lt
'71 '75
Verslag Technische Hogeschool Eindhoven
r---·---------------BI8Uü
Verslag Technische Hogeschool Eindhoven
Studiejaren
1973 - 1974 1974 - 1975
I
::CE'~
T. i·i. EINDHOVEN
Uitgebracht door de Hogeschoolraad aan Zijne Excellentie de minister van Onderwijs en Wetenschappen
Gedenkdatums
23 juni
19~6
19 september 1957
stichting van de Teçhnische Hogeschool Eindhoven {K.B. van 23 juni 1956) opening van de Technische Hogeschool Eindhoven door ~,M. KOningin Juliana
3
ln~oud
7 Bestuur van de 15 Journaal
ho~esehool
217
Onderafdeling der Wijsbagee~~e •P ~atsQnappijwetenschappen Instituut voor Perceptie Onderzoek Afdeling der Bedrijfskunde Onderafdeling der Wiskunde Afdeling der Teehn~sche Nat~urkunde Afdeling der Werktuigbo~kunde Afdeling der elektrotechniek Afdeling der SQheikundige Techna1og~e Afdeling der Bouwkunde Bibliotheek Rekencentrum
221
S~nwerkingsorgaan K.H.T.-~.a.~.
23 31 47 59
89 115
153 175
201 211
229 Studium Generale
gegevens 251 Lijst van geslaagden voor het 26 7 Promoties 247
~antitatieve
dQ~to,aal
examen
5
Hogeschoolraad
Aan het begin van de verslagperiode was de samenstelling van de Hogeschoolraad als volgt: Voorzitter van de Hogeschoolraad drs. J.A.M. van Agt Wetenschappelijk personeel drs. J.A.M. van Agt drs. P.J. de Doelder ir.J. Dijk drs. L. Dijkstra dr.ir. J.J. Walraven dr. L.J.J.Janssen dr.ir. G.A. Kluitenberg ir. J.H. Kramers ir. J. van de Kreek ir. J.J.M. Mesman ir. Th. Scharten prof.dr.ir. W.M.J. Schlösser dr.ir. P.P.J.M. Schram ir. A.P. Verlijsdonk prof.ir. B.W. van der Vlugt
lid presidium
Studenten J.C.F. van de Bosch J.M.H. Dassen L.A.F. Godschalk M.H.J. Kerstens A.W.J. Kolen J.W.J. Merkx P.J.M. Velter F. Verveld M.A.M. Vintges
lid presidium
Niet-wetenschappelijk personeel W.M. van den Boogaard ir. J. Buscher R.C. van Eeden R.J. de Groot J.F. Hoedt H.J. Kruydenberg J.C.F. van Mosseveld D.A. Rabbinowitsch A.C.A. van der Vorst
lid presidium
Buiten-universitaire leden ir. W.C.M. van Lieshout ir. G.M. Schaeffer B.H.M. Sies drs. E. Cools J.D. van der Harten
Secretaris van de Hoqeschoolraad mej. A.N.A.M. Pillot
10
lid presidium
Aan het einde van de verslagperiode was de samenstelling van de Hogeschoolraad als volgt: Voorzitter van de Hogeschoolraad drs. J.A.M. van Agt
Wetenschappelijk personeel drs. J.A.M. van Agt ir. B. Bleker drs. L. Dijkstra drs. J.H. van Geldrop dr. L.J.J. Janssen ir. J.H. Kramers ir. J. van der Kreek dr.ir. A.C.J. de Leeuw prof.ir. J.K. Nieuwenhuizen dr. J.A. Poulis ir. M. Staffelaar drs. N.A.L. Touwen prof.ir. B.W. van der Vlugt dr.ir. J.J. Walraven drs. K.F. Westerling
lid presidium
Studenten T.J.P. van Aalst J. Derks W.L. Kling A.R.B. de Laet A.J.D. Lambert A.P. de Munnik J.M.P. van Oesterbos P.S.M. Ruigrok H.A.M. van de Water
lid presidium
Niet-wetenschappelijk personeel ir. J. Buscher D.J. eoehoorn R.J. de Groot mej. H.C. Keiter ing. H.J. Kruydenberg ing. G.H. Marijnissen J.C.F. van Mosseveld ing. J.P. Welthuizen s.o. Zorge
lid presidium
11
Buiten-universitaire leden drs. F.w.c. Buijs drs. E. Cools drs. H.J. Hannessen mr. F.J.M. Houben. ir. G.M. Schaeffer B.H.M. Sies drs. J.W. Solberg Secretaris van de Hogescnoolraad mej. A.N.A.M. Pillot
12
lid. prel!>.idi um
College van Bestuur Aan het begin van de verslagperiode was het college van Bestuur als volgt samengesteld: Voor.zi tter en leden ir. K. Kooij mr. J.R. van Eerde prof.dr. G.D. Rieck ir. W.J.M. Senden K prof.dr.ir. G. Vossers
voorzitter
rector magnificus
Secretaris van de T.H. drs. P.J. ,Krens
Aan het einde van de verslagperiode was het college van Bestuur als volgt samengesteld: Voorzitter en leden ir. K. Kooij mr. J.R. van Eerde prof.dr.C.E. Mulders ing. M. Verduin K prof.dr.ir. G. Vossers
voorzitter
rector magnificus
secretaris van de T.H. drs. P .. J. Krens
K
gekozen door de Hogeschoolraad
13
College van Decanen Aan het begin van de verslagperiode was het college van Decanen als volgt samengesteld: Voorzitter en leden prof.àr.ir. G. Vossers prof.dr. W.A.T. Meuwese prof.dr. R.J. Lunbeck prof.ir. w. Monhemius prof.dr.P. van der Leeden prof.ir.J.G. Balkestein prof.dr.ir.J.G. Niesten prof.dr. D. Heikens prof.ir. J.W. Kamerling
voorzitter/rector magnificus onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijvetenschappen onderafdeling der Wiskunde,tevens afdeling der Algemene Wetenschappen afdeling der Bedrijfskunde afdeling der Technische Natuurkunde afdeling der Werktuigbouwkunde afdeling der Elektrotechniek afdeling der Scheikundige Technologie afdeling der Bouwkunde
Aan het einde van de verslagperiode was het college van Decanen als volgt samengesteld: Voorzitter en leden prof.dr.ir. G. Vossers prof.dr. W.A.T. Meuwese ·prof.ir. C.H.V.A. Botter prof.dr. G.W. Veltkamp prof.dr. A.A. Krui~of prof.drs. J.H. Zaat prof.dr.ir. J.G. Nies~en prof.dr. D. Heikens prof.dr. J. Hamaker
14
voorzitter/rector magnificus onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatsché!-ppijwetenschappen, tevens lafdeling der Algemene Wetenschappen afdeling der Bedrijfskunde onderafdeling der Wiskunde afdeling der Technische Natuurkunde afdeling der Werktuigbouwkunde afdeling der Elektrotechniek/wnd. ,voorzitter afdeling der Scheikundige Technolo·gie afdeling der Bouwkunde
Technisch universitair onderwijs en onderzoek Op 3 september 1973 opende prof.dr.ir.G. Vossers, rector magnificus, het studiejaar 1973-1974 met een rede waarin hij aandacht vroeg voor de inhoud van het technisch-universitaire onderwijs en onderzoek tegen de achtergrond van de 'onheilspellende, onverbiddelijke' spiraal van wetenschap-technologische ontwikkeling. Op de eerste inschrijvingsdag van het studiejaar hadden zich 503 studenten laten inschrijven. De ~erugloop ten opzichte van het studiejaar 1972-1973 (toen 850) moet vooral geweten worden aan het feit dat dit jaar de Se-klassers h.b.s. ontbraken als gevolg van de invoering van de mammoetwat. Afscheid prof.ir.J.G. Hoogland Prof.ir.J.G. Hoogland, oud-voorzitter van de Hogeschoolraad en gewoon hoogleraar in de afdeling der Scheikundige Technologie, heeft op 27 september 1973 onder ruime belangstelling afscheid genomen van de Technische Hogeschool. Bezoek staatssecretaris Op 5 oktober 1973 hield de Hogeschoolraad van de T.H. een extra vergadering ter gelegenheid van een bezoek van dr.G.Klein, staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen. De discussie in de H.R. ging over de studiefinanciering en de McKinseyplanning. Met het college van Bestuur sprak de heer Klein over het automatiseringsproject van de Bibliotheek, de 'standaard-bouwstructuren', het Bestuursreglement, de personeelsformatie en eveneens over de planning. De staatssecretaris wisselde voorts met het college van Decanen uitvoerig van gedachten over de herprogrammering en de herscruct~ering. Tussen de middag was hij gastspreker op een koffietafel van de Kontaktgroep Thomas Morus. 100e bedrijfskundig ingenieur Onder degenen die op vrijdag 26 oktober 1973 het diploma bedrijfskundig ingenieur kregen uitgereikt, bevond zich H.T.Dewaide, de 100e afgestudeerde van de afdeling der Bedrijfskunde. Orbitrans Op 2 november 1973 is voor het çrebom.r Hekencentrum/rransitorium ilisl·~un ie het plastiek 'Orbitrans' onthuld. Het is ontworpen door de heer P.J. van der Scheer, medewerker ontwerpen in de vakgroep Sociotechniek van de afdeling der Bedrijfskunde. Bestuursreglement goedgekeurd op 2 januari 1974 heeft de Technische Hogeschool bericht ontvangen van de staatssecretaris Klein dat hij zich kon verenigen met het Bestuursreglement van de T.H. Eindhoven, zoals dat op 3 december 1972 door de Hogeschoolraad was vastgesteld.
17
De Technische Hogeschool Eindhoven was daarmee de eerste w.o.-instelllng met een volledig goedgekeurd Bestuursreglement. s. s. E. -afscheid van ir. J •.J. Huxgen en dr. J. E. de Quax Op donderdag 24 januari 1974 heeft ir.J.J.Huygen.onder grote belangetaHing afechèid genomen als voorzitter van de Stichting Studentenvoorzieningen Eindhoven. Hij werd opgevolgd door ir. W.A. de Haas. Bij dezelfde gelegenheid nam dr.J.E. de Quay afscheid als lid van de Raad van beheer van de s.s.E.
Afscheid van prof.ir.H.W. Slotboom Op 15 februari 1974 heeft ir. W.H. Slotboom, buitengewoon hoogleraar in de petroleumtechnologie, afdeling der Scheikundige Technologie, afscheid genomen van de T.H. Eindhoven. Het geldbedrag dat voor hem als afscheidsgeschenk verzameld was, schonk prof. Slotboom aan het Eindhovens Hogeschoolfonds. Afscheid directeur-bedrijfsingenieur C.T.D. De heer P.J. van der Burgh, directeur-bedrijfsingenieur van de Centrale Technische Dienst,heeft wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd op 28 maart 1974 afscheid genomen van de Technische Hogeschool. 18e
verjaarda~
van de T.H.
De T.H. vierde haar 18e verjaardag op 26 april 1974 met een symposium over het onderzoekbeleid aan de T.H. Prof.dr.ir.A.A.Th.M. van Trier sprak over 'Relatie van het onderzoekbeleid met het wetenschapsbeleid', prof.dr.J.H. van Lint over 'Invloed vanuit de ontwikkeling van de wetenschap op het onderzoekbeleid' en prof.dr.D.A. de Vries over 'Onderzoekbeleid op een afdeling: mogelijkheden en beperkingen. 's Avonds was er in het auditorium een daverend feest voer de T.H.-gemeenschap. Werkbezoek minister Trip F.H.P. Trip, minister voor het wetenschapsbeleid, heeft met enkele van zijn directe medewerkers op 20 juni 1974 een werkbezoek aan de T.H. gebracht. De minister wisselde van gedachten met het college van Bestuur, de betrokken raadscommissies en de voorzitters van de onderzoekcommissies van de (onder)afdelingen. W-gebouwen oiieleverd l~t het overhandigen van een grote houten sleutel droeg op vrijdagmiddag 5 juni 1974 de Bataafse Aanneming Maatschappij het nieuwe gebouwencomplex voor de afdeling der Werktuigbouwkunde symbolisch over aan de T.H. In het nieuwe complex, dat uit een hoog- en een laagbouw bestaat, zijn ook 67 personeelsleden van de dienst Financiën en Administratie en 33 van de centrale Personeelsdienst gehuisvest. De bouw van het complex heeft 3 jaar geduurd. Exclusief de verhuizing bedroegen de kosten van de bouw ongeveer 40 miljoen gulden.
18
Herbenoeming rector magnificus/opening academisch jaar Bij Koninklijk Besluit van 25 juni 1974 is op voordracht van de staatssecretaris van onderwijs en wetenschappen, dr.G.Klein, voor het tijdvak van 1 september 1974 tot 1 september 1976 prof.dr.ir.G. Vossers herbenoemd tot rector magnificus van de T.H. Eindhoven. Prof. Vossers bekleedde deze functie reeds sinds 1 november 1971. Het was dan ook wederom.prof. Vossers die op 9 september 1974 het studiejaar 1974-1975 opende. In zijn rede schonk hij aandacht aan ontwikkelingen van het technisch onderwijs, vooral ook in het licht van de verscheidene nota's die over dit onderwerp zijn verschenen. Voor het studiejaar 1974-1975 lieten zich 642 eerstejaarsstudenten inschrijven, een kleine opleving ten opzichte van het studiejaar 1973-1974. Afscheid prof.ir.A. Horowitz Prof.ir.A. Horowitz, gewoon hoogleraar in de afdeling der Werktuigbouwkunde, heeft op 25 oktober 1974 eenafscheidscollege gegeven. In verband met het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd had hij bij het inqaan van het academisch jaar 1974-1975 zijn werkzaamheden op de T.H. beëindigd. Subsidie-toekenningen Deministersvan Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en van Economische Zaken hebben in december 1974 een subsidie van f. 362 500,-- toegekend voor de bouw van een experimentele woning in de Eindhovense wijk 'De Luytelaar'. In dit huis zal zonne-energie voor huisverwarming en warmwatervoorziening gebruikt worden. Het plan is samengesteld door de vakgroep Warmte-, Proces- en Stromingstechniek van de afdeling der Werktuigbouwkunde, de groep Fysische Beheersing van het Binnenmilieu van de afdeling der Bouwkunde en het Ingenieursbureau De Jonge-Hoekstra-Roosenburg uit Nuenen. Het ministerie van o. en w. kende in dezelfde tijd een subsidie van t. 416 000,-- toe aan de interafdelingswerkgroep 'Onderwijsexperimenten', waarin wordt samengewerkt door de vakgroep Technische Mechanica van de afdeling der Werktuigbouwkunde en de vakgroep Gedragswetenschappen van de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen. De subsidie is bestemd voor het project 'Probleemoplossen in de technische wetenschappen', dat een deel vormt van een groter project van de onderwijsresearchcentra van de drie technische hogescholen. Straatnamen voor T.H.-terrein Het college van Bestuur heeft begin 1975 straatnamen voor het T.H.-terrein vastgesteld. Daardoor werd het T.H.-adres (Insulindelaan 2 - waaz het hoofdgebouw ver van verwijderd ligt -) gewijzigd in Den Dolech 2. Gekozen is voor namen die op enigerlei wijze betrekking hebben met het T.H.-terrein. Doordat de namen oud zijn, vormen zij een levendig contrast met de strakheid van de moderne gebouwen van de T.H. De overige straatnamen zijn: De Wielen, Het Kraneveld, Het Veken, De Rondom, Horsten, De Lampendriessen, De Zaale, Het Euwsel en De Lismortel.
19
Afscheid prof.dr.ir.H.C. Duyster Prof.dr.ir.H.C.Duyster, buitengewoon hoogleraar in de afdeling der Bouwkunde van de T~H., heeft per 31 januari 1975 zijn werkzaamheden als hoogleraar beëindigd. Ter gelegenheid daarvan gaf hij op 14 februari d.a.v. een afscheidscollege. §YmPosium Fotonica Op 2,3 en 4 april 1975 werd op de Technische Hogeschool Eindhoven het eerste symposium 'Fotonica' gehouden. Fotonica is een benaming voor het gebied dat die systemen omvat waarbij voornamelijk fotonen als drager van informatie dienen. Ir.L.J.Poldervaart van de T.H. Eindhoven was degene die deze benaming op het 9e Internationale Congres over High Speed Photography in Denver in 1971 introduceerde.
Nederlandse Universitaire Kampioenschappen Op 25 en 26 maart 1975 zijn in Eindhoven de Nederlandse Universitaire
Kampioenschappen gehouden. De organisatie daarvan was in handen van de Eindhovense Studenten Sportfederatie. De N.U.K. werden afgesloten met een groots feest in het Studentencentrum. Diesviering 1975 De 19e herdenking van de Dies Natalis van de hogeschool werd o.m. gevierd met een symposium 'Zicht op de toekomst in de afdeling der Werktuigbouwkunde', tijdens welk prof.dr.ir.A.C.H. van der Wolf het onderwijs balichtte in die afdeling en prof.ir.W.A.Koumans het onderzoek. Het symposium stond onder voorzitterschap van de rector magnificus. De keuze was op de afdeling der Werktuigbouwkunde gevallen omdat in het kader van de diesviering de nieuwe gebouwen van deze afdeling door staatssecretaris Klein werden geopend. De plechtigheden vonden plaats op 25 april 1975. 's Avonds was er een feest in het Studentencentrum. De burgerij van Eindhoven en omgeving werd in het feest betrokken via een 'open-huisdag' op 30 april. Ongeveer 2 000 mensen maakten van deze gelegenheid gebruik om de T.H. te bezoeken. Het zwaartepunt van de dag lag bij de nieuw-geh~isveste afdeling. Afscheid frof.ir.N.J. Habraken Op 13 juni 1975 heeft prof.ir.N.J.Habraken van de afdeling der Bouwkunde
zijn afscheidscollege gehouden. Prof. Habraken is in 1974 benoemd tot hoofd van de afdeling voor Architectuur van het Massachusetts Institute of Technology (V.S.) 100e wiskundige ingenieur 26 juni 1975 studeerde Th..P. van der Wiede af bij de onderaf4eling der Wiskunde. Hij werd daarmee de 100e wiskundige ingenieur die de T.H. Eindhoven afleverde.
Op
20
Internationale congressen Van 7 t/m 14 augustus 1975 werd op de T.H. een congres gehouden van de I.S.F.A., de Internationale Vereniging voor de Wetenschappelijke Film. Aan dit congres namen meer dan 200 mensen uit de gehele wereld deel. Het aan het congres verbonden Wetenschappelijke-Film-Festival trok avond aan avond honderden bezoekers uit Eindhoven en omgeving, die zich zeer geboeid toonden door de populair-wetenschappèlijke films. Van 18 t/m 22 augustus 1975 vond op de Technische Hogeschool de 12e internationale conferentie over verschijnselen in geïoniseerde gassen plaats. Er namen 450 t'retanschappers uit 28 -landen aan deel. Door middel van z.g. 'postersessions' en 'discussion sessions• of'workshops', werd de diskussie sterk verlevendigd. In memoriam In de verslagperiode ontvielen onderstaande personen a~~ de T.H.-gemeenschap als gevolg van overlijden. Ir.B.J.Beusink (37 jaar), lid van het wetenschappelijk corps van de groep Produktontwerp en Mechanische Constructie, afdeling der Werktuigbouwkunde; 22 januari 1974. Ir.J.M.G.Roevros {32 jaar), lid van de wetenschappelijke staf van de vakgroep Meten en Regelen, afdeling der Elektrotechniek; 22 maart 1974, t.g.v. een verkeersongeval. Ds.A.T. Besselaar, studentenpredikant; 5 april 1974. Jacques Maas {18 jaar), student in de afdeling der Bouwkunde; 21 mei 1974. H.G. Smelt {53 jaar), architect en mededirecteur van het Architectenbureau O.D.205. Vanaf het begin van de T.H. was hij zeer nauw betrokken bij de totstandkoming van het T.H.-complex; 16 september 1974. P.P.Hijmans van Amrooy (23 jaar), student in de afdeling der Elektrotechniek; 26 september 1974. Prof.ir.W.H. van Zoest (68 jaar), emeritus-hoogleraar in de afdeling der Elektrotechniek; 10 juni 1975. Onderscheidingen e.d. In het najaar van 1973 is prof.ir.C. de Beer van de afdeling der Bedrijfskunde gekozen als Fellow van 'The Royal Society for the Encouragement of Arts, Manufactures and Commerce. Aanleiding tot de verkiezing was het verschijnen van het boek 'Eighteenth Century Gunfounding•, waarvan prof. De Beer samen met de Amerikaan Melvin Jacksen auteur is. J.M.F. van Dijk, student in de afdeling der Scheikundige Technologie, ontving in het najaar van 1973 tegelijk met negen andere Nederlandse
21
scheikundestudenten een bedrag van f. 3 500,=. Alle 10 studenten was de Unilever-chemieprijs ten deel gevallen, die wordt toegekend aan studenten die naar het oordeel van de faculteits- of afdelingsbesturen hebben doen blijken van hun begaafdheid en volharding bij het bereiken van resultaten. Lector dr.J.A.Poulis, lector in de algemene natuurkunde bij de afdeling der Technische Natuurkunde van de T.H. Eindhoven, is in november 1973 benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan het Limburg Universitair Centrum in Hasselt (B.). Het Institution of Mechanica! Engineering in London heeft in mei 1974 aan prof.dr.ir.W.M.J.Schlösser van de afdeling der Werktuigbouwkunde de Joseph Bramah Medal 1973 toegekend voor zijn werk aan vergelijkend onderzoek van overbrengingen. T.g.v. Koninginnedag 1974 is A.M. Lubbers, hoofd van de Huishoudelijke Dienst, dienst Interne Zaken,benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. J. van Beek, magazijnbediende bij de groep Fysische Technologie van de afdeling der Scheikundige Technologie, ontving de bronzen eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje Nassau. Beide heren hadden eerder dat jaar hun 40-jarig ambtsjubileum gevierd. Ir.K.Kooij, voorzitter van het colleg~ van Bestuur van de T.H. is ter gelegenheid van het 13e Internationale Congres in Amsterdam benoemd tot president van de Associatiûn Europeen de Céramique, waarin 14 landen vertegenwoordigd zijn. Prof.dr.ir.A.I.M. Keulemans en prof.dr.A.J.P. Martin, resp. gewoon en bijzonder hoogleraar in de afdeling der Scheikundige Technologie, hebben tijdens het negende Internationale Symposium over de Vorderingen van de Chromatografie, in het najaar van 1974 de M.S.Tswett Chromatografie Medaille ontvangen. Dinsdag 29 april 1975 kregen twee T.H.-medewerkers eenonderscheiding toebedeeld. A.H.Nieuwenhuizen, magazijnbeneerder van de afdeling der Bedrijfskunde, ontving de Zilveren Eremedaille in de Orde van Oranje-Nassau; Prof.dr. J.J. Seidel, gewoon hoogleraar in de onderafdeling der Wiskunde, werd Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Op 15 mei 1975 heeft prof.dr.E.W.Dijkstra van de onderafdeling der Wis-
kunde bericht ontvangen dat hij was uitgekozen tot 'Foreign Honorary Member' van de American Academy of Arts and Sciences.
22
Onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen
Gewone hoogleraren dr. dr. dr. dr.
B.C. van Houten S.L. Kwee W.A.T. Me uwe se P.A.J.M. Steenltamp
dr. J. Wemelsfelder
vanaf
onderwijsopdracht
1971 1970 1971 1966 ( 1)
algemene sociologie algemene wijsbegeerte sociale psychologie sociaal recht en sociale geschiedenis economie
1959
Buitengewoon hoogleraren dr. Ch.J. Bertholet
1973
dr. J.F. Schouten
1958
algemene sociologie, in het bijzonder de sociologie van de ontwikkelingslanden perceptie- en informatieleer
Bijzonder hoogleraar dr.ir. E. Schuurman
1970
wijsbegeerte onder reformatorisch-calvinistisch geziehtspunt in de ruimste zin
1971 1970
toegepaste taalkunde pedagogie, puberteitspsychologie en algemene natuurkunde
lectoren dr. J.J.M. Bakker dr. M. Groen
(1)
Buitengewoon hoogleraar van 1960-1966
25
Dr. C.J.L. Bertholet Chistiaan Joseph Leonard Bertholet werd op 31 mei 1929 te Schaesberg geboren. In 1948 behaalde hij cum laude het diploma h.b.s.-A aan het St.Bernardinuscollege in Heerlen. Daarna ging hij sociale wetenschappen studeren aan de Katholieke Hogeschool Tilburg~ in 1954 legde hij het doctoraal examen af en slaagde cum laude. Van 1954 tot 1956 vervulde hij de militaire dienstplicht, eerst als selectie-officier bij de Selectiecommissie Vliegtuigbemanning, later als plaatsvervangend hoofd van het bureau Selectie-aangelegenheden van de Koninklijke Luchtmacht. Van hetzelfde bureau werd hij na zijn militaire diensttijd, als burgerambtenaar in dienst van de ministerie van Defensie, hoofd ad interim. In beide laatste functies was hij direct betrokken bij het ontwerpen en uitbouwen van het tegenwoordige Luchtmacht-selectiesysteem. Van 1957 tot 1959 was dr. Bertholet als sociologisch researchkundige verbonden aan het UNESCO Fundamental Education Centre te Ubol, Thailand. Daarna verbleef hij een jaar op het UNESCO Research Centre on the Social Implications of Industrialization and Urbanization in Calcutta. In zijn volgende functie, N.V.-ambtenaar en hoofd van de onderafdeling Internationale Organisaties op het ministerie van. Maatschappelijk werk, was hij belast met het geven van beleidsadviezen en het organiseren van cursussen, seminars en studiebijeenkomsten. In 1963 werd hij wetenschappelijk medewerker aan de Katholieke Hogeschool Tilburg en assistent van prof.dr.L.H. Janssen. Hij werd belast met het onderzoek naar en het college geven over de sociale aspecten van het aanpassingsproces van de ontwikkelingslanden. Hij had een groot aandeel in de organisatie van het UCISS (Union Cathol·ique Internationale des Services Sociaux) congres (sectie ontwikkelingslanden) te Nijmegen en voerde een projectanalyse uit in Columbia voor het Jongeren Vrijwilligers Programma. In 1965 promoveerde hij tot doctor in de sociale wetenschappen op het proefschrift 'Het ontwikkelingaprobleem in sociaal perspectief'. Van 1965 tot 1969 was hij hoofd van de Nederlandse werkgroep die de sociale faculteit aan de Katholieke Universiteit van Peru te Lima voorbereidde en opzette. Dr. Bertholet was tevens chef van het departement sociologie binnen deze faculteit en docent in de vakken ontwikkelingssociologie, statistiek en onderzoekmethodologie. Daarnaast verrichtte hij sociaal onderzoek rond het Titicaca-meer. In 1969 keerde hij terug naar de Katholieke Hogeschool Tilburg waar hij een leeropdracht kreeg in de sociologie der ontwikkelingslanden. van zijn hand verscheen een aantal boeken en tijdschriftenpublikaties. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar bij de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen om onderwijs te geven in de problemen van de ontwikkelingslanden, geschiedde bij Koninklijk besluit nx. 42 van 24 oktober 1973.
26
ONDERZOEK Vakgroep Filosofie Het onderwijs van de vakgroep is in de verslagperiode uitgebreid met colle9es op het gebied van de filosofische grondslagen van de maatschappijwetenschappen en de geschiedenis van het neo-positivisme. Speciaal ten behoeve van de afdeling der Scheikundige Technologie is een (eerste) jaarscollege opgezet onder de titel: 'Mens Milieu en Scheikunde'. Voorts is een opzet gegeven voor een na-kandidaatscollege Inleiding in de Metawetenschappen. De.vakgroep heeft vervolgens ondersteuning gegeven bij afstudeerprojecten indeafdelingender Elektrotechniek,Werktuigbouwkunde, Bedrijfskunde, Bouwkunde en Technische Natuurkunde. Voortgezet is het onderzoek naar de veranderingen in normen en waarden in de industriële samenleving. Een onderzoek naar de opbouw van de methodologie van de maatschappijwetenschappen is in gang gezet. Vakgroep Gedragswetenschappen Naast het reeds ingevoerde onderwijsprogramma is ten behoeve van de afdeling der Bouwkunde een aantal vakoefeningen Architectuur-psychologie ingevoerd. Voorts heeft de vakgroep ondersteuning gegeven bij afstudeeren stageprojecten, vooral t.b.v. de afdeling der Bouwkunde. Het onderzoek naar protestgedrag in actiegroepen is afgerond in de vorm van een dissertatie, terwijl het onderzoek naar de relatie tussen de fysische structuur van de omgeving en het gedrag, wordt voortgezet. In het kader van de interafdelingswerkgroep Onderwijsexperimenten is gestart met een onderzoek naar de condities die van belang zijn voor het bevorderen van leerprocessen. Dit onderzoek wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. Nieuw is ook het onderzoek naar de wijze van evaluatie van onderwijsprogramma's in het kader van de herprogrammering. Voortgezet is het onderzoek van het probleemoplossen, terwijl het onderzoek naar cognitieve processen bij studenten die leren experimenteren, beëindigd werd. Vakgroep Sociologie Ook in deze verslagperiode heeft de vakgroep zich vooral beziggehouden met verzorging van het onderwijs. Nieuw zijn ingevoerd een college Polemologie en een college Sociologie van de Stad. Dit laatste college is vooral bedoeld voor studenten uit de afdeling der Bouwkunde. Met betrekking tot het onderwijs op het gebied van de ontwikkelingsproblematiek is uitbreiding gegeven door middel van een na-kandidaatscollege, waarin specifieke onderwerpen van problemen van ontwikkelingslanden aan de orde worden gesteld. De vakgroep heeft vervolgens ondersteuning gegeven aan project- en werkgroepen van andere afdelingen. Met een onderzoek naar een vergelijkende analyse van ideologietheorieën is een aanvang gemaakt, evenals dat van de beroepspraktijk van de ingenieur. Het onderzoek naar wetenschap en technologie is in gang gezet en het onderzoek betreffende ontvouwing is voortgezet. Vakgroep Economie Ten behoeve van de afdeling der Bouwkunde is een nieuw college ingevoerd: 'Inleiding Economie voor Bouwkundigen', dat als een voorloper is te beschouwen op het college 'Regionale Economie'. De vakgroep heeft voorts 27
in het kader van de zg. voorkandidaatscyclus het systeem van zelfstudie uitgebracht t.b.v. studenten van de overige technische afdelingen. (Inleiding Economie en Sociaal Recht) • Een begin van onderzoek is gemaakt met het interafdelingsproject Renovatietechnieken, een project uitgevoerd in samenwerking met de afdelingen der Bedrijfskunde en Bouwkunde. Vakgroep Arbeidsverhoudingen en Sociaal Recht In de verslagperiode heeft de vakgroep ten behoeve van alle studenten van de T.H.E. colleges verzorgd. Uitbreiding is gegeven aan het onderwijs van de afdeling der BouwKunde m.b.t. het college 'Recht van de Ruimtelijke Ordening', 'Staats- en Bestuursrecht'. Het college Ondernemingsrecht, t.b.v. de afdeling der Bedrijfskunde, is van start gegaan. Het vergelijkend onderzoek naar het ondernemingsrecht in Oost en West Europa is voortgezet. Eveneens is dit het geval met.het onderzoek naar de vakbeweging van ontwikkelingslanden. Met een onderzoek naar het ontslagrecht binnen de E.E.G. is een aanvang gemaakt. De vakgroep heeft in deze periode een promovendus van buiten de T.H.E. (De heer Muntendam) begeleid over het onderwerp 'Loon naar werken'. Vakgroep Pedagogie, Puberteitspsychologie, Algemene Didactiek Evenals in de vorige verslagperiode is tengevolge van de zware onderwijsbelasting het onderzoek gering geweest. De activiteiten zijn vooral gericht geweest op uitbreiding van het onderwijs t.b.v. de leraarsopleiding. In dit kader zijn, naast het bestaande onderwijs, ingevoerd practicums en een hoorcollege, 'Algemene Onderwijskunde II'. Ook heeft de vakgroep steun gegeven aan stagiaires en afstudeerders van de (overige) technische afdelingen. De uitbouw van het programma van leraarsopleiding, in samenwerking met de (onder)afdeling der Wiskunde, de afdelingen der Technische Natuurkunde en Scheikunde, heeft verder plaatsgevonden. Aan de begeleiding van de opbouw en het geven van adviezen t.b.v. de leraarsopleidingen van het Maller-Instituut is relatief veel tijd besteed. Met betrekking tot het onderzoek is een (bescheiden) aanvang gemaakt met de onderzoeken naar 'begripsvorming en geheugen' en'lesanalyse en effectiviteit'. Vakgroep Toegepaste Taalkunde De onderwijstaken werden uitgebreid o.m. met cursussen wetenschappelijke rapportage voor de afdelingen der Bouwkunde en Werktuigbouwkunde, begeleiding bij stagerapporten (Bedrijfskunde), literatuurbeschouwing, Frans voor bouwkundigen en bedrijfskundigen, Russisch voor wiskundigen, Nederlands voor buitenlanders. Voortgezet werden de verschillende cursussen in mondeling en schriftelijke taalbeheersing, vergader- en discussietechniek, leesvaardigheid, Frans, Engels, Spaans en Russisch. Het frequentie-onderzoek van het Nederlands (Z.W.O.-project) werd afgerond, in aansluiting hierop werd een onderzoek gestart naar syntactische verschijnselen en de spreektaal (in samenwerking met het Instituut voor Dialectologie, Volks- en Naamkunde te Amsterdam, z.w.o.). Voortgezet is het onderzoek naar problemen van tekstbegrip bij technisch-wetenschappelijke teksten; een begin is gemaakt voor een onderzoek naar de kenmerken van Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders n.a.v. taalproblemen van Antilliaanse studenten aan de T.H.
28
PUBLIKATIES Kwee, S.L.
De post-industriële samenleving. Intermediair~ (1973) 16, 15-17; 18, 47-49; 21, 53-55; 23, 31-49; 27, 39-43.
Kwee, S.L. Poulis, J.A.
Kwantitatieve kartering. Intermediair 10 (1974) 34, 39-43.
Kwee, S.L.
Mens en natuur in het Chinese denken. Wijsgerig perspectief 1± (1974), 6, 343-353. Vormen van ervaring. Wijsgerig perspectief 15 (1975)' 4, 137-141. Techniek en ervaring. Wijsgerig perspectief 15 (1975)' 4, 172-184. De mens tussen mythe en machine. Wetenschappelijke uitgeverij Amsterdam (1974) 240 blz. China, Godsdienst en wijsbegeerte. Grote Winkeler Prins, 7e herz. druk, dl. 5 Amsterdam, Elsevier (1974) 354-359. China, Boeddhisme. Grote Winkler Prins, 7e herz. druk, dl. 5 Amsterdam, Elsevier (1974), 359-560. China, Wetenschapsbeoefening. Grote Winkler Prins, 7e herz. druk, dl. 5 Amsterdam, Elsevier ( 1974)' 362. China, Geschiedenis. Grote Winkler Prins, 7e herz. druk, dl. 5 Amsterdam, Elsevier (1974), 371-377. Confucianisme. Grote Winkler Prins, 7e herz. druk, dl. 5 Amsterdam, Elsevier (1974), 676. Confucius. Grote Winkler Prins, 7e herz. druk, dl. 5,Amsterdam, Elsevier (1974), 676-677. Tsjoe Sji. Grote Winkler Prins, 7e druk dl. 18, Amsterdam, Elsevier (1974), 660-661. Wang Jang-ming. Grote Winkler Prins. 7e druk, dl. 19, Amsterdam, Elsevier (1974), 662. Voorwoord bij s. Kicken, Alternatieve wetenschap, Antwerpen/Amsterdam, Nederlandse boekhandel (1975).
Kwee, S.L. Bleeker, C.J •
Tauisme. Grote Winkler Prins 7e druk, dl. 18. Amsterdam, Elsevier (1974), 285.
. 29
Kwee, S.L. Beerling, R.F. Mooij, J.J.A. Peursen, C.A. van
Inleiding tot de wetenschapsleer. 3e druk. Utrecht, Bijleveld (1974), 159 blz.
Houten, B.C. van
Inleiding: Ontwikkeling van de Sociologie. Boek: Hoofdfiguren uit de Sociologie I, Soectrum (Aula 527) Utrecht (1974) 9-20. • Saint-Simon en Comte. Boek: Hoofdfiguren uit de Sociologie I, Spectrum (Aula 527) Utrecht (1974) 21-41. Max Horkheimer. Boek: Hoofdfiguren uit de Sociologie II, Spectrum (Aula 528) Utrecht (1974) 149-165.
Tromp, B.
Nogmaals: politieke benoemingen in 't wetenschappelijk onderwijs. Civis Mundi ll (1974) 233-235. Charles Wright Mills.Boek: Hoofdfiguren uit de Sociologie I, Spectrum Utrecht (1974) 221-241. Theodor W. Adorno. Boek: Hoofdfiguren uit de Sociologie II, Spectrum Utrecht (1974) 166-191. Prolonged statement: the politics of chaos. Interuniversity Centre: World Future Models. Dubrovnik 1975, 1-18. Bureaucratie of politiek?. Trans-aktie, 4 (1975) 17-20.
Ulijn, J.M.
Foutenanalyse en vreemdetaalverwerving. Levende Talen nr. 310 (1975) 50-58. Contrastieve analyse en leesvaardigheid is een tweede taal.Onderwijsresearchdag 1974, Empirische studies over onderwijs nr. 18 (1975) 256-259.
Vervoorn H.J.
Gebruik van taal in techniek en wetenschap geeft ook op Antillen problemen. PT-Aktueel nr. 3 (1975) 3,4 en 13. Wie is de gijzelaar? 59-60.
Onze Taal 43 (1974) n. 9/10
Antilliaans Nederlands. Onze Taal 43 (1974) dec. 73-77. Antilliaanse schrijvers en het Nederlands. Ons Erfdeel 18 (1975) nr. 5 645-655.
30
Instituut voor Perceptie Onderzoek
Het I.P.O. heeft als doelstelling het verrichten van zuiver en toegepast wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de waarneming, in het belang belang van o.a. het wetenschappelijk onderwijs. Het I.P.O. is een stichting waarin de Technische Hogeschool Eindhoven en het Natuurkundig Laboratorium van Philips samenwerken. Het onderzoekprogramma van het I.P.O. ligt.voor een deel op het gebied van de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen, namelijk voorzover het onderzoek gericht is op de wisselwerking tussen technische omgeving en menselijke waarneming en informatieverwerking. Anderzijds sluiten zowel de fysische, elektrotechnische en technologische aspecten van het onderzoek, alsmede de technisch wetenschappelijke werkwijze, nauw aan bij andere afdelingen van de Technische Hogeschool. In 1974 is een vakgroep Perceptieleer (i.o.) binnen de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen tot stand gekomen. In dit verslag wordt over de onderzoeks- en onderwijsbijdragen van het I.P.O. gerapporteerd. Hierbij wordt tot uitdrukking gebracht dat het instituut in de eerste plaats een onderzoeksinstituut is. Onderwijsactiviteiten bestonden uit een college (Communicatie, Perceptie en Informatie), en het begeleiden van stagiairs, afstudeerders van zowel deze hogeschool als van andere instellingen van wetenschappelijk en hoger beroepsonderwijs, en promovendi. ONDERZOEK Auditieve perceptie Op het vrij brede terrein van het horen wordt in Nederland relatief veel toonaangevend onderzoek verricht, dat tamelijk specialistisch is. Op het I.P.O. werd zowel aandacht gegeven aan het waarnemen van eenvoudige geluidsverschijnselen (psycho-akoestiek) als aan het waarnemen van geluidspatronen, waarvoor soms complexen interne waarnemingsprocessen verantwoordelijk gesteld moeten worden. Hoofdthema's waren: zuivere toonmaskering, theorie van het perifere gehoor en temporele samenhang in toonreeksen. Een testtoon kan wordengemaskeerdmet een continue zuivere toon. De maximaal effectieve maskeerfrequentie blijkt, verrassenderwijze, bij lage intensiteiten systematisch hoger te zijn dan de frequentie van de testtoon. Dit effect blijkt in verband te kunnen worden gebracht met wat er bekend is over het verminderen van de neutrale responsie van een op een bepaalde toon afgestemde zenuwvezel wanneer er een toon met een iets hogere frequentie bijkomt. Onder de titel cochleaire niet-lineariteit en het tweede filter is een theorie opgesteld die het deterministische proces beschrijft dat mechanische trillingen in het oor omzet in een 'stimulerende tijdfunctie'. Deze tijdfunctie is voor een gegeven haarcel (mechanisch prikkelbaar) bepalend voor de kans op het ontstaan van een actiepotentiaal in de corresponderende elementen van de gehoorzenuw (elektrisch prikkelbaar). De experimenten aan de waarneming van toonreeksen en de factoren die hun perceptieve samenhang bepalen, werden voortgezet {Z.W.O.-project). Met name werden intensiteit en toonintervallen als experimentele parameters in het onderzoek betrokken.
33
Spraak Het spraakonderzoek is in deze periode voornamelijk gericht geweest op de rol van de timing van hoorbare spraakelementen (spraakklanken, toonhoogtebewegingen, syllaben, woorden, pauzes, woordgroepen) in de waarneming van spraakuitingen. Daarnaast is er onderzoek verricht aan de waarneming van verschillen in grootte van toonhoogtesprongen in woordparen. Ander werk betrof expressieve aspecten van spraakuitingen. Veel aandacht is gegeven aan instrumentele mogelijkheden, verband houdend met nieuwe faciliteiten om spraak digitaal op te slaan in schijfgeheugens van de computer. Onder de titel 'Time in Speech Perception' (I.P.O. Annual Progress Report 9) werd een aantal tijdaspecten in het spraakonderzoek belicht vanuit een algemenere vraag over het spraakperceptieproces. Intonatie-onderzoek werd in verband gebracht met gegevens over de verstoorde verstaanbaarheid van spraakuitingen die uit losse woorden waren samengesteld door erop te wijzen dat in beide gevallen het perceptieve proces zich uitstrekt over grotere gehelen dan woorden. Andere gegevens (mototsynchronisatie van tikken met spraak, onderbroken spraak, timing van toonhoogtebewegingen) werden in verband gebracht met een speciale rol die overgangen van medeklinkers op klinkers en hun timing ten opzichte van andere syllaben hebben in de spraakperceptie. Gegevens uit metingen aan segmentele tijdaspecten (medeklinkerclusters, identificatie van klinkers als functie van duur en woordlengte) wijzen op het bestaan van een grote hoeveelheid contextafhankelijke gebeurtenissen in het verstaan van spraak, waardoor de vraag actueel wordt naar 'primaire cues', canteetafhankelijke akoestische gegevens die het spraakperceptieproces in werking zetten, en naar de samenhang tussen contextafhankelijke factoren in het waarnemingsproces. Onderzoek aan de onderscheidbaarheid van de grootte van toonhoogtesprongen in woordparen had als resultaat een drempelwaarde van 1,5 halve-tooneenheden voor toonstijgingen en 3 halve-tooneenheden voor toondalingen. Deze waarden suggereren dat de grootte van een toonhoogtesprong in spraak niet zo kritisch is. In het kader van een T.H.-werkgroep 'taalvaardigheidsonderzoek' is geëxperimenteerd met het spreektempo. Het naspreken van een hoorbare tekst in een vreemde taal wordt eerder moeilijk als het tempo wordt opgevoerd dan in de moedertaal. Bij tempo wordt onderscheid gemaakt tussen twee tempobepalende factoren: articulatiesnelheid en pauzeduur. Voor de herkenning van expressieve aspecten van taaluitingen is een algemeen model voorgesteld voor de beoordeling en classificatie van beoordelingen van uitingen met verschillende expressieve aspecten. In dit model worden interne concepten van expressieve aspecten beschouwd als overlappende verzamelingen elementen in één ruimte. Hoewel de expressieve aspecten zelf niet meer zijn dan benamingen, verklaart het model wel de expressieve structuren die blijkens de gedragagegevens door de proefpersonen herkend konden worden. In deze periode is de omschakeling van de IPOVOX-II-synthetisator naar een nieuw systeem (Rockland-synthetisator en Philips P 902 computer) voltooid. Doel van spraaksynthese volgens regels is om goed-gedefinieerde spraakstimuli te maken en om het spreekgedrag in de programmaregels te modelleren.
34
De toegepaste beregeling berust op het onder invloed van timing, intonatie en accentuatie, en segmentele contextfactoren aanpassen van segmentele informatie, die dan omgezet wordt in continue spraak. Twee andere hulpmiddelen zijn in deze periode ontwikkeld: het speech editing systeem, waarbij het continue spraaksignaal wordt gedigitaliseerd en vèrvolgens onderworpen aan wegverlatingen, toevoegingen of inlassingen, naar de wens van de experimentator, juist zoals de text editor werkt in een computersysteem. Het tweede hulpmiddel is de verbinding van een channel vocoder aan de computer op een wijze die toepassing toelaat als intonator/ ritmator. Met behulp van· deze toepassing kan een ingesproken spraakuiting in het analysedeel van de channel vocodor worden geanalyseerd. Het resultaat daarvan wordt gedigitaliseerd opgeslagen op een wijze dat beweridngen in de temporele opbouw mogelijk zijn (ritmator) zonder verandering van toonhoogte-eigenschappenen/of bewerkingen in de toonhoogte (intonator). De bewerkte digitale gegevens worden door resynthese weer hoorbaar gemaakt. De bewerkingen zijn door de experimentator in te stellen. Visuele perceptie Onderzoek aan het zien omvat zowel verschijnselen die psychofysisch gemeten worden als meer centrale processen, waar naast zuiver visuele informatie, ook informatie van cognitieve aard een rol speelt. De hoofdthema's die in deze periode op het I.P.O. in het onderzoek betrokken zijn geweest, waren: dynamica (psychofysische experimenten met tijdafhankelijke stimuli), leesprocessen, visuele opvallendheid, terwijl onderzoek aan richtingsinteractie voorlopig werd afgesloten. N~ast deze onderzoekprojecten is ook een bijdrage geleverd op het gebied van hulpmiddelen aan visuele gehandicapten. In deze periode is langdurig en diepgaand onderzoek aan flikkerfusieverschijnselen tot een afronding gekomen,waarbij er eenduidige theoretische en experimentele verbanden werden gesteld tussen karakteristieke grootheden van drempelcurven voor flikker (De Lange-krommen), rechthoekige flitsen en flitsparen zowel van gelijk teken (tweelingflitsen) als van tegengesteld teken (doubletten). In de leesproblematiek hebben vooral problemen van woordherkenning centraal gestaan, en wel woordherkenning in het zijdelingse blikveld net naast de fovea, dat voor lezen direct relevant is. Een belangrijke onderzoeksvraag is welke eigenschappen van het gedrukte woord gewoonlijk de herkenning op gang zetten. Onderzochte aspecten zijn woordlengte, woordcontour (bepaald door letteruitsteeksels), excentriciteit van aanbiedingen, frequentie van voorkomen in de taal. Wat de woordlengte betreft, is gebleken dat de lengte van letterreeksen parafoveaal gemiddeld 10-15% wordt onderschat. Deze onderschatting is vrijwel onafhankelijk van de retinale excentriciteit. In samenwerking met een oogarts is een onderzoek gestart naar leesstoornissen bij kinderen. Deze kinderen blijken ingebedde letters minder goed te herkennen dan een controlegroep, terwijl ze losse letters even goed herkennen. Metingen aan de eye-voice-span (de tijd die verloopt tussen het zien van een tekst en het uitspreken ervan} bleken voor in de fovea aangeboden woorden ca. 400 ms te bedragen; buiten de fovea neemt de eye-voice-span toe met ca. 140 ms per graad gezichtshoek.
35
Voor het meten van oogbewegingen tijdens het uitspreken van een tekst is apparatuur ontwikkeld op basis van de zg. limbusreflectiemethode, waarbij de sensoren op een soort brilmontuur zijn bevestigd. De oogbewegingen worden met behulp van een voor distorsie corrigerend computerprogramma uitgelezen. Bij het onderzoek aan visuele opvallendheid wordt onderscheiden tussen de eigenschappen van stimuli die in hun achtergrond opvallend zijn, en de aandacht die door opvallende stimuli getrokken kan worden. Op grond van het eerste aspect zijnopvallendheidsgebiedenvan verschillende omvang gevonden (gebieden om het momentane fixatiepunt waarbinnen een stimulus in zijn achtergrond opvalt, zie fig. 1). Opvallende voorwerpen blijken onder bepaalde omstandigheden ongewilde oogsprongen van ca. 1° gezichtshoek in hun richting uit te lokken. Het functionele verband tussen de grootte van het opvallendheidsgebied en de zoektijd bepaalt de ontdekkingskans van een stimulus. Ten behoeve van visueel gehandicapten is een aantal voorzieningen ontwikkeld bij wijze van (bescheiden) bijdrage tot revalidatie. Van de op het I.P.O. ontwikkelde t.v.-loep zijn er in de verslagperiode enkele tientallen door Philips afgeleverd. Gezamenlijk met de oogheelkundige staf van een school voor visueel gehandicapten is een analyse gemaakt van de leesmogelijkheden van 55 zeer slechtziende kinderen. De t.v.-loep blijkt o.m. als voordeel te hebben de natuurlijkheid van de leessituatie. Voor matig slechtzienden is een transportabele (lichtgewicht) 'lezenaar' ontwikkeld. Deze heeft een groothoekloep (ca. 2x) met ingebouwde homogene tekstverlichting (3 OOOlux) en een boekgeleidingsmechanisme. Ten behoeve van blinden is een trainingsprogramma van een volwassen blinde in het gebruik van een zg. 'Optacon' begeleid en geëvalueerd. Het 'Optacon' beeldt tekstletters successief en vergroot af met behulp van trillende pennen op een vinger. De bereikte leessnelheid was 40 woorden per minuut en nam in de proefperiode nog toe. Van de reliëftekenmap voor blinden, die o.m. geschikt is voor het tekenen van direct voelbare grafieken, schetsen, enz., is een eerste produktieserie gereed gekomen, ondermeer ten behoeve van Nederlandse blindenscholen.
36
Fig.l
Verschillen in opvallendheidsgebied van vier verschillende testobjecten (onder: lijnstukjes, hoekjes, haakjes en vierkantjes). Alle vier soorten testobjecten werden aangeboden indezelfde achtergrond van rechte lijnen (boven).
Test oltject 1:-
Tut eltject :S: U
Test object Z: L
Test object 4: 0
De figuur geeft de resultaten voor één proefpersoon weer. Vetgedrukt zijn de testobjecten die in één enkele aanbieding gevonden waren; dungedrukt die meer aanbiedingen nodig hadden om gevonden te worden. Het kleine cirkeltje in het midden is het fixatiepunt.
37
Perceptieve en Motorische vaardigheden Onder het hoofd 'perceptieve en motorische vaardigheden' worden een aantal onderzoekactiviteiten samengevat die op verschillende wijzen te maken hebben met waarneming, verwerking van informatie en - als sluitpost van de perceptieve cyclus - de handeling. Onderzoekactiviteiten hebben zich gericht op spieractiviteit, meettechniek en programmering van beweging. Spieractiviteit is enerzijds meetbaar aan de ontwikkelde kracht en anderzijds aan myoëlektrische activiteit, die .in het elektromyogram (E.M.G.) is af te lezen.· Wanneer een proefpersoon een constante statische kracht uitoefent, neemt de amplitude van het E.M.G. toe, en aanvullend, als de proefpersoon tracht de amplitude van het E.M.G. constant te houden, neemt de ontwikkelde kracht af. In een opstelling waar op de onderarmpositie kracht wordt uitgeoefend, zijn de betrokken spieren (biceps, brachialis, brachiotadialis, alsmede de antagonist, de tricepsspier en de bij de pols ontwikkelde kracht aan metingen onderworpen. Het blijkt dat het E.M.G. een eenduidige relatie onderhoudt met kracht enerzijds en houdtijd anderzijds, waardoor gegevens uit het ene meetgebied omgerekend kunnen worden tot gegevens in het andere. Een en ander stempelt de gebruikte elektromyografische meetmethode tot een kwantitatief bruikbaar onderzoekmiddel. Op het gebied van de bewegingsprogrammering is onderzoek verricht naar de systematiek in fouten die ponstypistes soms maken. ONDERWIJS In de verslagperiode waren er op het I.P.O. 70 stagiairs werkzaam van de Technische Hogeschool, H.T.s. en A.I.V. Drie studenten verrichten hun afstudeerwerk op het I.P.O., waarvan één van de Technische Hogeschool Delft. Een drietal !Po-medewerkers promoveerde.
38
PUBLIKATIES
J. Vredenbregt G. Rau
Surface Electromyography in relation to Force, Muscle Length and Endurance. In: New Developments in Electromyography and Clinical Neurophysiology, Vol. 1 J.E. Desmedt {Ed.). Karger, Basel, (1973), 607-622
J.A.J. Roufs
Dynamic properties of Vision - III: Twin flashes, single Flashes and FlickerfusioJ,. In: Vision Research, 13,(1973), 309-323
F.F. Leopold H.J. Bleileven
Human Factors in the Development of an Emergency Telephone System. In: Sixth Interna ti cna l Symp, or~ Human Factors in Telecommunication, Stockholm, 26-30 june 1972. VI. 2 1 - VI. 2 5 The perceptual reality of some prosodie durations. In: Journalof Phonetics, l, (1973) nr. 1,25-45
S.G. Nooteboom
H. Bouma
Visual interference in the parafoveal recognition of intial and final letters of words. In: Vision Research, ll, (1973), 767-782
W.G. Koster
The Influence of the intensity of tone bursts on the psychological refractory period. In: Attention and performance IV, d. by S.Kornblum, New York, Academie Press, (1973), 55-69
H. Bouma
Der Einflusz zweier Mydriatica auf die statischen Lichtreaktionen der menschlichen Pupille. Symposion der Deutschen Ophthalmologischen Gesellschaft Bad Nauheim. Verlag J.F. Bergmann, Munchen, 1973, 216-221
S.G. Nooteboom
Temporal Patterns in Dutch. In~ proceedings of the Seventh Intern. Congress of Phonetic Sciences, held at the University of Montreal 22-28 August 1971, The Hague, Mouton, (1972), 984-989
S.G. Nooteboom I.H. Slis
The phonetic feature of vowellength in Dutch. In: Language and Speech, ~, (1972), 301-316
J. 't Hart A. Cohen
Intonation by rule: a perceptual quest. Journal of Phonetics (1973), 309-327
l•
39
S.G. Nooteboom
Spraaksynthese in het fonetisch onderzoek. Informatie,~' (t973), 136
I.H. Slis
Spraaksynthese volgens regels. Informatie,~, (1973), 136-137
J. 't Hart
Toonhoogte in spraak. Informatie, ~, (1973) 137
L.F. Willems H. Duifhuis
• Spraakklanken gemaakt m.b.v. de computer. Informatie,~, (1973), 137-138 Implications of Peripheral frequency selectivity for non-simultaneous masking. Journal Acoust. Soc. of America, ~~ (1973), 312 (A)
H. Duifhuis
Audibility of Harmonies in perio~ic 'white noise'. Journal Acoust. Soc. of America 54, (1973), 316 (A)
H. Duifhuis
Consequences of peripheral frequency selectivity for non-simultaneous masking. Journal Acoust. Soc. of America, ~, (1973), 1471-1488
H. Bouma
Perception as a physical phenemenon. Light and Sight. An anglo-netherlands Symposium, Amsterdam, May 1973. North-Holland Publ. Company, Amsterdam,1974, 7-27
H. Bouma A.H. de Voogd
On the control of eye saccades in Reading. Vision Research,!!, (1974), 273-284
A.w.c. van Veelen G.F. Kinds H.S. Wijnands H. Bouma
Verkennend onderzoek naar de TV-loep als nieuw hulpmiddel voor visueel gehandicapte kinderen bij het lezen. Ned. T. Geneeskunde~, (1974), 664-671
J.A.J. Roufs
Dynamic Properties of Human Vision. oi·ssertation, Eindhoven 1973. Appeared also in Vision Research
A. van Katwijk
Accentuation in Dutch. Dissertation, Utrecht, 1974. van Gorcum, Assen, 1974
S.G. Nooteboom
Experimentele bijdragen aan de fonologie. Forum der Letteren,~· (1974), 73-99
40
F.J. Engel
Visual Conspicuity and selective background interference in eccentric vision. Vision Research,~, (1974)' 459-471
H. Bouma
The Philips Television Enlarger. American Foundation for the Blind Research Bulletin, ~' (1974), 266
J.A.J. Roufs
Dynamic Properties of Vision - IV: Thresholds of · Decremental Flashes, Incremental Flashes and Doublets is Relation to Flicker Fusion. In: Vision Research, ~' (1974), 831-851 Dynamic Properties of Vision - V: Perception Lag and Reaction Time in Relation to Flicker and Flash Thresholds. In: Vision Research, ~' (1974), 853-869 Dynamic Properties of Vision - VI: Stochastic Threshold Fluctuations and their Effect on Flash-to-Flicker Sensitivity Ratio. In: Vision Research, ~' (1974), 871-888
S.G. Nooteboom
P.Ladefoged Preliminaries to linguistic phonetics. Univ. of Chicago Press, 1971. Reviewed by S.G. Nooteboom. In: Lingua~' (1974), 253-264
H. Duifhuis
Comments on: A model for mechanical to neural transduetion in the auditory receptor (Schroeder and Hall) • In: Facts and models in Hearing: Proceedings of the Symposium on Psychophysical Models and Physiological Facts in Hearing held at Tutzin, April 22-26, 1974 Ed. by E. Zwicker and E. Terhardt. Berlin: Springer, 1974, 94 An alternative appropoach to the second filter. (general comment) • In: Facts and models in hearing: Proceedings of the Symposium on psychophysical Models and Physiological Facts in Hearing held at Tutzing, April 22-26, 1974, Ed. by E.Zwicker and E. Terhardt. Berlin: Springer, 1974,100-103
L.L.M. Vogten
Purë-tone masking: a new result from a new method. In: Facts and models in hearing: Proceedings of the Symposium on Psychophysical Models and Physiological Facts in Hearing held at Tutzing, April 22-26 1974, Ed. by E. Zwicker and E. Terhardt. Berlin: Springer, 1974, 142-155
41
B.L. Cardoza
Frequency discriminatien at the threshold. In: F~cts and models in hearing: Proceedings of the Symposium on vsychophysical Models and Physiological Facts in Hearing held at Tutzing, April 22-26 1974. Ed. by E. Zwicker and E. Terhardt. Berlin: Springer, 1974, 164-177
H. Duifhuis
A crude quantitative theory of backward masking. In: Facts and madels in hearing: Proceedings of the Symposium on Psychophysical Models and Physiological Facta in Hearing held at Tutzing, April 22-26, 1974. Ed. by E. Zwicker and E. Terhardt. Berlin: Springer, 1974, 275-284
L. van Noorden
Perception of temporal coherence in tone sequences. In: The Eight International Congress on Acoustics, London, July 1974, Constributed papers vol. I. Trowbridge:_Coldcrest Press, 147
B.L. Cardozo
Some notes on frequency disèriminatian and masking. Acustica ll• (1974), 330-336
L.P.A.S. van Noorden
Temporal coherence in the perception of tone sequences. Dissertation, Eindhoven, 1975
B. Sh~ckel F.L. van Nes
Ergonomics in Brazil. Applied Ergonomics ~, (1975), 43-44
J.A.J. Roufs
The standard observer: a contraversial subject. Ophthalmologica f!L, (1975), 43-44
F.L. Ejngel
Visibility, conspicuousness and attention. Ophthalmologica 171, (1975), 41-42
H. Duifhuis
A theory on cochlear nonlinearity and second filter. In: Fifth International Biaphysics Congress af the International Union for Pure and Applied Biophysics, Capenhagen, Denmark August 4-9, 1975. Poster Abstract 57
I.H. Slis
Spraaksynthese door regels. In: Najaarsvergadering 1974: Voordrachten over diverse akoestische onderwerpen, gehouden op 6 november 1974 te Utrecht.Nederlands Akoes• tisch Genootschap, publ. 32, 1-7
42
I.P.O. Annual Progress Report
8,
1973
B.L. Cardozo
!.P.O. Auditory Research in 1973
S.G. Nooteboom I.H. Slis L.F. Willems
Speech synthesis by Rule; Why, What and How'.?
H. Bouma
Research on Vision
C.W.J. Schiepers
Length Estimation of Letter Strings
J.J. Andriessen A.H. de Voogd
Analysis of Eye Movement Patterns in Silent Reading
F.L. Engel T.M. Bos
Visual Conspicuity Related to Ceneralisation of Background Regularities
W.G. Koster D.J.H. Admiraal
Introduetion !.P.O. Intrumentation 1973
D.J.H. Admiraal
CIDAT, A Continuously Adjustable Timer with Digital Display
G.J.J. Moonen Th. A. de Jong
MARIE; Interface between Computer and Experiment
43
I.P.o. Annual Progress Report
9c
1974
B.L. Cardozo H. Duifhuis L.P.A.S. van Noorden L.L.M. Voqten
Auditory Research in 1974
L.P.A.S. van Noorden
Temporal Coherence in Random Tone Sequences
L.L.M. Vogten
Low-Level Pure-Tone Masking and Two-Tone Suppression
H. Duifhuis
The auditory Second Filter
s . G. Nooteboom J.P.M. Eggermont J •t Hart A. F. V. van Katwijk I.H. Slis
Time in Speech Perception
s.G. Nooteboom
Some Context Effects on Phonemic Categorization of Vowel Duration
J. •t Hart
Discriminability of the Size of Pitch Movements in Speech
I.H. Slis
Synthesis by Rule of Two-consonant Clusters
J.P.M. Eggermont
Speech Tempo and Foreign Language Recognition
L.F. Willems Th. A. de Jong
Research Tools for Speech Perception Studies
D.G. Bouwhuis
The Recognition of Attitudes in Speech
H. Bouma Research on Vision 1974 J.J. Andriessen Th. M. Bos F.L. Engel Ch.P. Legein J. Pellegrino van Stuyvenberg A.L.M. van Rens J.A.J. Roufs c.w.J. Schiepers F.L. Engel Th. M. Bos
Visual Conspicuity and Eye Movements
C.W.J. Schiepers
Response Latencies in Parafoveal Word Recognition
H. Bouma Ch.P. Legein A.L.M. van Rens
Visuai Recoqni tion by Dyslexie Children
44
F.L. Engel
Learning to Read with the Optacon
D.J.H. Admiraal
Introduetion I.P.O. Intrumentation 1974 The Window Generator
45
Afdeling der
Bedrijfskund~
Gewone hoogleraren ir.
c. de Beer
vanaf
onderwijsopdracht
1958 ( 1)
werktuigbouwkunde en mechanische technologie bedrijfskunde 1 in het bijzonder de interne bedrijfsorganisatie empirische psychologie en haar toepassing in het bedrijfsleven theorie en geschiedenis van de organisatieleer produktieplanning en -besturing bedrijfseconometrie en kwantatieve methoden van de organisatiele&r bedrijfskunde 1 in het bijzonder vergelijkend onderzoek produktiesystemen
ir. C.H.V.A. Botter
1970
dr. M.J.M. Daniëls
1960
dr. H. Feitsma
1971
ir. W.M.J. Geraerds
1972
ir.
w.
Monhemius
dr. L.U. de Sitter
1962 1970
Buitengewoon hoogleraar dr. A.F.G. Hanken
1972 ( 2 )
systeemleer
Lectoren ir. B. van Branekhorst
1971
drs. J. Kuiper ir. F.A. Mulder dr. C.B. Tilanus
1968 1975 1971
het ontwerp van produktiesystemen bedrijfssignalering produktie - organisatie bedrijfskunde 1 in het bijzonder de kwantitatieve economische methoden
(1) tevens gewoon hoogleraar in de afdeling der Werktuigbouwkunde (2) tot 1 februari 1975
49
Ir. F.A. Mulder Ir. F.A. Mulder werd op 10 september 1934 te Winschoten geboren. Na aan de Gemeentelijke h.b.s het B diploma behaald te hebben, begon hij de studie werktuigbouwkunde aan de T.H. Delft met als afstudeerrichting de Bedrijfskundige richting van de textieltechniek. In verband daarmee volgde hij gedurende een jaar de textielcursus aan de Hogere Textielschool in Tilburg. In 1963 volgde hij de cursus kwaliteitsanalyse bij de Stichting Kwaliteitsdienst in Rotterdam en in 1966 en 1967 de opleiding tot Organisatiekundige aan de Stichting Interacademiale Opleiding Organisatiekunde (S.I.O.O.), Rotterdam. Reeds in zijn studententijd was de heer Mulder actief op het gebied van de organisatie. Zo was hij in die tijd vice-praeses van de Ned. Studentenver. voor Wereldrechtsorde, lid van de redactie van Forum en voorzitter van zijn jaarc~ub van s.s.R. Delft. Om in zijn onderhoud te voorzien was hij in die tijd bovendien werkzaam als technisch tekenaar, vertaler en als reisleider. Van 1961 tot 1966 was ir. F.A. Mulder medewerker van het Adviesbureau voor Bedrijfsorganisatie Dr. D Horringa N.V. in Den Haag (thans in Bilthoven). Van 1966 tot 1967 was hij daarnaast part-time docent organisatieleer aan het Nutsseminarium voor Pedagogiek in Amsterdam. Van 1966 tot 1968 was hij hoofd Organisatie en Personeelsbeleid bij de Kon. Papierenfabriek van Gelder en Zonen, vestiging Wapenveld. Tegenwoordig geeft hij onderwijs bij de Stichting Kwaliteitsdienst en colleges aan het s.I.o.o. en de Technische Hogeschool Twente. Ir. F.A. Mulder is waarnemend voorzitter van de vakgroep Organisatiekunde en lid van de Onderwijscommissie van de afdeling der Bedrijfskunde. Van zijn hand verscheen een aantal artikelen in vaktijdschriften. Binnenkort zal van hem een boek over kwaliteitsbeheer verschijnen. Zijn benoeming tot lector in de bedrijfskunde, in de produktie organisatie, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 46 van 8 maart 1975.
50
ONDERWIJS In de jaren 1973-1974 en 1974-1975 vond een verdere uitbouw plaats van het onderwijs van de afdeling der Bedrijfskunde. Het aantal studenten bedroeg in het cursusjaar 73/74 640, waarvan 100 eerstejaars, terwijl in dat jaar 52 bedrijfskundige ingenieurs afstudeerden. In het cursusjaar 74/75 was het aantal studenten 667, waarvan 122 eerstejaars. In dat jaar haalden 63 studenten hun ingenieursdiploma. Aan het einde van dit jaar waren totaal 240 bedrijfskundige ingenieurs in Eindhoven afgestudeerd. Uit het feit dat zij geen moeilijkheden ondervonden met het vinden van een plaats in de maatschappij, mag worden geconcludeerd, dat aan deze ingenieurs een duidelijke b~hoefte bestaat. De grote toeloop van studenten, die ook aanhield in het studiejaar 74/75, stelde grote eisen aan de leden van de vaste staf die steeds zwaarder werden belast doordat een groeiend aantal studenten uit ~erdere studiejaren de eindfase bereikten. De samenwerking met bedrijven en organisaties die van zo groot belang is voor het praktisch werk en het afstudeerwerk in de studiefase kon verder worden verbeterd wat mede een bijdrage leverde tot een beter begrip in de bedrijven en instellingen omtrent de specifieke kundigheden van bedrijfskundige ingenieurs. Gedurende de verslagperiode is het duidelijk geworden dat het aandeel dat het praktisch-projecten-onderzoek in het onderwijs speelt, van grote betekenis is voor deze studie, omdat hierdoor de student geconfronteerd wordt met het praktische bedrijfsleven. Een voortdurende uitbouw en bezinning op dit onderwijsdeel, vindt daarom plaats en te verwachten valt dat ook in de toekomst nog veranderingen zullen optreden die gebaseerd zullen zijn op nieuwe inzichten. Bij het onderwijs in de organisatiepsychologie is het zwaartepunt komen te liggen op de kennis van toepasbare psychologie. Het gaat niet in de eerste plaats om toegepaste psychologie, maar allereerst om het overdragen van zoveel algemeen psychologisch inzicht dat de toepasbaarheid in de praktijk beter kan worden beoordeeld. Mede in verband met een optimale motivatie wordt de theoretische introductie voortdurend geïllustreerd met praktische en actuele vraagstukken. Het onderwijs in de organisatiekunde is door het aanbieden van een aantal keuzevakken beter aangepast aan de behoeften van de praktijk waar juist in deze jaren een aantal zeer belangrijke en organisatorisch moeilijke problemen onstonden in verband met een naderende economische recessie. Hierdoor is een betere mogelijkheid geschapen voor specialisatie in door de student gezochte richtingen. Voorbeelden hiervan zijn de keuzecolleges reorganisatievraagstukken en ziekenhuiswetenschappen. Ook het onderwijs in de bedrijfseconomie gaf meer mogelijkheden om naast het verplichte deel, dat beoogt inzicht te geven in het economische bedrijfsmodel, door middel van een aantal keuzevakken de student in de gelegenheid te stellen zich in bepaalde gebieden te specialiseren. Het betreft in het bijzonder bedrijfssignalering, bedrijfscalculatie en marketing, onderdelen van de bedrijfseconomie waarmee de meer economisch geïnteresseerde bedrijfskundige ingenieur in zijn praktijk te maken krijgt.
51
Het onderwijs op het gebied der sociotechniek in de~e periode is zich van lieverlee meer gaan richten op de sociale aspecten dan op de technische aspecten van bedrijfskunde. Een toenemende specialisatie van sociale problematieken enerzijds en technische anderzijds heeft zich in de verslagperiode voorgedaan. Het onderwijs op het gebied der ontwikkelingssamenwerking werd in deze periode uitgebouwd, mede in verband met de toenemende interesse in deze problematiek op nationaal en internationaal niveau en de groeiende belangstelling van studenten hierin. In verband daarmede werd steun ontvangen vanuit de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen en van de K.H. Tilburg. In universitaire samenwerkingsprojecten op het gebied van onderwijs en onderzoek over ontwikkelingaproblematiek is door de betreffende vakgroep deelgenomen. ONDERZOEK Het onderzoek dat op het vakgebied der organisatiepsychologie in de verslagperiode ondernomen is, werd in de eerste plaatsbepaald door de daarvoor beschikbare mankracht die niet versnipperd kon worden. Bovendien dienden de studenten en afstudeerders daaraan hun medewerking te kunnen verlenen. Onderzoek op het gebied van de personeelpsychologie resulteerde in de volgende afstudeerverslagen: De Boo Tersteeq
Achtergronden voor subjectieve schattingen Manpowerplanning 1975
Reyers
Een methode voor functiewaardering en organisatievorming bij de Post, 1975
Coenen
Onderhoudsproblematiek
Met een groot opgezet onder~oek op het gebied der Ergonomie, m.n. de human-operator in meer of minder geautomatiseerde mens-machine-systemen werd een begin gemaakt. Het ligt in de bedoeling de eerste experimenten die hierop betrekking hebben in het voorjaar 1976 te doen plaatsv~nden. In de sector van de operations Research ging de aandacht uit naar de toepassing van methoden der O.R., de verdere opbouw van programmatuur en de bestudering van het nut van regeltechniek en systeembenadering daarbij. In samenwerking met de onderafdeling der Wiskunde zijn plannen opgesteld voor gezamenlijk onderzoek naar data-bases. De toepassingsmogelijkheden voor de methoden der O.R. binnen ziekenhuizen zijn volop in studie. Onderzoek op het gebied der organisatiekunde had betrekking op de ontwikkeling van de organisatietheorie en de toepassingen daarvan. Globaal vindt dit onderzoek plaats in een drietal gebieden, te weten: de systeem-theoretische benadering van organisatorische vraagstukken, een onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van de organisatiekundige methoden in de gezondheidszorg en een onder~oek naar de organisatorische aspecten van bestuurlijke vraagstukken op het niveau van de lagere overheid.
52
Op bedrijfseconomisch gebied is een aantal onderzoeksprojecten vastgesteld waarin verkennend onderzoek gedaan wordt, dat in de komende jaren gecontinueerd zal worden. Deze projecten zijn: de studie van bedrijfsinformatiesystemen; de toepassing van matrix-algebra en input/output-analyse bij bedrijfsadministraties en calculaties; de studie van marketing-modellen; de toepassing van lineaire programmering bij kostencalculaties; de projectkosting in de bouwnijverheid en de financieeleconomische planningsmiddellange termijn.
Het belangrijkste onderaoek dat gedurende de jaren 1973/1974 in het vakgebied sociotechniek heeft plaatsgevonden op het gebied der sociale aspecten, resulteerde in een proefschrift van dr. A.H. van der zwaan, getiteld 'Leveren en laten leveren'. In de periode is een aanzet gegeven voor een aantal onderzoekingen in ontwikkelingsgebieden.
53
PUBLIKATIES Daniëls, M.J.M. Agt, J.A.M. van
Beer, c. de
Bijscholing ten behoeve van interdisciplinair project-onderwijs. Onder redactie van drs. W.H.A. Renders. In: Tijd voor bijscholing, W.Renders ed., 's-Hertogenbosch, 1973 Human factors in Production Engineering, in • Relation to Education and Training. Annals of the CIRP 22 (1973), 189-90 Teknologi Pemeliharaan Mesin Parkakas Institut Teknologi Bandung 1974, Departamen Mesin Human Factors in production engineering, in relation with education and Training, c.I.R.P. Annals, vol. 22/2 1973 problems in Designing Integrated Manufacturing Systems for Batch Production Proceedings of the International Conference on Production Engineering, Tokyo 1974
Beer, c. de Verkoeijen, G.
Using a minicomputer to up-grade operatorcontrol of a complex process. C.I.R.P. Annals, Vol. 23/1 1974
Jackson, M.a. Beer, c. de
Eighteenth Century Gunfounding, David and Charles, Devon, 1974
Blox, J.Th.H.M. Theeuwes, J.A.M.
Kostenbeheersing in ziekenhuizen, Acta Hospitalia Leuven ~' (1975) no. 2
Botter, c.
Physical Distribution & Material Managementbeleid. Tijdschrift voor effectief directiebeleid 43, (1973), 388-91 Physical Distribution en/of Material Management Organisaties. Tijdschrift voor effectief directiebeleid 44, (1974) , juni Industrie en Organisatie: een verkenningstocht. Kluwer, Deventer, 1974
Daniëls, M.J.M.
De mensen in de organisatie. Mars in Cathedra 20 (1973)
Daniëls, M.J.M. Sandt, M.A.J. van de
De opleiding tot beroepsofficier Kl en KLu, Militaire en wetenschappelijke aspecten. Mars in Cathedra 20 (1973)
54
DaniëlSt M.J.M. Sandt, M.A.J. van de
Military training and academie studies at a Military Academy. In: Singleton, Spurgeon (eds.), Measurement of human resources, London, 1975
Daniëls, M.J .M. Agt, J.A.M. van
Bijscholing ten behoeve van interdisciplinair proje.ct-onderwijs. In: Tijd voor Bijscholing, w. Renders ed., 's-Hertogenbosch, 1973
Daniëls, M.J.M. Bronckhorst, B. van Mulder, H.F.
Nieuwe Technologieën, Invloed op mens en organisatie, Stenfert Kroese, Leiden, 1974
Gerwen, R. van
Groepentechnologie. Metaalbewe:tking i!_ nr. 15
( 1974)
Gruijthuijsen, J.C.L.M.P.Conversational Production Planning. Kroep, L.H. Manufacturing systems .! (1975) nr. 2 Hart, H.W.C. van der
Marketing zonder winstoogmerk. Intermediair 9 ( 1973) nr. 32 Inkoop, marketing en marktonderzoek. Inkoop (1974) nr. 9
.!.!
De marketing van industriële produkten. Klimaatbeheersing, oktober 1975 Het koopgedrag van industriële afnemers. Tijdschrift voor Marketing, oktober/november 1975 Kerbosch, J.A.G.M. Sierenberg, R.W.
Discrete simulatie met behulp van Algol, Fortran (en) PL/1, Samson. Alphen a/d Rhijn, 1973
Kragt, H. Landeweerd, J.A.
Mentale vaardigheden in de procesindustrie. In: Arbeids- en Organisatiepsychologie, Drenth, P.J.D. e.a. (red.). Kluwer, Deventer, 1973
Kragt, H. Landeweerd J.A. Leeuw, A.C.J. de
On the Concept of 'Mental model' in the Human Control of Production Systems. Manufacturing Systems l (1973) nr. 1
Kramer, N.J.T.A. Smit, J. de
Systeemdenken, Leiden, 1974
Kramer, N.J.T.A.
Systee~Iltheorie voor Bedrijfskunde.= fundament of drijfzand? Bedrijfskunde Aktueel, vol. 1975, no. 1, februari 1975
Meettheoretische overwegingen bij het opstellen en beoordelen van een model. De Ingenieur R.L. Ackoff, on Purposeful systems. Maart 1974. Uitgave liS/Systeemgroep Nederland
55
Kuiper, J.
Kostprijsberekening. Metaalbewerking (1973), 450-453
Inte~rale
38 Leeuw, A.C.J. de
Grondslagen van de systeemleer, Intermediair 9 (1973), nr. 12
Leeuw, A.C.J. de Boon, s.o. e.a.
De opleiding 'Bedrijfskunde' op academisch niveau. Arbeidskundig Tijdschrift 22 (1973~ 196-203
Mercx, R.J.M.
Hoe beheersen we de ziekenhuiskosten? Het ziekenhuis 3 (1973), 378-79
Mur-Veeman, I. Sommer, J.H.
Solliciteren hoe doe ik dat? Wetenschappelijk Uitg. B.V. Amsterdam, 1973
Mur-Veeman, I.
Leiderschap, communicatie en werkklimaat in de verpleegsector. Tijdschrift voor ziekenverpleging. 8 oktober 1974, nr. 34
Schouten, J.
Planning en produktiebeheersing organisatiepsychologisch bezien. Personeelsbeleid~ (1973) nr. 6 Planning en produktiebeheersing organisatiepsychologisch bezien. Tijdschrift voor effectief directiebeleid 43 (1973), 198-204 Vrijheid in het werk: over organisatiestr~ctuur en het welzijn van produktiewerkers. Boom, Meppel, 1974 Vrijheid in het werk. Intermediair
~
(1974) nr.29
Schouten, J. Rosielle, c. Paulussen, M.,e.a.
Assertiviteit, OOG Pers, Eindhoven, 1974
Sitter, L.U. de
A System Theoretical Paradigm of Social Interaction: Towards a New Approach to Qualitative System Dynamica. Annals of Systems Research ~ (1973) 109-40 The End of Sociology. Sociologische Gids 20 ( 1973) 1 387-93 Sociotechniek. Mens en Onderneming 65-83
56
~
( 1974)
looioteGhniak 21 aantekeninqen bij een socio..abniach model van een produktiesysteem. Mens . ea onderaeainq 28 (1974), 163-76 Sitter, L.u. de (red) Allegro J. T. Gerwen, R. van Können, E.E.,e.a.
.'
-
'leahaolo;ie en Orqanisatie. Samson. Alphen a/d lbija
Sitter, L.• u. de Heij, P.
•Sociot:echnJ.ak 61 een sociotechnische analyse van ADeidst4ken. iens en Onäerneminq ~ (1975) ,133
Tilanus, c.a. Gerhardt, c.
Da8 Jnapaack•Prdblem, Anmerkunqen und Erweiterungen. fl'oceedift9s in Operations Research 2, ed.H.Jacob •·•·. Pbr-ica, w.lrzburq, 1973 -
Tilanus,
c.a.
Wijngaard, J.
•uurift9 Oper:atinq Efficiency. Operational -.earch Quarterly 26 ( 1975), 63-69
-
ltationary Markovian Decision Problems: discrete U., qenar:al state space. De Witte, Eindhoven 1975
Theeuwes, J.A.M. Tilanus, c.a.
De~eaultatenanalyse
naar causale relatie.
-..Adblad voor accountancy en bedrijfshuishoud(1973), 14-26 leD kritische evaluatie van het sociotechnisch kun4a 47
Zwaan, A.H. van dllr
.,.teeaonaerzoek. In• Arbeide- en Organisatiepayctlolo;ie1 Dr:enth, P.J.O. e.d. (red.). Kluwer Deventer, 1973 Leveren en laten leveren: een sociotechnische systeemanalyse in de produktiebeheersinq. Universitaire Pers, Rotterdam, 1973 Zwaan, A.H. van der Vermeulen, A.A.
SocioteChniek 3, een sociotechnische systeembeschrijvinq van-de produktiebeheersinq op afdelinganJ.veau.Mens en Onderneming 28 ( 1974) ,261-85
Zwaan, A.H. van der Vermeulen, A.A.
SociotechnJ.ek 4 onderzoeksmethoden inzake de proèluktiebesturinq. Mens en Onderneming ~ (1974), 342-69
Smets 1 P.
Elzinqa, E. zwaan, A.H. van 4el'
Tbe sociotechnical systems approach: A cri tic al BValuation. International Journal of Production aeaearch .!! (1975), 149-63 Interne conjunctuur en een intern machtsproces. Mens en Onderneming ~ <1975) , 260-88
57
Onderafdeling der Wisleunde
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
dr. S.T.M. Ackermans dr. J.B. Alblas dr. J.F. Benders dr. J. Boers ma dr. N.G. de Bruijn dr. R. Doornbos dr.ir.M.L.J. Hautus dr. J • H. van Lint dr. R.J. Lunbeck dr. w. Peremans dr. J.J. Se i del dr. G.W. Veltkamp dr. J. Wessels
1972 1958 1964 1967 1960 1967 1974 1959 1969 1958 1957 1960 1973
wiskunde mechanica wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde
(1)
Buitengewone hoogleraren dr. dr. dr. dr.
C.J. Bouwkamp E.W. Dijkstra F.E.J. Kruseman Aretz G.R. Veldkamp
1958 1973 (2) 1971 1973 (3)
toegepaste wiskunde wiskunde informatica wiskunde
1974 1970 1968 1972 1973
wiskunde wiskunde wiskunde wiskunde kansrekening en statistiek
Lectoren dr. P.L. Cijsouw dr. w. van der Meiden dr.ir. F. Schurer dr. F.H. Simons dr. F.W. Steutel
(1) buitengewoon hoogleraar van 1963 tot 1965 (2) gewoon hoogleraar van 1962 tot 1973 (3) gewoon hoogleraar van 1963 tot 1973
61
Dr. F.W. Steutel Dr. F.W. Steutel werd op 17 november 1931 te Tubbergen geboren. In 1951 behaalde hij het gymnasium-B diploma. In 1961 legde hij het doctoraal examen af aan de Universiteit van Amsterdam, voor wiskunde, statistiek en sterrekunde. Van 1961 tot 1964 was hij wetenschappelijk medewerker van de Statistische afdeling van het Mathematisch Centrum te Amsterdam, Sinds 1964 is de heer Steutel wetenschappelijk (hoofd)medewerker in de (onder)afdeling der Toegepaste Wiskunde van de T.H. Twente. In het cursusjaar 1969/1970 was hij 'visiting assistant professor' aan de universiteit van Texas (Austin, U.S.A.). In 1970 en 1972 was hij voor korte periode als 'Research Fellow' verbonden aan de Universiteit van Roehester (N.Y., u.s,A.), waar hij onderzoek verrichte samen met prof. J. Keilson. De heer Steutel prom~veerde op 20 januari 1971 aan de Universiteit van Amsterdam op een proefschrift getiteld: 'Preservation of infinite divisibility under mixing, and related topics'. Zijn promotor was prof.dr. J.Th. Runnenburg. Hij publiceerde eenvijfentwintigtalartikelen en rapporten, merendeels op het terrein van de kansrekening. Zijn benoeming tot lector in de wiskunde geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 37 van 21 juli 1973.
62
Dr.
~.L.
Cijsouw
Leendert Cijsouw werd op 9 juli 1942 in Haarlem geboren. Na aan het coornhertlyceum aldaar het diploma h.b.s.-B te hebben behaald studeerde hij wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1967 slaagde hij daar cum laude voor het doctoraal examen. In 1972 promoveerde hij bij dr.R. Tijdeman op een proefschrift, getitelQ 'Transcedence measures'. Van 1964 tot 1967 was de heer Cijsouw kandidaatsassistent bij wijlen prof.dr. J. Popken. Hierna bleef hij als wetenschappelijk medewerker werkzaam bij de Universiteit van Amsterdam, eerst aan het Laboratorium voor Chemische Technologie, daarna aan het Instituut voor ~ropaeudeutische Wiskunde. In de zomer van 1973 heeft dr. Cijsouw deelgenomen aar. het Summer Research Institute in Number Theory aan de University of Michigan in Ann Arbor (U.S.A.). Van zijn hand verscheen, naast zijn proefschrift, een aantal artikelen, syllabi en rapporten. Ook heeft hij voordrachten gehouden op nationale en internationale bijeenkomsten. ~ieter
Zijn benoeming tot lector in de wiskunde geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 29 van 9 april 1974.
63
1973 - 1974 ONDERWIJS Het algemeen wiskundig onderwijs De onderafdeling draagt de zorg voor het algemeen onderwijs in de en de theoretische mechanica ten behoeve van alle afdelingen van de Technische Hogeschool. Dit betreft allereerst de voor elke student verplichte wiskundevakken, gegevens in de eerste vijf semesters van het studieprogramma. De Groep Basisonderwijs coördineert de desbetreffende colleges, instructies en oefeningen en verzorgt de daarbij behorende syllabi en opgavenverzamelingen. Ten behoeve van het basisonderwijs werd in de verslagperiode 60 semesteruur college gegeven. Er waren 18 eerstejaars-groepen van gemiddeld 30 studenten per groep. Behoudens voor de afdeling der Bouwkunde werd per eerstejaars-groep wekelijks een instructiemiddag en een oefenmiddag verzorgd. Tevens werd in het najaarssemester een herhalingsinstructie Wiskunde 20 en in het voorjaarssemester een herhalingsinstructie Wiskunde verzorgd. Voorts waren er in het najaarssemester 1973 elf groepen voor Wiskunde 30/39, drie groepen voor ''liskunde 37, twee groepen voor Wiskunde 31 en drie groepen voor Wiskunde 50. In het voorjaarssemester 1974 waren er elf groepen voor Wiskunde 49, zeven groepen voor Wiskunde 40 ~n twee groepen voor Wiskunde 41. In de regel werd voor tweedejaars-groepen wekelijks een instructiemiddag verzorgd. Ten behoeve van werkstudenten werden avondinstructies georganiseerd in eerste- en tweedejaars-wiskundevakken. Met ingang van januari 1974 werd de tentamenzitting Wiskunde 40/49 gesplitst in twee aparte zittingen van ieder twee uur. De commissie B-74, die als opdracht had de aanpassing van het eerstejaarswiskundeonderwijs aan het gewijzigde leerplan van het v.1~.o., rondde haar werkzaamheden af. Hierbij aansluitend verzorgde de commissie C-74 een nieuwe vraagstukkenverzameling. De Commissie B-75, met als taak de aanpassing van het tweedejaars-wiskundeonderwijs, begon in het verslagjaar haar werkzaamheden. Naast het basisonderwijs worden in het kader van het service-onderwijs wiskundecolleges van meer specialistische aard verzorgd, die studenten van andere afdelingen als verplicht vak of als keuzevak in hun kandidaats- of ingenieursprogramma opnemen. Deze colleges liggen o.a. op het gebied van de discrete wiskunde, numerieke wiskunde, theoretische mechanica, statistiek, stochastiek en methoden van de operations research, informatica, mathematische fysica en vakdidactiek. Evenals de voorgaande jaren was de balangstelling van a.s. ingenieurs van alle studierichtingen voor het verkrijgen van de eerstegraads-lesbevoegdheid in de wiskunde groot. De onderwijsbelasting van de colleges Didactiek van de wiskunde en Verzamelingenleer en de begeleiding van de hospiteerstages vergde dan ook, benevens de tijd van de betreffende hoogleraar, de volledige inzet van twee medewerkers.
~~iskunde
De studierichting wiskundig ingenieur Het studieprogramma van de opleiding tot wiskundig ingenieur werd in het
64
onderhavige verslagjaar niet wezenlijk gewijzigd. Het wiskunde-practicum, in het vorige jaar J::1Start als niem1e ·.ri~ ze ·ye.tl begeleiding van de eerstejaarsstudenten, heeft zijn vruchten afgeworpen in de vorm van een groter percentage studenten dat binnen de gestelde tijd de wiskunde vakken wist af te leggen. Deze vorm van begeleiding werd in de verslagperiode nu ook voor tweedejaarsstudenten geëffectueerd. De intensiteit van de begeleiding was daarbij wel minder dan ;sdurende het eerste jaar. Het tweedejaars-wiskunde-practicum vond gedurende twee middagen plaats en verving de oefeningen van de vakken Wiskunde 30, Wiskunde 40 en Algebra en analyse II·en III, waarbij er maandelijks een toets plaatsvond. Het inleveren van 'huiswerk' geschiedde op bescheiden schaal (enkele opgaven per week}. De ontwikkeling van een modellenpracticum maakte goede vorderingen, zodat het zich laat aanzien dat hiermee in het volgende studiejaar een aanvang gemaakt kan worden. Het natuurkunde-practicum in het tweede studiejaar bleef gehandhaafd, evenals de verplichte keuze van een aantal vakken op het gebied van de wijsbegeerte en maatschappijwetenschappen. Het diploma wiskundig ingenieur werd verleend aan 13 studenten, waarvan 2 met het judicium 'met lof'. Deze aantallen brachten het totaal van de Eindhovense wiskundig ingenieurs op 86K) en het aantal verleende judicia 'met lof' op 12. Van de 13 nieuwe wiskundig ingenieurs behaalden 4 de onderwijsbevoegdheid wiskunde. Het totale aantal wiskundestudenten in het studiejaar 1973/1974 bedroeg 205, waarvan 50 in dit studiejaar voor het eerst werden ingeschreven. Daarnaast volgden 25 docenten van diverse instellingGn van hoger beroepsonderwijs een viertal door de onderafdeling verzorgde colleges met bijbehorende oefeningen; deze activiteiten vonden plaats in het kader van een door het Instituut Ontwikkeling Wiskunde Onderwijs te Utrecht georganiseerde bevoegdheidscursus 'Automatisering van de informatieverwerking'. Op 16 en 17 november 1973 werd in Sint Michielsgestel een kennismakingsweekend georganiseerd ter verdieping van de contacten tussen alle leden van de onderafdeling met speciale aandacht voor de eerstejaarsstudenten. Aan dit weekend werd deelgenomen door 72 studenten en 18 medewerkers van de onderafdeling. De discussies over vorm en inhoud van de studie, wetenschap en maatschappij en studiefinanciering werden afgewisseld met sport en informele gedachtenwisseling. ONDERZOEK Studiegroep Approximatietheorie De groep heeft ondermeer publikaties bestudeerd van Ferguson, LorentzZeller, Meir-Sharma en Schoenberg, betrekking hebbende op zg. HermiteBirkhoff interpolatieproblemen. Daarnaast is een begin gemaakt met de samenstelling van een bibliografie op dit gebied,
K)
Na aanbrenging van een correctie op eerder gemaakte tellingen.
65
een en ander in samenwerking met de afdelingsbibliothecaris, ir. P.L.J. van Rooij. Studiegroep Combinatoriek Gedurende het eerste semester werd het werk aan de Lecture Notes voortgezet. Inmiddels is het boek verschenen (Springer Lecture Notes 382). In het tweede semester werden diverse problemen aan de orde gesteld, waaraan onderzoek door de groep nog voortduurt, te weten: 1. Bijna affine vlakken (H, Wilbrink) 2. Een vermoeden van Cameron (H.C.A. van Tilborg) 3. Equidistant codes (A.W.J. Kolen, J.H. van Lint) 4. Transversalen in Latijnse vierkanten (H.J.L. Kamps, K.A. Post). Een tweetal vragen van prof. Schalkwijk werd door de groep bekeken. Eén leidde tot een kort direct antwoord. De andere vraag werd door dr. K.A. Post uitgewerkt tot een T.H.E.-rapport. Het werk van H. Wilbrink (met J. v.d. Schoot) leidde tot een publikatie(aangeboden). Studiegroep Logica De groep heeft de bestudering van het boek 'Mathematica! logic' van J.R. Shoenfield voortgezet. Studiegroep Maattheorie In wekelijkse bijeenkomsten werd aan de hand van het boek 'Probability' van L. Breiman aandacht geschonken aan de maattheoretische aspecten van de waarschijnlijkheidsrekening. Studiegroep Globale Analyse Sinds januari 1974 komt de studiegroep Globale Analyse wekelijks bijeen. De groep heeft zich beziggehouden met dynamische systemen, voornamelijk aan de hand van publikaties van Smale. Studiegroep Stochastische Processen en Stochastische Beslissingstheorie De groep heeft een aantal hoofdstukken van het boek 'Applied probability roodels with optimizations' van S.M. Ross doorgewerkt. Bovendien kwamen, naar aanleiding van recent verschenen artikelen en resultaten van binnen de groep verricht onderzoek, de volgende onderwerpen aan de orde: 1. optimaal stoppen van Markov ketens; 2. successieve approximatiemethoden voor Markov beslissingsprocessen; 3. wachtrijproblemen.
66
Groep Mechanica De groep hield zich bezig met mechanische problemen, waarbij een aanzienlijk mathematisch apparaat werd toegepast. Onderzoek werd verricht over de volgende onderwerpen: contactproblemen, thermo-electromagneto-elastische interacties, knik van magneta-elastische platen, toepassing van integraaltransformaties, golven in een elastisch medium onder invloed vaa een bewegende belasting, grondslagen van de stabiliteitstheorie, stabiliteit van dunwandige balken. Verder bestonden er contacten met de groepen Technische Mechanica, Produktietechnologie, Aandrijftechniek en verbrandingsmotoren en Verveerstechniekvan de afdeling der Werktuigbouwkunde, met de groep Theoretische Natuurkunde van de afdeling der Technische Natuurkunde en met de groep Directe Omzetting van de afdeling der Electrotechniek, terwijl er buiten de T.H.E. contacten waren met enkele bedrijven. Aan afstudeerders van de afdeling der Werktuigbouwkunde werden op informele wijze geregeld adviezen verstrekt. Groep Numerieke Wiskunde en Numerieke Service Het wetenschappelijk onderzoek in de volgende onderwerpen werd gecontinueerd: matrixtheorie, approximatie met behulp van splines, numeriek stabiele realisatie algorithmen in de systeemtheorie, singuliere storingsrekening voor elliptische problemen, Filon integratie, Stefan problemen, niet periodieke Laméfuncties en separatie van golfvergelijking in elliptische kegelcoördinaties. Het onderzoek van ir. J.K.M. Jansen aan de ontwikkeling van satellietantennes werd samen met dr. M.E.J. Jeuken, afd. E, verricht t.b.v. een ESTEC-contract. De numerieke service bestond uit advies bij numeriek werk, bij de verwerking van ALGOL-programma's en het behandelen van numerieke problemen van medewerkers van de afdelingen van de Technische Hogeschool. Van enige omvang was het werk dat verricht werd ten behoeve van onder andere de groepen Vaste Stof, Electromechanica, Directe Omzetting, Telecommunicatie, Hoge Spanningen en Hoge Stromen, Wiskunde, Bouwkunde Vakgroep III. Ten behoeve van het Rekencentrum werd medewerking verleend aan de ontwikkeling van de plotmachine en werden enkele numerieke procedures toegevoegd aan de procedure-bibliotheek. Verder werd de informatiekamer, speciaal voor problemen bij het programmeren in ALGOL, bemand. Groep Informatica Het in ontwikkeling zijnde systeem voor de uitvoering van technischmechanische berekeningen met behulp van de B 6700 werd in eerste aanleg operationeel gemaakt. Op grond van de opgedane ervaringen worden nog kleine veranderingen aangebracht. De gedetailleerde rapportage van het werk is in voorbereiding, zodat verwacht wordt dat omstreeks de zomer van 1975 de eerste fase van het project afgesloten kan worden.
67
Er is een begin gemaakt met de bestudering van fundamentele datastructuren als basis voor het oplossen van problemen betreffende bestandsorganisatie en massale gegevensverwerking, met name is het onderzoek tot nu toe vooral gericht geweest op normalisatie van relaties. Groep Fundamentele Programmering Op onderzoekgebied heeft een van de medewerkers zich verdiept in de linguistische consequenties van'het programmeren voor machines met een ultra-hoge graad van gelijktijdigheid. De groep als geheel heeft zich beziggehouden met de ontwikkeling van een calculus voor de afleiding van non-deterministische programma's. Voortvloeiend hieruit is een aanvang gemaakt met het speurwerk naar een methodologie voor het betrouwbaar ontwerpen van systemen waarin activiteiten gedistribueerd kunnen plaatsvinden. Een derde terrein betrof het onderzoek naar de kwetsbaarheid van rekenprocessen.
Groep Kansrekening, Statistiek en Operations Research Op het gebied van de statistiek werd service verleend ondermeer op technisch en medisch gebied aan vele instanties binnen en buiten de Technische Hogeschool. Onder andere werd hulp verleend buiten de Technische Hogeschool aan Verpleegtehuis Dommelhoef, Catharinaziekenhuis, St.-Josephziekenhuis, Dr.Van Spanje-Kliniek en Nationale Nederlanden. Binnen de T.H.E. werd behalve aan kleinere consulten veel tijd besteed ten behoeve van een promovendus van de afdeling der Scheikundige Technologie, die gepromoveerd is op een proefschrift getiteld 'Kinematica van dehydrogenatie van ethylbenzine boven unariumoxide dat katalisatoren bevat'. Ook werd service verleend ten behoeve van de commissie Wetenschapsbeoefening van de afdeling der Natuurkunde. De service op het gebied van de stochastische processen en beslissingstheorie vond, wat de grotere projecten betreft, plaats in het kader van afstudeerwerk. De gebieden waarop in dit kader gewerkt werd waren: produktieplanning in een multi-echelon-produktiesysteem, wachtrijproblemen in computers en het dynamisch gedrag van een personeelsformatie. Op het gebied van de operations research werd service verleend aan talrijke studenten, benevens aan een aantal medewerkers, ook van andere afdelingen. Op het gebied van de kansrekening werd onderzoek verricht aan oneindige deelbaarheid in een en meer variabelen, eindige deelbaarheid, zwakke convergentie van maten en entropietheorie. Tevens nam een aantal leden deel aan de Breimanclub. Steutel trad op als lid van een promotiecommissie in Leiden. Het onderzoek op het gebied van de statistiek vond plaats op de volgende gebieden: simultane uitspraken, gemengde modellen Varan, niet lineaire regressie, meerdimensionale afhankelijkheidstabellen en statistische beslissingstheorie. Op het gebied van de stochastische processen werd onderzoek verricht met
68
betrekking tot: analyse van Markcv-beslissingsprocessen met niet-eindige toestands- en beslissingsruimten, analyse van speciale Hilbertproblemen voor oplossen van wachttijd- en vervangingsproblemen, successieve approximatiemethoden voor Markcv-beslissingsproblemen (zowel verdisconteerd als met gemiddelde kosten), optimaal stoppen en dynamische programmering in Markov-spelen. Reeds bestaand onderzoek op het gebied van de operations research werd voortgezet, aangepast aan gewijzigde inzichten en nieuwe mogelijkheden. Onderzoek werd verricht naar numerieke oplossingsmethoden voor problemen van optimale besturing en naar algorithmen voor de oplossing van niet lineaire minimaliseringsproblemen met nevenvoorwaarden. Het eerste van deze onderzoeken hield verband met het medewerken aan de werkgroep Optimaliseringsmetheden van het project 'Globale Dynamica' o.l.v. prof.ir. o. Rademaker (afd. N), dat gericht is op de analyse van systeemtheoretische aspecten van de wereldmodellen van Forrester en anderen (Club van Rome). Op het gebied van de geheeltallige programmering werden naast de groepentheoretische methoden de methoden met gegeneraliseerde Lagrangemultiplicatoren bestudeerd. Tenslotte vond bestudering plaats van grote lineaire en niet-lineaire optimaliseringsproblemen van speciale structuur. Op het gebied van de programmatuur binnen de groep werd onderzoek gedaan ten aanzien van de voortgezette aanpassing van bestaande programma's aan het gebruik op de Burroughs, alsmede ten aanzien van de ontwikkeling van nieuwe programma's voor niet-lineaire programmering en optimale besturing. Project Automath Het project Automath heeft tot doel een taal te maken waarin wiskunde geschreven kan worden en waarvan de teksten machinaal kunnen worden gecontroleerd. Het project wordt voor een belangrijk deel door de Nederlandse Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek (Z.W.O.) gesubsidieerd. De leiding berustte bij prof.dr. N.G. de Bruin, medewerkers waren drs. L.S. van Benthem Jutting (T.H.E.), drs. A. Kornaat (Z.W.O., per 1-1-1974), dr. R.P. Nederpelt (T.H.E.), ir. D.T. van Daalen (Z.W.O.), ir. I. Zandleven (Z.W.O.) en dr.J.I. Zucker (Z.W.O., per 1-11-1973), voorts programmeur J.B. Jonker (Z.W.O.) en secretaresse mevr. H.J.M. Helden-Verdiessen (Z.W.O.). Het onderzoek heeft zich in de verslagperiode beziggehouden met: - Taaltheorie: problemen van eenduidige normalisatie, sterke normalisatie en geslotenheid zijn nagenoeg geheel opgelost, zowel voor AUTOMATH als voor Z~Jn nog iets bruikbaarder extensie AUT-QE. Vertaling van bestaande teksten in AUT-QE; van de vijf hoofdstukken van Landau's boek 'Grundlagen der Analysis' zijn er nu drie geheel gereed. Machinale verificatie; doordat de T.H.E. de computer EL-XS verving door een Burroughs B6700 werden aanzienlijke verbeteringen in het conversationeel systeem mogelijk gemaakt. Bovendien werd gewerkt aan een ontwerp voor geheugenbeheer van grote hoeveelheden AUTOMATH-tekst en een nieuwe taalverificator (tekstverifiërend programma), geschikt voor een ruime klasse van AUTOMATH-talen en supertalen, gebaseerd op naamvrije getypeerde lambda-calculus. Supertaal AUT-PI; hierin werden teksten geschreven waarin op moderne wijze de elementaire analyse wordt ontwikkeld. Wiskundige teksten; verschillende teksten werden geschreven, sommige
69
van zeer geavanceerde wiskundige aard, o.a. een bewijs voor de zg. welordening van willekeurige verzamelingen, gebaseerd op het lemma van Zorn. Dit werk heeft de bedoeling om vaak voorkomende moeizame redeneerschema's te leren isoleren, en eventueel tot een standaardrepertoire van zulke schema's te komen. - Ontwikkeling van een systeem om in één AUTOMATH-tekst de volgende zaken te verenigen en daardoor hun onderlinge relaties geheel automatisch verifieerbaar te maken: (i) wiskundig materiaal, (ii) syntax en semantiek van een ALGOL-achtige programmeertaal, (iii) specifieke ALGOL-programma's en semantische wiskundige uitspraken daarover (bv.: hier is een programma dat de G.G.D. berekent in overeenstemming met de definitie uit de wiskundige tekst). Met betrekking tot het project AUTOMATH vond een aantal externe contacten plaats. De heren Zandleven en van Benthem Jutting vergezelden de project leider bij een APL-symposium in Orsay. Uitvloeisel hiervan is dat de groep werd uitgenodigd uitvoerige mededelingen over het AUTOMATH-project voor het symposiumboek te schrijven. Deze zullen bestaan uit een projectoverzicht gegeven door de projectleider, een overzicht over taaldef1nitie en taaltheorie door D. van Daalen, een beschrijving van de verificator door I. Zandleven en als voorbeeld een stuk tekst bewerkt door L.S. Van Benthem Jutting. De heren Zucker en Van Daalen woonden in augustus 1974 een summerschool en colloquium van de Association of Symbolic Logic bij in Kiel. Van Daalen hield een voordracht over het project en ondervond veel belangstelling. R.P. Nederpelt hield een soortgelijke voordracht op het mathematische Balkancongres (Belgrado, juli 1974). De heer D. Leivant, een logicus verbonden aan het Mathematisch Centrum te Amsterdam, nam vele malen deel aan besprekingen van de groep in Eindhoven. Groep O.P. Lossers Dit was het tiende jaar dat O.P. Lossers zich bezighield met het oplossen van de vraagstukken, die .in de problem sectien van verscheidene internationale tijdschriften staan. De groep heeft dit jaar qua samenstelling een lichte uitbreiding ondergaan, vooral door de komst van nieuwe stafleden. Opgelost zijn 33 elementary en 17 advanced problems uit de American Mathematical Monthly, 6 opgaven uit de Siam Review, 7 uit de Elemente der Mathematik, 2 uit de Canadian Mathematical Bulletin en 1 uit de Fibonacci QUarterly.
70
1974 - 1975 ONDERWIJS Het algemeen wiskundig onderwijs De onderafdeling draagt de zorg voor het algemeen onderwijs in de wiskunde en de theoretische mechanica ten behoeve van alle afdelingen van de Technische Hogeschool. Dit betreft allereerst de voor elke student verplichte wiskundevakken, gegeven in de eerste vijf semesters van het studieprogramma. De groep Basisonderwijs coördineert de desbetreffende colleges, instructies en oefeningen en verzorgt de daarbij behorende syllabi, opgavenverzamelingen en tentamens. Ten behoeve van het basisonderwijs werd in de verslagperiode 64 semesteruur college gegeven. Er waren 21 eerstejaars-groepen, waarvoor wekelijks een instructiemiddag en een oefenmiddag werd verzorgd {voor de vier bouwkundegroepen een middag per week). Tevens werd in het najaarssemester een herhalingsinstructie Wiskunde 20 (oude stijl) en in het voorjaarssemester een herhalingsinstructie Wiskunde 10 (nieuwe stijl) verzorgd. Voorts waren er in het najaarssemester 1974 zeven groepen voor Wiskunde 30/39, drie groepen voor Wiskunde 37, twee groepen voor Wiskunde 31 en drie groepen voor Wiskunde 50. In het voorjaarssemester 1975 waren er vijf groepen voor Wiskunde 49, zes groepen voor Wiskunde 40 en een voor Wiskunde 41. In de regel werd voor tweedejaars-groepen wekelijks een instructiemiddag verzorgd. Ten behoeve van werkstudenten werden avondinstructies georganiseerd in eerste- en tweedejaars-wiskundevakken. Het eerstejaars-wiskunde-onderwijs werd dit jaar gedoceerd volgens een nieuw programma, aangepast aan het gewijzigd leerplan van het v.w.o., Met betrekking tot de nieuwe syllabus van Wiskunde 10 en Wiskunde 20 werd wekelijks overlegd tussen de docenten en de betrokken medewerkers. De tentamens Wiskunde 10,17,20 en 27 werden zowel volgens het oude als het nieuwe programma afgenoemen. De commissie B-75, met als taak de aanpassing van het tweedejaars-wiskundeonderwijs rondde haar werkzaamheden af. Naast basisendenrijs \'lorden in het kader van het service-onderwijs '.Jiskun'lecolleges van meer specialistische aard verzorgd, die studenten van andere afdelingen als verplicht vak of als keuzevak in hun kandidaats- of ingenieursprogramma opnemen. Deze colleges liggen o.a. op het gebied van de discrete wiskunde, numerieke wiskunde, theoretische mechanica, statistiek, stochastiek en methoden van de operations research, informatica, mathematische fysica en vakdidactiek. Evenals in voorgaande jaren was de belangstelling van a.s. ingenieurs van alle studierichtingen voor het verkrijgen van de eerstegraads-lesbevoegdheid in de wiskunde groot. De studierichting wiskundig ingenieur Het studieprogramma van de opleiding tot wiskundig ingenieur onderhavige verslagjaar niet wezenlijk gewijzigd.
werd in het
71
De begeleiding van de eerste- en de tweedejaarsstudenten door middel van het wiskundepracticum werd voortgezet. Een gedeelte van het eerstejaarswiskundepracticum werd ingeruimd voor het modellenpracticum, gewijd aan het toepassen van wiskunde op problemen, afkomstig uit niet-wiskundige vakgebieden. Het diploma wiskundig ingenieur werd verleend aan 15 studenten, waarvan 2 met het judicium 'met lof'. Deze aantallen brachten het totaal van de Eindhovense wiskundig ingenieurs op 101 en het aantal verleende judicia 'met lof' op 14. Van de 15 nieuwe wiskundig ingenieurs behaalden 8 de onderwijsbevoegdheid wiskunde. Het totaal aantal wiskundestudenten in het studiejaar 1974/1975 bedroeg 237, waarvan 63 in dit studiejaar voor het eerst werden ingeschreven. Daarnaast volgden 10 docenten van diverse instellingen van hoger beroepsonderwijs een viertal door de onderafdeling verzorgde colleges met bijbehorende oefeningen; deze activiteiten vonden plaats in het kader van een door het Instituut Ontwikkeling Wiskunde Onderwijs te Utrecht georganiseerde bevoegdheidsoureus 'Automatisering van de informatieverwerking'. Op 8 en 9 november 1974 werd in Westalbeers een kennismakingsweekend
georganiseerd ter verbetering van de contacten tussen de wiskundestudenten onderling en tussen deze studenten en de andere leden van de onderafdeling. De introductie van de eerstejaarsstudenten stond hierbij centraal. Aan het weekend werd deelgenomen door 67 studenten en 11 personeelsleden. Naast het groepsgewijs uitvoeren van opdrachten werd, eveneens in groepen,, gediscussieerd over een aantal facetten van de studie. Ook ontbraken de traditionele sportwedstrijden niet.
72
ONDERZOEK Studiegroep Approximatietheorie De aanwezigheid van dr. D.V. Pai, research-fellow, heeft ertoe bijgedragen dat de groep een aantal artikelen op het gebied van de niet-lineaire approximatietheorie heeft bestudeerd. Verder heeft men zich beziggehouden met spline approximatie en Hermite-Birkhoff interpolatieproblemen. Het werk aan de samenstelling van een bibliografie over Hermite-Birkhoff interpolatie werd, mede.in samenwerking met ir. P.L.J. van Rooij, voortgezet. Studiegroep Combinatoriek Als thema voor dit jaar werd gekozen 'Toepassingen van de groepentheorie in de combinatoriek'. In het eerste semester werd aan de hand van het werk van P.J. Cameron over transitieve permutatiegroepen de algebraïsche ondergrond van de groep versterkt. Dit gedeelte werd voornamelijk verzorgd door prof. M.D. Hesteness en dr. J.I. Hall. Aan het einde van het semester bezocht dr. Cameron de onderafdeling en hield enige voordrachten voor de groep. Tijdens een werkbespreking in deze week kwam een publikatie tot stand (in samenwerking met prof. Springer te Utrecht). Het tweede semester stond in het teken van t-designs. Aan de hand van het boek 'Finite groups of automorphisms' van N. Biggs werd de basis gelegd voor het volgen van een intensieve cursus van 6 weken, welke aan het eind van het semester werd gegeven door de gasthoogleraar prof.dr. D.R. Hughes. In de loop van het semester trad prof.dr. H.S.M. Coxeter (Canada) als gastspreker in de studiegroep op. Op 24 juni bezocht prof. A. Tietäväinen (Turku, Finland) de groep voor een werkbespreking.
Studiegroep Logica In de cursus 1974-1975 werd het boek 'Model theory' van H.J. Keisler bestudeerd.
e.c. Chang en
Studiegroep Maattheorie De bestudering van de eerste hoofdstukken uit het boek 'Probability' van L. Breiman werd in het najaarssemester 1974 afgesloten. In het voorjaarssemester 1975 was de aandacht gericht op enige problemen verband houdende met Markov operatoren. Daartoe werd bestudeerd het boek 'Ergodic theory of Markov processes' van S.R. Foguel, en het artikel 'On transformations without finite invariant measure' van L.K. Jones en u. Kreugel. Een en ander leidde tot een drietal memoranda. Studiegroep Globale Analyse De groep kwam één middag per week bijeen; waarbij steeds een van de leden als spreker optrad. 73
Van september tot en met januari behandelde prof. Ackermans de klassificatietheorie van singulariteiten volgens Mather and Thom (o.a. aan de hand van G. Wassermann, Stability of Unfoldings , Springer Lecture Notes, no. 393). Van februari tot in mei besprak drs. W.A.A. Nuij het artikel van J.J. Duistermaat, Oscillatory Integrals, Lagrange Immersions and Unfolding of Singularities, Comm. Pure Appl. Math. vol. ~ (1974) 207-281. In mei en juni gaf drs. J.H. van Geldrop een vijftal voordrachten over publikaties van Smale over economie. Drs. W.A.A. Nuij bezocht een korte cursus, door prof.dr. F. Takens (R.U. Groningen) gegeven te Nijmegen, en bracht verslag uit over het gehoorde. Drs. J. Donkers en drs. W.A.A. Nuij waren aanwezig bij een voordracht die René Thom aan de K.O. Nijmegen gaf. Groep Mechanica De groep houdt zich pezig met mechanische problemen, waarbij een aanzienlijk mathematisch apparaat wordt toegepast. Onderzoek werd verricht over de volgende onderwerpen: contactproblemen, mechanica van discrete systeemen, problemen op het gebied van de thermo-elektromagneto-elastische interacties, zoals relaxatieverschijnselen en knik van magneta-elastische platen, plasticiteitstheorie, toepassingen van integraaltransformaties, eenduidigheidabewijzen in de thermoelasticiteit, therma-elastische media met scheuren. Verder bestonden er contacten met de groepen Technische Mechanica, Produktietechnologie, Aandrijftechniek en Verbrandingsmotoren van de afdeling der Werktuigbouwkunde, met de groep Theoretische Natuurkunde van de afdeling der Technische Natuurkunde, terwijl er buiten de T.H. contacten waren met enkele bedrijven. Aan afstudeerders van de afdelingen der Werktuigbouwkunde en Natuurkunde worden op informele wijze geregeld adviezen verstrekt. Groep Numerieke Wiskunde en Numerieke Service Het wetenschappelijk onderzoek binnen de groep betrof de volgende onderwerpen: matrixtheorie, approximatie met behulp van splines, numeriek stabiele realisatie algorithmen in de systeemtheorie, singuliere storingsrekening voor elliptische problemen, Stafan problemen, niet periodieke Lamé-functies en separatie van de golfvergelijking in elliptische kegelcoördinaten. De servicewerkzaamheden van de groep bestonden uit advies bij numerieke problemen en bij verwerking van ALGOL-programma's, en het ten behoeve van medewerkers van de afdelingen van de T.H. behandelen van numerieke problemen. Van enige omvang was het werk dat verricht werd ten behoeve van onder andere de volgende groepen: Wiskunde, Vaste Stof, Produktietechnologie, Theoretische Elektrotechniek, Telecommunicatie, Meten en Regelen, Elektro-mechanica, Hoge Spanningen en Hoge Stromen, Directe Omzetting, Bouwkunde vakgroep III. Ten behoeve van het Rekencentrum werd medewerking verleend aan de ontwikkeling van de programma-/procedure-bibliotheek en werden enkele hoofdstukken van de gebruikersdocumentatie (Re-Informatie PP) geschreven. Verder werd de informatiekamer, speciaal voor problemen bij het programmeren in ALGOL, bemand.
74
Groep Informatiesystemen In het kader van de studie van grote informatiesystemen werd het werk aan een systeem voor de uitvoering van technisch-wetenschappelijke berekeningen (FEMSYS genaamd) voortgezet. Ter afsluiting van de eerste fase van het project - waaraan werd meegewerkt door medewerkers van het Rekencentrum en de afdeling der Werktuigbouwkunde - werd een begin gemaakt met een gedetailleerde rapportage. Het onderzoek op het gebied van gegevensstructuren voor grote informatiesystemen werd gecontinueerd. Dit onderzoek werd in het bijzonder toegespitst op de analyse en formulering van retrieval problemen, hetgeen resulteerde in een nieuwe vraagtaal voor relational database-systemen. Hierover werden tevens enkele voordrachten gehouden. Groep Fundamentele Programmering Het onderzoek betreffende de programmeerbaarheid van eer: ultra-parallelle machine is door een van de medewerkers voortgezet. De groep in haar geheel heeft zich onder andere extensief beziggehouden met het ontwerp van een systeem voor garbage-collection, waarin de collectie van garbage enerzijds en de schepping ervan anderzijds als gescheiden, doch als fijnkorrelig interfererende activiteiten gelijktijdig plaatsvinden. Voortvloeiend uit het bezoek van de groep aan de International Summer School 1975 te Marktoberdorf, is een aanvang gemaakt met onderzoek naar het concipiëren van programma's die begrepen kunnen worden onafhankelijk van het feit of ze uitgevoerd worden op sequentiële automaten, dan wel door een groot aantal gekoppelde gelijktijdig werkende automaatjes, dan wel door zogenaamde data-driven machines. Vermeldenswaard is verder de voltooiing van het boek 'A discipline of programming'. Groep Kansrekening, Statistiek en Qperations Research het gebied van de kansrekening werd het onderzoek dat betrekking had op oneindige deelbaarheid met enig succes voortgezet. In samenwerking met dr. F. Schurer en prof. dr.P.C. Sikkema (T.H. Delft) werd een onderzoek gedaan naar de convergentiesneldheid bij benadering met Bernstein polynomen, een grensgebied tussen de kansrekening en de approximatietheorie. Verder werd aandacht besteed aan entropietheorie, terwijl het onderzoek op het gebied van de karaktisering van enkele speciale kansverdelingen aan het einde van de verslagperiode moest worden beëindigd door het vertrek van een medewerker. Op
Het onderzoek op statistisch gebied concentreerde zich op de onderwerpen optimale proefopzetten (zie 5.1.11.), niet-lineaire regressie, meerdimensionale afhankelijkheidstabellen, simultane uitspraken en statistische beslissingstheorie (zie 5.1.12). Met betrekking tot het onderwerp niet-lineaire regressie is, samen met leden van een landelijke werkgroep, een vergelijkend onderzoek verricht naar de prestaties van een aantal computerprogramma's voor de schatting van parameters in niet-lineaire modellen.
75
Ook werd onderzocht de methodiek van deze schatting bij aanwezigheid van fouten in alle variabelen. Verder werd aandacht besteed aan kwadraatsom minimaliseringsalgorithmen en aan de correctheid van benaderde betrouwbaarheidsuitspraken met behulp van niet-lineairiteitsmaten. Ten behoeve van de meerdimensionale afhankelijkheidstabellen werd het boek 'The analysis of frequency data' van S.J. Haberman bestudeerd. Op het gebied van de operations research werd het onderzoek naar numerieke oplossingsmethoden voor problemen van optimale besturing en algorithmen voor niet-lineaire mini~liseringsproblemen met nevenvoorwaarden voortgezet. Door de aanwezigheid binnen de groep van prof.dr.B.L. Piersen als research-fellow werd vooral veel aandacht geschonken aan de eerstgenoemde methoden, welke werden toegepast op een aantal problemen die betrekking hadden op optimale zweefvliegstrategieën. De medewerking aan de werkgroep Optimalisering van het project 'Globale Dynamica' o.l.v. prof.ir. 0. Rademaker, dat gericht is op de analyse van de systeemtheoretische aspecten van de Wereldmodellen van Forrester en anderen (Club van Rome) , werd op bescheiden schaal gecontinueerd. Op het gebied van de geheeltallige programmering werd het onderzoek betreffende groepentheoretische methoden en Langrange-multiplicatorentechnieken voortgezet. Daarnaast werd een begin gemaakt met een overziehtsstudie van de algemene methoden voor geheeltallige programmering en van in de literatuur vermelde algorithmedische resultaten. In de verslagperiode werd ook speciale aandacht besteed aan de toepassing vanoptimaliseringsmethoden in de economie en, in het kader van de studiegroep Wiskundige Economie, aan de stabiliteit van economische evenwichten. Op het gebied van de programmatuur binnen de groep werd het onderzoek ten aanzien van de aanpassing van bestaande programraa' s aan :-.et gebruik -?J? le Burroughs voortgezet. Een begin werd gemaakt met een speciale bibliotheek voor statistische procedures. Aan de ontwikkeling van nieuwe programma's daarom zowel als voor lineaire, niet-lineaire, integer en mixed-integer programmering en optimale besturing werd voortgewerkt. Serviceverlening op het gebied van de statistiek vond zowel binnen als buiten de T.H. op ruime schaal plaats. Buiten de T.H. werd onder andere hulp verleend aan Verpleegtehuis Dommelhoef, Asthmakliniek Eijkeloord (Groesbeek) en de Medisch Statistische Afdeling van de Rijksuniversiteit te Leiden. Binnen de T.H. kan, naast talrijke kleinere consulten, worden genoemd de toepassing van niet-lineaire regressiemethoden op een copolymerisatieprobleem (afdeling der Scheikundige Technologie) . Met betrekking tot de optimaliseringsmethoden werd service verleend aan een groot aantal studenten en medewerkers van de eigen zowel als van de andere afdelingen. Een speciale vermelding in dit verband verdient de service ten behoeve van een afstudeerproject van de afdeling Bouwkunde dat betrekking had op de optimale locatie van scholen in de agglomeratie Eindhoven.
76
Studiegroep Optimale Proefopzetten Aan de hand van het boek 'Optimale designs' van Fedorov en andere publikaties wordt dit onderwerp sinds januari 1975 bestudeerd. Behalve door leden van de Groep Kansrekening, Statistiek en Operatiens Research werd ook deelgenomen door medewerkers van de Katholieke Hogeschool Tilburg en door enkele medewerkers van de N.V.Phulips. Een aantal door de studiegroep bereikte resultaten zijn o.a. toepassingen van de equivalentiestelling van Kiefer en Wolfowitz, een verbeterd bewijs van een stelling over de convergentie van een iteratieve procedure voor de constructie van 'truncated D-optimal designs' en een stelling over tief definiete matrices met toepassingen in de multivariate analyse en de theorie van optimale proefopzetten. Studiegroep Beslissingstheorie Samen met enige leden van de vakgroep Econometrie van de Katholieke Hogeschool Tilburg is het boek 'Mathematica! statistics, a decision theoretic approach' van T.S. Ferguson bestudeerd. De groep, die in oktober 1973 begon, heeft haar werkzaamheden in mei 1975 beëindigd. Studiegroep Markcv-beslissingsprocessen De studiegroep, waaronder ook een medewerker van de afdeling der Bedrijfskunde en van de N.V. Philips, bestudeerde recent werk op het gebied van de Markov beslissingsprocessen. Het betrof werk van Rose, Ross, Mandl, Wessels en een artikel van Freedman, Blackwell en Orkin. Studiegroep Martingalen In het voorjaar van 1975 werd, samen met een medewerker van de afdeling der Bedrijfskunde en van de N.V. Philips, gestart met bestudering van het onderwerp martingalen, vooral met het oog op toepassingsmogelijkheden in de kansrekening en beslissingstheorie. Gewerkt werd aan de hand van het boek 'Martingales à temps discret' van J. Neveu. Studiegroep Wiskundige Economie Sinds het begin van de verslagperiode kwam om de drie weken de studiegroep Wiskundige Economie, welke is samengesteld uit een aantal wiskundige economen van de Katholieke Hogeschool Tilburg en een aantal leden van de onderafdeling, bijeen voor het bespreken van wiskundige onderwerpen ujt de economie. In de verslagperiode werd op deze wijze onder meer bestudeerd het boek 'Theory of value' van G. Debreu, een artikel over de statilit.eit van economische evenwichten van K.J. Arrow, H.D. Block en L. Hurwicz, een gedeelte van het boek 'Mathematical methods and theory in games, programming and economics' vans. Karlin en een artikel over de stabiliteit van een economie van T. Negishi. Pólya-szegö practicum In het voorjaarssemester 1975 werd een practicum gehouden, waarbij vraagstukken werden gemaakt uit het boek van 'Pólya-Szego 'Aufgaben und Lehrsätze aus der Analysis, I en II'. 77
Het practicum bestond uit één werkmiddag per week, gevolgd door een afsluitende scriptie. Er waren vijf deelnemers. Project Automath Het project Automath heeft tot doel een taal te maken waarin wiskunde geschreven kan worden en waarvan de teksten machinaal kunnen worden gecontroleerd. Het project wordt voor een belangrijk deel door de Nederlar.dse Organisatie voor Zuiver Wetenschappelijk Onderzoek (Z.W.O.) gesubsidieerd. De Leiding berustte bij prof.dr.N.G. de Bruijn, medewerkers waren drs. L.S. van Benthem Jutting (T.H.E.), drs. A. Kornaat (Z.W.O.), ir. D.T. van Daalen (Z.W.O.), ir. I. Zandleven (Z.W.O.) en dr.J.I. Zucker (Z.W.O.), voorts de programmeurs J.B. Jonker (Z.W.O.) en J.B. van Hoek (Z.W.O., per 1-11-1974) en secretaresse mevr. Y. Kornaat-van Benthem. De AUTOMATH-QE-vertaling van Landau's boek 'Grundlagen der Analysis' kwam in dit verslagjaar gereed. Verder werd gewerkt aan: - een nieuwe taalverificatie van de talen van de AUTOMATH-familie, inclusief AUT-PI; - de taaltheorie van AUT-PI; - aspecten over toegelaten namen van gebonden variabelen; - de vergelijking van naamvrije Lambda-calculus met combinatorische logica; - teksten ter fundering van de moderne wiskunde; - bewijzen van de onderlinge equivalentie van de verschillende vormen van het keuze-axioma (lemma van Zorn, welordening, etc.). Met betrekking tot het project AUTOMATH vond een aantal externe contacten plaats. In september 1974 woonde ir. Van Daalen het 'minicongress' over À -calculus bij aan de universiteit van swansea. Hij hield een inleidende voordracht over AUTOMATH, en een voordracht over een nieuw bewijs voor sterke normlisatie van AUT-QE. In de herfst van 1974 hield de projectleider voordrachten over het project in Inssbruck en Darmstadt. Naar aanleiding hiervan werd te Innsbruck een Duitse vertaling gemaakt van zijn artikel 1 The AUTOMATH mathematica checking project•. Ook sprak hij in april 1975 over het project in het Eindhovense Instituut voor Pereentie Onderzoek (I.P.O.). oe heer R.C. de Vrijer, die van januari 1972 - juli 1972 als z.w.o.-medewerker in het AUTOMATH-project werkte, hield in maart 1975 te Rome een voordracht over de voortzetting van dat werk. De heer J. Zucker werd, evenals de projectleider, uitgenodigd om over AUTOMATH te rapporteren in het International Summer School and Colloquium on Logic in Clermont-Ferrand, in juli 1975. De projectleider heeft een driedaags congres over programmeertalen bijgewoond te Arc-et-Senans (Frankrijk) begin juli 1975. Interafdelingswerkgroep 'Foutenverbeterende Codes' De samenwerking met de groep van prof. Schalkwijk (afdeling der Elektrotechniek) werd 9eformaliseerd in een interafdelingswerkgroep.
78
In oktober 1974 stelde de Hogeschoolraad extra personele en financiële middelen t.b.v. deze werkgroep beschikbaar. In het verslagjaar werden vele bijeenkomsten g~nouden. Voornaamste onderwerpen van bespreking waren Gappa-codes en gegeneraliseerde BCH-codes. Diverse recente artikelen over deze onderwerpen werden besproken door dr. K.A. Post en prof.dr. J.H. Lint. Interafdelin9sproject 'Dynamische Pro9rammering' In het voorjaar werden besprekingen met de afdeling der Bedrijfskunde geopend over het starten van een interafdelingsproject op het gebied van de dynamische programmering. Er werd begonnen met een exploratief onderzoek, waarvan net eerste gedeelte (een literatuuronderzoek) in de zomer van 1975 door een student werd uitgevoerd. Groep O.P. Lossers De groep O.P. Lossers heeft zich in het verslagjaar zeer actief bezig~ gehouden met het oplossen van de vraagstukken, die in problem sections van diverse internationale wiskundetijdschriften staan. Het aantal opgeloste vraagstukken is een absoluut record in haar geschiedenis, te weten 44 elementary en 28 advanced problems uit de American Mathematica1 Monthly, 9 opgaven uit de Siam Review, 11 uit de Elemente der Mathematik en 4 uit de Canadian Mathematical Bulletin. Een 7-tal oplossingen van O.P. Lossers is gedurende dit jaar gepubliceerd.
79
PUBLIKATIES. 1973-1974 Alblas, J .B.
De Bruijn,N.G.
On the two-dimensional contact problem of a rigid cylinder pressed between two elastic half-planes. Mech. Research Comm. ! (1974), 15-20 A theory of generalized functions, with appli• cations to Wigner distribution and Weyl correspondence. Nieuw Arch. Wisk. ~ (1973),205-280
. Cijsouw, P.L.
Transcendence measures of exponentials and logarithms of algebraic numberd. Compositie Math. 28 (1974) 163-178
Cijsouw, P.L.
Transcendence measures of certa.i.n numbers whose transcendence was proved by A. Baker. Compositie Math. ~ (1974), 179-194
Dijkstra, E •. w.
Programming as a discipline of mathematical nature. Amer. Math. Monthly ~ (1974), 608-612
Hautus, M.L.J.
Necessary conditions for multiple eenstraint optimization problems. SIAM J.Control 11 (1973, 653-669
Hautus, M.L.J.
Optimal control on manifolds. ~n: Geometrie methods in system theory, ed. by D.O. Mayne and R.W. Brockett. Riedel Publishing Company, Dordrecht 1973
Van Hee, K.M. Hordijk, A.
A sequential sampling problem solved by optimal stopping. Amsterdam. Mathem. Centrum, 1973 MC rapport SW 25/73
Van Hee, K.M. Hordijk, A.
A Bayes process. Amsterdam, Mathem. Centrum, 1973 MC rapport SW 23/73
Jansen, J .K.M. Jeuken, M.E.J.
Propagation and wave guids with Univ. Technol., (ESTEC-Contract
Jansen, J.K.M. Jeuken, M.E.J.
Circularly polarised horn antenne with an asymmetrical pattern. Proceedings of the fifth colloquium on microwave communication, Budapest 24-30 june 1974, ET 179-.188
Van Lint, J.H.
Block designs with repeated bleeks and (b.r.~)=1. Combinatorial Theory Ser. A !i (1973), 288-309
80
radiation properties of elliptical anisatrapie boundary. Eindhoven Dept. Electr. Eng. 1973 no. 1657/72 HP.)
Van Lint, J.H.
A theerem on equidistant codes. Discrete Math. ~ (1973), 353-358
Van Lint, J.H. Rothschild, B.L.
Characterizing finite subspaces. Combinatorial Theory ~ (1974), 97-110
Van Lint, J.H.
Asymptotisch goede algebraïsche codes. Verslag gewone vergadering Kon. Nederl. Akad.Wet.• , Natuurkunde 82 (1973), 171-173
Van Lint, J.H.
Combinatorial Theory Seminar Eindhoven. Berlin etc., Springer-Verlag 1974. Lecture Notes in Math. 382
Van Lint, J.H. Nuij, W.A.A.
Finitely generated bijections o- (0,1) Eindhoven, Univ. Technol., 1974. (T.H.-Report 74-WSK-01.)
Hall Jr., M, Van Lint, J.H. (eds.)
Combinatorics; proc. adv. study inst. Nijenrode Castle, Breukelen, 1974; ed. by M.Hall Jr. and J.H. van Lint, 3 Vols. Amsterdam, Mathem. Centrum, 1974. (Mathem. Centre Tracts 55,56 and 57)
Van Lint, J.H.
Recent results on perfect codes and related topics. In: Combinatorics, part I; proc. adv. study inst., Nijenrode Castle, Breukelen 1974. Amsterdam, Mathem. Centrum 1974. pp 158-178 (Math. Centre Tracts 55)
Ter Morsche, H.G.
On the construction of a (0,2)- interpolating deficient quintic spline function. Eindhoven, Univ. Technol. 1974. (T.H.-Report 74-WSK-03.)
Nuij, W.A.A. Van Lint, J.H.
Finitely generated bijections of _0,1)4l Eindhoven, Univ. Technol., 1974. {T.H. Report 74-WSK-01.)
Nijst, A.G.P .M.
Propagation of sufficiency and minimal sufficiency in stochastic processes. Advances in appl. probability ~ {1974), 245-247
Post, K.A.
De Taylorreeks van sinus- en cosinusfunctie. Nieuw Tijds. Wisk. §l {1973), 34-35
Post, K.A.
Binary sequences with restricted repetition. Eindhoven, Univ. Technol., 1974. (T.H.-Report 74-WSK-02)
Savage, J.E.
An algorithm for the computation of linear forms. SIAM J. Comput. ~ (1974), 150-158
81
Savage, J .E.
Bounds on the performance of computing systems. Proc. of the 4th Ann. Symp. on Comp. Sci. and Stat., Oct. 18,19 1973
Savage, J.E. Harper, L.H. Payne, T.H. Strauss, E.
Sorting X + Y Comm. ACM, to appear
Savage, J.E.
.A computational inequality and storage-time tradeoffs, to appear
Savage, J .E. Harper, L.H.
Complexity made simple. Proc. Int. Symp. on Comb.Th., september 1973
Seidel, J.J.
The mathematical education of engineers, and the education of mathematical engineers in The Netherlands. Bull. Inst. Math. Appl. ~ (1973), 305-307
Seidel, J.J.
Prima introduzione alla matematica discreta e alla teeria dei codici. Archimede 5-6 (1973), 235-241
Steutel, F.W. Keilson, J.
Mixtures of distributions, moment inequalities and measures of exponentiality and norm~lity. Ann. Probability ~ (1974), 112-130
Steutel, F .W.
On the tails of infinitely divisible distributions.
z.
~
Wahrscheinlichkeitstheorie und verw. Gebiete (1974), 273-276
Vroegindeweij, P.G.
An algebraic generalization of a theerem of E.C. Zeeman. Indag. Math. 36 Proc. Kon. Ned. Akad. Wet., Ser. A 77 (1974), 77-81
Wessels, J.
Inventory control with unknown demand distribution: a discrete time-discrete level case. In: Inventory control and water storage: proc. conf. Budapest 1971; ed. by A. Prékopa. Amsterdam, North-Holland P.C., 1973 pp 321-334
Wessels, J.
Maatschappelijkeonmaatschappelijkheid of wiskunde is een aardig vak. Intreerede. Eindhoven, Techn. Hogeschool, 1973
Wijnen, J.Th.M.
De interpretatie van medische onderzoekresultaten. Klinisch-Geriatrische Bijdragen ! (1973), 43-46
Wijnen, J.Th.M. Welten, J.B.V. Bruining, M. Beekhuizen, C.G.M.
Screening op bacteriurie, betrouwbaarheid van de dip-slide methode. Klinisch-Geriatrische Bijdragen ! (1973), 55-61
82
Wijnen, J.Th.M. Bruining, M. Beekhuizen, C.G.M.
Het effekt van het wassen bij afname van urinemonsters voor bacteriologisch onderzoek bij langdurige zieke bejaarden. Klinisch-Geriatrische Bijdragen l (1973), 62-70
Wijnen, J.Th.M. Welten, J.B.V. Van Straaten, G.H.
Mid-stream urine in de geriatrie. Klinisch Geriatrische Bijdragen l (1973), 71-76
Wijnen, J.Th.M. Boom-Kuiper, P.S.M. Van IJzeren, J.
· Kanttekeningen bij de decubi tusscoring volgens Exton-Smith. Klinisch-GeriatrischeBijdragen l (1973), 108-113 Oude determinantentheorie in nieuw vorm. Nieuw Tijds. Wisk. 61 (1973), 1-9
1974-1975 Alblas, J .B.
Electro-magneto-elasticity. In: Topics in applies continuurn mechanics; ed. by J.L. Zeman and F. Ziegler. Berlin, etc., Springer-Verslag, 1974, pp. 71-114
Alblas, J.B.
Relaxation phenomena in electro-magneto-elasticity. Philips Res. Rep. 30 (1975), 122-139. (Issue in honour of C.J. Bouwkamp)
Baaij, J.G.
Commentaar op 'Lineaire regressie,ook bij gegevens in strijd met het model'. Statistica Neerlandica 29 (1975), 75-76
Boersma, J.
Ray-optical analysis of reflection in an openended parallel plane waveguide: II-TE case. Proc. IEEE~ (1974), 1475-1481
Boersma, J. Le Grand, P.
Iteratieve solution of a discrete axially symmetrie potential problem. Proc. KNAW Amsterdam A 78 (1975), 1-12
Boersma, J.
Ray-optical analysis of reflection in an open-ended parallel plane waveguide: I - TM case. SIAM J. Appl. Math. 29 (1975), 164-195
Boersma, J.
Analysis of Weinstein's diffraction function. Philips Res. Rep. 30 (1975), 161-170 (Issue in honour or-c.J. Bouwkamp)
Bruijn, N.G. de
An asymptotic problem. In: Proceedings of the Prague symposium on asymptotic statistics, 3-6 Sept. 1973, Vol. II ed. by J. Hájek. Prague, Charles University, 1974, 31-35
83
Bruijn, N.G. de
Exact finite roodels for minimal propositional calculus over a finite alphabet. Eindhoven, Univ. of Technol., 1975. (T.H. Report 75-WSK-02)
Cijsouw, P.L.
In the simultaneous approximation of certain numbers. Duke Math. J. 42 (1975), 249-257
Cijsouw, P.L.
• On the approximability of the logarithms of algebraic numbers. Séminaire Delange-Pisot-Poitou ~ (1974/75), 19/01-19/06
Cijsouw, P.L. Tijdeman, R.
An auxiliary result in .the theory of transeendental numbers, II. Duke Math. J. 42 (1975), 239-247
Doelder, P.J. de
Schriftelijke examens wiskunde M.O.-A en M.O.-B 1974. Nieuw Tijdschrift Wisk. ~ (1974), 65-87
Doornbos, R. Maurice, M.A.
Toelating eerstejaarsstudenten wiskunde door loting? Universiteit en Hogeschool 21 (1974), 136-139 . -
Dijkstra, E.W.
Correctness concerns and, among other things, why they are resented. Proceedings International Conference on Reliable Software, Los Angeles,1975
Dijkstra, E.W.
Self-stabilizing systems in spite of distributed control. Comm. ACM !l (1974), 453-455
Dijkstra, E.W.
Guarded commands, nodeterminacy and forma! derivation of programs. Comm. ACM l i (1975),453-457
Hautus, M.L.J.
Input regularity of cascaded systems. IEEE Trans. Aut. Contr. AC-20 (1975), 120-123
Jacobs, F.J.
Truncation error and modified Romberg extrapolation for the Filon-trapezoidal rule. Eindhoven, Univ. of Techno!., 1975. (T.H. Report 75-WSK-03)
Jong, L.S. de
Numerical aspects of realization algorithms in linear systems theory (Proefschrift). Eindhoven, Univ. of Techno!., 1975
Kruseman Aretz, F.E.J.
Doelstellingen en achtergronden van de eperating systems PINO, MICRO en MILLI. Informatie 16 (1974), 672-678
84
Kruseman Aretz, F.E.J. Zonneveld, J.A.
FFT algorithns. Philips Res. Rep.~ (1975), 288-301. (Issue in honour of C.J. Bouwk:amp)
Linssen, H.N. a.o.
Fit performance of several programs used for nonlinear least squares problems. Statistica Neerlandica 29 (1975), 57-61
Linssen, H.N.
Nonlinearity measures: a case study • . Statistica Neerlandica 29 (1975), 93-99
Lint, J.H. van
A survey of perfect codes. Rock:y Moutain J. Math. ~ (1975), 199-224
Lint, J.H. van
Equidistant point sets. In: Combinatorics; ed. by T.P. HcDonough and V.C. Mavron. Londen, Cambridge tlniv. P., (1974) 169-176 (Londen Math. Soc. Lectu~e Note Series,13)
Lint, J.H. van
A problem on bipartite graphs. Amer. Math. Monthly ~ (1975), 55-56
Lint, J .H. van Pollak, H.O.
An asymmetrie contest for properties of arbitrary value. Philips Res. Rep. 30 (1975), 40-55 (Issue in honour of C.J. B~wk:amp)
Lint, J.H. van Cameron, P.J.
Graph theory, coding and block designs. Londen, Cambridge Univ. Press, 1975. (Londen Math. Soc., Lecture Note Series, 19)
Morsche, H.G. ter
On the existence and convergence of interpolating periadie spline functions. In: Spline-Funk:tionen. Vorträge und Aufsätze. Mannheim, etc., Bibliogr.Inst., (1974), 197-214
Morsche, H.G. ter Pai, D.V.
On proximal points of pairs of sets. Eindhoven, Univ. of. Technol., 1975. (T.H. Report 75-WSK-01)
Nienhuys, J.W.
Some examples of monothetic groups. Fund. Math. ~ (1975), 163-171
Nunen, J.A.E.E. van Wessels, J.
Discounted semi-Mark:ov decision processes: linear programming and policy iteration. Statistica Neerlandica 29 (1975), 1-7
Nunen, J.A.E.E. van Wessels, J.
Dynamic planning of promotions by Mark:ov pro-ramming. In: Proceedings XX International meeting of the Institute of Management Sciences, 1975, Jerusalem. Londen, Academie Press, 1975. Vol. ~, 737-742
85
Pai, D.V. Morsche, H.G. ter
On proximal points of pairs of sets. Eindhoven, Univ. of Technol., 1975. (T.H. Report 75-WSK-01)
Pai, D.V. Kaulgud, N.N.
Fixed point theorems for set-valued mappings. Nieuw Arch. Wisk. ~ (1975), 49-67
Pai, D.V.
A characterization of smooth normed linear spaces, accepted for publication in J. Approx. · Theor. ; to appear
Pai, D.V.
Mu1tioptimum of a convex functional, revised paper submitted for publication in the J.Math. Anal. & Appl.; to appear
Pai, D.V.
Multioptimum d'une fonctionelle convexe sur des ensembles réguliers, submitted for publication in the C.R. Acad. Sci., Paris; to appear
Pierson, B.L. O'Doherty, R.J.
A numerical study of augmented penalty function algorithms for terminally constrained optimal control problems. J. Optimization Theory Appl.!! (1974), 393-403
Pierson, B.L.
Panel flutter optimization by gradient projectio Internat. J. Numer. Methods Engrg. i (1975),271-296
Pierson, B.L.
Aeroelastic panel optimization with aerodynamic damping. AIAA J. !l (1975), 515-517
Rooij, P.L.J. van
A bibliography on spline functions. In: Spline Funktionen; hrsg. vonK. Böhmer, G. Meinardus und W. Schempp. Mannheim, Bibliographisches Institut,(1974),315-415
Rem, M.
Schurer, F.
On the programming of elastic stores. Information Processing Lett. l (1975), 184-187
Schurer, F. Rooij, P.L.J.
A bibliography on spline functions. In: Spline Funktionen; hrsg. von K. Bóhmer, G. Meinardus und w. Schempp. Mannheim, Bibliographisches Institut,(1974),315-415
Schurer, F.
A remark on extramal sets in the theory of polynomial interpolation. Studia Sci. Math. Hungar. i (1974), 77-79
Seidel, J.J.
Van recreatie naar toepassing, van meetkunde naar codes, grafen en groepen. Amsterdam, Mathem. Centrum, 1973. (Math. Centrum Syllabus~ (1973), 31-37
86
Seidel, J.J.
Combinatorial designs. In: W.W. Rouse Ball and H.S.M. Coxeter, Mathematica! Recreations and Essays (twelfth edition). Toronto, University of Toronto Press, 1974. Chapter X; 271-311
Seidel, J.J. Goethals, J.M.
The regular two-graph on 276 vertices. Discrete Math. ~ (1975), 143-158
Seidel, J.J.
Graphs and two-graphs. In: 5th Southeastern Conference on Combinatoric Graph Theory and Computing. Winnipeg, Utilitas Math. Publ.Inc.,(1974),125-143
Seidel, J.J. Delsarte, Ph. Goethals, J.M.
Bounds for Systems of lines and Jacobi polynomials. Philips Res. Rep. 30 (1975), 91··105. (Issue in honour o~C.J. Bouwka~p)
Steutel, F.W.
Simple tools in finite and infinite divisibility. Advances in Appl. Probability 7 (1975), 258-259
Tilborg, H.C.A. van
Fouten-verbeterende codes. Nieuw Tijdschrift Wisk. 62 (1975), 138-141
Tilborg, H.C.A. van Goethals, J.M.
Uniformly packed codes. Philips Res. Rep.~ (1975), 9-36 (Issue in honour of C.J. Bouwkamp)
Veldkamp, G.R.
Elementair bewijs van een meetkundige stelling. Nieuw Tijdschrift Wisk. 61 (1974), 220-221
Veldkamp, G.R.
Het vraagstuk 0'73 - II Nieuw Tijdschrift Wisk.
~
(1974), 223-224
Veldkamp, G.R.
Over een speciale omgeschreven orthogonale hyperbool van een driehoek. Nieuw Tijdschrift Wisk. 62 (1974), 24-31
Veldkamp, G.R.
De isodynamische as van een driehoek en het hoogtepunt van zijn voetpuntsdriehoek. Nieuw Tijdschrift Wisk. 62 (1975), 293
Veldkamp, G.R.
Statica. Utrecht, Oosthoek, Scheltema & Holkema, 1975
Ven, A.A.F. van de
Interaction of electromagnetic and elastic fields in solids (Proefschrift). Eindhoven, Univ. of Techno!., 1975
Vroegindeweij, P.G.
The separating topology for the Lorentz group L. J. Mathematica! Phys. ~ (1975), 1210-1213
87
Vrijer, P.C. de
Big trees in a ?! -calculus wi th -expressions as types. In: Proceedings of the symposium on ~-calculus and computer science theory, Roma, maart 1975. Roma, Consiglio Naz. delle Ric., (1975),202-221
Wessels, J. Nunen, J.A.E.E. van
Discounted semi-Markov decision processes: linear programming and policy iteration. Statistica Neerlandica 29 (1975), 1-7
Wessels, J. Nunen, J.A.E.E. van
Dynamic planning of promotions by Markov progr~ng.
In: Proceedings XX International meeting of the Institute of Management Sciences, 1975, Jerusalem. London, Academie Press, 1975. Vol II; 737-742 Willemsen, H. Kessener, L.R.A.
A drawing system based on a formal picture concept. JUB 6700 ,l ( 1974)
1
33-59
Willemsen, H. a.o.
Verspreiding van vuil uit schoorstenen in de atmosfeer~ een sterk vereenvoudigde beschrijving Polyt. Tijdschrift 20 (1974), 653-660
IJzeren, J. van
Moderne benadering van oude meetkunde. Nieuw Tijdschrift Wisk. ~ (1974/1975), 153-156
88
Afdeling der Technisèhe Natuurkunde
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
dr. L.J.F. Broer dr.ir.H.L. Hagedoorn
1962 1969 (1)
dr. A.A. Kruithof dr. P. van der Leeden dr. F. van der Maesen dr. O.J. Poppema ir. o. Rademaker dr. M.J. Steenland dr. N.F. Verster dr.ir.G. Vossers dr. D.A. de Vries
1962 1956 1964 1960 1959 1958 1964 1962 1958
theoretische natuurkunde instrumentatie van de lageenergiekernfysica technische natuurkunde natuurkunde natuurkunde algemene natuurkunde meten en regelen algemene natuurkunde natuurkunde stromingsleer algemene natuurkunde
Buitengewone hoogleraren dr. C.A.A.J. Greebe
1971
dr.ir.P.M,E.M. van der Grinten
1972
technische fysica van de vaste stof meten en regelen
Bijzonderehoogleraren J.B. de Boer dr. A. Versprille
1967 1974
(2) (3)
verlichtingskunde fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch technische toepassingen
Lectoren dr. H.M. Gijsman dr. J .A. Poulis dr.ir.D.C. Schram dr.ir.P.P.J.M. Schram
1964 1964 1972 1972
dr. F.W. Sluijter dr. J.Ph. Steller
1970 1971
dr. B.J. Verhaar
1965
algemene natuurkunde algemene natuurkunde atoom- en molecuulfysica fysische transportverschijnselen theoretische natuurkunde algemene didactiek, in het bijzonder de vakdidactiek natuurkunde theoretische natuurkunde
(1) buitengewoon hoogleraar van 1968 tot 1969 (2) tevens bijzonder hoogleraar in de afdeling der Elektrotechniek (3) tevens bijzonder hoogleraar in de afdeling W/E/T/B.
91
Dr. A. Versprille Adriaan Versprille werd op 14 april 1934 te Breskens geboren. Na het behalen van het diploma h.b.s.-B aan het Koningin Wilhelmina Lyceum in Oostburgbegon hij in 1953 een studie in de geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Het doctoraal examen in die studie legde hij in 1958 met goed gevolg af aan de Rijksuniversiteit Utrecht. In 1962 promoveerde de heer Versprille aan de Rijksuniversitei~ Utrecht tot doctor in de geneeskunde op het proefschrift 'De invloed van koolzuuranhydrasepreparaten op het overlevende kikkerhart' bij prof.dr.J. Jongbloed, hoogleraar in de fysiologie. In 1965 voltooide hij een opleiding tot fysioloog op het fysiologisch Laboratorium van de R.U. Utrecht. Van 1966 tot 1973 was dr. Versprille wetenschappelijk hoofdmedewerker op de afdeling Kindergeneeskunde te Leiden als hoofd van het klinisch fysiologisch laboratorium. In 1971 werd hem voor zijn onderzoek op het gebied van de hartfysiologie van pasgeboren proefdieren de eens per vijf jaar toe te kennen wetenschappelijke prijs toegekend door het Bestuur van het 'Izaak Korteweg en Anna Idaoverwater Fonds' uit Strijen. Sinds 1 oktober 1973 is hij lector in de longfunctie en beademingaleer aan de Brasmus Universiteit te Rotterdam op de afdeling Longziekten als hoofd van het Patho-fysiologisch laboratorium Zijn benoeming als bijzonder hoogleraar bij diverse afdelingen, geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 47 van 18 december 1974.
92
ONDERWIJS De groep 'Basisonderwijs Natuurkunde' heeft voor de eerste twee studiejaren, naast onderwijs ten behoeve van 5 andere afdelingen bijna het gehele onderwijs ten behoeve van de eigen studenten verzorgd. Door het'gat van de mammoet' is de omvang van de taak in 73/74 zodanig afgenomen dat alleen voor examencorrecties nog hulp van buiten de groep nodig is geweest. In 74/75 is de taak weer toegenomen, maar de groep kon het werk nog grotendeels zonder hulp uitvoeren. De vraag naar meer gespecificeerde vormen van service-onderwijs veroorzaakt een dergelijke uitbreiding van de taak, dat meer mankracht nodig wordt. De personele samenstelling van de groep is slechts weinig gewijzigd: 2 technici zijn vertrokken, een van de ontstane vacatures kon worden aangevuld. Het onderzoek van onderwijs is beperkt gebleven tot een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de P-selectie, dat met een publikatie is afgerond. Meer tijd en aandacht is besteed aan wijzigingen en verbeteringen van het studieprogramma: voor N-studenten is in het eerste jaar 'Elasticiteit' en 'Trillingen' toegevoegd terwijl 'Beknopte Werktu~gbouw'is vervallen. Daarvoor in de plaats komen 'Laboratoriumtechniek' en 'Schetsen'. De leerstof van 'Elektronika wordt aangepast aan de wensen van de afdeling. Op het practicum wordt iets meer aandacht besteed aan experimenteer-vaardigheid. Een groep van 8 studenten zal in 1975/76 een project over de energiehuishouding van de T.H. uitvoeren i.p.v. een deel van het eerstejaars-practicum. Met de afdeling der Elektrotechniek is intensief overleg gevoerd over de collegestof en het practicum voor E-studenten: drie medewerkers van N en vier van E werken aan de invoering van een 'Self Paced Study'-systeem voor 'Elektriciteit en Magnetisme'. Het practicum E I/II vervalt en het practicum E II wordt verdubbeld. Ook met de onderafdeling der Wiskunde is overleg over het studieprogramma en de begeleiding gevoerd, evenals met de afdeling T. Een aantal leden van de groep houdt zich intensief bezig met de integratie van het h.t.s.-en t.h.-onderwijs. De opleiding tot natuurkundeleraren heeft ook dit jaar weer veel belangstelling van de studenten ondervonden. Veel aandacht is besteed aan de eisen die gesteld moeten worden aan studenten van andere afdelingen voor het verkrijgen van de onderwijsbevoegdheid in de natuurkunde. Met de afdelingen WSK, E en T zijn daarover afspraken totstandgekomen. Met de afdeling W is het overleg iuist begonnen. De kandidaatstudie heeft geen ingrijpende wijzigingen ondergaan. De vrijheid in de samenstelling van het studieprogramma voor wat betreft de keuzevakken is wel herhaaldelijk in discussie geweest maar is gehandhaafd. Het toezicht op stages buiten de afdeling is beter geregeld. ONDERZOEK \
De vakgroepenTheoretische Natuurkunde, Vaste Stof, Deeltjesfysica, Meten en Regelen en Transportfysica zijn gehandhaafd in hun voorlopige vorm. Met de sectie Natuurkunde van de Academische Raad heeft nog geen overleg over hun instelling plaatsgevonden omdat de afdeling de mogelijkheid tot wijzigen nog open wil houden.
93
Theoretische natuurkunde Mathematische fysica Het onderzoek is gericht op de bestudering van methoden van onderzoek, waarmee inzicht kan worden verkregen in hele klassen van problemen. Een onderzoek over de afleiding van betrouwbare stabiele benaderde vergelijkingen voor lange watergolven met behulp van het principe van Hamilton werd uitgevoerd. Voor een aantal conservatieve le-erde-differentiaalvergelijkingen werd een 'verborgen Hamiltoniaan' opgespoord. Een begin werd gemaakt met het onderzoek naar de structuur van de kanonische groep. Het onderzoek betreffende reeksoplossingen voor de golfvergelijking met plaatsafhankelijke fasesnelheid werd voorlopig afgesloten met een preciasering van de convergentie-criteria voor de verschillende reeksen. De mogelijkheid de vergelijkingen voor elektromagnetische golven in anisotrope niet-lineaire media zonder dispersie op te los~en met behulp van de karakteristiekenmethode werd aangetoond. Een systematische studie van één-dimensionale potentiaalgolven werd aangevat. Dit leidde tot een beter inzicht in de koppeling van mechanische en elektromagnetischegolven in een elastisch diëlectricum. Een relatie tussen hodograaftransformaties en bahoudswetten werd gevonden. Begonnen werd met een nadere studie van de problemen die zich voordoen wanneer men tracht een golfsysteem te splitsen in naar links en naar rechts lopende delen. Mechanica In het kader van een eerder verricht onderzoek over de dynamica van draden werd begonnen met de studie van de interactie van twee in tegenyestelde richting lopende 'exceptional simple wave'. Goede voortgang werd gemaakt met de stabiliteitsanalyse van stroomvoerende draden in een homogeen magneetveld. Eigenschappen van golven in lin~aire periodieke structuren worden onderzocht. Quanturnmechanica Debestuderingvan de quantisatiein homogeneen niet-lineaire dynamische systemen door middel van de relatie tussen kanonieke transformaties in de klassieke en de quanturnmechanica is voortgezet. De gelijktijdige metingen in de quanturnmechanica van niet-cernmuterende observabelen als plaats en impuls is op een meer fundamentele wijze aangepakt door toepassing van tralietheorie. Een studie werd gemaakt van onderscheidbaarheid en identieke deeltjes. Plasmafysica Een onderzoek naar de stabiliteit van ionenakoestische golven in een samengesteld Vlasovplasma werd onderzocht. Aangetoond werd dat de invloed van een kleine hoeveelheid lichte ionen een grote invloed op de waarde van de kritische driftsnelheid heeft. De dispersierelatie met en zonder driftsnelheid werd zeer gedetailleerd, zowel numeriek als analytisch, bestudeerd. 94
Golfvoortplanting in gelaagde
media
Aansluitend bij werk van enige jaren geleden waarin werd aangetoond dat er geen dubbelzinnige splitsing bestaat van het optische veld in golven met tegengestelde voortplantingsrichting, is nu aangetoond dat ook benaderingsmethoden voor de reflectie en transmissiecoëfficiënt van een inhomogene (gelaagde) laag ingebed in een homogeen medium gegeneraliseerd kan worden voor willekeurige splitsing. Met de keuze van de splitsing kan de convergentie van de benaderingsmethode in gunstige zin worden beïnvloed. Medische fysica en zonne-energie Het probleem van door chemische reactieverqemakkeliikte diffusie (zuurstoftransport in hemoglobineoplossing) werd in zijn eenvoudigste vorm opgelost. Het werk werd voortgezet met een studie van het begrip rendement bij omzetting van zonne-energie in arbeid. Vaste stof Magnetisme Theoretisch en experimenteel onderzoek van magnetische wisselwerkingen en isolatoren is voortgezet met metingen van de soortgelijke warmte, de susceptibiliteit en de magnetisatie. De berekeningen van thermodynamische grootheden in laag-dimensionele modelsystemen zijn voortgezet. Onderzoekingen naar het kritische gedrag in het fasediagram van Isingsystemen met behulp van neutronendiffractie zijn gedeeltelijk klaar en worden voortgezet aan Heisenberg-systemen. Plasma-verschijnselen in halfgeleiders Met behulp van ultrasnelle plus technieken is het gedrag van zogenaamde hete elektronen in n-type InSb onderzocht. Chemische-fysische technologie groep verrichtte onderzoek naar de elektrische geleidingamechanismen en magneta-elastische deformaties in kristallen van oxydische halfgeleiders en chalcogeniden en heeft varder ook diverse éénkristallen vervaardigd met verscheidene technieken. Daaraan zijn enkele structuurbepalingen uitgevoerd.
De
Materiaalkunde Gecombineerde optische en thermomagnetische metingen zijn verricht aan· Cd3As 2 , cd 3P 2 en hun mengkristallen. De relatie tussen het fysische gedrag en de bandenstructuur wordt bestudeerd. Halfgeleiding Het aan een dit
optische onderzoek aan GaSxse 1-xis afgerond. Een nieuw onderzoek het contact tussen preparaten van dezelfde stof en dat tussen preparaat en een metaal is uitgevoerd met Ge en GaAs. Het doel van onderzoek is het verwerven van inzicht in de eigenschappen van poeder-
95
binderlagen die in verscheidene industriële produkten worden gebruikt. Het onderzoek heeft onder leiding gestaan van de gasthoogleraar dr.J.W. Orten. Een nieuw onderzoekplan is ontworpen in samenwerking met dr.ir.G.A. van der Leeden voor het ontwikkelen van goedkope Si-fotospanningscellen. In samenwerking met dr. H. Omar, die als research-fellow een jaar in de groep werkte (74-75), ziin cellen met een redelijk rendement gemaakt. Als onderlaag wordt aluminium gebruikt met een laag polykristallijn silicium, die daarop wordt aangebracht met behulp van verdamping door elektronenstraalverhitting. Ook gesinterd silicium wordt onderzocht op zijn bruikbaarheid als onderlaag. De actieve laag zou een p-n overgang kunnen zijn maar tot dusver lijkt een MOS-structuur meer kansen te bieden. Kryogene technieken Fysische en technische aspecten van het werken bij lage temperaturen zijn onderzocht. Met de He3-He4-mengkoelers, die in de groep gebouwd zijn, werden experimenten gedaan om de temperatuur die met de koeler te bereiken is, nog verder te verlagen en om een methode te ontwikkelen voor het meten van de temperatuur met behulp van de osmotische druk van He3 in superfluïde He 4 • Fysische onderzoekmethoden Meetmethoden zijn ontwikkeld voor diverse problemen met een interdisciplinair karakter. De groep heeft vele contacten met het werk van de afdelingen W,T en E. Vooral biomedische onderwerpen staan in de belangstellinq. Deeltjesfysica Atoomfysica Aanslag- en ionisatieprocessen van atomen en ionen en de wisselwerking van deze deeltjes onderling en met elektronen zijn onderzocht. Voor het massaspectrometisch onderzoek van de Townsendontlading in gassen en gasmengsels is de meetopstelling via een microprocessor aan de PDP-11computer gekoppeld. Driftsnelheden van helium atoom- en molecuulionen zijn gemeten bij hoge gasdichten en bij lage temperaturen (50- 300k). Er is bij lage temperaturen een vertraging van de ontsteektijd gevonden. De absorptie- en emissielijnen van Ar in de cascadeboog zijn onderzocht als functie van de afstand tot de as van de boog. Het onderzoek van het Ar II-spectrum ter verklaring van de werking van de Ar+-laser is afgesloten. Publikaties over de bepaling van de elektronentemperatuur en -dichtheid zijn voorbereid. De energie-overdracht tussen ionen en neutrale deeltjes is nader onderzocht door meting van de temperaturen met behulp van de Fabry-Perot-interferometer. Er zijn berekeningen verricht aan de akoestische golven van de ionen in een plasma met meerdere componenten en aan de quaturnmechanische botsingsdoorsneden voor het systeem He-HT. Verder is het Heii-botsingsstralingsmodel onderzocht. De opbouw van een apparaat voor een gepulste boogontlading in een magneetveld is in een vergevorderd stadium.
96
Molecuulbundels Het onderzoek van de wisselwerking tussen neutrale moleculen en atomen in het thermische energiegebied is met succes voortgezet. Het gedrag van molecuulstraal-bronnen met supersone uitstroming wordt experimenteel en theoretisch onderzocht. De koppeling van alle experimenten met de PDP-11-computer en de constructie van een 'multi-programming'-operatingsystem zijn voltooid en in geregeld gebruik. Experimentele kernfysica De atoomstraalbron die tot SOK gekoeld kan worden, is van de tandemversneller in Utrecht overgebracht naar Eindhoven. Experimenten zijn uitgevoerd met gepolariseerde ionenbronnen aan Sr-en Te-kernen. Het is voor het eerst gelukt gepolariseerde protonen met het cyclotron van de T.H. te versnellen. Er werden metingen verricht van het analyserend vermogen voor de verstrooiing aan de grond- en aangeslagen toestanden van twee ijzer- en drie nikkelisotopen bij een aantal protonenergieën. De resultaten zijn geanalyseerd met behulp van de DWBA-methode. Theoretische kernfysica De theoretische interpretatie van de experimentele alastische en in elastische verstrooiing van gepolariseerde protonen verlopend via isobaar-analoge resonantie-tussentoestanden is afgerond. Het onderzoek van de collectieve excitatie van kernen is voortgezet. Cyclotrontoepassingen Neon-gasontladingen zijn bestraald met 20 MeV-proronen. Daarbij worden 20Na-isotopen gevormd en Ne-atomen in aangeslagen toestanden gebracht. Uit de fluorescentie van deze deeltjes bij bestraling met een kleurstoflaser wordt hun dichtheid bepaald en daaruit wordt hun kinetisch gedrag afgeleid. De röntgenfluorescentie 1 die wordt opgewekt door het beschieten van gassen met snelle ionen, wordt gebruikt om kleine hoeveelheden verontreiniging te meten (Sporendetectie). Daarvoor is een Si-spectrometer beschikbaar. Als interafdelingsproject worden kortlevende isotopen 1231 voor medische diagnostiek geproduceerd. De automatisering van het cyclotron is verder doorgevoerd. De Hf-faseselectie is onderzocht en metingen van de tijdstructuur van interne en externe bundel zijn uitgevoerd. Bedrijfsgroep cyclotron De bedrijfszekerheid van het cyclotron is opgevoerd.De bundelgeleiding wordt bestuurd met de POP-computer, de HF-faseregeling en verbetering van de extractie efficiëntie met een pulsunit functioneren. Ook de NMR-regeling van de 450- afbuigingsmagneten, de frequentieregeling en het nieuwe verwerkingssysteem van de gegevens zijn klaargekomen.
97
Meten en
Re~elen
Besturing met behulp van rekenmachines Methoden en technieken zijn ontwikkeld en toegepast om processen te beheersen met behulp van digitale rekenmachines. Dynamica en regeling van produktieprocessen Het onderzoek is gericht op de ontwikkeling van wiskundige modellen van industriële produktieprocessen en op de besturing van dergelijke processen met behulp van die modellen. Dynamica en regeling van niet-technische systemen Wereldmodellen zijn geanalyseerd en bestudeerd zoals die zijn opgesteld in het rapport van de Club van Rome en andere rapporten. Stochastische regeltechnieken Regelingen op basis van limietcriteria (het vermijden van grensoverschrijdingen) zijn onderzocht. Transportfysica Kinetische theorie Een volledig convergente botsingsintegraal werd afgeleid voor een volledig geïoniseerd plasma. Hiertoe werd ook een benadering voor de paarcorrelatiefunctie opgesteld die geldig is voor alle intercorpusculaire afstanden, die niet veel groter zijn dan de vrije weglente. Op een systematische wijze met behulp van het veeltijdenformalisme werd de kinetische theorie van de elektronencomponent van een zwak geïoniseerd gas ontwikkeld. Diffusie De diffusiecoëfficiënt van waterdamp in gassen werd gemeten met behulp van een microbalans (Sartorius). De diffusiecoëfficiënten van een aantal gassen, waaronder koolwaterstoffen en freonen, in helium en in argon werden gemeten met een minder gevoelige en draagkrachtiger microbalans (Cahn). Wassiljewacoëfficiënten voor alle tien binaire edelgascombinaties werden bepaald uit zeer nauwkeurige meting van de warmtegeleidingsvermogens. Daarnaast werden de binaire mengsels van waterstof, deuterium, Stikstof en zuurstof met helium, Neon en argon onderzocht. De Wassiljewavergelijking blijkt bij T.H.-metingen beter te voldoen dan literat~urge gevens doen vermoeden. Het onderzoek naar vriesverschijnselen in water aan of in capillairen werd voortgezet.
98
Turbulentie Het onderzoek aan niet-isotherme turbulente grenslagen langs vlakke wanden in de windtunnel en in de onderste laag van de atmosfeer werd voortgezet. In het kader van de hiervoor benOdigde anemometrie en snelle thermometrie kwam een tweetal publikaties gereed. Ook zijn de resultaten van de atmosferische metingen in de jaren 1971 en 1972 in een publikatie vastgelegd. In de verslagperiode werd een aanvang gemaakt met de bouw van een nieuwe windtunnel. Veel aandacht is er besteed aan de verwerking van meetsignalen tot de qewenste statistische grootheden. Een poging om in samenwerking met het Rekencentrum tot een volledig digitale verwerking van meetsignalen te komen, heeft geleid tot de aanschaffing van een analoog naar digitaal conversiesysteem door het Rekencentrum. Gasschokbuizen De Studie van de structuur van de thermische grenslaag aan de achterwand van een schoyJDuis is voortgezet. De dichtheden, hun gradi~nt en de thermodiffusie in een glas aan een wand zijn onderzocht met een optische reflectietechniek en de laser-Schlierenmethode. De mogelijkheden van lichtreflectie als diagnostisch middel bij grenslaagstudies zijn onderzocht. Berekeningen en metingen in argon van hoge zuiverheid zijn uitgevoerd. Enige experimenten werden verricht over de werking van de aorta-klep en werden getoetst aan een theoretisch model. Bellen Akoestische eigenschappen van waterbellen-mengsels z~Jn onderzocht aan bellen met 1 mm en 2 mm diameter ryij frequenties van 500 à 3 000 Hz. en werden getoetst aan ee~ theoretisch model. Windmolens Er wordt onderzoek naar het gedrag van molens in fluctuerende wind verricht. Samen met het T.N.O. en de R.U. Groningen wordt een onderzoek verricht naar de toepassingsmogelijkheden van windenergie in ontwikkelingslanden. M.b.v. een computer is door Van Steyn een bibliografie opgebouwd. Aeroakoestiek De films 'Modes of vibration' en 'Sound pulse boundary layer interaction studies' geven informatie over terugkoppeling en plus-vrije-grenslaaginteractie van de vrijstraal. Stationaire schokgolfvrije grenslaaginteractie studie is gestart, een onderzoek dat uitgebreid zal worden met wervelschokgolf- en akoestische plus-schokgolf-interactie. Als contractresearch werd voor Rüti te Strake de impulsoverdracht m.b.v. gassen op draden onderzocht.
99
Kookverschijnselen De dampbelgroei in v~rzadigd kokende binaire mengsels (inclusief water) bij subatmosferische druk is verder onderzocht. Daarnaast werden belimplosies als gevolg van een drukstap bestudeerd. De burnoutflux en dampbelgroei en -implosie in tweefasenstroming is onderwerp van studie gebleven.
100
PUBLIKATIES 1973-1974 Arts, H.J.M. Steen, c. v.d. Poulis, J.A. Massen, C.H.
The measurement of magnetic susceptibilities with commercially available millipersted meters III. Appl. Sci. Res., 29 (1974), 290 t/m 295
Beijerinck, H.C.W. Moonen, R.G.J.M. Verster, N.F.
· Calibration of a Time-of-Flight Machine for Molecular Beam Studies. J. Of Phys. E: Sci. Instr., 1974, vol. 7
Beijerinck, H.C.W. Habets, A.H.M. Verster, N.F.
Measurements of the angular dependenee of bath the absolute intensity and the velocity distribution of multichannel arrays. Rés. des Conf. et Comm. 4th Int. Symp. sur les Jets Mole~ulaires, 1973, Cannes
Beijerinck, H.C.W. Verster, N.F.
A uniform temperature 4000c oven for UHV bake-out. Vacuum, vol.~' nr. 4 (1973), 133-134
Borm, P.W.M. Kopinga, K. Jonge, W.J.M. de
Magnetic interactions in CoBr 2 .6H 2 . Phys. Rev. B-10, (1974, nr. 11), 4690 t/m 4696
Botterman, A.c. Flokstra, J. Gerritsma, G.J. Vermeulen, A.J.W.A.
Relaxation Phenomena in CsCoCl3.2H 2o. Phys. Letters 44 {A) {1973), 485
Botterman, A.C. Jonge, W.J.M. de Kopinga, K.
Magnetic study of NiCl2 1 2H 2o. Proceedings ICH-73 {Congresbijdrage Int. Conf. on Magnetism, 1973 Moscow), 1974, vol. III, 325-330
Brabers, V.A.M. Klerk, J.
The infrared absorption spectrum and the inversion degree on manganese ferrite. Solid State Communications, vol.14,1974, nr. lr 613-615
Brabers, V.A.M. Klerk, J.
A new possibility to study the Kenitics of the Cation Redistribution in Spinels. Phys, State Sol. la),~ (1974), K107 t/m K111
Brabers, V.A.M. Wegener, W. Scheerlinck, D. Legrand, E. Hautecler, S.
Inelastic neutron scattering study of accoustical mag magnonsin MnFe204. Solid state Comm. 15 (1974), 345-349
Brabers, V.A.M. Scheerlinck, D. Wegener, W. Hautecler, S.
Dispersion of acoustical magnonsin Mn1.7Fe1.J. 0 4. Solid State Comm. ~ (1974), 1529 t/m 1533
101
Brabers, V.A.M. Vandenberghe, R.E. Robbrecht, G.G.
On the stabili ty of the cubic spinel structure in the system CuMnO. Mat. Res. Bull.8 (1973), 571-580
Bree, J.M.J. van Poulis, J.A. Hooge, F.N.
Barkhausen noise in fluxgate magnetometers. Appl. Sci. Res., vol. 29 (1974), 59 t/m 68
Broer, L.J.F.
Noteon constantsof the motion. Phys. 332-337
~
(1974),
Generalized fluid dynamics and QUanturn mechanica. Physica 76, ~ (1974), 364-372 Buursen, C.G.J. Dekker, G.
Saving data in Real-Time-Operating-Systems. IFACIFIC workshop on Real Time Programming, 1974, Budapest
Cuypers, J.G.M.
World Dynamics: two simplified versions of Forrester 1 s model. Automatic i (1973), 399-401
Cuypers, J.G.M. Rademaker,o.
An Analysis of Forester 1 s World Dynamics Model. Publication in Automatica, april 1974, ~' 195 t/m 201
Daey Ouwens, C. Leeden, G.A. v.d. Veefkind, A.
Solar energy conversion with solid state devices. T.H.-rapport Eindhoven, 1974
Dongen, M.E.H. van Versteeg, A.J.M.
Optical reflection Method to study thermal accomodation effects in a shocktube. 9th Int. Symp. on Rarefield Gas Dynamics, Göttingen, juli 15-20, 1974
Dries, J.G.A.M. van den
Influence of chemical reactions on the barrier height of metal semiconductor junctions. J. Physics and Chemistry of Solids, ~ (1974), 130-132
Dijkema, K.M.
Determination of thermophysical properties of gases. Abstracts of the 13th Int. Conf. on thermal conductivity. Lake Osark, Missouri, 5-8 nov. 1973, preprint 53-56
Emck, J.H.
De Welfare-State regeltechnisch bezien. Beta,1973
Flapper, G.L.B.E. Gijsman, H.M.
Gravimetrie measurements of ags adsorption on zeolites at low temperatures. Cryogenics, l! no. 3 (1974), 150-153
Gelten, M.J. Hoenderbos, P.
Optical properties of InBr single crystals. J. Phys. Chem. Sol.~ (1974), 653-656
102
Gelten,M.J. Linssen, A.J.
Energy levels of two-dimensional excitons in an e lectric field. J. Phy5;·. c: Sol. State Phys. 7 (1974) 1 2304-2311 .
Grinten, P.M.E.M. v.d.
Grondstoffen, energie en processen en hun invloed op de toekomst van de chemische industrie. Chem. Weekblad, 69, 44, (1973) C15-C17
Hagedoorn, H.L. Nieuwland, J.M. van
On the effect of very small irregularities at the • polefaces of a cyclotron magnet on the quality of the ion beam. Nucl. Instr. Meth.
Heukels, W.F. Montfort, J.Th. van Ree, J. v.d.
Quanturn machanical scatting of asymmetrie molecules. III calculations or total molecular beam cross sections for the systems He-02 and He-HT. J. of chem. Ph., vol. 60 ,no. 12,15 june 1974
Jonge, W.J.M. de Neef, T. de
Spin reorientation in Ni2+ compounds; Phys. Rev. B 10 (1974), 1059/1062
Jonge, W.J.M. de Kopinga, K. Borm, P.W.M.
~~
Jonge, W.J.M. de Swüste, C.H.W.
Nuclear Magnetic Resonance in antiferromagnetic RbMnc1 3 .2a 2o. J. Chem. Phys. §l (1974) 4981/4984
Jonge, W.J.M. de SWüste, C.H.W. Meijel, J.A.G.W. van
Nuclear Magnetic Rosance in CsMnBr 3 .2H 20, CsMnBr4. 2H20 and Rb 2MnBr4. 2H 20. Physica 76 (1974) 21 t/m 58
Klein,
s.s.
Magnetic interactions in CoBr 2 .6H2. Phys. Rev. volgnr. 11 (1974) 4690/4696
Use of position sensitive semiconductor devices for the simultaneous determination of several parameters of the detected particles. Verhandlungen symposium über Ortsbestimmende Detektoren in der Kernphysik. Jülich, conf. 4,pag. 59
Kobussen, J.A. Broer, L.F.J.
Conversion from material to local coördinates as a canonical transformation. Appl.Sci.Res., 1974
Kopinga, K. Neef, T. de Kuipers, A.J.M.
Magnetic specific heat of isotropie linear ebains forS< 5/2. J. Phys. A: Math. Nucl. Gen. l (1974), volgnr. 18
Kruger, A.J. Niessen, J.G.M. Slaaf, J.F. Voote, J.L.L. Smits, R.
Measurements and calculations of the partiele flux of a gasmixture in a capillary, generated by a concentratien gradiënt. Verhandlüngen der Deutschen Physikalisehen Gesellschaft, aug.1974
Marchand, J.F.P. Schutte, F. Hagedoorn, H.L.
Suppression of odd harmonie eomponents in a cyclotron beam piek-up signal by means of sampling. Rev. Sci. Instr. 45 (1974)
103
Massen, C.H. Poulis, J.A. Schubart, B Robens, E. Thomas, J.M. Wiedema, H.G.
Molecular diameter data from thermo molecular flow experiments II. Thermochimaca Acta, vol. 9 ( 1974) 1 t/m 5
Nagel, A.C. Inmink, K.A.
Optimum proportional integral controller for a jead time process with a first order stochastic distur• bance. Journal A 15 ( 1974), 177 t/m 180 Three different modifications of the ded-beat principe in optimum control. Int. J. of a control, ~ (1974) 1187 t/m 1196
Neef, T. de Verbruggen, J.A.M.
Epr. Data from Static Torque Measurements. Phys. Letters, 47A (1974), 439 t/m 440 Specific heat of one-dimensional S=1 system. Ph. Letters, 47A (1974), volgnr. 1 51/52 Influence of impureties on the Temperature Dependenee of Spin Cluster Resonance Intensity. J. of the Ph. Society of Japan,~, 1 (1974), 71-72
Poldervaart, L.J.
Fotonica. TFF
~
(1974), 22/24
Fotonica: van bron tot en met brein per foton. Registratie .§. (1974), 37 t/m 46 Fotonica: Het Ingenieursblad 43 (1974), 718 t/m 723 Fotonica: van bron tot en met brein per foton. Chemisch Weekblad~ (1974), 10 t/m 12 Fotonica: portret van een jonge wetenschap. PT-Aktueel (1974), 3-4 Profile of a new discipline. Photonics, Science .§. (1974) Poulis, J.A. Deelder, R.S. Schubart, B.
Eine neue Methode in der Flüssigkeitschromatischen Bestimmung. Messen und Prüfen I Automatik, vol. Mai 1974, volgnr. 254, 331-332
Poulis, J.A. Vroenhoven, P.J.C. van Veldman, F.A. Massen, C.H. Willemsen, H.
Verspeiding van vuil uit schoorstenen in de atmosfeer; een sterk vereenvoudigde beschrijving. Procestechniek 29 (1974), 653 t/m 659
Poulis, J.A. Kwee, S.L.
Kwantitatieve kartering. Intermediair, 10e, 34 (1974) 39,41,43
Poulis, J.A. Visser, c.
Resultaten met antwoordapparatuur. Onderwijs en Media, 6e 8/74, 4, 118/120
104
Ap approach to thermodynamica. Thermochim;Lca Acta, 10 (1974), 1-5 RademakE;~r,
0.
The Dutch Project Group Global Dynamics. First Int. ~IASA-Symposium on World Modelling, 1974, Baden Summary of the IFAC Workshop on Corporate Control ~ystems. (1974), T.H.-Twente
Rademaker,
o.
Multilevel computer model of world dev~lopment systems. Conference proceedings. Baden 29 april 3 mei 1974
Ree, J. Vé!J1 Los, J.
Temperature dependent diffusion and thermal diffusion in dilute molecular mixtures: the lorentziancase of hydragen isotopic molecules in Ar and Kr. Physiça ~ (1974), 5<18-559
Sch'l,llte 1 A.M. Verhaal;', j3.J.
Almosta diabetic collissions of quanturn systems. Nuclear Physics A 232 (1974), 215 t/~ 229
Sluijtel;', E.W,
Research policy: nadruk op beleid en planning. Ned. T.v. Nat. 1i (1973), 242
Steller, JTP.H.
Een goedkope versie van de gasthermometer. Faraday 43-4,(1973), 76
'
~ijn gedetailleerde practicum instructies eenzijdig met leren wetenschappelijk te denken? Faraday ~, 105
Centripetaal, centrifugaal of beide I. Faraday, (1973) 25
~,
Centripetaal, centrifugaal of beide II. Faraday 4~-2, (1973) Centripetaal, centrifugaal of beide III. Faraday 43-4, (1973) 79 Stralen, S,J.D. van
Warmteoverdracht in kokende binaire systemen. Polytechnisch Tijdschrift, ed. Procestechniek 19 (1974), 758 t/m 766
Terhell, J.C.J.M.
Leerboek fysische chemie, deel II. Chem. Binding, Reactiekinetiek en Colloiden. Agm. Elsevier Amsterdam-Brussel, okt. 1973
Verhaar, B •.J.
Magnitude of the deformation of the proton-nucleus spin orb:j_t coupling. Phys, Rev. Letters,~ (1974), 307/310
Vos~amp,
J, H.
Bras4, J. Krijger, W.
Model studies of moving bed process applied to a pellet Indurating Machine. J.A., november 1973
105
Vries, O.A. de
Turbulent Boundary Layer. Heat Transfer 1974, vol IV, Tokyo (1974), 164/170 Heat Transfer in Soils, Lecture Int. Seminar on He.at .and Mass Transfer in the Environment of Vegetation. 1974, Dubrovnik, 1-22
1974-1975 Ameloot, P. Poulis, J.A. Verhaegen, L.
• Boek naast cassetterecorder. Onderzoek naar mogelijkheden. Onderwijs en Media~. 1 (197S), 10 en 11 · .
Baghuis, L.C.J. Prins, M. Hagedoorn, H.L. Heide, J.A. v.d.
Determination of the ambipolar field in medium pressure neon discharges using radioactiva tracers. Bei.tr. Plasmaphysik, (dec. 1975) 235
Beijerinck, H.C.W.
Molecular beam studies with a time-of-flight machine. Thesis, Eindhoven Univarsity of Technology, 1975
Beijer1nck, H.c.w. Habets, A.H.M. Verberne, J.F.C. Verster, N.F.
Crossed beam measurements of Ar-Ar total cross sections with a time-of-flight machine.Proceedings V, Sym-. Int. dur.les Jets Mol., Nice 1975, CS
Beijerinck, H.c.w. Habets, A. H.M. Verster, N.F.
Crossed beam measurements of Ar-Ar total cross sections wi th a time-of-f light machine. Proceedings IX RGD Conference, 1974, B34- 1 t/m B34-8
Beijerinck, H.c.w. Habets, A. H.M. Sessink, B.W.L.M. Verster, N.F.
A flexible safeguarding system for experimental setups. J. of Phys. E: Sci.Instr. l (1974), 639 3n 640
Beijerinck, H.c.w. Verster, N.F.
Velocity distribution and angular distribution of molecular beams from multichannel arrays. J. Appl. Phys. 46 (1975), 2083-2091
Bottram, A.M.M.
Recensie van het boek 'Digitale schakeltechniek voor Werktuigbouwkundigen' van ir.T.C. Balder. De Constructeur,~ (1975), 49
Bree, J.L.M.J.van Poulis, J.A. Hooge, F.N.
Barkhausen Noise in Differential Transformers. Appl. Sci. Res. vol. 30 (1975), 304 t/m 308
Bree, J.L.M.J. van Poulis, J.A. Hooge, F.N.
Barkhausen Noise in fluxgate magnetometers. Appl. Sci.Res., vol.29 (1974), 59 t/m 68
106
Bree, J.L.M.J.van Poulis, J .A. Verhaar, B.J. Schram, K.
The influence of surface irregularities upon the Van der Waals forces between macroscopie bodies. Physica, vol. 78 (1974) 187 t/m 190
Broer, L.J.F.
Note on constants of the motion. Physica (1974) 332-337
~,
Generalized fluid dynamica and quanturn mechanics . . Physica vol. 2§. (1974) nr. 2, 364-372 On the Hamiltonian theory of surface waves. Appl. Sci. Res. vol. ~ (1974) , 430 t/m 446 Problemen rond de voortgezette studie in de natuurkunde in de U.S.A. Ned. Tijdschr. v. Natuurk. vol.~ (1974), 238 t/m 240 Broer, L.J .F. Kobussen, J .A.
Conversion from material to local coordinates as a canonical transformation. Appl. Sci. Res., vol. ~ (1974), 419-429
Coolen, F.C.M.
Ultragevoelige sporendetectie met behulp van atomaire resonantiefluorescentie. Ned. Tijdschrift v. Natuurk., !!_ (1975), 190
Coolen, F.C.M. Hagedoorn, H.L.
Detection Of 20Na atoms and maasurement of sodium vapor densities by means of atomie resonance fluorescence.Journ. Opt. Soc. Am., 65 (1975) 952 MeÇtSurement of the diffusion coefficient of sodium vapour in neon gas at 300K. Physica, 79c (1975), 402
Coolen, F.C.M. Langendam, P.J.K. Schaik, N. van
Maasurement of the density of the neon atoms in the 3P2 and 3p1 state by means of optical fluorescence in a plasma produced by a protonbeam. Proc. 12th I.C.P.I.G. Part 1 (1975), 78
Coolen, F.C.M. Menger, P.
Photoelectron statietics of resonance fluorescence light from a small quantity of 20Na atoms in 100 Torr neon. Proc. 12th I.C.P.I.G. part 1 (1975), 21
Dongen, M.E.H.van Gommers, C.J.A.M. Vossers, G.
Thermal diffusion in the end wall thermal boundary layer of a shock tube. Book of Abstracts 10° Int. Shock Tube Symp., Kyoto University, 1975
Duyn, C.J. van Prins, M. Smits, R.M.M.
Calculations on the electron enerqy distribution function in a medium pressure neon discnarge. Proc. 12th I.C.P.I.G. Part 1 (1975), 69
Eeghem, W.P,Th.M. van
Isobaric analogue resonances in yttrim and iodine. Proefschrift, T.H. Eindhoven, 21 februari 1975
107
Eeghem, W.P.Th.M. van Meurders, E. SpiHing , P • Witteveen, G.J.
Isobaric analogue resonances in proton elastic scattering from 84sr. Nucl. Physics, A 233 (1974), 425
Egmond, G.E. van Lieth, R.M.A. van
Transport and growth of GaSe from the vapour phase. Mat. Res. Bull.,vol.9 (1974) 763 t/m 774
Emck, J.H.
De betrouwbaarheid van de propaedeutische selektie. Onderwijsresearchdag, 1974,(Tjeenk Willink 1975)
Everdij, J.J. Geel, J. Verster, N.F. Voskamp, J.H.
A multi-user interface system between PDP-11 and up to eight physics experiments. DECUS, 10-12 sept. 1975, Den Haag
Everdij, J.J. Henrichs, J.M. Verster, N.F.
Apparatus for the measurement of the inelastic cross sections of polar diatomic molecules. Proc. V, Symp. Int. sur les Jets Mol., Nice, 1975, Cl
Everdij, J.J. Verster, N.F.
Design of a molecular beam surface ionization detector in combination with a quadrupele mass spectrometer. J. Phys. E. Sci. Instr., vol. 8 (1975), 603
Geel, J. Smits, A.T. Verhelst, P. Verster, N.F. Voskamp, J.H.
A real-time eperating system for independent experiments (ROSIE). DECUS, 10-12 sept. 1975, Den Haag
Grinten, P.M.E.M. van de
Optimum control of processes that are subject to wearing and aging effects. Journal A, vol. XVI nr. 1 (1975), 3 t/m 10
Habets, A.H.M. Beijerinck, H.C.W. Verster, N.F.
Perpendicular-temperature measurements on a cryopumped supersonic argon jet. Proceedings IX RGD Conf., (1974) 86-1 t/m B6-11 Measurement of parallel velocity distributions in a supersonic argon beam. Proc. V Symp. Int. sur les Jets Mol., Nice, 1975, A2
Habets, A.H.M. Verster, N.F. Vlimmeren, O.A.G. van
Simple device for measurements of the sticking coefficient of cryopumps. Rev. Sci. Instr., 46 (1975), 613-616
Hall, P.J. van
Scattering of Polarized Protons from 54 Fe at 17,7,20,4 and 24,6 MeV. Proc. IVth Int. Symp. Polariz. Phen. Nucl. Reactions Zürich, aug.1975
108
Heide, J.A.
v.d.
Fluorescentie, Natuur en Techniek, 43 (1975) 238-255
Heusden, G.C~L. van Halders, J. Kooy, P. Reumers, R. Schutte, F.
The automatic control of the Eindhoven A.V.F. çyclotron. Proc~ 7th Int.Conf. on Cyclotrons (~975), to be published
aeusden, G.C.L. van Opbreek, L.R.
A Camac Normal Station for Processing Ion-Beam Scanner Data. Nucl. Instr. and Meth., 126 (1~75) 1 549-552
Heusden, G.C.L. van Reumers, R, Schaik, N. van
The HF phase measuring Equipment of the Eindhoven A.V.F. Cyclotron. Proc. 7th Int. Conf. on Cyclotrons (1975), to be publishad
Hölscher, J.G.A.
Driftvelocity of the ions in the Townsend discharge. Proc. 12th I.C.P.I.G., Eindhoven 1975, J?. 8 Field emission in the self-sustained Townsend discharge in helium. Proc. 12th I.C.P.I.G., ~in~oven 1975, p. 238 optica! method for determining electron and atom number density gradients applied to the shock reflection problem in a shock tube. proc. XII Int. Conf. on Phen. in Ionized Gases, North Holland/Am Elsevier, 1975
Hutten Mansfeld, A.c.~. Heesch, E.J.M.van Dongen, M.E.H. V~ Vossers, G.
~n
Jirák:, z. Siro.sa, z. Rosk;ovec, v. Vratislav, s. arabers, V.
~gnetic moments and the inversion degree of manganese ferrite
Klein,
s.s.
of Polarized Protons from 60Ni at and 24,6 MeV. Proc. IVth Int. Symp. polaris. Phen. Nucl. Reactions, Zürich, aug. 1975 ~cattering ~0,4
Kopinga, K. Borro., P.W.M. Jonge, W.J.M, 4e
Magnetic interactions in CoBr2 6H 20.Physical Review B, vol.10 (1974) 4690 t/m 4696
Kopinga, K. Neef, T. de Jonge, W.J.M. de
Theoretica! and experimental magnetic specific heat of CsMnc13 '2H2o. Physical Review B,vol.11 (1975), 2364 t/m 2369
Leeden, G.A. v.4. Daey Ouwens, E. Veefkind, A.
Solar energy conversion with solid state devices. TH-rapport, 1974, p. 84,Eindhoven
109
Maathuis, s.c. Vries, D.A. de
Het Internationaal Stelsel van Eenheden. Ned. Tijdschrift Natuurkunde, il (1975), 26-27
Melssen, J.P.M,G. etal.
Scattering of Polarized Protons from 56Fe at 17,7 20,4 and 24,4 MeV. Proc. IVth Int. Symp. Polariz. Phen. Nucl. Reactions, Zürich, aug.1975
Neef, T. de Jonge, W.J.M. de
Spin reorientation in Ni 2+ compounds. Physic~l Review B, vol10 (1974), 1059 t/m 1062
Nijgh, G.J. etal
Scattering of Polarized Protons from 62Ni at 20,4 and 24,6 MeV. Proc. IVth Int. Symp. Polariz. Phen. Nucl. Reactions, Zürich, aug. 1975
Peters, J. Thissen, w.
Investigations into the disaggregation of the Club of Rome's World Model. Congresbijdrage: UKSC/EMIST Symposium on Simulation, Modelling and World Dynamics; 8, 9/1-1975; Manchester
Poldervaart, L.J. Jongsma, F.H.M.
High Speed fotografie. IFF, maandbl. v. audiovisuele comm., (1974), 20 t/m 22
Poppema, O.J. etal
Scatteri~g of Polarized Protons from 58Ni at 20,4 and 24,6 MeV. Proc. IVth Int. Symp. Polariz. Phen. Nucl. Reactions, Zürich,aug.1975
Pots, B.F.M. Sijde, B. v.d.
Experimental verificátion of a collisional radiative model of the argon ion spectrum. Proc~ 12th I.C.P.I.G.,Eindhoven (1975), 226
Pots, B.F.M. Sijde, B. v.d. Schram, o.c.
Determination of the electron density from VUV absorption measurements. Proc. 12th I.C.P.I.G., Eindhoven (1975), 374
Prins, M. smits, R.M.M.
Contraction phenomena in a medium pressure neon discharge, part I: measurements. Proc. 12th I.C.P.I.G. Part 1 (1975), 67
Rademaker , 0.
Project Global Dynamics. Systems Dynamics Newsletter 1974, nr. 12 De toekomst van de wereld gezien vanuit een ontwikkelingsland. Ec. Stat. Ber., vol. 60 no. 2989 (1975), 136 t/m 141 The behaviour of the pollution in Forrester's world model. Congresbijdrage: IFAC/UNESCO Workshop, 1974, 67 t/m 76, Zakopane (Poland)
Rademaker, o. Cuypers, J.G.M.
An analysis of Forrester's World Dynamics Model. Automatica, vol.10 ( 1974), 195 t/m 201
Rademaker, o. Voskamp, J .H.
Some notes on the Temperature Response of Packed Beds. AIChE Journal, vol.21,no.2(1975),388 t/m 391
110
Ree, J. v.d. Los, J.
Temperature dependent diffusion and thermal diffusion in dilute molecular mixtures: 'I'he Lorentzian case of hydrogenic isotopic moleçules in Ar and Kr. Physica ~ (1974), 548
Schutte, A.M. Verhaar, a.J.
Almost-adiabatic collisions of quanturn systems. Nucl. Physics ~ (1974), p. 215 Non-adiabatic effects in the interaction between particles and oollective nuclei. Proc.Int.Conf. N1,1cl. Struct. and Spectr., Amsterdam, vol. 1 (1974), 152
Schul te, W.M. Hagedoorn, H.L.
On the theory coupling between radial oscillations and H.F. phase and energy of particles in Cyçlotrons. Proc. 7th Int. Conf. on cyclotrons, to be publisbed 1975
Schutte, F. Hagebeuk, H.J.~. Hagedoorn, H.L. Heusden, G.C.L. van scnulte, W.M.
~umerical calculations in the extraction process of the Eindhoven A.V.F. cyclotron. Nucl. Instr. and Meth. 127, 1975, p. 317-327
Simons, c. Verhelst, P. Verster, N.F. Voskamp, J.H.
'I'he Spy, a device to investigate system perfor~ance. DECUS, 10-12 sept. 1975, Den Haag
Sluiters, J.E. Klein, s.s.
Straight-sectien approximation for the range function in a partiele identifier. Nucl. Instr. & Meth. ~ (1974), 305
Sm;i.ts, R.M.M.
Bijdrage tot 'Discussion session' over continuüm straling, bij de 12de I.C.P.I.G.; verschijnt in Physica
Smits, R.M.M. Prins, M.
Oensity maasurement of the excited atoms in a neon discharge by means of optical fluorescence. Physica, 80C (1975), 571-584 Contraction phenomena in a medium pressure neon discharge, Part II: Model calculations. Proc. 12th I.C.P.I.G., Part 1 (1975), 68 'I'he continuurn radiation of a medium pressure neon discharge. Proc. 12th I.C.P.I.G., Part 1 (1975) 1 74
Spaan, J.A.E. Steenhoven, A.A, va~ Schaar, P.J. v.d. Dongen, M.E.a. van smulders, P.'I'. Lelieveld, W.H.
Hydrodynamica! factors causing large machanical tension peaks in leaflets of artificial triple leaflet valves. Trans. Am.Soc. Artif. Int. Organs. 1975
111
Spence, R.D.
Metamagnetism of CoCl3 (CH3) 3NH 2H 2o. Physical Review B,vol.9 (1974),2993 t/m 3002
Steenhuysen, L.W.G. Brugh, H aan de
Determination of the relative, radial density distribution of the 2s5 atoms in a low pressure d.c. discharge of neon by means of fluorescence measurements. Physica 79C (1975), 207-214
Steenhuysen, L.W.G. Denneman, J.W.
Fluorescence measurements in the afterglew of a low pressure neon discharge. Proc. 12th I.C.P.I.G., Part 1 (1975), 83
Steller, J.Ph.
De lenzengrafiek naast/i.p.v. de lens formule. Faraday ~, 38-40 En tóch een practicum handleiding. Faraday 76
.!i:!,
Natuurkunde in het Oude Testament. Faraday 44-6, 125 Een empirische aanpak van het begin van de mechanica voor het v.w.o. 'Centripetaal en/of centrifugaal' • Faraday, 44-9, 206 De rol van het schoolonderzoek in de summatieve evaluatie. Verslag van de Woudschoten conferentie 1974 Doen en denken, deel 2. Welters Noordhof, Groningen Stralen, S.J.D. van
Warmteoverdracht in kokende binaire systemen. Polytechn. Tijdschr., ed. Procestechniek 29 ( 1974), 758 t/m 767 Kookverschijnselen, deel 7, 'Dampbelgroei in kernkoken bij subatmosferische druk', I- De verdampingsmicrolaag in unaire systemen. Polytechn. Tijdschr., ed. Procestechniek 30 nr. 12 (1975), 384-392 Kookverschijnselen, deel 7, 'Dampbelgroei in kernkoken bij subatmosferische druk', !I-Combinatie van de relaxatiemicrolaag en de verdampingsmicrolaag in unaire en binaire systemen, Polytechn. Tijschr., ed. Procestechniek 30, nr. 13 (1975), 415-428
Stralen, S.J.D. van Cole, R.
Kookverschijnselen I-VI-2. T.H.-rapport, 1974, 180 blz., Eindhoven Bubble growth rates at low pressures, Session on Fundamental Research in Heat and Transfer. A.J.Ch.E. Meeting, Los Angeles, 1975
112
Stralen, s.J.D. van Cole, R. Sluyter, W.M. Schal, M. s.
Bubble growth rates in nucleate boiling of water at subatmosferic pressures. Int. J. Heat Mass Transfer 18 (1975), 655-669
Stralen, S.J.D. van Schal, M.S. Cole, R. Sluyter, W.M.
Bubble growth rates in pure and binary systems: combined effect of relaxation and evaparatien microlayers. Int.J. Heat Mass Transfer 18 (1975), 453-467
SWüste, C.H.W. Jonge, W.J.M. de Meijel, J.A.G.W. van
Nuclear Magnetic Resonance in CsMnBr3.2H 20, CszMnBr 4 .2H20 and Rb2MnBr4.2H 2o. Physica vol. 76 (1974), 21 t/m 58
SWüste, C.H.W. Kopinga, K. Jonge, W.J.M. de Hijmans, J.P.A.M. notterman, A.C.
Magnetic properties of some dihydrated complex magnese halogenides. Congresbijdrage: Proceedings of the International Conference of Magnetism (ICM-73) (1974), 311, Moscow, TOM-VI Publ. House 'Nauka'
Sijde, B. v.d. Dielis, J. Schram, o.c.
Energy transfer between electrans and ions in a highly ionized plasma. Proc. 12th I.C.P.I.G., Eindhoven, (1975), 75
Sijde, B. v.d. Dielis, J. Pots, B.F.M. Schram, o.c.
Energieoverdracht tussen elektronen en ionen in een stationair plasma met hoge ionisdtiegraad
Terhell, J.C.J.M. Lieth, R.M.A. Vleuten, w.c. v.d.
New polytypes in vapeur grown GaSe.Mat. Res. Bull. vol.10 (1975), 577 t/m 582
Timmermans, C.J.
Radiation measurements for a cylinderical symmetrie homogeneaus plasma. Proc. 12th I.C.P.I.G. Eindhoven (1975), 375 Radiation measurements for a cylindrical symmetrie inhamogeneaus plasma. Proc. 12th I.C.P.I.G., Eindhoven (1975), 375
Tolsma, L.O.
A fast methad for nuclear coupled-channels calculations including Coulomb excitation. J. Comput. Phys. 12 (1975), 384
Verhaar, B.J.
Hoofdstuk over 'Polarization phenomena in inelastic scattering'. Lectures Notes in Physics, vol. 30 Magnitude of the deformation of the protonnucleus spin-orbit coupling. Physical Review Letters 32 (1974), 307-310
113
Afdeling der Werktuigbouwkui1de
Gewone
hoogler~ren
vanaf
onderwijsopdracht
ir, J.G. Balkestein
1970 (1)
ir. J. Erkelens
1966
ir. W,L. Esmeijer dr.i~. J.D. Janssen ir. C.W.J, van Koppeq ir. \'l.A. Koumans dr.ir. A.L. van der Moo~en ir. J.K. Nieuwenhui~en
1958
dr.ir. W.M.J. Schlösse;r:
1962
dr. P.C. Veenstra
1957
ir. J. van Vollenhoven
1959
dr.ir.A.C.H. van
1970
werktuigbouwkunde, in het bijzonder de leer van het werktuigkundig ontwerpen en construeren werktuigkundige bedrijfsmechanisatie technische mechanica technische mechanica warmtetechniek verveerstechniek algemene werktuigbouwkunde werktuigkundige inrichting van fysische en chemische procestechnieken werktuigbomvkunde, in het bijzonder de leer der werktuigkundige constructie mechanische technologie en werkplaatstechniek werktuigbouwkunde, in het bijzonder verbrandingsmotoren werktuigbouwkunde,in het bi zonder de werktuigkundige aspecten van de werkplaatstechniek werktuigbouwkunde, in het bijzonder werktuigkundige materialenkunde
drs. J.H.
de~ WQl~
~aat
~971
1971 1972 1970 1969
1963
Buitengewone hoogleraren dr.ir. J.A. Haringx ir. W. van der Hoek
1957 1962
dr.ir. H.L. Muller
1961
mechanica werktuigbouwkunde, in het bijzonder capita selecta uit de algemene werktuigleer mechanische technologie en werkplaatstechniek, in het bijzonder de fijnmechanische techniek
Bijzonder hoogleraar dr. A. Versprille
1974 (2)K
fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch- technische toepassingen
117
lecto~en
dr.ir. J.A.
Kloster~ann
drs. J. Koning
1973 1~69
werktutgkundige materi~al ~unde en metaalslijtage werktuigkundige meettechniek
(1) puitengewoon hooqleraar van 1968 tot 1970 (2) tevens bijzonder hooqleraar in de afdelingen N/E/T/B • voor het cur;içulum zie afdeling der Technische Natuurkunde
118
Dr. ir. J.A. Klostermarm Joseph AntonKlostermann werd op 11. augustus 1929 te Breda. geboren. In 1949 deed hij e.indexamen h.b.s.-B, in 1952 h.t.s.-werktuigbouwkunde. Daarna was hij onder andere werkzaam als chef van het physisch mechanisch materialenlaboratorium van Lips N.V. te Drunen. In 1956 begon hij als w~rkstudent met de studie metaalkunde aan de Technische Hogeschool Delft. Inmiddels vervulde hij verschillende functies in het onderwijs. Van 1961 tot 1965 was hij in dienst van de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (F.O.M.), tot 1962 als technische assistent in de Werkgemeenschap F,O,M.-T.N.O., na 1962 als wetenschappelijk medewerker. In 1962 studeerde hij af als metaalkundig ingenieur. In januari 1966 trad hij als wetenschappelijk hoofdmedewerker in dienst van de Technische Hogeschool Twente; hij had de dagelijkse leiding van het laboratorium materiaa~unde van de afdeling der Werktuigbouwkunde. In 1967 werd hij belast met d~ leeropdracht dislocatietheorie en fasetransformaties. Pr. Klostermannpromoveerde in 1970 aan de T.H. Delft op het proefschrift: 'Oppervlakte martensieten hoekprofiel martensietin ijzer-nikkel'. Naast zijn taak in Twente verzorgde hij gedurende de studiejaren 1970/1971 als gastdocent het onderwijs in de materiaalkunde aan de Koninklijke Militaire Academie in Br~da. In 1972 werd hij benoemd tot gewoon lector aan deze Academie om onderwijs te geven in de materiaalkunde. Zijn benoeming tot lector in de materiaalkunde en -slijtage geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 16 van 29 oktober 1973.
119
ONDERWIJS Uitgaande van de doelstellingen en uitgangspunten, zoals deze door de Afdelingsraad waren aanvaard in de vorm van een aantal aan Onderwijsnota I toegevoegde stellingen en aanbevel~nqen, zette de commissie voor het onderwijs haar werkzaambeden voort om te k~en tot een nieuwe opzet voor het studieprogramma. Al$ volgende stap werden richtlijnen voor de grove structuur van het curriculum geformuleerd en neergelegd in discussienota II, die in het najaar 1973 verscheen. De daarin opgenomen stellingen en aanbevelingen werden wederom in de afdeling besproken en in aangepaste vorm door de Afdelingsraad pekraqhtigd. Ook in deze periode werd regelmatig verslag uitgebracht aan de raad.
Afdelings~
Eind 1973 was de commissie demissionair geworden, maar er kon niet onmiddellijk in de opvolging worden voorzien. Teneinde geen onaanvaardbare stagnatie te laten ontstaan hebben e~ele leden zich tot het einde van de verslagperiode belast met het afwikkelen van enkele belangrijke en spoedeisende zaken.
120
ONDERZOEK Vakgroep Ontwerpkunde, Bedrijfsmechanisatie en Mechanismen Groep Bedrijfsmechanisatie Toevoerinrichtinger. Er is een begin gemaakt met een uitgebreid onderzoek naar het gedrag van een deeltje op een trillende baan, die in twee richtingen kan worden aangestoten. Tevens is er een ontwerp gemaakt van een toevoerinrichting voor lange rotatiesymmetrische onderdelen met een toevoersnelheid van 10.000 onderdelen per uur. Nokkenfabricage Aan de nokkenfreesmachine werd in deze periode verdere ontwikkeling gepleegd. Er is gestart met de aanpassing van een bestaande nokkenslijpmachine, die een belangrijke plaats inneemt in het totale onderzoekprogramma voor de nokkenfabricage. De zg. nokkenproefstand heeft bruikbare resultaten opgeleverd m.b.t. de materiaalcombinatie nok - nokrol. Besturingen De ontwerpmethodes van besturingen voor bewerkingsmachines werden verder ontwikkeld aan de hand van de resultaten van het magazijnmodel. Medische techniek De roltrapergometer, ontworpen in samenwerking met T.N.O.-Instituut voor Praeventleve Geneeskunde, is als prototype voltooid. De eerste proeven die in het Diaconessenhuis te Eindhoven zijn genomen, zijn volgens de medici hoopgevend. Mechanismen en kinematica De inschakeling van de computer en bijbehorende randapparatuur bij het ontwerpen van mechanismen is opnieuw ter hand genomen. Groep Werktuigkundige Materialenkunde en Materiaalslijtage Het onderzoek van de groep richt zich hoofdzakelijk op processen, die zich voordoen bij aanraking tussen vaste lichamen, en die een fundamentele rol spelen bij levensduur en betrouwbaarheid van werktuigkundige constructies. Enerzijds gaat het om diepgaand leren kennen van het adhesieve wrijvingsen slijtageproces en goed begrijpen van adhesie en hechting tussen materialen, met de bedoeling wegen tot beheersing van die processen aan te geven. Anderzijds wordt gewerkt aan het wetenschappelijk hanteerbaar maken van het metaal spuiten, en aan de inzet van deze technologie voor tribotechnische toepassingen. In deze onderzoekgebieden vinden afstudeerstudenten hun onde~erp.
121
Ten behoeve van afstuderen en van cursorisch onderwijs wordt verder onderzoek naar het gedrag van materialen bij lassen verricht. Op het gebied van de grenssmering werden de eerste proeven uitgevoerd met als doel de opstelling te optimaliseren. Een ontwerp van modificatie aan de opstelling werd gereedgemaakt en aan de C.T.D. ter uitvoering gegeven. Over een en ander werd intern gerapporteerd. Bij het slijtage-onderzoek lagen de accenten in het verslagjaar op het gedrag van ongelegeerd staal in droog glijdend contact met zichzelf en op het deformatiegedrag van metalen bij slijtage. Interessant zijn de experimentele resultaten van het inleidend onderzoek naar de invloed van structuur en hardheid - zoals bereikt door verschillende , warmtebehandelingen - van koolstofstaal met 0,8%C. Bij toenemende hardheid blijkt de slijtsnelheid eerst toe en later af te nemen. De waargenomen sterke invloed van zuurstofgehalte in het nilieu op het ernstige slijtageproces van staal tegen staal kon met behulp van het eerder vobr dit slijtagetype ontwikkelde model verklaard worden. De ontwikkeling van een model voor deformatieslijtage is verder voortgezet. Vo0r dit slijtageproces bij koper in droog glijdend contact met staal (st.60) is een energiebalans uitgewerkt. Het proces is in zeker bereik van proefomstandigheden stabiel; slijtage treedt dan alleen op door d~formatie van het koper. Aangetoond kon worden dat de opgenomen wrijvingsarbeid voornamelijk via afschuifprocessen in het koper wordt omgezet in warmee. Aldus is een principiële bijdrage geleverd tot het begrip ten aanzien van dit type slijtage en mogelijk ten aanzien van adhesieve slijtage in het algemeen. In een eindstudie opdracht is begonnen met het onderzoek naar adhesie, wrijving en slijtage in systemen van goud-zilver-legeringen tegen staal. De experimenten worden zowel onder atmosferische druk als in ultra hoogvacuüm uitgevoerd. Volgens plan is een begin gemaakt met ombouw en uitbreiding van een der pin-ringslijtage-opstellingen met het oog op onderzoek van grenssmering (hydrostatisch hoofdspillagering, geringer astoerental, conditioneringasystemen voor het proefsmeermiddel) . Het aan te vangen onderzoek zal zich goeddeels richten op aan de oppervlakte behandelde metalen en verder op een aantal punten het onderzoek bij droog-glijden aanvullen. Betreffende het fundamentele onderzoek vond een verschuiving plaats van het experimentele naar het theoretische onderzoek. Er werd verder gewerkt aan een mathematische analyse van de warmtegeleidingsproblemen bij smelten stolprocessen. Ook is begonnen met de theoretische uitwerking van een nieuw basis-concept voor de thermodynamica van de vaste stof. Het onderzoek aan exotherm reagerende spuitmiddelen is voortgezet; werk aan plasmaspuiten van tin (in verband met vervaardigen van witmetaallagers) is aangevangen en er werden resultaten verkregen die een uitgebreider onderzoek wettigen.
122
Op het gebied van metaalspuiten Z~Jn vorderingen in verbetering der apparatuur te melden. Er is axiale poederaanvoer in de plasmaspuit geconstrueerd en er is een systeem ontwikkeld waarmee 'lokaal geconditioneerd' gespoten kan worden. Aldus kunnen tot dusver onbereikbare kwaliteiten van de gespoten laag gerealiseerd worden. Ten behoeve van de statistische beschrijving van de totstandkoming van een opgespoten laag is apparatuurontwikkeling verricht vooral ter regeling en afleesbaarheid van het bewegingsmechanisme. Een onderzoek naar de methode om de warmteinhoud der spuitdeeltjes te meten is afgesloten en deze meting is een standaardmeting geworden. Diverse onderdelen van het spuitproces worden afzonderlijk onderzocht, waarbij een aantal al bevredigende resultaten oplevert. Ze ondervinden internationale belangstelling Een bepaald onderdeel hierbij is verwerkt in eindstudieopdrachten. In verband met het onderzoek naar de invloed van gasopname en afkoelsnelheid van plasma-gespoten metaaldeeltjes op de mechanische eigenschappen van de gespoten laag is veel aandacht besteed aan th€rmische problemen.Daarbij is een exacte analytische oplossing gevonden voor het oude probleem van temperatuurverdeling naar plaats en tijd in het systeem van een stollend deeltje op een vast lichaam. Eerder was reeds een numerieke benadering hiervoor geformuleerd. Dit werk heeft sterk bijgedragen tot verruiming van het inzicht in processen, die zich tijdens stolling en koeling in gespoten metaaldeeltjes voordoen. Op lastechnisch gebied werden onderzoekingen gedaan betr. maatveranderingen in pijpstukken bij lassen en warmscheuren bij aluminiumlegeringen en straalelektroden. Werkeenheid
w.z.
De werkeenheid ~·1 •.~. heeft in de verslagperiode het vakgebied technische bedrijfsvoering verder ontwikkeld, met name het onderzoek naar en het ontwerpen van bedrijfsspelen. Het is reeds nu mogelijk deze vorm van kennisoverdracht in de K - en I-fase van het curriculum V9lledig te benutten. De afdeling der Werktuigbouwkunde van de Katholieke Universiteit te Leuven heeft de door w.z. ontwikkelde bedrijfsspelen eveneens in haar curriculum opgenomen, waardoor een zeer intensieve samenwerking is ontstaan met genoemde universiteit. Inmiddels hebben reeds meerdere buitenlandse universiteiten en hogescholen informaties ingewonnen. Het optimaliseren van de in gebruik zijnde bedrijfsspelen wordt voortgezet en nieuwe vormen zijn in ontwikkeling.
123
Groep Constructies en Mechanismen Alle onderzoek- en onderwijsactiviteiten binnen de groep Constructies en Mechanismen zijn in.JesdJ.akeld en uorjen uitgevoerd :t.ls ( tle jaars) oi afstudeeronderzoek - of afstudeerontwerp. Deze onderwerpen moeten vallen binnen één of meer der navolgende (onderzoek) gebieden: - dynamisch gedrag en positioneringsnauwkeurigheid van constructies en mechanismen; - mechanismen berustend ~p afrolling en/of elastische deformatie; - constructies en mechanismen voor medische toepassing; - constructies en hulpmiddelen ten behoeve van onderwijs en onderzoek in andere vakgroepen en/of afdelingen; - functie-elementen voor bedrijfsmechanisatie; - ontwerpen ten behoeve van en op kosten van ondernemingen en bedrijven waar de student zich nauw bij betrokken weet. Enkele recente afstudeeropdrachten zijn gericht op onderwljs en onderzoek in andere afdelingen. Deze zijn: - een experimentele vermogensschakelaar voor de vakgroep Hoge Spanningen en Hoge Stromen (afd.E) (10mm open in 500 psec.); - een met 70Hz over 50 ~ binnen 2 A0 evenwijdig trillende instelbare kristalhouder t.b.v. interfarometrisch kristalonderzoek voor de vakgroep Elektrotechnische Materiaalkunde (afd.E) en de vakgroep Vaste Stof en de vakgroep Deeltjesfysica (afd.N); - een opstelling voor volgerantennes t.b.v. experimenten met geostationaire satellieten (ATS-F) t.b.v. de groep Telecommunicatie C (afd.E) Vanwege het grote belang voor de realisatie en prakJische toepassingen van twee genoemde opdrachten voor de betrokken groepen, is in de loop van 1974/1975 besloten tot het structureren van het onde~zoek in interafdelingsprojecten, waaraan vanuit de vakgroep O.B.M.M (Ontwerpkunde, Bedrijfamechanisatie en Mechanismen) door de groep Constructies en Mechanismen wordt deelgenomen. Met de werkplaats van de Centrale Technische Dienst is voor de goede realisatie een goede samenwerking tot stand gebracht. M In de loop van de verslagperiode is bovenvermelde groep van deze vakgroep deel uit gaan maken. Groep Fijnmechanische Techniek Onderzoek naar de toekomstige ontwikkeling van de fabrikagemethoden. Invloed van automatisering, technologie van de elektrische produktenen menselijke reacties op verdere industrialisatie.
124
Groep Produktontwerp en Mechanische Constructie Onderzoekgebied landbouw en transportmechanisatie Dynamisch grondverzet: -
loopwig-snijproces; grondverdichter; bulldozer; cultivator snijproces.
Grondver zet: -
rioolbuis-legmachine; snijproces-baggermolen; grondonderzoek zeebodem; grondbewerking met aangedreven werktuigen.
Transport: -
grijperkraan met vergroot hefvermogen door verkleind eigengewicht; laadinrichting voor rollen-staalband; schroeftransporteur; doostransporteur.
Landbouwwerktuigen algemeen + ontwikkelingshulp - mest-centrifuge; druppelonderzoek van sproeier; - windenergie. Diversen: - anti-blokkeer-systeem remmen; - naald-fundatie; - mais hakselen. Onderzoekgebied stortgoed en transporttechnologie Ontwikkeling van de meetbank voor het bepalen van poedereigenschappen op het principe van afschuiving door rotatie. Ontwikkeling van de vlakke-wand-silo op basis van kokerconstructie (sandwichwanden) waarbij de verbindingen door puntlassen e11 proplassen zenlijkt werden.
venu~
Onderzoek naar kritische kniklasten van kokerconstructie Vermoeiingsonderzoek van gelaste
b~isconstructie
Ontwikkeling van de doseerapparatuur Ontwikkeling van de verticale bandtransporteur Onderzoekgebied kleine
werktui9en
- Het onderzoek aan variatoren voor kleine vermogens gebaseerd op HertzsP contactvlakken word~ voortgezet.
125
- Het onderzoek aan bestaande- en de ontwikkeling van nieuwe riemvariatoren wordt vooral gericht op de grotere vermogens. - De voortzetting van het onderzoek aan tandwielen met klein aantal tanden voor de tijnmechanische techniek en kleine werktuigen is vooral gericht op de belastbaarheidsberekeningen. - De uitbreiding van het onderzoek aan de globoïde worm-wormwielen is voor-· al gericht op de toepassing in kleine compressoren. - Het onderzoek aan de wassende centrifuge is in het stadium gekomen van de beproeving van het prototype waarbij speciale aandacht besteed wordt aan de stabiliteit van het systeem. - Het onderzoek aan kunststof lagers en -tandwielen wordt voortgezet; de berekeningsgrondslagen hiervoor worden uitgebouwd. Onderzoekgebied Biomechanica en Medische Instrumentatie In de verslagperiode voltooiden vijftien afstudeerders hun studie op onderwerpen met betrekking tot de ontwikkelin~ van methoden en apparaten voor diagnostiek en behandeling in de orthopedie. Genoemd zijn hier de theoretische studie van het houdingsevenwicht, de ontwikkeling van apparatuur voor de afbeelding op röntgenfoto's van de verticale lijn door het massazwaartepunt van het lichaam, en de toepassing daarvan bij de toekenning van hakverhoging in het geval van correctie van zijwaartse verkrommingen van de wervelkolom. De in de curatieve sfeer opgedane ervaringen leidden tot gedachten over te nemen maatregelen ter preventie van aandoeningen aan het spierskeletstelsel. Uitvloeisel hiervan was de oprichting van de nationale stichting 'Voet en Schoeisel' die zich de preventie op grote schaal van voetafwijkingen, en de daarmee verband houdende klachten in hoger gelegen delen van het menselijk lichaam, ten doel stelt. Op het gebied van medische instrumentatie werd voorts aandacht besteed aan een zg. sternumpen, een qulpmiddel om in geval van shock snel een infuuste kunnen toedienen via het borstbeen, en apparatuur voor biofeedback bij stottertherapie. Tezamen met de afdeling anatomie van de R.U. te Leiden werd een Boerhaavecursus samengesteld. Het programma met de titel 'Statiek en dynamiek van het menselijk lichaam' was gericht op overdracht aan medici van elementaire begrippen uit de mechanica. Oefening werd verkregen door de uitwerkking van aan de praktijk ontleende vraagstukken met begeleiding van instructeurs. Op het gebied van het wervelkolomonderzoek werd voorts op de ingeslagen weg, het ontwerpen van diagnostische en therapeutische hulpmiddelen en methoden ter opsporing, behandeling en voorkoming van wervelkolomafwijkingen, voortgegaan, waarbij het rapport omtrent de invloed van werkhoudingen in school op de belasting van de nekwervelkolom bij kinderen vooral in onderwijskringen veel aandacht kreeg, hetgeen leidde tot een lidmaatschap van normcommissie 339.07 'Meubelen voor scholen'.
126
Aan de operatieve behandelingsmethoden voor wervelkolomafwijkingen werd in de verslagperiode een nieuwe methode toegevoegd, waarbij scheefstand van de laatse lumbale wervel operatief wordt gecorrigeerd met behulp van ~P de T.H. ontwikkelde apparatuur. Op net gebied van de revalidatie zij genoemd de medewerking aan de inrichting van een revalidatiecentrum met daarbij een orthopedische werkplaats in Guinee-Bissau in het kader van de ontwikkelingshulp door het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking. GroeE Vermoeiing Het onderzoek naar het vermoeiingagedrag van zware puntlassen werd voortgezet. Analyse van de verkregen resultaten onder constante belastingsamplitude heeft aangetoond dat log-lineaire relaties een eenvoudige beschrijving geven van het verband tussen belastingsamplitude, maximum-belasting en levensduur. Tevens is de invloed van lasspannèngen bepaald, terwij 1 proeven op gagloeide proefstukken aangetoond hebben dat het slui ~.~en van een scheur onder negatieve belastingen slechts ten dele effectief is en bovendien van de levensduur afhangt. In het kader van een 2-jarig research-contract met de E.G.K.S. wordt nu het gedrag van puntlassen onder random varierende belastingen onderzocht. Uit de tot nu toe verkregen resultaten blijkt dat de invloed van de maximale belasting veel minder is dan onder constante amplitude-belasting. De effecten gevonden bij gedeeltelijk negatieve belast~ngen kunnen van belang zijn voor de dimensienering op vermoeiing van lasconstructies in het algemeen. Ze zullen echter geverifieerd moeten worden aan andere typen lasverbindingen. Getracht wordt voor een dergelijk onderzoek, waarin ook het Stavinlaboratorium van de T.H. Delft geïnteresseerd is, opnieuw de steun van de E.G.K.S. te verkrijgen. In het kader van de nationale activiteiten op off-shore-gebied wordt actief deelgenomen in de studiegroep en de werkgroep corrosie-v.ermoeiing van de Stichting Materiaalonderzoek op Zee (S.M.O.Z). Een uitgebreid programma voor onderzoek op het gebied van corrosie-vermoeiing onder maritieme condities is in voorbereiding. Hieraan zullen 5 laboratoria, waaronder dat van de groep deelnemen. Voor onderzoek naar de voorspelbaarheid van de verhoging van de vermoeiingasterkte van machine-elementen d.m.v. verharde oppervlaktelag~n (nitreren, inductie-harden) werd een werkgroep opgericht waarin deelnemen: de vakgroep Technische Mechanica en de vakgroep Algemene :>!.'"!taalkunde van de T.H. Delft, D.A.F. Bedrijfswagens N.V. en het laboratorium van de groep. De beproeving van 6 vakwerken met een lengte van ca. 6 meter, die het onderzoek aan gelaste buisknooppunten afsluit, kwam begin 1975 gereed. Een vergelijkend onderzoek naar het vermoeiingagedrag bij een klein aantal wisselingen tot breuk (low-cycle fatigue) van 2 steekas-materialen werd, in samenwerking met een industrie, uitgevoerd en afgesloten met een eindstudierapport. 127
Op beperkte schaal werd onderzoek verricht naar d~ scheurtaaiheid van enkele gereedschapsstalen. Dit. leidde tevens tot een sterke verbetering van de techniek om vermoeiingsscneuren aan te brengen in harde staalsoorten. Niet onvermeld mag blijven dat, in het kader van het practicum metaalkunde, nu ook 1e-jaarsstudenten reeds geconfronteerd worden met beproeving op scheurtaaiheid en op vermoeiing. De frames van de M.T.s.-vermoeiingsinstallatie werden, in samenwerking met de C.T.D. sterk verbeterd. Door de verkregen verhoging in stijfheid is de optimale frequentie met ca. 20% verhoogd, waardoor de beproevingsduur evenredig kan worden bekort. Getracht wordt de 2 reeds beschikbare, electronisch zeer gecompliceerde, stuurkanalen te completeren met 2 eenvoudige stuurkanalen waarmee ook afstudeerders zelfstandig kunnen werken. Van een industrie werd een aldaar niet meer in gebruik zijnde hoogfr<~guentpulsator overgenomen. Na algehele revisie is ook dezt- machine voorzien van een electronische servobesturing voor de belastingsamplitude. Beide machines werden voorzien van een electronisch stuurbare middenl~sl~ instelling. Met de 2, nu beschikbare, hoogfrequent-pulsatoren worden o. :;: . proeven tot een zeer hoog aantal wisselingen (108) uitgevoerd, in het kader van het genoemde E.G.K.S.-contract. De 40-tons Losenhausen-machine is ruim 15 maanden buiten bedrijf geweest t.g.v. een grote reparatie. Voor het analyseren van random varierende belastingen, is in samenwerking met de afdeling der Elektrotechniek, apparatuur ontwikkeld waarmee deze belastingen digitaal kunnen worden geregistreerd en verwerkt. Vakgroep Produktietechnologie Fysische bewerkingen Het deelgebied fysische bewerkingen omvat een aantal technologieën, zoals elektro-erosie;elektro-chemische, ultrasone, elektronenstraal-, laserstraalbewerking en puntlassen. De onderzoeken binnen de vakgroep zijn vrijwel beperkt tot het eerstgenoemde onderwerp. Elektro-erosief bewerken, of vonkverspanen, is een vrij jonge bewerkingsmethodiek, waarvan veel onbekend is, ook op het gebied van de praktische toepassingen. Lopende onderzoeken houden zich onder meer bezig met: -het vormen van de kraters (erosie), met pulsenergie, pulsvorm en materiaalconstanten als parameters; - het ontsteekmechanisme; -het gereedschapsvoedingsmechanisme (serve); - bewerkbaarheid van diverse metalen. Gereedschapswerktuigen Deze sectie is geînteresseerd in het gedrag van de functie-elementen van het produktiewerktuig onder de statische en dynamische belasting van het proces. Bij de analyse van dit gedrag wordt veelvuldig gebruik gemaakt van analoge en digitale rekentuigen. 123
Aan de uitkomsten van modelanalyses en experimentele verificaties worden o.a. aanwijzigingen ontleend voor constructieverbeteringen. De laatste tijd is o.m. gewerkt aan: - het gedrag van een slede onder werkomstandigheden; - elementen van een freesbank; - ponsgereedschap ~n combinatie met de bijbehorende pers. Lengtemeting In algemene termen kan de doelstelling van de sectie worden beschreven als het ontwikkelen van methoden en instrumenten voor nauwkeurige lengtemetingen. De voornaamste onderwerpen zijn op dit moment: - het meten van de oppervlakteruwheid. Door digitaliseren van het uit een ruwheidsmeter verkregen signaal kan van de mogelijkheden van het Rekencentrum worden gebruik gemaakt. Getracht wordt parameters van het oppervlak te vinden die enerzijds het functionele gedrag en anderzijds de eigenschappen van het produktieproces beschrijven; het vervaardigen en meten van in mm. verdeelde linealen. Dit onderzoek is in een zodanige fase dat een subtiele analyse van de processen nodig is om de verkregen resultaten verder te verbeteren; het ontwerpen en bouwen van een interfarometer voor het meten van linealen. In dit instrument dienen posities ingesteld en gehandhaafd te worden met onnauwkeurigheden ver onder 0.1 )llll; de gebruikte constructies zijn in werktuigkundige zin aconventioneel; het bouwen en operationeel maken van een extreem nauwkeurige golflengtegestabiliseerde laser. De hierbij optredende problemen zijn van fysische aard. Medische Techniek Het eerste hoofdonderwerp is het ontwikkelen van apparaten die kunnen dienen voor de ondersteuning of vervanging van vitale inwendige organen. Deelonderwerpen zijn o.m.: - membraanlong; - roterende kunstlong; - meet- en regelapparatuur voor open hartchirurgie. Daarnaast wordt onderzoek verricht van coronaire circulatie, de doorbloeding van de hartspier; deelonderwerpen: - modelvorming coronaire circulatie; - mechanisch gedrag van de hartspier bij contractie; - invloed van de contractie op de coronaire curculatie; - stromingsverschijnselen rondom een hartklep. Ieder onderwerp geeft aanleiding tot zeer veel nevenonderzoeken. Numerieke Besturing In de sectie Numerieke Besturing wordt een model opgebouwd van een modern produktiesysteem. Met één kleine computer worden in de toekomst drie gereedschapsmachines bestuurd. Dit is dan een voorbeeld van Computer Numerical Control (C.N.C.) waarvan nog weinig ervaring beschikbaar is. Deze biedt voordelen van flexibiliteit en mogelijkheid tot koppeling aan een produktiecomputer (D.C.N.).
129
In dit kader worden ook onderzoekingen gedaan aan aandrijfsystemen, interpolatoren e.a. De informatie die een D.C.N. systeem, een C.N.C.-systeem of een gewone numeriek bestuurde machine nodig heeft, wordt een Programma genoemd. Teneinde het programmeren zo efficiënt mogelijk te laten verlopen worden veelal programmeertalen gebruikt. Voor het normale gebruik en de verbetering van de programmeertalen is nog veel onderzoek nodig. Naast de verkorting van de neventijden door de numerieke besturing stelt de sectie zich ook voor een bijdrage te leveren aan de verkorting van de hoofdtijden uitgaande van de beschikbare machines, gereedschappen en produktontwerp. Hiertoe wordt een verspaningamodel opgesteld, worden sensoren voor meetgrootheden ontworpen en wordt getracht door het regelen van verspaningagrootheden (bv. aanzet) het verspaningaproces on line zo optimaal mogelijk te laten verlopen. De verzamelnaam van deze activiteiten luidt Adaptive Control. Plastische Vormgeving Het onderzoek van de sectie Plastische Vormgeving is gericht op het ontwikkelen en analyseren van modellen (van mathematische aard) ter beschrijving van representatieve vormgevingsprocessen en het toetsen hiervan in de praktijk. De resultaten van deze analyses worden gebruikt om, rekening houdend met de bedrijfscondities , te komen tot een meer optimaal procesverloop. Belangrijke optimaliseringsgrootheden zijn dan: materiaaleigenschappen van werkstuk en gereedschap, werkstuktemperatuur, gereedschapsgeometrie, smering, enz. De fundamentele basis volgt uit een integratie van continuümsmechanica, materiaalkunde en constructieleer. Als voorbeeld van onderzoekwerk kunnen genoemd worden: - het, in verband met de vervormingen, optreden van oppervlakteruwheid, insnoering en plooieni Hieruit zijn, afhankelijk van het proces en de bedrijfscondities, vervormbaarheidscriteria af te leiden; het analyseren van processen zoals dieptrekken, buigen en persen; het optimaliseren van de geometrie en constructie van een extrusiegereedschap (verbeterde levensduur)i het ontwikkelen van de bulgetest als materiaalbeproevingsmethode; analyse van begrippen als anisotropie en wrijving in relatie met resultaten van vervormingsprocesseni het bestuderen van het insnoeringsverschijnsel bij een trekstaaf met behulp van de methode der eindige elementen. Verspaning Het werk in de sectie verspaningatechnologie is gericht op de bewerkbaarheid. Dit begrip houdt in de mate van efficiëntie waarmee de in het vakgebied van de verspanende bewerkingen toegepaste produktiemiddelensnijgereedschappen en gereedschapswerktuigen - kunnen worden aangewend. De belangrijkste bewerkbaarheidcriteria zijn: - levensduur van snijgereedschappen;
130
- oppervlakte en maatnauwkeurigheid; - benodigd specifiek vermogen; - het ongemak bij de spaanafvoer. Naast het feit dat men de slijtvastheid van gereedschappen evenals de te bereiken oppervlakte nauwkeurigheid zo hoog mogelijk wil opvoeren, bestaat de behoefte om in afhankelijkheid van de verspaningacondities deze kwaliteiten met een zekere nauwkeurigheid te kunnen voorspellen. Alleen dan is het mogelijk om tot hetzij technische hetzij economische optimale keuzen van gereedschappen te komen. Hiertoe is het noodzakelij~ om middels verspaningamodellen de mechanische en thermische belasting van gereedschappen te kunnen berekenen. Mede met het doel om een consistent onderwijspakket te verkrijgen wordt, of zal onderzoek worden verricht op het gebied van o.m.: - procesbeschrijving; - thermische en mechanische belastingaprofielen bij snijgereedschappen; - mechanisch gedrag van gereedschapsmaterialen, i.h.b. van hardmetalen; - beproevingsmetboden van gereedschapsmaterialen; - slijtage en breukmodellen m.b.t. snijgereedschappen. wrijving; - dynamische stabiliteit. Daarnaast worden opdrachten uitgereikt met het doel de aanwezige kennis en de beschikbare gegevens geschikt te maken voor toepassing in de werkplaats. Een voorheeldis de ontwikkeling van soft-ware voor procesbeheersing bij numeriek bestuurde bewerkingsprocessen welke in samenwerking met de sectie Numeriek Besturing plaatsvindt. De benodigde basiskenni9 wordt ontleend aan: - de continuümsmechanica; - fysische transportverschijnselen; - materialenkunde; - dynamisch gedrag van systemen. Vakgroep Warmte-, Proces- en Stromingstechniek ~
warmteteçhniek
Regeneratieve warmtewissling Aan een regeneratieve warmtewisseling in de valllameropstelling zijn in de loop van de verslagperiode door een afstudeerder enkele onderzoeken uitgevoerd. Het doel van deze onderzoeken was de twee betrekkingen van Nusselt na te gaan m.b.t. de geschiktheid als mathematisch rekenmodel voor de vulmassa. De twee betrekkingen van Nusselt zijn: a. de bepaling van de temperaturen in de vulmassa als functie van tijd en plaats; b. de bepaling van de gastemperaturen in de gasstroom als functie van tijd en plaats. Uit de experimenten werden de warmteoverdrachtswaarden bepaald, welke dan vergeleken werden met de resultaten, verkregen uit een rekenmodel, ontwikkeld door MntComery en Wibulswas. De opstelling wordt thans verbouwd voor het onderzoek van de warmteopslag in stenen bedden en in de bodem. Er zijn aanwijzingen dat langs deze weg een warmteopslag voor vele maanden gerealiseerd kan worden tegen aanvaardbare kosten.
131
Het in begin 1973 aangevangen onderzoek naar de toepassingsmogelijkheden van zonne-energie onder Nederlandse klimatologisChe omstandigheden werd in 1974 voortgezet. In het kader van een concrete zonneverwarmingsinstallatie als centrale doelstelling werden vele deelonderzoeken uitgevoerd. Voor het onderzoek van collectoren werd een transportabele proefopstelling gebouwd. Hiermee werden controlemetingen uitgevoerd op de warmteoverdracht van gevinde en vlakke absorptieplaten met langsstromende luCht, waarbij waardevolle meetervaringen zijn opgedaan. Deze gegevens waren op hun beurt noodzakelijk voor het ontwerpen en optimaliseren van de zo-geheten circulatie collector. De eerste metingen daaraan werden begin 1975 uitgevoerd. Als belangrijkste resultaat kwam naar voren dat de warmteoverdracht van de gevinde absorptieplaat naar de langsstromendelucht verder vergroot dient te worden om de circulatiecollector praktisch bruikbaar te doen zijn. Ten behoeve van de warmteopslag in water werden metingen verricht aan de thermiode, een warmtewisselaar waarbij de warmteoverdracht sterk afhankelijk is van het teken van het temperatuurversChil. Bijzonder succesvol waren de experimenten m.b.t. de toevoer van het door de collector opgewarmde water aan het opslagvat. Met behulp van een dunwandige plastic slang bleek het mogelijk het water nauwkeurig naar dat niveau in het vat te leiden, opdat de thermische gelaagdheid daarin niet verstoord werd. Hiermee werden m.b.t. het rendement, de kosten en de bedrijfszekerheid van de installatie aanzienlijke voordelen bereikt. Succesvol waren eveneens de laboratoriumproeven, waarbij ter bestrijding van de bevriezingsrisico's kunststofleidingen gevuld met een bevriezingavrije vloeistof in het waterkanaalsysteem werden opgenomen. Ook bij herhaald bevriezen trad geen besChadiging aan de waterkanalen op. Naast de experimentele werden vrij uitvoerige theoretische studies verriCht naar de eigenschappen van zowel vloeistof als luchtcollector en daarbij was de vergelijking van beide typen op hun technische en economische merites het belangrijkste doel. Dit onderzoek wordt nog voortgezet. Verder werd een analyse gemaakt van het dynamische g~drag van een woning met een zonneverwarmingsinstallatie. Begin november 1974 werd beriCht ontvangen dat de Regering de gevraagde subsidie heeft verleend voor het aanbrengen van een experimentele zonnaverwarmingsinstallatie in een nieuw te bouwen woning. Het ontwerp daarvan vordert goed. Niet onvermeld mag blijven dat de genoemde onderzoekingen geschieden in nauwe samenwerking met de groep'Fysische Beheersing van het Binnenmilieu• van de afdeling der Bouwkunde. Warmtetransport van verhittingspanalen naar reactie-vaten In de praktijk is gebleken dat na bepaalde tijd de opwarmsnelheid van met verhittingspanalen uitgeruste reactie-vaten terugliep. Dit is economisch geheel niet aantrekkelijk, vandaar de vraag: kunnen de mogelijke oorzaken onderzocht worden? Om deze oorzaken te kunnen onderzoeken, is er een proefopstelling ontworpen en gebouwd. Bij het onderzoek van het gedrag in droge toestand van het op diverse manieren aangebrachte warmtegeleidende cement zijn behalve de droogtijden ook de massa-dichtheid en de warmtegeleidingscoëfficiënt bepaald.
132
De warmtegeleidende cement wordt toegepast om het warmtetransport van verhittingspanalen naar reactie-vaten te vergroten. De uit meetresultaten berekende warmtegeleidingscoëfficiënt wordt vergeleken met de waarde, verkregen uit de thermo-conductor-meter. De proefopstelling is onder meer ook gebruikt voor het bepalen van de warmtedoorgangscoëfficiënt o~ een aantal plaatsen aan de vaatwand onder op verschillende manieren aangebrachte warmtegeleidende cement. Damp-volume-fractie ijksysteem In het kader van een onderzoek 1 Partiële verdamping in een fornuis• door de groep Procesdynamica (Technische Hogeschool Twente, afd. Chemische Technologie) is de vraag gerezen of er een betrouwbare dampfractie-meetmethode was. Op basis van de beschikbare kennis en ervaring kon in korte tijd een goed werkende ijk-opstelling worden ontworpen en gebouwd. De omstandigheden waaronder in Twente aan het fornuis wordt gemeten, konden exact eender worden ingesteld. De relatieve geleidbaarheid van een stoomwater-mengsel ten opzichte van de geleidbaarheid van water werd gemeten d.m.v. ingebouwde sensors en t.o.v. de in een snelafsluitend deel van het systeem bepaalde dampvolume-fractie en deze waarden in grafieken. Een beschrijving van het meetsysteem en het verslag van de ijking is opgenomen in: Ellman, M.J., An introductory study of the dynamica of a gasfired vertical-tube furnace in which two-phase, single component flow occurs, Technische Hogeschool Twente, Groep Procesdynamica. Onderzoek aan parallelleverdamper-kanalen Om een beter inzicht te verkrijgen m.b.t. het thermohydraulische gedrag van
twee-fasen stromingen instoomketels, stoomgeneratoren, fornuizen, reboilers en reactoren, werd de 300-bar testopstelling ontworpen en gebouwd. Een experimenteel en theoretisch onderzoek naar de thermohydraulische karakteristieken van twee-fasen-stroming in kanalen, gevormd tussen een aantal parallel geschakelde verhittingselementen in stationaire toestanden en verstoringen ervan, is in de loop van de verslagperiode geëindigd. Hierna is in deze testopstelling een nieuwe meetsectie gebouwd, bestaande uit vier parallel geschakelde inwendig gekoelde verdamperkanalen. Met het uitvoeren van het onderzoekprogramma is in 1974 een aanvang gemaakt, met als doel o.m.: het verzamelen van gegevens teneinde betere ontwerpregels te kunnen definiëren voor stoomketels, stoomgeneratoren etc. met hoge belastingen en hoge druk. Tevens is een computerprogramma opgesteld om het thermo-hydraulische gedrag van twee-fase-stroming in parallelle verdamperkanalen te kunnen voorspellen. Dit programma wordt genoemd •aoiling Channels•. Het computerprogramma is gereed voor zover het betreft het stationaire gedeelte in verdamperkanalen. Dampvolume-fractie-metingen volgens de impedantie-methode Deze experimentele proefopstelling was aanvankelijk gebouwd om bij hoqe drukken dampvolume-fracties te kunnen bepalen via de impedantie methode en deze dan te vergelijken met de door ijking verkregen waarden. Door de hoge eenzijdige drukken op de kogelafsluiters waren de ijkingen niet helemaàl betrouwbaar.
133
De proefopstelling kon echter ook gebruikt worden voor andere onderzoekingen, zoals het nagaan van de invloed van de warmtestroomdichtheid door de wand van een verticaal verdamperkanaal op o.a. stromingsprofielen, slip enz. Daarna is een begin gemaakt met de analyse van meetsignalen van dynamische omstandigheden tijdens de proef. Een auto-correlatie van het meetsignaal van een impedantie-opnemer kan informatie verschaffen over het stromingspatroon, terwijl de kruiscorrelatie van de meetsignalen van twee impedantieopnemers informatie kan verschaffen over de slipverhouding. Voor het analyseren en interpreteren van de meetsignalen is een transparant lucht-water systeem gebouwd. Grondslagen onderzoek van de stroming in verticale verdamperkanalen Bet twee-fasen-onderzoek naar de fysische omstandigheden die de stroming in verticale kanalen beheersen, zoals slip, diffusie, warmteoverdrachten enz. wordt technologisch bemoeilijkt door de zeer hoge drukken en temperaturen van stoom-water-mengsels (kritische druk). Bet onderzoek wordt technisch aanmerkelijk eenvoudiger, wanneer Freon als koelmedium wordt toegepast, gezien de relatief lage drukken en temperatuur. In de loop van 1974 is daarom een Freon-proefopstelling ontworpen, waarna in 1975 met de fabricage en montage hiervan een aanvang is gemaakt. De resultaten van dit onderzoek zullen een bijdrage kunnen leveren in het beter definiëren van o.a. slipcorrelaties. Warmteoverdracht bij hoge dampgehaltes In het kader van de Europese Twee-fasen Groep wordt door een aantal laboratoria een zelfde onderzoek uitgevoerd onder de benaming 'Post Burn-out Beat Transfer'. De testsecties van alle deelnemers zijn wat betreft materiaal en afmetingen volkomen identiek. Ook de grootheden, alsmede de meetcondities zijn gelijk. Bet doel is een maximum aan vergelijkbare resultaten te verkrijgen. De verkregen gegevens zullen worden gebruikt om bestaande burn-out-correlaties beter te definiëren. De proefopstelling is gebouwd en gekoppeld aan de 300-bar opstelling, 'PALLAS' genaamd. Er is veel stagnatie ontstaan, doordat de thermokoppels niet aan de I.S.A.-normen voldeden, alsmede door een grote vertraging in de aflevering van materiaal t.b.v. de testsecties van alle deelnemers (niomic 75). Bet onderzoek is begin 1975 aangevangen. Enkele onverwachte meetresultaten zijn thans het voorwerp van een nadere analyse. Stromingen in het kegelvormige verbindingsstuk tussen twee concentrische pijpen Voor het bepalen van de temperatuurverdeling en de spanningeverdeling in het materiaal bij mechanische en thermische belasting is een computerprogramma opgesteld dat rekent volgens de elementenmethode. Daarbij wordt rekening gehouden met de gestelde randvoorwaarden. Groep Fabrieks- en Apparatenbouw voor de Procesindustrie Geluidarme, roetvrije fakkel Fakkels worden in de procesindustrie gebruikt om overschotten aan brandbaar gas veilig af te voeren.
134
Het Z1Jn in wezen hoog opgestelde branders. Onder normale omstandigheden is alleen een waakvlam aanwezig. Bij het starten van een installatie of bij een storing in een proces moet een veelvoud van de normale hoeveelheid gas worden afgevoerd. Een fakkel moet in de eerste plaats bedrijfszeker zijn. De grootste te verbranden hoeveelheid gas moet tenminste het honderdvoud zijn van de kleinste te verwerken hoeveelheid. De hinder van een fakkel wordt veroorzaakt door roet, licht en/of lawaai. Het roeten kan door stoominjectie worden opgeheven. Hierdoor ontstaat echter meer lawaai. Het doel van het onderzoek is het opstellen van ontwerprichtlijnen voor fakkels met geringe geluid- en roetproduktie, die geschikt zijn voor uiteenlopende gassoorten. Modelproeven toonden aan, dat de roet-, licht- en geluidproduktie vermindert door het voormengen van de te verbranden gassen met lucht. Er is een menginrichting ontwikkeld in de vorm van een zogenaamde ejecteurbrander, die voor vele gassoorten bruikbaar is. Op grond van tijdens het onderzoek uitgevoerde geluidsmetingen werd voor aardgas en propeen dezelfde afhankelijkheid gevonden van het geluidsniveau van de gassnelheid, echter voor propeen bij hogere geluidsniveaus. Stookgasgenerator Met behulp van een stookgenerator kunnen stedelijke en industriële afvalstoffen verwerkt worden tot stookgas en as. Het stookgas kan, voordat het wordt verstookt, gezuiverd worden van milieu-onvriendelijke stoffen in een gaswastoren. De as kan worden verwerkt tot landbouwmest. Proeven in een eenvoudige installatie toonden aan dat brandbaar vast afvalmateriaal met een hoog vochtgehalte in combinatie met brandbare vloeistoffen, zoals afgewerkte smeerolie, goed te vergassen is tot een stookgas met een stookwaarde van 4.000 - 6.000 kJ.m-3. In afwachting van het gereedkomen van enkele wijzigingen aan de installatie, waaronder het plaatsen van een wijdere voorraadbunker op de generator, is het onderzoek voorlopig opgeschort. Anaerobe gistingainstallatie Grote hoeveelheden slib uit rioolwater, mest uit de bioindustrie, stedelijk en industrieel verteerbaar afval kunnen worden benut voor het produceren van methaangas door middel van anaerobe vergisting. Door de bij de verqisting optredende reacties gescheiden te laten plaatsvinden zal het proces sneller dan gebruikelijk kunnen verlopen. Indien dit procestechnisch slaagt, kan een op deze basis ontworpen ~nstal latie bij gelijke verwerkingscapaciteit kleiner zijn en meer efficiënt werken dan een conventionele installatie. In een kleine proefopstelling is de levensvatbaarheid van dit idee aangetoond. Versnelde algenkweek in rioolwater Door het kweken van algen in met koolzuur verzadigd afvalwater kan men een groot deel van de fosfaten en de stikstofverbindingen uit rioolwater terugwinnen. Hierdoor kan een belangrijk gedeelte van de eiwitten in de stikstofcyclus behouden blijven.
135
De procestechnische zijde van het onderzoek is qericht op: a. een installatie om het slijk uit rioolwater te verwijderen (o.a. m.b.v. centrifuqes); b. een installatie om het kweekwater met koolzuur te verzadiqen en te verwarmen met uitlaatqassen van een krachtinstallatie; c. een installatie·om alqen uit het kweekwater te ooqsten. Een onderzoek naar de moqelijkheid om alqen te kweken in onverdund rioolwater heeft een positief resultaat opqeleverd. Per 100 liter rioolwater werden 30 qram droqe alqen qeooqst. Omgerekend naar een kweekvijver met een oppervlakte van 1 ha en een werkzame diepte van 0,5 meter (5.000 m3 nuttiqe inhoud, qoed voor 50.000 inwoners-equivalenten) zou per 12 uur zonlicht 1.500 k9 droqe alqen worden qeproduceerd. Alqen bestaan volqens literatuurqeqevens voor 40 à 50\ uit qoed opneembaar plantaardiq eiwit. Pijpen met in- en ui twendiq verqroot oppervlak.·· In het kader van de één-fase warmteoverdracht is onderzoek verricht aan elementen van een reqenerator. Een element bestaat uit twee concentrische pijpen. De binnenpijp, waar doorheen rookqassen stromen, is voorzien van één schroefvormiqe vin. De buitenpijpen, waar omheen eveneens rookqassen stromen, zijn voorzien van vinnen. Door het rinqvormiq kanaal stroomt de op te warmen lucht. De elementen zijn in een 'qelijkzijdiq-driehoek' patroon opqesteld. Metinqen zijn uitqevoerd voor de bepalinq van de weerstand en de warmteoverdracht; deze zijn qedaan in de laqe-druk-qasopstellinq. Starved-suction pump Bij het ontwerpen van een procesinstallatie waar centrifuqaalpompen in voorkomen, vereist het vermijden van cavitatie de nodiqe aandacht. Soms zijn extra voorzieninqen nodi9 om het optreden van cavitatie bij voorbaat te onderdrukken. Een 'starved-suction pump' is een centrifuqaalpomp die derqelijke extra voorzieninqen niet nodi9 heeft, doordat de zuiqopeninq met opzet qedeeltelijk met damp blijft qevuld. Door proefneminqen met pompen op industriële schaal is komen vast te staan dat een derqelijke pomp stabiel kan werken. Teneinde de qrenzen van het moqelijke toepassinqsqebied van 'starved-suction'-pompen vast te stellen worden de experimenten voortqezet in een nieuwe doorzichtiq uitqevoerde proefpomp. Daarbij wordt ondermeer een roterend 'Pechan'-prisma qebruikt om continu een stilstaand beeld van de draaiende pompwaaier te verkrijqen. Luchtbellen-onderzoek Dit verqelijkend onderzoek was qericht op de werkzaamheid van luchtafscheiders/ontluchters voor e.v.-installaties. De proefopstellinq bestond in hoofdzaak uit een leidinqcircuit waarin d.m.v. een e.v.-pomp water werd qecirculeerd. De snelheid en de effectiviteit waarmee een luchtafscheider/ ontluchter een in het circuit qedoseerde hoeveelheid lucht kan verwijderen is op twee manieren naqeqaan.
136
Bij de eerste manier werdgebruik gemaaktvan met bepaalde tussenpozen gemaakte foto's die een beeld gaven van de hoeveelheid luchtbellen die achter een speciaal daartoe aangebracht venster passeerden. Bij de tweede manier werd de hoogte van de waterkolom in een aan het circuitverbonden stijgbuis als functie van de tijd geregistreerd. Zo werd een beeld verkregen van de volume-verandering tengevolge van het inbrengen van een hoeveelheid lucht en van de snelheid waarmee deze verandering werd teniet gedaan. Vlamstraling Voor het juist dimensioneren van een vuurhaard is het noodzakelijk de warmteuitwisseling d.m.v. straling tussen vlam en gekoeld oppervlak te berekenen. De gebruikelijke ontwerpmethoden gaan uit van een veel te simplistisch model, waardoor de resultaten uiterst onnauwkeurig ziin. Men gaat dan uit van één vuurhaardtemperatuur en modelleert de vlam tot een stralend vlak over de pijpen. De groep wil meer informatie hebben over de invloed van het temperatuurveld op de warmteuitwisseling en daarnaast kunnen bepalen hoe het verloop van de warmtestroomdichtheid voor het pijpoppervlak is. De groep is bezig daarvoor een rekenprogramma te ontwikkelen. Verkorreling van was, paraffine en andere smeltbare grondstoffen Was 1 paraffine en andere smeltbare grondstoffen kunnen in korrelvorm worden gebracht in zogenaamde 'Prill'-torens. Boven in een dergelijke toren wordt de te verkorrelen stof met een temperatuur die juist boven het smeltpunt ligt, versproeid. De druppels geven tijdens hun val stollingswarmte af aan de lucht. Zulk een toren is 20 à 40 meter hoog om voldoende koeltijd te verkrijgen. Deze grote hoogte, die de toren kostbaar maakt, blijkt aanzienlijk te kunnen worden verminderd door de vloeistof omhoog te sproeien. Volgens dit idee is een experimentele installatie ontworpen en gebouwd, waarin verschillende soorten paraffine en wassen zijn beproefd. Oorspron~ kelijk ving een grote trechter de korrels op en vond nakoeling plaats in een klein pneumatisch transportsysteem. Hierbij is proefondervindelijk vastgesteld dat een 'fluid bed' niet alleen beter opvangt, maar ook beter nakoelt. Hiermee kunnen zelfs de paraffinesoorten die in de trechter aankoekten, verwerkt worden. Als afsluiting van het project zal een stoffilter aan de installatie worden toegevoegd en beproefd.' Het resultaat zal een in verhouding tot een Prill-toren goedkope installatie zijn met een hoogte van ca.S meter.
137
Groep Stromingstechniek Kleine waterturbine Gedurende de verslagperiode is aan de hand van een eenvoudig model en met behulp van eenvoudige meetmethoden een aantal experimenten verricht. Bij een verdergaande theoretische beschouwing bleek dat het beschouwde model, resp. de meetmethode niet voldoende betrouwbaar waren; er is overgegaan tot het maken van een nauwkeurig uitgevoerd schoepenwiel en straalbuis. Tevens wordt een betere (elektrisch-elektronisch)koppel toeren-vermogensmeting tot stand gebracht. Na gereedkoming van het voorafgaande zal getracht worden de theorie op haar juistheid te onderzoeken aan de hand van nieuwe metingen. De verdere ontwikkeling van hetwaterturbine-project is afhankelijk van de wensen en de bijdragen van ir. Hendrawan van de T.H.-Bandung. Gasturbine In 1974 is een aantal deelonderzoeken van het gasturbineproject afgerond, waaronder ijkingen, analyses en berekeningen. In een eerste voortgangsrapport wordt melding gemaakt van de stationaire metingen in koude lucht. Verder verstrekt dit rapport een literatuurstudie en de opzet van een rekenprogramma voór twee-dimensionale stroming, gebaseerd op metingen in warme perslucht. Een tweede voortgangsrapport behandelt de stroming in het leidapparaat en de onderzoekresultaten van stromingsvorm en verschijnselen, vastgelegd met behulp van watertafel-analogie. Aangegeven wordt een rekenprogramma voor een leidschoeploze instroomvorm. Samen met 'Verbrandingsmotoren' wordt gewerkt aan verdere ontplooiing van de meettechniek en de elektronische verwerking hiervan. Druk- en temperatuursonden, hittedraad anemometers, optische en contactloze Laser-Doppler-meettechnieken hebben de aandacht. In 1975 is afstudeerwerk gereedgekomen aan een vergroot model van de originele centripetale gasturbine. Stroming in pomphuizen In 1974 is een aanvang gemaakt met een literatuuronderzoek naar de ontwikkeling van een model waarmee voorspellingen gedaan kunnen worden van snelheidsprofielen voor pompbuizen, uitgaande van een bekend verondersteld stromingspatroon aan het begin van de aanzuigleiding. Nagegaan wordt in hoeverre de theorie der potentiaalstromingen voor eenvoudige modellen (gebogen kanalen) praktisch bruikbaar is. Daarna kan worden overgegaan tot het verder ontwikkelen van uit de literatuur bekende eindige-elementen-methoden, toegepast op turbulente stromingen in gekromde kanalen als benadering van de stroming in een pompbuis. Vakgroep Verbrandingsmotoren en Vervoerstechniek Onderzoekgebied optimalisering
van wegvoertuigen
- Conceptie van verbeterde opnemer voor langsprofiel van wegen. -Rijklaar maken vantestvoertuigvoor meting van dynamische rijeigenschappen.
138
- Ontwikkeling van programmatuur voor berekening van comfort van gelede voertuigen (trekker-oplegger-combinatie). - Optimalisering van opnemerarm en opnemerwiel voor de wegprofielopnemer. - Metingen met het testvoertuig op een cirkelbaan. - Comfortmetingen aan een trekker-opleggercombinatie. - Het analyseren van bovengenoemde metingen en het vergelijken met de resultaten verkregen uit het rekenprogramma teneinde een oordeel te kunnen geven over de betrouwbaarheid van dit programma. Onderzoekgebied nieuwe verveersvormen Er is gestart met een tweetal lang-lopende onderzoeken: 1 hybride voertuigenaandrijving; 2 elektrische stad- en forensenauto.
De uitvoering ervan zal grotendeels door doctoraal-studenten worden verricht. In de verslagperiode zijn de volgende aspecten aan de orde geweest: ad 1: ad 2: -
fundamenteel verschillende mogelijke uitvoeringsvormen; onderzoek naar energie buffers; analyse van rijgedrag en consequenties daarvan voor de aandrijving; voertuigconceptie met als eis: gunstige plaatsing van een snel uitwisselbaar accupakket. Dit onderzoek vindt plaats in samenwerking met de afdelingen E en T in de vorm van een interafdelingswerkgroep. Onderzoekgebied
-
-
Verbrandingsmotoren en andere zaken
Voortzetting berekening van uitlaatdempers voor dieselmotoren in verband met lawaaibestrijding. Voortzetting berekening van de warmtebelasting van zuigers, cilinders en cilinderdeksels van hoogbelaste dieselmotoren; hieronder valt ook de berekening van de warmteoverdracht van het hete gas naar de gekoelde wanden. Instationaire metingen en berekeningen aan modellen en feitelijke motoren met drukvulling met het doel een hogere reinheidsgraad te bereiken. In samenwerking met 'Vervoerstechniek' en 'Vermoeiing' verder onderzoek aan de continu variabele overbrenging en steekassen van vrachtwagens. Toepassing van de methode der eindige elementen op warmtestroomprobleem in 'edele' motordelen (o.a. de cilindervoering). Mengselvorming d.m.v. verstuiving en verdamping. Voortzetting onderzoek puls-gedrag versus gelijkdruk-gedrag van een turbine van een drukvulgroep. Te bereiken reinheidsgraad bij de spoeling van cilinders. Voorbereiding tot onderzoek met de laser-doppler methode bij modellen; daarnaast de tracer-gas methode bij concrete motoren.
Vakgroep Technische Mechanica De onderzeekoebieden van de vakgroep Z1Jn: - gereedschapontwikkeling (ten behoeve van de analyse en synthese van werktuigkundige problemen);
139
- biomechanica (teneinde de ontwikkelde gereedschappen te benutten voor biologische en medische problemen en ten einde impulsen te verkrijgen voor de ontwikkeling van ontbrekend gereedschap)~ - werktuigkundige constructies (het - in principe samen met andere groepen• oplossen van concrete problemen); - onderwijsontwikkeling (teneinde het basisonderwijs beter en efficiënter te kunnen verzorgen); - experimentele methoden (ten behoeve van exploratieve en verifiërende experimenten). Gereedschapontwikkeling De elementenmethode bleef veel aandacht vergen. Door de komst van de nieuwe computer bij het Rekencentrum moesten verscheidene programma's geconverteerd worden. In een aantal gevallen werd deze gelegenheid aangegrepen om bestaande programma's op meergestructureerdewijze te recon.strueren. Een geperfectioneerde 2-dimensionale mesh-generator kwam gereed. Zowel de gebruikers - als de programmeurs-handleiding zijn vrijwel voltooid. Aandacht werd besteed aan statische, niet-lineaire problemen. Bescheiden onderzoek werd verricht op het gebied van plastisch materiaalgedrag, gecombineerd met relatief grote verplaatsingen en op het gebied van contactproblemen. De uitbreiding van het principe van Herrmann naar geometrisch niet-lineaire problemen bereikte een eerste afronding in een proefschrift. Voortzetting van het onderzoek vond plaats in een afstudeeropdracht. De mogelijkheden van alternatieve elementenmethoden voor het oplossen van stabiliteitsproblemen zijn onderwerp van onderzoek. Aan het testen en verbeteren van het programmasysteem ASKA werd ook in deze verslagperiode meegewerkt. Onderzoek werd verricht naar methoden om het dynamisch gedrag van systemen met zeer veel vrijheidsgraden te berekenen. De zogenaamde Guyanreductie werd daartoe beter gebaseerd. Op basis van deze methode en bekende technieken uit de numerieke wiskunde werd een iteratief oplossingsproces ontwikkeld met controleerbare nauwkeurigheid. Een benaderingsmethode voor de analyse van het dynamisch gedrag van systemen op basis van het principe van Hamilton werd ontwikkeld. OOk is een procedure voltooid voor minimaliserings-problemen. Biomechanica Het femur-project werd afgesloten. De meeste aandacht werd gegeven aan de ontwikkeling van een 3-dimensionaal model en aan uitgebreide rekmetingen (Z.w.o.-subsidie). Verschillende numerieke methoden werden met elkaar vergeleken en geconfronteerd met meetresultaten. De modelmatige beschrijving van de ondersteuning van gebitselementen vond een afronding in een beschrijving van het gedrag van meerwortelige, rotatiesymmetrische elementen. Het knie-project (Z.W.O.-subsidie) is gestart. Een fellowship is toegekend voor het onderzoek naarcontactproblemenbij het knieproject.
140
Het onderzoekgebied 'biomechanica' werd een onderdeel van de werkgroep Biomedische Techniek, afd. W. Werktuigbouwkundige constructies Meegewerkt werd aan. een promotie-onderzoek over het dynamisch gedrag van nokmechanismen. Tevens werd een onderzoek verricht naar het trillingsgedrag van het frame van een bromfiets op basis van een model en experimentele gegevens. Een studie wordt gemaakt van de spanningsverdeling in een scheepsschroef. Ten behoeve van de vakgroep Direkte Energie-omzetting (afd. E) werden berekeningen uitgevoerd aan onderdelen van een M.H.D.-generator. Voorstellen werden gedaan voor verbetering van de constructie. Een studie over de bepaling van hoeksnelheden in een gegeneraliseerde cardankoppeling werd afgesloten. Onderwijsontwikkeling De constructieen besturing van geïndividualiseerde onderwijssystemen werd zodanig doordacht dat een proefschrift over dit onderwerp werd afgerond. Medewerking werd verleend aan enige experimenten van een medewerker van de groep Onderwijsresearch (onderafd. W.en M.). Het experimentele gedeelte van het 'leren experimenteren' werd uitgevoerd. Opgericht werd een inter-universitaire werkgroep van gebruikers van het door Onderwijsresearch en de vakgroep Ontwikkelde Programmasysteem voor geïndividualiseerd onderwijs (P.G.O.). Een gebruikershandleiding ontstond. Een subsidie-aanvrage bij het ministerie van 0.& W. voor een onderzoek naar het leren probleem-oplossen in de technische wetenschappen, is gehonoreerd. Twee wetenschappelijke medewerkers zijn met het onderzoek bezig. Experimentele methoden Experimenteel spanningsonderzoek werd verricht aan de as van een scheepsschroef. Bij Biomechanica en Werktuigbouwkundige Constructies zijn reeds enige onderzoekingen uit dit onderzoekgebied aangeduid. Gestart werd met de ontwikkeling van een meetmethode om de geometrie van de onderdelen van het kniegewicht te bepalen. Vakgroep Aandrijftechniek Het fundamentele onderzoek aan overbrengingen en wel speciaal op het gebied van de hydrostatische overbrengingen werd voortgezet. Naast dit fundamentele onderzoek werd onderzoek verricht naar het stationair en dynamisch gedrag van enkele speciale toepassingen van deze overbrenging. In het kader van dit laatste onderzoek werd in samenwerking met de Landbouwhogeschool te Wageningen een zeer speciale rijaandrijving voor toepassing in de landbouw ontwikkeld en onderzocht. In hetzelfde kader werd een verkennende studie verricht naar de toepasbaarheid van verschillende soorten overbrengingen voor de voortstuwing van grote schepen.
141
Een ander zeer belangrijk geacht onderzoekproject in de verslagperiode was, naast het voortgezette onderzoek naar het stationair en dynamisch gedrag van hydraulische systemen en componenten, het onderzoek naar geluidsoorzaken bij hydrostatische overbrengingen en componenten hiervan en het onderzoek naar mogelijkheden om de geluideproduktie van deze overbrenging te reduceren. Dit onderzoek dat voor een belangrijk deel verricht werd door een gastmedewerker van T.N.O. Iweco leverde zeer interessante resultaten op. Deze resultaten waren dusdanig dat dit onderzoek de aanzet vormde voor de instelling van de interafdelingswerkgroep 'Geluidsbestrijding aan hydrostatische overbrengingen'. Binnen deze werkgroep zal in de loop van 1975 onderzoek op dit gebied met kracht worden voortgezet. Mede in verband met aanbevelingen, die op het gebied van de normalisatie (I.S.O.-Technical Committee 131) gedaan werden, werd het onderzoek naar het startgedrag van hydramotoren voortgezet, hetgeen leidde tot nieuwe aanbevelingen en publikaties in de nationale en internationale vakpers. Als contractresearch werd in samenwerking met Forschungskuratorium van de V.D.M.A. (Duitsland) het onderzoek gecontinueerd op het gebied van: 1. elastohydrodynamica; · 2. thermodynamisch meten aan hydraulische componentèn en systemen. Tenslotte zij noq vermeld dat onderzoek werd verricht naar het stationair en dynamisch gedrag van een flu!disch toerengeregelde hydrostatische overbrenging. Aan het eind van de verslagperiode was er binnen de afdeling de onderstaande vakgroepsindeling. Vakgroep Ontwerpkunde, Bedrijfsmechanisatie en Mechanismen groep groep groep groep groep groep
Bedrijfsmechanisatie Werktuigkundige Ontwerpkunde Constructies en Mechanismen Fijnmechanische Techniek Technische Bedrijfsvoering Vermoeiing
Vakgroep Technische Mechanica Vakgroep Werktuigkundige Materialenkunde en Materiaalslijtage Vakgroep Verbrandingsmotoren en Vervoerstechniek groep Verbrandingsmotoren en Vervoerstechniek groep Produktontwerp en Mechanische Constructie Vakgroep Produktietechnologie Vakgroep Warmte-, Proces- en Stramingatechniek groep Warmtetechniek groep Fabrieks- en Apparatenbouw voor de Procesindustrie groep Stramingatechniek
142
PUBLIKATIES Altena, D. Verduin, M.
Duimdrukmeter. Polytechnisch Tijdschrift~, (1974), nr. 17
Arts, Th. Spaan, J.A.E.
Pulse reflection within a pulsatile flow perfusion system. Proceedings ESAO !, Berlin 22/23 nov. 1974
Bergmans, H.
Parameter estimation of a hydraulic servosystem. T.H.E.-rapport
Dautzenberg, J.H.
Das Messen von grossen Deformationen bei Reibung. Arbeitsgruppe F, C.I.R.P. febr. 1974 Parijs
Dautzenberg, J.H. Zaat, J.H.
Quanti ta ti ve determination of deformation by sliding wear. Wear ~, (1973), 9-19 Model of strain distribution by sliding wear. Wear 26, (1973), 105-119 Modèllfür Gleitverschleissbei Trockenreibung. Inst. Mech.Eng. First European Tribology Congress Sept. '73, C 276/73 Grain boundary sliding of Copper in the rolling process.wear 29, (1974), 355-362
Dyck, F. van Crookall, J.R. Heuvelman, C.J. Snoeys, R.
Some re sul ts of physical research in E.D. M. Electro-machining in the workshop, ISEM-4, september 1974, Bratislava CSSR, blz.68-85
Eijndhoven, P.P. van
Metingen van geluideproducties van diffuse vlammen. Voordracht gehouden op 24 januari 1974 voor de Werkgroep Verbranding in Vuurhaarden van het Kivi, bij Hoogovens IJmuiden. Rapport WPS1-73.07.R186
Eijndhoven, P.P.van Fischer, L.s. Nieuwenhuizen, J.K.
A simple radiative heatflux density meter for laboratory and field use. The Journal of the Institute of Fuel (1974); september issue Uitgave: The Institute of Fuel, Londen
Eijndhoven, P.P.van Nieuwenhuizen, J.K. Wally, R.
The cooling of L.P.G. tanks in the case of fire. Verschenen in het boek 'Loss prevention and Safety Promotion in the Process Industries' blz. 405-224. Uitgave: Elseviers Scientific Publishing Comp.
Erkelens, J.
Analyse van werktuigen. Metaalbewerking ( 1975)' 8-11
il
143
Erkelens, J. Aninga, J.B.
Bedrijfsmechanisatie deel I. uitg. Agon Elsevier, Amsterdam, 1974
Erkelens, J. Koumans, P.W.
Direkte automatische produktoverzetter. De Constructeur~ (1973), 65-68
Geursen, J.B. Altena, D. Massen, C.H. Verduin, M.
A model of the standing man for the description of his dynamic behaviour. Agressologie ( 1975)
Gielisse, P.J. Kals, H.J.J.
Ceramics and cemented carbides for cutting tools. T.H.E.-rapport, WT 0358
Heuvelman, C.J.
Ignition delay as a sensor for the electradischarge machining servo mechanism. Proceedings of the International Conference on Production Engineering, Tokyo (1974), 38-41
Heuvelman, C.J. ten Horn, B.L.
Review of cooperative work on E.D.M. in S.T.C.E. of CIRP. Annals of CIRP, 23/2,(1974), 213217
Hezemans, P.M.A.L.
Fluldica, Agon Elsevier, Amsterdam (1974) Filosofie van Systemen en Methodologieën van de Systeemtechnieken. Uitgave van de Onderwijscommissie van de afdeling der Werktuigbouwkunde, T.H.E., 1975
Hezemans, P.M.A.L. Gasseling, F.W.E.
Entwurf und Ausführung einer Drehzahlregelung für eine hydrostatische Uebertragung·mit einem Fluidik!Double-Phasediscriminator'. Proceedings 7th Cranfield Fluidics Conference, Paper K2, Stuttgart (1975) -
Hijink, J.A.W. Wolf, A.C.H. van der
Survey on stiffness and damping of machine tool el,.ements. T.H.E.-rapport W.T. 0311 Analysis of a milling machine; Computed results versus experimental data. Proceedings of the 14th Int. M.T.D.R. Conference. Manchester 1973, Mac. Millan, blz. 553-558 survey on the modelling of columns with interna! ribbing and apertures. T.H.E.-rapport, wr 0337 on the design of die-sets. Annals of the CIRP, vol. 24, 1 (1974), 357-360
144
Hoeben, A.ij.L. Kuijpers, T.W.
Een meetmethode voor zuurstofcorrosie. Proces Techniek 30 (1975), 511-517
Houben, J.M.
Mogelijkheden met vlamspuiten. Metaal en KunstKunststof~ (1974), 23, 30-33 Vlamspuittechnieken. Bedrijf en Techniek 29 (1974), 842, 1530-1535
Houben, J.M. Zaat, J.H.
Analysis of a plasmatorch. Proc. 7th Metal Spraying Conference 11-23. London 1973 Investigations into the mechanism of exothermically reacting nickel-aluminium Spraying Materials. Proc. 7th Metal Spraying Conference 77-87, London 1973
Kals, H.J.J.
Contribution to the discussion of brittle failure of cemented carbide tool materials. T.H.E.-rapport WT 0328 Note on a fundamental problem in the theory of cutting. The shear angle solution. T.H.E.rapport WT 0359 Practical methods for identifying and solving vibration problems of machine tools. Metaalbewerking ~, 12 (1973), 269
Kals, H.J.J. Gielisse, P.J.
The significanee of structural parameters in failure of cemented carbides. Annals of CIRP 24 (1975), 65
Kals, H.J.J. Veenstra, P.C.
Proposal for cooperative research on testing and classification of cemented carbide tool materials. T.H.E.-rapport WT 0333
Kals, J.A.G. Veenstra, P.C.
On the critica! radius in sheet bending. Annals of the CIRP, ~ (1974), 55-56
Koppen, C. "Ç-7.J. van
Toepassingsmogelijkheden van zonne-energie voor huisverwarming en warmwatervoorziening onder Nederlandse omstandigheden. Klimaatbeheersing~ (1974), 194-203 Energieverbruik in woningen en gebouwen, en in verkeer en vervoer. De Ingenieur 34 1 (1974) 1 643-646 Toepassingsmogelijkheden van zonne-energie voor huisverwarming en warmwatervoorziening onder Nederlandse omstandigheden. Voordracht gehouden op 21 maart 1974 voor de Sectie Warmtetechnologie van het K.I.v.I. en de Technische Vereniging voor Verwarming en Luchtbehandeling.(Rapport WPS3-73.07.R283)
145
Some investigations on the influence of the heat flux on the flow patterns in vertical boiler tubes. Voordracht gehouden op 7 juni 1974 tijdens de 'Tho-phase Flow Meeting' te Oxford (Harwell). (Paper: WPS3-74.05.R207) Koumans, P.W.
Bepaling maximum drukhoek en minimum kromtestraal bij nokmechanismen. De Constructeur 12, (1973), 51-61 -Optimaliseren van samenwerking nokmechanismen t.b.v. aandrijving van bewerkingsmachines. Bedrijf en Techniek 30 (1975), 1285-1293
Kuijpers, T.W. Zaat, J.H.
Influence of oxygen and cooling rate on the microstructure and microhardness of plasma sprayed molybdenum. Metals Technology (maart 1974), 142-150
Landheer, D.
On the severe wear proces of dry sliding mild steel surfaces as influenced by oxygen concentratien in the surrounding argon-oxygen atmosphere. OECD Research Group on Weare of Engeneering Materials. Berlijn, Oct.1974
Landheer, D. Zaat, J.H.
The mechanism of metal transfer in sliding friction. Wear, 27 (1974), 129-145
Massen, C.ij. Breas, G.M. Jonkers, G. Verduin, M. Geursen, J.B.
On the design of force-platforms in stabilography. Agressologie. (1975)
Nieuwenhuizen, J.K.
The cooling of L.P.G. tanks in the case of fire. Voordracht gehouden op 26 mei 1975 in Hotel Cocagne Eindhoven voor de 'Society of Fire Protection' uit Brussel.
Overbeeke, J.L. Draisma, J.
Fatigue characteristics of heavy-duty spotwelded lapjoints. Metal Construction and Britisch Welding Journal ~' no. 7 (1974), 213-219 Welding Research Abroad no. 1 (1975), 25-31
~
De vermoeiingseigenschappen van zware gepuntlaste lapverbindingen. Lastechniek ~' no. 1 (1975), 2-9 Discussion: "Fracture mechanics Analysis of the Fatigue Behaviour of Spotwelds" by L.P. Pook.
146
International Journal ofFracture11 (1975), 173-176 Prakash, A.
Digital techniques of roughness measurement applied to surfaces repreaenting some manufacturing processes. Dissertatie T.H.E. 1975
Prakash, A. Struik, K. Koning, J.
Surface rougness: the measurement of spark erosion reference standards. Int. J. of Production Research, llr 3 (1975), 291-302
Schijvens, A.W.M. Snijders, C.J. Seroo, J.M. Snijder,J.G.N. Bougie, T.H.M.
Mechanica of the Spine Ed. Ghista, Madraz, India (1975)
Schlösser, W.M.J.
Lärm von hydraulischen Antrieben. Fluid, (1973), 32-38 Analogien bei Antrieben. VDI-Z 115, (1973) nr. 7, 560-568 A contribution to the study of analogies of power transmissions in machines, Nominated Lecture. The Institution of Mechanica! Engineers, Proceedings 1974, Vol. 188 1/74 A contribution to the study of analogies of power transmissions in machines, part one. Power Drives (April, 1974), 48-54 A contribution to the study of analogies of power transmissions in machines, part two. Power Drives, (June 1974), 94-97
Schlösser, W.M.J. Witt, K.
Thermodynamisches Messen des Gesamtwirkungsgrades an hydrostatischen Antrieben. Oelhydraulik und Pneumatik!! (1973), 285-287
Schouten, M.J.W.
Einfluss elastohydrodynamischer Schmierung auf Reibung, Verschleiss und Lebensdauer von Getrieben. Dissertatie T.H.Eindhoven (1973) Einfluss elastohydrodynamischer Schmierung auf Reibung, Verschleiss und Lebensdauer von Antriebselemente. FKM-Forschungsheft 24 (1973), Maschinenbau Verlag GmbH, Frankfurt/Main
147
Einfluss elastohydrodynamischer Schmierung auf Reibung, Verschleiss und Lebensdauer von Getrieben. Schmiertechnik und Tribologie 20 Nr. 5 (1973) 147-151 Verschleiss in Maschinen und Verschleissminderung durch geeignete Schmierung in den höchst belasteten Kontaktstellen (In Hongaars). Köolajipari Alkalmazástechnikai Közlemények, Szám 100/15, Budapest (1975) 50-58 Elastohydrodynamischer Schmierung, Theoretische und experimentelle Untersuchungen zur Erweiterung der EHD-Theorie auf praxisnahe und instationäre Bedingungen. FKM-Forschungsheft 34 (1975), Maschinenbau Verlag GmbH, Frankfurt/Main Schrauwen, J.J.M. Peters, G.S.J.
Systematische synthese van een digitaal pneumatisch besturingssysteem. De Constructeur !l (1974), 41-49
Seroo, J.M. Schijvens, A.W.M. Snijders,C.J. Snijder, J.G.N.
Methoden zur optischen Messung und mathematischen Bestimmung der Farm der Wirbelsaüle in der Sagittalebene. Orthopädische Praxis XI, nr. 7 (1975)
Seroo, J.M. Snijder, J.G.N. Snijders, C.J. Hahn, H.J.
Der Stabilograph als Hilfsmittel für die konservative Skoliosebehandlung bei asymmetrischem Beckenstand. Zeitschrift für Orthopädie {1975) Der Stabilograph als Hilfsmittel für die konservative Skoliosebehandlung bei asymmetrischem Beckenstand. Medical Tribune (1975)
Seroo, J.M. Verduin, M. Schijvens, A.W.M. Snijder, J.G.N. Snijders, C.J.
Botgroeistimulator. Polytechnisch tijdschrift E ~, nr. 7 (1974)
Singh, U.P. Veenstra P.C. Ramaekers, J.A.H. Hijink, J.A.W.
Numerical analysis of four column under-drive press, equippedwith 4-guide pillar sub-press. T.H.E.-rapport WT 0316
Smals, A.T.J.M.
Oppervlakelementen. De Constructeur 14 (1975), 27-30
Knochenanwachsstimulator. Klinik-Artz, Heft 4 (1974)
Oppervlakelementen als drager van een commandobaan in een nokmechanisme. De Constructeur 14 148
63-68 (1975) Snijder, J.G.N. Seroo, J.M. Hahn, H.J. Snijders, C.J.
Keilresektion aus dem KXeuzbein mit lumbosa~ eralar dorsaler Versteifung nach Harrington bei primären Lumbalskoliosen. Zeitschrift für Orthopädie (1975)
Snijder, J.G.N. Seroo, J.M. Snijders, C.J. Schijvens, A.W.M.
Therapy of Spondylolisthesis by Repositioning and fixation of the olisthetic vertebra. Clinical Orthopaedics (1975)
Snijder, J.G.N. Snijders, C.J. Seroo, J.M. Hahn, H.J.
Some results of the Application of the Stabilograph in the Orthopaedic Clinic A preliminary Report. Agressologie (1975)
Snijder, J.G.N. Snijders, C.J. Seroo, J.M. Schijvens, A.W.M.
Spondylosisthesis Betroffene Wirbelsftulenabschnitte mit Knochens,pan fixiert. Medica! Tribune ~nr. 45 (1974) Eine neue Methode der Reposition und fixation bei Spondylolisthesis. Orthopädische Praxis XI, nr. 4 (1975)
Snijders, C.J.
Voet en schoeisel, biomechanica van de voet. Uitg. Misset, Doetinchem (1~73)
Snijders, C.J. Breas, G.M. Snijder J.G.N. Seroo, J.M.
The LIRB, an Apparatus that places on x-ray Photqqraphs the Vertical through the Maascentra of Gravity. Agressologie (1975)
Snijders, C.J. Snijder J.G.N. Schijvens, A.W.M. Seroo, J.M.
Reposition and Fixation of spondylolisthesis. Digest ICMBE, Dresden (1973)
Snijders, C.J. Verduin, M.
Stabilograph, an accurate instrument for sciences interestad in postural equilibrium. Agressologie, l!r c, France (1973)
Die Anwendung des Stabilographen bei Schiefhaltung infolge Beinlängenunterschied. Orthopädische Praxis !f, nr. 7 (1975)
Statokinesimeter. Polytechnisch tijdschrift W ~' no. 21 (1973) Spaan, J.A.E. Spaan, J.A.E. Steenhoven, A.A. van schaar, P.J. van der, e.a.
Transfer of oxygen into haemoglobin solution. Pflügers Arch. ~ (1973) 289-306
Hydródynamical factors causing large mechani149
cal tension peaks in leaflets of artificial triple leaflet valves. Trans. Amer. Soc. Artif. Int. Organs, ~ (1975) Steenhoven, A.A. van Spaan, J.A.J:;. Arts, Th. Schaar, P.J.van der
Waarom worden fasciaiatakleppen insufficiënt? Een hydrodynamische beschouwing. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 119, nr. 4 (1975)
Toet, G.
Normalisatie op het gebied van hydrauliek en pneumatiek. Maandblad 'Normalisatie', mei 1974 Starting torque ratio of hydraulic motors, proceedings: '29th National Conference on Fluid Power', Cleveland, USA, september 1974 Starting torque ratio of hydraulic motors. In Japans tijdschrift: Hydraulica and Pneumatics, Vol. ~, februari 1975 Determination of the vibration behaviour in simple hydraulic systems. Proceedings: 'Fluid Power Testing Symposium', August 1975, Milwaukee U.S.A.
Toet, G. Willekens, F.A.M.
Der Einfluss der Flüssigkeitseigenschaften bez(lglich Schwingungserscheinungen in hyèl.rostatischen Antrieben. Proceedings; Tagung 'Hydraulikflüssigkeiten', Dezember 1974, MGnchen Trillingsverschijnselen in hydrostatische overbrengingen. Polytechnisch Tijdschrift, juni 1975
Valk-Fai, T.
Analysis of the dynamica! behaviour of the body whilst 'standing still'. Agressologie !!, c, (1973).
Verduin, M. Snijders, C.J.
Coagulatiemeter. Polytechnisch Tijdschrift, P, (1974)
Verduin, M. Breas, G.M. Massen C.H. Kodde, L.
On the maasurement of the transfer function of stabilographs. Agressologie (1975)
Wijkhuizen, A.G.P.
Een ergonomisch probleem bij de YP-408. Neder!. Milit. Geneesk. Tijdschrift~ ( 1974)
Witt, K.
Dichte und dynamische Viskosität von DruckFlGssigkeiten bei hohen DrGcken, Antriebs-
150
technik
~
(1973) nr. 5
Druckflüssigkeiten und thermodynamisches Messen 'Survey' Ingenieur Digest VerlagFrankfurt (1974)
151
Afdeling der Elektrotechniek
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
dr. ing. H.J. Butterweck ir. B. van Dijl
1967 1962
dr.ir.P. Eijkhoff dr. H. Groendijk ir . A. Heetman
1964 1964 1961
dr. F.N. Hooge dr. D.Th.J. ter Borst
1971 1960
dr. ing. J. Jess ir. F .J. Kylstra dr. C.E. Mulders dr.ir. J.G. Niesten dr. L.H.Th. Rietjens
1971 1972 1959 1956 1965·
dr.ir. J.P.M. Schalkwijk dr. M.P.H. Weenink dr. J.J. Zaalberg van Zelst
1972 1973 1964
theoretische elektrotechniek elektronica, meer in het bijzonder schakelingen in radioen televisietechniek meet- en regeltechniek elektronica telecommunicatie, in het bijzonder informatieverwerkende technieken elektrotechnische materiaalkunde technieken van hoge spanningen en hoge stromen elektronica meet- en regeltechniek meet- en regeltechniek elektrotechniek directe omzetting van warmte in elektrische energie telecommunicatie theoretische elektrotechniek elektronica
Buitengewone hoogleraren dr.ir. J.E.W. Beneken dr. H. Bremmar ~r.
G.A.L. van Hoek
1973 1959 1974
dr.ir.H.C.J. de Jong
1961
dr. F.M. Klaassen ir. K.J.H. Stigter
1971 1963
dr.ir. A.A.Th.M. van Trier ir. H. van de Weg
1972 1970
( 1)
medische elektrotechniek theoretische elektriciteitsleer elektriciteitsopwekking, elektriciteitstransmissie en elektriciteitsdistributie dimensienering van elektromechanische componenten voor energieomzetting halfgeleiderselektronica elektriciteitsopwekking, transmissie en distributie elektrotechniek telecommunicatie, in het bijzonder de informatieverwerkende technieken
Bijzonder hoogleraren J.B. de Boer dr. A. Versprille
1967 (2) 1974 (3) 11
verlichtingskunde fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch technische toepassingen
155
Lectoren dr.ir. W.M.C. van den Heuvel ir. c. Kooy ir. J. van der Plaats ir. J.A. Schot
I
1969 1969
1973 1972
elektrotechniek theoretische elektrotechniek telecommunicatie elektrische aandrijftechniek
(1) gewoon hoogleraar van 1957 tot 1971 (2) tevens bijzonder hoogler~~ in de afdeling der Technische Natuurkunde (3) tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/W/T/B K voor het curriculum zie afdeling der Technisçhe Natuurkunde
156
Dr. M.P.H. Weenink Dr. Martinus Petrus Weenink werd op 25 augustus 1925 te Utrecht geboren. In 1943 behaalde hij het diploma h.b.s.-B. In 1945 ging hij natuurkunde studeren aan de Rijksuniversiteit Utrecht; het doctoraal examen legde hij in 1951 met goed gevolg af. In datzelfde jaar trad dr. Weenink in volledige dienst bij het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, oceanografische sectie, te De Bilt, waar hij reeds ~n de jaren 1948-1951 part-time werkzaam was geweest. Tot 1958 verrichte hij bij het K.N.M.I. hydrodynamische studies aan watergolven en -stromingen. In 1959 promoveerde hij aan de Rijkuniversiteit Utrecht op het proefschrift: 'A theory and method of calculation of wind effects on sea levels in a partly enclosed sea, with special application to the southern coast of the North Sea'. Promotor was prof.dr.P. Groen Sinds 1958 is dr. Weenink verbonden aan de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (F.Q.M.), als medewerker van de Theoretische afdeling van de Werkgemeenschap 'Thermonucleair Onderzoek en Plasmafysica'. In 1969 \'lerd hij hoofd van deze afdeling. In deze periode heeft dr. Weenink voornamelijk gewerkt aan de theorie van de golfvoortplanting en de instabiliteiten in plasma's. Gedurende het academisch jaar 1959/1960 was dr. Weenink als visiting research associate verbonden aan het Plasma Physics Laboratory oe Princeton (N.J., U.S.A.) en in het jaar 1965/1966 was hij als visiting lecturer werkzaam aandeYale University in New Haven lConnecticut, U.S.A.). Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de theoretische elektrotechniek geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 12 van 4 september 1973.
157
Ir. G.A.L. van Hoek
Prof.ir. G.A.L. van·Hoek werd op 10 september 1926 in Rotterdam geboren. Na in 1943 het diploma h.b.s.-B te hebben behaald st1.;1deerde hij elektrotechniek, aanvankelijk aan de H.T.S. in Rotterdam en vervolgens vanaf 1945 aan de T.H. Delft. In 1950 verwierf hij het diploma elektrotechnisch ingenieur. Na de vervulling van zijn militaire-diensplicht trad hij in dienst van het Centraal Bureau van de Vereniging van Directeuren van Elektriciteitsbedrijven in Nederland (V.D.E.N.). Hij was daar als ingenieur werkzaam op de T~chnisch-Economische Afdeling. Van 1953 tot 1962 was hij werkzaam bij de N.V. Elektriciteitsbedrijf Zuid Holland in Den Haag, aanvankelijk als adjunct-ingenieur en uiteindelijk als chef van de Hoofdafdeling projecten. Sinds 1963 is prof. Van Hoek verbonden aan de N.v. Samenwerkende Elektriciteita-Produktiebedrijven (S.E.P.) in Arnhem, thans als onderdirecteur belast met de leiding van d~ Diensten Bedrijfsvoering, Beveiliging, Telecommunicatie, Onderhoud 380 kV-net en Algemene Studies; daarnaast heeft hij zitting in een aantal commissies in S.E.P.-verband. Sedert 1962 is prof.ir. G.A.L. van Hoek membre actif vandeUnion pour la Coördination de la Production et du Transport de l'Electricité {E.C.P.T.E.) en lid van verschillende commissies en werkgroepen van deze unie. Sinds de oprichting {1971) is hij lid van de Groupe de Travail ad hoc !'Etude de la structure optimale future du réseau europeën en sedert 1967 is hij lid van de Studiecommissie 32 'System Planning and 'aperation' van de C.I.G.R.E. Van de hand van prof. Van 'c.Jek verscheen een aantal artikelen in binnenen buitenlandse vaktijdschriften. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de elektriciteitsopwekking, -transmissie en distributie geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 36 van 8 mei 1974.
158
Dr.ir. J.E.W. Beneken Dr.ir. J.E.W. Beneken werd op 20 maart 1934 te Arnhem geboren. Na in 1952 het diploma h.b.s.-B te hebben behaald studeerde hij elektrotechniek aan de Technische Hogeschool Delft, welke studie hij in 1958 met een onderzoek in het Medisch-Fysisch Instituut T.N.O. voltooide. In 1965 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit Utrecht tot doctor in de wiskunde en natuurwetenschappen op het proefschrift 'A mathematical approach to cardiovascu~ar function. The uncontrolled human system'. Zijn promotor was prof.dr. H.C. Burger. Gedurende de jaren 1958 en 1959 vervulde prof. Beneken zijn militaire dienstplicht als officier bij de Koninklijke Marine. Hij was gedetacheerd in het Fysisch Laboratorium R.V.O. - T.N.O. in Den Haag, In 1960 kwam hij als leider van de groep 'Regelsystemen van de bloedsomloop', thans 'Cardiovasculaire Fysica' geheten, in dienst bij het Medisch-Fysisch Instituut T.N.O. Voor het academisch jaar 1966-1967 werd hem door de 'United States Public Health Service' een 'International Postdoctoral Research Fellowship' verleend voor het doen van fysiologisch onderzoek aan de Universiteit van Mississipi in Jackson, Miss., o. 1•• v. dr. A.C. Guyton. Na afloop van zijn verblijf aldaar werd hij uitgenodigd als 'visiting associate professor' naar Madison, Wisc., te gaan om daar werkzaam te zijn in de afdeling Elektrotechniek. Gezien zijn werkzaamheden in Nederland heeft hij dat verblijf beperkt tot één semester. In 1968 is prof. Beneken als adviseur betrokken geweest bij een studie over de regeling van te implanteren kunstharten. Deze studie werd verricht aan de Universiteit van Pennsylvania in Philadelphia. Daarbij werden fysiologische experimenten uitgevoerd en werd van een computermodel van de bloedsomloop gebruik gemaakt, dat volledig op eerdere publikaties van hem was gebaseerd. Prof. Beneken is leider van een werkgroep en vice-voorzitter van de Werkgemeenschap 'Hartfunctie' en leider van een werkgroep in de Werkgemeenschap 'Perifere Circulatie' van de Stichting voor Medisch Wetenschappelijk Onderzoek FUNGO. Verder is hij lid van het Nederlands Rekenmachine Genootschap, Kon. Instituut van Ingenieurs, de Stichting voor Biofysica, de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie, de Nederlandse Vereniging voor Fysiologie en Farmacologie, de Ned. Anesthesisten Ver., de New York Academy of Sciences en de Biomedical Engineering Society (U.S.A.). Hij heeft namens de T.H.E. zitting in de commissie Hedische Technologie van de Raad voor Gezondheids Research en is een van de organisatoren van de Kontaktgroep Biomedische en Gezondheids Techniek van de T.H.E. Van zijn hand verscheen eenvijftigtalpublikaties in nationale en internationale vaktijdschriften. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de medische elektrotechniek geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 63 van 18 juli 1973.
159
ONDERWIJS In het laatst verschenen jaarverslag werd gemeld, hoe in de jaren 1971/73 de grondslagen zijn gelegd voor een meer expliciet, rationeel onderwijsbeleid. In de hier beschouwde verslagperiode heeft de afdeling dit beleid op krachtige wijze voortgezet. In de eerste plaats heeft de Afdelingsraad een reeks algemene doelstellingen van het onderwijsprogramma vastgesteld. Deze omvatten naast de opleiding tot zelfstandige wetenschapsbeoefening o.m. doeluitspraken op het gebied van sociale en communicatieve vaardigheden alsmede de bevordering van het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef. In het verlengde hiervan heeft de raad een opdracht verleend tot uitwerking van deze algemene doelstellingen, voorzover niet betrekking hebbende op Vakkennisaspecten, in meer concrete, dan wel operationele doelstellingen ('eindtermen'). · Bij de uitvoering van deze opdracht is gebruik gemaakt van een door W.A.T. Meuwese ontwikkelde methode, die het mogelijk maakt een groot aantal - ir. dit geval ca. 500 - belanghebbendenop systematisch kwantificeerbare wijze te raadplegen omtrent hun oordeel over de vraag welke vaardigheden c.q. houdingen als noodzakelijke eindtermen van de opleiding tot elektrotechnisch ingenieur dienen te worden beschouwd. De resultaten van dit onderzoek zijn vervolgens door de raad aanvaard als leidraad voor de nadere formulering van eind- en tussenterm~n op het gebied van vaardigheden en houdingen door de afdelingsonderwijscommissie. Voor de afbakening van de vakkennis, waarover de elektrotechnisch ingenieur in de nabije toekomst bij afstuderen minimaal zal dienen te beschikken, is naast het hiervoor genoemde doelstellingenonderzoek een aparte enqu~te onder terzake deskundige referenten gehouden. Het hierbij verzamelde materiaal is gerangschikt in een netwerk van kenniselementen, zodanig dat volgorde - en eventuele andere relaties duidelijk zichtbaar worden. Dit net is op geschikte wijze in een computer gevoerd, zodat netwerkplanningsmethoden erop konden worden toegepast. Langs deze weg zijn op eenvoudige wijze o.a. kritische padlengtes bij willekeurig voorgeschreven semesterbelastingen te berekenen en kunnen inwendig consistente collegeprogramma's worden afgeleid. Een tweede onderwerp van beleid vormen de onderwijsexperimenten op practicumgebied. In voorgaande jaarverslagen werd reeds bericht over het eerstejaars-groepspracticum-experiment Autodidaktos. Een in deze verslagperiode door de groep Onderwijsresearch van de T.H. Eindhoven uitgevoerde evaluatie heeft thans ondubbelzinnig aan het licht gebracht, dat deelname aan Autodidaktos een positief effect heeft op de propaedeutische studieresultaten en de vaardigheid tot het werken in groepen, terwijl daarnaast Autodidaktos een significante bijdrage levert tot de sociale opvang van eerstejaarsstudenten. Dit resultaat heeft de raad aanleiding gegeven om Autodidaktos met ingang van september 1975 tot een studie-onderdeel voor alle eerstejaarsstudenten te maken.
160
Ookhet tweedejaars-practicumexperiment Autodidaktos II zal wegens de tot dusver bereikte perspectiefvolle resultaten het komend jaar worden voortgezet. De afdeling koestert in dit verband verdere grote verwachtingen van de door de raad ingestelde onderwijsgroep Elektrotechnische Practicums, die - vanuit een groot aantal vakgroepen bemand - belangrijk zal kunnen bijdragen aan een meer geïntegreerde opzet der vaardigheidstraining. Op basis van de bovengeschetste ontwikkelingen en resultaten heeft de Afdelingsraad vervolgen& besloten tot een gefaseerde, voortschrijdende innovatie van het curriculum. Als eerste stap is daartoe aan de Onderwijscommissie opdracht verleend, een opzet voor een nieuw propaedeuse te ontwikkelen, die - beter zal kunnen bijdragen tot verwezenlijking van de algemene doelen van de propaedeuse, t.w. oriëntatie, voorbereiding en (zelf)selectie; - daarnaast uitzicht b.iedt op vermindering van uitval en studievertraging. De onderwijscommissie heeft deze opdracht volgens plan uitgevoerd en een P-programma ontworpen, dat aanmerkelijk verschilt van de traditionele opzet der propaedeuse. Opvallende wijzigingen zijn: - toevoeging van een aantal elektrotechnische vakken; - verschuiving van een deel der oorspronkelijke natuurkunde-component naar de volgende studiefase; - opname van Autodidaktos als verplicht onderdeel; - invoering van een zg.P-colloquium, waarin een oriëntatie wordt gegeven op de studie en de latere beroepsuitoefening. Het programma is door de raad - na overleg met de sectie - goedgekeurd en zal het komend academisch jaar ( 1975/1976) voor de eerste maal uorden uitgevoerd. In het kader ervan zullen bovendien twee experimenten worden ondernomen: - één op het gebied van geïndividualiseerd onderwijs in de natuurkundevakken: - één op het gebied van studiebegeleiding. De evaluatie van het nieuwe programma zal worden uitgevoerd door de groep Onderwijsresearch van de T.H. Aansluitend heeft de onderwijscommissie inmiddels een aanvang gemaakt met de herprogrammering van het vervolgonderwijs dat vanaf de cursus 1976/1977 op de nieuwe propaedeuse moet aansluiten. Met deze aanpak - die vooral mogelijk wordt gemaakt door de introductie van de eerder genoe~e netwerkplanning - is een adequate afstemming op het landelijk beleid t.a.v. het wetenschappelijk onderwijs verzekerd. Tijdens de uitvoering van de hier gemelde activiteiten bleef gedurende de verslagperiode het vigerende curriculum nagenoeg ongewijzigd. Slechts werden de colleges Milieukunde en Licht en Geluid als keuzevakken aan het kandidaatsprogramma toegevoegd en konden drie Studium Generalecursussen Ecologie, Geschiedenis der Techniek en Technology Assessment, als keuzevak in het doctoraalpakket worden opgenomen.
161
Programmavernieuwing door de instelling van nieuwe (extra-)ordinariaten of lectoraten moest deze periode achterwege blijven. Wel werd besloten tot toekomstige omzetting van het extra-ordinariaat in de medische elektrotechniek in een ordinariaat. De bijdrage van de afdeling op het gebied der B.M.G.T. zal hierdoor belangrijk aan omvang en gehalte kunnen winnen. Met de afdelingen der Wis- en Natuurkunde werd een nieuwe verzwaarde regeling getroffen voor het verkrijgen van de onderwijsbevoegdheid in deze vakken door elektrdtechnische ingenieurs. Juist voor het verstrijken van de verslagtermijn werd tenslotte een start gemaakt met de voorbereiding vanhetmiddellange-termijnplan. Dat het aanboren van nieuwe terreinen der elektrotechniek, alsmede alle andere innovaties op onderwijsgebied meer en meer zullen moeten geschieden door herschikking van het thans aanwezige personele en materiële potentieel is voor de afdeling een toenemende bron van zorg. In verband hiermee zal de aanvraag van 'experiment-subsidies' worden overwogen.
162
ONDERZOEK In 1972 is voor de eerste maal begonnen met het opstellen van een onderzoekprogramma op middellange termijn, hetgeen heeft geleid tot het publiceren van het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1972/1973/1974'. In 1973 werd dit programma herzien en aangepast hetgeen leidde tot het verschijnen van het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1973/1974/1975'. De discussies tussen de vakgroepen en de onderzoekcommissie die hieraan vooraf gingen, werden grotendeels gevoerd via een door de commissie voor elke vakgroep aangewezen 'referent' die het geregelde contact met die Vakgroep onderhield. Dit werd echter niet als geheel bevredigend ervaren, reden waarom bij de bespreking van de ontwerp-programma's voor het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1974/1975/1976' de betrokken hoogleraren en lectoren waren uitgenodigd, zodat de in de commissie gerezen vragen onmiddellijkbeantwoord of aan de individuele onderzoekers doorgegeven konden worden. De bijdragen van de individuele vakgroepen voor het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1975/1976/1977' daarentegen werden eerst voorbesproken door de onderzoekcommissie, waarna de referenten de hierbij gerezen vragen schriftelijk aan de betreffende vakgroepen doorgaven. Daarna volgde een tweede bespreking, waarbij de betrokken vakgroepvoorzitter (of zijn vertegenwoordiger) aanwezig was, menigmàal vergezeld door een of meer leden van de vakgroep. De onderzoekcommissie heeft in de loop van het studiejaar 1974-1975 bezoeken gebracht aan acht van de twaalf vakgroepen. Zij hoopt ook in de toekomst regelmatig deze bezoeken te kunnen blijven afleggen. De onderzoekcommissie meende dat door de jaarlijkse besprekingen van het onderzoekprogramma en door de bezoeken aan de vakgroepen haar inzicht in de lopende en geplande onderzoekingen zodanig is uitgebreid dat zij het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1975/1976/1977' bij het aanbieden aan de Afdelingsraad van enkele kanttekeningen kon doen vergezellen. Dit moge gezien worden als een eerste voorzichtige stap om het onderzoekklimaat van de vakgroepen te verkennen. Onder onderzoekklimaat wordt hier verstaan het geheel van voorwaarden wenselijk of nodig om tot voortdurend onderzoek te geraken. De onderzoekcommissie heeft steeds op pragmatische gronden besloten slechts die onderzoekingen in beschouwing te nemen die minstens enkele manjaren vergen en/of bijzonder kostenintensief zijn. Zij is zich er van bewust dat dientengevolge de kleinere onderzoekingen onvoldoende tot hun recht komen. Niettemin meent de commissie dat terwille van de overzichtelijkheid en de duidelijkheid dit offer gebracht moet worden. Zij heeft echter wel in het onderzoekprogramma voor de jaren 1974/1975/1976 en in dat voor de jaren 1975/1976/1977 een lijst van alle, ook niet-projectgebonden publicaties van de afdeling opgenomen. Voorts kan over de niet in het onderzoekprogramma opgenomen onderzoekingen gerapporteerd worden in interne rapporten, inclusief afstudeerverslagen en in de kwartaalverslagen.
163
Nadat het concept-programma voor de jaren 1974/1975/1976 in eerste ronde was besproken in de 71e vergadering van de Raad van de afdeling der Elektrotechniek zijn de vakgroepen in de gelegenheid gesteld om het in zijn geheel te bestuderen, teneinde eventuele op- en aanmerkingen ter kennis van de raad te kunnen brengen. Menige vakgroep heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt. Meestal was het commentaar van redactionele aard, maar in een enkel geval werd een principiële kwestie aangevoerd. Zo werd de vraag gesteld of voor 'dure' projecten een bestedingsgrens in de vorm van een percentage zou moeten worden vastgesteld, aangezien deze projecten een groot deel·van het budget voor zich opeisen. De raad bleek hier echter niet toe bereid, maar stelde er wel prijs op, dat het eerstvolgende onderzoekprogramma vergezeld zou gaan van kanttekeningen, hetgeen toen door de voorzitter van de commissie in het vooruitzicht werd gesteld. In zijn 72e vergadering d.d. 14 oktober 1974 aanvaardde de raad het onderzoekprogramma 1974/1975/1976 als beleidsinstrument, nadat de nodige wijzigingen waren aangebracht. Voordat het concept-programma voor de jaren 1975/1976/1977 aan de raad werd aangeboden waren de vakgroepen weer in de gelegenheid gesteld het in zijn geheel te bestuderen en te becommentariëren. Ook ditmaal waren de opmerkingen veelal van redactionele aard~ maar ook werd de vraag gesteld of in de titel niet tot uitdrukking moest worden gebracht dat de kleinere onderzoekingen niet in in het programma zijn opgenomen. De raad besloot een ondertitel toe te voegen, waaruit deze beperking blijkt en aanvaardde vervolgens in haar 91e vergadering d.d. 29 september 1975 het onderzoekprogramma voor de jaren 1975/1976/1977 als beleidinstrument voor de komende jaren. Voor een omschrijving van de concrete onderzoekprojecten in de verslagperiode zij verwezen naar het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1973/1974/ 1975', het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1974/1975/1976' en het 'Onderzoekprogramma voor de jaren 1975/1976/1977' van de afdeling der Elektrotechniek. Uit deze programma's blijkt, dat ongeveer 150 onderzoekers en technische medewerkers betrokken waren bij zo'n 75 projecten van enige omvang. Niet onvermeld mag blijven, dat in de verslagperiode de interafdelingswerkgroep 'Fysische Onderzoekmethoden' werd ingesteld, door de afdelingen der Elektrotechniek, der Technische Natuurkunde, der Scheikundige Technologie en der Werktuigbouwkunde. Vanuit de afdeling der Elektrotechniek neemt een tweetal leden van de vakgroep Meten en Regelen deel aan de activiteiten van deze werkgroep. Ook werd de interafdelingswerkgroep 'Kryogene Technieken' ingesteld, waaraan de vakgroepen Electramechanica van de afdeling der Elektrotechniek en Vaste Stof van de afdeling der Technische Natuurkunde deelnemen. Voorts werd het interafdelingsproject 'Foutencorrigerende codes', waarin de vakgroep Telecommunicatie van de afdeling der Elektrotechniek samenwerkt met de onderafdeling der Wiskunde, in de verslagperiode in het leven geroepen.
164
Verder is in de verslagperiode het interafdelingsproject 'Het meten van staphoogten op kristalvlakken' aangemeld. Hierin werken samen de vakgroepen Elektrotechnische Materiaalkunde van de afdeling der Elektrotechniek, de vakgroep Vaste Stof van de afdeling der Technische Natuurkunde en de vakgroep Mechanismen en Constructies van de afdeling der Werktuigbouwkunde. Ook is het interafdelingsproject 'Mechanische en Elektrische Interactieproblemen bij antennes voor satellietcommunicatie' aangemeld. Hierin werken samen de vakgroepen Communicatie-systemen van de afdeling der Elektrotechniek en Constructies en Mechanismen van de afdeling der Werktuigbouwkunde alsmede de Centrale Technische Dienst. De deelname van de vakgroep Meten en Regelen aan het interafdelingsproject 'Ontwikkeling van Prothese-hartkleppen' werd door de raad van de Afdeling goedgekeurd. Een samenwerkingsproject werd gestart, waaraan deelnemen de afdeling Anaesthesiologie van het Academisch Ziekenhuis van de Rijksuniversiteit te Leiden, de afdeling Experimentele Anaesthesiologie van het Wilhelmina ~asthuis te Amsterdam (Universiteit van Amsterdam), het Medisch Fysisch Instituut T.N.O. te Utrecht en de vakgroep Meten en Regelen van de afdeling der Elektrotechniek. Het project zal zich bezighouden met de vraag in hoeverre automatisering in de narcose toepasbaar is en voorts, voorzover mogelijk, met de realisering hiervan. Conform het voorstel van de vakgroep Directe Energie-omzetting en Roterend Plasma werd het bestaande contract tussen de T.H.E. en Euratom met ingang van 1 januari 1974 met 2 jaren verlengd. In het kader van het uitwisselingsprogramma met de afdeling der Elektrotechniek van de Universiteit van Bratislava, Tsjechoslowakije, bezocht een aantal docenten en studenten uit Bratislava de T.H. en vanuit Eindhoven brachten een aantal docenten en studenten een bezoek aan Bratislava. Voorts bracht een tweetal Eindhovense docenten op uitnodiging een bezoek aan de afdeling der Elektrotechniek van de Praagse Universiteit, waarop een bezoek van een tweetal docenten uit Praag aan Eindhoven volgde. In de verslagperiode vond het werk van de leden van de werkgroep 'lndonesia' aan de projecten 'Propagatie V.H.F.', 'Openbaar elektrisch stedelijk vervoer Surabaya' en 'Distributie elektrische energie Indonesia' een afsluiting in de voltooiing van de projecten. Voor het eerstgenoemde project zijn inmiddels twee vervolgprojecten voorgesteld. Voor een gedetailleerde omschrijving van de resultaten zij kortheidshalve verwezen naar de halfjaarlijkse voortgangsrapporten en naar de eindrapporten.
165
PUBLIKATIES 1973 (vanaf juli) Becker,
o.w.
Multiple-repetiton feedback coding, Ph.D.thesis, Univ. of California, San Diego,u.s.A. (1973)
Blom, J.H.
Relaxation phenomena in an MHD generator with pre-ionizer, proefschrift T.H. Eindhoven, 1973
Dijk, J. Diepenbeek, C.T.W. van Maanders, E.J. Thurlings, L.F.G.
The polarization losses of offset antennas, T.H.report 73-E-39
Dijk, J. Maanders, E.J.
Some errors in calculating radiation patterns of reflector antennas using Kirchhoff intergration, Electronic Letters ~ (1973) 510-512
Dijk, J. Maanders. E.J. Vorst, A.C.A. van der
The measurement of noise temperatures of dry and wet radomes, Proc. European Microwave Conf. 1973, Brussel, vol. ~,paper c. 4.1
Dijk, J. Schepens, A.C.M. Vorst, A.C.A. van der
Noise properties of wet antenna radomes,Seminar über Antennentechnik (Seminar no.7336),Internaionales Elektronik Zentrum, Munchen, 1973
Hoogeveen, J.
Het automatisch ontwerpen van sekwentiële schakelingen met behulp van een programmeertaal, ?roefschrift T.H. Eindhoven, Eindhoven 1973
Houben, J.W.M.A.
Loss mechanisms in an MHD generator, proefschrift T.H. Eindhoven, Eindhoven 1973
Jansen, J.K.M. Jeuken, M.E.J.
Propagation and radiation properties of elliptical waveguide with anisotropic boundary. Estec-contract no. 1657/72 HP, okt. 1973
Jess, J.
A state-space approach to active filter design, IEEE Trans. on Circuit Theory CT - 20 (1973) 586-589
Jeuken, M.E.J.
Dual frequency antenna feeds for parabolic reflectors, Seminar über Antennentechnik (Seminar no. 7336), Internationales Elektronik Zentrum, München 1973
Jeuken, M.E.J. Vokurka, V.J.
Multiple-frequency band corrugated conical horn antenna, Proc. European Microwave Conf., Brussel 1973, vol. ~' paper c.S.4
166
Maanders, E.J.
Einige Neuentwicklungen bei Doppelreflektor Systemen, Seminar ûber Antennentechnik (Seminar no.7336) Internationales Elektronik Zentrum, München, 1973
Vlaardingerbroek, M.T. Roer, Th.G. van de
On the theory of punchtrough diodes, Appl. Phys. Lett. 22 (1973), 146-148
Weenink, M.P.H. 1974
Synchrotronstraling van een elektron, Ned. Tijdschrift v. Natuurk. 39 (1973) 123.127
Etten, W. van Plaats, J. van der
Alternatives inmultiwirtecables for digital transmission. Electron.Lett., ~ (1974) 477
Meeberg, L. van de
A tightened upper bound on the error probality of binary convolutional codes with Viterbi decoding. IEEE Trans. Inf. Theory, IT-20 (1974), 389-391 A Viterbi decoder. TH-report 74-E-49
Poel, A.P.M. van der
A computer search for good convolutional codes. TH-report 74-E-50
Schalkwijk, J.P.M. Vinck, A.J.
Syndrome decoding of convolutional codes. THreport 74-E-54
Schalkwijk, J.P.M.
Coding for a computer network. TH-report 74-E-52 A coding scheme for duplex channels. IEEE Trans. Commun., COM-22 (1974) 1369-1374 Coding for duplex channels. Proceedings of the NATO Advanced Study Institute on New Directions in Signal Processing in Communications and Control, Darlington, Durham, England, 5-17 August 1974
Schalkwijk, J.P.M. Post, K.A.
On the error probability for a class of binary recursive feedback strategies, Review. Zentralblatt für Mathematik und ihre Grenzgebiete, 265 (1974) 566
Schalkwijk, J.P.M. Tiernan, J.C.
An upper bound to the capacity of the bandlimited gaussian autoregressive channel with noiseless feedback. IEEE Trans.Inf.Theory, IT-20 (1974) 311-316
Schalkwijk, J.P.M.
De Shannon Theorie. Inaugurele rede, TH Eindhoven 8 november 1974
Dijk, J. Diepenbeek, C.T.W. van Maanders, E.J. Thurlings, L.F.G.
The polarization losses of offset paraboloid antennas. IEEE Trans. Antennas and Propag. I AP- 22 ( 1974) 513-520
167
Mawira, A. Dijk, J.
Polarized noise in the atmosphere due to rain. AGARD Conference on Electramagnatie Noise, Interference and Compatibility, Paris, oktober 1974
Dijk, J. Vorst, A.C.A. van der
Depolarization and noise properties of wet antenna radomes. AGARD Conference on Electramagnatie Noise, Interference and Compatibility, Paris, oktober 1974
Dijk, J. Neessen, J. Vorst, A.C.A. van der Widjaja, D.
Line of sight propagation studies in Indonesia. Conference Digest of the Europaan Conference on Electrotechnics Eurocon 74, Amsterdam, 22-26 april 1974, C9-3(1)-(2)
Weert, M.J .M.
The influence of frequency and receiver aperture on the scintillation noise power. AGARD Conference on Electromagnetic Noise, Interference and Compatibility, Paris, oktober 1974
Brouwer, J.A.M. de Rooyackers, J.E. Strata, R.C.
Twee-dimensionale beeldcodering door het combineren van één-dimensionale Hademard-transformatie eH D.P.C.M. Tijdschrift van het Nederlands Elektronica- en Radiogenootschap, 39 (1974) 169-177
Brouwer, J.A.M. de Greefkes, J.A. Rooyackers, J.E.
Combining D.S.I. and extrema! coding based on D.C.P.C.M. Conference Digest of the Europaan conference on Electrotechnics Eurocon 74, Amsterdam, 22-26 april 1974, C5-4(1)-(2)
Greefkes, J.A. Brouwer, J.A.M. de Rooyackers, J.E.
Het coderen van extreme waarden voor overdracht van spraaksignalen. Tijdschrift van het Nederlands Elektronica- en Radiogenootschap, 39 (1974) 155161 -
Vliet, R.G. van
Integrated class-B end stage. Electron. Lett., (1974) 317-319
~
Houben, J.W.M.A. Veefkind, A. Blom, J.H. Rietjens, L.H.Th.
Results of the Eindhoven MHD shocktunnel experiment. Proceedings of the 14th Symposium on Engineering Aspects of MHD, Tullaboma (Tennessee) 8-10 april 1974, VII 4.1. -VII 4.7
Ooyen, M.H.F. van Houben, J.W.M.A.
Determination of the electron temperature of a shocktunnel produced Ar-Cs plasma by the line reversa! methad using non-resananee lines of Cs.J. QUant Spectrosc.& Radiat Transfer,!! (1974)395-403
Benach, R.
Towards a rational dynamics of plasma's.proefschrift, T.H. Eindhoven, 1974
Benach, R Müller, I.
Thermodynamica and the description of magnetizable dielectric mixtures of fluids. Arch. Ration Mech. & Anal. 53 (1974) 312-346
168
Euratom - T.H.E. Group
Rotating Plasma Experiments with a largesized hollew cathode discharge fed with argon. Annual Report 1973, TH-Report 74-E-45
Dijk, J. Coolen, L. Maanders, E.J.
Reply to camment on calculation of the radiation patterns of reflector antennas. Electron. Lett., ~ (1974) 184-185
Dijk, J. Maanders, E.J.
Antenna measurements in space with spacelab. 25th •Congress International Astronautical Federation, Amsterdam, 30 sept. - 5 okt. 1974
Dijk J. Holleboom, K.G. Maanders, E.J.
The relation between man-made noise and social activities. Conference Digest of the Europaan Conference on Electrotechnics Eurocon 74, Amsterdam, 22-26 april 1974, C13-2(1)-(2)
Leeden, G.A.van der Daey Ouwens, c Veefkind, A.
Sol.ar energy conversion with solid. state devices. Eindhoven Univarsity of Technology, Eindhoven, 1974, 84 blz.
Rietjens, L.H.Th.
Magnatohydrodynamische energie-omzetting. Natuur en Techniek, 42 (1974) 318-331
Merck, W.F.H.
Elektrische energie-opwekking met magnatohydrodynamische generatoren. Atoomenerg. toepass., ~ (1974) 259-265
Houben, J.W.M.A. Veefkind, A.
Onderzoek aan de experimentele magnatohydrodynamische generator aan de T.H. Eindhoven. Ned. Tijdschr. Natuurk., 40 (1974) 130-133
Hosselet, L.M.L.F.
Leistungsmessung an einem Ozonisator mit Hilfe einer Schering-Brücke. Arch. Techn. Mess. & Messtech. Prax., V 3418-5 (1974) 7-10
Daalder, J.E.
Diameter and current density of single and multiple cathode discharges in vacuum. IEEE Trans. Power Appar. & Syst., PAS-93 (1974) 172-173
Daalder, J.E. Heuvel, W.M.C. van den Horst, D.Th.J. ter
Concept of the isolating circuit breaker. Presented at the Winter Power Meeting IEEE, New York, January 1974, Conference Paper c 74
Bakhuizen, A.J.C.
Uber der Einflusz der Sättigung auf die Drehmomentbildung. Seminar Schrittmotoren und Elektronische Steuerungen, München, juni 1974
I
A dual motor. Proceedings of the International Conference on Stepping Motors and Systems, Leeds 15-18 july 1974, 199-207 Schneider, F.A.
Een elektrische stads- en forensenauto. Natuur en Techniek, 42 (1974) 476-489 169
Leliveld, W.H.
The design of a mock circulation. TH-Report 74-E-47
Stapper, M.
Measurement of the intensity of progressive ultrasonic waves by means of Raman-Nath diffraction. TH-Report 74-E-53
Boom, A.J.W. van den Enden, A.W.M. van den
The determination of the orders of process and noise dynamics. Automatica, ~ (1974) 245-256
Damen, A.
• Some notes on the invers problem in electrocardiography. TH-Report 74-E-46
Blom, J.A.
Automatic control applied tot patient intensive care. Proc. 27th Annual Conf. on Engineering in Medicine and Biology, Philadelphia, Pennsylvania, 6-10 october 1974, ~ (1974) 261
Kylstra, F .J.
Proces en processor. Inaugurele rede, T.H. Eindhoven, 1 november 1974
Eijkhoff, P.
System identification. John Wiley and Sons, London, 1974, 555 blz.
Lier, M.C. van Otten, R.H.J.M.
C.A.D. of Masks and wiring. TH-Report 74-E-44
Cahit, R. Cahit, I.
Flexible active filter design using three operational amplifiers. Proc. IEEE, 62 (1974) 851-852
Jansen, J.K.M. Jeuken, M.E.J.
Circularly polarized horn antenna with an asymmetrical pattern. Proceedings of the 5th Colloquium on Microwave Communication, Budapest, 24-30 june 1974, ET 179-188
Vokurka, V.J.
One-hybrid-mode feed with high efficiency and low spill-over. Proceedings of 1974 European Microwave Conference, Montreux, September 1974, 353-356
Roer, Th.G. van der
Analytica! small-signal theory of Baritt diodes. TH-Report 74-E-46
Bremmer, H.
Propagation through inhomogeneous and stochastic media. Proceedings of the AGARD Conference on Electromagnetic Wave Propagation Involving Irregular Surfaces and Inhomogeneous Media, The Hague, 25-29 march 1974, AGARD CP-144, 5-1 to 5-10 Toepassingen van de Maxwell-theorie op golfvoortplantingsverschijnselen. Tijdschrift van het Nederlands Elektronica- en Radiogenootschap, 39 (1974) 21-26
170
Tirtoprodjo,
s.
Canonical RLC synthesis for a class of immitance functions. Electron. Lett. 10 (1974) 288-389 Comment on a paper by J. Solymosi. Int. J. Circuit Theory & Appl., ~ (1974) 406-407
Verkroost, G.
On the existence and uniqueness of solutions for networks containing lineair memoryleas elements and ideal diodes. 1974 European Conference • on Circuit Theory and Design, London, 23-26 july 1974, IEE Conference Publication Nurnber 116,441-445
Butterweck, H.J.
Elektrische netwerken. Prisma Technica reeks 56, Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht, 1974
Bree, J.L.M.J. Poulis, J.A. Hooge, F.N.
Barkhausen noise in fluxgate magnetometers. Appl. Sci. Res., 29 (1974) 59-68
Vandamme, L.K.J.
1/f Noise in homogeneous single crystals of II-V compounds. Phys.Ltrs., 49A (1974) 233-234 1/f Noise of point contacts affected by uniform films. J.Appl. Phys., 45 (1974) 4563-4565
Kleinpenning, T.G.M.
1/f Noise in thermo-e.m.f. of intrinsic and extrinsic semi-conductors. Physica, 12 (1974) 78-98
Kwaaitaal, Th.
Contribution to the interferometric maasurement of sub-angstrom vibrations. Rev. Sci. Instrum., 45 (1974) 39-41
Yakimov, A.
Fluctuations in IMPATT-diode oscillators with low Q-factors. TH-Report 74-E-55
Greefkes , J.A. Brouwer, J.A.M. de Rooyackers, J.E.
Demonstratien Record (side 2): The coding of extrema! values for the transmission of speech signals
1975 (tot 1 juli) Plaats, J. van der
Analysis of three conductor coaxial systems, TH-Report 75-E-56
Schalkwijk, J.P.M.
Coding by lexicographical enumeration, Tijdschrift van het NERG, no. 5/6, 1974 A syndrome decoder for binary ratio 1/2 convolutional codes. Presented at the Colloquium Spezielle Probleme der Signaltheorie. Institut für Elektrische Nachrichtentechnik, Aken, 20-22 maart 1975
171
Blom, J. Veefkind, A. Houben, J. Nietjens, L.
High power density experiments in the Eindhoven shocktunnel MHD Generator, Sixth International Conference on Magnetohydrodynamic Electrical Power Generation, Washington o.c., 9-13 juni 1975
Snel, H. Lindhout, J. Merck, w. Houben, J.
Two dimensional MHD duet flow: Numerical Analysis and Measurements, Sixth International Conference on Magnetohydrodynamic Electrical Power Genera~ion, Washington, o.c., 9-13 june 1975
Bakhuizen, A.J.C.
On matching of stepping motors to a load inertia, Ineremental Motion Control Systems and Devices, Newsletter Dept. of Electr. Eng., Univarsity of Illinois at Urbena- Champaign, IV-1 jan.1975,p.23
Eykhoff, P. Beneken, J.E.W. et al.
The impact models on health care delivery, Presented at the 6th triennial World Congres IFAC, Boston, 1975
Beneken, J.E.W. Sluyter, M.E. Blom, J.A.
Computer models of helothane anesthesia; applications leading to servo-anesthesia, In Measurements in Anesthesia, Boerhaave Series, 1974
Van Bokhoven, W.M.G.
Linear implicit differentiation formulas of variable step and order, IEEE Trans. on Circuits and Systems
Van de Woude, P. Bremmer, H.
Expansions applicable to a nonstationary scattering medium, Radio Science, ~, jan.1975,p.23-28
Butterweck, H.J. Wilcke, R. Van Straeten, L.
Opheffing van fotografische onscherpten van coherente optische filtering, Symposiumverslag Fotonika, april 1975
Schalkwijk, J.P.M. Vinck, A.J. Rust, L.J.A.E.
Analysis and simulation of a syndrome decoder for a eenstraint length k = 5, rate R = ~ binary convolutional code, TH-Report 75-E-58
Neesen, J.C.M.
The analysis of the propagation data of line sight microwave-link Gunung Sandangan Surabaya for the wet season, International Microwave Symposium, Graz, a april 1975
Maanders, E.J. Dijk, J.
A comparison of a antennaetypes for satellitecommunication ground station, International Microwave symposium, Graz, a april 1975
Blom, J.H. Rietjens, L.H.Th.
Gesloten systeem MHD generatoren, Ned. Tijdschrift voor Natuurkunde, ~ 1975, pp. 131-132
Haenen, H.T.M.
The characteristic decay time of surface charges on dielectrics, Journalof Electrostatics,May 1975
172
On optima! torque production in doubly slotted structures, Proceedings of the 1975 Symposium on Incremental Motion Control Systems and Devices, University of Illinois, Urbana-Champaign, 1-3 april 1975, p. 01-011 De Jong, H.C.J. Kreek, J.
Bakhuizen, A.J.C.
The thermal effect of the switching transient in inductive circuits, especially in conneetion with the direct-on-line starting of cage motors, Verslag • van het symposio sulla evoluzione nella dinamica delle machine ellettriche rotanti, Tirrenia (Pisa}, 27-28 mei 1975, P. 73-78 On the slotting of reluctance stepping motors, Journal of Applied Science and Engineering, l (1975} p. 19-28 Stepping motor including means for asynchronous operation, Proceedings of the 1975 Symposium on Incremental Motion Control Systems and oevices, University of Illinois, Urbana-Cahmpaign, 1-3 april 1975, p.V1-V8
•
Huber, c. Mulders, C.E.
Counterrotating tuning forks as rotatien sensors, Appl. Sci. Res. 30, 1975, pp. 341-354
El-Sherbiny, S.M.
The effect of range on the high frequency acoustic echo from an infinite cylinder normal tot the axis of a circular transciever, Acustica, 33, 1975, pp. 75-82 --
Jess, J.
Sparse matrix pivoting: the global effect of local criteria, Proceedings 1975 IEEE International symposium on Circuits and Systems, pp. 127-130
Otten, R.H.J.M. Lier, M.C.
Automatic IC-layout: the geometry of the islands, Proceedings 1975 IEEE International Symposium on Circuits and Systems, pp. 231-234
Van de Roer, Th.G. Kwaspen, J.J.M.
Pulsed measurement of Baritt-diode: impendance against current and current and temperature, Electr. Letters, 1!, 1975, 165-166
Butterweck, H.J.
Noise voltages of bulk resistors due toe random fluctuations of conductivity, Philips Research Report ~, 1974, 253-260
Tirtoprodjo, S.
RLC-synthesis of cerain functions with real poles and zeros, not expressible as the product of a RC- and a RL-function, Electr, Letters, 11 , 1975 357-358
173
Euratom-THE Group 'Rotating Plasma'
Experiments with a large Sized Hollow Cathode Discharge fed with Argon, II, annual report 1974, TH-report 75-E-59
Boeschoten, F. Komen, R. Sens, A.
The Role of Neutral Atoms in the Positive Column of a Hollow Cathode Discharge fed with Argon, Proc. 12th Int. Conf. on Phenomena in Ionized Gases, Eindhoven, august 1975
Boeschoten, F.
• On the possibility to separate isotapes by means of a cylindrical plasma colum, rotating around its axis, Int. Conf. on Uranium Isotape Separation, Londen, march 1975
Blom, J.H. Hanson, R.K.
Double-discharge Arragement for CW Electrical Excitation of Supersonic Flows. Appl. Phys. Letters, vol. 26 no. 4 february 1975
Veefkind, A.
Nonequilibrium Phenomena in a Disk-Shaped Magnetohydrodynamic Generator, Energy Conversion, Vol. 15 blz. 51-58, 1975
•
174
Afdeling der Scheikundige Technologie
•·
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
drs. H.S. van der Baan E. Barendrecht dr. H.M. Buck dr. C.L. van Panthaleon van Eek dr. D. Heikens dr.ir. A.I.M. Keulemans dr. G.D. Rieck dr. K. Rietema dr. G.C.A. Schuit ir. M. Tels
1965 1974 1973 (1)
chemische technologie elektrochemie organische chemie
1962 1964 1958 1959 1959 1961 1974
Algemene en fysische scheikunde scheikundige technologie instrumentele analysemethoden fysische chemie fysische chemie anorganische scheikunde fysische technologie
Dr. c. Koningsberger dr. J.M. Stevels
1957 (2) 1961
ir. A.L. Stuijts dr.ir. H.A.C. Thijssen
1968 1972 (3)
organische chemie anorganische scheikunde, in het bijzonder silicaatchemie anorganische technologie fysische technologie
ba~on
Buitengewone hoogleraren
Bijzondere hoogleraren ir. F.P. Pietermaat
1968
dr. A. Versprille
1974 (4)K
elektrowarmte en haar toepassingen fysiologie, in het bijzonder in verband met medisch-technische toepassingen
1974 1974 1969 1972 1968 1968
instrumentele analyse kunststoftechnologie organische chemie organische chemie chemische apparatenbouw algemene chemie
1972
radiochemie
Lectoren dr.ir. C.A.M.G. Cramers dr.ir.A.L. German E.F. Godefroi, Ph.D. dr.ir. J.H.C. van Hooff drs. W.E. Nieuwenhuis dr. H.N. Stein Buitengewoon lector dr.ir.J.J.M. de Goeij (1) (2) (3) (4) K
buitengewoon hoogleraar van 1970 tot 1973 gewoon hoogleraar van 1957 to 1973 gewoon hoogleraar van 1964 tot 1972 tevens bijzonder hoogleraar in de afdeling N/W/E/B voor het curriculum zie afdeling der Technische Natuurkunde 177
Ir. M. Tels M. Tels werd in 1926 te Rotterdam geboren. Na het behalen van het diploma gymnasium-B ging hij scheikunde studeren aan de T.H. Delft. In 1958 studeerde hij cum laude af. Van 1958 tot 1960 was hij als wetenschappelijk medewerker werkzaam aan de T.H. Delft. In de negen daaropvolgende jaren was hij in dienst van Caltex Central Laboratories (tegenwoordig Chevron Central Laboratories) te Rotterdam Pernis. In 1967 werd hij benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de fysische technologie aan de Universiteit van Amsterdam. Prof. Tels is secretaris van de sectie voor Chemische Technologie van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV) en lid van de Commissie voor Nascholing van dezelfde vereniging. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de fysische technologie geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 11 van 3 januari 1974.
178
Dr.ir. C.A.M.G. Cramers Dr.ir. Carolus A.M.G. Cramers werd op 4 september 1935 te Ginneken (N.Br.) geboren. Na in 1953 aan het Bisschoppelijk College in Sittard het diploma h.b.s.-B te hebben behaald, studeerde hij chemie aan de H.T.S. in Heerlen. Na vervulling van zijn militaire dienstplicht trad hij in 1958 als technisch ambtenaar in dienst van de Technische Hogeschool Eindhoven. In 1963 legde hij het ingenieursexamen in de scheikundige technologie aan de T.H. Eindhoven af, waarna hij werd aangesteld als wetenschappelijk medewerker bij de groep instrumentele analyse van de T.H. Eindhoven. In 1967 promoveerde dr.ir. Cramers aan de T.H. Eindhoven op een proefschrift getiteld: 'Some problems encountered in high resolution gas chromatography'. Zijn promotor was dr.ir. A.I.M. Keulemans, gewoon hoogleraar in de instrumentele analysemethoden aan de T.H. Eindhoven. In 1968 was de heer Cramers als gastdocent verbonden aan de Universiteit van California in Los Angelos. Ook daar was hij werkzaam op het gebied van instrumentele analyse. Van zijn hand verscheen een vijfentwintigtal publikaties m.n. over analytische scheidingsmetheden en medisch-chemische onderwerpen. De heercramersis sedert 1971 bestuurslid van de sectie Analytische Chemie van de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging. Vanaf 1972 vervult hij tevens de functie van secretaris van die sectie. Zijn benoeming tot lector der instrumentele analyse Koninklijk besluit nr. 21 van 11 oktober 1974.
geschiedde
bij
179
ONDER~HJS
Bij de vakgroep Algemene Chemie werd de in het jaarverslag 1972/1973 genoemde reorganisatie betreffende de vernieuwde college-programma's voor de vakken Algemene chemie I en Algemene chemie II, alsmede de wijzig.!.ng in het practicum-progra:::ll11a, gedeeltelijk doorgevoerd. Het practicum werd gewijzigd door daarin een milieupracticum en fysischchemische experimenten op te nemen. Het tentamen Algemene chemie I werd vervangen door 4 tests.·voor het vak Thermodynamica werden behalve de in de studiegids vermelde colleges en instructies in de voorjaarssemesters herhalingsinstructies Thermodynamica I en in de najaarssemesters herhalingsinstructies Thermodynamica II verzorgd. Het college Vaste-stofreacties en structuuronderzoek werd in 1973-1974 opnieuw als combinatie gegeven. Voor het onderdeel structuuronderzoek werd een instructie Kristalstructuur-onderzoek met röntgendiffractie in boekvorm samenge5teld. Het hoorcollege en werkcollege Procesevaluatie en -optimalisatie werden gedurende het collegejaar 1973-1974 niet gegeven. Het college Fysische transport- enoverdrachtsverschijnselenA alsmede het college Fysische transport- en overdrachtsverschijnselen B werden in 1974-1975 elk als 1 uur video-college en 1 uur instructie gegeven. Het kernvak Conversie- enuitwisselingsprocessen werd in dat jaar als hoor- en werkcollege verzorgd. Het college Fysische technologie, bijzondere onderwerpen,had als onderwerp 'Fluidisatie'. Ir. S.P.P. Ottengraf behandelde het onderwerp 'Waterverontreiniging' tijdens het algemene hoorcollege Milieukunde. Het college Capitaselectawas in 1974-1975 gewijd aan 'Drogen', Prof.ir. M. Tels verzorgde gedurende het voorjaarssemester 1975 het hoorcollege Bijzondere onderwerpen, verwerking van vaste afvalstoffen. In het kader van het Natuurkunde-practicum voor bedrijfskunde-studenten werd in het najaar 1974 voor 48 bedrijfskunde-studenten gedurende 2 middagen een practicum verzorgd, gebaseerd op de stromingsleer. Van 20 januari 1975 tot 1 februari 1975 werd door de groepen Afvalwaterreiniging en Fermentatie een practicum verzorgd. Het werkcollege Procesontwikkeling had in 1974-1975 als onderwerp: Een proces voor de bereiding van styreen met behulp van een uraniumoxide katalysator. Een concept studieprogramma voor de opleiding tot eerstegraadleraren kwam gereed. Het programma zal in het volgende cursusjaar worden geïntroduceerd. ONDERZOEK Door de verschillende vakgroepen van de afdeling werden in de verslagperiode aan een groot aantal zeer uiteenlopende onderwerpen researchwerkzaamheden verricht. Veel onderzoekingen die in het vorige verslag zijn genoemd, zijn voortgezet. Een groot aantal is afgerond. Een overzicht van de belangrijkste (veelal nieuwe) onderwerpen volgt hieronder.
180
Vakgroep Algemene Chemie Onderzoek van vloeistofstructuren met behulp van röntgendiffractie. - Het meten van macroscopische grootheden aan vloeistoffen en vloeibare mengsels - Het beschrijven van de structuur van zuiver water met computersimulatieexperimenten - Het berekenen van coherente en incoherente verstrooiing van röntgenstraling door moleculaire systemen - Metingen m.b.v. de Kratky-kleine-hoek-diffractometer. Onderzoek naar het verband tussen elektrokinetische verschijnselen en de structuur van het grensvlak. Elektro-endosmosemetingen aan calciumsilicaten en aluminosilicaten. - Studie naar het verschil tussen het gedrag van een anhydrische vaste stof en een hydroxylgroepen-bevattende stof in alkalisch waterig milieu. Hydratatiereacties van cement en cementbestanddelen. - Interpretatie van rheologische en colloidchemische metingen aan hardende systemen. Onderzoek op het gebied van het grensvlak ZnO/elektrolytoplossing. De orde-parameter in nematische vloeibare kristallen. Vakgroep Organische Chemie Stereochemisch model voor simulatie van een aantal reacties in de biochemie. Onderzoek ter verkrijging van voldoende inzicht in de stereochemie van fosfor in vier-,vijf- en zes-coördinatie. Onderzoek naar de elektronenverdeling in fosfor-radicalen in samenhang met het type ligand. Nieuwe aanpak voor de synthese van proteïnen en nucleotiden. Onderzoek naar intraamoleculaire reactiviteiten en rigide systemen. Besturing van een aantal quanturnmechanische aspecten van fotochemisch aangeslagen moleculen. Onderzoek aan micellaire katalyse. Vakgroep Anorganische Chemie Homogene katalyse - Onderzoek naar de homogene oxydatie - Onderzoek betreffende N-binding door Li met naftaleen met V Cl3-systemen - N2-fixatie Onderzoek naar geimmobiliseerde coördinatiecomplexen met katalytische activiteiten {synzymen). Heterogene katalyse. - oxydatiereacties van koolwaterstoffen over oxydische katalysatoren - Hydrogenering, dehydrogenering en polymerisatie van koolwaterstoffen over oxyden - Onderzoek naar de reactie van No met CO over Cu/Cr203-katalysatoren
181
- Onderzoek naar de katalytische werking van metaal-alliages op drager - Selectieve oxydatie van olefinen - Hydrogenerende ontzwaveling. Glasonderzoek. - Glasvorming - Relaxatieverschijnselen (mechanische en diëlektrische) - Onderzoek naar de Raman- en infraroodspectra van glasachtige en kristRllijne boraten. Vakgroep Fysische Chemie Reactiediffusie - Onderzoek naar het fasendiagram Co-Ti in het temperatuurgebied 800-1140C0 - Systematisch onderzoek naar het verband tussen de textuur die ontstaat in fasen die door diffusie gevormd en de structuur van de betreffende intermetallische verbindingen. Hiertoe werden verbindingen van o.a. het structuurtype TiAl3, cu3Au, CuAu, CsCl en cu 5 zns uit velerlei binaire metaalsystemen in diffusiekoppels 'gekweekt' - Het coaten van metalen met intermetallische verbindingen via transportreacties - Het betrekken van oxyd~che materialen in het onderzoekprogramma, waarbij in eerste instantie naar zg. 'displacement reactions' wordt gekeken, Reacties in oxydische systemen H.T.D.-onderzoek in het Mn-cr-0-systeem -Literatuurstudie m.b.t. de bereiding van oxydische diffusiekoppels· Structuuronderzoek -Onderzoek naar de structuur van~-cugin4, een lage temperatuurfase in het cu-In-systeem. De structuur hiervan dient te worden opgehelderd mede t.b.v. het onderzoek naar de oriëntatierelatie van gericht in situ gegroeide compositiematerialen, verkregen door eutectoidische transformatie. Röntgenspectroscopie - Besturing van emissiespectra van niobium in het zuivere metaal en in diverse oxydische verbindingen, in hun afhankelijkheid van de chemische binding. Niersteenonderzoek - KWantitatieve analyse van binaire mengsels van veel voorkomende steensoorten. Vakgroep Instrumentele Analyse In de vakgroep werden in de verslagperiode de volgende onderzoeken ter hand genomen. - Analyse van anti-convulsantia - Analyse van cytostacica 13 -Configuraties en conformaties van alkanen en alkenen ( C-N.M.R.) Lange-afstand-13c-1H-interacties
182
- Vroegtijdige herkenning van pathologische afwijkingen o.a. door steroïdenanalyse - Diagnostiek van syndromen en controle van de gevolgde therapie door steroïdenanalyse - Chemotherapie van astma en epilepsie - Het rhenine-angio-tensine-aldosteron-systeem (radio-immune-chemisch) - Precursors van steroïden (reactiviteit en elektronenverdeling) - Bicpolymeren (proteïnen, enzymen, nucletiden, nucleosiden en suikers met behulp van massaspectromie, gaschromatografie,vloeistofchromatografie en elektroforese - Analyse van op het centrale zenuwstelsel inwerkende verbindingen (neurotransmitters, Psycho-pharmaca, anaesthetica). Vakgroep Fysische Technologie Afvalwaterreiniging - Bestudering van de adsorptie van zware metalen (i.h.b. chroom) aan slib - Slijkgisting - Sedimentatie - De bestudering van het zuurstofadsorbtieproces aan actief slib. Dispersesystemen - Theoretische studie naar de stabiliteit van stromende tweefasensystemen Van de praktische kant wordt-dit onderzoek ondersteund door de bestudering van de invloed van negatieve dichtheidsgradiënten op de axiale menging in twee-fasen-systemen. Fluïdisatie - Meten van de elasticiteit van een homogeen gefluïdiseerd bed. Gepoogd wordt deze elasticiteit te correleren aan porositeit, deeltjesgrootteverdeling en storthoek van het onderzochte poeder - Bestudering van de reologie van gefluidiseerde systemen in een 'vallend gefluidiseerd' bed (Beide bovenstaande onderzoeken zijn als Eindhovense bijdragen ingebracht in een samenwerkingsverband met de Universiteit van Napels en de Universiteit van Erlangen.) - Methode om belvolumen en belsnelheid te meten ter bepaling van de stofoverdrachtscoëfficient van een enkele opstijgende bel in een gefluïdiseerd bed. Fermentatie - Constructie van een 5-trapsschotelkolom voor continue produktie van gist op aardolie - Ontwikkeling van een semi-technischefermentato~voor de industriële produktie van algen. Verder werden op onderstaande deelgebieden een aantal onderzoeken geëntameerd, c.q. voortgezet: Kunstnier, classificatie van stedelijk lijnafval, pyrolyse van stedelijk lijnafval, roeren, kristallisatie, waskolommen, drogen, mengen van granulaire vaste stoffen, synthese van granulaire anorganische materialen, koeltorens, waterelutriatie, zifting in zig-zag-scheiders en rechte stijgzifters, zeven, rheologie van verkleind afval, trilgoten en terugwinning van metalen uit metaalhoudende slibben.
183
Vakgroep Chemische Technologie -
Synthese van speciale copolymeren Pyrolyse-gaschromatografie van Polybutadieen Disproportionering van glucose Dehydratatie van glucose Ontwikkeling van 'vibrating reed'-apparatuur voor de meting van opslagen verliesmodulus.
Vakgroep Elektrochemie - Onderzoek naar oplaad- en ontlaadprocessen bij accumulatoren - Voorbereidend onderzoek naar de rol van elektrochemie bij een mogelijke invoering van waterstof als energiedrager - Onderzoek betreffende de elektrochemische bereiding van chloor; de bestudering van het mechanisme en de kinetiek aan met rutheniumoxyde/edelmetaaloxyde bedekte .titaananoden - Onderzoek naar de waterstofopname van het substraat bij galvanische zink- en messingafscheiding - Voorbereidend onderzoek aan de chemische nikkelafscheiding m.b.v. nieuwe reductiemiddelen - Onderzoek op het gebied van de slurry-elektrode; hydrogenereringsreacties met potentiaalsturing - Onderzoek aan de packed-bed-/en fluidised-bed-elektrode - Onderzoek naar de katalytische invloed van metaal-elektroden op een elektrochemische reactie, m.n. de reductie van nitraten - Onderzoek betreffende de sturing van katalytische processen door meting en be!nvloeding van katalysatorpotentialen, m.n. bij de katalytische reductie van nitraten in een slurryreactor.
184
PUBLIKATIES 1973-1974 McCurdy, K.G. Stein, H.N.
suspension Hydratien of C3S at constant pH.II. Effect of Previously Formed Hydrates and of Additives. Cement and Concrete Research ~,509(1973)
Corstanje, W.A. Stein, H.N. Stevels, J.M.
Hydratien Reactions in Pastes C3S+C3A+CaSo4. 2aq+H20 at 25°C.I. Cement and Concrete Research ~, (1973), 791-806 Hydratien Reactions in Pastes c 3 s+C3A+CaS04. 2aq+H20 at 25°C.II Cement and Concrete Research !, (1974) 193-202 Hydratien Reactions in Pastes c 3 s+e 3A+CaS04. 2aq+H o at 25oc. III. Cement a~d Concrete 2 Research !' (1974), 417-431 Hydratien Reactions in Suspensions of C3A+C3S+CaS04. 2aq in water. Cement and Concrete Research 4 (1974), 581-589
Corstanje, W.A. Stein, H.N.
L'influence du caso 4 .2H 20 sur l'hydratation simultanée de c 3A et de C3S. Ind. Chim. Belge ~ (6) (1974), 598-603
Diemen, A.J.G. van Houtepen, C.J.M. Stein, H.N.
Thermodynamic Properties of Mixtures propanol2+2-bromopropane. J. Chem. Thermodynamics 6 (8) (1974), 805-814
Stein, H.N.
Reacties van tricalciumaluminaat tijdens de cementharding: feiten en problemen. Klei en Keramiek 24 ( 1) 1 2 ( 197 4)
Bol,
w.
Hout als energiebron. Chemisch Weekblad 70, 23 (1974)
Chandrasekharen, V. Farbre, D. Thiery, M.M. Uzan, E Donkersloot, M.C.A. Walmsley, S.H.
Intermolecular potential energy functions and Grüneisen parameters of simple molecular crystals. Chemical Physics Letters ~' (1974) 284
Heynen, H.W.G. Baan, H.S. van der
Ethylbenzene dehydrogenation kinetics bed and a continuous stirred gas solid reactor. Advances in Chemistry Series no. 133, 68-79
Heynen, H.W.G. Baan, H.S. van der
The catalytic dehydrogenation of ethylbenzene and cumene over catalysts containing uranium oxide. J. Catalysis 34, (1974) 167-174
185
Steenhof de Jong, J.G. Guffens, C.H.E. Baan, H.S. van der
The oxidative dementhylation of toluence. II. Kinetics of the reduction of bismuth uranate by toluene. J. Catalysis ~ (1973), 149-166
Penninger, J.M.L. Slotboom, H.W.
Consecutive reactions in the thermal high pressure hydrogenolysis of tetralin and indan part I and II. Rec. Trav. Chim. Pays Bas 92 (1973) 513 en 1089 -
Barentsen, W.M. Heikens, o.
Mechanica! properties of polystyrene/low Density polyethylene blends. Polymer!! (1973), 579-584
Barentsen, W.M. Heikens, o. Piet, P.
Effect of addition of graft copolymer on the microstructure and impact strength of PS/LOPE blends. Polymer 11 (1974), 119-123
German, A.L. Horning, E.C.
Thermostable Open Tube Capillary Columns for the High Resolution Gas Chromatography of Human Urinary Steroids. J. Chromatogr. Sci !l (1973),76
German, A.L. Pfaffenberger, Thenot, J.P. Horning, M.G. Horning, E.C. Horning, E.C. Horning, M.G. Szafranek, J. Hout, P. van German, A.L. Thenot, J.P. Pfaffenberger,
e.o.
High Resolution Gas Chromatography with Thermostabie Glass Open Tubular Capillary Columns. Anal. Chem. ~ (1973), 930
Gas Phase Analytica! Methods for the Study of Human Metabolites. J. Chromatography, 91 {1974) ~7
-
e.o.
Janssen, L.J.J.
The mechanism of the chlorine evolution on different types of graphite anodes during the electrolysis of an acidic NaCl solution. Electrochim. Acta~ (1974), 257-265
Visscher, W.
Ellipsometry and other reflection techniques. Zeitschrift für Werkstofftechnik/j. of Materials Technology! (1973), 302-306
Visscher, w. Blij levens, M.
Limiting oxygen coverage on platinum anodes in sulphuric acid solutions. J. Electroanal Chemistry .11. (1973), 363-369 Multilayer oxide formation on platinum. Electrochim. Acta~ (1974), 387-392
Otten, J.M. Visscher, W.
186
The anodic behaviour of iridium I. The effect of potential cycling. J. Electroanal. Chemistry 55 (1974) 1 1-11
The anodic behaviour of iridium II. The oxygen coverage.J.Electroanal. Chemistry, 55 (1974) 13-21 Zeedijk, H. Velds, C.A.
The transport of sulphur dioxide over a long distance atmosphere environment.l (1973) ,849-862
Bakker, J.A. Zeedijk, H.
Luchtverontreiniging door het luchtverkeer op Schiphol. De Ingenieur 86 (1974), 201-209
Zeedijk, H.
Loodverontreiniging door het verkeer. Chemisch Weekblad 70 (1974) no. 11,11 Koolmonoxide. Chemisch Weekblad70 (1974) no. 5, 11-12 Kernenergie en het milieu. Chemisch Weekblad 70 (1974), no. 32, 5-7 Energieverbruik, oliecrisis en luchtverontreiniging door S02 in Nederland. Chemisch Weekblad ~ (1974), no. 28/29, 17-19
Heijwegen, C.P. Rieck, G.D.
The influence of Carbon on the Interdiffusion of Mo and Ni. Met Trans.! (1973), 2159-2167 Determination of the phase diagram of the Mo-co system using diffusion couples. J. of the LessComan Metals 34 (1974) 309-314 Determination of the phase diagram of the Mo-Fe system using diffusion couples. J. of the LessCamman Metals ~ (1974), 115-121
Koster, A.S.
X-ray spectroscopy of the valenee band in simple and complex cyanides. Chemica! Physics Letters, ~ no. 1 (1973), 18-20 x-ray Ls emission and L III adsorption ·spectra of capper compounds. Molecular Physics 26 no. 3 (1973), 625-632
Elzen, A.F. van den Rleck, G.D.
Redetermination of the Structure of Bi2Mo0 6 Koechlinite. Acta Cryst. vol. B29, part 11 (1973), 2436-2438 The Crystal Structure of Bi2(Mo04)3. Acta Cryst. part 11 (1973), 2433-2436
Vol.~~
Huijser-Gerits, E.M.C. Rieck, G.D.
Defocusing Effects in the Reflexion Technique for the Determination of Preferred Orientation. J. of Appl. Cryst. l,part 2 (1974), 286-290
Bastin, G.F. Heijwegen, C.P. Loo, F.J.J. van Rieck, G.D.
The Use of Standards in the Quantitative Electron Probe Micro Analysis of Binary Metal Systems. Microchimica Acta 1 (1974), 617-625
187
Bastin, G.F. Rieck, G.O.
Diffusion in the Titanium-Nickel System. Part I: Occurence and Growth of the Various Intermetallic Compounds. Met. Trans~ (1974), 1817-1826 Diffusion in the Titanium-Nickel System.Part II: Calculations of Chemical and Intrinsic Duffusion Coefficients. Met. Trans. 5 (1974) 1827-1831
Dekker, E.H.L.J. Rieck, G.o.
Preferred orientations of precipitates in alumina-rich manganese aluminate spinels. J. Cryst. Growth ~ (1974), 143-148
Boekestein, G. Buck, H.M.
Charge transfer reactions of tris (dimenthylamino) phosphine; Solvent effects and ESR measurements. Rec.Trav.:him.~ (1973), 1095
Boekestein, G. Jansen, E.H.J.M. Buck, H.M.
An example of a phosphoranyl radical in a tetrahedral configuration, J.C.S., Chem. CoTh~. (1974), 118
Boekestein, G. Voncken, W.G. Jansen, E.H.J.M. Buck, H.M.
Electron transfer reactions between trivalent phosphorus compounds and activated ketones. Rec. Trav.Chim. ~ (1974), 69
Corvers, A. Groot, E.A. de Godefroi, E.F.
Benzoheterocyclic synthesis via benzoannelation of heterocyclic orthodicarboxaldehydes, Rec. Trav. Chim. ~ (1973), 1368
Dijk, J.M.F. van Buck, H.M.
A quanturn chemical study of the ~ -electron delocalization in triphenyl-phosphonium ylides. An evaluation of criteria for reactivity and aromaticity in the Witting reaction. Rec.Trav. Chim, ~ (1974), 155
Dobbelaere, J.R. de Buck, H.M.
A new methad for the preparatien of homoaromatic cations: 1-methoxy-cyclooctatrienylium cation. Rec. Trav. Chim. ~ (1974), 159
Godefroi, E.F. Mentjens, J.F.H.M.
A regiospecific N-substitution of asymmetrically alkylated imidazoles. The preparatien of 1,5dialkyl- and 1,2,5-trialkylimidazoles. Rec. Trav. Chim. ~ (1974), 56
Hout-Lodder, A.E. van der Haan, J.W. de Buck, H.M.
Cyclobutadienyl dictations as intermediates in the rapid degenerate rearrangements of 4-halo-1, 2,3,4, tetrasubstituted cyclobutenyl cations. Rec. Trav. Chim. 93 (1974) 156
Loozen, H.J.J. Godefroi, E.F.
Benzimidazoles from preformed imidazoles. A nevel approach. J.Org.Chem. ~ (1974), 3495
188
Pelt, P. van Buck, H.M.
Proton-catalysed hydride transfer from alkanes to methylated benzyl cations. Part II: Spectroscopy and kinetics; isotape effects for protonexchange and hydride-transfer. Rec. Trav. Chim. ~ (1974), 206
Rothuis, R.
Preparatien amd ESR phosphorus spiro compounds. Thesis, Eindhoven (1974)
Rothuis, R. Font Freide, J.J.H.M. Buck, H.M.
Preparatien and ESR of phosphorus spiro compounds. Part II: Stereoisomerization of organo-phosphorus radicals.Rec. Trav. Chim.~ (1974), 1308
Rothuis, R. Font Freide, J.J.H.M. Dijk, J.M.F. van Buck, H.M.
Preparatien and ESR Phosphorus spiro compounds Part III. Rec. Trav.Chim. 93 (1974), 128
Schipper, P. Buck, H.M.
The reaction of tervalent phosphines with the 7-norborbornadienyl cation. Phosphorus 3 (1974) 1 133
Schipper, P. Driessen, P.B.J. Haan, J.W. de Buck, H.M.
Edge participation by a B-cyclobutene ring in a 7-norbornenyl system.J.Am.Chem. Soc. 96 (1974), 4706
Voncken, W.G. Buck, H.M.
o-alkylation of carboxylic acids phenols with oxaphospholenes, Rec. Trav. Chim. ~ (1974) 14 Penta-coordinated organo-phosphorus compounds as model substances for simulation of bio-chemica! conversions. Part I. A model description for the specific interaction t-RNA synthetaseamino acid; a selection procedure, Rec. Trav. Chim. 93 (1974), 210
Rietma, K. Verkooyen, A.H.M.
Das Wachstum van Hefen aus Erdöl. Deutscher Ingenieure Berlin Okt. 1973, Chem.Ing.Technik
Ploos van Amstel, J.J.A. Rietema, K.
Wet-air oxidation of sewage slugde, Part II. Chemie Ing. Technik 45 (1973), 1205
Huige, N.J.J. Senden, M.M.G. Thijssen, H.A.C.
Nucleation and growth kinetics for the crystallization of ice farm dextrose solutions in a continuous stirred tank crystallizer with supercaoled feed. Kristall und Technik 8 7 (1973), 785-801
Kerkhof, P.J.A.M. Thijssen, H.A.C.
A simple model describing the effect of axial mixing on countercurrent mass exchange. Chem. Eng. Sci. 29 (1974), 1427-1434
189
Rulkens, W.H.
Retentien of volatile trace components in drying aqueous carbohydrate solutions. Dissertatie Eindhoven 18-9-1973
Wolfs, M.W.J. Batist, Ph.A.
The selective oxidation of 1-butene over a multicomponent molybdate catalyst. Influence of various elements on structure and activity. J. Catalysis ~ (1974), 25-36
Batist, Ph.A. Bouwens, J.F.H. Matsuura, I.
Stability aspects and olefine adsorption properties of Bi2Mo 2o9 and of the silica supported Bi9PMo12052 catalyst. J. Catalysis ~ (1974), 362-368
Matsuura, I.
Adsorption equilibria of acrolein and ammonia on the bismuthmolybdate koechnilite catalyst. J. Catalysis ~ (1974), 420-433
Schuit, G.C.A.
Bismuthmolybdates as oxidation catalysts. J. of Less-commen metals 36 (1974), 329-338
Beer, V.H.J. de Sint Fiet, T.H.M. van Steen, G.H.A.M. van der Zwaga, A.C. Schuit, G.C.A.
The Co0-Mo03-I-Al203 catalyst. V. Sulfide catalysts promoted by cobalt, nickel and zinc. J. Catalysis ~ (1974), 297-306
Kuijpers, F.P.J.
Oxidation of thiols by oxygen catalysed by copper (II) ions or vitamin B12· Dissertatie T.H. - Eindhoven, 9 april 1974
Groeneveld,
c.
Polymerisatie van etheen over chroomoxidesilicagel katalysatoren. Dissertatie T.H.-Eindhoven, 28 mei 1974
Wittgen, P.P.M.M.
Hydrogenering van olefinen over chroomoxidesilicagel katalysatoren. Dissertatie T.H.-Eindhoven, 6 september 1974
Wolfs, M.W.J.
The selective oxidation of olefins over multicomponent molybdate catalysts. Dissertatie T.H.-Eindhoven, 4 oktober 1974
Stevels, J.M.
Rheological properties of alkali borate glasses Rheologica Acta~ (1973), 503 Glas een oud materiaal met nieuwe mogelijkheden. Voordrachten Kon. Mij. Deligentia,(1974), 115 Neue Anwendungen des Glases in Wissenschaft und Technik Z.Friedrich Schiller Universität Jena ~ {1974) 1 259 Propriétes rheologiques des borates vitreux symp. Systèmes Amorphes et Vitreux, Artiele H (1974)
190
Ass, H.M.J.M. van Stevels, J.M.
The influence of dissolved water on the internal friction of lithium metaphosphate glasses containing 1% potassium metaphosphate. J. Non-Cryst. Solids !l (1973) 304 Relaxation processes in mixed Na-K-metaphosphate glasses. J. Non-Cryst. Solids, !! (1974), 131 Internal friction of mixed alkali metaphosphnte glasses I. Results. J.Non-Cryst. Solids 15 (1974) 215 Internal friction of mixed alkali metaphosphate glasses II discussion. J. Non-Cryst.Solids 16 (1974), 27 The influence of dissolved heavy water on the internal friction of lithium metaphosphate glasses containing 1% potassium metaphosphate. J. Non-Cryst. Solids ~ (1974) 161 Internal friction and dielectric losses of mixed alkali-alkaline earth metaphosphate glasses. J. Non-Cryst. Solids ~ (1974), 267
Day, D.E. Stevels, J.M.
Effects of dissolved water on the internal friction of glass. J. Non-Cryst. Solids 14 (1974), 165
Vreeswijk, J.C.A. Gossink, R.G. Stevels, J.M.
Nucleation kinetics and critical cooling rate of glass forming liquids. J. Non-Cryst. Solids ~ (1974), 15
Gemert, W.J.Th. van Ass, H.M.J.M. van Stevels, J.M.
Internal friction and dielectric losses of mixed alkali borate glasses. J.Non-Cryst. Solids 16 ( 1974), 281
Leferink, J.G. Leclercq, P.A.
Direct Coupling of High Resolution Open Hole Glass Tubular Colums to a Mass Spectrometer for Biochemical Applications.J. Chromatogr. ~ (1974) 385 (Proceedings of the 4th International Symposium on advances and Utilization of Chromatography, Bratislava, Sept. 1973)
Rijks, J.A. Berg, J.H.M. van de Diependaal, J.P.
Characterization of hydrocarbons in complex mixtures by two dimensional precision gaschromatography. J. of Chromatog 91 (1974) 603-612
Soják, L. Krupcik, J. Rijks, J.
Correlations between Boiling Points and Relative retentien Data for Hydrocarbons. Chromatografie 7... (1974), 26-29
Rijks, J.A. Luyten, J.A. Cramers, C.A. Berezkin, V.G.
Effect of Adsorption Phenomena on the precisipn of retentien data for capillary columns. Akadamia Nank. 29 (1974), 858-862
191
Rijks, J.A. Cramers, C.A.
High Precision Cappillary Gas Chromatography of Hydrocarbons, Chromatographia 7 (1974), 99-106 -
Deelder, R. s. Claassen, P.J.W.M. Hendricks, P.J.H.
Chemically bonded Stationary phases on Diatomite supports for use in High-Performance Liquid Chromatography. J. Chromatog.~ (1974), 201-206
Franken, J.J. Trijbels, M.M.F.
Analysis of Biologica! amines by means of glass capillary columns. J. Chromatogr. ~ (1974),425
Franken, J .J.
Retentien of organochlorine pesticides. J. Chromatogr. 88 (1974), D19
Everaerts, F .M. Verheggen, Th.
Isotachophoretic Appl. in the Biock-Field J. of Chromatog. ~ (1974), 837
Everaerts, F .M. Rammen, P.J.
Phenomena that occur when conductametrie detection is applied in isotachophoresis. J. of Chromatag. ~ ( 1974), 809
Everaerts, F. M.
Quatitative aspects of the separation of an ion. J. of Chromatog. ~ (1974), 823
Luyten, J.A. Rutten, G.A.
1\nalysis of Steraids by high resolution GLC I I application to urinary samples. J. Chromatogr. ~ ( 1974) 1 393
Alexander, G. Rutten, G.A.
Surface Characteristics of treated glass capillary columns. J.Chromatogr. 99 (1974), 81
Leclercq, P.A.
Mass Speetrometry of 16,16'-0-Permethylated 17-Ketosteroids. Biomed. Mass Spectrum l {1974), 109
Leferink, J.G. Leclercq, P.A.
Direct Coupling of High Resolution Open-Hole Glass Tubular Columns to a Mass Spectrometer for Biochemica! Applications. J. Chromatogr. ~ (1974), 385-391
Franken, J.J. Trijbels, M.M.
Analysis of Biologica! Amines. J. Chromatogr. 91 (1974), 425
1974-1975 Vakgroep Anorganische Chemie Matsuura, I.
192
'!'he adsorption of butene, butadiene and ammonia on uo3-so 2o3. J. Catalysis ~ (1974), 452-459
Schuit, G.C.A.
Terug naar de Fisher-Tropsch synthese. Chemisch weekblad 70 (1974),5
Wittqen,P P,M.M. Groeneveld, C.
Simultaneous proton and electrontransfer: hydragenation and olefin polymerisation over a chromuunoxide/silica catalyst. Koninkl. Nederl. Akademie van Wetenschappen. Proceedings, Series B ~, no. 3 ( 1975), 191
Stevels, J. M.
The rheology of alkali borate glasses. Recent Advances in Science and Technology of Material ( 1974) 1 153-175
Szuejda, K.H. Vogel, D.L. Stevels, J.M.
Rheologiczne wtasciwosa potasouobarowych szkiet boranowych. Szkto, Ceramika 26 (1975),33
l'~a tsuura, I. Wolfs, M.W.J.
x-ray photoelectron spectroscopy study of some bismuth molybdates and multocomponent molybdates. J. Catalysis lL (1975), 174-178
Beelen, T.P.M.
Nitrogen fixation by systems consisting of lithium naphtalene and vanadiumtrichloride.Diss. Eindhoven, 16 september 1975
Beer, V.H.J. de
Some structural aspects of the CoO-MoOr]Al203 hydrodesulfurization. Diss. Eindhoven, 31 januari 1975
Vakgroep Chemische Technologie Slotboom, H.W. Penninger, J.M.L.
Reactions ofl'\ -butylbenzene in thermal hydrocracking. Erdöl u. Kohle 27 (1974), 410-412
Boersma, M.A.H.
Catalytic properties of alkali metalgraphite intercalation compounds. Cat. Rev.Sci. Eng • .!.Q. (2) (1974) 1 243-280 Katalytische nabehandeling van uitlaatgassen Polytechn. Tijdschrift 30 (11) (1975) ,356-362 Luchtverontreiniging door automobieluitlaatgassen. Polytechn. Tijdschr. ~ (12) (1975), 298-402 Oorzaken en maatregelen ter vermindering. Polytechn. Tijdschr. 30 (13) (1975),429-434 Katalytische nabehandeling van uitlaatgassen. Polytechn. Tijdschr. ~ (15) (1975), 499-503 Katalysatoren voor het reinigen van uitlaat gassen: eisen, vormgeving en deactivering. Polytechn. Tijdschr. 30 (16) (1975), 529-534
193
Katalytische nabehandeling van uitlaatgassen. Polytechn. Tijdschr. 30 (17) (1975), 561-566 Kinetiek en mechanismen na enkele belangrijke reakties. Polytechn. Tijdschr. 30 (18) (1975), 599-603 -Theory of surface enrichment in disordered monophasic binary alloys. Numerical computations for Ag-Au-alloys. J. Catalysis ~ (1974),13-18 Kuster, B.F.M.
The dehydration of d-fructose.Diss. Eindhoven, 3 juni 1975
Mondal, M.A.S. Meer, R. van de
A novel synthesis of vinylesters from vinylversatate-10. Tetrahedron 30 (1974), 4205-4208
German, A.L. Heikens, D.
An anomalous addition in ethylene vinylacetate copolymerisation. Polymer !l (1975), 555-558
Vakgroep Elektrochemie Janssen, L.J.J.
The mechanisme of the chlorine evolution on different types of graphite anodes during the electrolysis of an ancidic NaCl solution. Electrochimica Acta~ (1974), 257-265 Elektrodevorgänge an Grafiet-Anoden.Chemie-Ing. Techn. 47 (1974), 151; Chemie-Ing. Techn. MS 188/75-
Visscher,
w.
Barendrecht, E. Verhoef, J.C.
Incidentally occuring effects in the voltammetric behaviour of glass-sealed electrodes. J. Electroanal. Chem. 63 (1975), 111-115 Some remarks on mechanism and kinetics of the coulometric variant of the Karl-Fisher titration reaction. J. Electroanal. Chem. 59 (1975), 221-225
Vakgroep FYsische Technologie Ottengraf, S.P.P.
Verblijftijdsverdeling: Grondslagen en toepassingen op aeratiebassings. H20 ~ (1975) III Een proceskundige studie van het stepaeration proces (1). H20 ~ (1975) 180 Een proceskundige studie van het stepaeration proces (2). H20 ~ (1975), 203
Thijssen, H.A.C.
194
Effect of process conditions in freeze drying on retentien of volatile. components Freeze Drying and Advanced Food Technology.Ed. S.A. Goldblith, L. Key and W.W. Rothmayer, Ac. Press, London 1975, blz. 373
Current developments in the freeze concentratien of liquid foods. : Fre-ze Drying and Advanced Food Technology, blz. 481 Proceskunde in de voedingsmiddelenindustrie. De Ingenieur,~ (3) (1975), 51 Process engineering in the food industry a growing demand. Chem and. Ind. ~ (1975), 501 Kerkhof, P.J.A.M.
A quantitative study of the effect cf proces variables on the retentien of volatile trace components drying. Diss. Eindhoven, 20 juni 1975
Vakgroep Instrumentele Analyse Ven, L.J.M. v.d. Haan, J.W. de
Patterson, J.M. Haan, J.W. de Boyd, M.R. Ferry, J.D.
3 1H and 1 c NMR speetral data for sprio (2,4) heptadiene-4,6 and sprio (4.4l nonadiene-1,3 J. Magn. Res. ~ (1975), 31 Thermal rearrangements of substituded allylJ. Amer. Chem. Soc. 97 (1975) 1 360
diakyl-2~-pyrroles.
Kraaipoel, R.S. Degenhart, H.J. Leferink, J.G. Beek, V. van Leeuw-Boon, H. de Visser, H.K.A.
Mechanism of cholesterol side chain cleavage in adrenal cortex mitochondria. J. Steroid Biochem. 5 (1974), 308 (Proceedings of the 4th international congress on hormonal steroids, Mexico, sept. 1974)
Degenhart, H.J. Kraaipoel, R. s. Falke, H.E. Leferink, J.G. Beek, V. van Leeuw-Boon, H. de Abeln, G Visser, H.K.A.
Effects of aminoglutathimide on the side chain cleavage of hydroxylated sterols; an experimental approach to congenital lipoid adrenal hyperplasma. J. Steroid Biochem. ~ (1974), 309
Alexander, G. Rutten, G.A.
Surface characteristics of treated glasses for the preparatien of glass capillary columns. J. Chromatog. 99 (1974), 81-101
Rijswick, M.H.J. van
Adaptive program for high precision offline processing of chromatography. Chromatographia 7.. (1974) 1 491
Cramers, C.A. Vermeer, E.A.
Direct sample introduetion of high boiling compounds onto glass capillary columns Chromatographia ~ (1975), 479-482
195
Rijks, J.A. Cramers, C.A. Bocek, P.
Permeability and preparation of micropacked columns. Chromatagraphia! (1975), 482-487
Everaerts, F. Prosé, P. Verheggen, T.
Conductametrie dateetion during isotachophoresis. Prot. of the Biol. Fluids, 22nd coll., edited by B. Pieters, Pergamm press Oxford and N.Y. 19751 721-726
Willemsen, A.J.
Application of isotachophoresis en inzymology. J. of Chromatog. 105 (1975), 405-410
Leclercq, P.A.
Some applications of mass speetrometry in biochemistry. Diss. Eindhoven, 11 november 1975
Vakgroep Algemene Chemie Smit, W. Stein, B.N.
Determination of specific surface areas of silicates dispersed in dimethylsulfoxide by negative adsorption. J.Colloid Int. Sci. 49 ( 1974) 1 177-183
Stein, B.N.
Reply to s. Chatterji's discussion on 'Bydration reactions in Pastes C3S+C3A+CaC04.2 aq+water at 250C, I & II'. Cement and Concrete Research! (1974), 1001-1006
Boutepen, C.J.M.
De dehydratatie van enkele calciumaluminaathydraten. Diss. Eindhoven 1975
Siskens, C.A.M.
Het grensvlak van calciumsilikaten en calciumaluminosilikaten in alkalisch milieu. Diss. Eindhoven 1975
Haas, G.O. de Kreyger, P.C. Niël, E.M.M.G. Slagter, J.C. Stein, B.N. Theissing, E.M. Wallendael, M. van
The shrinkage of hardening cement paste and mortar. Cement and Concrete Research 5 ( 1975) 1 295
Siskens, C.A.M. Stein, B.N. Stevels, J.M.
Surfaces of silicates in aqueous alkaline solutions I. J. Colloid Int. Sci. 52, (1975), 244 Surfaces of silicates in aqueous alkaline solutions II. J. Colloid Interface Sci. 52 {1975)' 251
Vakgroep Organische Chemie Bellart, A.C. Lieshout, J .C.F. van
196
Metal complexesof 4,7-dithiadicane-1,10dicarboxylic acid and allied compounds.2.Anorg. Allg. Chem. 412 (1975), 155
Dijk, J.M. van Pennings, J.F.M. Buck, H.M.
CND0/2 calculations on geometrics of tetra-and pentacoordinated phosphoranyl radicales and UHF calculations on tetra-coordinated '1T -ligand phosphoranyl radicals
Bastiaansen, L.A.M. Macco, A.A. Godefroi, E.F.
2-(2-imidazolyl) acetophenones via arylation of N-substitud 2-methyl imidazoles. J. Chem. Soc. Chem. Comm. 36 (1974)
Godefroi, E.F. Geenen, J.J.H. Klingeren, B. van Wijngaarden, L.J. van
2-Phenetyl imidazole derivatines. Synthesis and antimycotic properties. J. Med. Chem. ~ (1975), 530
Loozen, H.J.J.
A short route to functionalized naphtalenes. J. Org. Chem. 40 (1975), 520
Loozen, H.J.J. Godefroi, E.F. Besters, J.
A novel and efficient route to 5-arylated and -y -lactones. J. Org. Chem. 40 ( 1975), 892
Macco, A.A. Godefroi, E.F. Drouen, J.M.
2-(2-imidazolyl acetophenones. Preparation and some reactions. J. Org. Chem. 40 (1975), 252
Pelt, P. van
Proton acid catalysed hydride transfer from alkanes to methylated benzyl cations. Thesis Eindhoven
Vincent, J.J.A.M. Schipper, P, Groot, A. de Buck, H.M.
Neighboring group participation of sulfur in carboniumions. Observation of a sulfurane-like internediate. Tetrahedron Letters (1975), 1989
Wilson, A.R.N. Ven, L.J.M. v.d. Haan, J.W. de
Intrinsic carbon-13 NMR solvent shifts in hydrocarbons. Relevanee of long range subtituen parameters. J .Org. Magn.Res .§_ ( 1974), 601
Vakgroep Instrumentele Analyse/Vakgroep Organische Chemie Hout-Lodder, A.E. v.d. Haan, J.W. de Buck, H.M.
Cyclobutenyl dications as intermediates in the rapid degenerate rearrangements of 4-Halo1,2,3,4-tetra-substituted cyclobutenyl cations. Rec. Trav. Chim. ~ (1974), 156
Dobbelaere, J.R. de Zeeventer, E.L. van Haan, J.W. de Buck. H.M.
INDO calculations on the sigmatropie (1,5) H-shift in 1,3-cyclohexadiene and 1,3,5,- cyclohep-atriene. Theoret. Chim. Acta 38 (1975), 241
Schipper, P. Driessen, P.B.J. Haan, J.W. de Buck, H.M.
Edge-participation by a ~-syslobutene rind in a 7-norbornenyl syste,. J. Amer. Chem.Soc. 96 (1974), 4706
197
Dommelen, M.E. van Wilson, A.R.N. Haan, J.W. de Buck, H.M.
A 13c NMR stud- of squalene. Some aspects of the selective terminal oxidation of squalene. Ree. Trav. Chim. 2! (1975)
Vakgroep fysische Chemie Bah!, M.K.
Koster, A.S.
X-ray fluorescence L Spectra of niobium in and some of its compounds. J. Phys. c. (Solid-State) 2 (1974), 4537-4550
m~tal
X-ray fluorescence L spectra of nobium in metal and some of its compounds. Part II. J. Phys. c. (Solid-State) ~ (1975), 1776-1782 Bastin, G.F. Loo, F.J.J. van Rieck, G.O.
A new compound in the Iron-Zinc system.z. Metallkde, 65 (1974), 656-660
Dekker, E.H.L.J. Vrolijk, J.W.G.A.
Standard stereograpbic projections of hematite and related Corundum-Types sesquioxides. Kristall und Technik ~, 3 (1975), 313-326
Huyser-Gerits, E.M.C. Rieck, G.O.
Changes in microstructure of oriented Ba 3co2 Fe24041· Material during sintering. IJ. of Appl. Cryst., vol. 2, part 5 (1974), 474-481
Heijweqen, C.P. Rieck, G.D.
Diffusiun in the No-Ni, Mo-Fe and Mo-Co systems. Acta Met.~ (1974), 1269-1281 Texture in the layer of the co 7Mo6-phase formed in Mo-Co diffusion couples. Planseeberichte für Pulvermetallurgie Bd 23 (1975), 15-23
Koster, A.S. Renaud, J.P.P. Rieck, G.O.
The crystal structures at 20 and 1000°c of bismuth uranate, Bi2U06· Acta Cryst. B ~ (1975), 127-131
Wolff, L.R.
Compositie materials obtained by directional transformation of polyvariant systems. High temperatures-High pressures ~ (1974), 341-343
Heijliqers, H.J.M.
Wortels en rekenmachines. Faraday 44 (1975) 217-219
Vrolijk, J.W.G.A.
Het berekenen van na. 219-223
Daey Ouwens, C. Heijliqers, H.J.M.
Recrystallization processes polycrystalline silicon. Applied Physics Letters, Vol. 26, no 10 (1975), 569-571
Dekker, E.H.L.J. Rieck, G.D.
Revised phase diagram and x-ray data of the Mn304-A1 20 3 system in air. z. anorg. allq. chem. 415 (1975), 69-80
198
Faraday 44 (1975),
Formation of an intermediate precipitate in manganese aluminate spinels. Rev.int.Htes.Temp. et Rèfract. ~ (1974), 187-192 Dekker, E.H.L.J. Rieck, G.D.
Microhardness investigations on manhanese aluminate spinels. J. of Mater. Sci. 9 (1974), 1839-1846
Dekker, E.H.L.J.
Fasenevenwicht en precipitatie in het systeem Mn304-Al203. Diss. Eindhoven, juni 1975
Heijwegen, C.P. Rieck, G.o.
The influence of carbon on the layer formation during interdiffusion of Mo and Fe. Metal Science ~, (1974), 383-386
199
Afdeling der Bouwkunde
Gewone hoogleraren
vanaf
onderwijsopdracht
D.C. Apon, H.B.O. ir. N.J. Habraken dr. J. Hamaker ir. w. Huisman ir. J.W. Kamerling ir. P.C. Kreijger ir. P.A. de Lange P. Schmid, Mag. arch. ir. L.P. Sikkel ir.B.W. van der Vlugt
1969 1967 1971 1967 1968 1971 1968 1972 1974 1969
architectonisch ontwerpen architectonisch ontwerpen fysische milieubeheersing constructief ontwerpen constructief ontwerpen materiaalkunde afbouwtechniek afbouwtechniek uitvoeringstechniek constructief ontwerpen
(1)
Buitengewoon hoogleraren drs. G. Bekaert
1973
J.B. de Boer
1972 (2)
W. Eijkelenboom arch. H.B.O. ir. H.M. Goudappel dr.ir. H.S. Rutten
1974 1971 1971
geschiedenis van de architectuur verlichtingskunde met betrekking tot gebouwen architectonisch ontwerpen stedebouwkundige planologie technische mechanica
bijzonder hoogleraar dr. A. Versprille
1974 (3)M
fysiologie, in het bijzonder in verband met medischtechnische toepassingen
1970 1969
vormleer afbouwtechniek
Lectoren G.J. Slothouher ir. M.E. zwarts
(1) (2) (3) x
buitengewoon hoogleraar van 1969 tot 1971 tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/E tevens bijzonder hoogleraar in de afdelingen N/W/E/T voor het curriculum zie afdeling der Technische Natuurkunde
203
Drs. G. Bekaart Geert Bekaart werd in 1928 te Kortrijk (België) geboren. Aan de Katholieke Universiteit Leuven studeerde hij klassieke filosofie (kandidaat), filosofie en theologie (licentiaat) en archeologie en kunstwetenschappen (doctoraal). In 1968 werd hij benoemd tot lector in de architectuurgeschiedenis en deontologie aan de Katholieke Universiteit Leuven. In de periode 1970-1972 ~as hij tevens docent aan de Academie voor Bouwkunst te Amsterdam, de Limburgse Academie voor Bouwkunst te Maastricht, het Nationaal Hoger Instituut voor Bouwkunst en Stedebouw te Antwerpen en de Facultés Polytechniques te Mons. Hij was lid van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen te Brussel. Drs. Bekaart is hoofdredacteur van Forum en redactielid van Wonen-TA/BK (en Streven). In 1972 was hij directeur van de boekenserie 'Architecture +Recherches'. Hij is freelance medewerker voor architectuur van de B.R.T.; In 1973 kreeg, de mede door hem vervaardigde film, 'De Straat' de eerste prijs van het festival van Praag en de Bert Leysenprijs. Drs. Bekaart organiseerde de tentoonstelling 'Ars sacra 58' en 'Bouwen in België'. In 1972 kreeg hij de Pierre Bayleprijs voor architectuurkritiek. Hij verrichtte onderzoek naar architectuur-semologie en-sociologie en de beroepsstructuur van de architect. Hij schreef een groot aantal artikelen over hedendaagse architectuur, kerkbouw en kerkelijke kunst en plastische kunsten in Streven, TA/BK, Forum en andere tijdschriften en een aantal monografieën over bovengenoemde onderwerpen. Zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de geschiedenis der architectuur geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 23 van 7 november 1973.
204
W. Eijkelenboom Wouter Eijkelenboom is op 27 december 1924 in Vlaardingen geboren. Na aan de Rijks-H.B.S. in Schiedam het diploma B te hebben behaald, studeerde hij bouwkunde aan de H.T.S. in Rotterdam, waar hij in 1946 het diploma behaalde. In 1955 behaalde hij, eveneens in Rotterdam, het diploma V.B.O. en in 1957, aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam, het einddiploma H.B.O. Van 1948 tot 1950 vervulde prof. Eijkelenboom zijn militaire-dienstplicht. In 1951 trad hij als tekenaar in dienst op het bureau van ir. J.W.C. Boks in Rotterdam, waarmee hij in 1958 samen met zijn studiegenoot A. Middelhoek in 1958 associeerde. In 1965 trad ir. Boks uit de associatie. In 1974 werd hij directeur van het Architectenbureau Eijkelenboom, Gerritse en Middelhoek B.V., dat tot stand kwam door fusie met het Architecten- en Ingenieursbureau ir. G. Gerritsen B.V. Bij Koninklijk besluit van 24 december 1974 werd w. Eijkelenboom, arch. H.B.O., benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de Technische Hogeschool Eindhoven. ~outer Eijkelenboom heeft deelgenomen aan de studie van de architectenwerkgroep 'Het Oude Westen', de werkgroep 'Medische Bouw' en aan de totstandkoming van het boek 'Het Ziekenhuis , Menselijk en Modern' (Kluwer 1972). Hij is mede-oprichter van de Stichting 'Ziekenhuis, Menselijk en Modern'. Tezamen met dr. M.J. Adriani verzorgde hij enkele lezingen voor de Volksuniversiteit Rotterdam. Hij maakte studiereizen naar Canada, de V.S., Zweden, Denemarken, Duitsland, Frankrijk en Italië. Samen met A. Middelhoek was hij winnaar van de R.S. Reynolds Memorial Award 1968 en in 1969 maakte hij deel uit van de jury ter toekenning van de Award 1969.
Prof. Eijkelenboom is lid van B.N.A., van Architectura et Amicitia, bestuurslid van de Stichting Ziekenhuis Menselijk en Modern te Amersfoort, erevoorzitter van de Stichting Vrije Academie in Vlaardingen en lid van de commissie ter Herziening van het rapport 'Verpleeghuizen voor Geestelijk-gestoorde Bejaarden' in Rotterdam. Prof. Eijkelenboom is officier in de orde van Oranje-Nassau.
205
Ir. L.P. Sikkel Ledewijk Pieter Sikkel werd op 3 februari 1924 in Amsterdam geboren. Na in 1941 in Amsterdam het diploma h.b.s.-B te hebben behaald studeerde hij weg- en waterbouwkunde aan de M.T.S. in Amsterdam, welke studie hij in 1944 met gunstig resultaat beëindigde. Na de winter van 1944-1945 studeerde hij aan de Technische Hogeschool Delft. In 1951 behaalde hij daar het ingenieursdiploma (afstudeerrichting utiliteitsbouw) voor ci~iel ingenieur. Van 1952 tot 1961 was de heer sikkel werkzaam bij de N.V. Nederlandse Spoorwegen en van 1961 tot 1965 bij de Dienst der Publieke Werken van de Gemeente Amsterdam, afdeling Tunnelbouw. Van 1965 tot 1967 was prof. Sikkel afdelingshoofd van de N.V. tot Aanneming van werken van n.J. Nederhorst te Gouda, waar hij later benoemd werd tot onderdirecteur en tot directeur. Hij was directeur van.de Koninklijke Nederhorst Bouw B.V. bouwdivisie N.W.-Europa van de Verenigde Bedrijven Nederhorst (Nederhorst United) N. V. waar hij speciaal belast was met de leiding van het ingenieursbureau van de divisie, alsmede met lange termijn planning, algemeen beleid, personeelsbeleid, management development en research en development. Daarnaast was prof. Sikkel van 1952 tot 1956 leraar aan de avond-H.T.S. te Amsterdam, van 1971 tot 1973 doceerde hij aan de cursus Projectorganisatie voor de OVerheid van het Bouwcentrum en in 1972 was hij gastdocent aan de T.H. Eindhoven. Prof. Sikkel verzorgde diverse lezingen en voordrachten. Hij was voorzitter van de Betonvereniging en van de Commissie Sociaal Beleid van de Nieuwe Vereniging van het Aannemers Groot-Bedrijf (NIVAG); hij was plaatsvervangend lid van de Bedrijfscommissie van de Ondernemingsraden in de Bouwnijverheid en was lid van de Stuurgroep Werkoverleg NIVE. Tevens is hij voorzitter werkgroep cursussen Ondernemingsraadsleden Bouwnijverheid. Van de hand van prof. Sikkel verschenen een aantal artikelen in binnenlandse vaktijdschriften. Zijn benoeming tot gewoon hoogleraar in de uitvoeringstechniek geschiedde bij Koninklijk besluit nr. 20 van 13 december 1974.
206
ONDERWIJS Door de vaste commissie Onderwijs wordt een rapport opgesteld t.a.v. de algemene uitgangspunten voor het onderwijs, met aanbevelingenvoor het P-onderwijs. Door de ie-jaars-begeleiders wordt een onderzoek gedaan naar de inhoud van het onderwijs in de verschillende ateliers, waaruit de basis voor een gemeenschappelijk programma vastgesteld wordt. Door de Afdelingsraad is besloten over te gaan tot het benoemen van een vaste groep P-begeleiderp, bestaande uit 2 full-time-begeleiders, die verantwoordelijk zijn voor de uitwerking en coördinatie van het programma. Zij worden bijgestaan door een aantal begeleiders, die tevens een deeltaak hebben in vakqroep. In het K-onderwijs is het projectwerk volledig geaccepteerd. Er ontstond een splitsing in het zogenaamde vrije en geprogrammeerde projectwerk. Het vrije projectwerk nam sterk af t.o.v. het geprogrammeerde. Pogingen om voor de hele afdeling tot eenduidige r.egelingen met betrekking tot onderwijsvormen te komen, mislukten. Het aantal vakken en vakoefeningen breidde zich uit naar resp. ongeveer 65 en 75. In de verslagperiode nam het aantal studenten in de D-periode sterk toe, hetgeen voor de meeste docenten een bijzonder zware belasting met zich bracht. Doordat het vakgebied nog niet duidelijk is afgebakend groeien de verschillende afstudeergroepen steeds meer uiteen. In oktober 1973 waren 28 studenten afgestudeerd, terwijl in juni 1975 het aantal afgestudeerden 136 bedroeg. Het aantal studenten in de afdeling nam toe van 853 in december 1973 naar 924 in maart 1975 en het aantal personeelsplaatsen voor dezelfde periode van 118 naar 127. In deze periode leidde de discussie over de inhoud van het architectonisch ontwerpen tot het rapport 'Op zoek naar een leerstoelenbeleid'. Hierin wordt ondermeer voorgesteld een leerstoel architectonisch ontwerpen om te zetten in een leerstoel stadsvernieuwing, een nieuwe leerstoel volkshuisvesting aan te vragen en de omschrijving van de overige leerstoelen architectonisch ontwerpen uit te breiden tot architectonisch-stedebouwkundig ontwerpen. In deze verslagperiode kon de leerstoel stadsvernieuwing reeds worden bezet in de vorm van een onderwijs-opdracht in afwachting van de ministeriële goedkeuring tot omzetting. Tevens werd de leerstoel bouwproduktie technologie aangevraagd, die in juli 1975 onder voorwaarden werd goedgekeurd. De onderwijs-opdracht vormleer werd achtereenvolgens bezet door: - 'tuinman' Louis Le Roy met praktische landschapsecologie; 'cineast' Frans zwartjes met video; 'architect' Martin Pawley met Garbage housing 'publicist' W.K. eaumans met industriële archeologie; 'grafisch ontwerper' Ger Dumbar met tentoonstellingen. Als speciale onderwijs activiteiten kunnen gemeld worden een achttal grote tentoonstellingen (o.a. Klassieke Chinese paviljoen-architectuur en 100 jaar architectuur in Chicago), de themadagen over architect-bewoner en 3 buitenlandse excursies naar West-Duitsland en Denemarken.
207
Naast de bestaande studenten-groepering 'Peperklip', die sterk maatschappelijk gericht is, ontstond op het vakgebied constructief ontwerpen de gerichte studenten~groepering 'Koers'. ONDERZOEK Het werk van de vaste commissie Onderzoek kwam in deze periode op gang. Gezien de personeelsbezetting bleef het wetenschappelijk onderzoek zeer beperkt. Door 6 personeelsplaatsen te bestemmen tot promotieplaatsen werd getracht het onderzoek Van de grond te krijgen. De volgende inter-afdelingswerkgroepen werden opgericht: - zonne-energie - geluidsbestrijding aan hydrostatische aandrijfsystemen~ - renovatietechniek. T.b.v. de laatst genoemde inter-afdelingswerkgroep is een extra perseneelsplaats aan de afdeling toegewezen. In april 1974 promoveerde als eerste aan de afdeling der Bouwkunde Mevr.ir. D.E. Boas-Vedder op het proefschrift 'Dynamisch groeiproces/ een nieuwe wijze van centrum-ontwikkeling'. Zoals in het verslag van de voorgaande periode reeds is opgemerkt, bestaat in de afdeling grote weerstand tegen het instellen van kleine vakgroepen. De vier grote voorlopige vakgroepen, gericht op vier belangrijke deelgebieden binnen de afdeling,zijn: vakgroep 1 planologie en stedebouw~ 2 uitvoering en produktie~ 3 binnenmilieu~ 4 architectonisch enconstructief ontwerpen. Deze vakgroepen bleken niet in staat de werkverbanden binnen de afdeling te coördineren, noch een bijdrage te leveren aan de structurering van het onderwijs, noch het onderzoek te activeren. Door alle werkverbanden werden de doelstellingen van het onderwijs en onderzoek in de zogenaamde eindtermen omschreven. De discussie over een herziening van de vakgroepindeling en de afdelingsstructuur leidde nog niet tot een definitief resultaat. Een voorstel om het aantal vakgroepen uit te breiden en t.b.v. de structurering van het onderwijs twee of drie kernwerkgroepen in te stellen zal verder worden uitgewerkt.
208
PUBLIKATIES Boer, J.B. de
L' abrillance en éclairage. Lux (1976) nr. 86
Haas, G.D. de, Kreijger, P.C., Niël, E., Slegter, J. , Stein, H.N., Theissing, E., Wallendael, M. van
The Shrinkage of hardening cement paste and mortar Cement and Concrete Research 2, 4 (1975), 295-319
Kreijger, P.C.
Adjuvants/concrete actmixtures rapport final/ final Report 'tentative recommendatiars for the use of actmixtures in fresh concrete'. Matériaux et Constructions ~, 48 (1975), 451-472
Lange, P.A. de Hartin, H.J.
Akoestiek en Muziekscholen. Ned. Akoestisch Genootschap 35 (1975)
Wolfs, B.G.
Overheid moet vaart zetten achter betere isolatieeisen. Bouw ~ (1976), 318-320 Fabels over isolatieglas.
Bouwwereld~,
8 (1976),
1
209
Bibliotheek
ONDERWIJSACTIVITEITEN Ook in de verslagjaren werden wederom instructies in bibliotheekgebruik aan eerstejaars-studenten gegeven. Door functionarissen van de centrale bibliotheek werden zowel in het najaar 1973 als in het najaar 1974 zes ongeveer drie uur durende avond-instructies verzorgd. In 1973 nam ongeveer 30% van de eerstejaars-studenten daaraan deel, in 1974 slechts ongeveer 25%. Voor de meeste aankomende studenten zijn de roosters te zwaar belast om nog avond-instructies te kunnen volgen. Instructies aan eerstejaars-studenten werden ook gegeven in de studiebibliotheken bedrijfskunde en bouwkunde. In de studiebibliotheek bouwkunde werd de instructie - telkens aan een groep van 8 studenten - besloten met een serie schriftelijke opgaven; op soortgelijke wijze werd aldaar in 1974 een groep Canadese studenten ge!nstrueerd. In de studiebibliotheek technische natuurkunde werd een inleidende instructie gegeven aan tweedejaars-studenten. Gespecialiseerde instructies aan ouderejaars-studenten werden gegeven in de studiebibliotheken elektrotechniek en scheikundige technologie. Deze waren door de betreffende afdelingen verplicht gesteld; d.w.z. een student wordt niet tot een examen toegelaten zonder een aantekening, af te geven door de afdelingsbibliothecaris, dat hij de instructie met vrucht heeft gevolgd. Bij deze instructie door de afdelingsbibliothecarissen werd de nadruk gelegd op het zelf leren hanteren van vakbibliografieën en referaatbladen; ook werden bezoeken gebracht aan de bibliografische leeszaal, waar met name ge!nstrueerd werd in het gebruik van de Science Citation Index. Op de studiebibliotheek bouwkunde voerde de afdelingsbibliothecaris met ouderejaars-studenten individuele gesprekken, die zich toespitsten op het gebruik van specialistisch documentatiemateriaal. Een aantal leerlingen van de Bibliotheek- en Documentatie-Academie te Tilburg en een aantal G.O.-cursisten liepen stage in de bibliotheek. Instructiemiddagen werden verzorgd voor cursisten van de G.O.-opleidingen tot literatuuronderzoeker (G.O.-C) en leerlingen van de bibliotheekopleidingen te Sittard. Enkele bibliotheekfunctionarissen gaven lessen aan de cursussen G.O.-C en G.O.-D (opleiding tot leidinggevend bibliotheekpersoneel) . De functionaris van de sectie documentatie en documentaire informatie Russische literatuur gaf lessen Russisch aan de Bibliotheek- en DocumentatieAcademie te Tilburg
213
PUBLIKATIEp Beek, s.c.E. van der
THEcologica III (waarin opgenomen THEcologica I en II): catalogus van literatuur aanwezig in de bibliotheek van de Technische Hogeschool Eindhoven. Uig. THE, 1974, 43 blz.
Beek, S.C.E. van der
THEcologica IV: supplement op THEcologica III. Uitg. THE, 1975, 20 blz.
Bruza, I.V.
Ervaringen opgedaan met de eerste ronde (najaar 1973) van de instructie en het prakticurn bibliotheekgebruik voor de studenten elektrotechniek. Uitg. THE, 1974, 12 blz.
Groot, P.S.A.
Automatisering van bibliotheek en documentatie: een informatief literatuuronderzoek. Uitg. THE, 1975, 26 blz.
Groot, P.S.A.
Compilatief literatuuroverzicht: het fritten van elektrische kontakten. Uitg. THE, 1975, 42 blz.
Groot, P.S.A.
Scientific publikations on codes for data-transmission. Uitg. THE, 1974, 14 blz.
Groot, P.S.A.
Reduktie van weergave-fouten ten gevolge van bandsnelheidsvariaties in analoge bandopnameapparatuur: literatuuronderzoek. Uitg. THE, 1975, 23 blz.
Groot, P.S.A.
Bibliography of errors due to unstable velocity of tape movement in magnetic recording and compensation of recorder errors, 1952 - 1974. Uitg. THE, 1975, 24 blz.
Groot, R.J. de
Vergaderingsfaciliteiten: het organiseren van vergaderingen. Uitg. THE, 1975, 33 blz.
Groot, R.J. de
Basic library on management and industrial engineering. Uitg. THE, 1973, 51 blz.
Groot, R.J. de
Ziekenhuiswetenschappen; een catalogus van boeken behorend tot de collectie van de bibliotheek van de Technische Hogeschool Eindhoven; tweede cumulatief bijgewerkte druk. Uitg. THE, 1974,21 blz. Aanvulling tot 30 juni 1975, 6 blz.
214
Groot, R.J. de
Transfer of technology en appropriate technology: een bibliografie. Uitg. THE, 1974,10 blz.
Heertjes, N.
Bibliografie van dissertaties, verdedigd aan de Technische Hogeschool Eindhoven in de jaren 1959 - 1974. Uitg. THE, 1974,370 blz.
Heertjes, N.
Bibliografie van dissertaties, verdedigd aan de Technische Hogeschool Eindhoven in het najaar 1974: supplement 1. Uitg. THE, 1975, 49 blz.
Heertjes, N.
Gids voor bibliotheekgebruikers. Uitg. THE, 1974, 53 blz.
Heertjes, N.
De bibliotheekcommissie van de Technische Hogeschool Eindhoven: repertorium van vergaderingen en besproken onderwerpen, stukken, voorstellen en handelingen, leden en plaatsvervangende leden. Uitg. THE, 1975, 71 blz.
Mol, N.J.J.
De citaten-index: een hulpmiddel bij het literatuuronderzoek. Intermediair 10 (1974) 33 - 37.
Simons, J.J.A.M.
De Oosteuropese technisch-wetenschappelijke en medische vakliteratuur. Open 7 (1975) 482 - 491.
215
Rekencentrum
Het Rekencentrum is een 'computing laboratory' voor de (onder)afdelingen, bibliotheek en diensten van de T.H., alsmede voor het hoger beroepsonderwijs in de regio Zuid-Nederland. Er vindt ook d~enstverlening plaats aan zusterinstellingen en het secundaire onderwijs. Voor de uitvoering van de taken is het Rekencentrum verdeeld in de volgende groepen: -
bureau Rekencentrum; groep Educatie; Staf; groep Basisconstructies; groep Applicaties; groep Analoog en Hybride Rekenen; groep Operaties.
Het Rekencentrum beschikt over de navolgende computers: B 6700 - P 9200 IBM 1620 - analoge computer EAI 680 - PDP 11. De EL XB is in de verslagperiode buiten werking gesteld. Het Rekencentrum beschikt over 55 typemachine-terminals en 2 beeldschermterminals. Van 19 tot 23 augustus 1974 werd.do9r het Rekencentrum een cursus 'Procesbeschrijvingen voor digitale computers' verzorgd in het kader van het heroriënteringsprogramma van het I.O.W.O. voor h.b.o.-docenten. Eind 1974 beschikte het Rekencentrum over 53 personeelsplaatsen.
219
PUBLII<J\TIES Nitte, P.C.F. de
220
vervaardigen en bijhouden van catalogi. Informatie 17, 7 en 8 (1975), 369-375
Aut~tiech
-
Samenwerkingsorgaan K.H.T.-T.H.E.
Samenstelling van het Samenwerkingsorgaan In de verslagperiode hadden in het Samenwerkingsorgaan zitting: a) voor de Katholieke Hogeschool Tilburg: .........•••.•••.. (vacant)
mr.J.J.J.H. Daniëls prof.dr.ir.G.c. NieleR x ir. P.A.J. Schellart dr.Th.H.J. Stoelinga (secretaris) drs. J.J.A. Thomassen b) voor de Technische Hogeschool Eindhoven: ir. Th. Scharten xx ir. K. Kooij (voorzitter) drs. P.J. Krens A.A.G. van Mierlo P.S.M. Ruigrok prof.dr.ir.G. Vossers Het Stafbureau van het Samenwerkingsorgaan was als volgt bemand: dr. B.E. Kuiper (hoofd) drs. P. Gerlach (medewerker) xxx mej. M.H. van Dijk (secretaresse)xxxx
Samenwerking: algemeen In de verslagperiode vond de samenwerking tussen de K.H.T. en de T.H.E. zowel binnen als buiten het Samenwerkingsorgaan plaats. De interne contacten hadden plaats in de vergaderingen van het Samenwerkingsorgaan en die van de subcommissies, werkgroepen en stuurgroepen. Op het externe vlak waren er de van ouds bestaande, goed lopende werkcontacten buiten de directe bemoeienis van het Samenwerkingsorgaan. Daarnaast hadden vertegenwoordigers van beide hogescholen zitting in de departementale werkgroep ter bestudering van de universitaire structuur in Noord-Brabant. In de 'Werkgroep bestudering universitaire structuur in Noord-Brabant' hadden zitting: a) namens het departement: dr.mr.G.J. Leibbrandt, directeur-generaal voor het wetenschappelijk onderwijs, voorzitter; mr.dr.K.L. Tan, lid; x xx xxx xxxx
In In In In
januari 1975 opgevolgd door prof.dr. A.H.J.J. Kolnaar mei 1975 opgevolgd door drs. L. Dijkstra de periode 1973-1974: mr. P.A.W. Groot de periode 1973-1974: mevr. B.C.H.M. Coenen-van de Ven
223
drs. Ch. w. Ligtvoet, lid; mr.G.J.W. Koolemans Beijnen, secretaris; b)
namens de Katholieke Hogeschool Tilburg: prof.dr.G.C. Nielen, lid (tot 1.1.1975); dr.Th.H.J. Stoelinga, lid; drs. J.B.L. Verster, lid (vanaf 1.1:1975);
c)
namens de Technsche
~ogeschool
Eindhoven:
ir.K.Kooij, lid; prof.dr.ir.G. Vossers, lid. Gedurende de verslagperiode hebben de vertegenwoordigers der beide hogescholen meerdere malen in het Samenwerkingsorgaan K.H.T.-T.H.E. gerapporteerd omtrent de voortgang van de werkzaamheden van de werkgroep. In februari 1975 werd het Samenwerkingsorgaan K.H.T.-T.H.Z. geinformeerd betreffende de inhoudelijke aspecten van het overleg. Ook de hogescholen werden op de hoogte gebracht van de stand van zaken. Op 4 juli 1975 werd het rapport van de werkgroep door de Ministerraad voor publikatie vrijgegeven. Bij de presentatie werd door de bewindslieden verklaard, dat uit de vrijgeving van het rapport niet geconcludeerd mocht worden, dat de bewindslieden zich met de conclusies daarvan verenigen. De conclusies en de overwegingen daartoevan de werkgroep zijn hieronder weergegeven: 'Bij de beoordeling en waardering van de modellen heeft de werkgroep zich op het standpunt gesteld, dat de keuze van een bepaald model geen doel in zichzelf kan en mag zijn. Het gekozen model dient het resultaat te zijn van een afwegingsproces waarin slechts rationele elementen een rol mogen spelen. In technisch opzicht geeft geen van de modellen onoplosbare problemen. Voor de keuze zijn bepalend: onderwijskundige motieven en de daarmee verband houdende samenhang der wetenschappen; behoud van eigen aard van de beide hogescholen; omvang en bestuurbaarheid van de instellingen; samenwerkingsmogelijkheden met instellingen van hoger onderwijs' • Tegen de achtergrond van de naar voren gebrachte argumenten zijn de leden van de werkgroep tot de conclusie gekomen ' dat aan de samenwerkingsovereenkomst vooralsnog de voorkeur moet worden gegeven. In het licht van de discussies over het hoger onderwijs nieuwe stijl zou te zijner tijd opnieuw kunnen worden bezien in hoeverre een nadere vorm van samenwerking tussen beide instellingen nastrevenswaard is'. Op 27 augustus 1975 heeft het Samenwerkingsorgaan zich beraden over het rapport van de werkgroep. Op verzoek van de beide hogescholen is er vervolgens een prae-advies terzake van het rapport uitgebracht ten behoeve van de besluitvorming binnen de beide instellingen. In genoemd prae-advies wordt de hogescholen in overweging gegeven zich te stellen achter de in het rapport neergelegde conclusies en achter de keuze van de werkgroep voor een raamovereenkomst en deelovereenkomsten. 224
Bevordering en begeleiding van de samenwerking door het Samenwerkingsorgaan en zijn subcommissies Een overzicht van terreinen waar tot dusver wordt samengewerkt of waar mogelijkheden daartoe worden bestudeerd volgt hieronder: 1. Wijsbegeerte Het rapport van de gespreksgroep Wijsgeren betreffende de vestiging van een Centrale Interfaculteit verbonden aan de Katholieke Hogeschool Tilburg was in deze p~iode verder onderwerp van gesprek. Er onstand enige stagnatie in de voortgang vanwege verschillende interpretaties betreffende de strekking van het rapport. Na een gesprek eind mei 1975 konden aan de beide instellingen formele vraagstellingen worden voorgelegd betreffende de instemming met een Centrale Interfaculteit voor de Wijsbegeerte aan de K.H.T. alsmede aangaande concretisering van het curriculum van zulk een interfaculteit. In december 1974 vond er tussen vertegenwoordigers van diverse ook nietwijsgerige vakgroepen van beide hogescholen een colloquium plaats, met als gespreksthema de maatschappelijke implicaties van de techniek. Het initiatief hiertoe ging uit van het Samenwerkingsorgaan, dat hiertoe aanleiding zag na bestudering van de eerder gehouden enquëte beterffende gewenste terreinen van samenwerking en onderlinge contacten. Een voortzetting van contacten in deze vorm wordt nader oyerwogen. 2. Onderwijs en Onderzoek Ruimtelijke Ordening Deze in de vorige verslagperiode ingestelde subcommissie coördineerde, inventariseerde en stimuleerde concrete uitwisselingsprogramma's van studenten en docenten. Gezien de diversificatie van de onderwijsprogramma's der beide instellingen alsmede tengevolge van het tekort aan mankracht rezen hier een aantal problemen, die de subcommissie nopen tot een evaluatie van de tot dusverre geconcretiseerde uitwisselingen. Daarnaast zal de daadwerkelijke behoefte meer vastomlijnd moeten worden gepeild. 3. Bedrijfskunde Ter zake van de bedrijfskunde zijn de werkzaamheden van de subcommissie opgeschort. Een gespreksgroep van vertegenwoordigers uit beide instellingen besprak drie zaken,die de voortgang op dit terrein zouden kunnen bevorderen. In de eerste plaats moet worden bestudeerd hoe de T.H.E. een bijdrage kan leveren aan het op te stellen curriculum in de bedrijfskunde aan de K.H.T. In de tweede plaats zal na deze opstelling moeten worden bezien op welke wijze en op welke terreinen er terzake van de twee bedrijfskundige curricula kan worden samengewerkt. In de derde plaats heeft de gespreksgroep aan het Samenwerkingsorgaan voorgesteld na te gaan hoe in Eindhoven en in Tilbur·g op zeer korte termijn post-academiale cursussen in de bedrijfskunde kunnen worden georganiseerd. Het Samenwerkingsorgaan is op dit voorstel gaarne ingegaan en heeft het voorstel doorgeleid aan de Stuurgroep Post-academiaal onderwijs van de K.H.~. en aan de afdeling der Bedrijfskunde van de T.H.E. De gespreksgroep is bovendien van mening, dat er bij de afgestudeerden gepeild moet worden waaraan post-academiaal/post-doctoraal behoefte bestaat, namelijk aan bijscholing alleen of ook aan bv. een research225
aantekening voor bedrijfskunde. 4. Letteren Het in augustus 1973 uitgebrachte rapport van de werkgroep Letteren 'Een zevende Faculteit der Letteren in Nederland, te vestigen in Tilburg' bepaalde ook in deze verslagperiode grootdeels de werkzaamheden van de werkgroep. Naar aanleiding van in de publiciteit gebrachte claims van zusterinstellingen van w.o. betreffende de zevende letterenfaculteit alsmede naar aanleiding van de behandeling van het rapport in de Academische Raad en diens Permanente Planningscommissie, bestudeert de werkgroep thans de mogelijkheid om middels een aanvullende 'Notitie Letteren' een hernieuwde bijdrage aan de discussie te leveren. Tevens zal hierbij het in juli 1975 gepubliceerde rapport 'Structuurschets op te richten Letterenfaculteit' van de, op verzoek van het college van Bestuur van de K.H.T. gevormde deskundigengroep onderwerp van bespreking zijn. 5. Rekencentra Op voorstel van de subcommissie Rekencentra werd met instemming van het Samenwerkingsorgaan en de beide instellingen een Gemeenschappelijke Stuurgroep geformeerd, waarin twee delegaties van de afzonderlijke stuurgroepen werden benoemd, en voorts werden wederzijdse vertegenwoordigers aangewezen. Deze Gemeenschappelijke Stuurgroep Rekencentra i.o. is in de verslagperiode reeds tweemaal bijeen geweest. Reglementen werden ontworpen en wachten thans op inpassing in de toekomstige structuur van het Samenwerkingsorgaan. De dagelijkse samenwerking tussen twee rekencentra werd voortgezet. Onderwerpen van wederzijds belang werden besproken zoals werkwijze van de afzonderlijke stuurcommissies, de jaarverslagen, het gebruik van tafelrekenmachines, de ontwikkelingsplannen van de rekencentra en de steun aan het informatica-onderwijs. Bijzondere aandacht kreeg de landelijke samenwerking van de universitaire rekencentra en op dit punt werden gemeenschappelijke standpunten ingenomen, mede gebaseerd op de eigen ervaringen in de bilaterale samenwerking. In het rekenc~ntrum van de K.H.T. werd een terminal geplaatst op de Burroughs-computer van het Rekencentrum van de T.H.E. 6. Medische opleidingen Na het uitbrengen van een interimrapport Z1Jn de werkzaamheden van deze subcommissie reeds in de vorige verslagperiode opgeschort. 7. Econometrie en Actuariële Wetenschappen Door een commissie waarin de faculteit der Economische Wetenschappen, de onderafdeling der Wiskunde en de afdeling der Bedrijfskunde deelnemen onder voorzitterschap van prof.dr.J. Wemelsfelder van áe enderatdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen,werd de studie van de mogelijkheden voor samenwerking op het gebied van econometrie en actuariële wetenschappen voortgezet. De commissie hoopt te zijner tijd met een rapport te komen.
226
8. Problematiek van Ontwikkelingslanden en Aangepaste Produktiesystemen Bij de onderafdeling der Wijsbegeerte en Maatschappijwetenschappen van de T.H.E. wordt een college verzorgd door een buitengewoon hoogleraar, die lector is aan.de K.H.T. bij de subfaculteit Sociale en Culturele Wetenschappen, vakgroep Ontwikkelingssociologie.
227
Studium Generale
VERSLAG Het begin van de verslagperiode valt samen met het optreden van de beleidscommissie voor het Studium Generale, het orgaan waardoor het Studium Generale in de WUB-structuur werd geïntegreerd en waardoor een verdere consolidering van de rol en positie van Studium Generale in de T.H.-gemeenschap werd bewerkt. Als eerste voorzitter trad op dr. R.P. Nederpelt, die na een jaar werd afgelost door prof.ir. W.A. Koumans. In het instellingsbesluit voor de beleidscommissie verkreeg deze niet alleen de taak het programma van het Studium Generale te verzorgen , maar ook om afdelingen en bestuursorganen van advies te dienen met betrekking tot de uitvoering van twee van de wettelijke doelstellingen van het wetenschappelijk onderwijs: bevordering van maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef en van inzicht in de samenhang der wetenschappen • Als uitvloeisel van die taak publiceerde de beleidscommissie in september 1974 de zogeheten 'Strategienota', waarin een poging werd gedaan tot nadere interpretatie van deze twee noties, en waarin de desbetreffende lacunes in het onderwijs aan àe T.H. werden opgespoord. Gedurende het jaar 1974/1975 werd op vele plaatsen over de nota gediscussieerd, leidend tot min of meer uitgebreide commentaren van personen, groepen en afdelingsbesturen. In juli 1975 publiceerde de beleidscommissie een resumé van de discussies, en enkele concrete voorstellen voor besluitvorming in de Hogeschoolraad. Enkele andere beleidsstukken die de beleidscommissie het licht deed zien waren o.m.: - een nota'curriculaire activiteiten' waarin de gedragslijn werd vastqelegd volgens welke activiteiten van het Studium Generale in aarnnerking kunnen komen voor honorering met studie-eenheden, d.w.z. in de studieprogramma's opgenomen kunnen worden; -een nota 'Introductie van projectonderwijs aan de T.H.E.', een uitwerking van enkele gedachten uit de strategienota; - de nota 'Projectgroep Introducerend Eerstejaarsprogramma' ten behoeve van herprogrammeringsactiviteiten in de afdelingen W en T. De nieuwe structuur leidde tot halfjaarlijkse besprekingen van de beleidscommissie met het college van Decanen over het voorgenomen programma, en jaarlijkse ontmoetingen met de Hogeschoolraad over het algemene beleid. Het Dagelijks Bestuur voerde een serie gesprekken met de besturen van de verschillende (onder)afdelingen. Het accent van de werkzaamheden lag uiteraard als voorheen bij de organisatie van het eigen programma. Colleges De bezoekersaantallen wisselen, doch tonen over' een langere periode geen duidelijk stijgende of dalende lijn; ze worden i.h.a. bepaald door het onderwerp en uiteraard de publiciteit die steeds vrij omvangrijk is. De colleges op woensdag vertonen wel eens dieptepunten met 20 of 30 aanwezigen, de cyclussen op de avonden, die meestal op een duidelijke publieksgroep in de stad zijn gericht, trekken volle zalen, met als hoogtepunt de cyclus 'Psychiatrie' waar gemiddeld 600 personen aanwezig waren; ook de cyclus Marxisme mag vermeld worden met meer dan 500 deelnemers aan de eerste bijeenkomsten, waarvan bijna de helft aan één van de 23 discussie-
231
groepen deelnam. Enquête-resultaten W~Jzen uit dat Studium Generale met z~Jn activiteiten niet een beperkte vaste groep belangstellenden trekt. Het ziet ernaar uit dat ongeveer de helft van de 4 000 studenten wel één of meer keren een Studium Generale bezoekt. In het voorjaar van 1974 en 1975 werden cursussen georganiseerd over resp. Geschiedenis van de Techniek en Technology Assessment, die studenten uit alle afdelingen als keuzevak in hun programma konden opnemen. Tentoonstellingen Het tentoonstellingsprogramma varieerde van beeldende-kunstexposities tot thematentoonstellingen, die veelal in eigen beheer door een werkgroep werden ontworpen en uitgevoerd. Oe tentoonstelling Monument '75 ontstond in samenwerking met het Provinciaal Bestuur en stond na zijn opening in de T.H. op enkele tientallen plaatsen in Brabant. De door een studentenwerkgroep i.s.m. de Landelijke Vereniging tot behoud van de Waddenzee gemaakte tentoonstelling Wad Nu werd later aan de vereniging overgedragen. Van diverse tentoonstellingen verschenen catalogi. Muziek Het muziekprogramma getuigt van een grote veelzijdigheid en werd steeds goed bezocht; de belangstelling voor de klassieke muziek lijkt te groeien, voor de andere genres heeft de belangstelling nooit te wensen overgelaten. Door samenwerking met het Eindhovens Studenten Muziek Gezelschap konden een aantal kleinere ensembles van studenten worden gevormd. De inleidende cursussen 'Luisteren naar muziek' trokken steeds 100 à 200 belangstellenden. De discotheek zag haar aantal abonnees en haar jaarlijkse 'omzet' aan leengelden gestadig stijgen. Toneel, film, totaalprogramma De plaats van toneel en film op het Studium-Generale-programma breidde zich uit en de desbetreffende subcommissies - zoals die voor muziek en tentoonstellingen reeds lang bestonden - consolideerden zich. Met name film en toneel doen veel moeite om aan te haken bij andere onderwerpen in het programma. Mede daardoor ontstonden de 'totaalprogramma's, een gezamenlijkeinspanning van alle subcommissies rond een samen gekozen thema, zoals in het najaar 1973 'Suriname'. Het streven naar bevordering van de zelfwerkzaamheid der studenten slaagde voortreffelijk in het 'Vietnam-theater', een eigen produktie van een groep studenten o.l.v. een professionele regisseur, die vele voorstellingen o.m. op vormingscentra in de regio gaf. Publikaties Bundeling van teksten van collegecyclussen .of cursussen leidde tot een reeks goedkope publikaties waarin tot september 1975 verschenen: Begrens de groei, Oecologie, Muzikale perspectieven, Energie, Consumentalisme, Is de vakbeweging nog arbeidersbeweging?, Beroepspraktijk van de ingenieur, Vrouw en werk, Kind in het verkeer, Werkeloosheid van academici, Wetenschapsen onderzoeksbeleid in Nederland, Studentenproblemen, Computers en privacy, Alternatieve Technologie. Door samenwerking met de dictatencentrale konden deze publikaties ook 232
buiten de T.H. een zekere verspreiding krijgen. Geillustreerde catalogi - soms zelfs de volledige inhoud van een tentoonstelling - verschenen van Monument '75 en Wad Nu. Overige activiteiten De beleidscommissie beêindigde in het voorjaar 1975 de subsidiêring van deelneming door studenten aan creatieve cursussen van de Stichting Kunstzinnige Vorming ~indhoven; hoewel deze deelneming ook in de toekomst met alle kracht bevorderd dient te worden, was de beleidscommissie van mening dat verlaging van de prijzen van de toch reeds gesubsidiêerde cursussen voor T.H.-studenten een onrechtvaardig privilege inhield. Jaarlijks vond een uitwisseling met de T.H.-studenten van Poznan plaats, waarin van beide zijden telkens 8 .studenten deelnamen. Studium generale voerde ook in deze verslagperiode het beheer over de door de Kunstcommissie aangekochte grafiek-collectie die tot een kleine 300 werken uitgroeide.
233
CYCLUSSEN 1973
Studenten -Universiteit - Maatschappij
W.U.B. en de democratie Herstructurering Universitaire periekelen Geschiedenis van de studentenbeweging
ir.Th. Scharten drs.C.J.Snijders drs. W. Koning Max Arian
20QMM
Democratisering
Democratisering in historisch perspectief Democratisering en machtsverdeling Democratisering van bedrijven
dr.A.Constandse
120
Suriname (totaalprOC]ramma)
Studentenproblemen
Vrouw-en-werk
Culturele identiteit van Suriname Mu~iek was-Wassi (opening tentoonstelling)* Sociaal-economische structuur van Suriname Forumdiscussie* Films Judith de Kom en Fred Kemmel; gitaar en proza* Karakteristiek van de student Studiemotivatie en -techniek Leef- en woonsituatie Angst voor de toekomst Historisch overzicht* Informatie over de werksituatie* Welke verandering is haalbaar
*
130 100 75
drs. G.P.A.Braam
80
drs. A.H.C.M. Walravens
25
dr.J. Voorhoeve
40 40
drs.H.E.Chin
50 50
drs.L.A.Welters
125
drs.J.H.Ringrose
150
ir.H. de Rooij prof.D.C.Apen
150 125
170
mevr.dr.H.Verwey- 175 Jonker Elske ter Veld
175
mevr.dr.R.W.Boes- 200 jes-Hommes/mevr. drs.M.Bakker-v.d. A
400
Wegwijzer (informatie-avond)* 1974
Werkloosheid academici
KK
* 234
aantal bezoekers avondprogramma
Stand van zaken en prognose Oorzaken,gevolgen, therapie werkloosheid en wetenschapsbeleid Forumdiscussie
drs.J.Passenier
150
prof.dr.W.Albeda
100
dr.L.Reijnders
100
prof.dr.W.van Gool
ir.E.Lelieveld ir.W.Riedijk prof.ir.B.P.Th. Veltman Massamedia
Techniek en gezondheidszorg
Polemologie
Oe communicator Massamedia en manipulatie Massamedia en emancipatie Gezondheidszorg in beweging Hart- en vaatziekten (case-study) Preventief gezondheidsonderzoek (case-study) De ingenieur in de gezondheidszorg Volkenrecht en vrede Henry Kissinger, wetenschapper en/of politicus Ongelijke leefkansen en structureel geweld Politica! culture and foreign policy: Notes on American intervent.tonism
Middenschool•
Wat is de middenschool De voor- en nadelen van de middenschool Is Eindhoven rijp voor de middenschool
Agressie•
Agressiviteit onder Eindhovense jongeren Agressie als instinkt Agressie als aangeleerd gedrag Laboratorium-onderzoek naar agressie Oorlog en agressie
100
H.Schaafsma J,Rogier
80 60
drs.A.Kooyman
40
dr.A.J.H.Thiadens 150 W.G.J.Iemhoff 150 J.Roelandt dr.P.J. van der 120 Maaz ir.J.R. Durinck 75 prof.dr.J.C.M. Hattinga Verschure prof.mr.B.V.A. Röling drs.L.M. van der Mey dr.mr.C.J.M. Schuyt dr.E. Ahmad
75 50 40
10
H.K.F. Kaldenbach 225 J.N. van Exel 320 J.M. Schenk T.G.A. Hoogbergen J.Varkevisser dr.M.Groen 300 D. Blokker
150
prof.dr.G.P. Baerends dr.T. Fris
125 125
125 prof.dr.W.A.T. Me uwe se dr.L.Wecke 125 prof.dr.J.E. Hueting
* avondprogramma 235
Wadden;~:ee•
Alternatieve technolog:i,e
Polen
Computers en privacy
Opvoeding*
Psychiatrie*
* avondprogramma 236
De Wadden als natuurgebied Belangengroeperingen in het Waddengebied De Wadden bedreigd Forumdiscussie, ingeleid door de film 'De Wadden bedreigd'
J .van de Kam dr.J.van Haaften dr.D.Eisma mr.T.Delfgauw drs.K.Essink dr.J. Terlouw mr.T. Delfgauw G. Rombout
Nieuwe energiebronnen Homoeotherapie, een alternatieve geneeswijze Technologie in China Alternatieve landbouw Intermediaire Technologie
ir.C.C.H.Daey Ouwens A. van 't Riet
800
ir.J.Gruythuysen drs.R.Boeringa ir.B.van Bronckhorst
250 300 120
Het ontstaan van de Poolse Volksrepubliek Het socialisme en de rol van de vakbonden Studenten- en arbeidersprotest in Polen Cinema in Polen + de film: 'Buschauffeur in Polen'
dr.L.Bartalits
125
Computer en macht Computers en persoonsgegevens De toekomst van overheidsdatabanken Privacy en persoonsregistratie
M. Korzee
100 200 200
500
80
J. Pawlak (pseud.) 50 F. Grasveld
1000
mr.F.de Graaf drs.L.E. Groosman drs.D.Ravestijn
220 150
mr.F.Kuitenbrouwer
110
Opvoeden:'waarom' drs.R.Veenhoven belangrijker dan 'hoe' Heeft het gezin wel zin? dr.J. van Ussel drs.Z.Hendriks School en opvoeding drs.H.Lodewijks drs.J.J. Peters Van wie is die school drs.C.A.C. De sociale bewustKlaassen wording Toestanden(toneelstuk) door Werktheater Normen in de psychiatrie Alternatieve hulpverlening
250
125
300 400 350 350 200 700
dr.P.J.Jongerius
600
A. Korzee 600 dr.H.P. MiliKowski
1975
Ingenieur en vakbeweging
Marxisme*
Imperiiilisme
Un,i.versiteit onderwijsfabriek
* avondprogramma
Medisch versus psychosociaal model Informatie/discussieavond, 3 films en 2 discussiegroepen
dr.R.H.van den Hoofdakker
Organisaties van hoger personeel Vakbeweging en wetenschap Een ingenieur in de industriebond
drs.H.van der Schalie drs.R.Laterveer
20
ir.P.van der Loo
20
De actualiteit van het marxisme: loonstrijd klassestrijd Oe Marx'se arbeidswaarde-theorie Materialisme en dialectiek Ontstaan en ontwikkeling van het kapitalisme Accumulatie en circulatie-theorie Imperialisme Crisistheorieën Laat-kapitalisme: ontstaan van de multinationale onderneming Organisatie van de arbeid en technologische ontwikkeling Grondstoffen, wereldmarkt, Derde Wereld Planning van de arbeidskracht Kapitaal, financiering en monetaire problemen Klassestrijd en socialisme
dr.F.Vercammen
500
drs,J.H.Koning
600
dr.A.Sarl.emijn
500
prof.dr.Th.van Tijn drs.W.Boerboom
400 350
dr.P.Verbraeke prof.dr.E.Mandel W.Wagemans
325 400 220
T. Bouwman
150
D. de Graaf
120
drs.T.Etty
125
J. Maréchal
100
dr.F.Vercammen
125
dr.J.M.Pluvier
75
Vietnam, een vorm van imperialisme Geschiedenis van het imperialisme De rol van de multinationals Herprogrammering aan de T.H. - waartoe? Denken over de uni-, versiteit
500 300
35
drs.W.Salverda
55
c. Heemskerk
45
prof.dr.ir.J.D. Janssen prof.dr.C.E. Vervoort
36 35
237
Gelijke kansen: Onzin? K
3 v1s1es op de universiteit Alternatieven voor de onderwijsfaQriek: projectuniversiteit 'Roskilde'
dr.M.A.J.M. Matthijssen
25
prof.Uffe Saebye
80
film Lohn und Liebe, discuss!e Mil!eu en onderwijs Theorie en praktijk van opleidingsmogelijkheden Sociaal-culturele mogelijkheden Toekomstverwachtingen
Gerrard Verhage
90
drs.o. de Wit drs.T.Jonkergouw
60 40
drs.C.van Praag G. van Beusekom Fred Lambert Jules de Corte drs.P. de Vries
30
Discussiespel door Proloog
K
238
avondprogramma
40 250
CURSUSSEN. 1974
1975
Geschiedenis van de techniek
Technology Assessment
Inleiding/Geschiedenis in vogelvlucht Prehistorische revolutie Urbane revolutie in West-Europa Waterschapsantwikkeling in Nederland Nederlandse scheepvaart, 17e eeuw Communicatie-technieken De wetenschappelijke revolutie Eerste industriële revolutie als theoretisch model Industriële revolutie in Engeland Industriële revolutie in Nederland Professionalisering van de ingenieur Opkomst van de wetenschappelijke techniek Wetenschap en techniek na de 2e wereldoorlog Actuele problemen
Maatschappelijke vraag naar T.A. Inleiding in Technology Assessment Conventionele analysetechnieken: systeembenadering en kosten/baten-analyse Bedrijfsleven, en het conflict tussen technologie en samenleving Concept en methodologie van T.A. Voorbeeld: een T.A. van toekomstige stadsvervoersystemen Uitgangspunten voor een assessment: warmte-isolatie van woningen
prof.ir.C.de Beer 125** prof.dr.J.dr Vries drs.J.A.Brongers 125 H.Janse ir.J.van der Kley
120 80
80 dr.ir.J.M. Dirkzwager prof.dr.H.D.L. 125 Vervliet prof.dr.J.Hooykaas 75 drs.T.J.Kasteleijn 75
drs.P.Kooy
60
prof.dr.J.de Vries 40 prof.dr.A.L.Mok
40
prof.dr.H.B.G. Casimir. prof.dr.J.Volger
75 40
prof.dr.ir.A.A.Th.M. van Trier 35 dr.J.Terlouw ir.E.J. Tuininga
150
ir.A.A.J. Pols
125
dr.ir.J.G. Wissema
100
ir.E.J.Tuininga
100
ir.G.Hupkes
90
prof.dr.J. Hamaker
75
** aantal bezoekers 239
Valkuilen voor T.A. Methodol~i$che kanttek~ningen bij T.A.
240
prof.dr.S.L.Kwee i;t'.N.J.T.A. Kramer
40
SG-AC~UEEL
1973
EN DIVERSEN
Politieke gevangenen in Zuid-Vietnam Excursie naar Boxtel Inspraak van wetenschappers in industrieel beleid Suriname Comitée (films) Oppositie in Griekenland* Zicht op zonne-energie
1974
Proloog over Proloog Rol van de wetenschap in het Vietnamese conflict 'Mobil art' (aprilgrap van bureau Pers en Voorlichting) Gemeenteraadsverkiezingen
P.Meurkens B. Klaayens dr.ir.W.H. de Jeu G. Mawros C. Daey Ouwens 2 leden Proloog Adam Mieckiewicz mr.A.A.C.M. Leenders (C.D.A.) dr.ir.T.G. Ong Tjing Gie (C.D.A.) K.van Beek (S.P.) J. Scholten (V.V.D.) mevr.J.L.T.H.M. van Gulick-van Velzen (V.V.D.) A. Korlaar (C.P.N.) mevr. M. Dreijer (D.S. '70) ir.P.L.Pot (D.S.'70) dr.J. van der Veen (P .K.)
Chili Strategienota Studium Generale Boerenacties Boerenoogstactie Driegeleding: derde weg naast kapitalisme en communisme (S.G.-special)* Onbevangen wetenschap Werkloosheid in de bouw 1975
Design for the real world Starfighter 'Drugs' situatie in Eindhoven Kosmetika in Nederland Forumdiscussie herstructurering (Posthumus) Forumdiscussie verkiezingen H.R. Richtungen einen anderen ('alternativen') Wachstums * avond-activiteit
A.Constandse dr.R.P.Nederpelt drs.o.w.vaags drs • B. Tromp studenten uit Wageningen ir.J.J.van Leeuwen prof.D. Brüll drs. B.A.G.M. Tromp prof.A.Hendriks Victor Papanek Ben Oostenbrink Edmond Dieleman Maria Manschot prof.ir.W.A.Koumans prof.L.J.F. Broer prof.J.J.Seidel alle kandidaten Robert Jungk
241
TENTOONSTELLINGEN 1973
11.09 10.10 10.11 12.11 06.12
-
01.10 05.11 03.12 03.12 27.12
Sleutels en Sloten Brabants Bont III - Opening met Au Ioly Bois Op land Suriname en Kunst Poppen Voorstellingen bij de tentoonstelling Poppen Triangel* Henk Boerwinkel Poppenstudio Hinderik* Hinderik de Groot Poppentheater Bert Plagman**Bert Plagman De Kleinste Komedie** Bart torduwener Het Beeldtheater* Herman Tieman Poppentejater Otto v.d. Mieden** Otto van de Mieden Poppentheater Elinor** Elinor van Dommelen Het Kleine Wereldtoneel* Jan Nelissen Poppentheater Guido van Felicia van Deth Deth* Poppentheater De Schelleboom•* Kien Timmermans
1974
11 . 03 22.02 22.03 04.03 22.04 16.0918.10 23.1018 . 10 21.11 13.12 -
05. 04 15.03 17.04 08.03 20.05 07.10 17.11 17.11 08. 12 12.12 06.01
Opbouw van de bevrijde gebieden in Vietnam Brabants Bont IV Expositie Bert Meinen Boekenmarkt De Wadden Industriële Archeologie Poolse Grafici Theater Affiches DDR Chicago Start '74 OpTHiek
1975
17.01 21.02 14.03 18.04 24.01 18.04 26.05
17.02 10.03 15.04 15.05 18.02 05.05 26.06
Nu pas te zien Tuin d'r in Paul Schuiterna Monument '75 Thomas Rodr Hans Christian Andersen Keramiek
-
* avondvoorstelling ** zaterdag- of woensdagmiddagvoorstelling 242
MUZIEK 1973
Luisteren naar muziek Gregoriaanse muziek door de Schola Cantorum van het Lennaerds Instituut Zang/piano Philips Harmonie* Thee Loevendi consort, jazz Vlaamse volksmuziek Nijmegens Studentenorkest• Piano/cello Engelse Volksmuziek* Piano Piano Queens Daarest Rock Band *
1974
Gitaar Elektronische muziek* Engelse folksongs Middeleeuwse muziek Piano Kermisachtige groep Discussie popmuziek Avant-garde muziek (t.g.v. Vietnam-dag)* Cello/piano Vlaamse Folklore Viool/piano Strijkkwartet Fluit/piano Piano/basklarinet Orgelconcert** Luisteren naar muziek Arts Synoptiques met klank- en lichteffecten Avant-garde muziek Jazz
Hans Kronenburg
400 100
Lex Barten/Henny van Tongeren
50 4CO 300
't Kliekska 40 Henny van Tongeren/ Hans Broekman Crackerhash 250 Peter Roggenkamp 50 Ineke van Dijk 1 000 Fred Kemmel/ 125 Stanley Noordpool Groupe de Musique Expérimentelle de Beurges 250 100 Tamalone 125 Au Ioly Beis Suus Scharp de 100 Visser Vuile Meng en Zijn 150 Vieze Gasten 100 Rik Zaal/ Constand Meijers 30 De Volharding 65 Els Rats/ Hans Knaven 60 Rum Hugo Sanders/ 60 Jan Beekmans 60 Miranda kwartet 40 Antoin Beuger/ Raymond Broeders 60 Polo de Haas Harry Sparnaay Kristiaan van Ingelgem Klaas Hoek Paul Keijsers 70 Hans Kronenburg 150 Jean Beretti/ 350 dr.S.Boon 50 Vlaams Mobiel Ensemble 300 Thee Loevendie Consart
* avondconcert * * zondagmiddagconcert 243
Elektronische muziek en zang Volksmuziek* Gitaar Cyclus 'Franse muziek rond de eeuwwisseling' Idem Volksmuziek* Popmuziek Ierse volksmuziek Piano/viool/cello
Vlaamse Volksmuziek Popconcert• Popconcert 1975
Luisteren naar muziek Schotse, Ierse, Engelse volksmuziek Lunchconcert: orgel en piano Ned. chansons, gedichten, klassieke gitaar, luit Klassieke muziek Vlaamse volksmuziek Popmuziek Klassieke muziek Franse Volksmuziek* Klassieke muziek Klassieke muziek Ned. Volksmuziek Klassieke muziek: piano en viool Ned. Volksmuziek* Jazz
* avondconcert
244
San Andreas Fault Crackerhash Nellie de Bilster J. Nederhorst T. Tichelman Suus Scharp de Visser D'Eendracht Hole and Corner Ray and Phil Durham Gert Bos Cobi Bereulo Jaap Sytsma Muziek & Liekesgroep De Snaar Circle American Gipsy
100 250 75 60 60 100 250 100 70
70 400 400
Hans Kronenburg 110 . Boys of the Lough 200 Jan en Peter van Leeuwen 100 Judith Terlingen Harry Pothof Joke de Mol Resonans Koperkwin-100 tet Alfred en Christien 150 den Ouden Well Amsterdams Studen- 100 ten Blazersensemble La Bamboche 150 Miranda Strijkkwar-100 tet E.S.M.G. ensembles 75 Wargaren 125 Johan Ruys 75 Anny Milder Tail Toddle Gijs Handriks 100 Kwintet
FILM 1973
Chairy Tale, Opening Speech, Pas de deux, Spheres, Lines in S.G.-actueel: Brokopondo, film van het Suriname-Comitee Op land De nacht voor maandag Muscle Beach
Norman Mclaren
Johan van der Keuken Hans Koekoek Irving Lerner en Joseph Strik
Kritische filmers met het programma: Wat doen mensen pa hun afstuderen* Surpriseprogramma 1974
Charley Chaplin in modern times The eye hears, the ear sees De forellen/London Zoo/Tekenfilms Films van het Medisch Comité Vietnam Evolution/Toys/The Specialist/Metadata Dans la Vie Filmdag (24 april) o.a. Hot Stuff van de Marx brathers en de geheime dienst/machine/eyes and ears/Jan, boy of Netherlands/mejuffrouw, mijne heren/living tomorrow Animal Farm Staub/Dorstig Europa/De geboorte van een berg in het kader van cyclus Polen: Big Beat Opus II/De demonstrant/ Kooien/De Zak BT 13-75/Een glaasje teveel/motormania (in kader 1 november-wet) in het kader van cyclus Polen: Het Inzicht• Filmdag (6 november) · The War game In het kader van de cyclus 'Computers en Privacy': The President's Analyst
1975
For a few dollars more* r Bullit Nederlandse filmers:It'sgood in heaven, Vlag, Vijfde Baanbos, Baby Face, Butterfly · French Windows (psychedelische tekenfilm) Muziekfilm, (met Creedence Clear Water Revival, Grand Funk Railroad, Deep Purple) Films over het thema imperialisme Bossche Bollen en Een visioen vol met warme BEWTH jassen Filmdag Films in het kader van tentoonstelling over Schuiterna Dagboek Sterren van de stomme film Laurel & Hardy, Charlie Chan*
Sergio Leone Peter Yates Peter Brouwers Gerrit van Dijk Ian Emes
Paul
• avondvertoning 245
TONEEL 1973
Stroif en Doif * 'En die vrouw die kiest een heer ••• '*
Straattheater Cabaret Natascha Emanuels
70 400
Spelerscollectief De Stuk Theater Om
100
Internationale Nieuwe Scene
800
Cabaret Honoloeloe 1974
Dokter m'n baas zegt •.••
*
Poëzie Nu* Blamix (in introduktieweek)* Putsch (i.v.m. Chili)* Cabar~t
Honoloeloe* 'De Verhuizing' van Ladewijk de Boer*
Toestanden (in kader cyclus Psychiatrie)* Achtergronden van het activerend theater Subsidiepolitiek Verschil en overeenkomst - discussie met vertegenwoordigers van Baal, Sater en Werktheater 1975
Vietnamtheater* In de tuin (bij de tentoonstelling Tuin d'r in) Vietnamtheater
*
• avondvoorstelling 246
Studententoneel uit Wageningen Werktheater J.W. Overeem G. Rekers
Wagenings Studenten Toneel
30
400 40
700 30 20 20
250 50
150
Kwantitatieve gegevens
FINANCIELE GEGEVENS 1971
1972
1973
- bureau van de hogeschool
15.034
17.504
20.642
25.014
- onderwijs en onderzoek
46.366
53.892
61.193
72.346
590
733
756
970
61.990
72.129
82.591
98.330
11.564
12.476
12.530
16.306
5.822
6.110
6. 749
8.103
106
260
280
314
11
22
M)
M)
501
497
405
495
79.994
91.494
102.555
123.548
1971
1972
1973
1974
Nieuwbouw
13.214
18.317
21.479
13.677.
Inrichting
10.387
5. 727
5.819
8.681
Totaal kapitaalsdienst
23.601
24.044
27.298
22.358
1971
1972
1973
1.594
1.803
1.416
3.209
1.200
1.542
1.511
1.665
2.794
3.345
2.927
4.874
Uitgaven in de gewone dienst
1974
(in duizenden guldens) Personeelslasten
- subsidies subtotaal personeelslasten OVerige lasten - bureau van de hogeschool - onderwijs en onderzoek - bijdragen aan interuniversitaire instituten - hulp aan ontwikkelingslanden - subsidies Totaal gewone dienst Uitgaven in de kapitaalsdienst (in duizenden guldens)
Uitgaven onderhoud en exploita-
1974
tievoorzieningen (in duizenden guldens) - onderhoud terreinen, gebouwen en installaties - exploitatievoorzieningen (kleinverbouwingen, installaties, onderwijsapparatuur, e.d.) totaal M)
kosten bur. buitenl3nd zijn opgenomen onder bureau van de hogeschool 249
Studentengevena De aantallen voor de eerste maal volledig ingeschreven aan de Technische Hogeschool Eindhoven. Studierichting N
w
E
T
B
Totaal
81
128
187
218
172
198
1107
131
105
124
160
247
144
169
1080
1972/73
90
98
88
160
207
82
174
899
1973/74
88
50
64
73
38
112
1974/75
108
.60
558 722+ 13
l:>tudiejaar
Bdk
Wsk
1970/71
123
1971/72
133 2 59+3 132+ 178+5
68+ 3 117
De totale aantallen ingeschreven aan de Technische Hogeschool Eindhoven
II
Studierichting
~tudiejaar
Bdk
Wsk
N
w
E
T
B
Totaal
1970/71
460
237
541
658
1029
773
562
4260
1971/72
578
296
576
720
1091
791
699
4751
1972/73
495
227
457
630
867
605
770
4054
1973/74
515
203
408
524
758
518
837
3763
1974/75
595+11
231+ 4
422+14 594+15903+28499+ 6 927+6
N.B. aantallen extranei met + aangegeven
250
4160+ 84
Lijst van geslaagden voor het doctoraal examen
Lijst van geslaagden voor het doctoraal examen Naam
Geb.datum
Datum
Afdeling
Aarts, J.M. Achterberg, R. van Adriaenssen, F.L.J. Asperen Vervenne, L. van Asten, W.V.J.M. van Balen, W.P.G.M. van Berkel, A.J.P.W.M. Beurskens, G.P.F. Blanjaar, J.A. Boo, J.M. de Bos, H.M.J. Bouwman, R.J. Cluitmans, J.J.M. Dewaide, H.T. Dols, P.T. Dongen, A.C. van Donk, J.G.P.A. van den Dons, J.J.B.M. Elzinga, E. Geenen, J.J.M. Gerst, F.H.A. Gordijn, H.E. Hagenberg, A.W. Hamburg, A.M.G. van Harms, L.E. Heijden, H.J.F. van der Jager, H. de Jansen, R.A.J.J. Kemperman, H.A.M. Kerkhof, G.J.M. van den Kessel, W.J. van Komhoff, F.H.W. Kruger, L.J.W.P. Lankamp, H.H. Leeuw, C.A.J. de Leeuwen, J.c. van Leeuwen, R.H. van Linden, P.F.A. van der Lips, M.E.M. Loosbroek, M.W.M. van Mens, G.F.M. Merckel, J. Molenaar, J.B.J.M. Mulder, M.E.M. de Nes, I. van Nienhuis, B.H. Oomes, C.J.R.M. Oostveen, R.P.J.M. Paats, G.A. Paternotte, P.H.
30-11-1950 5- 8-1945 19- 4-1951 26- 7-1942 13- 2-1947 25- 7-1948 2- 4-1948 24- 4-1947 3- 7-1952 6- 4-1947 4- 7-1950 21- 6-1950 27- 3-1947 17- 6-1936 1-12-1948 5- 8-1946 13- 7-1945 27-11-1947 27- 4-1947 2- 6-1947 4- 7-1948 8- 7-1950 7-11-1949 23- 4-1947 18- 8-1947 11- 8-1949 27-12-1948 2- 6-1949 26-.9-1946 15- 5-1950 15- 5-1951 22- 1-1949 25-12-1945 21-11-1947 30- 1-1946 21- 7-1950 25- 3-1949 28- 5-1944 3-10-1947 31-10-1949 25- 2-1944 30- 1-1950 13- 4-1950 22- 7-1950 18-12-1949 22- 4-1942 15- 8-1946 21- 1-1948 9- 4-1946 18- 2-1946
12-1974 10-1973 4-1974 10-1974 12-1973 12-1974 6-1974 6-1974 8-1974 6-1974 12-1974 4-1974 6-1974 10-1973 4-1974 8-1974 6-1974 12-1974 8-1974 12-1973 8-1974 12-1973 4-1974 12-1974 10-1974 12-1973 12-1974 12-1974 6-1974 2-1974 10-1974 12-1974 12-1973 12-1973 12-1974 8-1974 12-1974 10-1973 8-1974 8-1974 12-1973 4-1974 6-1974 6-1974 6-1974 10-1973 4-1975 4-1974 12-1973 12-1974
Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk Bdk
Bdk 253
Pauw, M. van der Rijsdijk, J.F. Rossem, C.M. van Schakenraad, F.H.J.J.M. Schimmel, D.A. Schmeits, F.Chr.M. Selen, H.J.L. Smets, P.J.A. Swaaij, J.H.G. van Termont, E.J. Timmer, J.P.N. Veenstra, L. Versluis, J.A.H. Waning, P. van Weeber, A.J. Weerd, M. de Wijnands, P.J.M. Wolthuis, J.G. Wortmann, J.C.
242669204152551628271152827112420-
8-1948 3-1945 2-1950 3-1945 8-1945 9-1947 9-1951 8-1946 4-1946 7-1949 9-1944 4-1946 8-1944 9-1948 3-1949 2-1947 5-1949 1-1948 9-1950
10-1974 4-1974 12-1973 12-1973 12-1974 4-1974 8-1974 8-1974 12-1973 4-1974 12-1973 6-1974 10-1973 12-1973 6-1974 6-1974 6-1974 . 6-1974 12-1973
Bdk Bdk
Arts, J.H.W. Bekke, J.H. ter Bollen, J.A.M. Bovy, M.H.W. Cijsouw, A. Clerkx, M.J.R. Damen, G.M.J. Doorn, E.A. van Eggermont, R.P.B. Eilers, G.A.M. Esser, F.L.G. Gaal, L.L.M. van Kessels, J.H. Keuning, H.K. Klute, mej. E.M.A. Leeuw, A.A.C.M. de Mendieta, E.J. Paulus, A.J.L. Schul, F.G.S.M. Strijbosch, L.W.G. Velden, J.G. van der Vervoordeldonk, F.F.M.M. Wal . J. van der Weide, T.P. van der Weug, c.
1-10-1949 20- 5-1946 6- 6-1952 31- 1-1951 13- 1-1947 10- 7-1949 28- 3-1950 12- 8-1949 10-12-1950 8- 6-1950 31-12-1949 6-11-1948 1- 6-1949 26- 7-1944 23- 7-1948 22-12-1946 26- 4-1943 13-12-1947 22- 8-1949 7- 6-1947 17- 7-1948 27- 5-1950 4-11-1947 13- 9-1950 27-11-1949
6-1975 9-1973 6-1975 12-1974 1-1974 6-1974 10-1974 6-1974 2-1975 6-1975 6-1975 1-1974 6-1974 10-1974 6-1974 6-1974 12-1974 9-1973 9-1973 2-1975 9-1973 6-1975 2-1975 6-1975 6-1975
Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk Wsk
Altena, D. Aubel, L .J. van Backer, W.H. Baten, J.A.J. Beekmans, A.A.G. Bekkum, H. van Beun, H.
25- 8-1946 17- 3-1950 24- 7-1950 18- 2-1949 9-12-1941 2-11-1949 26- 4-1948
9-1974 11-1974 9-1973 9-1973 3-1974 6-1974 11-1973
N N
254
Bdk
Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk
Bdk Bdk Bdk Bdk
N N
N N N
Berm, P.W.M. Bree, J.L.M.J. van Brokx, J.P.L. Bruijn, J.G.M. de Castelijns, C.H.P.M. Claassen, J.F.M. Daams, F.A. Dielis, J.W.H. Dijkmans, A.P.G. Donk, J.A.C. van de Drupsteen, J. Duijn, C.J. van Empel, F.M.M. van Franken, M.J.M. Geerts, J.G. Geursen, J.B. Gijsbers, G.H.L.J. Gommers, C.J.A.M. Groot, R. Halders, J.G.I.C.M. Hijden, P.P. van der Buurman, F.J.F.M. Jansen, J.H.M. Karmiggelt, D. Karthaus, W. Ketelaars, P.H.J.M. Koning, J.H.G.M. de Koomen, P.A. Kroes, P.A. Kuipers, A.J.M. Laarschot, F.A.A.E. van de Langendam, P.J.K. Lemmens, C.H. Loc, G.C. van Melssen, J.P.M.G. Meulen, J.F.J. van der Meulenbrugge, H.J. Miserus, C.J. Mol, C.G.M. de Molenaars, A.C. Mostard, A.H.C. Neelen, J.J.M. Otten, H.A.F.M. Peters, J.C.F.M. Rijckaert, F.E.D.G. Schoonbrood, J.A.M. Schulte, A.M. Smits, R.E.H.M. Staal, J.J.W. Sterken, A.J.G. Stevens, M.P.J.M. Storms,J.A.M. Thijs, R.V.L.M. Veldman, G.D.
17- 9-1949 16- 1-1951 11- 9-1950 6- 7-1947 18- 5-1951 2- 3-1950 3-12-1949 18- 2-1951 18- 5-1948 30- 8-1948 21- 4-1946 16- 2-1950 12- 8-1951 20- 3-1948 23- 7-1950 12- 2-1949 12- 5-1949 14- 1-1950 23- 7-1947 9- 6-1949 16-11-1949 18-12-1950 22- 1-1946 21-11-1933 4- 9-1948 20- 2-1951 23- 4-1949 5- 7-1944 19-12-1950 24- 9-1949 19-12-1942 17- 5-1949 2-11-1949 29-12-1949 7- 4-1950 6- 4-1948 20- 2-1941 15- 5-1948 15-12-1950 8- 8-1950 3-11-1946 18- 2-1942 17- 6-1948 7- 9-1952 8- 3-1948 5- 4-1949 23- 2-1950 18- 5-1950 30- 9-1948 29- 1-1951 14-10-1949 29- 3-1946 21- 3-1948 18- 9-1948
9-1973 3-1974 9-1974 9-1973 6-1974 11-1974 9-1973 9-1974 6-1975 1-1974 6-1974 6-1975 9-1974 9-1973 11-1974 9-1974 9-1974 9-1973 6-1974 6-1974 1-1974 6-1974 5-1974 6-1975 11-.1974 6-1975 9-1974 1-1974 9-1974 1-1974 5-1974 6-1975 9-1973 9-1974 1-1974 11-1973 11-1973 1-1974 6-1974 5-1974 1-1974 11-1973 6-1973 11-1974 11-1974 11-1974 1-1974 9-1972 9-1973 11-1974 1-1974 9-1974 5-1974 3-1974
N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N
N N N N N N N N N N N N N N
255
Verhoeven, J.M. Versteeg, F.J.M. Verstraelen, E.J.J.M. Wijdeven, A.A.M. van de Wijn, P.F.F. Wijnakker, M.M.B. Willemsen, W. Zolingen, R.J.C. van Zwaga, B.J.
2- 5-1948 2- 1-1949 7- 9-1949 11- 1-1952 24- 3-1950 13- 4-1950 24- 9-1944 22- 7-1951 26-11-1945
6-1974 11-1974 9-1973 6-1974 9-1973 3-1974 9-1973 9-1974 5-1974
Aaken, P.J.M. van Amelsvoort, J.P.A.C.M. van Baaijens, M. Baars, J.A.H. Beekmans, W.J. Bergenhuizen, H.A.M. Bergmans, H. Berkum, M. van Blom, L. Boeijen, G.A.M. Boekema, B.F.M. Boer, J.F. Boerrigter, A.G. Boogaart, A.A.A. van den Bos, K.S. Bosch, J.C.F. van den Bressers, W.A. Buiteman, A.G.M. Calis, G.N.M. Cauberg, J.M.H. Claassen, J.P.A. Claassens, A.P.J.A. Cock, S.G.J. de Crooijmans, A.M.F. Cuppen, H.A. Delescen, J.P.A.L. Delhoofen, P.J.W.M. Dijkema, P. Dinnissen, L.J.M. Doorne, H.W. van Dubois, F.J.M. Duysens, M.N.M. Filot, P.R.H. Gasseling, F.W.E. Gein, J.M. van Gils, J.M.I. van Goos, P.H. Goossens, J.F.H. Govers, H.P.N. Grondman , A. Groot, T.M. de Gulik, G.L. van
23- 5-1946 2- 7-1946 12-12-1947 17- 8-1947 13- 9-1943 17- 7-1950 20- 4-1946 24-11-1946 17- 8-1951 31- 7-1945 18- 5-1946 26-12-1947 14- 2-1951 2- 8-1949 3- 6-1944 16-12-1947 11- 2-1946 16- 1-1946 5- 5-1948 7- 8-1949 28- 9-1950 1-12-1944 1- 3-1948 26- 3-1951 15-10-1945 20- 5-1942 26- 4-1945 26-10-1940 20- 1-1946 14- 6-1952 23- 3-1947 15-11-1947 24- 2-1949 29- 4-1944 22- 5-1948 20- 4-1949 7- 9-1947 12- 3-1935 10- 7-1949 3- 3-1951 17- 7-1948 7- 8-1945
4-1974 4-1975 11-1974 6-1975 4-1975 6-1975 9-1974 9-1973 6-1975 9-1973 6-1975 4-1974 6-1975 5-1973 1-1973 9-1973 9-1973 9-1974 6-1974 2-1974 4-1975 9-1973 6-1975 6-1975 9-1974 2-1974 2-1974 6-1975 9-1973 11-1974 2-1974 4-1974 9-1974 11-1974 4-1975 6-1975 9-1973 9-1973 6-1975 6-1975 11-1974 6-1975
256
N
N N N N
N N N N
w w w w w
w w
w w
w w w w w w w
w w
w w w w
w w w
w w
w w
w w w w
w w
w w w w w
w w
Hendrickx, J.W.J. Heyde, F. van der Hoedemakers, C.A.G. Hofmans, H.A.H. Hoorn, R.J.G.A. van der Houtackers, L.J.A. Hubers, M.J.M. Huijgevoort, L.W.J.B. van Huiskes, H.W.J. Huisman, K. Hulzebos, D.J. Hurks, M.A.M. Keij, J. Kin, M.H.B. Kraker, A. de Kryne, J. Kuijpers, J.F.M. Kuiper, J. Kummeling, J.W.M. Laaper, W.J.M. Laarhoven, G.J.M. van Laarhoven, M.A.A. van Lardenoye, L.M. Laumans, J.J.M. Liebregts, F.J.M. Lieshout, A.M.P. van Lieshout, H.G.C. van Linssen, A.J.M. Logten, H.M.J.M. van Loorbach, A.L.J. Manen, R.O. van Matthijsse, M. Mechelen, J.H. van Mulder, E.P.H.M. de Mullekom, J.T.J.M.S. van Nierop, J. Nijsen, A.J. Nollet, W.A. Nooren, P.A.H.M. Nouwen, P. Oomens, J.M.M. Oostvogels, J.M.J. Paes, H.F.M. Poelvoorde, H.L. van Rasing, J.A.J. Roozen, H.J.M. Roset, C .A.J .M. Rutten, P.G.S. sauren, A.A.H.J. Schaik, W.H.J. van Schellens, J.W.G.M. Scholten, P.J.M. Schouten, F.
9- 4-1945 2-11-1943 22- 9-1948 14- 1-1950 20- 1-1946 11- 6-1939 12- 3-1946 11-10-1949 18-12-1944 22- 7-1950 20- 4-1946 22- 2-1947 30- 4-1948 24- 8-1946 27- 8-1947 10- 7-1952 15-10-1947 24- 8-1947 8- 9-1945 8- 4-1949 19- 1-1950 22- 2-1951 3-11-1948 8- 8-1950 12- 7-1946 25- 9-1946 9- 4-1946 1- 8-1945 13-12-1949 11-10-1943 28- 6-1941 17- 2-1944 3- 9-1946 8- 7-1946 25-12-1947 16- 8-1949 3- 2-1947 27-12-1944 23-11-1947 22- 1-1929 21- 9-1944 16- 4-1950 9- 4-1950 15-12-1949 27-11-1945 15- 2-1941 15- 5-1948 25-12-1950 11- 9-1951 19- 3-1942 15-10-1945 4- 5-1947 18-12-1948
9-1974 4-1975 6-1974 9-1974 11-1973 4-1975 6-1973 4-1975 2-1974 6-1975 9-1973 4-1975 6-1975 6-1975 2-1974 6-1975 2-1974 4-1975 11-1973 11-1973 6-1974 9-1973 2-1974 11-1974 9-1973 2-1974 6-1975 11-1974 9-1973 2-1974 11-1973 11-1973 4-1974 9-1973 2-1974 9-1974 6-1975 6-1975 4-1974 9-1973 11-1973 6-1975 6-1974 6-1975 6-1975 6-1974 9-1974 6-1975 9-1974 4-1975 2-1974 4-1974 11-1974
w
w w w w w w w w w w
w w w
w w w
w w w w w w w
w w
w w w w w w
w w w w w w w w w w
w w w w w w w
w w w w
257
Schrijnemaekers, H.J.M. Schroer, J.D. Severius, B.H.W.M. Smeets, G.P .H. Smits, K.F.A.A. Smolders, J.G.M. Stam, E.J. Steenbakkers, A.H.A.M. Steffann, L.J.M. Sterk, H.C.M. Stokkum, L.C.M. van Strijp, A.J.R. van SWart, S.H.M. de Teune, D. Thissen, P.C. Vergeer, T.J. Vermeulen, J.A. Vermunt, A.J.M. Verschuuren, P.H.M. Vijver, C.L. Visser, S.H. Vossen, L.A.F. Vries, B. de Weg, G.J. van der Weppelink, H. Wesselingh, J.P.S.M. Wijts, H.L.A. Wismans, J.S.H.M. Woerdeman, A.D. Zandt, H.J.H. int Zanten, W. van
21- 1-1946 16- 4-1948 30- 5-1948 1- 3-1948 25- 2-1947 8- 3-1948 24- 8-1944 29- 4-1949 15- 3-1948 28-11-1949 18-10-1947 31- 8-1948 28- 9-1946 23-11-1948 30- 8-1949 27- 6-1946 8- 1-1953 26- 9-1947 8-12-1945 22- 5-1949 30- 4-1948 12- 9-1949 4-11-1943 2- 8-1945 26- 5-1946 13- 5-1949 20-10-1946 10- 8-1948 20-12-1947 2- 3-1947 9- 9-1945
6-1974 11-1973 11-1973 4-1975 9-1973 6-1974 9-1973 4-1975 4-1974 6-1974 6-1973 6-1975 4-1974 6-1975 11-1974 9-1973 6-1975 2-1974 9-1973 2-1974 6-1975 2-1974 2-1974 6-1974 6-1975 6-1974 9-1974 6-1974 9-1974 4-1974 4-1975
Alma, J.G.H. Andriessen, C.F.B.M. Beers, P.J. van Beex, A.A.M. Bemelmans, J.A.M. Biersteker, A.W. Bleijerveld, H.C. Bock, J.H.A. de Boer, R. de Boerman, W. Boetzelaer, baron A.W. van Bar, C.H. Brans, R.B.H. Breimer, A.J. Breukers, R.M.A.M. Broekhoven, K. van Brouwers, F.P.W. Bun, A.T.M. Burema, T. Caron, P.M. Cock, W.M. de
4- 4-1947 24- 9-1947 4- 4-1942 29- 8-1949 15- 6-1949 27- 9-1948 8- 5-1947 15- 4-1941 9- 3-1934 20- 3-1950 5- 2-1948 10- 3-1939 31-10-1947 18-10-1944 7-10-1948 6- 2-1949 6- 3-1946 13- 2-1952 20- 1-1949 26- 9-1944 9- 3-1951
6-1974 2-1974 5-1975 2-1974 11-1973 11-1974 2-1974 6-1975 3-1975 2-1974 6-1974 11-1974 5-1975 1-1974 9-1974 6-1975 1-1974 3-1975 6-1974 9-1973 9-1974
258
w w w w w w w w w w w w w w w w w
w w w w w
w w w w w
w w
w w E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
Cohen, J.A.A. Coolen, L.A.A.M. Cuppen, H.J.J. Daal, H.W. van Dijkstra, R.G.J. Does, R.D. van der Dongen, J.J.A.c. van Doorduijn, A. Duquesnoy, A.J.H.M. Eekelen, G.C.M. van Engels, M.M.J. Erens, H.M.C. Evertsz, M.R. Faessen, L.M.H. Florack, J.P.H. Geurts, M.F.A.M. Giesbers, H.A. Glimmerveen, L.J. Goossens, C.H.M. Gootjes, J.M. Grunsven, F.L.A. van Gurp, J.P. van Gussen, G.J.M. Haak, R. Haas, G. H. de Haas, W.J.M. de Haendel, P.A.C. van Haenen, H.T.M. Haesen, W.M.J. Haffmans, E.L.M. Hamers, L.K. Harbers, J.A.M. Hambers, J.W.L. Hardy, J.A.G.M. Harreveld, G.D. van Havermans, G.M.J. Hazelzet, R.P.A.M. Hellebrekers, W.M. Hellweg, P.M.V. Hengel, A.C.M. van den Hermans, G.Th.M. Hertens, H.S. van Hoeve, H. Holst, W.J. Holt, J.F. ten Holtz, I.F.H.M. Hoofden, J.B.A. van der Hopmans, A.C.M. Immenk, K.A. Janson, A.J. Jeuken, G.H.M. Jeurissen, E.M.G.
5- 5-1944 18- 6-1949 4- 4-1949 21- 5-1946 20- 1-1948 8- 2-1951 20- 6-1943 18- 6-1950 27- 5-1951 22- 2-1948 10- 1-1945 4-10-1947 28- 2-1944 26- 8-1948 3- 6-1951 20- 2-1950 12-12-1948 17- 4-1949 6- 1-1948 8- 5-1946 11- 9-1949 2- 8-1948 14- 8-1948 15- 9-1947 5- 2-1948 18- 3-1944 28- 8-1949 5- 4-1951 8- 2-1945 9- 1-1948 7- 2-1950 29- 4-1950 2-11-1950 30- 6-1950 3- 2-1949 11- 8-1949 9- 3-1949 19- 2-1950 4-11-1946 11- 5-1947 17- 1-1947 6- 7-1949 2- 8-1941 2- 4-1946 25- 9-1944 30- 8-1945 12- 6-1946 29- 5-1950 18-12-1946 26- 7-1950 20-11-1946 5-11-1947
9-1974 2-1974 1-1975 2-1974 9-1974 2-1974 11-1974 9-1973 6-1975 6-1974 9-1974 3-1975 6-1975 2-1974 3-1975 2-1974 1-1974 1-1974 9-1973 9-1974 9-1974 6-1975 3-1975 1-1975 9-1974 6-1975 6-1975 11-1973 1-1975 1-1975 6-1975 1-1975 6-1975 6-1974 11-1974 11-1974 1-1975 2-1974 6-1975 11-1973 5-1975 6-1975 1-1974 5-1975 9-1973 9-1973 1-1975 1-1974 2-1974 1-1975 11-1973 11-1973
E E E E E
E E E E E E E E E E
E E E E E E E E E
E E E E E E E E
E E E E E E
E E E E E E E E E E E E E E
259
Jong, E.J.M. de Jong, J.D. de Kater, K. Kerkenaar, R.W.P. Keulen, W.J.M. van Keulers, E.P.J.J. Klipp, E.E. Kodde, L. Koppers, M.F.M. Koster, J. Kruijk, A. de Kruisbrink, J. Kruizinga, R. Kurver, P.H.J. Laar, A.F. van Lammers, L.G.M.M. Landerloo, H.J.F. Langeslag, J.H.Th.M. Lasance, H.A.J. Leeuw, J.W. van der Lemmens, J.P. Littmann, H.J.A. Lony, H.M.M. Loon, J.M. van Looyen, J.C. Maessen, J.H.J. Maijers, A.J. Manders, W.H.J. Mawira, A. Mes, J.A.M. Meys, J.A. Mulder, C.J.W. Mulleneers, J.J.M. Nachbar, G.H. Naus, J.L.M. Noback, H.R. Nunen, G.J.W. van Oomens, F. Oosterbaan, A.M. Cpbroek, L.R. Ortmans, L.H.F. Pant, J.A.W.F.M. van der Paulissen, L.M.M. Peet, J.M.G. Peters, C.M.J.B. Peters, J.H. Pickee, D. Pijs, C.P.M. Poel, A.P.M. van der Poppelaars, A. Pouls, C.L.C.M. Rakels, J.H. Reuroers, J .J .M.
260
27- 6-1951 16- 1-1948 22- 2-1951 22- 1-1946 7-12-1947 13-12-1946 14- 6-1944 5- 1-1946 12-12-1946 9- 1-1948 22- 5-1948 6- 3-1946 6- 8-1947 16- 3-1948 17- 4-1933 11- 2-1951 28- 8-1947 10- 8-1947 13- 7-1947 5-12-1946 11-12-1949 6-10-1945 11- 3-1944 23- 4-1949 31- 1-1948 11- 2-1950 18-12-1944 20-12-1945 2-10-1947 10- 9-1938 1-12-1948 11- 4-1944 3- 2-1943 9- 8-1946 17-10-1945 29- 6-1941 16- 5-1944 12- 7-1949 3- 7-1942 16- 3-1946 8- 5-1946 16- 3-1947 17- 2-1950 21- 2-1943 17- 8-1951 13- 7-1952 21- 7-1944 7- 8-1946 1-11-1948 5- 2-1948 20- 2-1947 14- 1-1949 29- 1-1950
6-1974 6-1974 6-1975 6-1974 1-1974 5-1975 9-1973 9-1974 9-1973 11-1974 6-1975 6-1974 6-1974 9-1974 1-1975 6-1975 3-1975 11-1974 3-1975 1-1974 1-1975 11-1974 11-1974 6-1975 1-1974 9-1974 1-1975 9-1973 1-1974 11-1973 1-1975 9-1973 5-1975 9-1974 6-1973 6-1974 6-1975 6-1974 5-1975 11-1973 3-1975 1-1974 11-1974 9-1974 11-1973 11-1974 11-1973 9-1973 11-1973 11-1973 9-1973 6-1975 5-1975
E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
E E
E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
Richardson, e.c. Rijven, F.A.J.A. Rodermond, E. Roosdorp, W.B.M. Schoonheijm, H.B. Segers, M.T.M. Skacel, c. Snel, R. Spermon, J.A. Spijkerman, J.H.H. Sprengers, H.Ch.M. Spronck, P.J.M. Stoffele, T.P.C. Straaten, L. van Strata, R.C. Tacken, H.T.J. Thurlings, L.F.G. Tim, J. Titulaer, A.T.W. Uiterwijk, C.J.M. Verhoeven, W.F.J. Verscharen, P.A.J.M. Verstraelen, B.J.A. Vinck, A.J. Vonk, F.T.J. Vossen, A.M.J. Vries, H.R.A. de Vrins, A.G.M. Wetzels, J.M.M. Wirtz, G.C. Witteveen, F.J.F.M. Wunnik, H.M.A. van Zandberg, J • Zelissen, J.A.M.
29- 3-1946 12- 6-1948 3- 2-1948 12- 1-1947 25- 3-1946 20-12-1949 26- 4-1947 21- 5-1947 9- 4-1948 18-11-1949 30-11-1947 6- 8-1949 20- 5-1948 14-11-1947 20- 3-1939 5-12-1944 6- 8-1949 8-11-1947 18- 4-1945 11- 2-1951 3- 6-1947 23- 9-1951 17- 7-1950 15- 5-1949 14- 9-1951 3- 8-1951 5-12-1946 10- 4-1948 1-10-1949 1- 5-1950 5- 3-1945 11- 3-1947 10- 8-1948 8-12-1948
. 1-1975 1-1975 5-1972 11-1974 6-1974 6-1974 9-1973 2-1974 11-1973 9-1973 3-1975 11-1973 6-1975 11-1974 5-1975 9-1974 3-1975 11-1973 9-1973 6-1974 5-1975 5-1975 6-1974 9-1974 6-1975 6-1975 1-1975 6-1975 2-1974 1-1975 1-1974 11-1973 1-1975 11-1973
Aalst, M.J.M. van der Akker, H.E.A. van den Alberti, J .M. Beckers, J.G. Beek, B.J. van der Beek, G.G.M. van Beeks, H.P. Bemelmans, J.H.F. Berner, G.G. Besters, J.S.M.M. Beun, P.C. Birgelen, F.M.G. van Bleeker, H.J.A. Bongers, A.J.P. Bouland, H.E.H. Bronswijk, J.P. Bruens, W.M.L.A. Buijs, A.G.M.
22-12-1951 11- 5-1950 14-11-1949 20- 7-1948 18- 6-1949 4- 6-1949 13- 9-1949 9-11-1945 17-10-1949 5- 7-1951 2- 9-1950 10- 4-1951 2-10-1948 19- 3-1950 18- 8-1949 5- 2-1951 6- 2-1945 31- 8-1950
1-1975 1-1974 2-1974 10-1974 10-1974 2-1975 5-1974 5-1974 9-1973 5-1974 6-1974 9-1974 5-1975 2-1974 1-1974 6-1974 1-1974 6-1975
E
E E E
E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E
T T T T T T T T T T T T
T T T T T
T
261
Castelijns, mej. A.M.C.F. Cats, W.J. Daan, H.A. Dahlmans, J.G.J. Dijk, J.M.F. van Dijk, N.O. van Dijken, P. van Dirkx, J.M.H. Dommelen, mej. M.E. van Donders, F.M.J.M. Doornbos, L.J.L.M. Dortmont, G.M. van Dowling, R.L. Driedonks, R.A. Driessen, P.B.J. Drouen, J.J.M. Evers, J.C.C.B. Eversdijk, B.P. Fabrie, R.A.M.J. Florack, P.M. Font Freide, J.J.H.M. Fransen, c.H.C. Fransen, J.T. Geenen, P.V. Gemert, W.J.T. van Giesberts, J.S.H. Galde, L.M.G.T. van Gaarden, J.J.P.M. Graven, P.I.G. Hageman, W.A.M. Hautus, F.L.M. Hawinkels, W.P.H. Heijnen, J.J. Helmond, J. van Henselmans, J. van Heunen, V.H.C. Hinskens, M.T.M. Hoenkamp, J .c .M. Hoeven, W. van der Hollman, P.C.H. Hooydonk, C.J .A. van Huijben, J.H.M.H. Huijbregts, A.W.M. Ignacio, R.P. Jansen, E.H.J.M. Jongen, M.J.M. Kees, F.J.M. Kemps, J.M.A. Kerkhof, F.P.J.M. Kessels, H.J. Kok, A.C.G. de Koken, W.J.
262
11-12-1952 23- 3-1950 23- 7-1949 11- 6-1944 25- 9-1951 20-10-1949 7.- 4-1949 8- 8-1951 5- 8-1951 ~3- 4-1948 8- 3-1950 1- 9-1947 24-11-1948 4- 4-1948 8- 7-1950 24- 2-1951 21- 8-1943 4- 5-1947 11- 8-1946 18- 7-1947 3-10-1950 4- 9-1944 28-12-1948 20- 8-1948 3-10-1950 10- 5-1950 24- 9-1951 19-12-1946 25-10-1949 5-12-1947 14- 5-1950 23- 6-1951 20- 1-1951 24-11-1949 11-10-1945 17- 2-1942 18- 9-1947 4- 4-1950 7-. 3-1948 12- 2-1951 18- 3-1949 30- 3-1950 29- 9-1952 19- 5-1947 4- 5-1950 11- 5-1951 6- 7-1934 6-11-1947 24- 7-1950 1- 6-1950 26- 7-1952 4- 2-1939
6-1975 9-1974 1-1974 1-1974 9-1973 2-1975 5-1974 9-1973 10-1974 5-1974 1-1974 2-1973 1-1974 2-1974 6-1974 9-1974 1-1974 5-1974 9-1973 10-1973 9-1973 2-1974 1-1975 5-1974 5-1974 2-1974 5-1975 5-1974 9-1974 6-1974 5-1975 9-1974 9-1973 6-1974 5-1975 9-1973 6-1974 6-1975 6-1974 10-1974 9-1973 2-1974 2-1975 1-1975 2-1974 9-1974 6-1975 1-1974 9-1973 2-1974 6-1975 1-1974
T T T T T T T T T T T
T T T
T T T T
T T T T
T T T T T T T T T T T
T T T T T T T T T T T T T T T T T T T
Konijnendijk, A.P. 13- 7-1950 15-12-1940 Kremers, J.H. Kroft, H.J.M. 19- 4-1952 14- 2-1949 Laat , C • I. de 26- 3-1946 Lamkin, J.G. Langen, F.H.M.M. 19- 8-1947 Lavrijssen, J.L.W. 11- 9-1948 Leeuw, S.A.J. de 18- 4-1951 Lemmerling, F.E.A.M.B. 30- 4-1950 Lenssen, H.G.M. 11- 6-1947 Leunissen, W.J.J. 26- 9-1951 Limonard, C.B.G. 12- 1-1950 12,... 4-1950 Lohmeijer, J.H.G.M. 21-11-1951 Lotens, J.P. 9- 5-1951 Lotringen, T.J.M. van 3- 5-1951 Luijten, L.J.M. 3- 4-1951 Maanders, E.J. 29- 1-1946 Maas, J.H. 14- 8-1951 Macco, A.A. 28-12-1947 Malen, B.G.M. van der 18- 7-1949 Meeuwsen, W.C. 11- 3-1950 Menheere, P.P.C.A. 25- 4-1951 Merkx, J.W.J. 24- 5-1950 Mestrom, P.L.M. 16-11-1947 Mikkers, F.E.P. 6- 8-1951 Moreau, D.J.J.S.M. 2- 3-1948 Mostert, M.J. 20- 4-1946 Nederveen, E. van 5- 3-1948 Nicolaas, R.S.A. 14- 5-1950 Obbens, J.B.M. 14- 1-1950 Oeffelen, D.A.G. van 1-10-1949 Onck, D. 28-11-1950 Oosterbos, J.P.M. van 6- 1-1948 Otten, J.M.C.M.B. 30-12-1951 Pennings, J.F.M. 2- 3-1946 Peters, L.P.M. 303-1949 Pieterse, M.M.J. 15-12-1949 Pouwelse, J.W. 16- 1-1952 Raas, J.L. 10- 9-1945 Ramaekers, J.W.C. 5- 6-1946 Renaud, J.P.P. 203-1952 Ridder, J.J.J. den van 163-1949 Rijckevorsel, E.J.F.J.M. 13- 9-1948 Rijnart, F.W.A.M. 5- 1-1946 Remmers, P.J. 21- 4-1949 Rooij, N. de 8- 8-1949 Rubbens, J.H.A.M. 3- 4-1947 Rulkens, P.F.M. 23- 3-1951 Rutten, H.J.J. 31- 5-1951 Sampers, T.J.A.M. 3- 9-1947 Scholz, J.R.G.M. 16-10-1948 Schreurs, P.G.M. 15- 9-1951 Schulting, F.L.
6-1974 9-1973 9-1974 9-1974 10-1973 1-1974 1-1974 2-1974 5-1974 9-1973 10-1974 10-1974 9-1973 9-1974 6-1975 10-1974 6-1975 10-1973 1-1975 6-1974 10-1973 6-1974 6-1975 5-1974 10-1974 9-1973 2-1975 2-1974 6-1975 10-1974 1-1975 1-1974 5-1975 9-1973 2-1975 10-1973 5-1975 2-1975 9-1974 6-1975 10-1973 6-1975 2-1975 9-1973 9-1973 2-1974 6-1974 9-1974 6-1975 9-1973 1-1975 6-1972 10-1974
T T T T
T T T
T T T T T T
T T T
·r T T T T
T T T T T T T T T T T T T T T T T T T T
T T T T T T T T T T T T
263
Schuren, J.P. Seghers, A.H.M. Slijpen, L.P.M. Smeets, E.T.J.M. Smit, A.L.C. Snikt C.A.M. Spaninks, J.A.M. Spierings, G.A.C.M. Stiphout, H.J.M.T. van Straten, P.J.M. van der Swagemakers, A.A. Swinnen, H.P.M. Thimister, J.E.M. Trijbels, M.M.F. Trimbos, H.F.A. Ven, A.L.M. van de Visscher, K. Vleugels, L.W.M. Waal, R.E.C. de Wernsen, A. Werter, P.G.A.J. Wetzels, mej. M.L. Wezels, J.N. van Willemsen, A.J. Wilms, J. Wilson, A.R.N. Zeeventer, mej. E.L. Van Zwaga, A.C. Zwart, J.
24- 7-1933 23- 2-1951 31- 1-1951 12- 3-1951 18- 1-1950 21- 7-1950 31-10-1951 20- 7-1951 19- 9-1944 3-11-1948 29- 4-1949 5- 8-1949 3-10-1949 25- 6-1950 31- 8-1949 14-10-1950 22- 9-1946 11- 4-1950 18-12-1948 2- 5-1946 18- 5-1952 10- 8-1952 2- 2-1949 19-10-1946 8-10-1951 6- 7-1951 24- 4-1951 9- 8-1950 25-10-1942
5-1974 9-1974 2-1974 6-1974 5-1974 10-1973 6-1974 6-1974 10-1973 5-1975 5-1974 9-1973 2-1975 9-1973 6-1974 10-1974 1-1975 9-1973 2-1975 10-1973 2-1975 5-1975 1-1974 9-1974 2-1975 9-1973 9-1973 10-1973 10-1973
Albada, mevr. H.M.M. de Boer, van Bakens, W.J.P. Beckers, P.P.A.J. Beekx, J.W.M. Beeren, T.J.W. Beijer, G.A. Bennema, P. Beugels, K.W.J.M. Bijnen, A.H.J.M. Blonk, R.A. Boer, C.F.M. van den Bokhoven, J.M.F. van Bos, C.J. Bos, L. Bouwman, M.J.A. Bovens, M.F.M. Breda, H.F.A.M. van Bredschneijder, M.H.W. Brink, A.C.T. van der Brouwer, J.F.H. Bruggen, R.J.A. van der
29- 8-1947 28.- 3-1952 30- 9-1950 26- 1-1951 13- 1-1947 5- 3-1950 11- 4-1950 20-10-1951 17- 9-1946 6- 3-1945 30- 9-1949 1- 4-1949 15-12-1950 23- 2-1947 4- 8-1949 9- 9-1947 21- 5-1946 7- 6-1946 19- 2-1950 25- 7-1950 26-11-1947
12-1974 6-1975 1-1975 10-1973 10-1974 10-1974 1-1975 1-1975 12-1974 1-1975 10-1973 6-1975 3-1975 3-1975 6-1974 6-1975 6-1975 10-1974 1-1975 2-1974 10-1973
264
T
T T T T T T T T T
T T T T T T T
T
T T T T
T T T T T T T
B B B B B B B B B B B
B B B B B B
B B B B
Buijs, o. Busschers, A.J.B. Castenmiller, F.E. Coenen, J.M.J. Coolen, A.A. Cornelissen, W.T.J. Daelmans, A.G. Donkers, C.C.F.M. Doors, R. Drunen, H.A.J. van Drunen, P.H.H.J. van Eden, A. Egmond, M. Eimeren, M.G.I. van Ekris, J. van Fijten, W.G. Fockema Andreae, G.M. Fuente Saez, V.P. de la Gemert, F.A.C.M. van Geraedts, R.P. Gerritsen, E.C. Gestel, J.J.F. van Gieltjes, F.W. Groenenberg, M. Haar, J.P.G. ter Hagevoort, P.E. Hamers, J.L.T.M. Heesbeen, J.J.W.M. Heijden, F.W.H.P. van der Hoes, P.A.J.M. Hoogstraten, P.W.M.A. van Hopmans, J.P. Houwen, J.T.M. Hulst, J.G.A. van Jansen, C.W.M. Klinkenbijl, W.P.J. Knoups, J.P.L. Koning, H.M. Kuijpers, P.J.M. Kuilen, A. van de Langelaan, J.W.R. Lavrijssen, J.H.M. Leusden, J.G.M. van Lintsen, W.M.H. Matulessy, I.H. Meer, R.J.c. van der Meeuwis, W. Merks, T.F.A. Mertens, B.J.J. Meyer, W.G. Mook, M.C. Nelissen, L.L.M.F. Noij, H.L.J.
28- 6-1950 29- 7-1940 1- 9-1947 30- 9-1949 11- 1-1945 19- 1-1948 25- 5-1947 15-10-1950 7- 1-1951 18- 5-1946 14- 6-1943 1- 5-1949 18-12-1949 21- 2-1951 29.., 9-1943 13-10-1949 13- 6-1949 21- 4-1945 14- 1-1950 31-12-1951 27- 7-1952 23- 4-1950 6- 6-1946 5-12-1948 26- 8-1949 23- 6-1944 25-10-1943 7-11-1948 20- 6-1951 13- 5-1950 8- 8-1951 14- 6-1950 23 ... 8-1949 12- 1-1950 27- 9-1950 18- 9-1948 19-10-1948 14- 5-1950 10- 1-1951 4oo 6-1947 19- 5-1944 14- 5-1951 31- 5-1948 7- 5-1948 6- 7-1949 17- 8-1932 12- 6-1946 29- 5-1945 25- 2-1951 29- 1-1941 2-11-1950 1- 1-1947 27- 3-1951
1-1975 6-1974 10-1974 6-1975 12-1974 3-1975 12-1974 6-1975 6-1975 6-1974 12-1974 6-1974 1-1975 6-1974 1-1975 1-1975 3-1975 12-1974 12-1973 6-1975 3-1975 12-1973 1-1975 2-1974 12-1974 10-1973 6-1974 12-1973 12-1974 12-1973 6-1975 6-1975 3-1975 1-1975 1-1975 1-1975 3-1975 1-1975 10-1974 12-1974 6-1974 10-1973 1-1975 1-1975 2-1974 2-1974 6-1974 10-1974 12-1973 10-1973 12-1974 10-1973 12-1974
B B B B B B B B
B B B B B B B B B B
B B B B B B B B B B B B B B B B B
B B B B B B B B B B B B B B B B B B
265
Oorschot, H.M.O.A. van Overbeek, P.H. van Pentinga, K.K. Peters, D.H.M. Piscaer, V.W. Pragt, G.J. Rohlfs, P.J.M. Roosen, J.E.M. Schelven, H. van Schoot, P.A. van der Schreuder, A.T.H. Schut, F.P. Simonetti, G.F.J. Smeulders, J.A.C. Smit, A. Smit, L.C.Th. Snelders, W.C.G. Staalduinen, L. van Stassen te Velde, mevr. G.L. Staveren, L.C.J. van Taminiau, J.F.M. Teeken, C.J.W. Tol, J.C. Toncman, J. Trum, H.M.G.J. Uijtenhaak, R.H.M. Uitterhoeye, A.J.A. Velter, G.A. Verdenk, N. Visser, D. Vondervoort, J.A. van de Vrancken, W.J. Wagenberg, A.F.G.M. van Walraven, P.C.H. Wegen, T.J. van Widdershoven, G.M.L. Wijtvliet, P.F.M. Wirtz, P.J.A. Wolf, J .A.M.
266
27- 8-1949 7- 3-1950 21- 5-1945 23- 7-1947 8- 2-1945 11- 7-1945 4- 7-1947 6-10-1948 22- 6-1934 27- 3-1943 11- 2-1951 24-10-1949 13- 3-1948 18-11-1950 28- 6-1952 3- 3-1947 8-10-1949 14- 1-1950 31- 1-1944 5- 8-1946 30- 9-1947 12 .. 3-1948 28- 9-1950 7- 1-1950 19- 1-1944 17- 4-1949 12- 1-1951 2-10-1946 29- 4-1946 27- 1-1942 5- 7-1947 1- 8-1949 7- 7-1948 18- 2-1951 25- 2-1943 14-12-1948 18- 7-1947 4- 8-1947 8- 1-1949
3-1975 12-1974 6-1974 6-1975 6-1974 2-1974 6-1975 10-1974 6-1975 6-1975 1-1975 12-1973 12-1973 12.1974 6-1975 1-1975 12-1974 2-1974 12-1974 12-1974 10-1974 6-1974 6-1975 10-1974 3-1975 10-1973 6-1975 3-1975 6-1975 12-1973 12-1974 12-1974 3-1975 1-1975 12-1974 12-1974 6-1974 6-1975 12-1973
B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B
B B
Promoties
Datum 7- Y-1973
11-9-1973
18- 9-1973
21- 9-1973
25- 9-1973
28- 9-1973
2-10-1973
5-10-1973
9-10-1973
16-10-1973
Naam en titel van proefschrift F. Schutte On the beam control of an isochronous cyclotron J.H. Blom Relaxation phenomena in an MHD generator with preionizer
W.H. Rulkens Retention of volatile trace components in drying aqueous carbohydrate solutions J.A. Rijks Characterization of hydrocarbons by gas chromatography. Means of improving accuracy J.W.M.A. Houben Loss mechanisms 1n an MHD 0enerator J.A. Kobussen Some methods of classica! mechanics applied to contonuous systems W.A. Verreek Individualisering in het wetenschappelijk, technisch onderwijs: evaluatie van een experiment in de technische mechanica A.J.C. Bakhuizen A contribution to the development of stepping motors
Promotor(s) dr. 1r. H.L. Ragedoorn dr. N.F. Verster dr. L.H.Th. Rietjens dr. D.Th.J. ter Horst
dr. 1r. H.A.C. Thijssen
dr. 1r. A.I.M Keulemans dr. 1r. R.S. Deelder
dr. L.H.Th. Rietjens dr. ir. H.L. Ragedoorn
dr. L.J.F. Broer dr. B.J. Verhaar
dr. W.A.T. Meuwese en dr.ir. J.D. Janssen
dr.ir. J.G. Niesten en P.J. Lawrenson (Lee~s)
F.J. Andriessen High current discharges in a forced gas flow
dr. D.Th.J. ter Horst
J. Hoogeveen Automatisch ontwerpen van digitale systemen
ir. A. Heetman
269
19-l0-1973
M.P. Koster of cam mechanismus and their consequences on the design
V~brations
23-10-1973
30-10-1973
6-11-1973 16-11-1973
27-11-1973 8-02-1974
26-03-1974
5-04-1974
270
M.J.W. Schouten Einfluss von elastohydrodynamischer Schmierung auf Reibung, Verschleiss unq Lebensdauer ven Getrieben C.H.W. Swüste Nuclear magnetic resonance in some antiferromagnetic hydrated transsitien metal halogenides J1J• Goedbloed Noise in IMPATT-diode
oscillator~
A.H. van der Zwaan leveren en laten leveren; een sociotechnische systeemanalyse in de produktiebeheersing J,A.J. Roufs Dynamic properties of human vision K. Witt Die Berechnung physikalischer und thermodynamischer Kernwerte von Druchflüssigkeiten Sowie die Bestimmung des Gesamtwirkungsgrades an Puropen unter Berücksichtigung der Thermodynamik fÜr die Druckflüssigkeit
C.M. Menken Analysis of geometrically nonlinear bending of beams and plates with mixed-type finite elements
dr.ir.J.D. Janssen ir.W. van der Hoek
dr.ir.W.M.J. Schlösser dr.ing.W. Koenig (Berlijn)
dr.P. van der Leeden dr. R.D. Spenee (USA) dr.H. Groendijk
dr.L.U. de Sitter ir.W.Monhemius dr.J.F. Schouten
dr.W.M.J. Schlösser dr.E. Kuss dr.B. Chaix
dr.ir.J.D. Janssen dr.J.B. Alblas
L.H. Braak Geïndividualiseerde onderwijssystemen. Konstruktie en besturing. dr.ir.J.D. Janssen dr.W.A.T. Meuwese
9-04-1974
F.P.J. Kuijpers Oxidation of thiols by oxygen catalysed by copper (II) ions or vitamin B12· dr.G.C.A. Schuit dr. W. Drenth
3-05-1974
L.C.J. Baghuis On the use of 20NA tracers to study neon gasdischarges
7-05-1974
10-05-1974
14-05-1974
21-05-1974
24-05-1974
28-05-1974
7-06-1974
14-06-1974
H.H.O.O.H. Uhlemann Die Eigenschaften von Drahtgewerbestrukturen als Flüssigkeitverteiler in Dünnschichtverdampfern J.J. de Groot Investigation of the high pressure sodium and mercury/tin iodide are A.E.T. Kuiper Adsorption and decomposition of sar in on ')- a lumina J.J.G.M. van Bokhoven Kinetics of a surface reaction studied by microcalorimetry R. Benach Towards a rational dynamics of plasmas
dr.ir.H.L. Ragedoorn dr.A.A. Kruithof
ir. C.W.J. van Koppen dr. ing.F. Mayinger
dr.A.A. Kruithof dr.J. Uhlenbusch
dr. G.C.A. Schuit dr. A.J.J. Ooms
dr. G.C.A. Schuit ir.A.L. Stuyts
dr.L.H.Th. Rietjens dr.I. Müller
c.
Groeneveld Polymerisatie van etheen over chroomoxidesillicagel katalysatoren R. Rothuis Preparatien and ESR of phosphorus spiro compounds Mevr. D.E. Boas-Vedder Het dynamisch groeiproces, een nieuwe wijze van centrumontwikkeling
dr.G.C.A. Schuit dr .D. Heikens dr.H.M. Buck dr.G.C.A. Schuit
ir.H.M. Goudappel dr. J.G. Lambooy
271
25-06-1974
3-09-1974
6-09-1974
17-09-1974
24-09-1974
27-09-1974
4-10-1974
3-12-1974
13-12-1974
24-01-1975
272
W. Kohsiek Excitation of He+ in a hollow cathode are discharge A.T. Vink Optical properties of donoracceptor pairs and bound excitons in GaP P.P.M.M. Wittgen Hydrogenering van olefinen over chroomoxidesilicagel katalysatoren Mevr. M.L. van Vonderen- van Staveren Protesteren in actiegroepen H.W.G. Heynen Kinetics of the dehydrogenation of ethylbenzene over uranium oxide containing catalysts Th.M.M. Verheggen -l Series solutions of ü)ftt""O based on the WKB approximations
+M-'
M.W.J. Wolfs The selective oxidation of olefins over multicomponent molybdate catalysts M.H.J. van Rijswiek Design of a computer program for off-line processing of a gaschromatographic data A.C.J. de Leeuw Systeemleer en organisatiekunde
A. Baan Computers in quantitative gas chromatography. An assessment of processing technique accuracy
dr.A.A. Kruithof dr.H.W. Drawin
dr.F. van der Maesen dr.F.N. Hooge
dr.G.C.A. Schuit dr.L.L. van Reijen dr.W.A.T. Meuwese dr,P.J. Hettema
drs. H.S. van der Baan dr. G.C.A. Schuit
dr. L.J.F. Broer dr. F.W. Sluijter
dr.ir.J.H.C. van Hooff dr. G.C.A. Schuit
dr.ir.A.I.M. Keulemans dr.ir. R.S. Deelder dr.H. Feitsma dr.A.F.G. Hanken
dr.ir.A.I.M. Keulemans drs. J.H. van den Hende
28-01-1975
31-01-1975
4-02-1975
7-02-1975
18-02-1975
21-02-1975
25-02-1975
28-02-1975
8-04-1975
11-04-1975
P. van Pelt Proton acid catalysed hydride transfer from alkanes to methylated benzyl·cations V.H.J. de Beer Some structural aspects of the Co0-Mo0 -~AL203 hydroesulfuri3 zation catalyst M.H. de Wit Approximate solutions to boundary layer problems in linear kinetic theory D.W. Vaags over het leren oplossen van technische problemen B. van der Veen Een operationele analyse van enige wachtmodellen W.P.Th.M. van Eeghem Isobaric analoque resonances in yttrium and iodine H.M.J.M. van Ass Internal friction behaviour of mixed alkali glasses L.P.A.S. van Noorden Temporal coherence in the perception of tone sequences H.F.J.J. van Tongeren Positive column of cesium- and sodium-noble gas discharges W.L. Konijnendijk The structure of borosilicate glasses
dr.H.M. Buck dr.G.C.A. Schuit
dr. G.C.A. Schuit dr. C.H. Amberg
dr.ir. P.P.J.M. Schram dr. D.A. de Vries
dr.W.A.T. Meuwese dr.ir. J.D. Janssen
ir.W. Monhemius dr.J, Wessels
dr.O.J. Poppema dr.B.J. Verhaar
dr.J.M. Stevels dr. D.E. Day
dr. J.F. Schouten dr.C.A.A.J. Greebe
dr.ir. H.L. Ragedoorn dr. A.A. Kruithof
dr.J.M. Stevels dr.G.C.A. Schuit
273
15-04-1975
22-04-1975
29-04-1975
9-05-1975
13-05-1975
20-05-1975
30-05-1975
03-06-1975
20-06-1975
27-06-1975
274
C.J.M. Houtepen Dehydratatie van enkele calciumaluminaathydraten C.A.M. Siskens Het grensvlak van calciumsilicaten en calciumaluminosilicaten in alkalisch milieu
dr. H.N. Stein dr. J.M. Stevels
dr. J.M. Stevels dr. H.N. Stein
J. Wijngaard Stationary Markovian decision problems Discrete time, general state space dr.J. Wessels dr. F.H. Simons A. Prakash Digital techniques of roughness measurement applied to surfaces represent~ng some manufacturing processes drs. J. Koning dr. P.C. Veenstra C.G.M. van Kessel Shock compression of plane targets by laser ablation A.A.F. van de Ven Interaction of electromagnetic and elastic fields in solids H.C. de Graaff Electrical behaviour of lightly doped collectors in bipolar transistors B.F .M. Kuster The dehydration of D-fructose P.J.A.M. Kerkhof A quantitative study of the effect of process variables on the retentien of volatile trace components in drying E.H.L.J. Dekker Fasenevenwicht en precipitatie in het systeem Mn304-AL203•
dr.L.H.Th. Rietjens dr. K.L. Kompa
dr.J.B. Alblas dr. L.J.F. Broer
dr.F.M. Klaassen dr.F. van der Maesen drs. H.S. van de Baan dr.ir.H.G.J. de Wilt
dr.ir.H.A.C. Thijssen dr.ir.S. Bruin
dr. G.O. Rieck dr.F.C.M. Driessens
1-07-1975
L.S. de Jong Numerical aspects of realization algorithms in linear systems theory
dr.G.W. Veltkamp dr.ir. M.L.J. Hautus
275
Samenstelling: bureau
276
~er~
en Voorlichting T.H. Eindhoven
