5.1 Monumenten Thema/ onderwerp: Ontdekkaart Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen gaan een vrijheidsstandbeeld uitbeelden. Vervolgens bevragen de leerlingen de monumenten en maken op deze manier kennis met de monumenten. Vakgebied(en): • Geschiedenis • Aardrijkskunde • Tekenen • Drama Doelstelling(en): • De leerlingen kunnen in een groepje een vrijheidsstandbeeld uitbeelden. • De leerlingen hebben kennis gemaakt met het voorwerp door het, aan de hand van de ontdekkaart, te bevragen. Didactische werkvormen: • Klassikaal • Individueel Benodigde tijd: Inleiding: Kern: Verwerking/ afsluiting:
15 minuten 20 minuten 5 minuten
Voorbereiding: • Kopieer de gatentekst • Voorwerp (of een afbeelding) in de klas • Tekenmateriaal Organisatie De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben. Inleiding: De leerkracht zorgt ervoor dat er afbeeldingen van monumenten aanwezig zijn in de klas. Kern: Alle leerlingen hebben een ontdekkaart voor zich. Verwerking/ afsluiting: De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen op hun plaats zitten.
1
Lesverloop: Inleiding: De leerlingen beelden in een groepje een vrijheidsstandbeeld uit. Ze krijgen hiervoor tijd om te oefenen. Geef hiervoor de volgende tips: • Denk aan de woorden: blij zijn, opluchting, losbreken, vrij zijn, geboeid zijn, teneer geslagen, somber, pijn • Maak één geheel van het standbeeld Kern: De leerlingen bevragen de monumenten a.d.h.v. de ontdekkaart. Verwerking/ afsluiting: De leerkracht bespreekt de ontdekkaart met de leerlingen. Aanvullende ideeën: • In Middelburg wordt op 1 juli 2004 een monument onthuld op de Balans. • De leerkracht kan ervoor kiezen om foto’s te maken van de uitgebeelde monumenten en deze in de klas hangen. Onderwijsleermaterialen: Bijlage 5.1.a: Kijkplaat monumenten Bijlage 5.1.b: Informatie monumenten Bijlage 5.1.c: Ontdekkaart monumenten
2
Bijlage 5.1.a: Kijkplaat slavernijmonument Amsterdam
3
Bijlage 5.1.b: Informatie monumenten.
Monument Nederlands Slavernijverleden (Amsterdam, Nederland) Naam kunstenaar: Erwin de Vries (1929, Suriname) Titel kunstwerk: geen titel Plaats kunstwerk: Oosterpark in Amsterdam, Nederland Onthulling kunstwerk: 1 juli 2002 Betekenis kunstwerk: In zijn geheel verbeeldt het ontwerp het verleden, het heden en de toekomst. Het ontwerp valt in drie delen uiteen. Het achterste deel symboliseert de dramatische geschiedenis van het juk waaronder de slaven gebukt gingen. Bij het middelste gedeelte doorbreekt de mens de muur van weerstand en taboe. De mens heeft de kracht gevonden zich van de ketens te bevrijden om als volwaardig individu van het heden op te staan. Het voorste gedeelte onderstreept de alles overheersende drang naar vrijheid en een betere toekomst die elk individu met zich meedraagt. Doel kunstwerk: Het monument wordt niet alleen opgericht om het Nederlands slavernijverleden en de afschaffing daarvan te gedenken, maar vooral om ervoor zorg te dragen dat alle burgers zich in onze samenleving verbonden door vrijheid weten. Het besef dat ons verleden doorwerkt in de hedendaagse multiculturele samenleving is essentieel voor dit gevoel van verbondenheid en de gezamenlijke vormgeving van onze cultuur. In vrijheid schuilt het gevaar van onverschilligheid. In een evenwichtige samenleving voelen mensen zich met elkaar verbonden. En dat vraagt om meer dan gelijkwaardigheid, tolerantie, of respect. Het vraagt om belangstelling. De slavernij is in 1863 afgeschaft. Het slavernijverleden blijft ons echter bezighouden. Pas als
4
verleden doorwerkt in de hedendaagse multiculturele samenleving is essentieel voor dit gevoel van verbondenheid en de gezamenlijke vormgeving van onze cultuur. In vrijheid schuilt het gevaar van onverschilligheid. In een evenwichtige samenleving voelen mensen zich met elkaar verbonden. En dat vraagt om meer dan gelijkwaardigheid, tolerantie, of respect. Het vraagt om belangstelling. De slavernij is in 1863 afgeschaft. Het slavernijverleden blijft ons echter bezighouden. Pas als Nederlanders met verschillende achtergronden in het reine komen met dit pijnlijke verleden zijn we echt verbonden door vrijheid.
Desenkadena-monument (Willemstad, Curaçao) Titel kunstwerk: Desenkadena-monument Plaats kunstwerk: Willemstad, Curaçao Onthulling kunstwerk: 3 oktober 1998 Betekenis kunstwerk: De naam van het slavernijmonument van de Nederlandse Antillen betekent letterlijk ´ontketend`. Het bronzen beeld van twee mannen en een vrouw die met ketenen aan elkaar zijn geklonken. De man in het midden van de beeldengroep probeert de ketting stuk te slaan. Het monument staat op de plaats waar, vlak aan zee, in 1795 de leiders van de toenmalige slavenopstand zijn gemarteld en geëxecuteerd.
Kwakoe-monument (Paramaribo, Suriname) Naam kunstenaar: Jozef Klas Titel kunstwerk: Kwakoe Plaats kunstwerk: Sophie Redmondstraat in Paramaribo, Suriname Onthulling kunstwerk:
5
30 juni 1963 Betekenis kunstwerk: Kwakoe is het symbool voor de afschaffing van de slavernij. Kwakoe is de naam van de dag waarop de slavernij werd afgeschaft. Deze dag, 1 juli 1863, viel toevallig op een woensdag. Omdat bij de Kromanti stam in West Afrika( Ghana) de woensdag, ‘Kwakoe’ heet werd het standbeeld omgedoopt in Kwakoe. Het standbeeld stelt een slaaf voor met een gebroken ketting om de polsen als teken van de vrijheid.
6
Bijlage 5.1.c: Ontdekkaart monumenten
Ontdekkaart monumenten Je hebt een afbeelding van een monument voor je of je staat voor een monument. Wat denk je? Denk je dat het monument iets voorstelt, of juist niet? • Wat stelt het voor? • Denk je dat het monument iets betekent, of juist niet? • Wat zou het betekenen? • Wat betekent het? • Denk je dat het monument je iets wil vertellen? • Waar wil de kunstenaar van het monument jou op wijzen? Wat vind jij? • Wat vind jij van het monument? • Trekt het je aan, nu je er meer over weet? • Zou jij het op je kamer willen hebben? • Is het belangrijk dat het gemaakt is? • Is het waardevol, bijzonder, origineel of juist alledaags? • Vind je dat het op een goede plaats staat? • Op welke plaats zou jij het monument zetten, waarom daar? • Wat zou jij aan het monument willen toevoegen of veranderen? Teken het monument:
7
