juni 2015 | # 92
4 | interview Martijn aslander
6 | Interview Emile Jutten
8 | Interview Emile Broersma
De samenleving is volop in beweging en de maatschappij verandert. Martijn Aslander wil jou in beweging brengen!
In aanloop naar het jaarcongres is Emile geïnterviewd over zijn kijk op de maatschappelijke functie van het openbaar vervoer en dat -soms wat negatieve- beeld.
Emile Broersma vertelt over het belang van samenwerken, de veranderingen in de maatschappij en een geforceerd kantelpunt qua denken.
12 | samen voor een beter wij!
14 | blije reizigersprijs 2015
16 | stagebegeleider van het jaar
Verschillende initiatieven proberen ons meer betrokken te krijgen bij de samenleving. Eén daarvan is MaatschapWij. “IK wordt WIJ”, zoals zij zeggen.
Met de uitreiking van de BRP wil Railforum meer aandacht geven aan gerealiseerde verbeteringen in de deur-tot-deurketen. In 2015 hanteren wij een nieuwe aanpak.
Stagiairs van Pilz en Goudappel Coffeng vertellen samen met hun begeleider hoe zij hun stageperiode hebben ervaren.
R A I L F O R U M | 0 3 0 - 3 0 3 5 4 7 0 | I N F O @ R A I L F O R U M . N L | W W W. R A I L F O R U M . N L
Zien, bewogen raken èn in beweging komen Corina de Jongh Eén van de vele leuke kanten van mijn werk voor Railforum is dat ik dagelijks inspirerende mensen ontmoet. Mensen die iets in de samenleving zien en daardoor geraakt worden. Dit kunnen positieve dingen zijn waardoor je spontaan gaat meedoen, maar ook negatieve dingen waardoor je handen gaan jeuken om dit te veranderen. Ik vind het mooi dat er mensen zijn die ‘dromerig’ naar de wereld om zich heen kijken en in actie komen om daarin het verschil te maken. Geld, macht, carrière en bezit zijn voor hen ondergeschikt aan het gevoel de wereld waarin we leven een stukje beter te maken. Iets waar we eigenlijk allemaal het liefst ’s ochtends ons bed voor uit komen, toch?
corina de jongh
Maar naast deze dromers raak ik ook gefascineerd door de denkers die nieuwe, slimme oplossingen bedenken voor duurzame mobiliteit. Doordat we, ook in Railforumverband, steeds meer data, kennis en ervaringen met elkaar delen zijn er oneindig veel nieuwe mogelijkheden. Met het project Boeien & Binden
“naast deze dromers raak ik ook gefascineerd door de denkers” Colofon Het relatieblad van Railforum verschijnt in een oplage van 2500 exemplaren. eindRedactie | Bregje Teppema Vormgeving | Anique haaring, Bregje Teppema Adres | Moreelsepark 65 postbus 1409, 3500 BK Utrecht EMAIL |
[email protected] Druk | Multicopy utrecht Railforum bestaat sinds 1992 en is het onafhankelijke kennisnetwerk van ruim 100 bedrijven en organisaties die actief zijn in de brede railsector. Centraal in de vereniging staat het uitwisselen van kennis en ervaringen, om zo het maatschappelijk en economisch rendement van spoorvervoer te vergroten. Accent ligt op het versnellen van (proces) innovaties. Railforum biedt daarbij haar diensten aan en zorgt voor afstemming met andere sectoren, de politiek en wetenschap.
proberen we zoveel mogelijk talenten te werven en te behouden. Dit vraagt om een nieuwe, dienende leiderschapsstijl, waar meer eigen ruimte is voor de professional. Gezamenlijke doelen vanuit een duidelijke ambitie zijn daarvoor wel een voorwaarde. Vanuit Railforum proberen we deze met elkaar te benoemen. Concrete doelen vanuit een motiverende ambitie maken eigenaarschap, aanspreken en samenwerken eenvoudiger dan wanneer het managen vanuit onzekerheid, angst en wantrouwen gebeurt. Voor de doeners die ik spreek, is het een verademing als ze vanuit hun eigen professionaliteit, optimaal kunnen presteren. Je eigen talenten volop kunnen benutten levert niet alleen een hoge personeelstevredenheid, maar ook een hoge klanttevredenheid op. En dan gaat, zoals iemand dat verwoordde; een organisatie vliegen en worden de prestaties van GOED naar GROOTS’. Groots denken is iets van durvers. Vaak herken ik deze aan hun zelfvertrouwen, maar ze bereiken het meest als ze ook vertrouwen kunnen schenken aan anderen. Echte teamcoaches. Helaas proef ik in de huidige samenleving soms de onderlinge competitie met als slogan: ‘the winner takes it all!’. Uitgelegd als: wanneer je slimmer, sterker en sneller bent dan de rest je macht, marktaandeel en kapitaal kunt winnen. Desnoods ten koste van anderen. Voortbordurend op de verkeerde vertaling van ‘survival of the fittest’ met ‘de sterkste overleeft’. Ondertussen weten we dat de natuur wel wat slimmer is dan dat! En dat we ‘fittest’ beter kunnen vertalen met ‘de best aangepaste’. Met alle nieuwe ontwikkelingen die we in de samenleving zien, verandert ook de vraag naar mobiliteit en gaat deze markt volledig op zijn kop. Met veel nieuwe mogelijkheden. Onze leden proberen daar zo goed mogelijk op in te spelen, met hun plannen voor de toekomst, maar vooral met het beter presteren bij de dagelijkse dienstverlening aan reizigers en verladers. En daarbij gun ik jullie allemaal wat iemand zei: “Die kick, dat het vandaag nog beter ging dan gisteren, daar ga je morgen toch ook weer voor!”
2
RAILFORUM juni 2015 | # 92
Nieuw Bestuurslid | Vivienne Klaasen-acda Railforum heeft er sinds 21 april een nieuw bestuurslid bij. Viviënne Klaasen-Acda volgt, vanuit de spooraannemers, Sebald van Royen op. Viviënne is commercieel directeur van BAM Infra Connect (BAM Infra Energie & Water, BAM Infra Telecom en BAM Infra Rail). Wat beweegt haar om een bestuursfunctie te bekleden bij Railforum, wat zijn haar dromen en hoe ziet zij jongeren in de sector? Een interview met het kersverse bestuurslid. Ontwikkelingen Het is nog te vroeg om te beoordelen welke ontwikkelingen er zijn binnen Railforum. Wel lijkt mij de openheid naar elkaar een randvoorwaarde om belangrijke ontwikkelingen te volgen. De bijdrage die geleverd kan worden in de discussie rondom ontwikkelingen in de OV-sector vanuit Railforum en het maximaal benutten van elkaars kennis en kunde om tot betere oplossingen te komen.
Andere functie Dit zou wellicht een interessante functie aan de zijde van de opdrachtgever zijn als ik moest kiezen. Ideale OV-toekomst Betaalbaar, veilig, maximaal toegankelijk en beschikbaar vervoer voor zowel goederen als personen. Persoonlijke ambitie Het jaar is voor mij geslaagd als iedereen in mijn team gezond de zakelijke doelstellingen haalt en daarbij ook veel plezier heeft gehad. Ik geniet van een betrokken team. In dat kader
100% tevreden klanten Dit kunnen we bereiken door de belangrijkste behoeften van onze klanten te leren kennen. Hierin moeten we zeker ook de obstakels benoemen en gezamenlijk naar haalbare oplossingen zoeken om deze obstakels weg te nemen. Zo maken we de klant 100% tevreden. Jonge Veranderaars Het is essentieel dat jongeren hun wensen, behoeften en visie delen op de huidige ontwikkelingen binnen onze sector. Ik hoop dat zij frisse invalshoeken kiezen en zich niet gehinderd voelen om met afwijkende meningen te komen. Maar dat ze komen niet per definitie met iets vernieuwends. Vernieuwingen Voordat ik hier een uitspraak over doe, ga ik eerst maar eens goed luisteren wat er allemaal al speelt in de sector. Bijdrage Railforum Ik zie graag een open en brede dialoog op basis van volledige gelijkwaardigheid. Het maakt niet uit of je een groot/midden/ klein bedrijf of opdrachtgever, overheid of marktpartij bent. Het gesprek moet op gang komen tussen onervaren en ervaren partijen en personen. Verder heb ik een erg brede belangstelling, en bekijk ik nog bij welke thema’s ik echt aanhaak. Mijn wens hierin is dat we meer op waarde gaan sturen dan op kosten. Zo benut je elkaars meerwaarde.
RAILFORUM juni | # 92
Vivienne klaasen-acda
Vertrek Sebald van royen Uiteraard met dank aan Sebald van Royen, die na 9 jaar trouwe dienst voor een goede opvolging zorgde. Als bestuurslid benadrukte Sebald altijd het belang van goede samenwerking in de verticale (productie) keten en zocht hij naar manieren om innovaties te versnellen. Met het project ‘Verbeteren Onderhoud Spoor’ bood Railforum een veilig platform voor overleg tussen ProRail en de diverse marktpartijen. Duurzame innovaties zoals de stofarme lostrein kwamen er alleen maar doordat partijen kozen voor samenwerking. Bij zijn vertrek uit het bestuur droeg Sebald in april de rol van secretaris/penningmeester over aan Léon Linders.
3
interview | Martijn Aslander
interview | Martijn aslander De samenleving is volop in beweging. De maatschappij
Ik ontdek dat de meeste mensen die bij grote organisaties
verandert en structuren veranderen in flexibeler vormen,
werken de computer als een typemachine gebruiken en
die sneller inspelen op behoeften van dit moment. De
niet als een computer. Ik ontdek dat mensen allemaal
kenniseconomie waar we in leven vraagt om kennis
denken in schaarste, geld en beperkingen en niet in kansen,
delen, efficiëntie, open netwerken, vertrouwen, interactie
mogelijkheden, overvloed en resources.”
en verbondenheid. De meeste organisaties zijn echter nog gebaseerd op oude structuren: hiërarchie, controle,
Organisatiestructuur
angst en wantrouwen. We leven in een tijd waar buiten
Een organisatiestructuur zoals wij deze nu kennen gaat
organisaties inmiddels meer kan worden bereikt dan binnen
veranderen. Maar wat komt hier dan voor in de plaats?
organisaties; sneller, efficiënter, met minder geld en minder
Bestaat er dan nog wel een structuur?
bureaucratie.
Martijn: “Er zou een logische structuur moeten zijn die zich permanent ontwikkelt langs de lijnen van daar waar
Iemand die hier over nadenkt is Martijn Aslander. Waar is hij
de behoeftes liggen. Dus niet langs de ‘normale’ manier.
zoal mee bezig? Martijn: “Ik ben de hele dag aan het klooien,
De organisaties die we nu hebben zijn overblijfselen van
spelen en ontdekken binnen het domein van de netwerk- en
paradigma’s uit het industriële tijdperk. We doen allemaal
informatiesamenleving. Ik heb een diepe fascinatie voor
werk met ons hoofd, wat iets heel anders is dan werken
organisatiemechanismes, dus hoe krijg je dingen gedaan?
met je handen. Kijk alleen al naar hoe je beloond wordt.
Daar denk ik over na, daar ben ik mee aan het spelen en
Waarschijnlijk krijg je geld voor de hoeveelheid uren die
daar probeer ik dingen in uit.“
je aan iets besteed. Dit terwijl je soms in vijf minuten een briljant idee hebt en daarna drie uur een beetje onzin zit te
Martijn ontdekt tijdens zijn zoektocht allerlei dingen:
doen. Je bent allemaal tijd aan het ruilen voor geld en dat
“Ik ontdek dat we miljarden uitgeven aan onzin en dat het
is in een kenniseconomie eigenlijk heel raar. Je moet dus
echt anders moet. Ik ontdek dat de meeste organisaties
vanuit hele andere paradigma’s kijken naar hoe je dingen
überhaupt geen bestaansrecht hebben over 10 jaar en dat
gedaan krijgt. Dit verandert elke dag, dus je komt in een
bij heel veel bedrijven en organisaties er heel veel slimme
soort setting terecht waarin je gaat spelen met die netwerk-
mensen werken, maar dat de organisatie dom is.
en informatiesamenleving.
4
RAILFORUM juni 2015 | # 92
interview | Martijn Aslander
Elke dag vogel je dingen dan opnieuw uit: Oh, nu werkt dit
Behoeftes
handiger, dan gaan we het nu zo doen.”
Hoe speel je in op een samenleving die iedere dag andere behoeftes heeft?
Leiderschap
Martijn: “Denk eens aan sociale innovaties, wat zou er
En wat heb je dan verder nog nodig om een organisatie
gebeuren als iedereen gratis met de trein kon? Dat is
functioneel te krijgen?
innovatie uit een compleet andere hoek. Wat doet dat met een
Martijn: “Goed leiderschap. Leiderschap dat vertrouwen
land? Wat doet dat met de logistiek? Wat als we in een deel
geeft en fouten niet afstraft, maar dat beloont en dit ook
van de treinen pakketjes gaan vervoeren en we laten mensen
zichtbaar maakt. Dingen zoals meer vrije tijd, ruimte om
vrijwillig die pakketjes weer meenemen naar de volgende plek
te klooien, geen vergaderingen, geen beleidsnotities, geen
waar ze naar toe gaan?”
strategische stukken. Zo creëer je een rustiger, opener sfeer, waar mensen elkaar met veel plezier voorzien van
“Je kunt op vele manieren kijken naar het vraagstuk. Kijk er
kennis en waar je veel vertrouwen krijgt.”
eens naar buiten de sector, of buiten je bedrijf, of buiten de organisatie. De beste oplossingen in een vakgebied komen
“Daarnaast is er al veel kennis beschikbaar, alleen wordt er
altijd uit een ander vakgebied. Ik weet niet beter dan dat altijd
niet bij de juiste mensen naar gevraagd. Ik verbaas me er
alles kan. En de praktijk is tot nu toe dat het ook zo is. Dus ik
elke keer over dat wij kennis hebben die gewoon op straat
doe niet aan problemen, ik los het gewoon op.”
ligt. Dit zie je bij allerlei meetups (Permanent Beta, zie www.permanentbeta.nl) die we houden liggen. Die kun je zo
De OV-sector in beweging krijgen met de huidige structuur
krijgen, als je er maar om vraagt. De meeste organisaties
kan dus eigenlijk niet volgens jou? “Nee, dit lukt nooit. Je
en bedrijven vragen überhaupt nooit om hulp maar denken
moet altijd de structuur hacken. Je kunt altijd veel meer dan
dat je alles zelf moet doen of inhuren. En dat is zonde van je
je denkt, alleen moet je het systeem even negeren. Dan werkt
geld.”
het pas. De problemen kunnen niet opgelost worden als je niet uit de huidige structuur stapt.”
Beweging Hoe krijg je iets of iemand in beweging? Volgens Martijn
Maatschappelijke functie
gaat dit tegenwoordig anders dan vroeger: “Door slim
Wat is volgens jou de maatschappelijke functie van het OV?
gebruik te maken van technologie, events, inspiratie en
Martijn: “Dit is eigenlijk hetzelfde als je vraagt: wat is
mensen die wel energie hebben. Je hoeft maar een klein
elektriciteit? Ik vind eigenlijk dat het vervoer nog meer moet
clubje van deze mensen bij elkaar te zetten en dan voel je
en het moet gratis. We moeten naar zelfrijdende auto’s en
dat al.” En hoe krijg je mensen in beweging? “Mijn ervaring
gratis OV. Het hele idee dat je er geld mee moet verdienen is
is dat als je leuke mensen bij elkaar zet, ze leuke dingen
onzin. OV is essentiële infrastructuur voor een land. Het zou
gaan doen. De mensen die niet willen krijg je ook niet in
niet iets moeten zijn waar je winst op kunt maken. Dan pas is
beweging. Deze mensen horen vanzelf dat ze iets gemist
het in ieders belang en dan kan ook iedereen helpen. Nu kan
hebben. Zij moeten dan hun houding gaan veranderen om
niemand helpen en gaan we al die kennis halen bij bedrijven
er bij te kunnen komen en mee te doen. Dus dan verander
terwijl je al die kennis gratis kunt krijgen. Ze moeten snappen
je de houding door iets heel leuks te doen. Je krijgt hierna
dat ze maatschappelijk belang dienen en vanuit dat belang
allemaal mensen die denken: Shit, waarom was ik daar
handelen, en niet vanuit eigen belang. We geven miljarden uit
niet bij? Goh geen idee, had je dat leuk gevonden dan? Oh,
aan onzin. Die hele sector mag van mij voor 70% gesaneerd
ja dat wisten we niet, kom er lekker bij. Op deze manier
worden en dat wil ik ook best op een podium vertellen.”
kun je bouwen, maar ik geloof niet in cultuurtrajecten en verandertrajecten. Mensen willen helemaal niet
Nieuwsgierig hoe Martijn jou in beweging krijgt?
veranderen.”
Kom 1 oktober naar ons jaarcongres in Amsterdam!
Kortom, je moet wel de goede mensen bij elkaar hebben anders kom je er niet.
RAILFORUM juni | # 92
5
interview | Emile Jutten
Interview | Emile Jutten Emile is momenteel plaatsvervangend hoofd van de
Samenwerking is volgens Emile het kernthema van de
afdeling Strategie, Concessie en Ontwikkeling bij de Directie
komende tijd. Emile: “Dat ligt zo voor de hand, want een
Communicatie & Strategie van NS. Emile:“Een mooie alles-
deur-tot-deur-reis kan niemand alleen maken. Wij als NS
verklarende functie en afdelingstitel!”, met een knipoog
ook niet. Overigens, iedereen staat te klappen als je zegt: ‘Ik
naar de vele onnavolgbare benamingen in de spoor- en OV
wil de deur-tot-deur-reis verbeteren’. Als je vervolgens naar
sector. “Ik werk vooral aan strategische dossiers op het
de deelbelangen kijkt wordt het toch ineens lastig. Iedereen
grensvlak tussen NS, ProRail en Ministerie van IenM, zoals
heeft net even een ander idee over de invulling. Iedereen
‘de Lange Termijn Spooragenda’, ‘Netwerk Nederland’ en
heeft zijn eigen idee. Vaak gedreven door inhoud, kennis en
ook Railforums ‘Moreelse Tafel’. Aan vraagstukken als: Wat
jarenlange ervaring. En vaak ook allemaal (een stukje van)
is de mobiliteitsbehoefte in 2040? Wat zijn de ontwikkelingen
de waarheid.”
in de maatschappij? Hoe ziet het trein- en OV-product er dán uit? Hoe moeten wij daar als NS op in spelen en wat is dán
Maatschappelijke functie
onze (maatschappelijke) rol? Wat betekent dat voor de korte
Maar welke maatschappelijke invulling geeft NS aan
en middellange termijn? En dat allemaal vanuit de gedachte
de dienst die zij levert? Emile: “Het aanbieden van een
dat we sámen met andere partijen een zo goed mogelijk OV-
mobiliteitsmogelijkheid. Dus mensen brengen van ‘waar
product en –systeem voor de toekomst moeten neerzetten.”
ze zijn’ naar ‘waar ze willen zijn’. En het versterken van de economische kracht van Nederland. Het goed verbinden
Gezamenlijk toekomstbeeld
ín de Randstad, en ook het verbinden van de Randstad met
Emile is van mening dat de OV-sector (nog) geen
gebieden in de landsdelen. Onze taak, zorgen dat iedereen
gezamenlijk toekomstbeeld heeft.
die van het OV afhankelijk is of voor het OV wil kiezen, ook
Emile: “Iedereen in de OV-sector heeft zijn eigen plan.” De
gemakkelijk, snel en simpel kan komen naar waar die moet
autosector is volgens hem beter georganiseerd. “Zij zijn
zijn. We hebben een commerciële én sociale functie als OV-
goed georganiseerd met ANWB/Bovag/RAI. Die behartigen
sector. Op dit soort brede invullingen van maatschappelijk
de belangen. Het is mijn droom om in de komende twee jaar
belang zal je iedereen snel aan tafel krijgen. Alleen de
als OV-sector een gezamenlijk beeld te ontwikkelen hoe we
vraag blijft: Hoe doe je dit? Dat is heel lastig en vereist een
samen het beste OV-product en –systeem voor de toekomst
goede analyse. Bovendien vergt het een goede afweging
kunnen creëren. Een beeld dat de maatschappij verrast en
en, naar mijn mening, ook een bepaalde keuzeregie vanuit
waar het nieuwe kabinet over twee jaar een rollende start
de overheid. Bij Economische Zaken leerde ik van minister
mee kan maken.”
Brinkhorst: Bij een sterke markt hoort een goede overheid.”
6
RAILFORUM juni 2015 | # 92
interview | Emile Jutten
“Ik deel dat. Als bedrijven of sector kun je veel afwegingen
doen. Het logistieke proces zit soms zo intelligent in elkaar
maken. Welke balans het beste is voor het ‘maatschappelijk
dat er vaak de grap wordt gemaakt: jammer dat er mensen
belang’, daar kunnen wij als individuele partij sterk bij
instappen, die verstoren dat proces. Maar je moet juist naar
helpen. De overheid (en de politiek) is er vervolgens voor
de mensen kijken!”
het geheel: het systeem, de kaders en de maatschappelijke keuzes. Overigens, niet voor de verdere invulling of nitty-
Eigen rol
gritty sturing.”
Welke rol zie je voor jezelf weggelegd binnen de maatschappij en jouw functie? Emile: “Je maakt onderdeel
Reputatie
uit van een bedrijf dus je gaat daar inherent in mee. Ik wil
Wij vroegen Emile hoe er vanuit de maatschappij naar
vooral de samenwerking stimuleren, want alleen dan kun
het OV gekeken wordt en hoe het -soms negatieve- beeld
je echt een goed product neerzetten. Hoe kan dit slimmer,
ontstaat. Emile: “Iedereen in Nederland heeft verstand van
efficiënter en vooral simpeler? Waar werken we gezamenlijk
twee dingen: van voetbal en van treinen rijden. Iedereen
naar toe en wat is onze stip op de horizon? Is er draagvlak,
heeft op zolder wel een trein gehad of kent iemand die dit
zijn ‘de anderen’ ook betrokken en hebben we de totale
heeft. Men denkt dan snel: ‘als ik het hier zelf kan, dan kan
omgeving meegenomen in wat we doen? Soms is het lastig
het toch niet moeilijk zijn.’ Bovendien is er bij het spoor,
om met iedereen rond de tafel te zitten. Dan heb je meteen
anders dan bij de weg, één of een aantal instanties waar je
een tafel met 50 mensen. Maar het moet wel. De vraag is
je tegen kan richten. In de regel NS of ProRail. Wij leveren
dan hoe je hier snelheid in krijgt. Dat vind ik een extreme
een service waarbij mensen ervan uitgaan dat het werkt. En
uitdaging. Overigens vind ik dat we een unieke sector zijn,
dat mogen ze ook van ons verwachten. Als het rijdt, dan is
maar niet uniek in de dingen waar wij voor staan. Er zijn
het oké. Je moet mensen extreem verrassen wil je er een
vast altijd mensen in andere sectoren die zoiets ook gedaan
8 of een 9 voor krijgen. En als hij het niet doet? Dan zijn ze
hebben of iets soortgelijks doen: een voor de maatschappij
boos. En hebben ze gewoon gelijk.”
relevant gezamenlijk toekomstbeeld schetsen. Daar moeten we naar op zoek, om van hen te leren!”
ontwikkelingen Emile ziet het OV als een sector van grote, maar langzame veranderingen. Emile: “Wat ik zie is dat samenwerking steeds meer op de voorgrond komt. Het hele spel rondom concessie, aanbestedingen, et cetera is wel een beetje klaar. Iedereen weet welke concessies er vergeven zijn, dus weet ongeveer waar hij/zij aan toe is. Dat geeft rust en mogelijkheid om weer verder te kijken.” Emile is ervan overtuigd dat de railsector gaat veranderen, maar de vraag is: wanneer? Emile: “Ik denk dat externe factoren dat gaan aanjagen, vooral de innovatie in de autoindustrie en de technologische ontwikkeling. Je moet als sector hier in mee, maar de flexibiliteit van het OV-systeem is vrij beperkt. Dat maakt ons kwetsbaar in een snel veranderende wereld.”
emile jutten - NS
“Daarnaast is het een enorm op inhoud gedreven sector. Van oudsher is het een sector van kolen en stukjes staal van A naar B rijden en dat zo technisch intellectueel mogelijk
RAILFORUM juni | # 92
7
interview | Emile Broersma
Interview | Emile Broersma Emile Broersma is sinds november 2014 werkzaam als
goed doen, omdat we ons bewust zijn van de essentie van
adjunct directeur Operations bij vervoerder Syntus en is
mobiliteit in een ontwikkelde samenleving.”
onder meer verantwoordelijk voor het Railbedrijf, Kwaliteit, Sociale Veiligheid en de Verkeersleiding.
Helaas is het OV nog niet zo ingericht dat het voor iedereen bij het leven hoort. Hoe los je dit op? Emile: “Je moet je
Je hebt voordat je bij Syntus kwam ervaring bij andere
permanent focussen op de vraag; welke mobiliteitsbehoefte
bedrijven opgedaan. Hoe kom je bij Syntus terecht? Emile:
heeft een bepaalde doelgroep nu- en straks? Hoe krijg ik
“Na een loopbaan bij politie en justitie wilde ik na een studie
deze aan boord? We moeten ons gezamenlijk inspannen om
bedrijfskunde iets anders en kwam bij het Rijksmuseum
dit permanent te monitoren. Samenwerking is essentieel
terecht. In die tijd heb ik een project gedaan met het GVB
om te overleven. Als niemand meer met elkaar samenwerkt
in Amsterdam, toen is mijn interesse voor het OV ontstaan.
sterven we uit.”
Enige tijd later kwam de kans bij Syntus. Ik zat toen ruim zes jaar op mijn plek en dat is wat mij betreft de maximale
Samenwerking
houdbaarheid van iemand binnen eenzelfde functie, dus tijd
Maar waarom wordt er niet altijd even goed genoeg
voor iets nieuws.”
samengewerkt? Emile: “Als concurrenten moeten we ook samenwerken,
Maatschappelijke functie
omdat een reiziger geen keus heeft met wie hij reist per
Je werkt nog maar kort in deze sector. Hoe zie jij de
bus- of trein. Een open en eerlijke markt levert de reiziger
maatschappelijke functie van het OV?
veel hogere kwaliteit, ongeacht met wie gereisd wordt. Het
Emile: “Pas toen ik bij Syntus kwam realiseerde ik me hoe
is terecht dat de Provincies zich bemoeien met regionale
belangrijk OV op sociaal-maatschappelijk gebied is. Het
spoorlijnen, want daardoor is de kwaliteit gestegen en het
is essentieel voor het functioneren van een maatschappij.
aantal reizigers toegenomen sinds de regionale vervoerders
Er zijn heel veel mensen zonder rijbewijs, mensen zonder
daarop acteren. De expertise- en samenstelling van de
auto, studenten, toeristen, et cetera. Als er geen openbaar
huidige beoordelingsteams is helaas niet altijd op orde.
vervoer zou zijn, dan zouden veel intermenselijke contacten
De Centrale Overheid zou bij de aanbestedingen moeten
en acties er niet meer zijn of moeilijker worden. Wat mij
ondersteunen en mee-beoordelen, zodat objectiviteit en een
betreft is sociaal functioneren een levensbehoefte. Bij
eerlijk speelveld beter zijn geborgd dan nu het geval is. Dat
Syntus willen we maatschappelijk iets betekenen voor alle
zou het aantal juridische procedures terugbrengen.”
doelgroepen. Wij willen iets dat gewoon moet zijn ongewoon
8
RAILFORUM juni 2015 | # 92
interview | Emile Broersma
Veranderingen
hetzelfde uit als nu en is nog steeds enorm inflexibel. De
Welke veranderingen zie jij in de maatschappij?
spoorbranche is zichzelf aan het verstikken door de interne
Emile: “Steeds meer mensen gaan zich afvragen waarom
gerichtheid. Het opzettelijk complex houden van een railnet
tussen ‘s morgens 10.00 uur en ‘s middags 16.00 uur van die
om maar te zorgen dat het blijft zoals het is, dat moeten
12 meter lange bussen door het dorp rijden, waar niemand
we doorbreken. Nieuw denken betekent dat je wél moet
in zit. Wat kost dit wel niet? Maar het gebeurt nog steeds
assimileren met je omgeving. Anders kom je nooit tot de
en het besef bij de burger dat dit eigenlijk niet kan gaat
inspiratie en urgentie om nieuwe dingen te verzinnen. Zij-
verder toenemen. Je ziet deze bewustwording ontstaan in
instromers met andere (maatschappelijke) inzichten zullen
een maatschappij die keuzes moet maken. Wat moet je doen
de lange termijn agenda’s moeten doorbreken! Een schone
om jonge mensen in jouw mobiliteitsproduct te krijgen en
taak voor de Jonge Veranderaars lijkt me!”
de rest te behouden? We moeten het trouwens hebben over mobiliteit, niet alleen over OV. We staan voor een geforceerd
Doorbreken
kantelpunt qua denken, door zowel reizigers, vervoerder en
En hoe ga jij dat doorbreken?
opdrachtgever.”
Emile: “Nou, misschien door een prikkelend interview? De doelgroep is gebaat bij een veilig, flexibel, betaalbaar en
Kantelpunt
comfortabel deur-tot-deur product. De politiek bouwt op dit
Hoe ziet dit kantelpunt er dan uit?
moment veel te veel hindernissen in om dit te realiseren.
Emile: “Toen ik 18 jaar was wilde ik zo snel mogelijk mijn
Protectionisme op het spoor leidt dagelijks letterlijk tot
rijbewijs hebben, want een auto betekende vrijheid om
stilstand en daar heeft de samenleving teveel last van,
te socialiseren, om te delen wat je beleefde. Dat is bij
terwijl iedere insider weet dat het niet nodig is dat een
de huidige generatie niet meer aan de orde. Alles wat
storing in Groningen de boel in Hengelo in de soep laat
ze beleven communiceren jongeren tegenwoordig bijna
lopen of dat het etmalen duurt voor een dienstregeling
allemaal via apps of chats. Voor alle andere reisbewegingen
weer loopt! Wanneer staat er een onafhankelijke lobby
wil de jonge reiziger via zijn smartphone direct een
op namens deze samenleving die politiek Den Haag gaat
oplossing vinden in het hier en nu. Een eigen auto is
vertellen dat het 5 voor 12 is? Mijn perceptie is dat er over
voor veel jongeren niet meer opportuun, ik moest mijn
een aantal jaren geen enkele vliegtransfer meer nodig zou
oudste zoon aansporen om zijn rijbewijs te gaan halen.
moeten zijn vanaf Schiphol naar het Europese achterland.
Die veranderingen zijn essentieel als het gaat om de
Hoge snelheidslijnen vanaf Amsterdam direct richting de
productafstemming. Het gaat niet goed komen met de
Europese hoofdsteden. Als ik kijk naar de huidige Lange
vervoersbedrijven als we daar niet adequaat op inspringen.
Termijn Spooragenda in ons land zal dit voorlopig utopie
We moeten weten wat onze doelgroepen willen en hoe ze in
zijn. Adequate mobiliteit kan een samenleving sociaal
elkaar steken. Ga eens praten met jongeren van 17 jaar oud.
verrijken, maar mag haar niet onnodig ontwrichten. Een
Wat vinden zij van het huidige OV in relatie tot hun wensen en waarom is de behoefte aan een rijbewijs of auto aan het
mooie opdracht om met open vizier samen aan te werken door- en voor iedereen
afnemen, en wat willen zij ervoor terug?”
die betrokken is bij mobiliteit in ons land!
Sociaal aspect
Dan komt uiteindelijk
Hoe kunnen wij de sociale kant voor de leden van Railforum
alles goed!”
aantrekkelijk maken? Emile: “In de spoorwegwereld zie ik veel bèta’s en ik denk dat het lastig is om hen sociale gedachten op te dringen. Die mensen vinden het fijn om bij het spoor te werken, omdat het een rechtlijnige organisatie is. Een rigide, rechtlijnige organisatie is de ideale omgeving voor ‘cocon denken’. De treinoperatie zag er 50 jaar geleden bijna precies emile broersma - syntus
RAILFORUM juni | # 92
9
the
Save date!
Wat doe ik er aan?
1 oktober 2015
samen voor een beter wij! | Jonge Veranderaars Door Daan Bos Wanneer was de laatste keer dat jij belangeloos iets voor je omgeving hebt gedaan? Was dat voor een bekende? Voor een onbekende? Voor de lokale flora of fauna? Van klein naar groot Er zat vorige week een wild bijtje gevangen in de sprinter van Purmerend naar Zaandam. Toen ik daar uitstapte kon ik ‘m net, met een paar voorzichtige duwtjes met een Metro, naar buiten dirigeren. Te weinig voedsel en insecticiden zorgen wereldwijd al een tijd voor terugloop van de populatie van bijen en andere bestuivers. Bijensterfte noemen we dit fenomeen, dat niet alleen voor problemen zorgt bij bomen en planten in de natuur, ook de economie heeft er last van. Zo zijn telers afhankelijk van bijen voor de bestuiving van hun gewassen. En om het nog een stapje erger te maken: ‘Geen bijen, geen bestuiving, geen planten, geen dieren, geen mensen.’ Zo voorspelde Albert Einstein het lot van de mensheid. Hij was zeker geen expert in de ‘bij-olgie’, maar het scenario dat de mens nog ongeveer vier jaar heeft wanneer er geen bijen meer zijn, is er wel een om even bij stil te staan. Wij hebben met z’n allen afgesproken dat er een overheid is die, namens ons allemaal, dit soort landelijke en internationale problemen aanpakt. In het geval van de bijen kan de overheid echter niet het hele probleem oplossen. Het verbieden van bepaalde soorten gewasbeschermers helpt, maar meer voedsel voor de bij is iets wat wij als burgers en bedrijven moeten regelen, in onze tuin en op ons land. Bovendien kunnen we die diertjes af en toe een handje te helpen, of in ieder geval hun werk laten doen. Daarom eindigen bij mij alleen vliegen en muggen tussen tafel en mepper. Bijen en andere beestjes krijgen een zetje in de goede richting. Dit is natuurlijk slechts een voorbeeld van een probleem dat alleen op te lossen is wanneer burgers, bedrijven en overheid samenwerken. Wel een vrij essentieel probleem overigens, als uitsterven van onze soort het gevolg kan zijn. Maar laat ik hier niet beweren dat mijn duwtje de mensheid van de ondergang heeft gered. MaatschapWij Verschillende initiatieven proberen ons meer betrokken te krijgen bij de samenleving. Eén daarvan is MaatschapWij. De centrale ambitie van MaatschapWij is burgers individueel & collectief (in de vorm van organisaties & ondernemingen) aan te zetten om een veel grotere maatschappelijke verantwoordelijkheid te nemen en meer samen te werken in de aanpak van maatschappelijke uitdagingen. Ik wordt wij, zoals zij zeggen.
“Ik wordt wij”
12
Ook in het OV zijn veel maatschappelijke uitdagingen. Geweld tegen conducteurs, reizigers die zich onveilig voelen, meer cameratoezicht en afgesloten stations. Tijdens een bijeenkomst in samenwerking met MaatschapWij zijn de Jonge Veranderaars in discussie gegaan over een aantal maatschappelijke vraagstukken.
RAILFORUM juni 2015 | # 92
Na een inleiding van Mickey Huibregtsen (initiatiefnemer van MaatschapWij) zijn we in een eerste ronde uit elkaar gegaan om in kleine kring een tweetal vragen te bespreken. Wat doe jij eigenlijk om de wereld een stukje beter te maken? En wat zou je nog meer willen gaan doen? Natuurlijk is een activiteit met 25 leden zeker geen zuivere steekproef, maar het viel op dat de aanwezige JV’ers toch al behoorlijk maatschappelijk betrokken zijn. Van bloeddonor tot vrijwilliger in een verzorgingshuis, er kwam van alles voorbij. En ze willen ook graag nog een stapje verder gaan. In debat Door naar de volgende ronde. Bij binnenkomst vult iedere deelnemer een stellingenformulier in. Over een aantal daarvan gaat het debat. De eerste doet meteen veel stof opwaaien. “Maatschappelijk betrokken werkzaamheden moet je onbetaald doen.“ Volgens de formulieren is twee derde tegen en al snel blijkt dat voornamelijk te komen doordat men vindt dat het wel onbetaald kan, maar niet hoeft. De voorstanders zijn stelliger: door betaling voor maatschappelijk betrokken werkzaamheden zijn mensen extrinsiek gemotiveerd en dat moet je als maatschappij niet willen. Tegenstanders vinden daarvan dat je nu eenmaal mensen nodig hebt, hoe zij dan ook gemotiveerd worden. De tweede stelling is iets controversiëler. “Mensen met een laag inkomen (120% minimum loon) moeten 2000 kilometer gratis ov per jaar krijgen.” De uitslag hiervan volgens de formulieren is ongeveer fifty-fifty, maar de voorstanders blijken wel degelijk in de minderheid. Zij vinden dat de mensen met dergelijk lage inkomens uitgesloten worden van een deel van de maatschappij, omdat zij het zich niet kunnen veroorloven om middellange en lange afstanden te reizen. Of dat nu voor het bezoeken van familie is, of voor het vinden van een baan. Daar tegenover staan de tegenstanders die van mening zijn dat dit voorstel praktisch onuitvoerbaar is en ook de kern van het probleem niet oplost. Maar beide kampen zijn wel aan het denken gezet. En dat is natuurlijk de bedoeling van deze middag. Zoals vaak in een debat, is er niet één waarheid. Beide partijen komen dichter bij elkaar en door zo te discussiëren kom je achter wat het werkelijke probleem is wat opgelost dient te worden. Het resultaat En wat ga je hier nu mee doen? Dat kan in je werk zijn of in de sector, maar ook thuis. Uit de antwoorden, die op een tegeltje (zie achtergrond foto) geschreven staan, blijkt dat we allemaal een plan hebben. Met een mooie mix tussen dingen die we thuis gaan doen en op het werk. Alleen plannen voor de sector als geheel blijven nog een beetje achter. Daarom lijkt het de Jonge Veranderaars een goed idee om dit soort bijeenkomsten vaker te organiseren. Hoe diffuus het onderwerp soms ook is, we zijn nog lang niet uitgediscussieerd over onze deelname aan de maatschappij en al helemaal niet over onze rol als sector in de maatschappij.
RAILFORUM juni | # 92
“Mensen met een laag inkomen moeten 2000 kilometer gratis ov per jaar krijgen.”
13
Blije Reizigers PRijs 2015
Blije Reizigers prijs 2015 Dit jaar reikt Railforum een prijs uit aan die verbetering die
Het belangrijkste daarvan is dat we het aantal reisopties dat
OV-reizigers het hoogst waarderen. Hiermee wil Railforum
iemand krijgt moeten beperken tot de beste.”
meer aandacht geven aan gerealiseerde verbeteringen in de deur-tot-deurketen. Daarnaast willen we een bron van
Ondertussen werkt Jacco alweer aan een nieuwe
inspiratie zijn voor nieuwe verbeteringen die het reizen
verbetering. De LAMP (Last Mile Planner) is een soort grote
prettiger maken. Dit jaar is het echt een publieksprijs en
Ipad die op drukke publiekspunten (stations en dergelijke)
vervallen de jury- en vakprijs.
staat. Als reiziger kun je dan op een kaart (touchscreen) aangeven waar je heen wilt en dan krijg je direct het beste
Vorig jaar ging de vakprijs naar Jacco Lammers voor de door
reisadvies. Jacco hoopt de eerste LAMP nog dit jaar te
hem ontwikkelde website GoAbout.com. Een reisplanner
plaatsen, een mooie nominatie voor de BRP 2015!
en een zoekmachine voor alle soorten mobiliteit. Het wordt ook wel de Marktplaats van mobiliteit genoemd. Het is een reisplanner voor auto, Openbaar Vervoer, OV-fiets, taxidiensten, parkeren, huurfietsen, huurauto’s en deelauto’s. Alles om van A naar B te komen kun je hier vinden en dan op de slimste manier. We vroegen aan Jacco Lammers wat de Blije Reizigers Prijs hem bracht. “Het winnen van de prijs zorgde voor meer zichtbaarheid in de branche. Daar merk je gewoon dat nog lang niet iedereen GoAbout kent en daar helpt het winnen van een prijs enorm mee. Je krijgt nieuwe contacten die nieuwsgierig zijn naar wat wij doen. Dat levert ons support op, maar soms ook opdrachten waardoor wij weer verder kunnen en vaart kunnen maken. Want ook al zijn we nu al de meest complete reisplanner van Nederland (met onder
Nieuwe aanpak Dit jaar wordt er geen vakprijs uitgereikt, maar alleen een publieksprijs. Dat betekent dat ook echt alleen de reiziger bepaalt wie de BRP wint. Jacco: “Dat vind ik echt een heel goed idee. De reiziger, daar doe je het uiteindelijk voor. Een andere verandering is dat het dit jaar verbeteringen in de hele keten, betreft en niet alleen in het openbaar vervoer zelf. Ronald Haverman: “Die verbreding klopt. Het gaat steeds meer door elkaar lopen. Mensen dachten vroeger: Een reiziger is een OV-reiziger of is een automobilist. Dat is niet meer zo, mensen worden steeds meer keuzereizigers en kiezen per reis wat het beste is. Daar past zo’n prijs ook veel meer bij.”
andere actuele OV-tijden, 9.000 huur- en deelauto’s, 550 parkeergarages en regiotaxi’s in Brabant), we hebben ook nog veel ambities.
Jacco lammers
14
ronald haverman
RAILFORUM juni 2015 | # 92
toekomstige mobiliteitsmarkt
Meld je via onderstaande link aan en ontvang €15,- korting op je eerste MyWheels rit: Mywheels.nl/actie/39
toekomstige mobiliteitsmarkt We vragen de winnaar van de Blije Reizigers Vakprijs 2014, Jacco Lammers naar zijn toekomstbeelden over de mobiliteitsmarkt. Hij verwacht dat, mede door de komst van zelfrijdende auto’s, de mobiliteitsmarkt enorm gaat veranderen. “We zien al dat mensen steeds vaker kiezen voor MAAS (Mobility As A Service), dus het gebruiken van vervoermiddelen in plaats van het bezitten ervan. Platforms als GoAbout kunnen deze trends versnellen door nog betere informatie over flexibel gebruik van het meest optimale vervoer.”
De visie van Ronald op de toekomst van mobiliteit: “Er gebeurt ontzettend veel, zoals de komst van automatische voertuigen. Eén ding is daar mij wel duidelijk, die auto’s ga je ook niet zelf bezitten en is eigenlijk een vorm van autodelen. Er gaat in de maatschappij heel veel veranderen. Het autobezit gaat omlaag en daarin helpen wij mee. Ik zie dus volop kansen voor het openbaar vervoer, maar dan meer in combinatie met andere moderne of gedeelde vervoersmiddelen die we niet meer individueel bezitten, maar collectief zijn.”
Jacco kijkt op ons verzoek nog verder vooruit: “De boel gaat echt op z’n kop en voor OV is dit de doodsteek, want waarom zou ik nog in een bus of tram gaan zitten als ik ter plekke in zo’n autootje kan stappen dat je gewoon naar je bestemming brengt. De wegen kunnen, mede door het wegvallen van parkeerdruk, dan drie keer zoveel capaciteit aan. De enige meerwaarde die je als spoorvervoer kan bieden, als je nu snel gaat innoveren, is dat je een behoorlijke capaciteit en hoge snelheden kan bieden.”
Ronald heeft nog wel een onopgeloste puzzel die hij graag met ons deelt. “Ik geloof in open source platforms, met open standaards, die draaien op samenwerking. Liever één gezamenlijk platform voor diverse diensten, dan dat de klant lid moet worden van tien verschillende platforms. Zo is MyWheels ook opgezet, en dat het werkt blijkt uit het feit dat nu ook partijen als MultiRent en ANWB ons platform gebruiken. Deze open, op delen gebaseerde, aanpak staat wel haaks op de meer commerciële en kapitalistische aanpak: ‘The winner takes it all’. Ik vind het nog wel een hele puzzel hoe deze twee economieën zich tot elkaar verhouden.”
Aan onze gesprekstafel over toekomstbeelden schuift ook Ronald Haverman aan. Als bedenker van de OV-fiets en MyWheels kunnen we ook hem een ‘game changer’ noemen. De mogelijkheden om voor mobiliteit van bezit naar gebruik te gaan, is mede door zijn initiatieven versneld. Ronald licht zijn drijfveren toe: “Als inwoner van de Haagse binnenstad wilde ik de luchtkwaliteit verbeteren. Door de OV-fiets en MyWheels (een not-for-profit platform voor autodelen) bied ik mensen een alternatief voor de eigen auto. Als mensen meer opties zien, zijn ze flexibeler in hun hoofd en kiezen ze per reis voor de beste oplossing. Bijkomend voordeel is dat ook het milieu, door het kiezen van duurzamer vervoer, hier vaak van profiteert.”
RAILFORUM juni | # 92
Voor reizigers zijn dit soort marktverschuivingen van groot belang. Zij willen immers zo min mogelijk ‘gedoe’ en zoveel mogelijk ‘ontzorgd’ worden. Door meer open data en nieuwe IT-toepassingen lijken er oneindig veel nieuwe klantvriendelijke toepassingen mogelijk. We zijn benieuwd welke daarvan uitgevoerd gaan worden zodat we steeds meer blije reizigers zien.
15
stagebegeleider van het jaar
stagebegeleider van het jaar Patrick Rietman | Stagiair, Industriële automatisering, Hogeschool Utrecht WAt was je Opdracht? Vanuit Pilz Nederland is er de ambitie uitgesproken om zich meer te gaan richten op de railsector. Om die reden is er een intern onderzoek naar de werking van het spoor verricht waar ik op kon afstuderen. Vanuit een klant van Pilz Nederland kwam de vraag onderzoek te verrichten naar de mogelijkheden om een stand alone overweg te ontwikkelen. Deze overweg moet inzetbaar zijn voor alle Safety Integrity Level (SIL)-niveaus om dit vervolgens te implementeren in bestaande spooroverweg systemen. Wat was het resultaat? Een overwegmodel dat geschikt is voor beurzen en tentoon kan worden gesteld in de showroom. Er is aangetoond dat de het veiligheidssysteem PSS4000 het hoogste veiligheidsniveau (SIL 4) bereikt en zodoende toegepast kan worden bij overwegen. Waarom ben je bij dit bedrijf stage gaan lopen? Ik heb bij acht bedrijven gesprekken gehad, maar uiteindelijk is de keuze op Pilz gevallen. Vooral het innovatieve en het toonaangevende van het bedrijf, met name op het gebied van veiligheid, spraken mij aan. Daarnaast wilde ik graag blijven werken bij het bedrijf waar ik stage ging lopen. Waar blonk jouw begeleider in uit? Hij dacht goed met het project mee en had een adviserende rol in het project. Hierdoor leerde ik snel de weg en de route naar informatiebronnen kennen. Hoe kijk je terug op je stageperiode? Ik kijk terug op een zeer mooie periode. In de periode op het hbo ben ik er achter gekomen om eerst kritisch ergens tegenaan te kijken en niet overal blindelings vanuit te gaan. Ook het punt om op een andere manier dan gebruikelijk ergens tegen aan te kijken heb ik geleerd. Ik ben nu een jaar in vaste dienst bij Pilz Nederland. Momenteel zit ik op de mid-office. Als een spin in het web kan ik zaken naar mij toe trekken en beoordelen. Het zijn afwisselende en diverse werkdagen waardoor geen dag hetzelfde is.
16
Jan van der Heide | begeleider, Pilz Waarom ben je begeleider geworden? Vanuit mijn functie (accountmanager Railway) ben ik gevraagd om specifiek spoor gerelateerde stage/afstudeer opdrachten te begeleiden. Zodoende is ook deze afstudeeropdracht naar voren gekomen en het leek mij leuk om dit te begeleiden. Hoe zou je de student omschrijven? Patrick is een vlotte student. Hij is erg gedreven in wat hij doet, wat natuurlijk een perfecte eigenschap is voor een stagiair. Daarnaast is hij spontaan en humoristisch, dat geeft ook binnen het bedrijf een goede sfeer. Wat was het leukste om te doen? Samen met de Patrick hebben we diverse 'zakelijke' bezoeken gebracht aan klanten waar we mee werken in het spoor om zo voor de student een realistische kijk te geven waarvoor we het model willen gebruiken. Nadien heeft het model op de Spoorparade Amersfoort, Hannover Messe, Railtech, Next Generation Rail Brussel en binnenkort gaan we naar een beurs in Polen. Wat was het moeilijkste om te doen? Het ging heel goed, dus ik vond het niet moeilijk. Hoe kijk je terug op de stagebegeleiding? De tijd is voorbij gevlogen. Dit is natuurlijk een goed teken over het succes. Patrick heeft ons geholpen om de Pilz Plc systemen visueel te presenteren voor onze klanten. Daarnaast hebben we nu ook een goede werknemer in dienst die al helemaal ingewerkt is.
OVerwegmodel
RAILFORUM juni 2015 | # 92
stagebegeleider van het jaar Menno Yap | stagiair, Transport, Infrastructure and Logistics, TU Delft wat was je Opdracht? 'Robuustheid van multi-level OV netwerken'. Hoe robuust is het integrale OV netwerk - trein, metro, lightrail, tram en bus samen - tegen verstoringen? Van jongs af aan heb ik grote interesse in OV. Ook sloot het goed aan bij mijn studie. Wat was het resultaat? Een verstoring in het openbaar vervoer raakt veel mensen en is vaak politiek beladen. Toch wordt in deze discussie vrijwel alleen gepraat over de kosten van maatregelen om robuustheid te vergroten, en nauwelijks over de baten. Tijdens mijn afstuderen heb ik een methode ontwikkeld waarmee de kosten van verstoringen in het OV, en de baten van robuustheidsmaatregelen voor reizigers, in geld kunnen worden uitgedrukt. Mijn scriptie is uiteindelijk, tot mijn grote vreugde, met een 9 beoordeeld.
Niels van Oort | begeleider, goudappel coffeng Waarom ben je begeleider geworden? Ik vind het inspirerend om met studenten samen te werken. Ze houden je scherp en hebben vaak vernieuwende ideeën en inzichten. Je kunt meer stappen zetten met dingen waar je alleen geen tijd of voldoende kennis voor hebt. Hoe zou je de student omschrijven? Gedreven, accuraat en fijn in omgang. Hij begon erg bescheiden, maar dat werd gelukkig steeds minder. Wat was het leukste om te doen? Je wordt elke keer weer verrast door meer dan de verwachte resultaten. Ook het samen (inter)nationaal publiceren over zijn onderzoek was erg leuk. De buluitreiking was ook mooi, hij kreeg volkomen terecht een 9. Leuk om te vermelden is ook dat Menno in zijn vrije tijd vrijwilliger is bij het Haagse Openbaar Vervoer Museum en regelde voor zijn afscheidsborrel de Partytram.
Waarom ben je bij dit bedrijf gaan stage lopen? Stage doen in een OV specialistenteam bij een adviesbureau trok me erg. Ik had me niet gerealiseerd dat het mogelijk was om stage te lopen op een plek die zo dicht aansluit bij mijn interesse rondom OV. Ik ben bij meerdere bedrijven op gesprek geweest, en bij het gesprek met Niels klikte het meteen goed.
Wat was het moeilijkste om te doen? Het afremmen en doseren; wat doe je wel en niet. Menno wil alles graag tot in detail goed doen, maar daar is soms geen tijd voor of behoefte aan. Toen hij op het allerlaatst nog een uitgebreide betrouwbaarheidsanalyses wilde doen, moest ik dat, geheel tegen mijn interesse, wat afzwakken, zodat hij op tijd kon afstuderen
Waar blonk jouw begeleider in uit? Niels is een echte alleskunner. Ondanks zijn volle agenda was hij inhoudelijk aanspreekpunt, maar zorgde hij ook dat ik binnen Goudappel op mijn plek kwam. De balans tussen het sturen op inhoud, proces en stage ervaring wist Niels precies te vinden.
Wat was echt een leerpunt voor jou? De vrijheid ook echt geven aan de student voor eigen ideeën. Je moet niet alleen je eigen ideeën laten uitwerken, maar de student uitdagen zelf te komen met plannen. Dat is bij Menno perfect tot uiting gekomen.
Wat was een leerpunt? Focus houden op de hoofdlijnen, verlies je niet in details. In het begin wilde ik al mijn analyses tot op 3 cijfers achter de komma nauwkeurig doen. Het durven om af en toe grotere stappen te zetten en aannames te maken was een echt leerpunt. Hoe kijk je terug op je stageperiode? Met veel goede herinneringen. Een mooie ervaring met fijne collega's, met allemaal een enorme gedeelde passie voor mobiliteit. Inmiddels ben ik werkzaam bij het OV specialistenteam van Goudappel Coffeng.
Hoe kijk je terug op de stagebegeleiding? Het was een mooie tijd met goede onderzoeksresultaten die relevant zijn voor de OV-sector. Ik ben erg blij dat Menno ook het team bij Goudappel heeft versterkt. Nu zijn we samen nog veel meer mooie dingen aan het doen op het gebied van data, modellen en robuustheid. Daar gaan jullie nog veel van horen! when science meets practice - 8 juli Over de hele wereld doen honderden wetenschappers (toegepast) onderzoek om het OV verder te verbeteren. Helaas blijft veel van dat werk binnen de muren van de universiteiten. Tijd om hier verandering in te brengen! Railforum organiseert in samenwerking met de TU Delft een themamiddag ‘Robuust OV’ op 8 juli. De roep om robuuster OV wordt steeds harder. Maar wat is dat eigenlijk? En hoe bereiken we dit en hoeveel mag dat kosten? Op deze middag gaan we hierover in gesprek n.a.v recent onderzoek van zowel Erasmus Universiteit Rotterdam (Marie Schmidt, Reisadviezen op basis van robuuste routes) als de TU Delft (Oded Cats, Menno Yap en Niels van Oort, Robuustheid van multimodale OV netwerken: kosten en baten, zie interview hierboven). Bekijk het volledige programma en meld je aan via www.railforum.nl!
RAILFORUM | # 92 menno yap, nielsjuni van oort
17
Nieuw lid | CAF
Nieuw lid | CAF Het zal weinig leden van Railforum zijn ontgaan dat CAF, een wereldspeler op het gebied van spoorwegmaterieel, onlangs twee opdrachten in Nederland heeft verkregen. In december 2014 werd bekend dat CAF de nieuwe Sprinter Next Generation mag gaan leveren voor de NS. Kort daarop, in januari 2015, werd de overeenkomst gesloten met de Provincie Utrecht voor de levering van trams voor de nieuwe Uithoflijn. Voor wie het is vergeten: dit zijn niet de eerste projecten van CAF in Nederland. In de jaren ’90, leverde CAF de S3/ M4 sneltrams/metro’s aan het GVB in Amsterdam. Destijds was dat één van de eerste export-opdrachten voor CAF. Inmiddels is er veel veranderd. Niet alleen in de hele railwereld, maar ook bij CAF. Vandaag de dag is CAF een wereldspeler op het gebied van spoorwegmaterieel en levert alle gangbare typen railvoertuigen, van trams tot en met hogesnelheidstreinen, en indien gewenst, inclusief onderhoud en onderhouds(software)tools. “Bij de levering van nieuwe treinen en trams aan Nederland gaat het om méér dan de uitvoering van een tweetal contracten. Wij beseffen dat we, via onze opdrachtgevers, een bijdrage leveren aan de verbetering van de mobiliteit en het Nederlandse OV-systeem. Wie in de ochtendspits bij Utrecht CS waarneemt hoe lange rijen reizigers zich in de bussen naar De Uithof proppen, heeft geen verdere uitleg nodig. Goede mobiliteit valt of staat met de betrouwbaarheid van de hele OV-keten, en de voertuigen spelen daar een cruciale rol in. Het is dus niet verrassend dat beide opdrachtgevers dit aspect zwaar hebben laten meewegen bij de toekenning van de nieuwe opdrachten aan CAF. Natuurlijk zijn we daar trots op bij CAF, maar we beseffen ook dat er
18
een verantwoordelijkheid op ons rust die verder gaat dan de goede uitvoering van een contract. Mobiliteit is iets waar de hele Nederlandse samenleving mee te maken heeft. Het is daarom van belang dat we als CAF in contact blijven met die samenleving, en signalen oppikken die kunnen leiden tot verbeteringen in de totale OV-dienstverlening. Een aansprekend voorbeeld is de ‘stoelentest’ die NS in maart dit jaar organiseerde, en waarbij reizigers een voorkeur konden uitspreken ten aanzien van de stoelen die CAF straks in de nieuwe Sprinters plaatst.” Aldus Arjan de Hek, Area Manager. Arjan: “Lidmaatschap van Railforum past in dit plaatje. Mede via Railforum hopen we een bijdrage te kunnen leven aan de verdere verbetering van het Nederlandse OVsysteem. Dit hoeft zich niet te beperken tot voertuigen. CAF heeft complete turn-key vervoerssystemen gerealiseerd, inclusief alles wat daarbij komt kijken. CAF is zelfs (mede-) eigenaar van vervoersystemen. Een voorbeeld hiervan is trambedrijf van Zaragoza, waarbij onze trams het historische stadscentrum doorkruisen zonder gebruik te maken van bovenleiding. We zijn dus dagelijks betrokken bij het exploiteren en onderhouden van vervoerssystemen. Railforum biedt de mogelijkheid om die kennis te delen. Via onze dochtermaatschappijen kunnen we meepraten over de implementatie van ERTMS, of wellicht leveren we een bijdrage aan de discussie over de ombouw van de Nederlandse bovenleidingspanning naar 3 kV. Of wordt het nu toch weer 25 kVac?” “We kijken uit naar een vruchtbare samenwerking met onze Railforumpartners.”
RAILFORUM juni 2015 | # 92
Nieuw lid | eneco
Nieuw lid | eneco Recent is Eneco, duurzame energiepartner, toegetreden tot Railforum. Eneco wil dat Nederland zo snel mogelijk haar eigen duurzame energievoorziening realiseert en daarvoor ook steeds minder energie nodig heeft. Hoewel we er in ons land veel over praten, blijven we hierin ver achter op onze doelstellingen. We besteden ons energiegeld aan eindige fossiele energiebronnen en zijn daarbij afhankelijk van een onvoorspelbare energiemarkt. In plaats daarvan kunnen we met dat geld gericht innoveren en investeren in duurzame energie uit onze eigen omgeving. Het geld dat we samen hieraan uitgeven, gaan we daarmee juist terugverdienen. Eneco wil daarom, samen met burgers, bedrijven en overheden, versneld en fors investeren in nieuwe duurzame energieproductie. Door kansen te delen en risico’s te spreiden, kunnen we samen plannen realiseren die nu vaak niet van de grond komen. Ook gaan we ons energieverbruik fors terugdringen. Door onze gezamenlijke capaciteit aan energie onderling slim uit te wisselen hebben we steeds minder energie nodig. De energie die we verbruiken maken we zo productief mogelijk. We noemen dit: ‘Samen Duurzame Energie Bedrijven’. In 2014 heeft Eneco een lange termijn overeenkomst (10 jaar) met Vivens gesloten, waar tractiestroom voor het Nederlandse spoor wordt gecontracteerd. Dit bijzondere contract houdt in dat vanaf 2018 elektrische treinen op 100% groene stroom rijden (50% al in 2015). De stroom is afkomstig van nieuw te bouwen windparken in Nederland en omringende landen. Zo krijgt ook de energiemarkt een impuls en groeit het aanbod aan nieuwe groene stroom.
Hiermee wordt het voor reizigers mogelijk klimaatneutraal te reizen over langere afstand. ‘Samen Duurzame Energie Bedrijven’ gaat niet vanzelf; het is niet zozeer een technische of financiële opgave. Het is vooral een kwestie van samenwerken, kansen exploreren en belangen delen. Open innoveren met bedrijven en overheden. Samen gebiedsontwikkeling versnellen. De grenzen tussen organisaties overbruggen en opheffen door als partners met vertrouwen te werken in partnerships. Voor Eneco is het lidmaatschap van Railforum een kans om samen met haar leden verdere verduurzaming van de spoorsector te verkennen en uiteindelijk te realiseren. Denk hierbij aan energie besparen, opslaan en terugwinnen. Omdat ‘samen duurzaam energie bedrijven’ nu eenmaal in de kern van de organisatie zit. Michel Kerkhof, Manager Strategic Partnering
“Speciaal voor deze samenwerking worden nieuwe windparken gebouwd of ingezet. Een impuls voor de groene stroomproductie in Nederland.” - Joris Laponder
michel kerkhof
RAILFORUM juni | # 92
19
ZIE WWW.RAILFORUM.NL VOOR HET ACTUELE PROGRAMMA
29 juni
minder papier en Geen relatieblad per post meer ontvangen? mail dan naar
[email protected]
zomerborrel 1 juli ERTMS Seminar 8 juli when science meets practice 7 september
Dit relatieblad is ook online verkrijgbaar via www.railforum.nl
Nazomer borrel / mix2meet 1 oktober jaarcongres 10 november Stagebegeleider van het jaar
leden van railforum 9292 9292 ADSE Consultancy & Engineering 365 b.v. Alom b.v. ADSE Consultancy & Engineering ALSTOM Transport b.v. Agentschap-NL APPM Management Consultants Alom b.v. ARCADIS n.v. ALSTOM Transport b.v. Arriva personenVervoer nederland b.v. APPM Management Consultants ASSET Rail b.v. ARCADIS n.v. AT Osborne b.v. ARN Atos Arriva Openbaar Vervoer n.v. BAM Rail b.v. ASSET Rail b.v. Bemo Rail b.v. AT Kearney b.v. Boer&Croon AT Osborne b.v. Bombardier Transportation Atos bonder recycling en overslag b.v. BAM Rail b.v. brouwer technology b.v. Bemo Rail b.v. Brunel International n.v. Bestuur Regio Utrecht CAF S.A. Boer & Croon Ruimt. Investeringen b.v. Capgemini Nederland b.v. Bombardier Transportation Connexxion Brunel International n.v. dekra rail BURDOCK Bouw en Infra b.v. Deltares Capgemini Nederland b.v. Dura Vermeer Railinfra b.v. Connexxion dual inventive CQM Edilon)(Sedra DeltaRail b.v. Eneco zakelijk Deltares Eurailscout Inspection & Analysis b.v. Dienst Metro gemeente Amsterdam Gemeente Rotterdam, ingenieursbureau Dura Vermeer Railinfra b.v. Goudappel Coffeng b.v. Edilon)(Sedra Grontmij Nederland b.v. Eurailscout Inspection & Analysis b.v. GVB Fujitsu Technology Solutions b.v. Heijmans n.v. Gemeentewerken Rotterdam HP Nederland b.v. Gezamenlijke Randstadprovincies HTM Personenvervoer Goudappel Coffeng b.v. IBM Nederland b.v. Grontmij Nederland b.v. Imtech Traffic & Infra b.v. GVB Infraspeed Maintenance b.v. Haven Amsterdam inno-V Havenbedrijf Rotterdam n.v. Inspectie Leefomgeving en Transport Heijmans n.v. intraffic HP Nederland b.v. Joulz energy solutions b.v. HTM Personenvervoer Keyrail Human Company kpn zakelijke markt
20
Lloyd’s Register Rail Europe b.v. IBM Nederland b.v. metro en tram, gemeente amsterdam Imtech Traffic & Infra b.v. metropoolregio rotterdam den haag Infraspeed Maintenance b.v. Ministerie van Infrastructuur en Milieu inno-V Mott MacDonald NL b.v. Inspectie Leefomgeving en Transport Movares Joulz b.v. NS GROEP KEMA n.v. ordina Keyrail Panteia/NEA Lloyd’s Register Rail Europe b.v. Pilz Nederland Logica Pon Logistics b.v. Max Bögl Nederland b.v. ProRail b.v. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Provincie Gelderland Mobilis b.v. Provincie Noord-Brabant Mott MacDonald NL b.v. provincie utrecht Movares Provincie Zuid-Holland NPC PwC NS rail partner holland b.v. Panteia/NEA Railinfra Opleidingen Pilz Nederland Railinfra Solutions Pon Logistiek b.v. RET n.v. ProRail b.v. RIJKSWATERSTAAT Provincie Gelderland Royal haskoningdhv Provincie Noord-Brabant Schiphol Amsterdam Airport Provincie Zuid-Holland shell PwC Siemens Nederland n.v. Railinfra Opleidingen Sogeti nederland b.v. Railinfra Solutions Spitzke Spoorbouw b.v. RET n.v. stadler netherlands b.v. Rijkswaterstaat Stichting Bodemsanering NS Royal HaskoningDHV Stork technical services nederland Schiphol Amsterdam Airport STRABAG Rail GmbH Siemens Nederland n.v. Strukton Rail b.v. Spitzke Spoorbouw b.v. Swietelsky Rail Benelux b.v. Stadsgewest Haaglanden syntus Stadsregio Arnhem Nijmegen Thales Nederland b.v. Stichting Bodemsanering NS TNO Stork Technical Services Tribase STRABAG Rail GmbH Veolia Transport rail b.v. Strukton Rail b.v. Verebus ENGINEERING Swietelsky Rail Benelux b.v. voestalpine Railpro Syntus b.v. VolkerRail Nederland b.v. Thales Nederland b.v. zorg van de zaak
Partners in kennis
TNO TransTec adviseurs b.v. autoriteit consument & markt Tribase Bouwend Nederland Twynstra Gudde CIVOM VeoliaTransport Nederland b.v. Connekt Verebus/TuV Nord b.v. crow kpvv Vialis b.v. de bouwcampus voestalpine Railpro Dinalog VOITH Railservices b.v. Fietsersbond VolkerRail Nederland b.v. Holland Rail Industry Partners in kennis Infrasite Nederland Bouwend irse dutch section CIVOM KIVI NIRIA Connekt Koninklijk Nederlands Vervoer Delft TopTech Maatschappij voor beter OV Dinalog Movinnio b.v. Europoint natuur & milieu Fietsersbond nederlands Holland Railinstituut Industryvoor lastechniek neerlands diep Infrasite next generation Verkeer infrastructures Kennisplatform en Vervoer NL ingenieurs Kennis in het groot (KING) NVDO KIVI NIRIA ProMedia Group Koninklijk Nederlands Vervoer Rail Cargo information Netherlands Maatschappij voor beter OV ROVC Technische opleidingen Mijn-OV Rover Movinnio stc-group NHTV Internationale Hogeschool Breda stichting holland spoor NL ingenieurs Stichting railAlert NMa TRAIL Research School NVDO treinreiswinkel ProMedia Group bv treinreiziger Rail Cargo information Netherlands Veilig Verkeer Nederland Rover VNO-NCW SkVV Stichting railAlert Stichting Railcollege TRAIL Research School Treinreiziger.nl Veilig Verkeer Nederland Vernieuwing Bouw VNO-NCW
RAILFORUM juni 2015 | # 92