4. Kantoor Het ontwerpprobleem speelt zich voornamelijk af op het kantoor. Het is dan ook noodzakelijk om deze omgeving te analyseren

ION8

Nederland Duurzaam Kantoor_hfd4

HDSDJ

4. Kantoor Het ontwerpprobleem speelt zich voornamelijk af op het kantoor. Het is dan ook noodzakelijk om deze omgeving te analyseren. 4.1 Kantooromgeving Hoe ziet een kantooromgeving er uit? Welke objecten vindt men vaak terug in een kantoorruimte? Wat is essentieel in een kantoorruimte? Werkplek

De werknemer maakt de meeste tijd door op zijn of haar eigen werkplek. Het lichaam speelt hier dan vaak een passieve rol. Er wordt voornamelijk gecomputerd, gelezen of geschreven. Het lichaam moet dan een lange tijd in één houding blijven. Een werkplek kan individueel zijn, maar ook gedeeld worden met collega’s. Personen van dezelfde afdeling zitten vaak samen in een ruimte. Dit om de samenwerking te bevorderen.

Materialen op de werkplek:

computer, bureau, bureaustoel, toetsenbord, muis, pen, papier, koffiemok, printer, prullenbak, kasten, ramen, deuren.

Oplossingsrichtingen Gebruik maken van de attributen op het kantoor Inspelen op teamwork Gangen De gangen zijn de verbindingswegen tussen o.a. de kantoren, de kantine en de receptie. Dit is ook de plek waar werknemers (van andere afdelingen) elkaar tegen komen. Vooral bij het koffiezetapparaat of het kopieerapparaat dat vaak aanwezig is op een gang. Er wordt een praatje gemaakt over de gang van zaken, en het werk wordt weer hervat. Werknemers strekken ook wel eens de benen op de gang, door een korte wandeling te maken. Materialen op de gang:

deuren, ramen, koffiezetapparaat, kopieerapparaat, planten

Oplossingsrichtingen De gang biedt ruimte voor beweging. De gang stimuleert ontmoetingen.

© Linda Steenbergen_Industrieel Product Ontwerper_IPO3

ION8


HDSDJ

Lift/Trappenhuis De lift en de trap hebben beiden hetzelfde doel; mensen verplaatsen van de ene verdieping, naar de andere. Vaak wordt gekozen voor de lift omdat dit ‘sneller’ gaat en minder moeite kost. De trap is behoorlijk arbeidsintensief, vooral als men 6 verdiepingen omhoog moet. Wanneer men in een lift staat neemt men, net als op de werkplek, een passieve houding aan. Oplossingsrichtingen Stimuleren van het nemen van de trap ipv de lift De lift een actievere rol geven Bedrijfsrestaurant In het bedrijfsrestaurant, ook wel kantine genoemd, brengt de werknemer zijn of haar pauze door. Tijdens deze pauze wordt geluncht, ontspannen, gepraat en vermaakt, maar niet bewogen. Soms vinden er ook besprekingen plaats. In grote bedrijven is vaak een catering aanwezig die, behalve gezond voedsel, ook ongezond voedsel presenteert. Hierdoor is de drempel om ongezond te eten verlaagd. Materialen in de kantine:

Stoelen, tafels, catering, voedsel, sigaretten, drinken, krant, tv.

Oplossingsrichtingen Stimuleren van gezond eten Stimuleren van bewegen tijdens pauze Toilet Het toilet is een klein, maar toch een belangrijk, onderdeel van het kantoor. Iedere werknemer maakt gebruik van het sanitair. Niet alleen voor de gebruikelijke handelingen, maar ook om het bedrijfs/kantoorleven even te ontvluchten. Ook het toilet is, net als de kantine, gang en lift een ontmoetingsplaats van collega’s. Materialen op het toilet: Spiegel, kraan, zeeppompje, wasbak, wc-papier, wc, deur met slot. Oplossingsrichtingen Product waar gebruiker agressie op/in kwijt kan Rustige individuele ruimte


ION8


HDSDJ

4.2 Kantoorpersonen Het kantoorpersoneel is de doelgroep waarvoor een product ontworpen gaat worden. Het is daarom van belang deze groep mensen te onderzoeken en beschrijven. Directeur/manager Directeuren en managers zijn vooral vermogende mensen die zich kleden in een maatpak en stropdas. Iedere ochtend komen zij met een dure auto met status het bedrijfsterrein oprijden. Aan het einde van de werkdag rijden zij als laatste het bedrijfsterrein weer af, op weg naar hun luxe vrijstaande woning. Een zware en lange werkdag dus! De directeur en de managers hebben vaak een individueel kantoor. Zij hebben de leiding over het bedrijf, of onderdelen hiervan. Dit kan behoorlijk wat stress opleveren. Werknemers De werknemers zijn over het algemeen personen met een modaal inkomen. Ze maken werkdagen van 9 tot 5 en rijden in bijvoorbeeld een volkswagen terug naar hun flat of rijtjeshuis. Werknemers zijn volwassenen van 22 t/m 65 jaar, en moeten over het algemeen een partner en eventuele kinderen onderhouden. De werknemers brengen een groot deel van de dag door achter de computer. Het is hierbij belangrijk dat zij een goede zithouding hebben en aan afwisselende bewegingen doen. Helaas is dit niet altijd mogelijk/het geval. Door een grote werkdruk is stress niet geheel te voorkomen. Evt. Stagiaires Stagiaires zijn jonge, tijdelijke, nieuwe werknemers. Zij zijn de passieve houding van het lichaam op kantoor niet gewend. Op universiteiten en hoge scholen is er meer ruimte om te bewegen en om pauze te nemen. Om naar kantoor te komen maken stagiaires gebruik van de fiets of het openbaar vervoer. Ze moeten het doen van studiefinanciering en een eventuele kleine stagevergoeding, wonen op kamers of bij de ouders thuis en hebben een sociaal leven waar ze veel waarden aan hechten. Bezoekers Als we het hebben over bezoekers, kan er gedacht worden aan vertegenwoordigers van andere bedrijven, cliënten enz. Zij waarderen een nette en opgeruimde werk/ontvangstomgeving. Het te ontwerpen product moet zo goed mogelijk in het interieur opgenomen worden om een nette omgeving te creëren. Ander personeel O.a. de schoonmakers en de mensen van de catering zullen het te ontwerpen product niet gebruiken, maar er wel mogelijk mee in aanraking komen. Bij het ontwerpen en vormgeven van het product moet hiermee rekening gehouden worden. Het reinigen moet bijvoorbeeld eenvoudig en snel te doen zijn.


ION8


HDSDJ

4.3 Arbeidsgerelateerde aandoeningen Kantoorbanen hebben een verhoogde kans op arbeidsgerelateerde aandoeningen zoals RSI, Burn Out en stress. Deze aandoeningen moeten worden voorkomen. Daarom worden hieronder de meest voorkomende aandoeningen besproken. Versuffing Versuffing wordt niet gezien als aandoening maar kan knap vervelend zijn tijdens het uitvoeren van werktaken. Door versuffing kunnen taken een langere tijd innemen dan eigenlijk staat ingepland. Dit kan leiden tot overuren boze opdrachtgevers, directeuren en managers. Hoe te voorkomen? Afwisseling Voldoende pauze Voldoende beweging Schrijverskramp Ook schrijverskramp is geen aandoening maar een vervelend gevoel dat na een korte pauze al verholpen kan zijn. Wel kan schrijverskramp leiden tot een eeltophoping op op voornamelijk de middelvinger. Schrijverskramp is vooral een probleem van vroeger. Doordat het schrijfwerk door computers is overgenomen is schrijven overbodig geworden. Hoe te voorkomen? Veel bewegen met vingers en hand Afwisselende bewegingen van hand/vingers Een goede houding van pen in hand voorkomt krampachtige houdingen Stress Stress is een vorm van spanning dat zowel lichamelijke als geestelijke effecten heeft. Een beetje spanning of stress hoeft niet direct tot negatieve gevolgen te leiden. Stress kan namelijk zorgen voor nèt dat beetje doorzettingsvermogen om een belangrijke deadline te halen. Wanneer het gevoel van stress te lang aanhoudt, wordt stress als een nare ervaring gezien en kan gepaard gaan met hoofdpijn, rusteloosheid, maagzweren, hart- en vaatziekten en spierpijn. Dit gaat ten kosten van het werk, maar zeker van de gezondheid. Hoe te voorkomen? Voldoende pauze en rustmomenten Voldoende afleiding Uit stress Burn Out Een burn out is het gevolg van langdurige stress. Bij een burn out voelt men zich totaal opgebrand. Dit is te verklaren door een chronisch teveel aan inspanning (te veel werk) in combinatie met een te kort aan herstel. Door een burn out is een werknemer niet in staat zijn werk uit te voeren. De enige manier om weer te herstellen van een burn out is in therapie gaan. Hoe te voorkomen? Uitdaging en variatie Een plezierige werkomgeving Sta stil bij successen


ION8


HDSDJ

Telefoonoor Een telefoonoor, ook wel Acoustic shock, is een nieuwe kantoorziekte. Het is een gehoorbeschadiging door overmatig telefoongebruik en luide pieptonen. Dit kan leiden tot gescheurd trommelvlies, suizende oren, hoofdpijn en geheugenverlies. Hoe te voorkomen? Telefoongebruik verminderen Luide tonen zo veel mogelijk vermijden RSI RSI is een verzamelnaam voor klachten, symptomen en syndromen die voorkomen in bovenrug, nek- en schoudergebied, armen, ellebogen, polsen, handen en vingers. De klachten worden doorgaans veroorzaakt door repeterende bewegingen, een langdurige statische houding of een combinatie van beiden. Een bekent voorbeeld van RSI is de muisarm. Door het overmatig en verkeerd gebruik van de computermuis kan een pijnlijke blessure ontstaan aan pols en schouders. Hoe te voorkomen? Voldoende pauze en rustmomenten Voldoende afwisseling Ergonomische werkomgeving Ergonomische werkhouding Steun de ledematen die kracht op moeten leveren Sickbuildingsyndrome Het Sickbuildingsyndrome (SBS) is te wijten aan een ongezond binnenklimaat en komt vaak voor in moderne kantoren. In deze kantoren wordt de luchtverversing en klimaatbeheersing geregeld door elektronica. Ramen kunnen vaak niet of nauwelijks open. Luchtdeeltjes afkomstig van hout, tapijt, parfum en menselijke adem zorgen in combinatie met ozon voor irritaties en benauwde gevoelens. Klachten die bij SBS optreden zijn: vermoeidheid, irritatie van de slijmvliezen van de ogen, neus, keel en bovenste luchtwegen, droge huid, heesheid, verkoudheid, spierpijn, misselijkheid en duizeligheid. Het is duidelijk dat deze klachten de prestaties en de gezondheid negatief beïnvloeden. Hoe te voorkomen? Frisse (buiten)lucht Rook voorkomen Kopieerapparaat en laserprinter in aparte ruimte Voorkomen van schitterende zon


ION8


HDSDJ

Obesitas Bij Obesitas, beter bekent als zwaarlijvigheid, neemt het vetgehalte in het lichaam een ongezonde waarde aan. Dit kan verschillende redenen hebben. Voor een deel is zwaarlijvigheid genetisch bepaald, maar ook mensen die te veel eten en/of te weinig bewegen zijn een risicogroep als het gaat om obesitas. Mensen die aan zwaarlijvigheid lijden, hebben veel last van hun overgewicht. Het vet belemmerd de bewegingen en beschadigd o.a. de gewrichten. Andere gevolgen van obesitas zijn: suikerziekte, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, verhoogd cholestorol, onvruchtbaarheid, rugpijn, artrose en depressie. Een kantoorbaan nodigt uit om meer en ongezonder te gaan eten (uit frustratie, stress, verveling of haast), en minder te bewegen (werk rondom de computer). Het aantal werknemers met overgewicht neemt daarom ook steeds verder toe. Hoe te voorkomen? Gezonder voedsel Meer tijd om rustig te eten Meer beweging Stress voorkomen Langere nachtrust 4.4 Wat is er al op de markt? Door de ontwerpwereld is het ‘kantoorprobleem’ ook al opgespoord. Er is dan ook niet stilgezeten als het gaat om hulpmiddelen die de hierboven beschreven arbeidsgerelateerde aandoeningen voorkomen of te genezen. In deze paragraaf een greep uit een aantal hulpproducten. Powerball De NSD Powerball is ontworpen door ruimtevaartorganisatie NASA. Deze bal is een gyroscoop die de spieren in hand en armen traint. Door de bal snel heen en weer te schudden kan het roterende lichaam in de bal een snelheid bereiken van meer dan 14.000 omwentelingen per minuut. De kracht die hier voor nodig is vraagt zware inspanning voor de spieren in hand en arm. Een snelheidsmeter is apart aan te schaffen. Hiermee kan de snelheid van het roterende lichaam gemeten worden. Aan de hand van de snelheidsmeter kunnen trainingsplannen gevolgd worden, of wedstrijden gehouden worden. Er zijn verschillende modellen van de Powerball op de markt. De Powerball regular en amber zijn de ‘instapmodellen'. De "blue" en "green" kunnen nog hogere snelheden aan en oefenen nog meer Figuur 4.1 kracht uit op uw arm - spieren. Powerball Green Door kantoorwerk af te wisselen met de powerball kan RSI tegengegaan worden of kunnen de verschijnselen worden bestreden.


ION8


Gripmaster De Gripmaster bestaat uit twee balkjes die door veren zijn gescheiden. Door de balkjes naar elkaar toe te knijpen, worden de vingeren onderarmspieren getraind. Het verschil met een stressbal is dat bij de Gripmaster alle 5 de vingers individueel getraind/bewogen worden. Hierdoor worden bijna alle spieren in de hand, EN arm, getraind. Door typwerk op het toetsenbord af te wisselen met de Gripman, blijven handen soepel en gezond. RSI wordt hierdoor voorkomen. Het handapparaatje is afkomstig van het bedrijf ‘Accu-Net LLC’ dat zich gevestigd heeft in Amerika.

HDSDJ

Figuur 4.2 Gripmaster

Magnetoids

De Magnetoids bestaat uit 2 magneten, ontworpen door UberOrbs. Door de vorm en de magnetische werking kunnen verschillende trucjes met deze Magnetoids gedaan worden. Op kantoor worden deze magneten vaak gebruikt als ‘speeltje’ ter ontspanning. Tegelijkertijd worden vingers en handen getraind. Ook dit product vermindert de kans op RSI.

Figuur 4.3 Magnetoids Toetsenborden Op het gebied van toetsenborden zijn verschillende oplossingen bedacht om in een meer ergonomische houding te werken en met name RSI te voorkomen. Vertical Split toetsenborden Vertical split toetsenborden zijn de toetsenborden van de toekomst. Ze delen het traditionele toetsenbord op in twee delen en plaatsen deze verticaal. Om het toetsenbord te bedienen worden de handen in de zogenaamde 'handjes-schudden' positie geplaatst. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat deze positie de meest neutrale is voor de mens. De statische spierspanning wordt geminimaliseerd en de doorbloeding van pols en hand wordt niet belemmerd. Het toetsenbord, afgebeeld in figuur 4.4, is een van de vertical split toetsenborden. Voor het gebruik van dit toetsenbord is het typen volgens Figuur 4.4 het 10-vingersysteem vereist. Om zicht te hebben SafeType V801 keyboard op de wat minder gebruikte functie- en numerieke toetsen, zijn twee wegklapbare spiegeltjes gemonteerd.


ION8


HDSDJ

Adjustable split toetsenborden Het woord zegt het al, het gaat hier om toetsenborden die bestaan uit 2 of meerdere losse onderdelen. De hoek van de afzonderlijke onderdelen ten opzichte van elkaar kunnen versteld worden. Ook de hellingshoek van het toetsenbord is instelbaar. Hoewel instelbaarheid een groot pluspunt lijkt, omdat het toetsenbord naar eigen inzicht ingesteld kan worden, zijn hier vraagtekens bij te zetten. In de praktijk blijkt dat over het algemeen deze toetsenborden verkeerd worden ingesteld.

Figuur 4.5 Links: Ergomagic Keyboard Rechts: Touchstream LP

Computermuizen Net als bij de hierboven beschreven toetsenborden, zijn ook op het gebied van muizen enkele oplossingen bedacht om een meer ergonomische houding aan te nemen.

No Hands Mouse De No Hands Mouse is een alternatieve muis die door de voeten bediend moet worden. De voetpedalen kunnen diversie muishandelingen overnemen. Dit ontlast de armen en verhoogd de productiviteit omdat de handen niet verplaatst hoeven te worden om de muis te bedienen. Figuur 4.6 No Hands Mouse Het Paard

Figuur 4.7 Het Paard

‘Het Paard’ is een van de velen computermuizen die door ergonomische vormgeving en afmetingen probeert een gezondere houding van hand en arm te verkrijgen. In samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum is deze computermuis ontworpen en op de markt gebracht. Het idee achter ‘Het Paard’ is dat de vingers en de hand een natuurlijke houding aannemen, zodat de spieren in hand, arm, schouder en nek niet steeds aangespannen worden.


4. Kantoor Het ontwerpprobleem speelt zich voornamelijk af op het kantoor. Het is dan ook noodzakelijk om deze omgeving te analyseren

Recommend Documents