Nieuwsbrief Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg INDEX Mensen in de palliatieve fase centraal................................2 Project ‘Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg’ ...........................3 Eerste resultaten met hospices positief ..........................4 De ervaring met uitvragen zijn bemoedigend!..............................5 Onderlinge discussie was al inspirerend................................6 Colofon.......................................6
| DECEMBER 2014 |
Beste Lezer, Hierbij ontvangt u de 1e nieuwsbrief van het project “Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg”. Als samenwerkingspartner, deelnemer of geïnteresseerde houden we u elk kwartaal op de hoogte houden van dit project. Verspreid u deze gerust!
De uitdagingen in de palliatieve zorg Palliatieve zorg is een actueel thema. Nu de medische wetenschap steeds beter in staat is om naast het genezen ook het leven te verlengen, rijzen er allerlei maatschappelijke en ethische vragen rondom het sterven. Moet alles wat kan, ook gedaan worden? En wat wil de patiënt echt? Als het gesprek tenminste wordt aangegaan in de fase dat genezing niet meer mogelijk is. De huidige signalen zijn dat patiënten te lang behandeld worden alsof genezing nog mogelijk is. Te laat wordt nagedacht over het verbeteren van de kwaliteit van leven en wat dat inhoudt voor de patiënt en de begeleiding in de laatste levensfase. Ook zal de vraag naar palliatieve zorg de komende jaren alleen maar toenemen door het groeiende aantal ouderen en chronisch zieken. Kwalitatieve goede palliatieve zorg is dus noodzaak. Vanuit VWS is opdracht gegeven voor een Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ). Doel van het programma is dat in 2020 iedere burger verzekerd is van goede palliatieve zorg op de juiste plaats, op het juiste moment en met de juiste zorg en ondersteuning. In deze nieuwsbrief informeren wij u hoe wij als Achmea samen met koplopers de palliatieve zorg willen verbeteren. We stellen deze koplopers aan u voor en informeren u over het programma Kwaliteit van Zorg en het project ‘Uitkomstindicatoren palliatieve zorg’.
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
Group Facility Services en mvovolgende | september 2008 | pagina 1 van5 5 1 van pagina >
Mensen in de palliatieve fase centraal Hoe stellen we mensen in de palliatieve fase centraal? Hoe krijgen we zicht op de kwaliteit van de palliatieve zorg, en hoe kunnen we samen deze zorg verbeteren? In het project ‘Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg’, onderdeel van het Programma kwaliteit van Zorg van Achmea, werken we samen met diverse zorgaanbieders aan het beantwoorden van deze vragen.
Programma Kwaliteit van Zorg van Achmea Achmea heeft de ambitie dat vanaf 2020 iedereen kan rekenen op de beste zorg. We weten nog veel te weinig over uitkomsten van geleverde zorg, vindt Achmea. In het programma Kwaliteit van Zorg wordt daarom gezocht naar manieren om die uitkomsten te meten en waar mogelijk te verbeteren. Sturen op uitkomsten betekent voor
Om iets te kunnen zeggen over de uitkomsten
Achmea sturen op eindresultaat van de geleverde
worden zogenaamde ‘uitkomstmaten’ gebruikt.
zorg en daarmee op dat waar het voor de patiënt
Via deze uitkomstmaten kunnen organisaties
om draait. Een belangrijk fundament van het
onderling vergeleken worden en kan iedereen
programma Kwaliteit van Zorg is de
zich verbeteren: (zie afbeelding hierboven).
Voor meer informatie over het programma; zie onze Skipr community, de groep Zorgkwaliteit op Linked in en de twittergroep #Zorgkwaliteit.
samenwerking met zorgprofessionals en -organisaties. Samen met hen wordt gekeken hoe goed en verantwoord de zorg is die verleend wordt en waar het beter kan.
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
<< terug naar index
< vorige pagina
volgende pagina >
2 van 6
Project ‘Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg’ In het project ‘Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg’ is het doel de kwaliteit van leven en sterven van de patiënt in de palliatieve fase te verhogen door indicatoren te ontwikkelen. Ook wordt de kwaliteit van leven van de naaste daarbij betrokken. In de palliatieve fase kijken we daarbij naar vier
Doordat de zorgprofessional in gesprek met de
domeinen van de zorg: fysiek, psychisch, sociaal en
patiënt deze vragen stelt, kunnen zij meteen hun
spiritueel. Er zijn voor deze vier domeinen vragen
zorg aanpassen aan de behoeftes van de patiënten.
ontwikkeld die inzicht geven hoe de patiënt zich
Patiënten hebben er dus direct profijt van!
voelt. De fysieke dimensie met betrekking tot pijn wordt bijvoorbeeld bevraagd door dit op een schaal
Het is mogelijk de ontwikkeling in de tijd te zien
van 0 (geen pijn) tot 10 (erg veel pijn) aan te laten
omdat deze vragen meerdere keren in het
geven; een vraag van de psychische dimensie is
zorgproces aan de patient gesteld worden. De data
bijvoorbeeld hoe somber iemand was op een schaal
worden verzameld en op een geaggregeerd niveau
van 0 (niet somber) tot 10 (erg somber).
weergegeven, waardoor er zogenaamde ‘spiegelinformatie’ ontstaat. Met experts (Nivel en onze koplopers) is nagedacht welke uitkomstmaten vergelijken mogelijk maken. Zijn er verschillen te
Voortschrijdende ziekte in de tijd
Dood
zien, bijv. tussen de verschillende verpleeghuizen? En wat zeggen deze verschillen? Het project bestaat uit 2 pilots. De pilot met de verpleeghuizen en hospices richt zich op de palliatie
Palliatie in de
Ziekgerichte palliatie
in de stervensfase en nazorg. Bij de pilot in de
stervensfase
ziekenhuizen ligt de focus op alle vier de fasen van de palliatieve zorg. Nazorg
Symptoomgerichte palliatie
Palliatieve zorg Zorgmodel palliatieve zorg van Lynn en Adamson (2003)
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
<< terug naar index
< vorige pagina
volgende pagina >
3 van 6
Eerste resultaten met hospices positief Een aantal hospices en palliatieve units in verpleeghuizen heeft het aangedurfd om samen met een zorgverzekeraar hun gegevens te delen.
verplaatsingen heeft, kan dat een teken zijn van minder goede zorg omdat dit een grote belasting is voor de patiënt, of misschien goede zorg omdat het hospice de patiënt de gelegenheid geeft om thuis te sterven. Omdat de ontwikkelde indicatoren
In het najaar van 2013 zijn ze gestart met het
indicaties blijken te zijn om verschillen te
bevragen van hun patiënten. Dat was voor een
ontdekken en de verschillen beter te kunnen
aantal organisaties nieuw en ook wel spannend.
duiden wordt het onderzoek uitgebreid . Het
Maar het werd al wel snel duidelijk dat het op een
netwerk van de landelijke Associatie Hospice Care
structurele manier het gesprek aangaan met een
Holland (AHCH) wil graag meewerken.
patiënt zowel voor de patiënt als voor de zorgprofessional een geweldige meerwaarde gaf.
De ziekenhuizen zijn begonnen!
De ervaring leerde dat de zorgprofessional het geen
Ook de ziekenhuizen zijn samen gekomen.
belasting vond om deze vragenlijst te gebruiken.
Er is consensus bereikt over de vragenlijst, het traject met de METC heeft even geduurd, maar nu
Ook de analyses leverden mooie inzichten op. Het
is het dan zover: Iedereen is gestart met meten!
liet al verschillen zien in de ervaren kwaliteit van
We zijn benieuwd naar het resultaat.
leven. Of dat ook een teken is van goede of minder goede zorg is nog onduidelijk. Als een hospice veel
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
<< terug naar index
< vorige pagina
volgende pagina >
4 van 6
De ervaring met uitvragen zijn bemoedigend! Saskia Teunissen is een expert op gebied van palliatieve zorg in hospices-omgeving. Zij is directeur Academisch Hospice Demeter, vice-voorzitter van de landelijke Associatie Hospice Care Holland (AHCH). Onlangs is zij benoemd tot hoogleraar Hospicezorg UMC Utrecht. Ze is intensief betrokken bij de ontwikkeling van uitkomsten in palliatieve zorg en ze heeft daarmee een zeer belangrijke rol in het project. Ze vertelt graag over haar ervaringen met de pilot.
Waarom is het belangrijk om mee te doen aan dit project?
de uitkomsten van gesprek over leven, lijden,
in de cultuur van een organisatie voordat een
wensen en behoeften. Dat betekent gerichte
patiënt werkelijk verschil bemerkt. De AHCH steunt
Voor de landelijke Associatie Hospice Care Holland
aandacht voor de lichamelijke, psychische, sociale
die cultuuromslag om de kwaliteit van zorg ter
(AHCH) is het van belang om betrokken te zijn bij
en spirituele dimensie van het leven met de dood in
vergroten van harte.
projecten die de zorg voor patiënten en ook de
het vooruitzicht1.
betaalbaarheid ervan aangaan. De Zorgmodule
Patiënten die hospicezorg ontvangen vanuit
Palliatieve Zorg 1.0 benadrukt het belang van
Palliatief Terminale Units in verpleeghuizen, door
Wat zijn de eerste ervaringen met de nieuwe vragenlijst?
integrale palliatieve zorg als verzekerbaar product.
gespecialiseerde teams thuis of in zelfstandige
De eerste ervaringen met het vier dimensionele
Dit pilotproject is een kans om daar mede richting
hospices, hebben pas daadwerkelijk profijt van het
bevragen van het welbevinden zijn bemoedigend.
in te bepalen.
gestructureerd in kaart brengen van zorgvragen als
Patiënten staan open voor de ondersteuning van de
het steun krijgt van alle zorgverleners.
zorg met structurele twee-wekelijkse bevraging.
Hoe denkt u dat patiënten hiervan profiteren?
Zorgverleners betrokken bij ‘hospicezorg’ zijn niet
Ook ervaren zorgverleners dat een gesprek over
het type professionals en vrijwilligers dat
lastige onderwerpen vergemakkelijkt wordt door
Voor patiënten in de laatste levensfase telt de
gemakkelijk open staat voor een methodische
het instrument dat in de pilotgroep is ontwikkeld.
kwaliteit van de dialoog! De kwaliteit van het
benadering van de dialoog. Implementatie van een
gesprek met de zorgverlener en wat deze doet met
project met vragenlijsten vraagt dus veel aandacht Dit noemen we de 4 dimensionele benadering van de palliatieve zorg. Deze is beschreven in de WHO definitie Palliatieve Zorg 2002 en vormt ook de basis voor de Zorgmodule Palliatieve Zorg 2013 van het Nationaal Platform Zorgstandaarden.
1
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
<< terug naar index
< vorige pagina
volgende pagina >
5 van 6
Onderlinge discussie was al inspirerend Joep Douma, internist-oncoloog Arnhem en medisch adviseur palliatieve zorg IKNL Utrecht. Joep wordt gezien als pionier en koploper van de palliatieve zorg in ziekenhuizen. In Arnhem heeft hij palliatieve zorg volgens een
op het gebied van palliatieve zorg. Vaak ontbreekt
model ingericht, waarbij aandacht is voor de
ook een basis data set om te registreren voor de
wensen en behoeften van patiënten en de
palliatieve zorg in ziekenhuizen.
toekomstige zorg. Hij vertelt waarom hij met
In zuivere redenering zou palliatieve zorg
Achmea wil samenwerken om de kwaliteit van
ontwikkeld moeten worden vanuit een in consensus
palliatieve zorg inzichtelijk te krijgen.
[experts] beschreven kwaliteitskader. Binnen dit
Jolanda van der Heide Projectleider ‘Uitkomstindicatoren
kader horen ook indicatoren, mede ontwikkeld door
Palliatieve zorg in beweging
palliatieve zorg’
het veld zelf en met name geënt op de door de
[email protected]
De ontwikkeling van palliatieve zorg in het
patiënt en diens naasten gerapporteerde
06-10516876
Nederlandse ziekenhuis is volop in beweging, maar
uitkomsten van zorg [PROMs systematiek – Patient
nog wel zoekend. Veel vragen zijn nog niet of nog
Reported Outcome Measures].
maar beperkt beantwoord, bijv. wat inhoudelijk verstaan moet worden onder palliatieve zorg in het
Patiënt Reported Outcome Measures
ziekenhuis.
Om samen met het veld ook een gevoel te krijgen voor de PROMs systematiek palliatieve zorg in het
Colofon Uitgave: december 2014 Redactie en Teksten: Jolanda van der Heide,
Samen in gesprek over de zorg
ziekenhuis heeft Achmea samen met een aantal
De patiënt en diens naasten staan centraal, zo ook
ziekenhuizen (zie pagina 3) het initiatief genomen
het proces van besluitvorming in gezamenlijkheid.
tot het ontwikkelen en uitzetten van een onderzoek
Het vraagt van partijen bijzondere competenties,
[pilot] op dit terrein binnen deze ziekenhuizen.
vooral die behorend bij effectieve communicatie.
Alleen al de onderlinge discussie vooraf, met
Het gaat om samen beslissen en veelal ook om
betrekking tot de te gebruiken set aan
moet alles wat kan. Maatschappelijk
meetinstrumenten en de toekomstige analyse en
belangwekkende en actuele thema’s.
interpretatie in de context van Best Practice
Heeft u suggesties voor (de verbetering van)
analyse, was inspirerend genoeg om met meer dan
de nieuwsbrief, laat het ons dan weten en
Kwaliteitsbeleid en kwaliteitskader
een gezonde belangstelling uit te kijken naar de
stuur een mail naar
In het ziekenhuis is niet of nog maar beperkt plaats
eerste uitkomstgegevens. Wordt vervolgd!
[email protected].
Suzanne Verhoeven, Frederique van Duuren, Marion van den Hurk Vormgeving: Achmea Creatieve Diensten
Suggesties?
gemaakt voor een gestructureerd kwaliteitsbeleid
NIEUWSBRIEF Uitkomstindicatoren Palliatieve Zorg | DECEMBER 2014
<< terug naar index
< vorige pagina
6 van 6
