4 de VLAAMS CONGRES PALLIATIEVE ZORG VOEDING VOCHT IN DE PALLIATIEVE ZORG : LEVEN GEVEN! LEVEN GEVEN?

4de VLAAMS CONGRES PALLIATIEVE ZORG

VOEDING – VOCHT IN DE PALLIATIEVE ZORG : LEVEN GEVEN ! LEVEN GEVEN ?

ERVARINGEN VAN VERPLEEGKUNDIGEN MET TERMINAAL DELIRIUM. Trudie Van Iersel Coördinator Netwerk Noord WestVlaanderen Secretaris Werkgroep Research Fed. Pal. Zorg Vlaanderen

Gebaseerd op de literatuur • Caring for patients with terminal delirium: palliative care unit and home care nurses’ experiences Brajtman S e.a. International Journal of Palliative Nursing 2006 vol 12 (4) 150-156 (verdere achtergrond literatuur: zie abstract) 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

2.

Terminaal Delirium • • • • •

Ernstige complicatie Laatste weken Verwardheid, disfunctioneren Verandering in bewustzijn, in gedrag Geheugen-, concentratie-, spraakstoornissen • Desoriëntatie • Hallucinaties 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

3.

Terminaal Delirium • Kan acuut ontstaan • Hoge frequentie (+ 80% ca-patiënten!!!!!!!) • Vaak niet herkend (sterke onderschatting van prevalentie) • Dan vaak diagnose depressie

4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

4.

Drie vormen Terminaal Delirium • Hyperactief • Hypoactief • Mengvorm: afwisselende periodes


5.

Oorzaken Terminaal Delirium Medisch en multifactorieel van aard, bvb • Orgaanfalen • Metabolische stoornissen • Medicatie • …


6.

Oorzaken Terminaal Delirium • • • • • • • • • •

Lever- en nierstoornissen Hersenmetastasen Hyper- en hypoglycemie Hyper- en hyponatremie Hypercalcemie Anemie Hypoxie Opioïden Corticosteroïden … 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

7.

Behandeling Terminaal Delirium Haloperidol soms in combinatie met Benzodiazepines


8.

Behandeling Terminaal Delirium • Onderschatting geeft aanleiding tot

→ Onderbehandeling → < kwaliteit van leven patiënt → + negatieve ervaring voor omgeving • Detectieschalen? dagelijks te overlopen (én noteren) door vpk tijd!?/kwaliteit!? 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

9.

Kwalitatieve studie • Canada • Palliatief verpleegkundigen MBE (5) en PZE (4) • Ervaring: 1 ½ - 10 jaar • Openeind interviews met 9 vragen (via “focusgroep”) • Analysetechniek 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

10.

Resultaten studie • • • •

Stress Nood aan aanwezigheid Belang van teamwerk Onvoldoende kennis


11.

Resultaten studie: stress • Stressvol voor alle betrokkenen • Gebrek aan “comfort” • Geen “goede dood”, niet genoeg hebben kunnen doen, kostbare tijd verloren • Herinnering aan een lijdende patiënt die zich zelf niet was 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

12.

Resultaten studie: aanwezigheid • Nood aan aanwezigheid (vrijwilligers!): kalmerend, comfort • Nood aan support voor families


13.

Resultaten studie: teamwerk • Nood aan support voor zorgverleners - er niet alleen voor staan - multidisciplinaire aspecten - individuele steun: klankbord, intervisie


14.

Resultaten studie: kennis • Onvoldoende kennis! - hoe herkennen - hoe behandelen - hoe mee omgaan • Betreft niet alleen verpleegkundigen, ook artsen, psychologen, maatschappelijk werkers 4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Van Iersel

15.

Aanbevelingen studie • Kennis vergroten (vorming) • Stresshantering (training) • Aanwezigheid en support proberen te bieden • Multidisciplinaire aanpak • Support aan teamleden


16.



Achtergrond *Amyotrofe Laterale Sclerose (ALS) is: -een progressieve ziekte -die uiteindelijk fataal afloopt -die het gevolg is van degeneratie vh. motorneuraal systeem bij volwassenen

*progressieve spierzwakte Î-mobiliteitsproblemen -klachten van spraak- en slikstoornissen, -vooral ademhalingszwakte in terminale fase

4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Menten

2.

Methode -99 gevolgde ALS-patiënten (42 vrouwen, 57 mannen) door het ALS team van UZ Gasthuisberg die overleden zijn van 01-01-2003 t.e.m. 30-09-2005. -zelf ontwikkelde vragenlijst = meetinstrument - op basis van literatuurgegevens - aangevuld met klinische ervaring van VPK & artsen ( ALS-team).


3.

Resultaten -66/99 (67%) ingevulde vragenlijsten van huisarts

waarvan 57 (58%) analyseerbaar. -61/99 (61,6%) antwoorden van familieleden


4.


Klachten Patiënt

100 80 60 40 20 0

Andere k lac hten

Angs t

Slaaps toornis

D y s pnoe

Spas tic iteit

Eets toornis

C om m unic atie s toornis

Botpijn of Spierpijn

Speek s elv loed

Z w ak te

AlS patiënten thuisverzorgd charlotte deconinck

huisarts

familielid

5.

AlS patiënten thuisverzorgd charlotte deconinck Familielid specifiek

Familie 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

80 70 60 50 40 30 20 10 0

huisarts

ro er s/ Zu ss en An de re fa m ili e

nd er en

E

B

Ki

P

ar tn er

familielid

ot no e tg ch

familielid

K

d in

d us in /z r nk i e le ro K B

e ta er da nd A ng si is M

Naasten en Vrijwilligers 80 70 60 50

huisarts

40

familielid

30 20 10 0 Vrienden

Buren

Vrijwilliger

6.

120 100 80 60 40 20 0

AlS patiënten thuisverzorgd

Huisarts

charlotte deconinck Kinésitherapeut

Spirituele Zorgverl.

Psycholoog

Familiehulp

Persoonlijk assistent

huisarts

familielid

Thuisverpleegkundige

Sociaal werker

Professionelen

Palliatieve Thuiszorg

7.

AlS patiënten thuisverzorgd charlotte deconinck

Meer hulp gewenst 80 70 60 50

huisarts

40

familielid

30 20 10 0 Ja

Nee

Missing


8.

Als patienten thuisverzorgd charlotte deconinck Soorten Materiaal (1) 70 60 50 40 30 20 10 0

huisarts

Pa m pe r

sk ra C ag on ve en ka th et er B la as so nd e

H al

to es te l

sp ir a tie

A

A

nt id

ec ub itu

sm at ra s

familielid

Soorten Materiaal (2) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

huisarts

Ti llif Sp t ra ak co m pu te r

al ar m

Lo op re kje

st oe l Ro l

Pe rs oo nl ij k

Zi

ek en hu

isb ed

familielid


9.

AlS patienten thuisverzorgd charlotte deconinck Financiële Tegemoetkoming 60 50 40 huisarts

30

familielid

20 10 0 ja

nee

missing data

Soort financiële tegemoetkoming 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

huisarts

Missing data

Palliatief Statuut + Invaliditeitsuitkeri ng

Palliatief Statuut + Integratietegemoe tkoming

Via werk

Persoonlijk assistentiebudget

Vlaams Fonds

Invaliditeitsuitkeri ng

Palliatief Statuut

familielid

10.

Als patienten thuisverzorgd charlotte deconinck Plaats van Overlijden 70 60 50 40

huisarts

30

familielid

20 10 0 Thuis

Palliatieve Eenheid

Ziekenhuis

Rusthuis

Rustig verloop Overlijden 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

huisarts familielid

Ja

Nee

Missing data

11.

Besluit:

ALS- patiënten, begeleid door een specifiek team,

-ook al zijn er veel symptomen te behandelen

-worden goed omkaderd (mankracht en infrastruktuur)

-kunnen in hoog % thuis “goed”sterven

-maar missen nog te dikwijls het palliatief forfait


12.



Management of diabetes during the last days of life; attitudes of consultant diabetologists and consultant palliative care physicians in the UK S. Ford-Dunn, A. Smith and J. Quin Brighton and Sussex University Hospitals Palliative Medicine 2006; 20: 197-203

Dr. S. Mullie Palliatieve Zorg St.-Jan Brugge Voorzitter Palliatief Netwerk Noord West-Vlaanderen Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen

Hyperglycaemia – Palliative Care – Curative medicine The problem

Monitoring blood glucose frequency

QoL essential

Evidence essential

Drugs: oral / insuline Glycaemia treshold

Team based

Diagnosis based

4° Vl.Congr.Pal.Zorg - Mulie

2.

Hyperglycaemia – Palliative Care RESEARCH METHODOLOGY ¾Semistructured questionnaire ¾ Answer from experts ¾ To three case scenarios: – Type 2 – oral meds – Type 2 – insulin – Type 1 - insulin


3.

Hyperglycaemia – Palliative Care “as needed” – glycaemia treshold

Fig.: Preferred glucose threshold for ‘as required’ insulin


5.

Hyperglycaemia – Palliative Care “open” issues ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾

Clinical deterioration nog caused by poor control Symptoms attributable to hyperglycaemia Bloodglucose control before terminal phase Regular review of the patient Involving patient / carer / staff in decision Hyperglycaemia unlikely Hypoglycaemia should be avoided


6.



4 de VLAAMS CONGRES PALLIATIEVE ZORG VOEDING VOCHT IN DE PALLIATIEVE ZORG : LEVEN GEVEN! LEVEN GEVEN?

Recommend Documents