het bijzonder de informatieverwerkende technieken
Bijzonder hoogleraren
dr. D. Fischer dr. A. Versprille
1978(3) 1974(4)
verlichtingskunde fysiologie, in het bijzonder in verband met medischtechnische toepassingen
1969 1969 1973 1972
elektrotechniek theoretische elektrotechniek telecommunicatie elektrische aandrijftechniek
Lectoren
dr.ir. W.M.C. van den Heuvel ir. C. Kooy ir. J. van der Plaats ir. J.A. Schot
(1) (2) (3) (4)
58
buitengewoon hoogleraar van 1973 tot 1976 gewoon hoogleraar van 1957 tot 1971 tevens bijzonder hoogleraar in de afdeling der Technische Natuurkunde tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/W/T/8
Prof.dr. J.J. Zaalberg van Zelst overleden In de nacht van 26/27 juli 1978 is overleden prof. dr. J.J. Zaalberg van Zelst, gewoon hoogleraar in de elektronica aan de Technische Hogeschool Eindhoven. Johannes Zaalberg van Zelst werd op 28 september 1911 te Amsterdam geboren. Hij studeerde in de jaren '30 wis- en natuurkunde aan de Riiksuniversiteit Utrecht. Reeds een jaar na zijn doctoraal examen promoveerde hij aan dezelfde universiteit cum laude tot doctor in de wis- en natuurkunde op het proefschrift:'Precisie en gevoeligheid van intensiteitsmetingen. Meting van de constante C1 van Planck'. 27 jaar lang, van 1937 tot 1964, was prof. Zaalberg van Zelst werkzaam op het Natuurkundig Laboratorium van Philips in Eindhoven. In 1958 werd hij benoemd tot bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Utrecht om onderwijs te geven in de elektronica. Bij Koninklijk besluit van 2 juli 1964 volgde zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de afdeling der Elektrotechniek van de TH-Eindhoven. Zijn wetenschappelijke interesse was gericht op het maken van nauwkeurige meetapparaten met gevoel ige maar onnauwkeurige elektronische elementen. Oit heeft niet aileen geresulteerd in vele virtuose schakelingen, maar leidde ook tot nog steeds voor de elektronica van groot belang zijnde principes en beschouwingen, waar onder het principe van 'Toevoeging van het ontbrekende' en zijn beschouwing over de oscillator als selectieve ruisversterker. Met zijn uitzonderlijke grate kennis en kunde heeft hij vele collega's die geconfronteerd werden met de begrenzingen van de bestaande m.eettechniek, vooruitgeholpen. Ook heeft hij vele jongeren de kennis en vooral ook het enthousiasme voor zijn vakgebied bijgebracht, hetgeen o.a. blijkt uit de bijna 100 afgestudeerden bij zijn vakgroep. Maakte zijn virtuositeit aileen al, hem reeds tot een markante persoonlijkheid, het was de dienstbaarheid aan anderen die hem tot een bewonderd en gewaardeerd mens maakte. Altijd was Zaalberg bereid zich te verdiepen in de problemen van anderen en te helpen bij het vinden van oplossingen. Oat hij bij het ouder worden steeds meer een wijze raadsman van vele jongeren werd, gaf hem grote bevrediging.
Dr.ir. P.C.T. van der Laan Dr. ir. P.C.T. van der Laan is op 13 april 1935 in
Leiden geboren. Na 1951 in Rotterdam het diploma h.b.s.-8 te hebben behaald, studeerde hij technische natuurkunde aan de Technische Hogeschool Delft, waar hij in 1957 het ingenieursexamen met goed gevolg aflegde. In 1964 promoveerde hij tot doctor in de wis- en natuurkunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht op het proefschrift'Opsluiting van plasma met behulp van een draaiend magneetveld'. lnmiddels was de heer Vander Laan, na van 1957 tot 1959 zijn militaire dienstplicht te hebben vervuld, tot 1965 als medewerker van de pinchgroep werkzaam bij het FOM-Instituut voor Plasma-Fysica in Jutphaas. Van februari 1965 tot februari 1966 bracht hij een verlofperiode als Research Associate door aan de University of Wisconsin, Madison. Van 1966 tot 1975 was hij weer werkzaam in het lnstituut voor Plasma-Fysica in Jutphaas, nu als Ieider van de pinchgroep. Nadat in 1973 de binnen deze groep gebouwde SPICA opstelling was voltooid, verbleef de heer Van der Laan wederom gedurende een jaar in de V .S., waar hij werkzaam was aan het Massachusetts Institute of Technology in Cambridge bij Boston in verband met FOM-MIT Alcatorsamenwerking. Ook werkte hij als Consultant mee aan Scytlac en aan de reversed-Field-Pinch in Los Alamos. Daarna werd prof.dr. P.C.T. van der Laan Assistant Division Leader van de CTR-Division (Controlled Thermonuclear Research) van het Los Alamos Scientific Laboratory, met speciale verantwoordelijkheid voor de reversed-Field pinch activiteiten in Los Alamos. Van de hand van prof.dr.ir. P.C.T. van der Laan verscheen, veelal in samenwerking met anderen, een zeer groot aantal publikaties in internationale vaktijdschriften. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de technieken van hoge spanningen en hoge stromen geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 29 van 18 november 1977.
Dr.ir. A.T. de Hoop Dr.ir. Adrianus Teunis de Hoop werd op 24 december 1927 in Rotterdam geboren. Na in 1945 in zijn geboorteplaats het diploma hbs-B te hebben behaald, studeerde hij elektrotechniek aan de Technische Hogeschool Delft, waar hij in 1950 met lof het diploma van elektrotechnisch ingenieur verwierf. De bij dit diploma behorende researchaantekening behaalde hij in 1952. In 1958 promoveerde hij- eveneens met lof- aan de Technische Hogeschool Delft tot doctor in de technische wetenschappen op het proefschrift 'Representation theorems for the displacement in an
59
elastic solid and their application to elastodynamic diffraction theory'. Na zijn aanstelling in 1949 als student-assistent doorliep hii een aantal rangen in de wetenschappelijke staf aan de afdeling der Elektro· techniek te Delft. Van 1956 tot 1957 verbleef hij aan het Institute of Geophysics van de University of California in Los Angeles (USA). In 1957 volgde zijn benoeming tot lector in de theorie van de elek· triciteit aan de Technische Hogeschool Delft. Sedert 1960 is hij aan dezelfde Hogeschool verbonden als gewoon hoogleraar in de afdelingen der Elektro· techniek en der Algemene Wetenschappen metals onderwijsvakken de theoretische elektriciteitsleer en de toegepaste wiskunde. Van 1976 tot 1977 was prof. De Hoop in het kader van een 'sabbatical leave' gastmedewerker bij het Natuurkundig Labo· ratorium van de NV Philips Gloeilampenfabrieken te Eindhoven. Het wetenschappelijk onderzoek van prof. De Hoop beweegt zich in hoofdzaak op de theorie van de opwekking, de uitbreiding en de ver· strooiing van electromagnetische, akoestische en elastodynamische golven en op het ontwikkelen van de daarvoor benodigde wiskundige (analytische en numerieke) technieken. Van zijn hand verscheen een aantal publicaties in nationale en internationale vaktijdschriften, alsmede een leerboek op het ge· bied van de theorie van het elektromagnetische veld. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de theoretische elektriciteitsleer geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 12 van 10 november 1977.
Dr. D. Fischer Dr. Dietert Fischer werd op 11 april 1919 in Hamburg geboren. Hij deed in 1951 doctoraal examen. In 1952 trad hij in dienst van de Deutsche Philips in Hamburg. Van 1955 tot 1962 was hij Ieider van de afdeling · Applicatie Licht in Hamburg. In 1963 werd dr. Fischer Ieider van de Armatuur-Afdeling in Hamburg. Dit bleef hij tot 1967. Een jaar later volgde zijn be· noeming tot Ieider van het lichttechnische laborato· rium van Philips in Aken. In 1971 kreeg hij de lei· ding van het Lighting Design Centre van Philips in Eindhoven. Vanaf 1973 is dr. Fischer adjunctdirecteur van de Hoofdindustriegroep Licht. In 1977 werd dr. Fischer hoofdredacteur van the International Lighting Review. Hij heeft veel gepubliceerd over lichttechniek. Prof. dr. D. Fischer werd benoemd tot hoogleraar in de verlichtingskunde in de afdelingen der Technische Natuurkunde en der Elektrotechniek vanwege de Nederlandse Stichting voor Verlichtings· kunde.
60
Onderwijs en studie Onderwijs en studie Op 1 september 1978 is het nieuwe doctoraal onderwijs- en examenprogramma van kracht geworden. Hiermee is het programma van de afdeling der Elektrotechniek volgens het herprogrammeringsvoorstel van 1975 in zijn geheel verwerkelijkt. In de verslagperiode zijn hiertoe de regels voor de samenstelling van het (individuele) doctoraal examenprogramma en de bijbehorende uitvoeringsregels vastgesteld, alsmede de overgangsregels betreffende het doctoraal examen. In het voorkandidaatsprogramma zijn nog enkele kleine aanpassingen tot stand gebracht, met name de inhoud van het practicum werkplaats· techniek en de plaats van het practicum technisch tekenen. Het vrijstellingenbeleid werd verruimd voor studenten die belangrijke bestuurs· en adviesfuncties vervullen.
De evaluatie van het onderwijsprogramma verliep in de verslagperiode nagenoeg volgens het vastgestelde plan. De commissie voor het onderwijs heeft deze evaluatie tijdelijk als centrale taak. Het hiertoe nodige onderzoek wordt verricht door de groep Onderwijsresearch van de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen. Het samenvattende onderzoeksrapport over de studieresultaten in het eerste studiejaar van de generaties E-75 en E-76 verscheen. Dit rapport omvat mede de oordelen van studenten over de onderdelen van het propaedeutische programma, alsmede een opgave van geschatte tijdbesteding per onderdeel. Wegens de optredende 'studievertraging' is het beeld van de propaedeuse nog niet volledig. De beschikbare gegevens nopen niet tot ingrijpende correcties. Wei zijn ze aanleiding geweest tot een nog onbeslistediscussie in de commissie voor het onderwijs over mogelijkheid en wenselijkheid van regulering van de studievoortgang in het eerste studiejaar. Verrassend, maar niet zonder precedent, zijn de studietijdschattingen. De tijd die een student per jaar effectief aan zijn studie besteedt, blijkt uit te komen op een gemiddelde van 1200 tot 1300 uren per jaar (overigens met een aanzienlijke spreiding). Deze gegevens bieden echter niet voldoende houvast voor een geregelde bewaking van de studielast. Wei ziet het ernaar uit dat de geraamde studielast van de propaedeuse als geheel realistisch is. De gegevens over het tweede studiejaar van de generatie E-75 en E-76 komen binnenkort in definitieve vorm beschikbaar. Een onderzoek naar samenhang van resp. overlappingen en lacunes in
de leerstof van de kandidaatsvakken is nagenoeg voltooid. Didactiek Op initiatief van de studenten in de commissie voor het onderwijs is - in nauwe samenwerking met de groep Onderwijsresearch - een onderzoek gestart naar de doeltreffendheid van het didactische handelen. Vooralsnog betreft het een experiment waarbij drie docenten zijn betrokken. Spreiding onderwijslast In het kader van het personeelsverdelingsbeleid vormde de spreiding van onderwijslast een onderwerp van diepgaand beraad in de commissie voor het onderwijs en de afdelingsraad. Naast het toe· kennen van extra personeelsplaatsen aan zwaarbelaste vakgroepen (boven de basisformatie) kan ook aan herverdeling van onderwijstaken over de vakgroepen worden gedacht. De commissie ziet geen grond om deze laatste mogelijkheid op voorhand uit te sluiten: met name in het voorkandidaatsonderwijs is de competentie tot de verzorging van een vak niet steeds tot een enkele vakgroep/docent beperkt. De commissie heeft een aantal concrete mogelijkheden en daarmee samenhangende voorwaarden opgesteld ter sprei· ding van de onderwijslast. L. t. d. -verbanden
De afdeling heeft haar optie op l.t.d.-verbanden ten dienste van het onderwijs op grond van rechtspositionele gezichtspunten teruggenomen. Onderwijsuitgaven Op initiatief van een van de vakgroepen is een aanvang gemaakt met een meerjarenplan voor kapitaalsuitgaven ten behoeve van onderwijsdoeleinden. Enerzijds blijkt- nu 15 jaren na de grote uitbreiding van practicumapparatuur - op grote schaal een opvallende stijging in het aantal storingen en defecten in deze apparatuur, anderzijds raakt veel apparatuur functioneel verouderd. Studie-advisering Halfverwege de verslagperiode heeft de afdeling een studieadviseur met gedeeltelijke dagtaak aangesteld. Zijn werkzaamheden richten zich hoofdzakelijk op de studenten in de propaedeuse, en beogen zowel het uitbrengen van een schriftelijk advies aan de studenten aan het einde van het eerste studiejaar, als het systematisch nagaan van het effect ervan. Als de studieresultaten daar aanleiding toe geven, worden studenten opgeroepen voor een gesprek.
61
Dit gebeurt op drie peilmomenten in november, januari en juni. In voorkomende gevallen vindt verwiizing naar de studentendecaan of de studentenpsycholoog plaats. Ten dienste van betrouwbare advisering vindt zo nodig overleg plaats met personeelsleden, bij het eersteiaars-onderwijs betrokken. De studieadviseur rapporteert uitsluitend en rechtstreeks aan het bestuur.
Onderzoek Van de onderzoekactiviteiten die binnen de afdeling der Elektrotechniek plaatsvinden, wordt, ingedeeld in ca. 80 proiecten, telkenjare gedetailleerd verslag gelegd in het onderzoekprogramma van de afdeling. Daarnaast worden- voor de eerste maal over het academisch jaar 1977-1978 de vak· groepen in de gelegenheid gesteld om hun onderzoekactiviteiten disciplinegewijs te beschrijven. Het navolgende bevat nu een greep uit deze be· schrijvingen, die hopelijk illustratief zal blijken voor het onderzoek binnen deze afdeling.
Vakgroep Digitate Systemen De vakgroep Digitale Systemen volgt en onderzoekt de mogelijkheden om informatie te verwerken via digitale technieken. De principes van nieuwe geavanceerde apparatuur en programmatuur worden bestudeerd en zonodig en mogelijk verder ontwikkeld. Als toepassing van bedoelde technieken kan genoemd worden het onderzoek van verkeersstromen en het ontwikkelen van geavanceerde verkeersregelingen, dat de vakgroep in nauwe samenwerking met de gemeente Eindhoven uitvoert.
Vakgroep Telecommunicatie De vakgroep Telecommunicatie beweegt zich op het gebied van de transmissie van informatie, hetzij via geleiders (kabels en glasvezels) danwel draadloos (aardse straalverbindingen en satellietcommunicatie). Het onderzoek aan antennes voor straalverbindingen en satelliet-communicatie vond goede voortgang. In landelijk verband Ievert de vakgroep een bijdrage aan het onderzoek op het gebied van de glasvezelcommunicatie.
Vakgroep Elektronische Bouwstenen Het vakgebied van de vakgroep Elektronische Bouwstenen omvat de principes, technologic en toepassing van elektronische bouwstenen. Voor
62
het onderzoek heeft de vakgroep de beschikking over een halfgeleiderlaboratorium. Een markant voorbeeld van zulk onderzoek is dat aangaande de analyse, fabricage en ontwikkeling van. een metaal-oxyde-halfgeleider - (MOS) transistor waarvan het kanaal slechts 2 J..Lm lang is.
Vakgroep Elektronische Schakelingen Het onderzoek van de vakgroep Elektronische Schakelingen is gericht op het ontwerpen van schakelingen met een grote nauwkeurigheid en een hoge betrouwbaarheid. De aard van het vakgebied brengt met zich mee dat men zich moet richten naar vragen die van elders worden ingebracht. Een markant voorbeeld van zulk onderzoek is de bouw van een apparaat voor een versterking van zwakke spraak voor een ernstig gehandicapte, waarbij het onderdrukken van storende ademhalingsgeluiden het probleem vormde.
Vakgroep Directe Energie -omzetting De vakgroep Directe Energie·omzetting verricht onderzoek op het gebied van de omzetting van warmte in elektrische energie met vermijding van de gebruikelijke mechanische tussenschakel. Centraal in de belangstelling staat thans het onderzoek aan de magnetohydrodynamische generator, dat financii.He en personele steun geniet van 's lands overheid. Dit welomschreven meerjaren-project zal naar verwachting leiden tot de bouw van een prototype op industriele schaal, waarvan aanzienlijke energiebesparingen verwacht worden.
Vakgroep Technieken van de Energievoorziening De vakgroep Technieken van de Energievoorziening houdt zich bezig met de studie van de technieken van de hoge elektrische spanning en de hoge elektrische stroom, alsmede de opwekking, transmissie en distributie van elektrische energie. Vermelding verdient de afsluiting van het onderzoek aan vacuum-vermogensschakelaars met een dissertatie.
Vakgroep lnformatie· en Communicatietheorie De vakgroep lnformatie- en Communicatietheorie verdeelt haar aandacht over de volgende hoofdgebieden: broncodering, waarin men tracht de informatie tot de meest significante vorm terug te brengen met het oog op doelmatige benutting van de communicatiekanalen en kanaalcodering waarbij men tracht transmissiefouten te corrigeren. De vakgroep neemt deel aan de werkzaamheden van de interafdelingswerkgroep 'Foutencorrigerende codes'.
Vakgroep Elektromechanica In de vakgroep Elektromechanica wordt onderzoek verricht aan diverse problemen op het gebied van elektrische machines. lllustratief is in dit verband het onderzoek waarin wordt nagegaan of omzetting van windenergie op grote schaal economisch aan· trekkelijk en uitvoerbaar is. Terwijl het geheel gecoordineerd wordt door het Energie-onderzoek Centrum Nederland, draagt de vakgroep in het bijzonder bij tot de oplossing van het probleem om de gewonnen elektrische energie toe te voeren aan het landelijk elektriciteitsnet.
alsmede het systematisch toepasbaar maken van deze begrippen, modellen en methoden ten dienste van elektrotechnische probleemoplossing en theorievorming. Ter illustratie zij verwezen naar twee in de verslagperiode verschenen dissertaties, de eerste handelend over belichters voor radioastronomische antennes, de tweede over klein signaaleigenschappen van Baritt-diodes. Van het eerstgenoemde onderzoek mag worden opgemerkt dat dit ook industriele belangstelling geniet. Voorts vormt de optische systeemtheorie een belangrijk terrein van onderzoek.
Vakgroep Meten en Regelen De vakgroep Meten en regelen houdt zich bezig met onderzoek op het gebied van de analyse en synthese van systemen, meestal met het oogmerk om een proces dat zich binnen een systeem afspeelt, te beiiwloeden. Via metingen wordt getracht een te onderzoeken proces te analyseren, waarna via modelbouw tot een (externe) simulatie kan worden gekomen. Door het varieren van stuur- en regelgrootheden kunnen processen · als onderdeel van een systeem · worden beinvloed. Meer in het bijzonder worden de volgende deelgebieden bewerkt: identificatie en parameterschat· · tingen, fysiologische systemen, algemene meettechniek, computersystemen, ultrasone meettechniek. Een markant voorbeeld van een onderzoek, dat de meeste van deze deelgebieden samenbrengt is het servo-anaesthesie-project, waarin wordt nagegaan in hoeverre automa· tisering in de anaethesie mogelijk en zinvol is. Dit onderzoek geniet externe steun en wordt uitgevoerd in samenwerking met diverse Jaboratoria in den Iande.
Vakgroep Elektrotechnische Materiaalkunde De vakgroep Elektrotechnische Materiaalkunde bestudeert die fysische eigenschappen van stoffen die in de elektrotechniek van belang zijn alsmede de samenhang tussen die eigenschappen onderling. Een groat dee I van de onderzoekcapaciteit is besteed aan het onderzoek van de 1/f-ruis. De gevonden empirische relatie voor de sterkte van deze ruis is toege· past op een aantal bouwstenen. In het onderzoek naar de oorsprong van deze ruis is ook een belangrijke stap gezet toen ondekt werd dat aileen roosterstrooiing deze ruis veroorzaakt. Tenslotte zij opgemerkt dat de vakgroepen deelhebben aan de werkzaamheden van in totaal negen in· terafdel i ngswerkgroepen.
Vakgroep Automatisch Systeem·ontwerpen Het onderzoek van de vakgroep Automatisch Systeemontwerpen ligt op het gebied van systematisch ontwerpen van elektronische schakelingen en het automatisch analyseren, optimaliseren en ontwerpen met behulp van rekenmachines. Vroeger lag het zwaarte- . punt van de onderzoekingen op het gebied van de numerieke stabiliteit en doelmatigheid van bepaalde rekenprocessen. In de Jaatste tijd verschuift de belangstelling meer en meer naar structuurtheoretische vraagstellingen toe. Structuren van elektronische systemen worden.op bepaalde eigenschappen getoetst of met betrekking tot zulk soort eigenschappen geoptimaliseerd. Vakgroep Theoretische Elektrotechniek De vakgroep Theoretische Elektrotechniek bestudeert de introductie van mathematische en theo· retisch-fysische begrippen, modellen en methoden in de onderwerpenwereld van de elektrotechniek,
63
Publikaties Vakgroep EB
Stevens, M.P.J. and Claessen, A.M.G.
A universal high speed microprogrammable I/Ocontroller. Proceedings of the third Euromicro Symposium on Microprocessing and Microprogramming Amsterdam, (3-6 Oct. 19771 250-257
Vakgroep EC
Dijk, J., Greefkes, J.A. and Maanders, E.J.
Satellite communication system for multidestination. Proceedings on Communications, Venezia (2-7 May 19771 2.6.7.1-2.6.7.5.
Dijk, J. and Maanders E.J.
ATS-6 Satellite 30 GHz propagation measurements during heavy thunderstorms. Journal of the British . Interplanetary Society 30 ( 19771 143-147. Het millimeter-golf-experiment bij 30 GHz met ATS-6. Tijdschrift NERG 42 (1977163-70
Dijk, J., Maanders, E.J. and Oostvogels M.J.M.
An Antenna mount for tracking geostationary satellites. TH-report 77-E-74
Dijk, J., Maanders, E.J., e.a.
ATS-6 at Eindhoven University. Proceedings of ATS-6 Meeting, ESTEC, Noordwijk (6-7 Sept. 19771 (ESA SP-131137-54
Dijk, J. and Ouderling, J.M.G.A.
A receiving system for experimental geostationary satellites with very accurate phase detection. Proceedings of the Symposium on advanced satellite communications systems using the 20-30 GHz bands, Genua (14-16 Dec. 19771 237-245
Fluit, J.P. van der
Faraday rotatie en amplitude scintillatie op het bakensignaal van de ATS-6 (360 MHzl. Tijdschrift NERG 42 (19771 81-85
Plaats, J. van der
The channel capacity of multiwire cables with parallel conductors. Journal of Applied Science and Engineering A, 2 (19771123-139
Zeiders
Het radiometerexperiment 30 GHz. Tijdschrift NERG 42 nr. 3 (19771 71-81 Tijdschrift NERG 42 nr. 31977 GHz(19771 71-80 . Het radiometerexperiment 30.
Vakgroep EEA
Abu-Zeid, M.M.
64
Vertical channel mesa MOS transistor structures. Proceedings of the 7th European Solid State Devices Research Conference, Brighton, England ( 12-15. Sept. 19771 30-31
1
Vakgroep EG Boeschoten, F. and Komen, R.
On the possibility to seperate isotopes by means of a rotating plasma column. Isotope seperation with a hollow cathode discharge. TH-report 77-E-
72. Hellebrekers, W.M., Veefkind, A and Rietjens L.H.Th.
Experimental fluctuation analyses in a nonequili· brium MHO generator. Proc. 16th Symp. on Engineering Aspects of MHO, Pittsburgh, Penn. (16-18 May 1977) II 314-321
Lindhout, J.P.F., Snel, H. and Merck W.F.H.
A fast parabolic module for the solution of MHO channel flow equations between electrode walls. Proc. Int. Symp. on Innovate Num. Anal., Versailles (16-18 May 1977) 290-296.
Merck, W.F.H. and Sens, A.F.C.
Thomson scattering measurement on a hollow cathode discharge. TH-report 76-E-69
Rietjens, L.H.Th.
Voor- en naschakelsystemen. Energiespectrum 1 (1977) 114·119 Combined Cycles. Proc. Cont. Netherlands Natio· nal Energy Research Steering Group: Energy now and in the Future (27 Jan. 1977) 65-76
Vakgroep EHO Oaalder, J.E.
Energy dissipation in the cathode of a vacuum arc. J. Phys. D: Appl. Phys 10 (1977) 2225-2234 Radial heat flow in two coaxial cylindrical discs. TH-report 77-E-76
Heuvel, W.M.C. van den, Plaats, J. van der Giesbertz, P.H. and Jansen, P.W.A.
On the occurence of hazardous sparking phenomena between cable sheating and the surrounding earth resulting from switching operations in a 6 kV network in an underground coalmine. Journal of Applied Science and Engineering A, 2 (1977) 233-257
Vakgroep£1 Schalkwijk, J.P.M.
On the exact error probability for maximum likelihood decoding of convolutional codes. Abstracts of papers, International Symposium on Information Theory, Ithaca, N.Y. (10-14 Oct. 1977) 30
Schalkwijk, J.P.M., Vinck, A.J. and Post, K.A.
Syndrome decoding of binary rate-k/n convolutional codes. TH-report 77-E-73
65
Syndrome decoding of binary rate-k/n convolutional codes. Abstracts of papers, International Symposium on Information Theory, Ithaca, N.Y. (10-14 Oct. 1977) 30 Vinck, A.J., Wijk, J.G. van and Paepe, A.J.P. de
A note on the free distance for convolutional codes. TH-report 77-E-75
Vakgroep ER
Barrett, J.F.
Bibliography on Volterra series, Hermite functional expansions and related subjects. TH-report 77-E-71
Beneken, J.E.W.
Biomedisch-technische activiteiten van de Technische Hogeschool Eindhoven. Tijdschrift NERG 42 (1977) 139-140
Hoeven, G.M.A. van der, Clerens, P.J.A., Donders, J.J.H., Beneken, J.E.W. and Vonk, J.T.C.
A study of systolic time intervals during uninterrupted exercise. Britisch Heart Journal XXXIX (1977) 242-254
Hung, G., Eykhoff, P. and Stark, L
On the interpretation of kernels; 1. Computer simula· tion of responses to impulse pairs. Annuals of Biomedical Engineering 5 (1977) 130-143
Jansen, J. and Barrett, J.F.
On the theory of maximum likelihood estimation of structural relations, part I, one dimensional case. TH-report 77-E-78
Jongbloed, A.A.
Statistical regression and dispersion ratios in nonlinair system identification. TH-report 77-E-70
Kylstra, F .J. and Maas, P.O.
Performance analysis of a process computer system. Proceedings of the 5th IFAC/IFIP Conference on digital computer applications to process control. The Hague (14-17 June 1977)685-693
Kylstra, F.J. and Smedema C.H.
Real time programming. Journal A 18 (1977) 185-193
Leliveld, W.H.
Bloedsnelheidsmeting met behulp van ultrageluid. Tijdschrift NERG 42 (1977) 141-145
Vakgroep ET
Berg, J. van den, Jeuken, M.E.J. and Vokurka, V.
Shaped beam antenna for earth coverage, Journal of Applied Science and Engineering A,2 (1977) 195·?04
Bremmer, H.
De theorie begeleidt de technische ontwikkeling van de radiocommunicatie. Afscheidscollege TH Eindhoven (19771.
66
Butterweck, H.J. and Wiersma, P.
On direction-independent optical differentation of two-dimensional objects. Journal.of Applied Science and Engineering A,2 (1977) 213-223.
Roer. Th. G. van
D.c. and small-signal a.c. properties of silicon baritt· diodes. Proefschrift TH Eindhoven (1977).
Verkroost, G.
A general second order digital filter with controlled rounding to exclude limit cycles for constant input signals. IEEE trans. Circuits and Systems CAS-24 (1977) 428-431.
Vokurka, V.
Feeds and reflector antennas for shaped beams. Proefschrift TH Eindhoven (1977)
Weenink, M.P.H.
The multiple time scale method and the wave equation for a slowly varying medium. Journal of Applied Science and Engineering A, 2 (1977) 225-230
Vakgroep EV Beck, H.G.E.
1/f noise measurements in ion-implanted silicon resistors as a function of the substrate reverse bias voltage. Solid State Electronics20 (1977) 951-954
Helvoort, G.J.M. van and Beck, H.G.E.
Model for the excitation of 1/f noise by high frequency a.c. signals. Electron. Lett. 13 (1977) 542-544
Hooge, F.N. and Poulis, J.A.
Fundamental limits to the measurements of the gravitational constant G. Appl. Sci. Res. 33 (1977) 191-195
Kwaaitaal, Th.
The measurement of small magnetostrictive effects by an interferometric method. Journal of Magnetism and Magnetic Materials 6 (1977) 290-294
Kwaaitaal, Th. and Poulis, J.A.
Noise limitations in weighing with straindependent resistors. Appl. Sci. Res. 33 ( 1977) 197-207
Vaes, H.M.J. and Kleinpennings, T.G.M.
Hall-effect noise in semiconductors. J. Appl. Phys.
48 (1977) 5131-5134 Vandamme, L.K.J.
Criteria of low-noise thick-film resistors. Proceedings of the European Hybrid Micro-electronic Conference, Bad Homburg, Germany, 2-4 may 1977, p. XXIV 1-8, also published in : .Eiectrocomponent Science and Technology 4 (1977) 171-177
67
Afdeling der Scheikundige Technologie
vanaf 1965 1974 1973( 1) 1962
onderwijsopdracht chemische technologie electrochemie organische chemie algemene en fysische scheikunde
1964 1977 1959 1959 1974
scheikundige technologie anorganische chemie fysische chemie fysische chemie fysische technologie
Buitengewone hoogleraren dr. G.C.A. Schuit dr. J.M. Stevels
1977(2) 1961
ir. A.L. Stuijts dr.ir. H.A.C. Thijssen
1968 1972(2)
anorganische scheikunde anorganische scheikunde, in het bijzonder silicaat· chemie anorganische technologie fysische technologie
Bijzondere hoogleraren ir. F.P. Pietermaat dr. A. Versprille
1968 1974(3)
elektrowarmte en haar toepassingen fysiologie, in het bijzonder in verband met medisctr technische toepassingen
Lectoren dr.ir. C.A.M.G. Cramers dr.ir. A.L. German E.F. Godefroi, Ph.D. dr.ir. J.H.C. van Hooff dr. R. Metselaar drs. W.E. Nieuwenhuis dr. H.N. Stein
1974 1974 1969 1972 1975 1968 1968
instrumentele analyse kunststoftechnologie organische chemie organische chemie fysische chemie chemische apparatenbouw algemene chemie
Buitengewoon lector dr.ir. J.J.M. de Goeij
1972
radiochemie
Gewone hoogleraren drs. H.S. van der Baan E. Barendrecht dr. H.M. Buck dr. C.L. van Panthaleon baron van Eck dr. D. Heikens dr. R. Prins dr. G.D. Rieck dr. K. Rietema ir. M. Tels
(1) (2) (3) (4)
70
buitengewoon hoogleraar van 1970 tot 1973 gewoon hoogleraar van 1961 tot 1977 gewoon hoogleraar van 1964 tot 1972 tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/W/E/8.
Prof. dr. R. Prins A. Prins is op 16 februari 1941 in Wormerveer geboren. Na in 1957 het h.b.s.·B-diploma te hebben behaald, studeerde hij schei- en natuurkunde met wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1964 legde hij cum laude het doctoraal examen scheikunde af (hoofdvak fysische chemie, bijvak chemische fysica). In 1967 promoveerde hij aan dezelfde universiteit op het proefschrift 'Bonding in sandwich compounds'. Zijn promotor was Prof. dr. G.J. Hoijtink. lnmiddels was dr. Prins in 1966 in dienst getreden bij het Koninklijke/Shell Laboratorium in Amsterdam, waar hij tot 1970 als chemicus werkzaam was op de afdeling fysische en anorganische chemie. Na een stage van een jaar op het Shell Laboratorium in Emeryville (U.S.A.) keerde hij naar die afdeling terug in de functie van chef van de sectie waar fundamenteel onderzoek gedaan wordt in drie gebieden: het polymeriseren van olefinen en dienen, de vorming van kool op metaaloppervlakken in aanwezigheid van koolwaterstoffen en de vergassing van steenkool. Van de hand van dr. A. Prins verscheen een groat aantal publikaties in internationale tijdschriften. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de anorganische chemie geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 36 van 30 juni 1977.
71
Onderwijs In de vakgroep Organische Chemie verzorgde prof.dr. H.M. Buck een extra college voor h.t.s.-ers waarbij als aanvulling op de leerstof van de h.t.s. in 12 uren een aantal onderwerpen werden behandeld. Bovendien werd door deze vakgroep het college 'quantumchemie' gegeven. De vakgroep lnstrumentele Analyse verzorgde ten behoeve van het ingenieursexamen het keuzecollege Scheidingmethoden II en het keuzecollege Spectrometrie II. De vakgroep Elektrochemie verzorgde in het kader van het P-colloquium van afdeling E een uur college over Elektrochemie. Het college Magnetische resonantie (6.520.0), normaliter gegeven door dr.ir. D.C. Koningsberger en dr.ir. J.W. de Haan, vond geen doorgang. In tegenstelling tot het in de gids vermelde is in het verslagjaar het college Stofoverdrachtprocessen (6.661.0) niet gegeven. Het college 'Conversie· en uitwisselingsprocessen' (6.613.0) is in het verslagjaar verzorgd door prof.ir. M. Tels. Overigens werden aile colleges en instructies gegeven, die in de studiegids zijn vermeld. Gedurende het verslagjaar werden 12 studenten van het IHBO en 14 studenten van de School voor Laboratoriumpersoneel afdeling HBO-A als stagiair/ practicant bij de afdeling geplaatst. Aan 10 afstu· deerders van het IHBO werd de gelegenheid geboden hun afstudeeropdracht bij de afdeling uit te voeren.
traties in de oplossing een ongeordende laag, die verder uitgroeien van de kristallen belet. Het karakter van een ion (potentiaalbepalend geadsorbeerd dan wei inert t.o.v. een bepaald grensvlak) ligt bij calcium· aluminaathydraten minder duidelijk dan bij veelvuldig gebruikte stoffen als AgJ. Hieruit blijkt de noodzaak van voortgezet onderzoek aan oxydische materialen. Met behulp van kleine-hoek-ro-verstrooiing werd de studie aangevangen aan mengsels van water met ver· schillende alcoholen. Doel is de opheldering van de wisselwerking tussen water en hydrofobe groepen. Vakgroep Organische Chemie
Het onderzoek in de vakgroep Organische Chemie (TO) vindt plaats in een drietal projecten: a. bio-organische chemie; b. spectrochemie en quantumchemie c. synthese van biologisch belangrijke stoffen. Het bio-organisch onderzoek is ontleend aan het werkingsmechanisme van (Co)-enzymen. De bedoeling is simulatiemodellen te ontwikkelen die reactiviteiten vertonen, welke een grote overeenkomst hebben met de biologische systemen. Het spectrochemische en quantumchemisch onderzoek vindt, wat het spectrometrisch karakter betreft, plaats binnen de werkgroep voor Molecuulspectrometrie (TO-TI). De nadruk valt op conformatie· en figuratie-onderzoek aan organische moleculen onder statische en dynamische omstandigheden. Het quantumchemisch onderzoek is vooral theoretisch-ondersteunend onderzoek. Daarnaast wordt een speciaal onderzoek verricht naar het gedrag van aangeslagen moleculen (fotochemisch) om te zien hoe de opgenomen energie intra· en inter· moleculair wordt gedistribueerd. De synthese van biologisch belangrijke stoffen is gericht op de bereiding van nieuwe synthese-routes voor oestrogene steroii:len. De bereiding van deze verbindingen is gebaseerd op de in vivo synthese van lanosterol, het basissteroia in het biologisch metabolisme. Vakgroep Anorganlsche Chemie
Hoogtepunten van het onderzoek in de vakgroep Anorganische Chemie (T A) zijn hieronder vermeld.
Onderzoek Vakgroep Algemene Chemie
In de vakgroep Algemene Chemie (TL) werd het onderzoek naar het ontstaan van en de colloii:l-chemische eigenschappen van calciumaluminaat-hydraten afgerond. Opvallendste resultaten: de aantrekking tussen Ca3A 12(0H) 12·kristallen, gesuspendeerd in water, is zeer zwak. Deze stof kan ontstaan tijdens de verharding van aluminium-cement. Aan het grensvlak Ca3A 12(0Hl12/water ontstaat bij bepaalde concen-
72
In het project Hydrogenererende Ontzwaveling is men erin geslaagd m.b.v. ESR de aanwezigheid van Mo3+ in geactiveerde Co/Mo-katalysatoren aan te tonen. Dit is een ondersteuning van het intercalatiemodel dat voor de werking van deze katalysatoren wordt voorgesteld. In het Synzymen-project heeft men door hechting van Cobalt-phtalocyanine aan polymeren, bifunctionele gei'mboliseerde katalysatoren verkregen die
een 10·100x hogere activiteit hebben dan het complex in homogene oplossing. Bij het Fischer-Tropsch-onderzoek is gevonden dat bij metaal op drager katalysatoren het legeren van de actieve metalen Ni en Ru met het inactieve metaal Cu een sterke dating van de activiteit veroorzaakt, waarbij tevens de selectiviteit voor de vorming van hogere koolwaterstoffen afneemt. Bij het onderzoek van de Selectieve oxidatiekatalysa· toref!, is waargenomen dat het elektrisch geleidings· vermogen van Bi en Mo-bevattende katalysatoren tijdens de reactie verandert. Dit geeft informatie over de oxydatietoestand van de katalysator onder reactiecondities. Bij het, Structuuronderzoek van glazen, is door uitbrei· ding van de dielektrische relaxatiemetingen in boraat· glazen tot 4 K aangetoond dat dielektrische verliezen in dit gebied een andere oorzaak hebben dan tot dus= ver werd aangenomen.
kolommen; · ontwikkeling CIMS (chemische ionisatie massaspectrometrie); · ontwikkeling kolomreactoren. Toepassingsgebieden van de instrumentele technieken zijn o.a.: . profilering van steroii:fen in urine in verband met o.a. vroegtijdige diagnose van borstkanker, bewaking zwangerschap, opsporing enzymdefecten; · opsporing toxische verbindingen die aanleiding geven tot uremie. Radiochemisch Laboratorium
Het Radiochemisch Laboratorium (TR) leverde een belangrijke bijdrage aan verschillende onderzoekingen binnen en buiten de afdeling der Scheikundige Technologie. Gemeld moet worden de succesvolle berei· dingswijze van 1-123. Deze jodium-radio-isotoop is reeds ter beschikking gesteld aan diverse medische in· steltingen. Vakgroep Fysische Technologie
Vakgroep Fysische Chemie
In de vakgroep Fysische Chemie (TPl leidde het !opende onderzoek van de reactiekinetiek en faserelaties in metaalsystemen tot enkele publicaties. Met name werd vooruitgang geboekt bij het textuuronderzoek van de FeZn-lagen die ontstaan bij het verzinken van ijzer. Het onderzoek aan gericht gestolde metaallegeringen werd met een dissertatie afgesloten. Een nieuw promotieonderzoek betreft de reacties tussen metalen en metaaloxydes. Grote vooruitgang werd geboekt bij de groei van dunne lagen van magnetische oxydes. Het on· derzoek van de elektrische .geleiding van metaaloxydes bij hoge temperaturen zal worden voortgezet binnen het kader van een interafdelingswerkgroep in oprich· ting Materialen voor hoge temperaturen. Vakgroep lnstrumentele Analyse
Het onderzoek in de vakgroep lnstrumentele Analyse (TI) is gericht op: 1. ontwikkeling van analytische technieken voor be· studering van fundamentele fysisch chemische para· meters en het ontwerpen van verbeterde of nieuwe instrumentatie; 2. het gerntegreerd toepassen van instrumentele technieken op probleemstellingen uit de praktijk. Enkele voorbeelden van techniekontwikkeling zijn: · ontwikkelen van GC-kolommen met speciale interne oppervlakken door behandeling van glas met HCI-gas; · ontwikkeling isotachoforese in capillaire kolommen; · ontwikkeling van zone-elektroforese in capillaire
Binnen de vakgroep Fysische Technologie (FT) werd een nieuw onderzoek naar de rheologie van gefluii:fiseerde systemen ter hand genomen. Tevens is gestart met een onderzoek naar de adsorptie van substraat aan actief slib. Het onderzoek m.b.t. de filmadsorber heeft zich geconcentreerd op het ontwikkelen van een biocompatibel membraan en het testen van de adsorber in vito en vitro. Het theoretisch onderzoek op het gebied van droogprocessen, gebaseerd op de zg. 'regulier regiem' · theorie, is voortgezet en uitgebreid. Het is aan de hand van met de computer gesimuleerde experimenten mogelijk gebleken om rechtstreeks het totale droog· proces voor de hoofdgeometrieen, plaat, cilinder en bol, te berekenen uit sorptie experimenten op twee temperatuurniveaus, of uit een niet·isotherme droogcurve. De sorptie experimenten worden verricht voor een geometrie van het drogend lichaam onder variabele vocht- en temperatuurcondities van het wateronttrek· kend medium. Het onderzoek naar de droogsnelheid van vriesdrogende lagen heeft geleid tot de ontwikkeling van een veelbelovende nieuwe droogtechniek, het z.g. 'scraped freeze-drying'. In het kader van de optimalisering van roerders werd de holle doos turbineroerder in het onderzoek genomen. Het onderzoek naar zifters, zig-zag-zifter en rechte J stijgzifter werd met succes voortgezet. De terug-
73
winning van metalen uit metaalhoudende slibben werd bestudeerd aan de hand van de leaching van metaalhydroxide slibben. Uitgebreide aandacht werd besteed aan de extractie van metaalionen uit waterige oplossingen. De apparatuur benodigd voor de studie van de pyrolyse van vaste afvalstof· fen nadert haar voltooiing. Vakgroep Chemische Technologie
In de vakgroep Chemische Technologie (CT) kunnen de volgende onderzoeksgroepen onderscheiden worden. Gasfasekatalyse
Het onderzoek over de acrylonitrilsynthese uit ammoniak, propeen en zuurstof wordt voortgezet. In het kader van het energiegelieerd onderzoek wordt de be· reiding van kleine olefines uit CO en H2 volgens Fischer·Tropsch bestudeerd over kobalt en .ijzerkata· lysatoren. Sucrochemie
Het onderzoek naar de oxydatie van glucose over platina op kool is met een promotie afgesloten. Het onderzoek heeft aangetoond dat tijdens de reactie gevormde platina·oxyden de reactie remmen. Dit onder· zoek zal worden voortgezet om te komen tot een selectief proces voor de bereiding van glucaarzuur. Kunststoftechnologie
Het onderzoek aan composiematerialen en aan de recuperatie van afvalplastic werd succesvol voortgezet. De ontwikkeling van polymere dragers voor kataly-
tische werkzame verbindingen werd voortgezet. Technologisch hebben de geiinr-obiliseerde kataly· satoren grote voordelen o.a. omdat de katalysator niet van de reactieproducten behoeft te worden gescheiden. De mogelijkheden om de kinetiek van de optredende reacties te bei'nvloeden is bovendien van groot wetenschappelijk belang. Dit onderzoek heeft zich tot nu toe voornamelijk gericht op de ontwikke· ling van bifunctionele katalysatoren voor de oxydatie van mercaptanen. Door axiale en equatoriale koppeling van cobalt·ftalocyanines aan polymere fasen werden bifunctionele katalysatoren verkregen. Vakgroep Elektrochemie
Aandachtspunten in het onderzoekprogramma van de vakgroep Elektrochemie (TE) in het verslagjaar zijn hieronder vermeld. In de sector Elektrosynthese werd het onderzoek naar de reductie van o-nitrotolueen tot tolidine succesvol afgerond. In het kader van de sector elektrochemische energie-conversie en -opslag werd een onderzoek gestart naar Ni-Cooxide als kathodemateriaal voor de 02-reductie. De activiteit van het spinel NiC0204 is groter dan. van de afzonderlijke oxyden of een mengsel ervan. Bij het onderzoek naar het anodisch gearag van Ni (elektrodemateriaal bij de elektrolyse van water en in batterijen ) werden de eerste stadia bestudeerd. Het onderzoek naar de elektrolytische gasontwikkeling t.b.v. de waterelektrolyse heeft, naast het onderzoek in het interafdelingsproject, een uitbreiding gevonden (convectiek gedrag) in EG-verband (Brussel).
Publikaties Vakgroep Algemene Chemie
Welzen, Th.L.
An X-ray investigation on aqueous solutions, part I: the coordination on A13+ and Cr3+; Part II: the calculation of X-ray gas scattering profiles of mole· cules and molecular complexes. Dissertatie TH· Eindhoven (20 september 1977).
Vakgroep Organische Chemie
Bastiaansen, L.A.M. and Godefroi, E.F.
74
2-Aminomethylimidazole and imidazole-2-<:arboxaldehyde: Two facile synthese. J. Org. Chern. 43 (1978) 1603-1604
Bellaart, A.C., Buck, H.M., Leclercq, P.A., and Ven, L.J.M. van de
Phosphite triesters 9f methyl a·D and methyl B·D· ribopyranoside. Rec. Trav. Chim. 96 (1977) 293-295
Bosch, P.L.M. van den., Kranenburg, B. and Buck, H.M.
An elemental analyses system controller for data· processing of automatic C-H-N analysers. Mikrochimica Acta II (1977) 131-138
Castenmiller, W.A.M. and Buck, H.M.
A quantumchemical study of the C5H5+ potential energy surface. Evidence for a nonclassical pyramidal carbenic species. Rec. Trav. Chim. 96 (1977) 207-213
Corvers, A., $cheers, P.C.H., Haan, J.W. de and Buck, H.M.
Thiophene analogues of estrone; synthesis and structural assignment. Rec. Trav. Chim. 96 (1977) 279-282
Dijk, J.M.F. van
Theory of radiationless transitions; formaldehyde as an example. Dissertatie TH Eindhoven 05 november 1977)
Dommelen, M.E. van, Ven, L.J.M. van de, Buck, H.M. and Haan, J.W. de
A 13c NMR study of squalence. Part II. Functionalized squalene-like compounds. Rec. Trav. Chim. 96 (1977) 295-301
Maceo, A.A., Brouwer, R.J. de and Buck, H.M.
Asymmetric induction in the synthesis of thiophenecontaining steriodlike molecules via olefinic cyclization. Precoiling as model description of the stereochemical course of the reaction. J. Org. Chem. 42 (1977) 3196-3199
Vakgroep Anorganische Chemie
Houalla, M., Broderick, D., Beer, V.H.J. de, Gates, B.C. and Kwart, H.
Hydrodesulfurization of dibenzothiophene and related compounds catalyzed by sulfided CoOMoOaf-y-A 1203: Effect of reactant structure and reactivity. Preprints, ACS Div. petrol Chern. 22 (1977) 941-946
Schuit, G.C.A.
Catalysis by oxides and sulfides. Int. Journal of quantum chemistry vol, XIII
Stevels, J.M. and Konijnendijk, W.L.
Structure of borate and borosilicate glasses by Raman spectroscopy. Proc. of Conf. of boron in glass ceramics. Alfred, N.Y. (1977)
Welzen, J.T.A.M., Zwan, J. van der, Siskens, C.J.A.M. and Stevels, J.M.
Influence surface active agents; Some properties clay mass. Science of ceramics 9(1977) 272
Zwart, J., Weide, H.C.v.d., Broker, N., Rummens, C.P.J., Schuit, G.C.A. and German, A. L.
Autoxidation of mercaptans promoted by a bifunctional catalyst. J. Mol. Catal. 3 ( 1977) 151-163
75
Vakgroep Fysische Chemie
Metselaar. R.
'Electromagnetic properties of ferrites'. Reprint from 'interaction of radiation with condensed matter'. Vol. II. International Atomic Energy Agency (IAEA) Vienna (1977) 159-221 Nonstoichiometry and electronic defects in Yttrium iron garnet. Journal of solid state chemistry 22 (1977) 309-319
Stacy. W.T., Huyberts, M.A.H., Metselaar, R. and Voermans, A.B.
Decomposition of garnet epitaxial layers caused by annealing. Journal of applied physics. 48 nr. 11,4766-4769
Wit, J.H.W. de, Laheij, M. and Elbers, P.F.
Graingrowth and sintering of ln203. Science of ceramics 9 (1977) 143-150
Vakgroep lnstrumentele Analyse
Bellart, A.C., Buck, H.M., Leclercq, P.A. and Ven, L.J.M. v.d.
Phosphite triesters of methyla..D and methyla B·D· ribopyranoside. Rec. Trac. Chim. 96 (1977) 293-295
Berg, J.H.M. v.d., Mol, Ch.R., Deelder, R.S. and Thijssen, J.H.H.
A quantitative assay of cortisol in human plasma by high performance liquid chromatography using a selective chemically bonded phase. Chin.Chim. Acta 78 (1977) 165-172
Berg, J.H.M. v.d., Ruwe, H.J.J. de, Deelder, R.S. and Plomp, Th.A.
Columm liquid chromatography of tricyclic antidepressants. J. Chromatogr. 138 (1977) 431-436
Berg, J.H.M. v.d., Wielders, J.P.M. and Scheeren, P.J.H.
An operational system for the determination of anticoagulants in serum by column liquid chromatography. J. Chromatogr. 144 (1977) 266-269
Cramers, C.A.
Analytical pyrolysis. Elsevier Scientific Publishing Co., Amsterdam C.E. Jones and C.A. Cramers Editors (1977) 424 biz.
Everaerts, F.M.
Vol. 3, 70 trefwoord: ion-selectieve electroden. Vol. 4, 148 trefwoord: electroforese. Winkler Prins Techn. Enc. (1977).
Everaerts, F.M., Mikkers, F.E.P. and Verheggen, Th.P.E.M.
lsotachophoresis. Separ. and pur. Methods 6 (1977) 287-351
Franken, J.J., Nijs, R.C.M. de and Schulting, F.L.
Deactivation of glass open tubular columns with PEG 20M via the gas phase. J. Chromatogr. 144 (1977) 253-256
76
Leclercq, P.A.
Trefwoord massaspectrografie en massaspectrometrie (vol. 5, 29·31) Trefwoord molecuulseparator (vol. 5, 117). Winkler Prins, Techn. Enc. (1977)
Sojak, L., Janak, J. and Rijks, J.A.
Capillary gas chromatography of alkylbenzenes, Ill correlations between the temperature and pressure coefficients of the retention index and structure. J. Chromatogr. 138 (1977) 119·130 Capillary gas chromatography of alkylbenzenes. IV correlations between indices on stationary phases of different polarity. Advances in chromatography 1977, 177-190. Elsevier Amsterdam, A. Zlatkis and L.S. Ettre eds.
Vakgroep Chemische Technologie
Boersma, M.A.M.
The behaviour of bismuthoxide in the oxidative dehydrodemerization and aromatization of propylene. Thesis TH Eindhoven (1977).
Dirkx, J.H.M.
The oxidation of carbohydrates with platinium on carbon as catalyst. Thesis TH Eindhoven (22 november 1977)
Dirkx, J.H.M., Baan, H.S. van der and Broek, J.M.A.J.J. van den
The oxidation of gluconic acid tot glucaric acid with platinium on carbon as catalyst. Carbohyd. Res. 59 (1977) 63·72
Heynen. H.W.G., Camp- van Berkel, C.G.M.M. and Baan, H.S. van der
Kinetics of the reduction of uranium oxide catalyst. J. Cat. 48 (1977) 386·394
Kuster, B.F.M.
The influence of the waterconcentration on the dehydration of a-fructose. Carbohyd. Res. 54 (1977) 177-183
Kuster, B.F.M. and Baan, H.S. van der
The influence of the initial and catalyst concentrations on the dehydration of a-fructose. Carbohyd. Res. 54 (1977) 165-176
Kuster, B.M.F., and Laurens, J.
Preparation of 5-hydroxymethylfurfural Part II; Dehydration of fructose in a tube reactor using polythyleneglucol as solvent. Die Starke 29 (1977) 172-176
Kuster, B.F.M. and Steen, H.J.C. van der
Preparation of 5-hydroxymethylfurfural Part I; Dehydration of fructose in a continuous stirred tank reactor. Die Starke 29 (1977) 99-103
77
• '!'
Kuster, B.F.M. and Tebbens, LM.
Analytical procedures for studying the dehydration of a-fructose. Carbohyd.Res. 54 (1977) 159-164
Kuster, B.F.M. and Temmink, H.M.G.
The influence of pH and weak-acid anions on the dehydration of a-fructose. Carbohyd. Res. 54 , (1977) 184-191
Verhaar, LA. Th. and Dirkx J.M.H.
The analysis of mixture containing glucose, fructose and mannose. Carbohyd.Res. 53 (1977) 247-249 The analysis of sugars and sugar alcohols by ionexchange chromatography. Carbohyd. Res. 59 (1977) 1-10
Sectie Kunststoftechnologie
Hoen, N.
Gr<1ft copolymers by means of a reaction between polyethylene and polystyrene and their modifying effect in homopolymer blends. Dissertatie TH Eindhoven (28 januari 1977)
Meer, R. van der
Effect of solvent, monomer structure and pressure on reactivity in radical copolymerization. Dissertatie TH Eindhoven (25 november 1977)
Meer, R. van der, German, A.L. and Heikens, D.
Effect of pressure on free-radial copolymerization kinetics. I A concept of additivity of partial molar volumes of activation. Journal of polymer science 15 (1977) 1765-1772
Meer, R. van der, Gorp, E.H.M •. and German, A.L.
Copolymerization of ethylene with a homologous series of vinyl esters. Journal of polymer science 15 (1977) 1489-1498
Vakgroep Electrochemie
Janssen, L.J.J., Starmans, L.M.C., Visser, J.G. and Barendrecht, E.
Mechanism of the chlorine evolution on a ruthenium oxide/titanium oxide electrode and on a ruthenium electrode. Electrochim. Acta 22 (1977) 1093·1100
Verhoef, J.C. and Barendrecht, E.
Electrochemical behaviour of iodide at a rotating platinum disk electrode in methanol. Electrochim. Acta 23 ( 1978) 433-438 Mechanism and reaction rate of the Karl-Fischer titration reaction. Part V. Analytical implications Analytica Chim. Acta 94 (1977) 395-403
78
·-··
'
''V~rhoef,
J.C., Kok, W. Th. and · Barendrecht, E.
Zeedijk, H.
Mechanism and reaction rate of the Karl-Fischer titration reaction. Part Ill. Rotating ring-disk electrode measurements-comparison with the aqueous system. J. Electroanal. Chern. 86 (1978) 407-415 Het brandstofinzetplan centrales en de luchtver· ontreiniging, deel 1: lnhoud. Chemisch Weekblad 74 (1978) Het brandstofinzetplan centrales en de luchtver· ontreiniging, dee! 2: Achtergronden van het plan. Chemisch Weekblad 74 (1978) Het brandstofinzetplan centrales en de Iucht· verontreiniging, deel 3: Emissie van stikstofoxyden en aerosolen: plafond niet haalbaar. Chemisch Weekblad 74 (1978) Modellen voor luchtverontreiniging, Chemisch Weekblad 73 ( 1977) Reacties in verontreinigde Iucht: het ontstaan van carcinogene verbindingen. Chemisch Weekblad magazin (juli 1978)
Zeilmaker, H.
Reductiemiddelen voor chemisch vernikkelen. Tijdschrift voor oppervlaktetechnieken (VOM) (1977) 400
Zeilmaker, H., Bogaard, L.C. van den and Barendrecht, E.
Wasserstoffaufnahme des Substrats bei der galvanischen Abscheidung von Zink, Kupfer und Messing aus einem Zyanidischen Elektrolyten. Metalloberflache 31 (1977) 342
Vakgroep Fysische technologie Dissertatie Coppus, J.H.C.
The structure of the wake behind a spherical cap bubbles and its relation tot the mass transfer me· chanism (18 okt. 19771
Mutsers, S.M.P.
The effect of interparticle forces on the behaviour of gas-fluidized beds of fine particles (1 nov. 1977).
Pub/ikaties Mutsers, S.M.P. and Rietema, K.
The effect of interparticle forces on the expansion of a homogeneous gas-fluidized bed. Powder Techno· logy 18 (1977) 239
79
•:.;.
.·. Gas solids fluidisation in a centrifugal field. The effect of gravity upon bed expansion. Powder Technology 18 (1977) 249 Ottengraf, S.P.P.
Theoretical model for a submerged biological filter. Biotechnology and Bioengineering XIX (1977) 1411-1417
Rietema, K.
Speurwerk en uitvinden. De lngenieur 90 (1978) 209
Rietema, K. and Hoebink, J.H.B.J.
Transient phenomena in fluidised beds when switching the fluid ising agent from one gas to another. Powder Technology 18 (1977) 257
Senden, M.M.G. and Tels, M.
Trennscharfe und mittlere Teilchenverweilzeit im Gleichgewichtssichter. Chem.lng.Techn. 49 (1977) 10,839
Wouda, T.W.M., Rietema, K., and Ottengraf, S.P.P.
Continuous sedimentation theory. Effects of density gradients and velocity profiles on sedimentation efficiency. Chemical and Eng. Science 32 (1977) 351-358
80
Afdeling der Bouwkunde
Gewone hoogleraren dr.ir. M.F.Th. Bax dr.dipl.ing. H. Fassbinder-Horr ir. H.M. Goudappel ir. W. Huisman ir. J.W. Kamerling ir. P.C. Kreijger ir. P.A. de Lange ir. J.A. van Neste P. Schmid, Mag. arch. ir. L.P. Sikkel D. Slebos, arch. H.B.O. ir. B.W. van der Vlugt
vanaf 1975 1976 1971(1) 1967 1968 1971(2) 1968 1976 1972 1974 1978 1969
onderwijsopdracht architectonisch ontwerpen stadsvernieuwing stedebouwkundige planologie constructief ontwerpen constructief ontwerpen materiaalkunde afbouwtech niek constructief ontwerpen afbouwtech niek uitvoeri ngstech niek architectonisch/stedebouwkundig ontwerpen constructief ontwerpen
Buitengewone hoogleraren D.C. Apon, arch. H.B.O. drs. G. Bekaert W. Eijkelenboom, arch. HBO drs. C.W. van Lohuizen dr.ir. H.S. Rutten ir. J. Veenstra ir. J. Vorenkamp
1976(3) 1973 1974 1976 1971 1976 1976
architectonisch ontwerpen geschiedenis van de architectuur architectonisch ontwerpen planologisch onderzoek i.h.b. de sociografie technische mechanica stedebouwkundige planologie klimaatregeling klimaatregeling
Bijzonder hoogleraar dr. A. Versprille
1974(4)
fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch-technische toepassingen
Lectoren G.J. Slothouber ir. M.E. Zwarts
1970 1969
vormleer afbouwtech n iek
(1) (2) (3) (4)
82
buitengewoon hoogleraar van 1971 tot 1975 buitengewoon hoogleraar van 1969 tot 1971 gewoon hoogleraar van 1969 tot 1976 tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/W/E/T
D. Slebos, arch. HBO Dirk Slebos, arch, H.B.O., is op 22 juni 1923 in 'Gravenhage geboren. Hij behaalde na de vooropleiding m.u.l.o.-A en h.b.s.-B in 1946 het diploma bouwkunde aan de HTS. In 1950 verwierf hij het diploma V.B.O. en in 1952 aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam het H.B.O.-diploma. Van 1946 tot 1950 was prof. Slebos werkzaam op het Architectenbureau ir. W.S. v.d. Erve in Den Haag en vervolgens 4 jaar op het bureau J.A. Snellebrand en G.W. Tuyn· man in Amsterdam. In 1954 vestigde hij zich als zelfstandig architect. Zijn bureau houdt zich bezig zowel met woningbouw als utiliteitsbouw, maar ook verbouw. Sinds 1954 is de heer Slebos betrokken bij de vormgeving van civieltechnische kunstwerken onder de directie van de Dienst der Publieke Werken in Amsterdam voor de afdeling Bruggen, Bouwwerken en Waterbouw. Sedert 1974 is hij adviseur van· de Directie Publieke Werken inzake beleidsaspecten m.b.t. de architectuur bij de vormontwikkeling van civieltechnische en bouwkundige werken voor de oostlijn van de Metro. Sinds 1968 is hij supervisor voor het gebied van de binnenstad van Alkmaar. Vanaf 1954 is prof. Slebos gedelegeerd secretaris van het rayon Waterland van de Stichting Noordhollandse Welstandscommissie. Voorts was en is hij lid van verscheidene andere commissies op ~et gebied van welstand en architectuur. Prof. Slebos was docent aan het Voortgezet Hoger Bouwkunstonderricht aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, van welke Academie hij tevens directeur was. Van zijn hand verscheen een aantal artikelen en nota's. In 1961 verwierf hij de Architectuurprijs van de Stad Amsterdam voor het tramwachtershuisje voor het Centraal Station aldaar en in 1963 werd hem door het bestuur van de Vereniging Academie van Bouwkunst de Albert van der Steurpenning toegekend wegens verdienste voor en in de studie. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in het archi· tectonisch/stedebouwkundig ontwerpen geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 14 van 12 mei 1978.
Drs. Ch. W. W. van Lohuizen Christiaan Wilhelm Wali van Lohuizen is op 5 februari 1932 in Amsterdam geboren. Na in 1951 aan het lyceum in Bussum het einddiploma gymnasium· A behaald te hebben studeerde hij sociale geografie aan de Rijksuniversiteit Utrecht met doctoraal bijvakken stedebouwkundig onderzoek {in Delft) en
sociologie. Hij legde in 1959 zijn doctoraal examen af. Vervolgens was hij tot 1964 wetenschappelijk medewerker aan het Geografisch lnstituut te Utrecht, afdeling Toegepaste Geografie en Planologie. In 1964 werd hij benoemd tot stafmedewer· ker bij de Nederlandse Spoorwegen, waar hij zich o.m. bezighield met de ontwikkeling van een op de praktijk gericht rekenmodel voor prognose van arbeidsplaatsen en de toepassing ervan op Nederland en delen ervan. Voorts verrichte hij onderzoek naar het verband tussen ruimtelijke structuur en (openbaar) vervoerstelsel, resulterende in ideeen en voorstellen voor een stedelijke structuur die gebaseerd is op openbaar vervoer. Ook leverde hij bijdragen voor projecten, speciaal gericht op de toekomstige vervoersvoorzieningen en de daarmee samenhangende ruimtelijke structuur, in het bijzonder voor Utrecht, Nieuwegein, Veenendaal, Tilburg, Almere, Amsterdam, Rotterdam en Zoetermeer. Tenslotte was hij bij de NS belast met planologisch overleg met rijks-, provinciale en gemeentelijke overheden in verband met bestemming-, structuur- en streekplannen. Van 1973 tot 1974 had drs. van Lohuizen als directeur van het European Research Institute for Urban and Regional Planning in Den Haag de Ieiding over een internationaal onderzoeksproject voor de Europese gemeenschap, waarin nagegaan werd hoe de verstedelijking (incl. de verkeersvoorzieningen) in NW Europa voortschrijdt en welke bedreiging hiervan uitgaat voor het milieu, in het bijzonder de open ruimte. Sedert 1974 is hij verbonden aan het Planologisch Studiecentrum van TNO in Delft waar hij als hoofd van een nieuwe sectie Stimulering en Coordinatie een bijdrage Ievert aan een betere afstemming van het planologisch onderzoek op de behoefte van de praktijk. Een eerste aanzet vormt een doorlichting van het onderzoek t.b.v. de Verkenningscommissie Onderzoek van Belang voor Ruimtelijk Beleid, in het bijzonder resulterende in welke lacunes in het onderzoek opvallen en hoe het onderzoek en het beleid t.o.v. elkaar functioneren. Daarnaast is prof.drs. Ch.W.W. van Lohuizen secretaris van de sectie planologisch onderzoekers SPO, ingesteld door het Nl ROV. en vice-voorzitter van de afdeling Sociale Geografie van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap. Van zijn hand verschenen verscheidene publikaties in binnen- en buitenlandse vaktijdschriften. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in het planologisch onderzoek, in het bijzonder in de sociografie, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 66 van 11 augustus 1976.
83
lr. J. Veenstra lr. Jan Veenstra is op 15 augustus 1937 te Alphen a/d Rijn geboren. Na het gymnasium-S te Tiel te hebben doorlopen en zijn militaire dienstplicht ver· vuld te hebben studeerde hij aan de Landbouwhoge· school te Wageningen, alwaar hij in 1966 het ingenieursdiploma verwierf (Rurale en urbane ontwik· kelingsplanning in (sub) tropische gebieden). Hij volgde post-graduate cursussen aan het Institute of Social Studies in Den Haag, t.w. Comprehensive Planning (diploma in 1964) en Regional Development Planning (diploma in 1969). Sedert 1972 is prof. Veenstra regionaal en stedelijk planoloog in het bijzonder voor aspecten van overheidsbestuur en organisatie van de ruimtelijke planning bij de afdeling Buitenland van Dwars, Heederik en Ver· hey B.V. in Amersfoort. lnmiddels was de heer Veenstra van 1961 tot 1962 medewerker van het lnstituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishou· ding in Wageningen en in 1963 verricntte hij in op· dracht van Grontmij N.V. in De Bilt onderzoek t.b.v. irrigatieprojecten in Marokko. Van 1966 tot 1968 was hij FAO/UN-expert voor landinrichting (land use) in Sierra Leone (West Afrika). Van 1969 tot 1971 was hij als medewerker verbonden aan de sectie Gemeentelijke overheidsplanning en Management van het Raadgevend Bureau ir.B.W. Berenschot N.V. in Amsterdam en van 1971 tot 1972 als onderzoekmedewerker aan het Neder· lands Economisch lnstituut in Rotterdam. In die tijd is hij voor de FAO/UN als regionaal planoloog uitgezonden naar Algerije (Constantine) ten be· hoeve van een basisstudie over rurale ontwikkelingen rond een stedelijk centrum en verrichtte hij in teamverband onderzoek naar de economische aspecten van de ontwikkeling van het toerisme in Curacao en de Nederlandse Antillen. In 1972 was prof. Veenstra docent planning en management van landbouwbestaansbronnen aan het Institute of Social Studies en doceerde hij tijdens de zomercursus Man and Environment van de R.U. Leiden. In 1973 was hij docent bij de 'mobile course' ten behoeve van dataverwerking en gei'ntegreerd on· derzoek voor regionale planning te Bogota (Columbia). Vanuit zijn huidige werkkring verrichtte hij voorts werkzaamheden in Dakar (Senegal, West Afrika), Shinyanga (Tanzania), Bangkok (Thailand), Say (Nigeria) en op Sumatra en Java (lndonesie). Van zijn hand verschenen verscheidene publikaties in binnen- en buitenland, evenals vele werkverslagen van uitgevoerde planningsprojecten. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in
84
de stedebouwkundige planologie geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 33 van 23 december 1976.
lr. J. Vorenkamp lr. Johannes Vorenkamp is op 5 oktober 1928 in Djakarta geboren. Na het behalen van het diploma h.b.s.·B in 1947 studeerde hij voor scheepswerktuigkundige en vervolgens voor werktuigkundig ingenieur aan de TH Delft. In 1964 behaalde hij daar zijn diploma. lnmiddels was de heer Voren· kamp van 1949 tot 1959 als scheepswerktuigkundige en als hoofdwerktuigkundige werkzaam bij de Koninklijke Pakketvaart Maatschappij. Van 1964 tot 1970 was hij chef van de afdeling 'Land· airconditioning', later chef Tekenkamer van de Centrale Afdeling Projecten, van de werkmaatschappij 'Verwarming en Airconditioning' van Brons· werk BV te Amersfoort. Vervolgens was hij van 1970 tot 1971 werkzaam bij het samenwerkend Architectenbureau ir. D. van Mourik en ir. J.W. du Pon in Den Haag, waarna hij als staffunctio· naris bij de Centrale Technische Staf terugkeerde bij Bronswerk BV, alwaar hij thans nog werkzaam is. Prof. ir. J. Vorenkamp is gecommitteerde voor de examens voor de acte N 13 {leraren scheepswerktuigkundige). Hij verzorgde een aantal le· zingen en cursussen over klimaatregeling en van zijn hand verscheen een aantal publikaties in vak· tijdschriften. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de klimaatregeling geschiedde bij Koninklijk be· sluit nr. 21 van 18 augustus 1976.
Onderwijs
Onderzoek
Met ingang van deze verslagperiode werd de nieuwe Pen K-examen/tentamenregeling van kracht, waarin opgenomen is de zogenaamde P-regeling. Deze regeling bepaalt, behoudens twee uitzonderingsmogel ijkheden, dat aileen tot aan de examenperiode van het derde semester vrijstellende tentamens voor P-vakken kunnen worden afgelegd. In samenhang met de invoering van de P-regeling is een studiebegeleidingssysteem opgezet, waarin de ateliergebegeleider een belangrijke rol speelt voor het inwinnen van informatie over de 1e-jaarsstudenten.
Nadat in de zomer van 1977 de vaste commissie voor Wetenschapsbeoefening (VCW) de onderzoeknota had afgerond, kwam in het voorjaar van 1978 het eerste onderzoekprogramma van de afdeling der Bouwkunde tot stand, hetgeen werd goedgekeurd door de afdelingsraad.
Ten aanzien van het D-examen zijn nieuwe eisen vast· gesteld m.b.t. de installing van de D-examencommissie, de te houden colloquia en het afgeven van de afstudeerverklaring en het maken van een afstudeerverslag. Voor studenten die in het cursusjaar 1977-1978 of later, voor het eerst zijn ingeschreven in de afdeling der Bouwkunde, is de cursus Maatschappijwetenschappen verplicht geworden voor het K-examen. De drie voorlopige kerngroepen maakten voor het cursusjaar 1977-1978 een voorstel voor een K-onderwijsprogramma naar de hoofdstromen: Planning, Ontwerpen en Materialisatie. Op 30 augustus 1978 nam de afdelingsraad het besluit, dat voor studenten die voor het eerst in de afdeling der Bouwkunde zijn ingeschreven voor het cursusjaar 1977-1978, uitgezonderd de studenten die vrijstelling genoten van het P-atelierwerk, met ingang van het cursusjaar 19781979 de nieuwe nader omschreven eisen gelden voor het behalen van het K-diploma. Op het einde van deze verslagperiode heeft de afdelingsraad het afdelingsreglement vastgesteld.
In dit onderzoekprogramma werden 80 onderzoekprojecten opgenomen, die werden ondergebracht in een aantal aandachtsgebieden voor onderzoek. Deze aandachtsgebieden (totaal 29 stuks) werden door de resp. vakgroepen i.o. vastgesteld en omschreven en door de VCW goedgekeurd. Zowel de VCW als de Afdelingsraad zijn van mening dat gepoogd moet worden dit grote aantal aandachtsgebieden tot een kleiner aantal grotere gebieden terug te brengen, waardoor het mogelijk moet worden aansluiting te vinden bij een landelijk zwaartepuntenbeleid. Het onderzoekprogramma is slechts voor de planning van een jaar opgesteld en bestaat uit projecten die middels een ingevulde vragenlijst bij de VCW zijn geregistreerd. Voor 1979 hoopt de VCW te komen tot een meerjaren-programma aan de hand van een verplichte voortgangsrapportage. Het aantal promotieplaat· sen is gedurende het cursusjaar 1977/1978 uitgebreid tot acht, waarvan twee komen uit de centrale beleidsruimte van de THE. Van deze promotiemedewerkers zal er voor het eind van 1978 een drietal hun onderzoek middels een promotie afronden. Het aantal vaste medewerkers dat met een promotieonderzoek bezig is, is opgelopen tot zes, waarvan drie medewerj<ers voornemens zijn bij andere instel· lingen voor hoger onderwijs hun onderzoek met een promotie af te ronden. In het aantal interafdelingswerkgroepen, waarin de afdeling deelneemt, is geen verandering gekomen, t.w.: - renovatietechniek; · geluidsbestrijding aan hydraulische aandrijfsystemen; - zonn'e-energie De afdeling neemt tevens deel aan een onderzoek in de interafdelings-subwerkgroep 'Het Ziekenhuis Research Project'. De vakgroep Stadsvernieuwing i.o. neemt deel aan een internationaal onderzoekproject samen met onderzoekers in de BAD, Engeland en ltalie, t.w. een internationaal vergelijkend onderzoek naar stadsvernieuwingsprocessen'.
85
Een aantal medewerkers van de vakgroep Architectuur en Stedebouw i.o. werkt samen met de gemeente Eindhoven en een studiegroep van de Bond van Nederlandse Architecten aan een onderzoek naar de historische ontwikkeling van de binnenstad Eindhoven. Ook in het onderzoek voor derden is, na een aarzelend begin, in het afgelopen cursusjaar enige tekening gekomen en zijn enkele kleinere en grotere contracten afgesloten, o.a.
met het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening inzake het ontwikkelen van 'Design Aids' voor bouwkundigen. Het laat zich aanzien, dat met de ontwikkeling van het eigen onderzoek, de overheid en het bedrijfsleven de weg naar de afdeling der Bouwkunde meer en meer gaan vinden.
Publikaties Bouwens, B,. Hoogstraten, P. van, Jacobs, N. e.a.
Planning en platteland, commentaren op de nota 'Landelijke gebieden'. Zone 7 (1977) 45-79
Oijk, H. van
Begroten en kostprijs. Bouwen met staal 46 (1978)
Goudappel, H.M. en Meyer, P.G.
Urban transportation Policies and Objectives. R.P.O. zwart·wit-reeks 77-4 E (1977)
Kreijger, P.C.
Scheurvorming in jong bet on. CUR rapport 88 (1977) 48 biz. Research into the embrittlement of prestressing steel (stress corrosion), general review of the subject, Heron 22 ( 1977) 1, 5-12. Schaarste voorkomen. Bouw 1 (jan. 1978) 12 Verharding en scheurvorming van cementsteen. Rapport Laboratorium Materiaalkunde M77/4 (sept. 1977).
Kreijger, P.C. and Sluyter, W.L
Potentio dynamic polarization carves and steel corrosion. Heron 22 (1977) 1, 13-27 Corrosion of reinforcement in concrete due to calcium chloride. Heron 22 (1977) 1, 28-45
Schmid, P.
Bauen mit Mutter Natur. Beratende lngenieure 1/2 (1977) 16-19 Amerika-reisschetsen van Peter Schmid, tentoonstellingscatalogus KSA afd. der Bouwkunde THE (april 1977) Alternatives Bauen· integrale biologische Archi· tectur AGA-Arbeitsgruppe Alternativen Wien . Schluss mit der ewiggestrigen Zukunft (Katalog 1977)
86
Schulbau; ein Leitfaden zum Thema Schulbau; Versuch einer vielleicht unkonventionellen Betrachtung einiger wesentlicher Umstande. A und B, lnstallieren, Raum-u. Gartengestal· tung 6 (1977). 9,10,11 Ven, C.J.M. van de
De hardnekkigheid van de utopie; marginale architectuur in de U.S.A. Plan 10 (1977) 5-29 Pendrecht; ville autour d'un chateau,I'Architec· ture d'aujourdhui 194 (1977) 37-41
87
Bibliotheek
Verbeterde toegankelijkheid van de literatuur In het vorige jaarverslag werd bericht over een nieuwe, meer overzichtelijke systematische opstelling der boeken in een aantal studiebibliotheken. Gedurende het verslagjaar werd dit project voortgezet en kwamen de boeken in de studiebibliotheken wiskunde, rekencentrum, bouwkunde en elektrotechniek aan de beurt, terwijl een aanvang werd gemaakt met de boeken in de centrale leeszaal. Telkens werden de betreffende mutaties van plaatskenmerken der boeken verwerkt in kort daarna verschijnende cumulatieve supplementen op de catalogi, en in deze catalogi zelf tel kens wanneer nieuwe, bijgewerkte uitgaven daarvan verschenen. Zowel de supplementen als de bijgewerkte catalogi zelf verschenen wederom in de vorm van microfiches. Door voornoemde operatie werd het boekenbezit van de hogeschool beter toegankelijk gemaakt. Wat betreft de vakliteratuur in het algemeen - al of niet op de hogeschool aanwezig- en met name tijdschriftartikelen en rapporten, werd de toegankelijkheid verbeterd doordat de bibliotheek in het najaar van 1977 de beschikking kreeg over een eigen opbel-terminal, waarmee op onderwerp (volgens interesseprofielen, logische combinaties van desciptoren) gezocht kan
worden in gecomputeriseerde bestanden. Reeds vanat medio 1974 konden medewerkers van de hogeschool literatuuronderzoek (Iaten) doen m.b.v. een terminal op het Philips Natuurkundig Laboratorium, die via vaste lijnen verbonden was met de computer van de ESA (European Space Agency). Nu werd naast telefonische verbinding met de ESA-computer ook een dergelijke verbinding van Amerikaanse computers (Lockheed en SOC) mogelijk; hierdoor nam het aantal te raadplegen informatiebestanden toe. Bovendien heeft men nu een terminal in eigen huis, hetgeen eveneens een verbetering van de faciliteiten inhoudt.
Onderwijsactiviteiten Evenals in vorige jaren werden wederom in de centrale bibliotheek en in een aantal studiebibliotheken instructies in bibliotheekgebruik gegeven aan jongerejaarsstudenten, en in een aantal studiebibliotheken gespecialiseerde instructies in gebruik van bibliografisch materiaal voor literatuuronderzoek aan ouderejaarsstudenten. Ook werden wederom instructies en lessen gegeven aan stagiaires en andere externi.
Publikaties Groot, P.S.A.
Attenderen op technisch-wetenschappelijke informatie. Uitg. THE (1977) 12 biz. Documentaire dienstverlening: reddingsboei in de informatiezee: met voorbeelden van effectieve attenderingsmiddelen voor technisch-wetenschappelijke literatuur. Uitg. THE (1978) 41 biz.
Laar, J.W. van
Catalogusvormen: doel, functie, gebruik en kosten. Open 9 ( 1977) 595-599
Pinxter, P.J.C.A.
Catalogi op microfiches in een middelgrote bibliotheek. Open 9 ( 1977) 4 73-480 en 533-540 Doelstell ingen universitair bibl iotheekwezen. In: Uit bibliotheektuin en informatieveld: opstellen aangeboden aan dr. D. Grosheide. Utrecht. Van Loghum Slaterus ( 1978) 388-396
Simons, J.J.A.M.
88
Catalogus RL-publikaties bibliotheek TH Eindhoven. Uitg. THE (1978) 33 biz.
Rekencentrum
1:\lgemeen Op het Rekencentrum ( RC) vindt onderzoek plaats in het vakgebied der toegepaste informatica, voor· namelijk om ook op langere termijn een goede service mogelijk te maken. Dit onderzoek bevat twee componenten, te weten: · het informatica-onderzoek in verband met de service waartoe het RC zelf het initiatief neemt. Dit vindt vooral plaats in de groepen Basisconstructies en Educatie; · het informatica-onderzoek dat wordt uitgevoerd naar aanleiding van vragen buiten het RC. Dit vindt voornamelijk plaats in de groepen Staf en Applicaties. Het RC streeft ernaar om beide componenten van onderzoek zoveel mogelijk uit te voeren in samen· werking met vakgroepen van de THE. De onderzoeken op het RC resulteren veelal in een softwareconstructie, die aan gebruikers ter beschik· king wordt gesteld, bijvoorbeeld statistische procedu· res voor de procedurebibliotheek, een pakket van procedures om simulatie mee te bedrijven, toevoeging van complexe aritmetiek aan de Algol compiler. De documentaire van deze softwareconstructies wordt gepubliceerd in de vorm van RC· Informaties.
De omvang van het onderzoek door wetenschappelijk personeel bedroeg in 1978 10,6 manjaar. Het totaal aantal publikaties bedroeg 9, waarvan 2 reeds vermeld zijn in het verslag van een vakgroep.
Cursussen ·Van 15 tot en met 18 augustus werd een cursus 'lnleiding tot het programmeren' gegeven voor 13 deelnemers. · Op 19 augustus is een Introductiecursus verzorgd voor 14 belangstellenden. ·Van 22 tot 26 augustus is een cursus 'ALGOL 60' gegeven voor 9 belangstellenden. · Van 22 tot en met 24 augustus was er een cursus 'COBOL' voor 9 deelnemers. ·Van 29 augustus tot en met 2 september is een cursus 'FORTRAN' verzorgd voor 32 deelnemers. · Van 29 tot en met 31 augustus werd een cursus 'PASCAL' gegeven voor 12 belangstellenden.
Samenwerking met anderen Extern: · Burroughs USA, voor uitbreiding Algol compiler met type complex; • Rand Corporation USA, met betrekking tot verificatie van protocollen voor computernetwerken; · Katholieke Universiteit Nijmegen, Katholieke Hogeschool Tilburg en Technische Hogeschool Delft voor diverse applicaties. Intern: met vakgroepen van de afdelingen Bdk, Wsk, N, W, E enT.
De contacten met betrekking tot het onderzoek in 1978, zowel die met de vakgroepen van de THE als die met externe instellingen, worden in het vervolg van dit verslag vermeld.
Onderzoekthema's · Database Management Systemen en Bestuurlijke I nformatiesystemen ·Computer Managed Instruction · Simulatie van Continue Systemen :. · Numerieke Methoden op Statistisch Gebied Proceduremechanisme · Datastructuren · Verificatie van Protocollen, Computernetwerken · Toegepaste informatica op gebied der afdelingen N, W, E en T · Systeemsoftware
89
Beleidscommissie Biomedische en Gezondheids-techniek (BMGT)
De belangrijkste activiteiten a. Binnen het BMGT-onderwijssysteem voor studenten van aile afdelingen zijn nu gerealiseerd: - inleiding humane biologie - animale functies · vegetatieve functies. b. Voor een gewenst college 'Orientering in de Nederlandse gezondheidszorg' is een voorstel uit· gewerkt en is een aanvang gemaakt met de gedachtenwisseling hierover. c. Binnen het kader van het inter·TH-overleg over biomedische technologie hebben de postdoctorale onderwijsaspecten actieve aandacht. Dit betreft zowel leersituaties voor ingenieurs (en fysici) die een functie binnen de gezondheidszorg ambieren als leersituaties voor medici op technische en natuurwetenschappelijke aspecten. Enkele concrete voorstellen op dit terrein zijn reeds uitgewerkt als basis voor een brede gedachtenwisseling tussen de vele belangengroepen die hierbij betrokken zijn. d. Op verschillende wijzen, thans voornamelijk binnen het kader van de discussie over het MLT-plan, heeft de beleidscommissie zich actief beziggehouden met het profielschetsen van buitengewone hoogleraren voor fysiologie, functionele anatomie en biochemie (of fysiologische chemie) en het inpassen van deze functies in de TH-structuur. e. Een drietal multidisciplinaire verkenningen van probiE:emvelden, op gang gebracht in 1976/1977, vereisten in de verslagperiode bijzonder veel aandacht. -Decubitus (doorliggen, doorzitten): een workshop over dit onderwerp vond plaats na ruim een half jaar voorbereiding. De vele suggesties voor onderzoekdoelen zijn daarna verder verkend in kleinere werk· besprekingen. Er zijn een drietal taakgroepen ontstaan gericht op de medische probleemstelling, een drukmeetsysteem en de structurering van een volgende workshop in 1979. - Botgroei: hiervoor hebben thans in totaal vier workshops plaatsgevonden. Het BMGT-streven om voor dit probleemveld de voortrekkersfunctie te verplaatsen naar biologische/medische centra begint succes te krijgen. Er zijn voorstellen tot een uitgroei naar een werkgemeenschap binnen ZWO/FUNGO. Deze activiteit vereiste slechts een gering aantal tussentijdse werkbespreki ngen. · Nier/kunstnier: hierbij wordt het meest consequent een bepaalde werkprocedure voor multidisciplinaire
90
probleemvelden gevolgd. Er vinden drie workshops plaats vooraf gestructureerd in persoonlijke discussies met de deelnemende medici en TH-medewerkers. Met de kleinere werkbesprekingen op deelaspecten vereiste dit probleemveld bijzonder veel aandacht. De gang van zaken bij deze activiteit is zichtbaar gemaakt in een statusrapport (BMGT 78.038) om dienst te kunnen doen als basis voor discussie over deze manier van onderzoekontwikkeling. f. Evenals voorgaande jaren is het nodige verricht om weer tot een voortgangsrapport te komen van aile BMGT-onderzoek op de THE. In het inter·TH-overleg is nagedacht over het harmoniseren van deze voort· gangsrapporten. Dit heeft geleid tot een andere aanpak voor de komende jaren. g. Veel aandacht is geschonken aan de verkenning van mogelijke samenwerking met de Rijksuniversiteit Limburg (RL). Na meer dan een jaar voorbereiding werd en in een tweetal conferenties van RL· en THE· onderzoekers en docenten enkele concrete samenwerkingsprojecten geselecteerd. De beide CvB's van deze instellingen kwamen tot een akkoord ten aan· zien van de middelen die nodig waren om 2 van deze projecten (kniemodel en hartklepprothesen) verder te ontwikkelen en volgens lijnen met wederzijdse interessen. Per 1 augustus 1978 heeft de R L tijdelijk (knie, 2 jaar, hartklepprothesen 4 jaar} 2 formatieplaatsen hiervoor ter beschikking gesteld. h. Voor het symposium over preventie, voornamelijk gericht op technische elementen met ziekmakende factoren, is een werkgroep geformeerd van medici en TH-medewerkers. In werkbesprekingen is de structuur ontwikkeld voor zo'n symposium en zijn enkele elementen reeds inhoudelijk uitgewerkt. i. De BMGT nam het initiatief tot een workshop over de menselijke knie. Deze vond plaats op 5 juni 1978. Een 15-tal onderzoekers op een of meerdere elementen van de knie hielden een voordracht over de resultaten van hun werk op een wijze die toegankelijk was voor een grote verscheidenheid aan technische en biomedische disciplines onder de deelnemers. De voordrachten en de discussies zijn hierbij sterk gericht gehouden op fundamenteel inzicht in de vele aspecten van een kniegewricht. Na deze bijeenkomst van praktisch aile 'knieonderzoekers' in Nederland is besloten om in 1979 een 2e workshop te plannen waarbij het accent op klinische aspecten gelegd zal worden. Voorgesteld is om deze te organiseren op de TH Twente waar men meer gericht werkt aan de klinische kant van de knie-
problematiek (o.a. aan knieprothesen-onderzoek}. j. Samen met de vakgroep FAGO van de afdeling
Bouwkunde werd op de THE een symposium georganiseerd over 'Binnenklimaat en menselijk welbevinden' op 28 augustus 1978. k. Er werd voorzien in een groeiende vraag naar BMGT-informatie in de loop van dit jaar. Zoals vorige jaren betreft dit voornamelijk personen, instanties, instellingen van buiten de TH. Het aantal hiervan is beduidend toegenomen. Het laatste jaar blijkt er ook duidelijk een behoefte aan BMGT-informatie binnen de TH, zowel bij studenten als bij stafmedewerkers. Dit deel van de bureaufunctie blijkt ook toe te nemen door frequentere gedachtenwisselingen met medewerkers van de TH Delft, de TH Twente, het MFI en de universiteiten. I. De BMGT·tentoonstelling stond 2 weken opgesteld in de Rijksuniversiteit Limburg. In die periode werd ruime aandacht geschonken aan de behoefte naar meer detailinformatie bij studenten en stafmedewerkers en verschillende andere instellingen in de regio Maastricht. m. De beleidscommissie onderhoudt een actief over· leg met het centrum voor medische techniek van de TH Delft en het Coordinatie Centrum voor biomedische techniek van de TH Twente. Er vonden in deze periode drie gezamenlijke werkbesprekingen plaats. In dit kader werden enkele activiteiten ontwikkeld in taakgroepen door medewerkers van de drie TH's zoals: - regelingen voor de veiligheid van proefpersonen; - postdoctoraal onderwijs (zie punt c}; - medewerking aan het symposium 'Werk voor ingenieurs, ingenieurs voor werk'. n. In dit inter-TH-kader werd informatie over de biomedische technologie aan de 3 TH's verstrekt aan een aantal leden van de Tweede Kamercommissie op 24 april 1978 door middel van een tentoonstelling, een gezamenlijk bulletin (BMGT 78.090} en een voordracht van de voorzitter van dit inter-TH-overleg (prof.dr. C.J.D.M. Verhagen).
91
Beleidscommissie lnternationale Ontwikkelingssamenwerking (CICA)
Een bijstelling van het beleidsplan 1977 vond plaats in oktober 1978 en heeft zijn weerslag gevonden in het activiteitenplan 1978 zoals dat aan de hogeschoolraad is aangeboden. In dit activiteitenplan worden de uitgangspunten, doelstellingen en voorwaarden voor ontwikkelingssamenwerking vermeld, zoals deze door de THE zijn aanvaard.
aanvragen om advies en de voortgangscontrole van de lopende microprojecten. In 1978 werden de werkmappen 'Family cooker' en 'Noppensteen' voor het eerst uitgegeven. Van de werkmappen 'Bouwen in de tropen', 'Zeepbereiding' en 'Accu's' werd een herdruk verzorgd. Van de werkmappen 'Waterram', 'Houtafvalverwerking' en 'Methaanbereiding' werd een herziening of een herdruk in voorbereiding genomen.
Universitaire projecten In 1978 zijn geen nieuwe projecten gestart. Er is voornamelijk gewerkt aan de consolidatie van een drietal Programma Universitaire Ontwikkelingssamenwerking (PUO)projecten oude stijl: te weten het project Kleine Landbouwwerktuigen in lndonesie, het Telecommunicatieproject in lndonesie en het Onderwijsondersteuningsproject met de University of Zambia. Verder is in 1978 een aanvang gemaakt met de voorbereiding van twee projecten PUO nieuwe stijl: het samenwerkingsverband op Elektrotechnisch gebied met de University of Dares Salaam in Tanzania en de samenwerking op Werktuigkundig gebied met de University of Zambia. In het kader van het samenwerkingsverband met de University of Dares Salaam is een bezoek gebracht aan Der Deutsche Akademische Austauschdienst (DAAD) en de Deutsche Gesellschaft fur Technische Zusammenarbeit (GTZ) GMBH. De voorbereiding van de samenwerking met de University of Zambia betreft de voortzetting en uitbreiding van het bovengenoemde PUO oude-stijlproject. De overige oude-stiil·projecten, Bedrijfsorganisatie en Produktietechniek in Peru en Kleine Waterkrachtcentrales in I ndonesie zijn in 1978 beeindigd. Buiten het PUO-programma zijn contacten onderhouden met de Universiteit van Suriname en is een begin gemaakt met de voorbereiding van de samen· werking op het gebied van het Zonnecellenonderzoek met de University of Alexandria (Egypte).
Micro-projecten In het verslagjaar vierde de subcommissie Microprojecten haar tweede lustrum. In het kader hiervan werd een informatiemiddag voor studenten georganiseerd en een studentenwerkgroep microprojecten opgericht. In 1978 zijn door de subcommissie Microprojecten 50 projecten in behandeling genomen. Veel tijd is besteed aan de verspreiding van de binnengekomen
92
Applicatieprojecten In de verslagperiode zijn drie applicatieprojecten in uitvoering. Het DTC/TOOLITHE-project verkeert in zijn 2e fase welke een periode van ongeveer 2 jaar in beslag zal nemen. Ten behoeve van het TAMECO-project is een werkbezoek aan Tanzania gebracht en een projectvoorstel opgesteld voor het opzetten van een cooperatieve messenfabriek in Tanzania. De activiteiten van het NEDSAT-project zijn in 1978 voortgezet en een subsidie·aanvraag voor 1979 is bij de NCO ingediend. Voor twee nieuwe applicatieprojecten zijn de voorbereidingen in het verslagjaar aangevangen. Het betreft de inrichting van een ambachtsschool in Rwanda en een samenwerkingsproject van de THE met de gemeente Eindhoven met als doel werkloze jongeren te betrekken bij activiteiten op het gebied van de ontwikkelingssamenwerking.
Onderwijs en onderzoek Eind 1978 is een begin gemaakt met een nieuwe inventarisatie van onderwijs- en onderzoeksactiviteiten op het gebied van de ontwikkelingssamenwerking in de verschillende afdelingen. Eind 1979 kan een rapport m.b.t. deze inventarisatie worden verwacht. Eind 1978 is door ir. E.J. van Heugten een collo· quium gehouden over aangepaste landbouwwerktuigen in lndonesie. De THE participeert in de stichting Werkgroep Studiereizen Ontwikkelingslanden.
Voorlichting en publiciteit In het verslagjaar zijn bijdragen verleend aan de Agromisaweek te Wageningen, de tentoonstelling 'Eten voor allen' in het Volkenkundig Museum te Tilburg en de tentoonstelling bij het symposium
'Werk voor lngenieurs, lngenieurs voor Werk' op de Technische Hogeschool Delft. Ook heeft de THE een bijdrage geleverd aan een radioprogramma over kleine landbouwwerktuigen van Radio Wereldomroep Nederland. In 1978 is veel tijd besteed aan de voorbereiding- in samenwerking met Studium Generale -,van een tentoonstell ing over zachte/aangepaste tech no Iogie welke met de titel 'leefbaar is anders' in de zomer van 1979 van start zal gaan. In het kader van deze tentoonstelling zijn 2 lerarendagen georganiseerd. In 1978 is ook een begin gemaakt met de opzet van een permanente tentoonstelling over de door de THE uitgevoerde projecten op het gebied van de ontwikkelingssamenwerking en met de inrichting van een documentatie- en informatiecentrum betreffende ontwikkelingssamenwerking. De tentoonstelling en het documentatie- en informatiecentrum zullen bij het bureau Ontwikkelingssamenwerking worden ingericht en voor ieder vrij toegankelijk zijn.
In 1978 zijn door THE-medewerkers de volgende bezoeken gebracht: A. Pillot en P.E. Lapperre, aan de DAAD en GTZ in West Duitsland; P.E. Lapperre en J. van Rijen, aan TAMECO in Tanzania; P. E. Lapperre, aan de University of Dar es Salaam; P.E. Lapperre, aan de University of Zambia.
Bureau Ontwikkelingssamenwerking Eind 1978 is het bureau Ontwikkelingssamenwerking verhuisd van het hoofdgebouw naar gebouw 0.
Externe contacten In het verslagjaar hebben de volgende vertegenwoordigers van instellingen uit ontwikkelingslanden de THE bezocht: de heer Rasjhanar, India; prof. I. Alisyahbana, rector van het lnstitut Teknologi Bandung (ITB), lndonesie; prof.ir. M. Samudro, coordinator Nufficprojecten in lndonesie; dr. D. Suharto, dr. F. Harahap, dr. B. Kartasasmita en ir. J. Hanafi van het ITB, lndonesie; dr. J.M. Mwanza, vice-chancellor van de University of Zambia; ir. 0. Spong, secretaris-coordinator van de Faculteit der Technische Wetenschaf:'pen i.o. van de Universiteit van Suriname; een studentendelegatie van de Technische Hochschule van Berlijn; prof. A.S. Mawenya, decaan van de Faculty of Engineering van University of Dar es Salaam; dr. M.J. Mwandosya, van het departement of Electrical Engineering van de University of Dar es Salaam.
93
Beleidscommissie Studium Generale
Het hierna volgend activiteitenoverzicht geeft een goed voorbeeld van de omvang en veelzijdigheid van het Studium Generate-programma in het academisch jaar 1977/1978. Op grand van onderzoek dat gedurende het daaraan volgende jaar door enkele groepjes Bedrijfskunde· studenten onder begeleiding van drs. H.W.C. van der Hart werd uitgevoerd kan over het bezoek aan de Studium Generale·activiteiten iets meer worden verteld. Blijkens bijgaand overzicht waren er geduren· de het jaar 19.500 bezoekers; tijdens de avondprogramma's komen die· soms wei merendeels · ook van buiten de TH-gemeenschap. Slechts 20 tot 30% van de studenten bezoekt nooit een Studium Generale-programma. Meer dan de helft ziet wei eens een film, omstreeks de helft bezoekt lezingen en concerten en vrijwel iedereen ziet wei eens een tentoonstelling; dat laatste kan welhaast niet anders omdat de tentoonstellingen plaatsvinden in door· gangsruimten. Veel studenten bezoeken slechts een enkele activiteit, slechts een kleine groep is herhaal· delijk aanwezig. Er is geen sterk profiel van de habitue te tekenen, enkele kenmerken zijn wat sterker dan bij andere bezoekers aanwezig, te weten: · bouwkundestud ie; - jongerejaars; - abiturient van gyfl)nasium of atheneum - woonachtig in een vrij studentenhuis. In samenwerking met de vakgroep Toegepaste Taalkunde van de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen werd in het najaar 1977
een eerste cursus Wetenschapsvoorlichting voor gevorderde studenten en medewerkers georganiseerd. De opzet werd zodanig gunstig ontvangen, dat het mede door de subsidie van de minister van Wetenschapsbeleid - mogelijk werd de cursus in het reguliere onderwijsaanbod van de vakgroep Toegepaste Taalkunde op te nemen. Voor het eerst in een reeks van jaren vond in de zomer van 1977 geen uitwisseling plaats met studenten uit Poznan. Gedurende het verslagjaar werden pogingen in het werk gesteld om deze- door Studium Generale altijd oneigenlijk beschouwdetaak over te brengen naar de stage-coordinatie van de afdelingen E en W. De werkzaamheden van Studium Generale komen niet aileen tot uitdrukking in het eigen programma. Permanent aandachtsveld vormt ook de integratie van de maatschappelijke vorming in het eigenlijke, door de afdelingen verzorgde onderwijs. In dit kader ontplooide SG activiteiten in de subcommissie van de Vaste Commissie voor 0 & 0, ter bevordering van 'maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef en inzicht in de samenhang der wetenschappen'. In de Beleidscommissie voor het Studium Generale nam prof.dr.ir. H.L. Hagedoorn per 1 januari 1978 het voorzitterschap van prof.ir. W.A. Koumans over. Bij de voorbereiding van de programma's werden Beleidscommissie en bureau Studium Generale bijgestaan door tientallen vrijwilligers, medewerkers en studenten, als leden van werkgroepen en commissies.
Cyclussen Naam
Lezing
Spreker
Consument: slaaf of koning?
De consument: soeverein of speelbal? De producent De machtsverhouding producent-consument Bijvoorbeeld: de video-langspeelplaat Strategie voor verantwoorde consumptie
prof.dr. G.M. van Veldhoven drs. H .W .C. van der Hart prof.dr. W.A.A.M. de Roos drs. M. van Hamersveld mr. P. van Tongeren
Kwaliteit van de Arbeid
Werkstructurering bij Philips Werkstructurering kritisch bekeken Humanisering van de arbeid De rol van de ingenieur
dr. J.F. den Hertog dr. A.H.C.M. Walravens drs. H.P.W. Schmitz H.P. Vossen
94
Dood-gewoon
Dood en samenleving ( 1) De problematiek van levensverlenging en en verkorting van het sterven ( 1) De praktijk van de stervensbegeleiding ( 1) De religie en de dood in onze en andere culturen (1) Ervaringen met de dood ( 1)
prof.dr. A.F. Beerling prof.dr. P. Sporken drs. J.J.M. Michels prof.dr. E.C. F.A. Schillebeeck/ prof.dr. S.L. Kwee mevr. A Baas-Verhey/ mevr. J. Forceville-van Aossum
Wetenschapsvoorlichting
Cursus op 15 vrijdagmiddagen, beginnende op 16 september van 13.30-17.30 uur
J. de Vos/C. Schuuring P. de Hen/A. Sijmons
Gastarbeid
Hos Geldiniz, oftewel: wetkom! (1) Achtergronden en oorzaken van de gastarbeid Het sociaal-culturele Ieven in Marokko en Turkije ( 1) Waarom juist Turkije, Marokko, Spanje ...... ? Discriminatie in Nederland ( 1} Gevolgen van gastarbeid in Ianden van herkomst en ontvangst Eindhoven en haar buitenlandse werknemers ( 1} De organisatie van de ontwikkeling in de thuisregio
gastarbeiders drs. M. van Nieuwstadt mw.drs. L. van de Berg-Eidering/ drs. D. Koopman drs. M. Aabbae dr. F. Bovenkerk N.W. Soetens
Bio-feedback
De principes van bio-feedback Toepassingsmogelijkheden van bio-feedback
prof.dr. C.H.M. Brunia C.H. van Gemert
Studentenwelzijn
De student als gecapsuleerde melkfles Studenten aan het woord Vervreemding van studenten Niet voor intellect aileen Welzijnsonderzoek aan de THE
drs. C. F. van der Klaauw THE ·studenten drs. A. Nauta dr. J. Dronkers dr. L. Dijkstra
Vervreemding
Het verschijnsel vervreemding, sociaal-filosofische beschouwing ( 1} lnvloed van opvoeding en onderwijs (1)
prof.dr. W. van Dooren
Vervreemding in de arbeidssituatie ( 1) De media zijn er voor U! ( 1} Achtergestelde groepen: ervaring met de praktijk ( 1}
F.W.G. Baten drs. A. Feddema
drs. S. Kohnstamm-Bodenhausen/ dr. A.J. Beekman Jan Peijnenburg/Threes van Dijck dr. A. Kooyman J.J.H. Kraaykamp
Technologie & Politiek
Belangengroepen rond de kernenergie Wapenontwikkeling: besluitvorming achteraf Besluitvorming rond de Oosterschelde Parlement en T echnologie
drs. G.J. Zijlstra drs. W.A. Smit Karel te Lindert/drs. R. Stellinga dr.ir. J.L.A. Jansen
Mei '68/'78
Historische schets van de studentenbeweging Van belangenbehartiging naar wetenschapskritiek Studentenbeweging in Eindhoven
Hugo Kijne Jan Schmeitz Willem Cornelissen
Anarchisme
Uitgangspunten en organisatieprincipes van het anarch isme ( 1) De politieke actualiteit van het anarchisme (1}
H. Aamaer
(1) Avondprogramma
J. Bervoets
95
Opvoeding en onderwijs ( 1) De relatie tussen kennis en macht: de wetenschap als spiegelprobleem ( 1) Anarchisme en Marxisme ( 1) Anarchisme en Feminisme (1)
SG-actueel
Troonrede: op t.v.-schermen in auditorium en hoofdgebouw 'Laten we wel-zijn'. Een paar kanttekeningen bij een gebeuren Terug uit China Kabinetsformatie Oppositie in Turkije groeit: Stakingen in de metaal Een Zuid-Afrikaanse over Zuid-Afrika Neutronenbom Gevolgen kinderbijslagwet UC-actueel Boekenweek Situatie in Duitsland Neutronenbom
TH-faciliteiten voor wie? Woonwagenproblematiek Hoe Polen werkloosheid voork6mt Israel 30 jaar
Muziek Luisteren naar volksmuziek
In Ieiding Vanuit de traditie naar strijdcultuur ( 1) Het thema in het volkslied De folkrevival in Nederland (1) Oude instrumenten en oude muziek Traditionele Brabantse volksmuziek (1) Nieuwe liedjes over en voor het lager onderwijs Eigentijdse Brabantse volksmuziek ( 1) Wat er verder nog aan Nederlandse volksmuziek is ( 1) Nieuwe vormen van de volksmuziek (1)
Luisteren naar niet·Westerse muziek
Muziek uit de Balkan en Turkije (1) Melano-Afrikaanse en Afro-Amerikaanse muziek (1) Indonesia, Filippijnen en Maleisie (lezingl India India-concert (1)
96
(1) Avondprogramma
prof.dr. W. van Dooren dr. A. Camelis mr. Th. Holterman L. Roozendaal, T. Bos, L. Klijn, Y. Ottenheim
drs. E. Thijs Erik Steffens en Johan Lettink (Bdk) Adriaan van Mierlo Nihat Karaman mevr. T. Ravel! dr. J. Mellema Kees van Dun Joop Oversteegen Jaap van Zwieten de Blom Buitenlands forum Forum student-kandidaten hogeschoolraad G. Lampe/A. Korlaar G. Wesenbeeck prof.dr. J. Nowicki Shahiba Khamis Ate Doornbosch/Henk Kuyer Coby Schreyer/Hutspot Coby Schreyer Rob Smaling/Pieremachochel/ Wolverlei Folkcorn Uit Muziek/Kiocht & Moek/ Willem lven Peter Koenen/Jan Smeets Fluitekruid/Mie Katoen/ Koalstampers/Moatwerk Jaap Oudesluijs Veulpoepers/Makker, Rakker en Stakker Calgija o.l.v. W. Smets Afro Jazz Kwartet o.l.v. J.L. Hartong drs. 0. Mensink drs. F.L.P.M. van Lamsweerde Jamaluddin Bhartya/ Sri Sunil Mukkerjee/ Samir Ahmed Khan
Concerten
Arabische Ianden Oost-Azie
J. L. Hartong H. Arends
Geiinproviseerde Jazz Blokfluit Middeleeuwse tot eigentijdse muziek Divertimento
Trio Manus Jan Goorissen Vedelensemble Philips lnternationaal Koor/ Ensemble Gerrie Daanen Jaap Vink Ad van Sleuwen Johan Donker Kaat/Jan Slothouwer Ensemble 'Trio' Colin Scott Marlies van Gent Ensembles Eindhovens Studenten Muziek Gezelschap Waso Jaap Hoek Ritmo Cubano
Accordeon Elektronische muziek. Studio Concert I Orgel Hoorn/piano Piano, klarinet voordracht Folk-blues/gitaar Piano
Flame nco-Jazz Orgel Slagwerk, Latijns Amerikaanse en WestAfrikaanse ritmes Gitaar Geiinproviseerde jazz Piano Harp/dwarsfluit Orgel Elektronische muziek. Studio Concert II Clavecimbel Orgel Flu it Pop-muziek Viool/piano Blaasensemble & piano
Orgel
Film
Punishment Park L'affiche rouge Trends Vandaag of morgen Les dernieres fiancailles ( 1) Filmdag: De koe (9.45-22.25) Jonas ( 13.15-15.05) Play it again, Sam ( 15.15-16.50) Railrodder ( 19.00-19.25) Leonor (19.25-20.55) J'irai comme un cheval fou (21.00-22.35) Nieuwe Gronden Berlin Symphonie einer Groszstadt ( 1) Aile Turken heten Ali II Caso Mattei
Frans van Gurp Dzjem Suus v.d. Weg Erika Waardenburg/Dieks Visser Kees van Unen Jaap Vink Tineke Stein Theo Pulles Hans Nijnens Big Mama Antonin Rous/Frans van Ruth De Volharding Renaissance Ensemble Eindhovens Studenten Muziek Gezelschap Jaap Coppoolse Peter Watkins Frank Cassenti Hans Ferree Roeland Kerbosch J.P. Lefebre Darius Mehrjui Alain Tanner Woody Allen Buster Keaton Juan Bunuel Fernando Arrabal Joris Ivens Walter Ruttman R.W. Fassbinder Francesco Rosi
97
Delitto d'Amore Aquirre De Bruiloft Le Retour d'Atrique Een krankzinnige nacht Vormittagsspiele, Inflation L'etoile de Mer Reflektorische Farbl ichtspiele Das Triadische Ballet (1) Bloed Filmdag: I pugni in Tusca Strategia del Ragno La Villeggiatura Salome (1) Giacomo Casanova Veneziano ( 1) Padre Padrone Viva Ia Muerte Das Dada-Manifest Le Ballet Mecanique La Chinoise
Toneel
Het toetje met de nare nasmaak Orientatieles 'orientatiecursus d ramatische vorming' De woesteling Een korte balletvoorstell ing Je moet er mee Ieven ( 1) Een mime·voorstelling Holder! in ( 1) Alles goed?' Alles goed?! De vreemdeling De rit over het Bodenmeer ( 1)
Parasieten leren door Figurantentheater T riangel De heilige Johanna van de abattoirs Zoon van moeder aarde Faust of de abortus provocateur Vervreemding van het wonen Praxis .....
Tentoonstellingen
98
Sport·blik Theater (een kijkje achter de coulissen) Goed speelgoed 'Gast?' arbeid Le Corbusier
Luigi Comencini Werner Herzog Andrzei Wajda Alain Tanner Ferenc Kardoc Hans Richter Man Ray Kurt Schwerdtfeger Oskar Sch Iemmer Fons Grasveld Marco Bellochio Bernardo Bertolucci Marco Leto Carmelo Bene Luigi Comencini Paolo en Vittorio Taviani Fernando Arrabal Helmut Herbst Fernand Leger Jean-Luc Godard Consumententoneel Wageningen Pierre Sailings, SKVE Zolder·tejater, Oosterhout Scapinoballet, Amsterdam Werkteater, Amsterdam Technische Theatergroep Perspekt, Haarlern Handke/Weiss gezelschap, Amsterdam Theaterwerkverband Obscene, Utrecht Idem Mannen van de Darn, Hassett Wageningse Studenten Toneelvereniging 'Pierrot et Colornbine', Wageningen Obscene, Utrecht Henk en Ans Boerwinkel Anne Marie Prins, Amsterdam Henk en Ans Boerwinkel, Meppel Gunda, Uden Studenten van de Sociale Academie Eindhoven Theaterwerkverband Obscene, Utrecht
'Eiementen' Kunstwerk Jugendstil Boekenweek Theater·architectuur Vlieger op T ekenen aan de wand Computer-art Mei '68 Keramiek Vorm geven · nemen
Dre Devens Gerrit van Bakel
99
lnstituut voor Perceptie Onderzoek
Onderwijs Via de vakgroep Perceptieleer heeft het IPO weer dee I genomen aan onderwijsactiviteiten van de TH. De vakgroep heeft bijgedragen aan overleg en besluit· vorming in bestuur en raad van de onderafdeling Wen MW, in de OOC, BMGT, CORE en de research· commissie I PO-THE (zie ook jaaroverzicht Wen MW). De vakgroep Perceptieleer heeft in de verslagperiode een nota 'Onderwijs en onderzoek in de perceptieleer' bij de Onderafdelingsraad ingediend, waarin onder andere gewezen wordt op de onderbezetting in kroondocentplaatsen (0,2 kroondocent op 12,9 leden wetenschappelijk personeel). Prof.dr. J.F. Schouten is 1 maart 1978 met emeritaat gegaan. Met ingang van 1 september 1978 is dr. H. Bouma, directeur van het I PO, benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de perceptie- en informatieleer. In de verslagperiode waren er op het IPO 11,6 THmedewerkers, en 5 ZWO-medewerkers (samen met 32 Philipsmedewerkers).
Colleges Begonnen: 93140 BMGT 'zintuigfysiologie' (als deel van het college 'Ani male Functies', door Duifhuis en Roufs).
Stages, etc. In het verslagjaar zijn 6 afstudeerders (3TH, 1 RU Groningen, 2 HTS). 22 stagiairs (16TH, 6 HTS) en 5 MTS-volontairs op het IPO begeleid.
Overig Een aantal vaste IPO-medewerkers is bovendien betrokken bij verschillende cursussen en opleidingen.
Onderzoek Ten aanzien van het onderzoekprogramma van het IPO geldt formeel dat het centraal op het instituut wordt vastgesteld door stichtingsbestuur en directeur. Dat geldt ook voor het onderzoekprogramma van de TH-medewerkers op het IPO. De onderafdeling W en MW heeft via haar vertegenwoordiger in het stichtingsbestuur een stem in het IPO-programma. Bovendien is er een researchcommissie IPO-THE ingesteld waarin thans zes leden zitting hebben, waarvan twee uit de technische afdelingen. De vergaderingen van deze commissie hebben in het verslagjaar vooral tot doel gehad aanknopingspunten te zoe ken en inlichtingen te geven over I PO-onderzoek. Er is regelmatig contact geweest binnen een informele overleggroep 'netvliesmodellen' (met afdelingen E, N en Wen MW). In BMGT-verband wordt thans een samenwerkingsproject bewerkt met de KH Tilburg ('Verkenningen ten behoeve van de integratie van de t.v.-loep in het onderwijs van slechtzienden'). In het verslagjaar zijn 3 nieuwe ZWO-projecten gestart. Een aantal vaste IPO-medewerkers heeft bijgedragen tot het ZWO-beleid inzake de 2e geldstroom, in vergaderingen van besturen en werkgemeenschappen, van ZWO-stichtingen (Psychonomie, taalwetenschap, Biofysica).
Publikaties Duifhuis, H.
Cochlear non I inearity and second filter: psychophysical evaluation. In: Psychophysics and physiology of hearing: an international symposium ..... ; ed. by E.F. Evans and J.P. Wilson. London: Academic Press (1977)153-163
Leshowitz, B., and Lindstrom, B.
Measurement of nonlinearities in listeners with sensorineural hearing loss. In: Psychophysics and physiology of hearing: an international symposium .... ; ed. by E.F. Evans and J.P. Wilson. London: Academic Press ( 1977) 283-293
100
I
Timmers, H. and Wagenaar, W.A.
Inverse statistics and misperception of exponential growth. Perception & psychophysics 21 ( 1977) 558-562
Vroon, P.A., Timmers, H. and T empelaars, S.
On the hemispheric representation of time. In: Attention and performance, vol. 6. Ed. by S. Dornic. Erlbaum ( 1977) Chapter 12, 231-245
Bijdragen IPO Annual Progress Report Leshowitz, B.
Speech intelligibility in noise for listeners with sensorineural hearing damage, 11-23
Duifhuis, H., Smits, J., Vorst, J. v.d. and Scheffers, M.
Further psychophysical data on two-tone suppression, 24-28
Thomassen, J.
Preliminary experiments on accent perception in tone sequences, 29-33
Cardozo, B.L. and Veen, K.G. v.d.
Estimation of annoyance due to lowel·level sound, 34-39
Muller, H. F., Nooteboom, S.G. and Willems, L.F.
An experimental system for man-machine communi· cation by means of speech, 41-46
Vogten, L.L.M. and Willems, L.F.
The Formator: a speech analysis-synthesis system based on formant extraction from linear prediction coefficients, 47-54
Hart, J. 't
Pitch contour stylisation on a high-quality analysis· resynthesis system, 55-57
Katwijk, A.F.V. van
Auditory feedback as a factor in disrupted speech production, 58-62
Bouwhuis, D. and Rooij, J. de
Vowel length and the perception of prosodic boundaries, 63-68
Collier, R.
The perception of English intonation by Dutch and English listeners, 69-73
Marcus, S.M.
The IPO speech squeezing system, 74-79
Blommaert, F.J.J.
Spatial processing of small visual stimuli, 81-86
Bouma, H., Legein, Ch.P. and Rens, A.L.M. van
Visual recognition by dyslectic children: response latencies for letters and words, 87-91
Schroder, U.O.
Backward masking in a reading-like situation, 92-95
101
Timmers, H.
Letter cancellation in words and nonwords, 96-99
Bouma, H., Bouwhuis, D.G. and Timmers, H.
Processing of visible language: a Symposium, 100-103
Bunt, H.C.
Towards an analysis of dialogue organization principles, 105·114
Bouma, H. and Nes, F.L. van
Legibility Qf rectilinear digits, 117-123
Heijden, P.H. van der, Bouma, H., Melotte, H.E.M. and Meyer, F.
A typewriter for a motorically handicapped person operated by head movements, 124-129
Melotte, H.E.M.
The IPO relief-drawing set, 130
Willems, L.F., Moonen, G., Lammers, C., Dobek, J., Nes, A. van and Jimenez Nichols, H.
Digital equipment: a number of examples, 132-136
SchrOder, U.O.
A controlled voice switch, 137-139
102
Samenwerkingsorgaan KHT-THE
Algemeen Zoals al aangekondigd in het verslag over 1976-1977 stond het Samenwerkingsorgaan KHT-THE voor de taak om in de lijn van het verleden voort te gaan op de ingeslagen wegen. De inhoudelijke samenwerking diende, na de ministeriele goedkeuring op de overeenkomst tot samenwerking tussen de Katholieke Hogeschool Tilburg en de Technische Hogeschool Eindhoven op 7 juli 1977, waarmee het juridisch kader voor de samenwerking tussen de beide hogescholen werd vastgelegd, centraal te komen staan. Voor de samenwerking begon per 1 september 1977 een nieuwe periode, terwijl ook het Samenwerkingsorgaan KHT-THE volgens de nieuwe, in de Raamovereenkomst vastgelegde bepalingen ging opereren. Allereerst werd een aantal formele en organisatorische besluiten genomen teneinde te voldoen aan de bepalingen van de Raamovereenkomst. Zo werden de voorzitter, de plaatsvervangend voorzitter en de secretaris benoemd onderscheidelijk aangewezen. Ook werden aile commissies onder het oude samenwerkingsstatuut formeel gedechargeerd en opgeheven. Voor aile daarvoor in aanmerking komende terreinen zijn nieuwe, vaste commissies ingesteld. De opzet hierbij is geweest om enerzijds de leden van het Samenwerkingsorgaan directer te betrekken bij de voorbereiding van inhoudelijke samenwerking en om anderzijds de frequentie van de plenaire vergaderingen terug te brengen tot een tweemaandelijkse. Aldus zijn- deels voortzettingen van eerdere commissies- ingesteld: de Vaste Commissie Rekenbeleid KHT-THE; de vaste Commissie Beoordeling Samenwerkingsprojecten 0 en 0; de Vaste Commissie Bestudering Rechtspositionele Aangelegenheden; de Vaste Commissie Wederzijdse Dienstverlening; aangehouden werd de Subcommissie Onderwijs en Onderzoek van de Ruimtelijke Ordening. De tweede activiteit bestond uit de vaststelling van het Werkplan 1978. Hierin Werden de volgende taken van het Samenwerkingsorgaan aangegeven en nader uitgewerkt: a. consolidatie van het aantal terreinen waarop al samenwerking plaatsvindt; b. onderzoek van nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen op hun samenwerkingsperspectieven; c. het bedrijven van public relations voor de samenwerkingsgedachte binnen de hogescholen. Het Samenwerkingsorgaan besloot om in zijn werkplan een prioriteitsordening aan te brengen temidden van de veelheid van terreinen. Uitgangspunt hierbij
was de ervaring, dat slechts vruchtbaar gewerkt zal kunnen worden indien een beperkt aantal terreinen wordt ges~lecteerd, liefst gespreid over aile sectoren van de twee hogescholen. Het Samenwerkingsorgaan KHT-THE meent, dat het nuttig is geweest om zich in deze periode te bezinnen op de uitgangspunten en op de doelstellingen van de samenwerking. Oat het scala van activiteiten daarbij is ingeperkt en dat aileen die terreinen die gedragen worden door de betrokkenen zelf, in de directe aandacht staan, zal bijdragen tot een gedegen, zij het niet snel of spectaculair verlopende, ontwikkeling van de samenwerking. Op het nakomen van de bepalingen van de Raamovereenkomst en op het bepalen van een efficiente strategie om de bepalingen van de overeenkomst vorm en inhoud te geven heeft derhalve de nadruk gelegen in deze verslagperiode. Het zou getuigen van een te groot optimisme en van een onvoldoende inzicht in de externe verhoudingen en opvattingen ten aanzien van de samenwerking om te menen of te verwachten, dat na het tot standkomen van de Raamovereenkomst meteen al in het eerste jaar rijk zou kunnen worden geoogst. Wie zich de voorheen mondjesmaat bereikte resultaten voor de geest haalt, benadert over de verslagperiode de werkelijkheid adequater. Het is goed daarbij te bedenken dat samenwerking nooit kan of zal worden opgelegd van bovenaf, maar steeds van onderaf met instemming en medewerking van aile betrokkenen tot stand komt, met daarbij vaak veel idealisme, maar altijd met aile beperkingen van tijd, middelen en mankracht.
Samenwerkingsprojecten De in de vorige periode ontworpen en goedgekeurde procedure voor de indiening en beoordeling van Samenwerkingsprojecten werd in deze periode nader verfijnd wat de criteria betreft. Voorts staat deze mogelijkheid thans behalve voor onderzoek ook open voor onderwijs- en dienstverleningsprojecten. Ter versnelling van de afhandeling van de procedure werd het Samenwerkingsorgaan KHT-THE door de beide hogescholen gemachtigd om zelfstandig en rechtstreeks de beschikbare formatieplaatsen toe te wijzen aan de projecten, onder voorwaarde dat dit geschiedt in overeenstemming met de op te stellen voordracht van de beoordelingscommissies. Tot nu toe is nog slechts ingesteld de Vaste Commissie Beoordeling Samenwerkingsprojecten KHT-THE op het terrein van onderwijs en onderzoek, onder voorzitterschap van prof.dr. Ph.C. Stouthard. De commissie voor de beoordeling van dienst-
103
verleningsprojecten zal eerst na indiening van projecten worden ingesteld. Moest in de vorige verslagperiode gewag gemaakt worden van personeelsproblemen van de THE ten aanzien van de toegewezen projecten, waardoor in de uitvoering een aanzienlijke vertraging ontstond, in deze periode gingen dan eindelijk de eerste samenwerkingsprojecten van start. Per 1 november 1977 ving het project 'Marktmechanismen en onevenwichtige transacties', uitgevoerd door drs. P.J. van den Heuvel, aan. Dit project werd ingediend en wordt ondersteund door vakgroepen van de onderafdeling der Wiskunde van de THE en van de subfaculteit der econometrie van de KHT. Blijkens de ontvangen rapportages verloopt dit project naar de wens van aile betrokkenen. Per 1 juli 1978 startte het project 'Toepassing van technische innovaties', uitgevoerd door ir. H.W. Lintsen. In dit project werken vakgroepen van de afdeling der Technische Natuurkunde, de onder· afdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen van de THE en van de Economische Faculteit van de KHT samen. Gezien het feit dat dit project eerst kortelings is aangevangen, is hierover nog geen nadere mededeling te doen. Met deze twee projecten wordt de door de hogescholen beschikbaar gestelde formatieruimte van 1% plaats geheel benut. Verheugend hierbij is het aanbod van de THE om haar aandeel op twee plaatsen te brengen mits de KHT haar bijdrage vergroot tot een plaats. Omdat de KHT op het einde van de verslagperiode in soortgelijke problemen ten aanzien van de personele middelen verkeerde als de THE het jaar daarvoor, kon deze voorwaarde nog niet worden nagekomen. Niettemin heeft het Samenwerkingsorgaan KHT-THE goede hoop op korte termijn een nieuwe aanvraagronde (die nu is opgeschort bij gebrek aan personeelsplaatsen} te kunnen houden voor nieuw in te dienen projecten. Uitbreiding is echter niet aileen voor nieuwe mogelijkheden vereist, ook de lopende projecten vereisen in 1979 twee hele plaatsen waar nu nog slechts 1Yz plaats beschikbaar is. Een nieuwe mogelijkheid voor samenwerking in projectvorm op het terrein van het onderzoek werd in deze periode in studie genomen. Het betreft KHT-THE-projecten in samenwerking met de provincie Noord-Brabant, voorshands uitsluitend nog liggende op het terrein van de milieukunde, maar in de toekomst zeker ook voor andere gebieden. Deze mogelijkheid werd eerst formeel voorgelegd aan het provinciaal bestuur. lnmiddels zijn tevens de eerste concrete projecten ingediend bij de provincie. Het samenwerkingsorgaan KHT-THE verwacht blijkens tussentijds ontvangen mededelingen, op
104
korte termijn positieve beginseluitspraken aangaande deze KHT-THE-Provincieprojecten, zodat mogelijk in 1979 hiermee een bescheiden begin kan worden gemaakt. De hogescholen zijn van mening, dat zij langs deze weg andermaal via hun onderzoekspoten· tieel dienstbaar kunnen zijn aan de regio. Een volgende mogelijkheid voor de samenwerking in projectvorm wordt thans bestudeerd. In de jaren 1976 en 1977 namelijk heeft het Samenwerkingsorgaan KHT-THE, gebruik makend van de voor dat doel bestaande mogelijkheden, bij het departement een aanvrage ingediend voor vijf extra formatie· plaatsen ten behoeve van de gestelde prioriteiten bij de samenwerking tussen de hogescholen. Toen deze aanvrage hernieuwd ter sprake werd gebracht bij het recent ten departemente gevoerde bilaterale overleg over de ontwikkelingsplannen van de beide instellingen, is van de zijde van 0 en W de suggestie gedaan bedoelde aanvragen in projectvorm aan te bieden. Op dit moment zijn voor deze mogelijkheden nog niet veel perspectieven aanwezig, maar in de komende periode zal hieraan de nodige aandacht worden gegeven. De proiectbeschrijvingen, de tijdsfaseringen en de raming van overige lasten worden voorbereid door de bij deze terreinen betrokkenen. AI met al kan worden gesteld, dat ten aanzien van samenwerking bij onderzoek in projectvorm goede mogelijkheden aanwezig zijn. Ook werden positieve ervaringen opgedaan met de lopende Samenwerkingsprojecten. Daarnaast zijn reele uitbreidingsmogelijkheden voor deze vorm van samenwerking aanwezig, primair vanuit de hogeschool zelf, maar in later stadium ook vanuit Rijk en Provincie. Op het terrein van het onderwijs bestond de samen· Werking vooral uit de uitwisseling van colleges, het geven van (gast-}colleges, het beschikbaar stellen van het wederzijdse onderwijsprogramma aan de studenten, het wederzijds zitting nemen in examen- en benoemingscommissies, het optreden als promotor, het gezamenlijk begeleiden van stagiaires en afstudeer· ders. In deze kan geen volledig overzicht worden geboden, want een aantal gevallen voltrekt zich buiten het Samenwerkingsorgaan KHT-THE om. Wei kan worden gewezen op informatica, wiskunde, econometrie, ruimtelijke ordening, psychologie, recht van de ruimtelijke ordening en tenslotte op het panoramisch college milieukunde/milieutechniek. In dit kader dient ook gereleveerd te worden de al jaren bestaande samenwerking in de werkgroep Aangepaste Produktietechnieken, waarin bedrijfseconomen en bedrijfssociologen tezamen met de bedrijfskundig~n onderwijs geven aan de wederzijdse studenten, onder meer in economie-/sociologie van de ontwikkelings·
Ianden en de technologie van aangepaste produktie· systemen en ·technieken. Op dit gebied wordt al jarenlang gewerkt aan een gezamenlijk project in de ontwikkelingslanden. Als nieuwe terreinen kunnen worden aangeduid demografie en onderwijskunde/·research, waaraan men thans de laatste voorbereidingen treft en waarbij betrokkenen denken aan een permanente vorm van samenwerking. Ook kan in dit kader worden gewezen op de gezamenlijke cursus wetenschapsvoorlichting, die voor het eerst gegeven werd in 1977/1978. Tenslotte kan de aandacht worden gevestigd op de wederzijdse toegankelijkheid van de Studia Generalia, met name waar het geprogrammeerde cursorische voordrachten en thematische cycli betreft. Oat hiervan nog slechts op bescheiden schaal gebruik is gemaakt, is stellig mede te wijten aan het nog steeds ontbreken van goede en bruikbare regelingen voor studiecompensatie of vrijstellingen. Dit geheel van activiteiten op onderwijsgebied overziende, mag worden geconcludeerd, dat van een zekere toename in het aantal activiteiten sprake is. Geen inzicht bestaat er in de hiermee gemoeid zijnde studentenaantallen. Met enig optimisme mag men hierin een groat patroon van wederzijdse, zij het aarzelend verlopende, toenadering zien. De samenwerking op het terrein van de dienstverlening is bescheiden, metals gunstige uitzonderingen de samenwerking tussen de twee rekencentra, de bijzondere samenwerking op bibliotheekgebied door het tijdelijk overbruggen van het bibliothecaris-loze tijdperk van de KHT en de toenemende contacten zomede de toename van de wederzijds benutte AV· faciliteiten. De rekencentra opereren hierbij duidelijk het meest intensief en regelmatig gezamenlijk en de tiid lijkt het Samenwerkingsorgaan KHT-THE dan ook rijp voor een Deelovereenkomst. Dit heeft in de verslagperiode dan ook de nodige aandacht gekregen in de vaste Commissie Rekenbeleid KHT-THE, maar de meningen zijn nog verdeeld over de omvang en aan te geven toekomstige mogelijkheden voor deze samenwerking. Ook tussen de diensten personeelszaken werden dit jaar contacten gelegd. Gezamenlijk zette men zich aan de bestudering van de formatieconsequenties, van detacheringsregelingen van en ten behoeve van de samenwerking. Voorts vond terwille van de informatieverzameling ten behoeve van de SO-begroting die vanaf 1979 deel dient uit te maken van de begrotingen van beide hogescholen - overleg plaats tussen de diensten planning, begroting en financien en het stafbureau.
105
Journaal
. Aantii11en eerstejaars
·Ten opzichte van het vorig studiejaar steeg het aantal eerstejaarsstudenten met 7 procent tot 954. De belangstelling voor de studierichting Elektrotechniek was, zoals gewoonlijk, het grootst. De studierichtingen bouwkunde en werktuigbouwkunde delen de tweede plaats, technische natuurkunde en bedrijfskunde de derde.
Hi.j deed Elit als een symbolische handeling voor een eerste aanzet tot het aanbrengen van een aantal voorzieningen voor gehandicapten in het hoofdgebouw, t.w.: een hellingbaan met verwarmd wegdek, elektrische, automatisch bediende toegangsdeuren en een universeel toilet. Het provinciaal fonds ter bestrijding van de werkloosheid verstrekte subsidie voor het realiseren van deze voorzieningen.
Rectorale rede
1000e E·ingenieur
Op maandag 5 september 1977 opende de rector magnificus, prof.dr. P. van der Leeden, het studiejaar 1977-1978 met een rede, waarin hij o.a. zei dat het afgelopen jaar in het teken stond van de tegenstelling: zekerheid-onzekerheid. Volgens de rector zouden ook de k.omende jaren onder hetzelfde gesternte staan. Hij besloot zijn rede met te zeggen dat men zich ernstig moet beraden op de veranderingssnelheden en onzekerheden die democratisch bestaande gemeen· schappen nog aankunnen. 'Naast dynamiek zijn rust en bezinning hard nodig'.
Voor een volle grote zaal van het auditorium werd donderdag 27 oktober 1977 de 27-jarige Nico Coenen uit Sittard door een 'lachende en pratende' computer als de duizendste elektrotechnisch ingenieur aangewezen.
Idee beloond
Donderdag 8 september 1977 keerde de TH-ideeen· commissie een bedrag van f 1120,00 uit, het grootste bedrag tot dan toe. De gelukkigen waren twee technici P. van der Heijden en H. van Kessel, die samen een idee betreffende de automatisering van vloeistofchromatografen hadden ingediend. Japans bezoek
Een Japanse handelsdelegatie was op woensdag 14 september op de TH te gast om een bezoek te brengen aan het MHO-project, enkele projecten op het gebied van de biomedische en gezondheidstechniek en zich te Iaten informeren over de studie bedrijfskunde. De delegatie was in Nederland op uitnodiging van de Netherlands Investment Foundation en van het Gemeentebestuur van Eindhoven. Amerikaanse ambassadeur op de TH
Op 18 oktober 1977 brachten de Amerikaanse ambassadeur, Robert J.Mc. Closkey, en de Amerikaan· se consul-generaal, Joseph F. Christiano, met hun echtgenotes een informeel bezoek aan Eindhoven. Daarbij werd ook de TH aangedaan, waar zij een gesprek hadden met enkele Ieden van het college van bestuur en een korte wandeling door enkele gebouwen maakten.
Tien jaar afdeling der Bouwkunde
Eind november 1977 vierde de afdeling der Bouwkunde haar 2e lustrum. Zij deed dit met diverse presentaties naar binnen en naar buiten. Een geste naar binnen vormde het aanbieden van een kunstwerk aan de TH-gemeenschap. Het was een kubische roosterconstructie van de ontwerpers Slothouber en Graatsma. In tien jaar tijd is de afdeling der Bouwkunde gegroeid tot de op een na grootste van de TH. Zij telt ruim 900 studenten en heeft ruim 450 afgestudeerden. Eerste Holst·lezing
Ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van de TH in 1976 werd besloten jaarlijks een Holst-lezing te doen houden. De NV Philips' Gloeilampenfabrieken zei toen toe door financiele steun de lezingen mede mogelijk te maken. In de keuze van de naam Holst· lezing wordt de betekenis onderstreept die prof.dr. G. Holst heeft gehad voor onderwijs en onderzoek in Nederland. Donderdag 15 december 1977 was de dag waarop de eerste Holst-lezing gehouden we rd. Dit deed dr. Alexander King, voormalig directeur-generaal voor wetenschap van de OESO te Parijs en verbonden aan het Center for the Study of Democratic Institutions, tevens o.a. voorzitter van de International Federation of Institutes for Advanced Study (I FIAS) te Stockholm. Dr. King sprak over 'The role of the engineer and the engineering sciences in future society'. Daarnaast sprak hij in kleinere kring over 'The state of the planet' en over 'Science Policy'. MLT-plan
Voorzieningen voor gehandicapten
lr. W. Leliveld, voorzitter van de werkgroep gehandi· capten, haalde op maandag 24 oktober 1977 v66r het hoofdgebouw van de TH enkele stenen uit de grond.
106
Op 19 december 1977 heeft de hogeschoolraad het MLT-plan 1978-1982 vastgesteld. Dit middeltangetermijnplan was het eerste in een serie die door bijstelling elk jaar zal gaan verschijnen.
Het ML T-plan geeft de hoofdlijnen aan van het. beleid van de Technische Hogeschool voor de genoemde periode. Het plan is gebaseerd op beleidsuitgangspunten en houdt rekening met externe ontwikkelingen en randvoorwaarden. Het plan is intern gericht en werd opgesteld na overleg met de beheerseenheden aan de hand van hun bijdragen ten behoeve van het plan. De hoofdlijnen van het THbeleid worden in het plan gekwantificeerd in formatieplaatsen, personeelsgelden en overige financiele middelen.
Arabisch bezoek Maandag 27 februari 1978 kreeg de TH bezoek van een groep studenten en een drietal hoogleraren uit Abu Dahbi (een der Verenigde Arabische Emiraten). Ze kwamen van de daar een jaar geleden opgerichte universiteit 'Alain'. De reis werd gemaakt in het kader van een groat aantal studentenreizen naar Europa, geentameerd en gefinancierd door de sheik van de VAE.
Contacten met het bedrijfsleven Het college van bestuur heeft op 16 maart 1978 de 'bestuurscommissie contacten bedrijfsleven' (BCB) ingesteld met als doel de TH-contacten met het bedrijfsleven in de regia een stevige impuls te geven. De BCB fungeert als ingang van de TH voor met name middelgrote en kleine ondernemingen. De TH ziet het bieden van hulp bij het oplossen van vraagstukken in het bedrijfsleven als een vorm van maatschappelijke dienstverlening. Het heeft voor de TH het immateriele nut dat de TH geconfronteerd wordt met problemen uit de praktijk. De vorm waarin de gevraagde hulp wordt geboden, kan varieren naar tijdsbeslag en financiele consequenties van enerzijds kleine adviezen van individuele THmedewerkers tot anderzijds contractresearch, resp. andere activiteiten voor derden van omvangrijke aard. Het bureau Pers en Voorlichting heeft een centrale coordinerende functie in de contacten met het bedrijfsleven. Het bureau vervult oak het secretariaat van de bestuurscommissie contacten bedrijfsleven.
dit onderwerp, uitgegeven in een boekwerk met dezelfde titel als het symposium.
Lustrum Personeelsvereniging Eind april 1978 vierde de Personeelsvereniging van de TH haar twintigjarig bestaan met een groat aantal feestel ijkheden. Zo war en er een kinderdag, sportwedstrijden, Veronica-Drive-l n Show en auto-, fiets- en wandeltochten. Er was een exclusief optreden van Jasperina de Jong, er Werden films vertoond, er werd een 'ladies-evening' gehouden en de feestweek werd afgesloten met een groat feest met vele orkesten en evenementen. Het slotfeest, dat zeer druk werd bezocht, was tevens het TH-diesfeest.
Bezoek van kamercommissie. Op uitnodiging van de drie t.h.'s hebben delegaties uit de Vaste Commissie voor Onderwijs en Wetenschap van de Tweede Kamer der Staten Generaal op 24 april een gesprek gehad met bestuurders van de drie hogescholen. De ontmoeting vond in Delft plaats. Reden voor de drie t.h.'s om de kamerleden uit te nodigen was dat zij er behoefte aan hadden de kamerleden nag eens aandacht te vragen voor het belang van hoogwaardig technisch wetenschappelijk onderzoek en onderwijs voor de Nederlandse economie en de Nederlandse samenleving. Na een dia-vertoning en gedachtenwisseling in de ochtend bezochten de kamerleden 's middags een expositie over het werk dat de drie t.h.'s doen op het gebied van de Biomedische en Gezondheidstechniek en het Laboratorium voor Vloeistofmechanica van de Delftse afdeling der Civiele Techniek.
Over/eden In de verslagperiode zijn door de dood aan de hogeschoolgemeenschap ontvallen: - H.G. de Grijs- dienst Personele Zaken; - H.A.J. van Kessel - afdeling der Werktuigbouwkunde; - C.F.H. Lans- dienst Interne Zaken; - T.G.M. Overdijk- afdeling der Bouwkunde; - mr. M.L.J. Ramp- afdeling der Werktuigbouwkunde; - A.H.C.M. Vugts- student in de elektrotechniek; - prof.dr. J.J. Zaalberg van Zelst- afdeling der Elektrotechniek.
Tweeentwintigste herdenking dies nata/is Op vrijdag 28 april 1978 herdacht de TH voor de 22e maal haar dies natal is. Zij deed dit met een symposium 'Onderwijsvormen belicht, een introspectie'. Op het symposium kwamen verschillende vormen van kennisoverdracht aan de orde en in discussie. Voor- en tegenstanders van massaal, individueel en projectonderwijs kwamen aan het woord. De voordrachten zijn, samen met enkele andere opstellen over
Mutaties bestuurscolleges In de beide bestuurscolleges van de hogeschool vond in de verslagperiode een groat aantal mutaties plaats. Er werden 3 nieuwe buiten-universitaire leden in de hogeschoolraad benoemd, t.w.: dr. J. Perdijk, mr. A.M.Th. Jonkman-Fabels en C. Dietvorst. Acht nieuwe student-leden werden gekozen. Na 15 maanden HR-voorzitter te zijn geweest droeg
107
drs. J.G.P. Reijs in april 1978, in verband met zijn benoeming tot directeur van de Stadsschouwburg, het voorzitterschap over aan mr. P.J.G.J. Notermans. Mej. A.N.A.M. Pillot beeindigde haar taak als secretaris van de HR en hoofd van het HR·secretariaat. Zij werd opgevolgd door W.J.M. van der Heijden. Het college van bestuur onderging eveneens grote veranderingen: ing. M. Verduin, prof.dr. C.E. Mulders en mr. J. R. van Eerde werden opgevolgd door respectievelijk dr.ir. A.C.J. de Leeuw, prof.dr. D.A. de Vries en dr.ir. J. Nijman. Onderscheidingen Koninklijke onderscheidingen werden in het verslagjaar toegekend aan W.G. Houdijk, hoofdtechnicus A bij de afdeling der Technische Natuurkunde, prof.dr.ir. J.G. Niesten, hoogleraar bij de afdeling der Elektrotechniek en tevens decaan van die afdeling en J. van Zanden, hoofd van de bureaus Centrale Studentenadministratie, Registratuur en Documenta· tie van de dienst Financien en Administratie. De heer Houdijk ontving de zilveren medaille behorend bij Oranje-Nassau, prof. Niesten en de heer Van Zanden warden benoemd tot respectievelijk ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuwen ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Dr.ir. C.A.M.G. Cramers ontving met enkele andere onderzoekers de 'Tswett Memorial Medal' wegens zijn wetenschappelijke verdiensten op het gebied van de gaschromatografie. De onderscheiding werd verleend door de Russische Academia van Weten· schappen, ter herdenking van de 75e verjaardag van de uitvinding van de chromatografie door de Russische onderzoeker Tswett; - dr.ir. H. Duifhuis werd benoemd tot Fellow van de Acoustical Society of America, vanwege zijn belangrijke wetenschappelijke bijdragen op het gebied van akoestisch onderzoek; - prof.dr. K. Rietema ontving de Speurwerkprijs 1977 van het Koninklijk lnstituut van lngenieurs voor het door hem verrichte speurwerk op het gebied van de chemische techniek; - prof.ir. A.L Stuijts werd benoemd tot Honorary Member van het International Institute for the! Science of Scintering; prof.dr.ir. H.A.C. Thijssen ontving een onderscheiding van de afdeling voor Voedingsmiddelen·, Pharmaceutische en Biotechnologie van het American Institute of Chemical Engineers, voor zijn bijzondere prestaties op het gebied van de technologie, in het bijzonder de ontwikkeling van de technologie van de produktie van voedingsmiddelen;
108
- ing. G. Toet ontving uit de Verenigde Staten de onderscheiding 'Fellow of the Fluid Power Society' als erkenning van zijn bijdragen en reputatie op het vakgebied van de hydraulische aandrijvingen. Driemaal een eerste prijs en tweemaal een tweede prijs vielen ten deel aan medewerkers van de afdeling der Bouwkunde in een ideeenprijsvraag betreffende de toekomstige bebouwing van de Weena te Rotterdam; het Bouwkundig Adviesbureau (BAB) van de afdeling der Bouwkunde ontving de Kunstprijs Berlin 1978. Afscheidscolleges In de verslagperiode werden afscheidscolleges gegeven door: · prof.dr. G.R. Veldkamp- onderafdeling der Wiskunde; · prof.dr. H. Bremmer· afdeling der Elektrotechniek; -drs. J. Kuiper- afdeling der Bedrijfskunde; - prof.dr. B. van Dijl- afdeling der Elektrotechniek; - prof.dr. J.F. Schouten- onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen. Voorts ging ook prof.dr. A.A. Kruithof van de afdeling der Technische Natuurkunde met emeritaat.
Financiele gegevens (bron: jaarrekeningen)
1974
1975
1976
1977
· bureau van de hogeschool · onderwijs en onderzoek ·subsidies
25 014 72346 970
28 881 85118 1300
34368 96 706 1 409
36 227 101 446 1 539
Subtotaal personeelslasten
98 330
115 299
132 483
139 212
16 306 8103 314
21646 9013 408
31 762 13204 476 *) 603
Uitgaven in de gewone dienst (in duizenden guldens)
Personee/slasten
Overige lasten - bureau van de hogeschool · onderwijs en onderzoek · bijdragen aan interuniversitaire instituten - hulp aan ontwikkelingslanden ·subsidies
*)
*)
495
400
32351 14 714 455 *l 460
123 548
146 766
180 453
185 257
Nieuwbouw lnrichting
13 677 8 681
6130 9000
4 510 **)
1 758 **)
Totaal kapitaalsdienst
22358
15 130
4 510
1 758
- onderhoud wegen, terreinen, gebouwen en installaties - exploitatievoorzieningen (kleine verbouwingen, installaties, onderwijsapparatuur, e.d.)
3 209
4 577
3464
3835
1 665
2 027
1 701
1 554
Totaal
4 874
6604
5165
5389
Totaal gewone dienst
Uitgaven in de kapitaalsdienst (in duizenden guldens)
Uitgaven onderhoud en exploitatievoorzieningen (in duizenden guldens)
*) Kosten bureau buitenland zijn opgenomen onder bureau van de hogeschool. **) Vanaf 1976 opgenomen onder de overige lasten.
109
Ujst van geslaagden voor het doctoraal examen in het studiejaar 1977-1978
Naam
Geb. datum
Datum
Alphen, W. van Arts, W.J.A. Belt, A.H.M. Benders, B.J.G.M. Bergmans, A.J.L. Bodmer, F.W. Boers, P.M. Born, W.A.M. v.d. Breve, B.J.A.M. Brouwer, A. Brouwers, G.H.H. Bruckman, K.W.L. Canton, P.A. D' Agnolo, C.A.G. Dam, E.H.M. van Doeschate, B.J.T. Dohmen, A.F .M. Doyer, J.A. Esch, A.L.J. van Evers, J.L.M. Evers, J.P.M. Geraedts, J.L.E. Gilst, C.P. van Halem, A. van Henskens, P.L.H. Hermkens, G.C.M. Heugten, C.M.W. v. Hofste, J.G.P. Huigen, T.M.D. Jeurissen, E.W.B. Kastelijn, C.A.M. Kemme, J.H.J. !.<erkoerle,W.M.A.v. ~neepkens, N.J.R. Kraak, M.L. Kramer, M.J. Lans, R.J. v.d. Loon, J.G. van Maters, M.C.D. Melis, W.H.P.M. v. Moll, G.J.G. van Nijhuis, H.J. Pas, M.A. v.d. Pasteels, L.A.M.M. Phielix, R. Puis, R.J. Puylaert, M.A.M. Raue, H.H. Ribbers, A.M.A. Ruhe, P.R. Scheffers, A.C.J. Schippers, V.H.
1951-04-08 1948-10-25 1950-11-28 1952-10-21 1953-04-28 1949-11-04 1954-05-31 1954-09-19 1952-02-26 1947-01-13 1953-05-13 1951-11-15 1948-12-07 1953-04-14 1947-04-23 1949-05-10 1949-09-12 1953-04-26 1949-01-06 1952-07-07 1952-04-18 1953-02-04 1951-01-01 1954-04-10 1942-07-06 1955-o1- fo 1949-06-09 1942-07-27 1955-03-23 1955-04-22 1944-01-04 1947-04-14 1947-12-26 1952-07-26 1954-04-12 1954-07-16 1951-12-04 1954-08-19 1949-08-18 1947-05-17 1950-11-02 1954-10-19 1952-07-30 1954-09-21 1950-10-13 1948-09-08 1954-08-06 1951-03-08 1953-04-13 1945-02-08 1952-03-05 1952-05-31
1978-06-14 1977-10-26 1977-12-14 1978-06-14 1978-06-14 1978-04-12 1977-12-14 1978-02-15 1978-06-14 1977-10-26 1978-06-14 1978-08-29 1978-06-14 1977-10-26 1978-06-14 1977-12-14 1978-08-29 1977-12-14 1977-10-26 1978-04-12 1978-02-15 1977-12-14 1977-10-26 1978-08-29 1978-06-14 1978-06-14 1978-06-14 1977-12-14 1977-10-26 1978-06-14 1978-06-14 1977-10-26 1978-02-15 1978-04-12 1978-06-14 1978-06-14 1978-08-29 1978-06-14 1978-06-14 1977-10-26 1978-04-12 1978-06-14 1977-10-26 1978-08-29 1977-10-26 1978-06-14 1978-02-15 1978-06-14 1978-02-15 1978-08-29 1978-08-29 1978-06-14
110
Afdeling Sdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Sdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk
Schoonbroodt, 1955-01-21 R.H.C.K. Schouten, J.W.I. 1953-02-07 Snelders, H.J.M. 1953-03-30 Snijders, J.J.M.G. 1949-11-27 Splinter, M.A.M. 1941-12-21 Steffens, E.J.A. 1952-10-17 Stibbe, P.G. 1950-05-31 Swagemakers, P.E.M.1952-08-11 Tromp,M.A.T.H. 1950-05-05 Verhagen, F.H.L. 1950-11-04 .I.M. Vliet,P.J.A.M. v.d. 1946-05-19 Vos, H. 1952-04-15 Wachem, E.J. van 1948-05-18 Waltz, J.W. 1947-11-26 Weegen, E.M. v.d. 1955-09-24 Weenen, B. van 1952-07-26 Welboren, C.P.M. 1945-05-14 Wijtvliet, F.H.M. 1952-05-19 Wisse, A.J. 1951-03-22 Zandbergen, J. 1954-09-07 Zon, R.P.M. v.d. 1947-12-06
1978-08-29
Sdk
1978-08-29 1977-10·26 1978-04-12 1978-08-29 1977-12-14 1978-04-12 1978-02-15 1978-06-14 1977-12-14
Sdk Sdk Bdk Bdk Bdk Sdk Bdk Bdk Bdk
1977-12-14 1978-08-29 1978-06-14 1978-04-12 1978-08-29 1977-12-14 1978-04-12 1977-12-14 1978-02-15 1978-08-29 1978-06-14
Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk
Beek, E. v.d. Beelen, T.G.J. Bettonvil, B.W.M. Couwenbergh, H.A. M. Cuppen, J.J.M. Daniels, H.A.M. Doppen, F.C.M. Driessen, L.M.H.E. Jonkers, H.B.M. Kolen, A.W.J. Lange, A.J. de Linnartz, P.L.L.J. Pauwelussen, J.P. Ploum, P.J.M.M. Rennen, A.E.M. Swinkels, P.M. Vrande, J.C.A. v.d. Vrolijk, M.J. Wieringa, A.M.A. Wilbrink, H.A.
1953-05-30 1954-04-23 1947-12-07 1955-04-18
1977-10-14 1978-08-31 1978-06-30 1978-02-03
Wsk Wsk Wsk Wsk
1954-03·05 1953-05-06 1952-11-04 1954-09-09 1949-07-06 1953-05-22 1950-07-27 1954-08-21 1952-04-20 1951-09-21 1951-04-09 1952-12-02 1952-04-13 1951-09-25 1953-09-27 1949-08-26
1978-02-03 1977-12-16 1978-06-30 1978-04-07 1978-02-03 1978-06-30 1978-06-30 1978-08-31 1977-12-16 1978-06-30 1978-08-31 1978-06-30 1978-06-30 1978-06-30 1978-08-31 1978-06-30
Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk
Batenbrugh, J.L.H. Bot, D. Boot, J.L.C.L. Brands, H.R. Bree, L.H.F.C. van Brink, A.A. Buijs, J.A.H.M. Copic, J.J.M.
1953-08-16 1952-03-15 1949-08-18 1948-04-05 1952-09-03 1951-01-30 1955-09-30 1946-12-31
1978-06-28 1978-01-25 1978-06-28 1978-03-22 1978-01-25 1978-05-17 1978-01-25 1977-10-21
N N N N N
N N N
Corsten, C.J.A. 1954-11-21 Crone, A.H.M. 1950-01 "15 Dungen, W.T.H.M. 1947-04-13 v.d. Genuchten,A.J .M. v. 1950-1 (01 Gorissen, P. 1952-02-06 Grubben, P.J .•I.M. 1948-08-05 Heugten, W.H.H. v. 1953-01-06 Hooff, P.M.E. van 1952-10-01 Huijstee, M.J.E. van 1952-07-12 Janssen, H.J.F. 1947-11-20 Janssen, J.J.M. 1948-01-23 Katz, G.J.P. 1950-05-23 Kessels, H.P.J. 1952-12-31 Koenraads, A.J.T.M. 1953-04-16 Krop, J.W.M. 1948-04-03 Laar, A.M.F.J. v.d. 1954-06-09 Leeden, M. v.d. 1944-11-06 Leegwater, H. 1951 "11 "16 Lier, J.M.E. van 1952-07-08 Lodewijk, J.W.M. 1947-05· 10 Manche, 0. 1946-06-06 Menting, M.G. 1955-05-10 Neerhoff, A.T.F. 1949-06-17 Oorsprong, J.P.M. 1953-05-16 Prinsen, L.M.L. 1943-02-15 Raemaekers, E.L.M. 1952-05-23 Reth, E.A. van 1953-06-19 Schellekens, H. 1953-12-05 Schellekens, P.H.J. 1941 "1 0· 16 Slangen, H.J.M. 1941-05· 12 Sluijter, W.M. 1942-08-14 Talboom, J.A.M. 1954-04-05 Vaessen, P.H.M. 1951-12-30 Varst, P.G.T. v.d. 1944-07-20 Veldman, F .A. 1951-10-23 Ven, A.P.M. v.d. 1953-07-27 Venselaar, J.L.M. 1952-09-14 Verhaart, H.F.A. 1952-12-22 Verheggen, M.P.G.M.1952-05· 11 Verwey, H.D. 1952-07-12 Vries, M.S.M. de 1951-10-08 Vromans, J.J.M. 1953-04· 11 Workum, G.•I.M. van 1954-02-02
1978-03-22 1978-03-22 1978-05-17
N N N
1977-10-21 1977-10-21 1978-06-28 1978-05-17 1977·10-21 1978-06-28 1977-10-21 1978-06-28 1978-06-28 1977-12-16 1978-01-25 1978-08-23 1977-10-21 1978-03-22 1978-03-22 1978-06-28 1977-12-16 1978-06-28 1978-06-28 1978-06-28 1978-03-22 1978-08-23 1978-03-22 1978-06-28 1978-03-22 1978-01-25 1978-05· 17 1978-06-28 1978-03-22 1978-03-22 1977-10-21 1978-05· 17 1977-12-16 1978-06-28 1978-05-17 1978-05· 17 1978-05· 17 1978-06-28 1978-06-28 1978-01 ·25
N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N
Beinema, A.H. Bonofacio, R.F. Castenmiller,J.C.M. Corthals, A. Gras, A.A.M. Dam, C.M.P.A. van Derks, P.L.L.M. Deursen, J.A.M. v. Dijk, A.M.L.W. v.
1978-01-23 1978-08-28 1978-01-23 1978-01-23 1978-04-24 1978-04-24 1978-06-26 1977-10-24 1978-01-23
w w w w w w w
1949-03-24 1945-01-01 1951-12-31 1951-04-24 1945-11-23 1954-03-08 1955-01· 18 1953-03-25 1951-07-04
w w
Dongen, L.A.M. v. 1954-05-03 Drost, L.F.J. 1947-03-24 Eras, R.A.W. 1952-02-24 Fincken, W.J.G. 1949-05· 18 Gelderblom, A.J. 1953-07-13 Gerwen, H.J.A.v 1943-12-02 Goor, J.M. v.d. 1946-08· 18 Habets, G.L.G.M. 1953-05-18 Habraken, J.M. 1955-03-20 1951-01-09 Hamer, A.J.M. Heiligers, H.G. 1954-05-14 Hoekstra, F. 1948-10-15 Hout, H.H. 1952-12-18 Huijsman, W.S. 1950-03-26 Janssen,A.P.M.H.L. 1948-11-21 Jong, A.G.M. de 1952-06-09 Klerk, H.J.G.L. de 1943-07-23 Kok, P.C.G. de 1953-10-14 Liu, S.H. 1951-08-28 Ommen, W.J.B. van 1950-02-03 Oosterbosch,J.J. L.v., 1954-09-20 Ouden, P.D. 1951-10-20 Phaff, A.V. 1950-07-11 Rappange, L. 1952-05-28 Saleh, N.A.W. 1947-08-24 Schurgers, A.M.J. 1949-06-27 Smeets, A.L.M.T. 1949-11 "13 Vaessen, L.M.A. 1952-05-25 Vletter, J. de 1951-06-22 Voorter, P.H.C. 1954-09-20 Westerhuis, D. 1947-08-02 Withagen, P.J.J. 1953-03-10 Wiyadharma, P. 1952-03-08 Zaalberg, R.J. 1953-12-30
1978-04-24 1978-08-28 1978-08-28 1978-08-28 1978-04-24 1978-04-24 1978-06-26 1978-01-23 1978-08-28 1978·06-26 1978-08-28 1978-04-24 1978-06-26 1977-10-24 1978-01-23 1978-04-24 1978-08-28 1978-06-26 1977-10-24 1978-04-24 1978-04-24 1978-06-26 1978-04-24 1978-06-26 1978-04-24 1978-01 ·23 1978-04-24 1977-10-24 1978-04-24 1977-10-24 1978-01-23 1978-08-28 1978-08-28 1978-08-28
w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w
Aa, J .•I.L.C.M. v.d. Backx, A.C.P.M. Bezemer, A.W. Boer, T. de Bosch, J.P.L. Bosch, W.F. v.d. Boxtel, W.T.N.M.v. Coenders, W.J.A. Coenen, N.G.M.G. Derde, M.W. Derks, A.B.H. Dhaeze, A.J.F.M. Dieleman, A.H. Dijkman, W.J. Dooren, H.H.F.O.v. Dorn, J.A.M. Dortmans, H.M.J.M. Duif, J.P.M. Engbersen, A.P.J.
1978-08-31 1977-10-27 1978-04-27 1978-02-23 1978-01-05 1977-10-27 1977-10-27 1978-02-23 1977-10-27 1978-02-23 1977-10-27 1978-04-27 1977· 10-27 1978-02-23 1978-06-22 1978-08-31 1978-08-31 1978-02-23 1978-04-27
E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
1952-05-23 1954-04-19 1951-04-30 1950-04-17 1954-05· 17 1950-08-22 1947-03-28 1952-04-28 1950-05-24 1947-06-16 1937-10· 10 1953-11-26 1954-03-08 1947-11-09 1951-03-15 1952-07-19 1955-05-10 1946-12-04 1955-06· 12
111
Frijters, H.A. 1954-05-09 Geris, G.J.H. 1952-10-25 Geuzebroek, W. 1948-03-29 Gieles, J.P.M. 1953-10-05 Grispen, M.M.G. 1953-10-03 Groot, C.J. de 1948-02-27 Haan, H.G. de 1953-10-14 Haperen, P.L.A. van 1949-04-30 Harbers, B.T. 1952-01-05 Hargitai, P.A. 1946-07-19 Hendriks, C.M.J. 1950-09-19 Herben, M.H.A.J. 1953-01-22 Hoeke, R.W. 1950-03-13 Hogeland, S.J. 1954-05-11 Hoven, J.T. v.d. 1953-01-18 Jansen, J.A.M. 1947-10-27 Kam, J.J. v.d. 1952-11-13 Keizer, L. 1953-04-30 Klein Haneveld, M. 1950-11-11 1951-06-04 Klerken, P.A.M. Klijn, N.•I.P. 1928-12-18 Kling, W.L. 1950·12-21 Klooster, C.G.M.v.t. 1952-06-03 Kockelmans, H.G. 1952-11-11 J.M. Koning, H.M. de 1948-04-02 Larik, J.M.W. 1950-11-11 Lippmann, W.J.H.M.1953-06·15 Logister, H.M.G. 1947-08-05 Loon, C.J. van 1949-02-07 Lopez, H.T. 1948-05-30 Weerendonk, M.M. 1951-06-21 L. v.d. Morsink, G.H.J. 1953-03-06 Muijtjens, A.M.M. 1950-04·11 Naus, L.H.T.M. 1948-01-26 Odenhoven, F.J.F.v. 1952-11-02 Ouderling,J.M.G.A. 1948-03-22 Paal, W.J.P. v.d. 1952-04-27 Pullen, J.C. 1952-02-27 Raaf, A.J. de 1944-03-28 Regt, H.C. de 1947-07-26 Renterghem, R.J. v. 1953-03-16 Rood, J.P.S.M. 1949-02-13 Schendel, A.P.C. v. 1953-01-04 Schaut, J.M. 1954-04-25 Starren, H.A.M. 1952-09-30 Temmink,J. 1948-08-26 Thijssen, R. 1945-07-22 Toussaint, P. 1949-10-16 Verbaarschot, G. L. 1952-08-03 Verdonk, J. 1949-12-05 Verhees, L.G.J. 1951-03-03 Vermeulen, J.W.M. 1951-09-26
112
1978-02·23 1978-06-22 1978-04-27 1978-08-31 1978-04-27 1978-06-22 1978-06-22 1978-02-23 1978-08-31 1977·10-27 1977-10-27 1978-08-31 1978-04-27 1978-08-31 1978-08-31 1977-10-27 1978-02-23 1978-04-27 1978·01·05 1977-10-27 1977-10-27 1978-08-31 1978-08-31 1978-06-22
E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
1978-02-23 1978-08-31 1978-01-05 1978-08-31 1978-04-27 1977-10-27 1977-10-27
E E E E E E E
1978-04-27 1978-06-22 1978-06-22 1978-08-31 1978-02-23 1977-10-27 1978-08-31 1977-10-27 1978-08-31 1978-02-23 1978-08-31 1977-10-27 1978-06-22 1977-10-27 1978-06-22 1977-10-27 1978-06-22 1978-04-27 1977-10-27 1978-08-31 1978-02-23
E E E E E E E E E E E
E E E E E E E E E
E
Verstappen, H.L. Vincent, F.J.M. Visser, A.C.M. de Vugt, F.J. Wagevoort, M.R.H. Werd, H.M.M. de Wert, H.P.J.M. de Wilgenburg, R. van Winter, P.J. de Worm,S.B. Worm, S.C.J. Wouda, K.J. Zebregts, O.P.A.M. Zwaan, C.
1949-02-15 1948-04-27 1953-06-19 1950·02-16 1943·01-17 1951·06·09 1951·03-18 1948-04-20 1949-04-08 1951-06-03 1949-07-13 1949-01·08 1950·12-01 1948-08-17
1978-08·31 1977-10-27 1978-08-31 1978-08-31 1977-10-27 1978-06-22 1978-06-22 1978·06·22 1977-10-27 1978-02·23 1978-06-22 1978-08-31 1978-04-27 1978-08-31
E E E E E E E E E E E E E E
Aarts, G.J. 1954-02-05 Aken, A.M. van 1953-05-24 Beer, P.J.F.M. de 1954-10-13 Berg, J.J. v.d. 1949-10-26 Blom, J.J. 1953-07-13 Boxtel, E.G.R.M. v. 1949·06·09 Braken, A.G.M. v.d. 1942-10-15 Brentjens, W.L.J. 1951·06-29 Coumans, W.J. 1945-11-15 Deenen, P.G.M. 1953-08-07 Driessen, J.M.G. 1953-12-08 Eck, M.V. 1953-08-12 Eggels, P.G. 1952-06-06 Flinsenberg, M.J.P. 1953-11-24 Ginneken, C.P.M.v. 1954-01-21 Haan, J.G.J. 1952-12-05 Hafkenscheid, T.L. 1954·04-19 Hastenberg, C.H.v. 1947-02-12 Hawinkels, J.G.M. 1953·08·29 Heijden J.W.J.M.v.d. 1950-07-18 Hendrikx, J.L.H.M. 1953-05-22 Houtepen, A.F .A. 1949-05-18 lersel, J.M. van 1953-12-12 Janssen, C.G.M. 1951-09-09 Janssen, S.M. 1952-11·08 Karsmakers, H.A.M. 1949-08-10 Liefkens, A.A.A. 1951·11-30 Liempt, H.J.M. v. 1954-04-01 Mattheij, V.M.G. 1954-12-04 Osinski, K. 1954-06-15 Peek, J.A.F. 1951-10-07 Putten, R.G. van 1946-11-21 Roos, H.A. de 1952-01-09 Schoots, A.C. 1951-05-28 Schutjes, C.P.M. 1947-07-24 Tiebosch, A.J. 1950-02-11 Verdijk, J.W.M. 1953-01-29 Verplanke, J.C. 1945-08-16 Wegen, G.J. L. v.d. 1955-04·14
1977-12-14 1978-02-22 1978-08-30 1978-02-22 1978-04·26 1977-10·26 1977-12-14 1977-12-14 1978-06-21 1977-12-14 1978-08-30 1978-12-14 1978·08·30 1978-04-26 1978-08-30 1978-06·21 1977-12·14 1977-12-14 1978-04-26 1978-04-26 1978-02·22 1978-06·21 1977-12-14 1978-02·22 1977-10-26 1978-06-21 1977-10·26 1978-04-26 1977-10-26 1978-06-21 1977-10-26 1977-10-26 1978-04-26 1978-08-30 1978-06-21 1977-12·14 1977-12·14 1978-08-30 1978-04-26
T T T T T T T T T T T T T T T T· T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T
Wiel, R.J. v.d. Wouw, G.P. v.d. Wulms, J.W.M. Zee, F.W.M.
1949-04-01 1954-01-08 1952-06-04 1951-11-10
1977-10-26 1977-12-14 1978-06-21 1977-12-14
T T T T
Alblas, A. Alma, J.G.J. Ansem, M.J.A. van Asseldonk, A.C.J.M. van 8ackx, W.G.P.M. 8aggen, M.C.J. Bastin, J.F.J.M. Beurskens, F.H.M. Bierman, R. Blom, R.J. Boelen, P. Bohmer, A.G.M. Born, W. v.d. Borst, M.A.C. v.d. Boxtel, H.J.M. v. Braam, L.P. Broek, A.P.J. v.d. Croonen, A.W. Dekkers, J.P.T. Dijk, J.H.M. van Dolhain, J.W.P.M. Domburg, F.R. Dril, A.W.N. van Ede, G. van Eerens, E.W.J. Elbers, A. Frencken, G.F.J.M. Geelen, J.P.F. Geerdink, A.H.M. Geldtmeijer, C.A.E. Geurts, F.E. Graaf, L. de Grips, F.Z.M. Groot, J.F. de Heii,A. Hendriks, J.W. Hoen, P.J.J. Hoof, H.M.P.J. van Hoogzaad, J.M. Huijbregts, P.. F.J.M. Hustinx, G.J.F.M. Jacobs, H.C. Jansen, J.C. Jansen, M. Janssen, H.J.M. Jiran, A.J. Jong, A.M. de Jongen, F.H.I.M.
1950-04-11 1951-06-09 1953-05-07 1952-01-06
1977-12-16 1977-10-20 1978-02-16 1977-10-20
8 8 8 8
1946-10-17 1953-11-13 1952-03-03 1953-11-14 1952-08-24 1952-08-16 1949-01-05 1948-12-26 1954-04-05 1949-10-30 1952-10-13 1948-03-20 1953-05-08 1951-08-16 1953-08-26 1954-03-16 1951-08-19 1950-12-31 1953-09-11 1948-09-28 1952-03-27 1949-09-01 1953-05-16 1951-12-03 1954-07-02 1952-07-26 1952-10-11 1950-03-04 1952-02-28 1952-02-15 1952-06-19 1951-04-03 1953-11-22 1952-02-20 1951-04-20 1949-03-15 1949-04-18 1952-08-26 1944-10-15 1951-10-15 1953-03-02 1951-09-24 1947-11-20 1950-04-14
1978-08-24 1978-08-24 1978-06-15 1978-04-13 1978-04-13 1977-10-20 1978-02-16 1977-12-16 1978-02-16 1978-04-13 1978-06-15 1978-02-16 1977-12-16 1977-12-16 1978-06-15 1978-06-15 1977-12-16 1977-10-20 1977-10-20 1978-06-15 1978-04-13 1977-12-16 1977-12-16 1977-10-20 1978-02-16 1978-08-24 1978-02-16 1977-12-16 1977-12-16 1978-08-24 1977-10-20 1977-10-20 1978-02-16 1978-04-13 1977-10-20 1977-12-16 1978-08-24 1978-04-13 1978-08-24 1978-08-24 1978-08-24 1978-06-15 1978-06-15 1978-04-13
8 B 8 B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B
Kam, O.W.C. v.d. Kentgens, N.M.J. Kerkvoort, J.L. v. Koolen, H.H. Kruijer, R.W. Kruter, C. Laan, J.A.T. Lamoen, C.P.A. v. Latiers, A.H.G.M. Leeuwen, E.N. van Lortye, J.H.P. Mahler, J.W. Malde, M.J. van Margry, J.W.L. Mier, J.G.M. van Moll, J.P.G. van Nelissen, J.L.H. Niezing, W.J. Overduin, T. Peneder, P. Peters, L.P.M. Pieters, C. Poi,C.M.T. v.d. Poulina, E.T. Ribbink, H.W. Riele, A.R.F. t. Rooij, F .•I.M. van Rooij, J.A.J. van Rooze, J. Ruigrok, P.S.M. Schaefer, W.F. Schoenmakers, P.J. C.M. Schreuder, B.G.M.J. Schroder, R.R.G. Schuuring, R.W. Schuurkes, P.J.J. Scipio, P.R. Sengers, H.J.M. Slagter, J. Smies, T. Smith, H. Spelbos, M.H. Staal, A.S. Staeter, V.G. Thier, L.G.M. Tonnaer, L.P.M.G. Vaartjes, H.A. Veen, E.T.M. Veenstra, T.R. Veger, J.W.D. Ven, M.C.H. v.d. Verberk, F. Verbunt, J.E.J.
1952-12-23 1954-06-11 1954-06-26 1948-03-04 1949-09-05 1950-02-23 1949-08-11 1952-06-17 1951-06-18 1954-03-21 1952-07-30 1951-11-21 1951-02-17 1950-11-03 1954-06-11 1953-03-10 1954-07-30 1952-11-13 1955-08-02 1946-04-12 1950-06-05 1952-04-23 1952-06-14 1951-11-03 1947-07-01 1953-10-24 1951-03-17 1950-03-21 1953-09-23 1954-09-06 1952-04-13 1948-09-30
1977-12-16 1978-08-24 1978-06-15 1978-08-24 1978-06-15 1977-12-16 1978-08-24 1978-02-16 1977-10-20 1978-02-16 1978-02-16 1977-12-16 1978-06-15 1977-12-16 1978-06-15 1977-12-16 1978-06-15 1978-06-15 1978-02-16 1978-06-15 1978-06-15 1977-10-20 1978-04-13 1977-12-16 1978-04-13 1978-02-16 1978-06-15 1977-12-16 1978-04-13 1978-02-16 1978-02-16 1978-04-13
8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 B 8 B B B B B B B B B B B B B B B B B B B
1953-03-28 1951-07-28 1950-05-17 1951-08-06 1951-05-01 1952-03-26 1951-11-04 1948-04-15 1952-08-24 1950-05-05 1951-01-25 1952-07-14 1953-01-01 1951-10-16 1951-08-21 1951-11-09 1950-04-23 1948-04-27 1952-02-27 1948-09-10 1952-04-25
1977-12-16 1978-04-13 1978-02-16 1978-02-16 1977-10-20 1977-12-16 1977-12-16 1977-10-20 1977-12-16 1978-08-24 1978-06-15 1978-06-15 1978-02-16 1977-10-20 1978-02-16 1978-08-24 1977-10-20 1978-08-24 1978-06-15 1978-08-24 1978-06-15
B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B
113
Verkennis, M.J. Vermeer, A.LM. Vermeeren, A.A.M. Visser, J. Vliet, W.F.M. v.d. Voet, P.J.A. Voogd, H. de Voorene, J.L van Vossen, G.H.C. Vries, C.S. de Vroonhoven, F .A. J.M. van Vugt, N.C. van Vulto, .I.M. Weismann. L Wintermans, F .J.E. Wintermans, P.P.E. Witlox, M.T.P.J. Zanten, J.H. van Zee, J.P. v.d. Zwietering, T.H.
114
1952-07-10 1953-11-20 1948-11-23 1954·06·22 1953-05-03 1954-02-24 1952·11-27 1951-10-30 1952-11-11 1952-12-05 1951-03-06
1978-04-13 1978-02-16 1978-08-24 1978-06-15 1977-10-20 1977-10-20 1977-12-16 1978-08-24 1978-02-16 1977-12-16 1977-12-16
B B B B B B B B B B B
1950-06-16 1950-10-17 1950-03-31 1949-07-25 1950-11·22 1948-05-05 1953·09·06 1950-01-28 1952-03-29
1977-12-16 1978-06-15 1977-12-16 1977-10-20 1977-12·16 1978-02-16 1978-04-13 1978-04-13 1977-12-16
B B B B B B B B B
Promoties
Naam
Titel proefschrift
Promotoren
Datum
Welzen, T.L.
An X-ray investigation on aqueous solutions. Part l The coordination on At3+ and Cr3+. Part II The calculation of X-ray gas scattering profiles of molecules and molecular complexes.
prof.dr. C.L. van Panthaleon 1977-09-20 baron van Eck prof.dr. G.C.A. Schuit
Vokurka, V.
Feeds and reflector antennas for shaped beams
prof.dr. H. Bremmer prof.dr.ir. A.A.Th.M. van Trier
1977-10-11
Dautzenberg, J.H.
Reibung und Gleitverschleiss bei T rockenreibung
dr.ir. J.A. Klostermann prof.dr. P.C. Veenstra
1977-10-14
Coppus, J.H.C.
The structure of the wake behind a spherical cap gas bubbles and its relation to the mass transfer mechanism
prof.dr. K. Rietema prof. J.M. Smith M.Sc., C. Eng.
1977-10-18
Smits, R.M.M.
Investigations on the positive column of a medium pressure neon discharge
prof.dr.ir. H.L. Hagedoorn dr. F.W. Sluijter
1977-10-21
Slotboom, J.W.
Analysis of bipolar transistors
prof.dr. F.M. Klaasen prof.drs. D. Polder
1977-10-25
Mutsers, S.M.P.
The effect of interparticle forces on the behaviour of gas-fluidized beds of fine particles
prof.dr. K. Rietema prof.dr. C. van Heerden
1977-11-01
Roer, T.G. van de
d.c. and small-Signal a.c. properties of silicon Baritt diodes
prof.dr. M.P.H. Weenink prof.dr. H. Groendijk
1977-11-08
Dijk, J.M.F.
Theory of radiationless transitions. Formaldehyde as an example
prof.dr. H.M. Buck dr. J.J.C. Mulder
1977-11-15
Dirkx, J.M.H.
The oxidation of carbohydrates with platinum on carbon as catalyst
prof.drs. H.S. van der Baan dr.ir. H.G.J. de Wilt
1977-11-22
Meer, R. van der
Effect of solvent, monomer structure and pressure on reactivity in radical copolymerization
dr.ir. A.L. German prof.dr. D. Heikens
1977-11·25
Groenewegen, L.P.J.
Characterization of optimal strategies in dynamic games
prof.dr. J. Wessels prof.dr.ir. M.l.J. Hautus
1978-01-20
Castenmiller, W.A.M.
A quantumchemical study of symmetry controlled reactions in organic systems
prof.dr. H.M. Buck prof.dr. D.H.W. den Boer
1978-01-24
Berg, J.H.M. van den
Improvement of the selectivity in column liquid chromatography Design of post-column reaction systems
dr.ir. C.A.M.G. Cramers prof.dr. J.F.K. Huber
1978-02-17
115
Kraker, A. de
Enige methoden voor de analyse van het dynamisch gedrag van kontinua
prof.dr.ir. J.D. Janssen prof.ir. W.L. Esmeyer
1978-03-14
Dongen, M.E.H. van
Thermal diffusion effects in shock tube boundary layers
prof.dr.ir. G. Vossers prof.dr. D.A. de Vries
1978-03-21
Harthoorn, J.L.
Ultrasonic metal welding
prof.dr. P.C. Veenstra prof.ir. B.L. ten Horn
1978-04-14
Hee, K.M. van
Bayesian control of Markov chains
prof.dr. J. Wessels dr. F.W. Steutel
1978-04-21
Schulte, A.M.
The adiabatic approximation in multichannel scattering The adiabatic approximation and some related aspects of particle and collective degrees of freedom in nuclei
dr. B.J. Verhaar prof.dr. L.J.F. Broer
1978-05-02
Thissen, W.A.H.
Investigations into the Club of Rome's World3 model. Lessons for under· standing complicated models
prof.ir. 0. Rademaker prof.dr.ir. P.M.E.M. van der Grinten
1978-05-05
Melssen, J.P.M.G.
Scattering of polarized protons by Y, Fe and Ni nuclei
prof.dr. O.J. Poppema dr. B.J. Verhaar
1978-05-16
Kuipers, A.J.M.
Electrical transport in the mixed series Fe3-xTix04
prof.dr. F. van der Maesen prof.dr. G.H. Jonker
1978-05-26
Aken, J.E. van
On the control of complex industrial organizations
prof.ir. W. Monhemius prof.dr. S.E. Elmaghraby
1978-05-30
Lotens, J.P.
Terugwinning van metaalzouten uit metaalhydroxidenslib
prof.ir. M. Tels prof.dr.ir. S. Bruin
1978-06-09
Daalder, J.E.
Cathode erosion of metal vapour arcs in vacuum
dr.ir. W.M.C. van den Heuvel 1978-06-13 prof.dr. M.P.H. Weenink
Kramer, N.J.Th.A.
Systeem in probleem. Een onderzoek naar de bijdragen van de systeemleer tot de aanpak van praktijkproblemen in organisaties.
dr.ir. A.C.J. de Leeuw prof.ir. J. in 't Veld
1978-06-16
Akker, H.E.A. van den
Liquid-liquid spray columns. Hydrodynamic stability and reduction of axial mixing
prof.dr. K. Rietema prof.ir. J.O. Hinze
1978-06-23
Radziwill, W.M.J.
Das quasistationiire Betriebsverhalten von kleinen Gleichstrommaschinen mit steuerbarem elektronischen Kommutator
prof.dr.ir. J.G. Niesten ir. J.A. Schot
1978-06-30
116
