BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
Een huis dat alle kanten uit kan In het huis van Bas Wauman is het architectenkantoor beneden ingericht en wonen doet het gezin op de eerste en tweede verdieping. Maar mocht dat nodig zijn, kunnen de functies ook omgedraaid worden. Net zoals er van de villa zonder veel ingrepen een B&B of een kangoeroewoning gemaakt kan worden. De architect kan met zijn huis dus alle kanten uit en dat is slim bekeken. Tekst: Björn Cocquyt • Fotografie: Liesbet Goetschalckx
97
BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
Boven: deze woning is klaar voor de toekomst, wat die ook mag brengen. Een leuk voorbeeld daarvan is de deur die al klaar zit voor de dag dat het groendak wordt aangelegd en voor mocht hier ooit een dakterras komen.
STRAKKE ÉN WARME GEVEL
Sommige woningen met een strakke architectuur hebben een beetje een kille uitstraling. Dat is hier allesbehalve het geval door het gebruik van warme, natuurlijke materialen. De verlijmde gevelsteen is een zelf samengestelde mengeling van twee soorten. Hij wordt afgewisseld met houten delen in afrormosia. Op het dak liggen tegelpannen van gebakken aarde. Het gebruik van koper voor de goten en de kraal op de kop van de pannen accentueert, samen met de witte vezelcementplaten, de scherpe aflijning. “De gevel is eigenlijk een heel duurzame schil die makkelijk de tand des tijds kan doorstaan. De ramen onderstrepen het flexibele aspect van de woning. Die kunnen, indien nodig, eenvoudig vervangen worden. Bijvoorbeeld in het geval de keuken een slaapkamer zou worden en het grote raam dat er nu zit dan overbodig wordt.”
Toen Bas en zijn vrouw, interieurarchitecte Nele Vercauteren, in hun zoektocht naar een geschikt bouwperceel hier in Tielrode terechtkwamen, wist het koppel meteen dat dit de plek was waar ze hun huis wilden bouwen. De grond had dan ook heel wat te bieden. “Met iets minder dan 400m2 is het stuk niet te groot en het heeft ook een goede verhouding: 25 meter diep en 16 meter breed. Dat is een pak comfortabeler om op te bouwen dan op een smal en diep perceel”, vertelt Bas. Bovendien konden de oriëntatie op het zuiden en de ligging in een groene omgeving moeilijk beter. Nadat de eigenaar akkoord was om zijn grond te verkopen, ging architect Bas meteen aan de slag met het uitwerken van een ontwerp. “We konden een huis bouwen voor een gezin met twee kinderen en met plaats voor het architectenbureau, maar we hebben bewust verder gekeken dan onze toenmalige situatie.” FLEXIBEL ONTWERP “Ik vind het erg belangrijk dat een huis flexibel is om te kunnen inspelen op het veranderende leven van zijn bewoners. Hoor maar eens rond hoeveel mensen het jammer vinden dat ze moeten verhuizen van zodra ze minder te been zijn, omdat hun huis niet aangepast kan worden. Hier bij ons is alles voorzien op levenslang wonen. Ik heb er ook rekening mee gehouden dat op een dag m’n ouders komen inwonen, want ik wil absoluut niet dat ze zouden wegkwijnen in een rusthuis. In dat geval moeten we ons architectenbureau wel verhuizen, maar daar is sowieso van in het begin al rekening mee gehouden. De mogelijkheid bestaat immers dat Nele op de gelijkvloerse verdieping kamers voor een bed & breakfast inricht. En als later de kinderen na hun studies nog een poosje thuis willen blijven wonen en nood hebben aan wat meer ruimte, kan dat gerealiseerd worden door de wanden tussen de slaapkamers weg te halen. Dat kan heel snel, want ze bestaan uit gipskartonplaten met daartussen akoestische isolatie.” Wat de toekomst ook brengt, het is duidelijk dat deze woning erop voorbereid is.
98
99
BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
De leefruimtes zijn rond een centrale koker (foto rechts) aangelegd. Het is een multifunctionele constructie die enerzijds minder fraaie elementen, zoals de televisie en flink wat speelgoed, verstopt en anderzijds zorgt voor een beperkte afscheiding tussen de ruimtes. Als de bewoners meer privacy willen, kunnen ze nog altijd de ingewerkte schuifdeuren tussen de keuken en de woonkamer uittrekken.
‘Ik vind het erg belangrijk dat een huis flexibel is om te kunnen inspelen op het veranderende leven van zijn bewoners’
100
EENVOUD ALS GEHEIM Het geheim van die grote moduleerbaarheid zit hem eigenlijk in de eenvoud van het ontwerp. “Ik heb in het midden een koker getekend met links en rechts toegang tot de leefruimtes die om het even welke functie kunnen krijgen. Errond is voldoende circulatieruimte voorzien voor een vlotte doorgang naar de verschillende kamers. Zo blijft er ook contact mogelijk als ik bijvoorbeeld in de zetel een boek aan het lezen ben, terwijl Nele aan het koken is. Maar evengoed kunnen we alles afsluiten om wat meer privacy te hebben.” In de koker is niet alleen de trap ondergebracht, maar zit er ook een speelruimte voor de kinderen, een tv-meubel achter een schuifwand zodat het toestel het zicht niet verstoort, een berging … en op de bovenste verdieping is de badkamer erin geïntegreerd.”
MINPUNTEN OPGEVANGEN In de huidige situatie is het woongedeelte op de eerste en tweede verdieping ondergebracht en het architectenbureau beneden. “Dat was een logische keuze. We kijken uit op velden en in de verte rijden fietsers op de dijk rond de Durme. In de zomer vormt de maïs echter een groene muur en zien we daar op de gelijkvloerse verdieping niet veel van. Boven kunnen we wel het hele jaar van de groene omgeving genieten. Bovendien krijgen we daar aan de straatkant nog eens het zicht op een prachtig beschermd park bovenop.” Minpuntje aan wonen in een bel-etage is de grote afstand tussen de leefruimte en de tuin. Het is moeilijker om kinderen in de gaten te houden als ze buiten aan het spelen zijn, er moet vaak heen en weer gezeuld worden met
spullen … “Ik heb daar op voorhand bij stilgestaan. Omdat de ramen een stuk naar binnen zitten, ontstaan op de verdieping terrasjes. Samen met het kunstgras dat we er gelegd hebben, krijgen we er het gevoel dat we in de tuin zitten. En om toch dat nauwe contact te kunnen hebben met de tuin, heb ik beneden tegen het rechthoekige volume een oranjerie gezet waar we met z’n allen kunnen zitten en eten. De ruimte wordt ook gebruikt als vergaderzaal en eetplaats voor het architectenkantoor.” Om ook in het midden van het kantoor licht te hebben, is er centraal een patio. INTERIEUR OP HOOG NIVEAU Ook het woongedeelte baadt in het licht, wat de ruimtes erg luchtig 101
BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
Soms volstaan een paar subtiele toetsen om het interieur naar een hoger niveau te tillen. Hier is dat gebeurd door de snelbouwstenen te kaleien (foto rechtsboven) en de witte keuken van een warm houten boordje te voorzien. Let ook op de glazen wand achter het kookgedeelte, waar een berging zit. 102
‘Te veel wit zou een steriel effect sorteren en daarom hebben we als vloerbekleding parket gekozen’
103
BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
‘We kijken uit op velden en in de verte rijden fietsers op de dijk rond de Durme’
ORANJERIE ALS VERWARMING
De moderne oranjerie is niet alleen een leuke extra (tuin)kamer, maar doet ook dienst als verwarming. “Hij bestaat voornamelijk uit glas en omdat hij pal op het zuiden gericht is, kan de temperatuur er flink oplopen. De warmte die daarbij ontstaat, stijgt op en als we een deur openzetten verwarmt ze mee de leefruimtes op de verdieping”, vertelt Bas. “Initieel had ik op een aardgasverbruik van 3.000 m3 gerekend, maar dankzij de oranjerie zitten we aan een gemiddelde van 1.800 m3 per jaar.” De tuinkamer is ook de enige plaats waar de zon helemaal vrij spel krijgt. Alle andere ramen liggen een stuk ingekapseld. Vooraan is dat 80 cm en achteraan zelfs 2,5 meter. Op die manier wordt oververhitting tegengegaan en is zonwering overbodig. In de winter kan toch van de zonnewarmte geprofiteerd worden, want dan schijnt ze wel binnen omdat ze dan veel lager staat.
104
105
BINNENKIJKEN NIEUWBOUW
BINNENKIJKEN PRAKTISCH
IDENTIKIT
MATERIALEN & TECHNIEKEN
Architect
Gevel
Bas Wauman
gevelstenen in combinatie met hout (afrormosia) en vezelcementplaten
Interieurarchitect
Dakbedekking
Nele Vercauteren
tegelpannen
Bouwjaar
Buitenschrijnwerk
2009-2010
hout (afrormosia)
Bouwmethode
Vloeren
traditioneel
parket
Perceeloppervlakte
Keuken
328 m2
laminaat
Bewoonbare oppervlakte
Badkamer
396 m2
keramische tegel
K-peil / E-peil
Isolatie
32 / 78
rotswol
Budget
Ventilatie
300.000 euro, inclusief BTW (ruwbouw, daktimmer en dakwerken zelf uitgevoerd)
C Verwarming
vloerverwarming op condensatieketel Links: het dak heeft een M-vorm en de meeste ramen zijn in de binnenste schuine wanden geplaatst om de strakheid van de gevel niet aan te tasten. Door ze hoog te installeren, hebben de kamers hier ook meer intimiteit.
‘Wat de toekomst ook brengt, het is duidelijk dat deze woning erop voorbereid is’ 5
11
6
11 12
maakt. Dat gevoel wordt nog versterkt door het vele wit van het interieur. “Dat zorgt voor een rustig beeld en daar houden we van. Te veel wit zou echter een steriel effect sorteren en daarom hebben we als vloerbekleding parket gekozen. De combinatie van het hout en het wit voelt wat Scandinavisch aan. Hier en daar zijn er ook wat kleuraccenten, maar die hebben we bewust beperkt gehouden tot kleine items zoals een kussentje, een handdoek, het speelgoed van de kinderen … Anders wordt het geheel iets te druk en te barokachtig.” In de leefruimtes zijn er ook een aantal atypische elementen aanwezig die het interieur naar een hoger niveau brengen. Zo zijn de meeste muren gekaleid, maar omdat de stenen erachter scherp afgelijnde snelbouwstenen zijn, levert dat een verrassend resultaat op. Ook de combinatie van een knusse stoffen sofa met veel kussens en een strakke lederen zetel zonder veel poeha is best origineel. De twee fauteuils van Le Corbusier voegen ook een vleugje klasse toe. Dat geldt ook voor de vlinderstoelen van Fritz Hansen en de hanglamp van Ingo Maurer in de eetplaats. De ronde tafel is een aangename visuele afwisseling voor het rechthoekige keukeneiland. 106
12
Aan het vele wit is ook hier weer een warme toets toegevoegd met een streepje hout.
15 4
GEEN OVERHEERSEND DAK De openheid die sterk aanwezig is op de gelijkvloerse en eerste verdieping staat in contrast met de geslotenheid van de bovenste verdieping. De keuze om daar geen grote ramen te installeren, is gemaakt om een gevoel van geborgenheid aan de slaapvertrekken te kunnen geven. De dakvensters zitten hoog en de grootste exemplaren bevinden zich aan de binnenkant van het M-vormige dak. Op die manier blijft het strakke beeld van buitenaf bewaard. Dergelijk type dak is ook een dankbaar middel om de kroonhoogte te beperken. “We wilden liever een plat dak, maar dat lieten de bouwschriften niet toe. Een traditioneel zadeldak zou echter te overheersend zijn in vergelijking met het gedeelte eronder, maar met een M-vormig dak is dat niet het geval.” Het is het zoveelste bewijs van hoe goed doordacht dit huis ontworpen is en dat maakt dat het er heel aangenaam toeven is. •
1 3
14
7 8
9
10
13
12
2
15
straatkant gelijkvloers 1. hal 2. toilet 3. berging 4. bureau 5. buitenkamer 6. binnentuin 7. bureau
1ste verdieping 8. living 9. berging 10. keuken 11. terras
2de verdieping 12. slaapkamer 13. hobbykamer 14. badkamer 15. dressing
107
