Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
16:05
Pagina 1
‘De discussie over Uruzgan is simplistisch’ Pag. 4
Nanozout tegen de honger Pag. 7
Bewoners Hoevestein mogelijk zaterdag terug Pag. 22
WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
1E JAARGANG/ 5 JULI 2007
RESOURCE
#37
Pag. 8
EEN KOE OP MAAT
Resource colofon
13-06-2007
14:02
Pagina 2
2
COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756. Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail
[email protected]; secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail
[email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail
[email protected]; Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail
[email protected]; Gert van Maanen (landbouw, plant), telefoon 0317 466684, e-mail
[email protected]; Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail
[email protected]; Wim Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Jan Braakman (dier), telefoon 0317 466682, e-mail
[email protected]; Alexandra Branderhorst (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Laurien Holtjer (groene ruimte, dier), telefoon 0317 466689, e-mail
[email protected]; Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail
[email protected]; Paul Link (internet), telefoon 0317 466690, e-mail
[email protected]; Nicolette Meerstadt ( studenten), telefoon 0317 466666, e-mail
[email protected]; Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail
[email protected]; Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail
[email protected]. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail
[email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.
Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
16:05
Pagina 3
3
RESOURCE
#37
WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
1E JAARGANG/ 5 JULI 2007
BOVEN HET MAAIVELD
SMAAK ‘Eigenlijk zijn we onderweg naar Toscane’, zegt Aalt Dijkhuizen. ‘Daar zit een verdraaid leuk restaurantje dat alleen Aalt kent’, zegt Tijs Breukink. ‘En omdat het toch zomervakantie is, dacht ik: weet je wat? We laten de boel de boel, we springen in de Mercedes SLK en we rijden naar Italië.’ ‘Gewoon spontaan’, zegt Breukink. ‘Als je per jaar drie ton pakt kun je zoiets doen’, zegt Dijkhuizen. ‘En pak je net iets minder, dan ook’, zegt Breukink. ‘Maar jullie waren nog niet halverwege Frankrijk of jullie kregen een lekke band’, constateert Bert Speelman. De ex-rector zit met zijn ontblote en gebruinde bovenlijf achter het stuur van zijn… Ja, van wat eigenlijk? ‘Wat een krankzinnig toeval dat jij kwam langsrijden’, zegt Dijkhuizen. ‘In je proletenfort op wielen.’ ‘Met magnetron’, zegt Speelman tevreden. ‘Satelliet-tv. Wasmachine. Koelkast. Whirlpool. Droger. Internet. Van alle gemakken voorzien. Alleen boze rectoren die overambitieuze managers een poot van meer dan drie ton hebben uitgedraaid kunnen zich deze weelde veroorloven.’ Dijkhuizen trekt een vies gezicht. ‘Het valt me nog mee dat je er geen barbecue bij hebt’, zegt de leider der leiders zuinig. ‘Toch wel’, zegt Speelman. ‘Op het dak.’ De nog immer populaire ex-rector kijkt naar buiten. ‘Ik hoor gerommel’, zegt hij. ‘Maar ik zie geen wolken.’ ‘Een barbecue op het dak…’, herhaalt Dijkhuizen hoofdschuddend. ‘Nou hoor ik het weer’, zegt Speelman. ‘We krijgen onweer.’ ‘Volgens mij is het je buik’, zegt Breukink. Speelman kijkt naar beneden, naar zijn zongeblakerde romp. ‘Heb jij honger?’, vraagt hij liefkozend. Een donker gegrom is het antwoord. Speelman parkeert zijn mobiel kasteel in de berm en staat op. ‘Ik haal wat braadworsten uit de koeling’, zegt hij. Even later klinken op het dak voetstappen als de oud-rector de barbecue aansteekt. Dijkhuizen steunt en grijpt naar zijn hoofd. ‘Hoe is het mogelijk dat een man met zo’n smaak bijna net zoveel geld heeft verdiend als ik?’ ‘Komen jullie ook?’, roept Speelman. ‘Straks begint Lingo.’
‘Het otterstation haalt belangrijke informatie weg’
Pag. 5 Ook Bert Speelman verdiende drie ton
OTTERPOEP Pag. 10 Studenten en docenten vinden het park op de campus te sober
Page 20 Almost broke but still want a holiday? Ideas on the international pages
Willem Koert
Dit is de laatste Resource van dit studiejaar. Op 30 augustus verschijnt het eerste nummer van het nieuwe jaar.
Pag. 23 Onderzoek naar spikkeltjes voor softijs en Engelse drop
‘Strijd over otterkeutels’, kopte de Telegraaf afgelopen maandag. Stichting Otterstation Nederland raapt uitwerpselen om onderzoek te doen naar de uitgezette otters in de Weerribben. Daarmee zijn ze volgens Staatsbosbeheer in overtreding, omdat Alterra hier opdracht toe heeft gekregen. Volgens het otterstation staat echter nergens dat ‘het rapen van poepjes niet mag’. De poepstrijd begon met een persbericht van het otterstation over twee doodgereden otters, vertelt Hugh Jansman, otterexpert van Altera. ‘Het ANP las daarin dat het otterstation keutels verzamelt en vond dit vreemd omdat wij dat ook doen. Ze belden mij en Staatsbosbeheer en nu staat het in de kranten als illegaal.’ Dat is het volgens Jansman echter niet. Iedereen mag keutels rapen, zolang ze daarvoor maar niet uit de boot komen. Alleen Alterra heeft toestemming om het land te betreden. Waar maken we ons druk om, vragen de lezers van de Telegraaf zich ondertussen af. ‘Poepflauw’ worden ze van deze ‘strontvervelende’ kwestie. Jansman zucht mee. ‘Het is blijkbaar weer komkommertijd. Vorig jaar kwam de media met een uitspraak van mij over een otter met jetlag. Nu over illegale otterkeutels.’ Wel is het ‘onwenselijk’ als het otterstation uitwerpselen van de otters verzamelt, zegt Jansman. ‘Met het DNA van de otteruitwerpselen houden we bij welke jongen van welke ouders zijn en waar ze zich op het terrein bevinden. Het otterstation haalt mogelijk belangrijke informatie voor onze neus weg.’ De mediaberichten zijn echter overdreven. ‘Laten we het liever hebben over waar het echt om gaat. Het gaat zo goed met de otters dat ze zich gaan verspreiden. Daarbij komen ze wegen en woonwijken tegen. Er staan al jaren tunnels en rasters gepland, maar door de bureaucratie komen die er maar niet. De twee doodgereden otters waren onnodig.’ / LH Omslagfoto Guy Ackermans
Resource 0137 4-7
04-07-2007
15:10
Pagina 4
5
4
IN ‘T NIEUWS 28 JUNI T/M 4 JULI 2007
‘HET LEGER WERKT WEL DEGELIJK AAN WEDEROPBOUW’ Hoogleraar Humanitaire hulp en wederopbouw Thea Hilhorst was vorige week drie dagen op bezoek in kamp Holland in Uruzgan. Samen met opiniemakers en hoofdredacteuren van de Volkskrant, NRC en HP/de Tijd sprak ze uitvoerig met generaal Dick Berlijn, maar ook met Afghaanse ministers, ngo’s en de staf van het Afghaanse leger. Hilhorst is redelijk positief over de Nederlandse bijdrage aan de missie in Afghanistan. ‘Er wordt wel degelijk gewerkt aan de wederopbouw, vooral van het veiligheidsapparaat van leger en politie.’ In Nederland wordt de discussie over de missie veel te simplistisch gevoerd, vindt Hilhorst. ‘Er wordt veel gevochten, maar daarmee is het geen vechtmissie. Ook is het niet alleen een vredesmissie. En het gaat niet om het aantal scholen dat gebouwd wordt. Was het maar zo simpel. Het is een veiligheidsmissie die zich erop richt om het leger en de politie op te bouwen zodat die in de toekomst zelf de ordehandhaving aankunnen. Dat kan niet los gezien worden van de opbouw van de Afghaanse overheid want de grote vraag is of die straks voldoende betrouwbaar is om dat leger te leiden.’ Er is namelijk geen sprake van dat volgend jaar de Taliban verslagen zal zijn of de drugshandel onder controle is, zegt Hilhorst. Als de Nederlandse missie in augustus 2008 afloopt, zal het veiligheidsprobleem in Afghanistan net zo groot zijn als nu. De vraag of Nederland die missie dan moet voortzetten moet daar volgens Hilhorst ook niet van afhangen. De vraag die beantwoord moet worden is of het Afghaanse veiligheidsapparaat het zelf kan redden. ‘En of Nederland en de NAVO ver-
B
De va W on ge W ee va de st Thea Hilhorst op bezoek bij het Nederlandse leger in Uruzgan. / foto Thea Hilhorst trouwen hebben in de Afghaanse overheid. Verloopt het proces goed, is de overheid niet te veel langs etnische lijnen georganiseerd? Dat is de vraag.’ De opbouw van regering, leger en politie van Afghanistan door ISAF stond centraal in het bezoek van 48 uur. ‘Doel van Defensie was om ons te laten zien hoe de benadering van de drie D’s werkt: defensie, development en diplomatie. Maar omdat er een week eerder zware gevechten bij Chora waren, kreeg dat relatief veel aandacht. De journalisten in de groep
LANDSCHAPSECOLOGEN HOUDEN WERELDCONGRES IN WAGENINGEN Ruim zevenhonderd landschapsecologen, ontwerpers en beheerders uit zestig landen verzamelen zich op 8 juli in Wageningen. De Internationale Associatie voor Landschapsecologie (IALE) houdt tot en met 12 juli haar zevende en naar verwachting grootste wereldcongres tot nu toe in het WICC en in Cinemec Ede. Het thema van de bijeenkomst is ‘wetenschappelijke principes in de praktijk’. Centraal staan praktische oplossingen voor knelpunten zoals fragmentatie van landschappen, verstedelijking en klimaatverandering. Naast lezingen en symposia zijn er ook excursies. ‘We willen de link leggen met de Nederlandse praktijkervaringen’, vertelt Rob Jongman van Alterra, de regionale coördinator van het congres. ‘Veel deelnemers doen vooral theoretisch onderzoek op een universiteit en zien weinig van de praktijk.’
Nederland kent volgens Jongman veel voorbeelden van toepassing van wetenschappelijke inzichten bij problemen in de praktijk, zoals de Ecologische Hoofdstructuur die de fragmentatie moet tegengaan. De excursies gaan onder meer naar de Biesbosch waar de rivier de ruimte krijgt, de Deltawerken en het traditionele cultuurlandschap van de Drentse Aa. De IALE is in 1981 opgericht in Veldhoven, maar de bijeenkomsten waren sindsdien in het buitenland. Met het zilveren jubileum koos de organisatie dit jaar voor Wageningen, omdat in deze stad veel relevant onderzoek plaatsvindt. / LH (INGEZONDEN MEDEDELING)
Groene stroom uit eigen windmolenpark! Zie de advertentie op pagina 2
moesten natuurlijk met een verhaal daarover terugkomen.’ Die gevechten waren de zwaarste van het Nederlandse leger sinds Korea, zegt Hilhorst. Voor het Afghaanse leger zijn deze confrontaties met de Taliban een soort on the job training. De opbouw van het Afghaanse veiligheidsapparaat maakt wel voortgang, zegt Hilhorst, maar ligt niet op schema. Het ontbreekt bijvoorbeeld aan rekruten die in Uruzgan willen werken. Maar Hilhorst vindt het vooral een misser dat er zo weinig aandacht is geweest voor de politie. ‘Er is nu
een interessante ontwikkeling waarbij een soort hulppolitie getraind wordt. Dat zijn lokale mannen die in hun eigen dorp de orde bewaken. Dat kan heel goed gaan, maar de vraag is ook hierbij wie deze mannen aanstuurt en controleert. Het kunnen ook minipotentaten worden. Toen ik er was kwam net het bericht dat een jongetje door een hulppolitieman aangerand was. Ze kunnen zich ook aansluiten bij de Taliban of verzeild raken in drugshandel of in vetes tussen dorpen. Maar het kan ook het begin zijn van lokale opbouw.’ / JT
EERSTE PROEF KAMELEON De komende maand gaan medewerkers van AFSG proefdraaien met het nieuwe administratieve systeem van de instituten, Kameleon. Technici werken al twee jaar aan het nieuwe systeem dat de administratie van projecten eenvoudiger moet maken en het management betere informatie moet geven over de financiële vooruitzichten van de instituten. Tijs Breukink, die woensdag 4 juli de aftrap gaf voor de proef, waarschuwde voor te hoge verwachtingen. ‘Het zal wel een paar jaar duren voordat het perfect loopt. Het is onvermijdelijk dat we de komende tijd op problemen stuiten.’ Veel onderzoekers zijn sceptisch over de invoering van het systeem, vertelde Breukink in zijn dankwoord aan de programmeurs. ‘Jullie hebben keihard gewerkt, en niet altijd onder een dankbaar gesternte.’ De concernraad neemt op basis van de resultaten van de proef begin september een besluit over de invoering van het systeem. Als de test succesvol is, zal AFSG
het echt gaan gebruiken. Daarna volgen waarschijnlijk als eerste Wageningen Imares, de Animal Sciences Group en RIKILT. / KV (INGEZONDEN MEDEDELING)
Wageningen Campus Deze en volgende week ontvangen alle medewerkers en studenten van Wageningen UR de uitnodiging voor de spectaculaire opening van Wageningen Campus op 4 september. In aanwezigheid van H.M. de Koningin én Minister President Balkenende wordt het Academisch en Hogeschooljaar geopend. Aansluitend zal de Koningin de officiële openingshandeling verrichten! Vanaf 14.00 uur staat de dag in het teken van muziek, wedstrijden, demonstraties en allerlei andere activiteiten. Kijk voor meer informatie op www.wageningencampus.wur.nl, schrijf je zo snel mogelijk in en maak kans op extra consumptiebonnen!
De be do wo be Vo re De de ka ga ta
Resource 0137 4-7
04-07-2007
15:10
Pagina 5
5 JULI 2007
5
RESOURCE #37
‘In Nederland wordt de discussie over de missie in Uruzgan veel te simplistisch gevoerd’
INSTROOM HOGESCHOOL STABIEL Van Hall Larenstein (VHL) krijgt volgend jaar evenveel of iets meer nieuwe studenten dan in 2006. Het aantal aanmeldingen bij de hogeschool blijft wel ver achter bij die voor Wageningen Universiteit. Die had deze week ruim 34 procent meer aanmeldingen binnen dan vorig jaar. Bij VHL in Velp zitten alle opleidingen in de lift. Na een lichte daling tussen 2000 en 2003 groeien Bos- en natuurbeheer,
Land- en watermanagement en Tuin- en landschapsinrichting weer. De instroom in Leeuwarden daalt licht. Diermanagement, de topper van de afgelopen jaren, groeit wel nog iets door, de studie Forensic Sciences, onderdeel van Biotechnologie, niet. Bij VHL Wageningen zijn weinig veranderingen. Emile van den Bosch, hoofd Marketing en communicatie bij Van Hall Larenstein, verwacht op basis van de huidige aanmeldcijfers meer nieuwe studenten dan vorig jaar.
BEELDEN IN DE BANAAN
en
nn
je s. n
De Banaan, de relatief nieuwe vleugel van het Botanisch Centrum aan de Wageningse Arboretumlaan, wordt onderdeel van beeldengalerij Het Depot, gevestigd in het oude Hinkeloord. Wageningen UR verkocht de vleugel en een fors deel – ruim een halve hectare van Arboretum De Dreijen deze week aan de geldschieter van Het Depot, de stichting Utopa.
Wageningen UR-bestuurder Tijs Breukink die 4 juli het koopcontract tekende, verwacht dat ‘de combinatie de wetenschappelijke en culturele uitstraling van de stad zal versterken’. Het oude deel van het Botanisch Centrum wordt waarschijnlijk gesloopt als de huidige bewoners eind 2008 verhuizen naar De Born. / GvM
De voorspelling van plantenfysioloog en beheerder prof. Linus van der Plas, dat de door de architectengroep Mecanoo ontworpen vleugel vol gezet zou worden met bejaarden, is daarmee niet uitgekomen. Volgens Utopawoordvoerder Jos van Haaren wordt een deel van botanische tuin De Dreijen ingericht als beeldentuin die de twee gebouwen van Het Depot met elkaar verbindt. De tuin blijft openbaar toegankelijk en de plantencollectie blijft intact.
(INGEZONDEN MEDEDELING)
Kom ook naar de opening op 4 september! kijk op www.wageningencampus.wur.nl
Hoewel de hogeschool en de universiteit op een vergelijkbaar terrein werken, vindt Van den Bosch niet dat het grote verschil in aanmeldingen iets zegt over de studentenwerving van de hogeschool. ‘We richten ons op verschillende doelgroepen, dus dat is appels met peren vergelijken. De naamsbekendheid van de universiteit is groter. Bij Van Hall Larenstein moeten we de komende jaren gericht gaan werven onder jongeren buiten het groene onderwijs.’/ AB
TOCH SUBSIDIE VOOR VERGISTER Praktijkcentrum Nij Bosma Zathe kan de bouw van zijn tweede mestvergister hervatten. De bouw heeft bijna een jaar stil gelegen omdat minister Joop Wijn van Economische zaken in augustus 2006 abrupt een einde maakte aan de subsidieregeling voor milieuvriendelijke elektriciteitsprojecten. Inmiddels is er een nieuwe regeling, en het praktijkcentrum in het Friese Goutum heeft alsnog subsidie gekregen. Met de bouwer zijn nieuwe afspraken gemaakt. Het project is naar verwachting in 2008 klaar. In de vergister wordt rundveemest van het eigen bedrijf vermengd met speciaal geteelde energiemaïs, energiezonnebloemen en andere vergistingsproducten. De vergister levert stroom en warmte. De warmte zal gebruikt worden voor de woonwijk Techum bij Leeuwarden. / JB
OOK SPEELMAN KREEG DRIE TON Oud-rector Bert Speelman verdiende vorig jaar bijna evenveel als bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen. De loonkosten van Speelman bedroegen 305 duizend euro, slechts tweeduizend euro minder dan die van Dijkhuizen. Dat blijkt uit het jaarverslag van Wageningen UR dat deze week werd gepubliceerd. Volgens Simon Vink, woordvoerder van de raad van bestuur, maakte het hogere salaris deel uit van ‘afspraken die rond het vervroegde terugtreden van Speelman’ zijn gemaakt. Speelman trad in 2005 vroegtijdig af als rector. In 2005 kreeg hij 198 duizend euro. Vink wil niets zeggen over de details van de regeling. / KV
SPORTKAARTEN FORS DUURDER Sportkaarten worden volgend studiejaar duurder. De stijging is een gevolg van de wens van de raad van bestuur om meer van de werkelijke kosten in rekening te brengen. Met 59 euro blijft de sportkaart voor WUen VHL-studenten de goedkoopste in Nederland. Medewerkers van Wageningen UR betalen volgend jaar 155 euro, 17 procent meer dan nu. Over twee jaar kost een sportkaart hen 200 euro, nog altijd de helft van wat commerciële sportscholen vragen. Partners van medewerkers en van studenten gaan in september 209 euro betalen en het jaar daarop 247 euro, tegen 132 euro nu. Verder verdwijnt de aparte fitnesskaart. De kosten voor sportvoorzieningen zijn in kaart gebracht om Van Hall Larenstein mee te kunnen laten betalen, net zoals voor andere faciliteiten gebeurt. De uitgaven aan sport zijn daarna vergeleken met die van andere universiteiten. Wageningen UR gaf relatief veel uit. De afgelopen vijf jaar is bovendien 3,4 miljoen euro geïnvesteerd in het universitaire sportcentrum (USB) terwijl de prijzen nauwelijks stegen. / YdH
RESOURCE OPENBAAR AANBESTEED
.
n
BLEISWIJK/ Landbouwminister Gerda Verburg luistert naar een presentatie van kassenexpert ir. Jop Kipp (rechts) van Wageningen UR Glastuinbouw. De bewindsvrouw opende donderdag 28 juli de nieuwe onderzoeksfaciliteiten in Bleiswijk en roemde de onderzoekers als ‘de slimste jongetjes van de klas in Nederland, of zelfs van Europa en misschien wel van de hele wereld’. Zie ook het redactioneel commentaar op pagina 15. / GvM, foto GA
Wageningen UR is gestart met de verplichte openbare aanbesteding van het weekblad voor Wageningen UR. Een werkgroep van Wageningen UR stelt op dit moment een pakket van eisen samen. Dit najaar kunnen uitgevers een offerte uitbrengen. Resource wordt nu gemaakt door Cereales Uitgeverij. Volgens Europese richtlijnen moeten alle grote opdrachten van overheidsdiensten openbaar worden aanbesteed. / KV
Resource 0137 4-7
04-07-2007
15:10
Pagina 6
5
6
UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP
KLIMAATBESTENDIG BOS MET BUITENLANDSE BOMEN Bosbeheerders overwegen de natuur een handje te helpen bij hun aanpassing aan de klimaatverandering door andere bomen aan te planten. Geen tropische palmbomen, maar wel bijvoorbeeld beuken en eiken uit het warmere Frankrijk of Tsjechië. De Raad voor Plantenrassen presenteerde op 27 juni de achtste editie van de Rassenlijst voor Bomen. Deze lijst is voor groenbeheerders een belangrijke bron van informatie over welke bomen en struiken geschikt zijn voor de Nederlandse steden en bossen. Met de verwachte veranderingen in het klimaat is het echter de vraag of de lijst nog voldoet. ‘Natuurbeheerders willen bomen aanplanten die jarenlang meegaan. Het zou jammer zijn als ze na twintig of dertig jaar doodgaan omdat het klimaat is veranderd’, vertelt onderzoeker ir. Sven de Vries van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) die aan de lijst heeft meegewerkt. Het klimaat verandert naar verwachting sneller dan de bomen zich kunnen aanpassen. ‘Bovendien kunnen nieuwe bomen zich moeilijk vrij vestigen doordat vrijwel elke vierkante meter in Nederland al is ingenomen.’ Door van soorten die hier nu al groeien exemplaren te planten uit zuidelijker streken, kunnen natuurbeheerders de natuur een handje helpen. Uit onderzoek blijkt dat beuken uit warme streken eerder uitlopen dan hun verwanten uit gematigder
Pr na de ja op ov ge tij
Een Tsjechische beuk (rechts) wordt eerder groen dan een Nederlandse beuk (links). / foto’s Sven de Vries streken, ook als ze in koudere gebieden groeien. ‘Ze hebben genetisch gezien iets andere eigenschappen, waardoor ze wellicht beter bestand tegen de klimaatverandering dan onze huidige populaties’, zegt De Vries.
VOEDINGSONDERZOEK WERKT SAMEN MET ZIEKENHUIS De voedingsonderzoekers van Wageningen Universiteit en ziekenhuis De Gelderse Vallei in Ede gaan samenwerken. Op dinsdagmiddag 3 juli werd de alliantie officieel. ‘In ziekenhuizen is met voeding veel te winnen’, zegt prof. Frans Kok van de afdeling Humane voeding. ‘Twintig tot veertig procent van de patiënten is bij opname ondervoed. Met De Gelderse Vallei werken we daarom aan een studie waarin patiënten voordat ze worden geopereerd een supplement met extra eiwitten en vitamines krijgen. Na de operatie zetten we de suppletie voort. We hopen dat we zo het aantal complicaties kunnen terugdringen.’ Het experiment is een voorbeeld van wat De Gelderse Vallei en Wageningen Universiteit samen in de toekomst gaan ondernemen. ‘We hebben al koppels gevormd tussen specialisten in Ede en onderzoekers in Wageningen’, zegt Kok. ‘Zo werkt Renger Witkamp, die de wisselwerking tussen voeding en farmacologie bestudeert, al samen met de apotheek van De Gelderse Vallei aan voedingsadviezen
V N R O
voor medicijngebruikers.’ Witkamp denkt bovendien aan een onderzoek naar de effecten van voeding op psychiatrische patiënten. Wageningen en De Gelderse Vallei hebben beide baat bij een samenwerking. ‘Wij krijgen er een mogelijkheid bij om onderzoek te doen’, zegt Kok. ‘Het ziekenhuis kan door de alliantie beter concurreren met andere ziekenhuizen. De Gelderse Vallei profileert zich al als het voedingsziekenhuis van Nederland.’ / WK (INGEZONDEN MEDEDELING)
Jaarverslag Wageningen UR 2006 verschenen. Kijk op www.wur.nl, kies publicaties
Toch staan straks niet plotseling alle Nederlandse bossen vol met bomen uit Frankrijk of België. ‘Het gaat niet om vervanging van bomen, maar om verrijking van het genetische materiaal met de zuidelijke soorten. Als een deel van de aan-
plant uit zuidelijke bomen bestaat, dan kunnen de soorten op natuurlijke wijze met elkaar kruisen en zich zo misschien sneller aanpassen.’/ LH
HOOGLANDERS REDDEN ZICHZELF De kudde Schotse Hooglanders in Nationaal Park Veluwezoom, dat wordt beheerd door de Vereniging Natuurmonumenten, gedijt goed onder zo natuurlijk mogelijke leefomstandigheden. Bijvoeren in de winter is op lange termijn slecht voor de populatie. Dat blijkt uit het afstudeeronderzoek van Hans van Dijk, deeltijd student Bos- en natuurbeheer bij Van Hall Larenstein en als boswachter verantwoordelijk voor beheer en begrazing van het park. Van Dijk evalueerde de ontwikkelingen rond de kudde Hooglanders de afgelopen 25 jaar en onderzocht relaties tussen de conditie van de runderen, de populatiedynamiek, terreingebruik en het weer. Nederlands eerste en grootste bosbegrazingsproject startte in 1982 met tien Schotse Hooglanders op 167 hectare in Nationaal Park Veluwezoom. Tegenwoordig loopt er een kudde van 110 dieren op 4326 hectare. Tussen 1996 en 2002 werden de runderen in de winter bijgevoerd, waardoor die flink groeide, met een hoogtepunt van 250 runderen. In 2002 mochten eenmalig 150 dieren worden afgevoerd van landbouwminister Veerman. Sindsdien wordt niet meer bijgevoerd. Van Dijk: ‘De popu-
latie mag alleen nog veranderen door natuurlijke geboorte en sterfte. De kudde is nu veel stabieler en groeit gemiddeld zes procent. Dat moet uitkomen op gemiddeld nul, en dat gebeurt denk ik binnenkort.’ Weersomstandigheden hebben geen invloed, de temperatuursom wel. Als – gerekend vanaf 1 januari – de som van de dagtemperaturen 180 graden Celsius is, dan gaat het gras groeien. ‘Hoe eerder dat is, hoe beter voor de dieren’, legt Van Dijk uit. ‘Er is een significante relatie tussen de wintersterfte en de temperatuursom. Bij bijvoering ontbreekt die relatie, wat ook laat zien dat je dan het natuurlijke evenwicht verstoort, en dat is op lange termijn slecht voor de populatie.’ Tussen wintersterfte en de conditiescore van de dieren in september bestaat geen verband. Van Dijk: ‘Je kunt niet van te voren voorspellen hoeveel en welke dieren er in de winter zullen sterven. Bij de Oostvaardersplassen speelde hierover een discussie. De sterftepiek ligt in maart en april. We grijpen dan in door dieren dood te schieten die voldoen aan criteria als apathisch gedrag in combinatie met een slechte conditie. Dit onderzoek onderbouwt het huidige begrazingsplan van de Vereniging Natuurmonumenten.’ / AB
‘D gis ze ba ze om af st da da pr be pla te nie vo To de se vo ho va wa te to De de vin is. le pla be tu zij en Sl ‘M wu he dr he de He vin ste sli ne st tie ge m Br te m
F
as s
re-
,
n -
e
e n -
t-
n d
n
e
Resource 0137 4-7
04-07-2007
15:10
5 JULI 2007
Pagina 7
7
RESOURCE #37
‘Twintig tot veertig procent van de patiënten is bij opname in een ziekenhuis ondervoed’
VREES VOOR NIEUWE WET RUIMTELIJKE ORDENING Provincies en milieufederaties vrezen dat natuur en landschap achteruit gaan met de nieuwe wet ruimtelijke ordering die in januari 2008 in werking treedt. Dat bleek op donderdag 28 juni tijdens een debat over de gevolgen van de wet, georganiseerd door Alterra en het tijdschrift Landwerk. ‘De landschapspareltjes buiten de ecologische hoofdstructuur staan onder druk’, zegt spreker Toine Cooijmans van de Brabantse milieufederatie. Provincies verliezen met de nieuwe wet namelijk het recht om bestemmingsplannen van gemeenten af te keuren. Het lot van veel waardevolle stukken natuur of landelijke gebieden ligt daarmee in handen van gemeenten en daar blijken zowel milieufederaties als provincies weinig vertrouwen in te hebben. ‘De provincie Brabant keurt nu veel plannen af omdat ze de ruimtelijke kwaliteiten aantasten. Nu kan dit nog. Straks niet meer, dan kiezen gemeenten alsnog voor woningbouw’, voorspelt Cooijmans. Toch is er ook optimisme, blijkt tijdens het debat. Want de nieuwe wet biedt wel kansen voor de natuur. Provincies kunnen vooraf in een structuurvisie een aantal hogere doelen aangeven, zoals realisatie van de ecologische hoofdstructuur (EHS), waar gemeenten zich voor moeten inzetten. Kans op uitvoering neemt hierdoor toe. De nieuwe wet vraagt echter om een andere manier van werken, waarvan de provincies zelf zich afvragen of die haalbaar is. Ze moeten namelijk van tevoren bepalen waar ze grip op willen hebben, in plaats van achteraf plannen afkeuren. Dit betekent een enorme omslag in de cultuur en die is niet zomaar gemaakt. ‘Wij zijn gewend dat er een plan binnenkomt en dat keuren we goed of niet’, zegt Olaf Slakhorst van de provincie Gelderland. ‘Met de nieuwe wet moeten we heel bewust bepalen waar we invloed op willen hebben, bijvoorbeeld de rondwegen, bedrijventerreinen of de Veluwe. Maar dat hebben provincies nog helemaal niet helder voor ogen.’ Het is dus nog maar de vraag of het provincies gaat lukken goede plannen op te stellen die voorkomen dat gebieden dichtslibben. ‘Als provincies echt willen, kunnen ze veel. Maar dan moeten ze de instrumenten die ze hebben met veel ambitie in gaan vullen’, zegt Cooijmans. Volgens hem missen ze daarvoor echter de motivatie. ‘Tot nu toe weigert de provincie Brabant zelfs de EHS daadwerkelijk vast te leggen. Nu al. Dan valt er straks al helemaal weinig te verwachten.’ / LH
NANOZOUT TEGEN ONDERVOEDING Initiatieven van ontwikkelingsorganisaties om in arme landen het tekort aan vitamines en mineralen op te heffen zijn tot nu toe niet succesvol geweest. Het wordt hoog tijd dat we technologische hoogstandjes als nanotechnologie uit de kast halen. Dat zegt bijzonder hoogleraar prof. Michael Zimmermann op 5 juli tijdens zijn inaugurele rede. In de jaren negentig namen de Verenigde Naties zich voor om voor 2005 een einde te maken aan tekorten aan jodium en vitamine bij kinderen. Maar nu sterven elk jaar nog steeds een miljoen kinderen met een haperend immuunsysteem door te weinig vitamine A. In arme landen heeft veertig procent van de kinderen mentale ontwikkelingsproblemen door een tekort aan jodium. ‘We hebben de fout gemaakt om tekorten aan nutriënten apart op te willen lossen’, zegt Zimmermann. ‘Waar een tekort aan jodium was, begonnen we een initiatief
om jodium aan zout toe te voegen. Waar een tekort aan ijzer was, richtten we een initiatief op waarin we kinderen ijzersupplementen gaven. We hielden er geen rekening mee dat tekorten elkaars werking versterken.’ Jodiumtekorten leiden bijvoorbeeld tot een te lage aanmaak van schildklierhormoon, en belemmeren daardoor de ontwikkeling van de hersenen. Tekorten aan ijzer doen dat echter ook. De schildklier heeft ijzer nodig om het enzym thyroidperoxidase goed te laten werken, ontdekte Zimmermann eerder. Dat enzym is betrokken bij de aanmaak van schildklierhormoon. De symptomen van een tekort aan schildklierhormoon worden bovendien verergerd door een tekort aan vitamine A. ‘Je moet er dus voor zorgen dat kinderen in arme landen én meer jodium én meer ijzer én meer vitamine A binnenkrijgen’, zegt Zimmermann. ‘Dat kan eigenlijk alleen met hoogwaardige technologie. Vitamine A, ijzer en jodium kun je niet zomaar
bij elkaar stoppen. De stoffen reageren met elkaar. Je zult de deeltjes afzonderlijk moeten encapsuleren met nanotechnologie, zodat je een poeder krijgt dat je aan zout kunt toevoegen.’ Zelfs in de meest ontwrichte landen is zout verkrijgbaar, motiveert Zimmermann. Bovendien hebben hij en zijn collega’s van zijn andere werkgever, de Eidgenössische Technische Hochschule Zürich, het drievoudig verrijkte nanozout al met succes uitgetest op Marokkaanse kinderen. Innovaties als het nanozout, maar ook dramatisch genetisch gewijzigde planten met een verhoogde voedingswaarde moeten tekorten aan essentiële voedingsstoffen de wereld uit helpen, vindt Zimmermann. ‘Het einddoel moet natuurlijk zijn dat mensen een volwaardige voeding krijgen’, zegt de nieuwe hoogleraar. ‘Maar op korte termijn is dat niet mogelijk. Daarom moeten we nu de technologie een kans geven.’ / WK
De Roboswift. / illustratie Jan Wouter Kruyt
STUDENTEN BOUWEN ROBOTZWALUW Een groep Delftse studenten Lucht- en ruimtevaarttechniek gaat onder begeleiding van de Wageningse promovendus ir. David Lentink een robotzwaluw bouwen, genaamd Roboswift. Lentink publiceerde onlangs in Nature over de vliegcapaciteiten van de gierzwaluw. De Delftse studenten willen zijn kennis gebruiken in hun ontwerp. Lentink schreef in Nature dat de gierzwaluw een efficiënte vlieger is doordat hij de vorm van zijn vleugels kan aanpassen aan zijn snelheid. Het Delftse vliegtuigje
zal gebruik maken van dat inzicht. Volgens Lentink wordt het daardoor mogelijk een vliegtuigje te maken dat bij verschillende snelheden efficiënt vliegt. Vliegtuigen met vaste vleugels hebben één snelheid waarbij zij optimaal vliegen. Harder vliegen dan die snelheid kost veel energie. Roboswift is naar verwachting begin 2008 klaar. Het vliegtuigje kan dan met een zender vanaf de grond worden bestuurd en bijvoorbeeld gierzwaluwen volgen. ‘Ik denk dat dat gaat lukken als de dieren rustig zweven. Als ze meer capriolen uitha-
len, is de piloot met de zender waarschijnlijk veel te traag om ze te volgen.’ Uiteindelijk bouwen de studenten drie Roboswifts om in maart 2008 deel te kunnen nemen aan een wedstrijd voor kleine vliegtuigjes in India. Elk vliegtuigje krijgt drie camera’s die opnames kunnen maken van vogels, maar ook van mensen op de grond. Voor een eerder ontwerp van Lentink, de op insecten geïnspireerde Delfly, bestond veel interesse van de defensie-industrie. Die is geïnteresseerd in de mogelijkheden om de kleine vliegtuigjes te gebruiken voor spionage. / KV
Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
16:05
Pagina 8
ACHTERGROND
HOE
8
MAAKBAAR
5
K h le s a
IS DE KOE
d
D
de re n E do be vo ko éé ce sc D tia gr te tr st ze o sc u he ku vl
N he b m m vi ge D o de S va he ho w Va st b m de ov In de ko zo
Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
16:05
Pagina 9
5 JULI 2007
9
RESOURCE #37
Kaaskoeien, onverzadigdvetkoeien, geneeskrachtige koeien. Met precisiefokkerij zal het in de toekomst mogelijk zijn om dieren te creëren die precies het soort melk leveren dat we willen hebben. Althans, als het Wageningse initiatief Milk Genomics slaagt. De agrarische sector ziet het wel zitten, mits het publiek de ontwikkeling accepteert. ‘Dus bij het onderzoek hoort ook nog wel enige communicatie.’
door JAN BRAAKMAN, foto’s GUY ACKERMANS
D
e ene melkveehouder heeft koeien die melk geven met veel gezonde vetten, de ander heeft een veestapel die kaasmelk produceert en de derde heeft koeien die ingrediënten leveren voor geneesmiddelen. Werkelijkheid? Droom? Het behoort in ieder geval tot de mogelijkheden die dichterbij komen door de eerste resultaten van het Milk Genomics Initiatief van Wageningen Universiteit. En het kan nog mooier, denkt prof. Johan van Arendonk, hoogleraar Fokkerij en genetica. Hij heeft het beeld voor zich van de melkrobot die op basis van de vooraf vastgestelde erfelijke eigenschappen van de koe de melk naar verschillende tanks afvoert, zodat op één melkveebedrijf verschillende typen melk geproduceerd worden die voor verschillende doeleinden geschikt zijn. Drie jaar geleden begon een groep onderzoekers op initiatief van Van Arendonk en prof. Jos Lankveld een grootscheeps onderzoek onder tweeduizend zwartbonte Nederlandse koeien op vierhonderd bedrijven. Centrale vraag: is het mogelijk door fokkerij de melksamenstelling te verbeteren? Het is niet de eerste keer dat deze vraag wordt gesteld. ‘Nieuw-Zeeland doet soortgelijk onderzoek, en ook in Frankrijk is men actief. Maar de schaal waarop wij dit onderzoek hebben opgezet is uniek’, zegt Van Arendonk. De grote omvang is volgens hem nodig om op basis van de verzamelde gegevens te kunnen zien of de samenstelling van melk wordt beïnvloed door erfelijke verschillen of door bedrijfsfactoren.
Johan van Arendonk vertelt dat zijn groep in 2004 voor de keuze heeft gestaan om mee te doen aan het internationale initiatief om het genoom van de koe verder in kaart te brengen. ‘Daar hebben we toen bewust niet voor gekozen. Het rundergenoom wordt ook zonder onze bijdrage wel in kaart gebracht, was de verwachting. Laten wij ons maar richten op de vervolgstap: het ontrafelen van de functie van genen die invloed hebben op de kwaliteit van melk. Die slag willen we hier maken. In 2006 is de eerste versie van de rundergenoomsequentie gepubliceerd. Van die informatie hebben we dankbaar gebruik gemaakt.’
ONVERZADIGD VET Het eerste resultaat dat het Wageningse onderzoek heeft opgeleverd is de vaststelling dat de samenstelling van het melkvet in koemelk voor een belangrijk deel erfelijk is bepaald. Dat verraste de buitenwereld én de onderzoekers. Iedereen ging er tot voor kort vanuit dat wat de koe vreet bepalend is voor de vetsamenstelling in de melk. Nu blijkt dat ongeveer een kwart tot ruim tweederde van de verschillen tussen de koeien toe te schrijven is aan erfelijke aanleg. De genen hebben meer invloed op de aanwezigheid van onverzadigde vetzuren dan op het gehalte verzadigde vetten. Maar ook op de hoeveelheid verzadigde vetten is de erfelijke invloed aanzienlijk, zeggen de onderzoekers. Dat de koe zelf, en niet uitsluitend het voer de samenstelling van de melk bepaalt, plaatst initiatieven van de zuivelindustrie om door aangepast voer verbeterde melk te verkrijgen in een ander perspectief. Aangepast HOGE RESPONS voer vergt veel van de boer en het verteringssysteem Nederlandse melkveehouders bleken enthousiast voor van de koe. Als het dieet té eenzijdig wordt, krijgt het het onderzoek. De onderzoekers schreven eind 2004 rund gezondheidsproblemen. Fokken op de vetsamenbijna zeshonderd boeren aan met de vraag of ze wilden stelling van de melk kan een goed alternatief zijn. meewerken. De respons was onverwacht hoog; er kwa- Het onderzoek hiernaar is nog niet afgerond, maar de men meer aanmeldingen dan nodig. Uiteindelijk zijn wetenschappers kijken ondertussen ook alweer verder. vierhonderd boeren geselecteerd op grond van de gegevens over hun vee. Dat melkveehouders enthousiast meewerken aan het onderzoek, kan te maken hebben met de wens om via de fokkerij sneller tot resultaat te komen. Voorzitter Siem-Jan Schenk van de vakgroep rundveehouderij van boerenorganisatie LTO Nederland: ‘In het verleden hebben we altijd gezegd dat de fokkerij in de melkveehouderij te langzaam gaat. Door deze techniek kunnen we sneller vooruitgang boeken.’ Van alle tweeduizend koeien zijn bloed- en melkmonsters afgenomen. De bloedmonsters kwamen per post binnen, soms niet geheel ongeschonden. De postkamer moest zich een enkele keer ontfermen over bloederige enveloppen, met buisjes die de reis niet hadden overleefd. In een enkel geval werd bij de analyse vastgesteld dat de opgegeven stier niet de biologische vader van de koe kon zijn. Deze foute monsters zijn niet in het onderzoek meegenomen.
‘Zoals aan alles zitten ook hieraan grenzen en die zullen we tegenkomen’
Vervolgonderzoek dat wordt uitgevoerd in samenwerking met NIZO Food Research richt zich onder meer op de gehalten aan mineralen in koemelk. En samen met de leerstoelgroep Celbiologie en immunologie wordt gezocht naar aanwijzingen voor afweerstoffen in melk, die in een heel vroeg stadium aangeven of een dier bijvoorbeeld uierontsteking heeft. Een ander belangrijk onderdeel van het vervolgonderzoek is de studie naar de eiwitten in koemelk. Ongeveer tachtig procent van het eiwit in koemelk is nuttig voor de kaasproductie. De zuivelindustrie heeft er belang bij als dat percentage stijgt. Maar ook het antwoord op de vraag in welke verhoudingen de kaaseiwitten in melk voorkomen is van belang. Onderzoeker Jeroen Heck: ‘Uit de literatuur is bekend dat sommige eiwitten van invloed zijn op de snelheid waarmee melk stremt.’ In theorie is het ook nog mogelijk koeien te fokken die melkeiwitten produceren voor de farmaceutische industrie. De onderzoekers zijn echter voorzichtig met uitspraken over dergelijke ontwikkelingen. Van Arendonk wil in elk geval niet te veel verwachtingen wekken. INTEELT Een risico van precisiefokkerij is natuurlijk inteelt, of in termen van de onderzoekers: een eenzijdige fokrichting. Maar Van Arendonk is daar niet bang voor. Hij legt uit dat er juist mogelijkheden zijn om het tegendeel te bereiken. ‘In de traditionele fokkerij ligt bij de selectie van stieren veel nadruk op informatie van de familie. We weten dat er aanzienlijke genetische verschillen bestaan tussen stieren uit één familie, maar de verschillen blijven lange tijd onzichtbaar. Nu kunnen we aan het DNA-profiel van één dier zien welke specifieke eigenschap elk dier heeft gekregen. Er komt minder nadruk op de familie. De gewenste eigenschap kan in verschillende families aanwezig zijn.’ Daardoor is er juist minder gevaar voor verschraling van de genetische diversiteit in de veestapel, redeneert Van Arendonk. Hoewel de zuivelsector het Wageningse onderzoek via brancheorganisatie NZO ondersteunt, verwacht bijvoorbeeld zuivelgigant Royal Friesland Foods niet direct belangrijke resultaten. Communicatiemanager Yvonne Derkse: ‘Het is een interessante ontwikkeling die we natuurlijk met veel belangstelling volgen. Maar we zien op dit moment nog geen toepassingsmogelijkheden in de praktijk.’ Schenk van LTO is optimistischer, maar waarschuwt wel dat de nieuwe kennis gepast gebruikt moet worden. ‘Zoals aan alles zitten ook hieraan grenzen en die zullen we tegenkomen.’ Schenk acht het niet wenselijk dat deze techniek wordt ingezet om bijvoorbeeld koeien te fokken die twee keer zoveel melk geven. ‘Voor ons is het belangrijkst dat technieken maatschappelijk geaccepteerd zijn. Dus bij het onderzoek hoort ook nog wel enige communicatie.’ <
Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
ACHTERGROND
16:05
Pagina 10
10
CAMPUS/
‘GEWOON GRAS MET BOMEN’
5
W t s b o v
d
H
be a m ‘H de m a le w H B e in m w aa tr lo kr
H La m st o o Ze p ne ze o ee n ho ‘D gl ee ko go D u b w e ku m R he – he
Resource 0137 1, 3, 8-11
04-07-2007
16:05
Pagina 11
5 JULI 2007
11
RESOURCE #37
Wageningen Campus wordt na de zomervakantie officieel geopend. Het nieuwe park tussen Forum en Atlas moet dan ook grotendeels klaar zijn. Medewerkers en studenten kunnen daar straks wandelen over glooiende grasvlakten of hun boterhammetje eten langs de waterkant. De aankomende landschapsarchitecten onder hen zullen dat echter met weinig plezier doen. Zij hadden veel meer verwacht van het ontwerp. ‘Eenvoud is goed, maar dit is overdreven.’
door RICHARD ESSER, illustratie WATERPAS en KRISTA JANSEN (FB)
H
et terrein tussen de Mansholtlaan en de Bornsesteeg, met de gebouwen Forum en Atlas als bakens, is voorlopig nog een winderige vlakte. Het gras is net ingezaaid en de graafmachines graven nog. Voor de officiële opening van Wageningen Campus op 4 september moet nog van alles gebeuren. ‘Maar tegen die tijd is alles groen en zijn alle paden geopend’, zegt parkmanager Albert Olde Daalhuis van het facilitair bedrijf. ‘Het zal dan al een heel ander aanzien hebben.’ Toch is de aanleg ook dan nog niet afgerond. ‘Tot aan het komende voorjaar worden er bomen geplant’, zegt hij. En alles moet natuurlijk nog groeien. ‘Als je een tuin aanlegt heeft die pas in het derde jaar de uitstraling die je wilt.’ Het park is een ontwerp van het Amsterdamse bureau B+B en Michael van Gessel. Zij bedachten een glooiend landschap met een aantal grote waterpartijen, en in het midden een evenemententerrein. Er is een mengsel van gras en bloemen ingezaaid. Langs de wandelpaden worden bomen geplant die binnen een aantal thema's passen. Zo komt er een geurroute, een treurroute en een fruitdriehoek. Kunstobjecten van locaties die door Wageningen UR worden afgestoten, krijgen ook een plek op de campus.
ele effect. ‘Bijzondere ecologische waarden heeft het niet, omdat er vrij weinig afwisseling is. Wageningen UR doet onderzoek naar vaak onzichtbare, natuurlijke processen waar veel dynamiek in zit. Dit ontwerp is daarentegen vrij statisch.’ De bomen bloeien tenslotte maar één keer per jaar, aldus de docent. ‘Als er een concept zit achter dit ontwerp – wat ik niet denk – dan is het waarschijnlijk het karakter van de nieuwe gebouwen die machtig uit de grond rijzen. Het is heel sterk om twee kolossen te hebben staan op een tamelijk lege vlakte. De ontwerper zal zeggen dat vooral daar, en bij de flexibele inrichting als evenemententerrein, de nadruk ligt. Dat zou trouwens wel het meest doorsnee concept zijn dat je kunt bedenken. Dit is in Nederland in de laatste twintig jaar niet anders gedaan.’ Roncken voegt daar wel aan toe dat de spannendste elementen nog moeten komen. ‘B+B heeft veel nadruk gelegd op de bruggen. Je moet ze al van ver zien liggen met hun felle, contrasterende kleuren. Hoewel ze, geloof ik, gaandeweg het proces wel minder spectaculair zijn geworden.’
Er zijn maar een paar plekken waar iets bijzonders aan de hand is, waar interactie ontstaat met het park. De bruggen zijn de meest interactieve elementen. Daar kan je niet alleen overheen lopen, maar ook rondhangen.’ Student Carina Verbeek vindt dat de campus geen echte gebruiksruimte is. ‘Er is niet echt een reden gegeven waarom je door het park gaat lopen. De brug loopt bijvoorbeeld niet naar een bepaald punt toe.’ Noordhuizen denkt dat de ontwerpers beter hadden moeten kijken naar de favoriete plekjes van studenten en medewerkers in het centrum en langs de rivier. Tönissen is het daarmee eens: ‘Het is onduidelijk waarmee we ons straks kunnen identificeren.’ Dat het ontwerp vrij sober is geworden, zal projectleider Martine van Vliet van het ontwerpbureau B+B niet ontkennen. ‘We hadden te maken met een beperkt budget. Bovendien wilden we een campusachtige sfeer creëren – een parkachtige, open ruimte ingeklemd tussen twee verdichte rijen bebouwing. Bijzondere plekken zou je dan ergens anders kunnen vinden; het was bijvoorbeeld de bedoeling om bij ieder gebouw een gethematiseerde tuin aan te leggen, zoals nu al bij Alterra SOBERHEID te zien is.’ Of die tuinen ook gerealiseerd worden, is Olde Daalhuis benadrukt dat het park in de aanleg en nog onduidelijk. En ook de komst van de bruggen en het onderhoud enige soberheid moet hebben, al was zitobjecten die B+B ontwierp is nog onzeker. ‘Wij zijn het maar vanwege de kosten. ‘Dit is geen tuin van de niet bij de hele uitwerking van ons plan betrokken’, zegt toekomst’, zegt hij. ‘Mensen komen in de eerste plaats Van Vliet. ANTICLIMAX ook niet naar Wageningen omdat er een mooie tuin is, Olde Daalhuis, die daar wel bij betrokken is, vertrouwt Het klinkt best fraai, maar tweedejaars studenten maar vanwege de inhoud.’ Volgens Roncken moeten er echter op dat de vele duizenden bezoekers van de Landschapsarchitectuur zijn niet onder de indruk. In we daarnaast ook niet vergeten dat de universiteit uit campus straks wél met plezier een wandeling over het maart en april van dit jaar volgden zij het vak Designde binnenstad vertrekt, en van de berg afdaalt. ‘Als terrein zullen maken. ‘Dit park heeft de uitstraling die studio 2. Hiervoor hebben ze, onder begeleiding van mensen nog het beeld hebben van dat mooie, besloten past bij een gerenommeerd instituut.’ onder anderen docent Paul Roncken, een alternatief arboretum dan is dit inderdaad een tamelijk saaie beontwerp voor het nieuwe deel van de campus bedacht. doeling. Ik kan me goed voorstellen dat B+B het ontONTWERPWEDSTRIJD Ze worden niet erg geraakt door het Amsterdamse werp wilde afzetten tegen de Dreijen. De campus ligt De ontwerper Michael van Gessel is weliswaar opgeleid plan. Jorit Noordhuizen vindt het iets dat je overal kunt niet op de hoge zandgronden waar wél veel soorten bo- in Wageningen, maar was het niet leuker geweest om neerleggen. ‘Eenvoud is goed, maar dit is overdreven’, men kunnen groeien. Dit ontwerp sluit meer aan bij de de opdracht te geven aan de leerstoelgroep Landzegt hij. Volgens Carina Verbeek komt het gewoon neer leegte van het Binnenveld.’ schapsarchitectuur? ‘Onzin’, aldus Simon Vink, woordop ‘gras met bomen’. ‘Het is net een witte onderbroek, Toch is de docent het ergens wel met de studenten voerder van de raad van bestuur van Wageningen UR. een standaard Sloggy. Er wordt helemaal geen spaneens. ‘Ook sociaal gezien is het een statisch ontwerp. ‘Onze landschapsarchitecten doen onderzoek en geningsboog mee opgebouwd.’ Ook Koen van Nieuwenven les, en daarmee behoren zij tot de top. Bij B+B wehoven meent dat deze campus geen statement maakt. ten ze hoe ze moeten ontwerpen. Het is dan ook één ‘Dit is zelfs de anticlimax’, zegt Rob Tönissen. ‘Als je het van de beste bureaus in Europa. Schoenmaker, blijf bij glooiend wilt maken, doe het dan overdreven. Maak er je leest!’ een windmolenpark van. Of had er anders gewoon De studenten Landschapsarchitectuur denken daar koeien neergezet, om te spelen met het landbouwimaanders over. Volgens Noordhuizen hadden de bestuurgo.’ ders best mogen erkennen dat de universiteit een leerDe Wageningse studenten leren om te ontwerpen vanstoelgroep heeft die gespecialiseerd is in grote landuit een concept dat alle onderdelen met elkaar verschapsprojecten. ‘Schrijf dan bijvoorbeeld een wedbindt, vertelt Verbeek. ‘We zijn er niet achtergekomen strijd uit’, zegt hij. Tönissen: ‘Je zou verwachten dat dit wat het concept was van B+B.’ Noordhuizen: ‘Die geurde kers op de slagroom van Wageningen zou worden. en treurroutes zouden conceptjes in een groter verhaal Als je spierballen hebt mag je ze tonen.’ Docent Paul kunnen zijn’, zegt Noordhuizen, ‘maar dat soort gefrieRoncken had het leuk gevonden als het terrein de idenmel proberen ze ons hier juist af te leren.’ titeit van Wageningen UR zou weerspiegelen. ‘Wil je het Roncken zelf vindt ook dat het ontwerp beperkingen een spelvloer laten zijn voor de gebruikers, of ook een heeft. Tijdens de inspraakronde waar hij aan mee deed visitekaartje waarmee je laat zien in welke onderwer– toen het ontwerp overigens al bijna klaar was – viel pen Wageningen geïnteresseerd is, en waar onze priorihem op dat het park vooral gemaakt lijkt voor het visuteiten liggen?’ <
‘Het is net een standaard witte onderbroek, er wordt geen spanningsboog mee opgebouwd’
Resource 0137 12-15
04-07-2007
15:09
Pagina 12
REPORTAGE
12
5
IN BEELD
O
U
NA DE BRAND In studentenflat Hoevestein zijn bouwvakkers en installateurs bezig de schade te herstellen die bij de brand van 22 juni is ontstaan. Verwarmingsmonteurs die vlak voor kerst een nieuwe ketel hadden geïnstalleerd, mochten die nu weer uit elkaar halen. Van de elfde tot de zestiende verdieping zijn de ramen in het trappenhuis
gesprongen door de explosies. Daar is noodglas in gezet. En ook de raampjes naast de deuren op de bovenste verdiepingen zijn provisorisch gedicht. De brandweer sloeg ze in om binnen te komen. De meeste bewoners kunnen waarschijnlijk vanaf zaterdag 7 juli weer op Hoevestein wonen. Alleen de studenten van
16a kunnen nog niet terug. Hun kamers lekken. De meeste van hun spullen staan tijdelijk op een lagere verdieping. Grote meubels zijn ingepakt in plastic. In een kamer waar nog vloerbedekking ligt, hangt een schimmellucht. En in de keuken wacht nog steeds de afwas. / foto’s Guy Ackermans, tekst Yvonne de Hilster
He (P Cl
W
A
W
‘H tie m sc Aq he vo de ho no la En ke we he m st ze ne Ba om m nie
Resource 0137 12-15
04-07-2007
15:09
Pagina 13
5 JULI 2007
13
RESOURCE #37
OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR
DE OMZWERVINGEN VAN LINNAEUS’ HERBARIUM Het Wageningse herbarium is de trotse bezitter van 250 herbariumbladen die nog door de handen zijn gegaan van Carolus Linnaeus zelf. De peetvader van alle botanici maakte deze bladen in 1737 voor de Britse zakenman en VOCbestuurder George Clifford. Het was waarschijnlijk prof. Jan Valckenier Suringar, de eerste hoogleraar plantensystematiek in Wageningen, die ze in 1899 cadeau kreeg van zijn vader.
Herbariumblad van de Oosterse klaproos of papaver (Papaver orientale) uit het Wageningse deel van het Clifford-herbarium. / bron: www.george-clifford.nl
Het is de oudste en in historische opzicht waarschijnlijk de belangrijkste wetenschappelijke collectie die in Wageningen te vinden is. In het herdenkingsboekje Herbarium Vadense 1896-1896 wordt de Clifford-collectie dan ook een ‘belangrijke schat’ genoemd. Die is alleen al van onschatbare waarde vanwege de link met Linnaeus, wiens driehonderdste geboortejaar dit jaar wordt gevierd. Een groot deel van de plantbeschrijvingen in zijn boek Species Plantarum, de eerste publicatie waarin consequent de tweeledige Latijnse naamgeving voor plantensoorten gebruikt wordt, stoelt op het herbarium dat hij maakte voor Clifford. Daarnaast is het een collectie waarin uitbundig gebruik gemaakt is van ornamenten. De planten werden versierd met tekeningen van sierlijke vazen, etiketten en linten. Zulke versieringen worden eigenlijk
alleen gevonden bij collecties uit de achttiende eeuw van Nederlandse origine. Het grote George Clifford Herbarium in het Natural History Museum in Londen is met 3461 herbariumbladen wel veel groter, maar een stuk minder frivool dan dat in Wageningen. De wijze waarop de bladen in Wageningen belanden is zeer opmerkelijk. Het begint eigenlijk als Linneaus in 1735 van Uppsala naar Nederland reist om even snel te promoveren in Harderwijk. De ‘flitspromotie’ heeft een reden: Linnaeus wil trouwen maar zijn aanstaande schoonvader eist dat hij eerst promoveert en een medische praktijk start. Nog dezelfde dag dat Linnaeus in Harderwijk aankomt wordt hij als student ingeschreven. Na het afleggen van een examen is hij de volgende dag al candidatus medicinae en binnen een week is hij gepromoveerd op een proefschrift naar malariakoortsen. Uiteindelijk moet zijn verloofde Sara Lisa Moraea toch nog even geduld hebben. Tijdens een bezoek aan Cliffords landgoed De Hartecamp bij Heemstede laat Linnaeus zich verleiden om een herbarium te maken van de verzamelde exotische planten op het landgoed. Clifford weet de Zweed tevens te bewegen om als lijfarts over zijn gezondheid te waken. Na negen maanden produceert Linnaeus het boek Hortus Cliffortianus, met de hele collectie
levende en gedoogde planten die op de Hartecamp aanwezig is, inclusief vele nieuwe soorten. Als Linnaeus eind 1737, na drie jaar, eindelijk weer teruggaat naar zijn geliefde krijgt hij van Clifford een set van honderdtwintig bladen mee. Het grootste deel van het herbarium verkoopt Clifford aan de Britse botanicus sir Joseph Banks, die de duplicaten meeneemt naar London. Waarom een deel van de collectie in Nederland blijft is niet bekend. Waarschijnlijk belandt dit deel eerst in het Leidse Herbarium en wordt daarna in 1899 door de directeur cadeau gedaan aan zijn zoon, de latere Wageningse hoogleraar prof. Valckenier Suringar. Deze schenkt in 1928 op zijn beurt zijn collectie aan het Herbarium Vadense. En de omzwervingen van het Clifford-herbarium zijn nog niet ten einde. De Wageningse bladen gaan straks weer terug naar Leiden, waar het Wageningse Herbarium deel gaat uitmaken van het Nederlands centrum voor biodiversiteitsonderzoek. / Gert van Maanen De tentoonstelling In de lusthof van Linneaus, met een aantal bladen uit het herbarium van Clifford, is nog tot 24 februari 2008 te bezichtigen in Museum De Casteelse Poort aan het Bowlespark in Wageningen.
WERKPLEK ANNELIES VERAART WADEN VOOR DE WETENSCHAP ‘Het mooie van mijn werk is de combinatie van in het veld zijn, in het lab werken met nieuwe technieken en leuke artikelen schrijven’, vertelt Annelies Veraart, aio bij Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer. Sinds vier maanden onderzoekt ze voor het Plons-onderzoek de zelfreinigende werking van Nederlandse sloten. ‘Ik houd van water – ik heb geroeid en gekanood – en van het Nederlandse waterlandschap.’ En zo stond ze de afgelopen tijd een paar keer met een waadbroek aan – of bij mooi weer met blote benen – in een vijver in het Arboretum in Wageningen. ‘Ik test de methode om in sloten de productie van stikstofgas te meten. In de bijna 300 duizend kilometer sloot in Nederland verdwijnen veel mest en andere voedingsstoffen. Bacteriën ruimen de stikstof op door die om te zetten in stikstofgas, dat in de atmosfeer verdwijnt. We weten alleen nog niet hoeveel er verdwijnt, en hoe die hoe-
veelheid samenhangt met de omstandigheden. De bacteriën houden namelijk van plantengroei.’ Voor de meting drukt Annelies een perspex kap van 25 tot 60 centimeter hoog zonder deksel stevig in de bodem, en sluit de stolp af met een deksel. Dan prikt ze – alsof je bloed afneemt – met een naald door een membraampje op de kap om watermonsters op te zuigen in enkele buisjes, die ze in het lab onderzoekt met een nieuw soort massaspectrometer. ‘Het werkt nog niet helemaal, maar dat komt nog wel’, lacht ze. Binnenkort hoopt Annelies ook studenten te gaan begeleiden bij masterprojecten binnen het Plons-onderzoek. ‘Dat lijkt me erg leuk. Ik heb zelf als student ook meegewerkt aan een groter onderzoek, aan de Universiteit van Amsterdam. En zo het tijdschrift Nature gehaald.’ / Yvonne de Hilster foto Guy Ackermans
Resource 0137 12-15
04-07-2007
15:09
Pagina 14
OPINIE
14
5
M.I.
Volgend jaar wonen er voor het eerst in de wereldgeschiedenis meer mensen in steden dan op het platteland. Dat stellen de Verenigde Naties vast. Moeten we ons daar zorgen om maken? Of is het juist een gewenste ontwikkeling?
IS DE VERSTEDELIJKING ZORGWEKKEND?
UNFPA, State of World Population 2007 ‘Verstedelijking – de toename van het aandeel van de stadsbevolking op de totale populatie – is onvermijdelijk, maar kan ook positief zijn. De huidige concentratie van armoede en groei van sloppenwijken en de sociale ontwrichting in de steden schept een bedreigend beeld. Maar in het industriële tijdperk is er geen land dat economische groei kent zonder verstedelijking. In steden komt de armoede bijeen, maar steden bieden ook de beste kans om aan de armoede te ontsnappen.’
Ir. Gerdien Meijerink, onderzoeker internationale handel en ontwikkeling bij het LEI ‘Het beeld dat meteen opdoemt is dat van steeds groter wordende sloppenwijken. Maar het werkelijke probleem is armoede, en dat is inderdaad iets waar we ons zorgen om moeten maken. Er moet meer geïnvesteerd worden in sloppenwijken – in plaats van sloppenwijken weg bulldozeren –, en er moet worden geïnvesteerd in het verbeteren van de mogelijkheden van armen om een inkomen te verwerven. Vanwege angst voor een massale migratie van arme boeren naar de sloppenwijken, blijven die investeringen achterwegen. De groei in de steden komt vooral door bevolkingsgroei. Het LEI doet een project voor LNV over de rol van landbouw in duurzame economische ontwikkeling in het zuiden. Wat we zien is dat de landbouwsector en de overige economische sectoren meer met elkaar vergroeien. Dat betekent dat stad en platteland ook steeds meer geïntegreerd raken. Mensen in rurale gebieden leven niet meer van de landbouw alleen. Je ziet vaak dat een deel van het gezin, bijvoorbeeld de mannen, in de stad werk zoeken en dat de anderen het landbouwbedrijf runnen, op een extensieve manier. Banen in de stad zijn risicovol, maar inkomen uit de landbouw ook, dus zo spreiden ze het risico. Grotere steden betekenen ook dat consumentenbelangen steeds groter worden. Arme boeren kunnen profiteren doordat ze een grotere en meer winstgevende lokale markt kunnen bedienen. Supermarkten in de steden spelen een steeds belangrijkere rol als afnemer van verse groente en fruit. Grotere steden kunnen zo een positieve uitwerking hebben op de rurale gebieden.’
‘Ontwikkelingshulp is te veel gericht op de landelijke gebieden’
Drs. Wim Timmermans, onderzoeker bij het Centrum Landschap van Alterra ‘Dit rapport moet een signaal zijn om vooral te kijken naar duurzame ontwikkeling in de steden. En dan bedoel ik metropolen als São Paolo, Caracas of steden in India. Nederlandse ontwikkelingshulp is veel te veel gericht op de landelijke gebieden. De stedelijke ontwikkeling is een blinde vlek in de Nederlandse ontwikkelingshulp. Het gaat vooral om de sloppenwijken, daar moet je aan werken. Dat de stedelijke bevolking groeit is natuurlijk geen verrassing. Maar het betekent wel dat er kennelijk te weinig perspectieven zijn voor de mensen in het landelijk gebied. De vraag is hoe je daar weer duurzaam perspectief kunt bieden, daar moeten we ook over nadenken.’
‘Grotere steden kunnen een positieve uitwerking hebben op rurale gebieden’
Jos van Hal, coördinator Agri Systems Management bij Van HallLarenstein in Wageningen ‘De stelling van het rapport van de VN dat per 2008 de helft van de wereldbevolking in urbane gebieden woont is natuurlijk niet nieuw. Wat wel nieuw is dat ze aandacht vragen voor armoedebestrijding en duurzaamheid in stedelijke zones, waar voorheen die aandacht sterk ruraal was gericht. De grootste natuurlijke groei van steden komt niet uit migratie voort maar uit natuurlijke aanwas van met name de arme laag van de bevolking. Het is noodzakelijk om het platteland als leefomgeving aantrekkelijker te maken. Van Hall Larenstein Wageningen concentreert zich met enkele majorrichtingen sterk op deze problematiek. Agri-System Management richt zich op ketenversterking van vooral tropische gewassen. De verzorging van lokale markten is daarbij topprioriteit. De major Regional – voorheen Rural – Development and Innovation laat al in zijn naam zien dat plattelandsvernieuwing niet los gezien kan worden van de interactie tussen stad en platteland.’
‘We moeten het platteland als leefomgeving aantrekkelijker maken’
PO Re va ge of Po
‘A b z v
door JAN BRAAKMAN en JORIS TIELENS
‘Steden bieden ook de beste kans om aan de armoede te ontsnappen’
P
‘Wij kunnen juist leren van de grote steden in de wereld’
Drs. Vincent Kuypers, senior onderzoeker stadsregionale ontwikkeling bij Alterra: ‘Wij kunnen juist leren van de grote steden in de wereld. We moeten ophouden met denken dat wij beter zijn. In de ruimtelijke ordening van Nederland denken we nog steeds in termen van aparte steden. We hebben geen idee dat we allang in één grote stad wonen. Het beleid van de ruimtelijke ordening past niet meer bij die grote stad. Kijk naar de files. Er is veel te weinig aandacht voor openbaar vervoer in Nederland. In de echte megasteden gaat vanaf elk plek een metro naar een andere plek. Dat zou in Nederland ook moeten. We kunnen ook leren van de grote steden in bijvoorbeeld Japan, Brazilië of de VS, omdat ze beter omgaan met klimaatverandering. Mensen daar zien het klimaat als onderdeel van de natuur. Er kan elke dag een aardbeving of een stortbui zijn, iedereen is daar alert op. In Nederland is niemand bezig met dat risico, we vinden dat de staat of de verzekering daar voor moet zorgen.’
S D
M he va inz va zie wa Aa Ce Br va be de er Ha dic du ra da om die sp le Na no ge te ge de vo te De va pe Wa en sta de m lijk we Ke we rin ra al zit zie tin he Als ine Wa fo De m de vo
Le
Resource 0137 12-15
04-07-2007
15:09
Pagina 15
5 JULI 2007
POST
s
POST is de brievenrubriek van Resource, bestemd voor reacties van lezers. Brieven kunnen worden gericht aan
[email protected] of aan Resource, rubriek Post, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen.
‘Als er al een bonussysteem moet zijn, dan wel graag voor iedereen’ SALARIS DIJKHUIZEN
e p-
n bn e r .
elk
e-
ian
el
r-
Middels een korte historische terugblik heb ik geprobeerd een overzicht te maken van een aantal ‘wapenfeiten’ die mogelijk inzicht kunnen geven in het functioneren van Aalt Dijkhuizen. Dit om te kunnen zien of hij zijn veelbesproken salaris waard is. Aalt begon zijn moeilijke klus, nadat Cees Veerman het geniale plan van Bram Peper had uitgevoerd (het instellen van vijf autonome Kenniseenheden). Een belangrijk gegeven (feit 1). Zowel voor, tijdens als na de periode Veerman kwamen er regelmatig signalen vanuit politiek Den Haag dat de geldkraan steeds verder dicht zou gaan (feit 2). Wageningen moest dus noodgedwongen de markt op. De raad van toezicht (RvT) heeft wellicht daarom gemeend, dat het hoog tijd werd om een echte econoom in huis te halen, die Wageningen kon leren hoe men het spel van vraag en aanbod diende te spelen. Natuurlijk had Aalt als rechtgeaarde econoom het volste recht om volgens de regels van vraag en aanbod over zijn salaris te onderhandelen. Er was immers nog geen sprake van de commissie Tabak en de Balkenendenorm. Het resultaat zegt vooral iets over de onderhandelingskwaliteiten van de RvT. De eerste belangrijke uitspraak die ik mij van Aalt kan herinneren, is dat het na een periode van reorganiseren tijd werd dat Wageningen UR weer tot rust zou komen en dat ‘de mens weer centraal moest staan’ (feit 3). Zo gezegd zo gedaan. Iedereen ging weer hard aan het werk, maar na een paar jaar werd pijnlijk duidelijk dat het eigenlijk ontbrak aan samenwerking, synergie en centrale regie. De Kenniseenheden gingen te veel hun eigen weg (feit 4). Dus werd er een nieuw besturingsmodel ingevoerd met een Concernraad, waarin naast de raad van bestuur alle directeuren van de Kenniseenheden zitting namen. Zo kon Aalt er beter op toe zien dat de neuzen allemaal dezelfde richting uitwezen. Eenheid in verscheidenheid (feit 5). Als bij donderslag uit heldere hemel bleek ineens dat het heel erg slecht ging met Wageningen UR. (feit 6). Wat was er toch fout gegaan? Had de RvB de signalen uit Den Haag niet serieus genomen? Had men de markt niet goed ingeschat? Was de benodigde managementinformatie onvoldoende en te laat? Lees verder op pagina 18
15
RESOURCE #37
V.D.REDACTIE KENNIS DOORVERKOPEN Bij de opening van het nieuwe complex van Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk toonde landbouwminister Gerda Verburg zich enthousiast over het onderzoek voor de glastuinbouw. ‘Kennis is de olie van het motorblok Nederland’. De onderzoekers van Wageningen UR noemde ze zelfs ‘de slimste jongetjes van de klas’. Lovende woorden die nog eens worden bekrachtigd in het deze week verschenen rapport ‘De economische kracht van agrofood in Nederland’ dat in opdracht van Verburg is gemaakt. Het rapport komt uit onverdachte hoek, van onderzoekers van de universiteit in Groningen, en behandelt het innovatieve vermogen van zeven deelsectoren: aard-
appelen, varkens, mosselen, snijbloemen, cacao, vaccins en bier. Het staat vol met lof over Wageningen als ‘vlaggenschip van internationale naam en faam’. Met een uitzondering van de deelsectoren cacao en bier lijkt het voor ‘het slimste jongetje’ nauwelijks mogelijk nog beter te presteren. Toch is er een interessante constatering in het rapport waarmee vooral Bleiswijk haar voordeel kan doen. Het is de onderzoekers namelijk opgevallen dat TNO en de technische universiteiten – en in het bijzonder TU Delft – nauwelijks vertegenwoordigd zijn in de kennisnetwerken voor de glastuinbouw. Terwijl deze kennisinstellingen op het gebied van bijvoorbeeld
energiehuishouding en waterbeheer juist meer expertise in huis hebben dan Wageningen UR. De Groningers zien als achterliggende oorzaak de afzondering van onderzoek, die een nieuwe dimensie kreeg doordat DLO met Wageningen Universiteit werd geïntegreerd, in plaats van met TNO. Als TNO en Delft blijkbaar kansen laten liggen doet Wageningen UR Glastuinbouw er verstandig aan die handschoen op te pakken, door zelf verbindingen met onderzoekers uit Delft en van TNO te leggen. Zo maak je je positie als kennisbron voor de sector nog sterker. De echt slimme jongetjes weten immers vooral waar je kennis kunt halen die je vervolgens door kunt verkopen. / Gert van Maanen
HR
Henk van Ruitenbeek
DE HOOG UITGESLAPEN MANAGERS Eindelijk weten we waarom onze managers soms zulke vreemde streken uithalen. Het verlossende woord komt uit Denemarken. Daar heeft de actiegroep tegen vroeg opstaan ontdekt dat managers veel te vroeg hun bed uitkomen. Eén op de vijf van deze lastposten staat elke ochtend voor zessen op en één op de drie voor zeven uur. Managers komen slaap te kort. Zij hebben daardoor een ochtendhumeur en nemen dan de verkeerde beslissingen. Daarom moeten wij onze managers laten uitslapen. Dus moet de raad van bestuur verbieden dat onze managers voor negen
uur op hun werk verschijnen. En natuurlijk moet ons hoogste college zelf het goede voorbeeld geven. Het ontbijt met Aalt moet per direct de brunch met Aalt worden. En naast slow food dient slow management in de mode te komen. Ook de studenten die manager willen worden moeten scherp in de gaten worden gehouden. Alle colleges die zij volgen mogen pas na tienen beginnen. Dan kunnen we adverteren dat hier echte wakkere studenten in de managementkunde worden opgeleid. De mafkees moet ons idool worden.
Eigenlijk moeten we, net als de uitgeslapen leden van de Deense actiegroep, het nog groter zien. De Denen streven ernaar dat alleen de boeren vroeg uit de veren komen. Dat is ook goed voor allerlei andere ongemakken, zoals het klimaat, de natuur, de bestrijding van de files, het voorkomen van de managersziekte, het stoppen van nachtvluchten en zelfs voor het huiselijke geluk. Kortom Nederland moet in de vroege ochtend dicht. / Kees de Hoog
Resource 0137 20-24
04-07-2007
15:28
Pagina 20
INTERNATIONAL
5
20 ‘We’ve made the mistake of dealing with nutrient deficiencies separately’
SUMMER BREAK This is the last Resource for this study year. The next edition appears on 30 August.
WHAT’S ON Friday 6 July 20.15 / Oldtimers Concert by De Ontzetting student orchestra in the Junushoff. 20.30 / Dance café with De Wieledansers in De Nude community centre. Everyone is welcome to join in or just watch. 21.00 / Jazz in the WICC Sports Bar Down Under with Lex Lubbers et ces Enfants Terribles. 24.00 / Black and White Party at International Club with DJ Waeil. Dress: black and white for free entry. Saturday 7 July 19.30 / By the Way, theatre on location in Wageningen, for everyone aged 8 to 88. Starting at the Heerenstraattheater, buy a ticket for 5 euros and join a walk, passing live performances at five different locations. Includes dance, music and theatre. Also Sunday afternoon, 8 July starting at 14.30. 22.00 / Surinamese Tropical Party in celebration of the abolition of slavery. Sunday 8 July 14.30 / By the Way, see Saturday 7 July. Friday 13 July 24.00 / Caribbean Summer Party at International Club with DJs Amos and Meritha. Saturday 14 July 24.00 / Disco Party at International Club with DJ Paul. Sunday 15 July 15.30 / Sunday Salsa in Café Loburg. Friday 20 July 15.30 / Disco summer festival in Café Loburg with DJ Rene. 24.00 / Tex Mex Party at International Club, with rodeo bull and DJ Nally. Friday 27 July 24.00 / Russian Vodka Party at International Club with DJ Paul. Friday 3 August 21.00 / Jazz in the WICC Sports Bar Down Under with The 5 Brothers. Bar open from 17.00. Thursday 16 August 19.30 / Jazz workshop and open podium in WICC Sports Bar Down Under with Jimmy Glasmacher. Thursday 16 – Wednesday 24 August Annual Introduction Days. See www.caid.wur.nl
N
De re in so so ho Zi lec If you’re short of cash, hitchhiking is a good way of travelling. / photo Martijn Weterings
HOLIDAY ON A SHOESTRING The summer holidays are almost here, so it’s time to start thinking about relaxing. Most students do not have large amounts of money to spend, but fortunately this is the Netherlands, where there is a cheap way of doing nearly everything. Resource has come up with some budget ideas for spending time outside Wageningen.
TRAVEL Hitchhiking involves getting into a stranger’s vehicle and getting a lift to somewhere, hopefully your chosen destination. It can be dangerous, so be prepared before you start. Work out a general route, so you know where you want to end up, then go and stand at a strategic point close to a motorway or at a petrol station and stick your thumb out. Two helpful elements for successful hitchhiking are an attractive young woman and a strong young man. A woman is likely to be offered a lift, and a man can scare away unsavoury characters. Hitchhiking is good if you want to cover long distances, and it’s a great way to get to know new people. Make sure you have enough time and don’t get into a vehicle if you have any doubts about the reliability of the driver. The train is a good way of travelling around the Netherlands. A reduction card (voordeelurenabonnement) gets you a forty percent fare reduction after nine o’clock in the morning, and three people can travel with you for the same reduced price. Another option is the Zomertoer: two people can travel for a total of two days within a period of seven days anywhere in the Netherlands for 59 euros. See www.ns.nl if you can read some Dutch or go to a train station.
If you want a cheap holiday somewhere in Europe, taking a bus is an option. On www.eurolines.nl you can book a journey to thirty countries in Europe. It’s not the most comfortable form of transport, especially if you want to sleep, but it’s safer than hitchhiking and gets you to your destination reasonably quickly. The best way to get to know the Netherlands is to go cycling. You’ve probably already discovered that there are good cycle paths everywhere. Many organisations provide information on cycle routes. If you want to go somewhere for the day, you can take your bike on the train. A day-ticket costs about six euros, but for about the same amount you can also rent a bike at your destination. A good place for information is www.vvv.startpagina.nl. If you already know which area you want to go to, check out the tourist information site before you go: google ‘vvv’ and the name of the town or province. This will give you information on walking and cycling routes.
ACCOMMODATION Camping is the cheapest legal way to spend a night away from home in the Netherlands. You must camp on a campsite, as it is forbidden to pitch a tent in the open countryside. It’s easy enough to borrow a tent, as nearly every Dutch person owns one; otherwise buy a second-hand one from the Emmaus in the Heerenstraat. A slightly more expensive option is to go for a youth hostel (jeugdherberg). It’s a good idea to take a sleeping bag with you. Youth hostels are a good place to meet other young people who enjoy travelling,
and they have lots of information about what’s on in the area. See www.stayokay.com.
EVENTS During the summer there are many festivals, a number of which are free. For information go to www.festivalinfo.nl/ festivals.php and click through to what interests you. Not all festivals are free, so check first to avoid disappointment. The biggest free festivals are listed below. The Vierdaagse is a huge annual four-day walking event in and around Nijmegen. This year it takes place between 17 and 20 July and involves thousands of people walking up to 50 kilometres each day. It’s fun to go and watch and cheer the walkers on and there’s a big music festival, featuring more than 100 acts in the centre of Nijmegen. Information: www.vierdaagsefeesten.eu. The Zomerparkfeest takes place in the Julianapark in Venlo, from 2 to 5 August, featuring 21 different bands, many of them Dutch. Go to www.zomerparkfeest.nl and click on ‘programma’. A very Dutch event is the Amsterdam Gay Pride festival. Now named We are Amsterdam Pride, it takes place this year from 2 to 5 August, and includes street parties, gay dance parties and the Canal Parade on the Saturday. See www.gaypride.nl. The town of Groningen is host to the Noorderzon theatre, music and crossover festival from 16 to 26 August. Many events are free. See www.noorderzon.nl for more information. / Nicolette Meerstadt
In go de m sy of ch m de
‘W de se wi in
S P
Sp m th pr
At VH Ne wi of as em co Pa wi 24 eu dis fa co be dit th UR ad inv (U ha
Resource 0137 20-24
04-07-2007
15:28
Pagina 21
5 JULY 2007
21
RESOURCE #37
SNAPPED WHO? Left to right: Shi Kun, Huang Pingping and Wang Hui from China, walking along the Churchillweg. WHERE TO? ‘We’re on our way to the supermarket’ MET EACH OTHER HERE? ‘We were classmates in Beijing.’
EAT TOGETHER OFTEN? ‘We rent a house together, with a fourth friend.’ WHO’S COOKING TONIGHT? ‘I can’t cook’, says Shi Kun, ‘but they make delicious things,’ smiling broadly at her friends. ‘And she’s better at controlling the finances,’ they reply. / YdH
HOEVESTEIN RESIDENTS MAY BE ABLE TO RETURN ON SATURDAY With a bit of luck the Hoevestein tenants may be able to sleep in their own rooms on Saturday 7 July. If everything goes according to plan, the lifts will be working again in the Wageningen student flat and there will be warm water. The people from corridor 16A, right under the roof where the fire was, cannot return yet. The residents will hear whether they can return at a meeting in hotel and congress
centre WICC on Friday afternoon 6 July at five thirty. If it’s good news, the meeting will end with drinks on the university. Whether or not the students can return depends above all on the lift. Parts still have to arrive from abroad and, once fitted, the lift must be inspected. The eight tenants from 16A still have to wait a few more weeks, and are hoping for good weather. Once there is less wind and rain the roof can be repaired.
The cause of the fire on 22 June is still not completely clear, says Idealis director Hans van Medenbach. The police investigators concluded last week that the fire was caused by lightning, but Van Medenbach is not convinced of this. ‘Insurance agents are also investigating the case. There was a lightning strike but it appears to have been properly diverted by the lightning conductors. Otherwise the TVs and computers on the top floor
NANOSALT AGAINST MALNUTRITION Development agencies’ initiatives to reduce vitamin and mineral deficiencies in poor countries have had little success so far. Time to start using high-tech solutions like nanotechnology, said honorary professor Michael Zimmermann during his inaugural lecture on 5 July. In the 1990s the United Nations set a goal of eliminating iodine and vitamin deficiencies in children by 2005. But a million children with a weak immune system still die each year from a shortage of vitamin A, and forty percent of the children in poor countries have retarded mental development as a result of iodine deficiency.
r
o
y
e s
nl
y ers,
er ts re
‘We have made the mistake of trying to deal with nutrient deficiencies separately,’ says Zimmermann. ‘In places with an iodine deficiency, we started an initiative to add iodine to salt. Where
there was anaemia, we gave children iron supplements. We didn’t take into account that deficiencies have a negative effect on each other.’
other. We’ll have to encapsulate the particles separately using nanotechnology, so you get a powder that can be added to salt.’
An iodine deficiency leads to lower levels of thyroxine, which in turn retards brain development. But an iron deficiency has the same effect. The thyroid gland needs iron so that the enzyme thyroidperoxidase can work properly, Zimmermann discovered during research. The enzyme is involved in the manufacture of thyroxine. On top of this, the symptoms of thyroxine deficiency are made worse by a lack of vitamin A.
Salt is available even in the poorest countries, says Zimmermann in defence of his idea. In fact, he and his colleagues at his other employer, the Eidgenössische Technische Hochschule Zürich, have already successfully tested the triplefortified nanosalt on Moroccan children.
‘That means you have to make sure that children in poor countries get more iodine, more iron and more vitamin A,’ says Zimmermann. ‘The only way to do this is with a high-tech solution. You can’t just mix vitamin A, iron and iodine together because they react with each
Not only nanosalt, but other high-tech innovations, such as dramatically genetically modified plants with increased nutritional value, are needed to eliminate deficiencies of essential nutrients, according to Zimmermann. ‘Of course, the ultimate aim must be that everyone has access to enough nutritious food,’ says the new professor. ‘But this is not possible in the short term, so that’s why we need to make use of technology now.’ / WK
SPORTS CARD PRICE RISE Sports cards will cost more next academic year. The price rise is in response to the Executive Board’s wish to bring the price more in line with the real costs. At 59 euros, the sports card for WU and VHL students is still the cheapest in the Netherlands. Wageningen UR employees will pay 155 euros from September, a rise of 17 percent. The year after, the price of a sports card will rise to 200 euros for employees, still only half of what it would cost at a commercial fitness centre. Partners of employees and of students will pay 209 euros this September and 247 euros the year after, against 132 euros now. The separate fitness card will disappear. A survey was made of sports facilities so that Van Hall Larenstein’s contribution could be calculated, as has been done for other facilities. The expenditures for sport were then compared with those of other universities. Wageningen UR’s expenditures were relatively high. In addition, 3.4 million euros has been invested in the university sports centre (USB) in the last five years, while prices have hardly risen. / YdH
FORUM AT NIGHT/ The Wageningen Environmental Platform (WEP) is ‘a student platform whose aim is to ‘green’ the university, its employees and students’. As part of their Enlighten WUR campaign to make people aware of their energy consumption, the WEP organised the Forum at Night photo competition. ‘The competition was a fun way of highlighting a clear example of energy waste,’ explains Mattijs Smits of WEP. ‘On the more serious side, the Wageningen UR Executive Board will soon sign an energy declaration and introduce an plan for energy and water consumption.’ The winner of the photo competition will be announced after the summer and the prize is a ‘fantastic fair-trade low-energy package’. / NM, photo Piotr Tompalski
wouldn’t have been working when we went up to look after the fire had been put out. There are indications that the roof had been burning for ten minutes before lightning struck.’ The lightning conductor on top of the Hoevestein flat is in good working order, as are the conductors on all Idealis buildings, and are inspected each year. / YdH See also In Beeld, page 12
PROF VISITS URUZGAN Professor of Humanitarian Aid and Reconstruction, Thea Hilhorst, paid a three-day visit last week to the Dutch peace-keeping force in Uruzgan. Together with members of the Dutch press, she talked at length with General Dick Berlijn, as well as with Afghan ministers, NGOs and military representatives. Hilhorst is reasonably positive about the Dutch contribution to the Nato ISAF mission in Afghanistan. ‘They are working hard on the reconstruction effort, especially the security apparatus of army and police.’ However, public debate in the Netherlands about the mission is far too simplistic, in Hilhorst’s opinion. ‘There is a lot of fighting, but it is not a fighting mission. On the other hand, it’s not just a peace mission either. Nor is it about the number of schools that are built. If only it were that simple. It’s a security mission aimed at building up the army and police so that they can maintain law and order on their own in the future. But that can’t be done without rebuilding the Afghan government, as the big question is whether this will be capable of controlling the army in the near future.’ Progress is being made on building up the Afghan security apparatus, says Hilhorst, but it’s behind schedule. It’s difficult to find recruits willing to work in Uruzgan for example. But in Hilhorst’s view, the real failure is the lack of focus on the police. ‘There is now an interesting development in which auxiliary police are being trained. These are local men who keep order in their own village. This has potential, but the question is who controls and manages these men? They can also become mini-potentates. But it could also be the start of local reconstruction.’ / JT
Resource 0137 20-24
04-07-2007
15:28
Pagina 22
STUDENT
>
22 Piranha’s zijn een stuk minder dodelijk dan hun reputatie doet vermoeden. Dat claimen Britse onderzoekers. Allereerst is deze killer carnivore uit de Amazone eigenlijk omnivoor. De meeste piranha’s eten ook planten en insecten. Bovendien is de gevreesde schoolvorming voornamelijk een defensieve strategie om zich te verdedigen tegen predatoren als dolfijnen en kaaimannen. De makers van de Piranhafilms zullen op zoek moeten naar een nieuwe moordvis.
5 De hoogbegaafde Floor Sietsma is met haar vijftien jaar de jongste student die ooit in Nederland een bachelordiploma heeft gehaald. De student informatica aan de Universiteit van Amsterdam begon op haar twaalfde aan twee studies: wiskunde en informatica. Na een jaar stopte ze met wiskunde omdat ze ‘helemaal gek werd van een creep in de collegebanken’. De tiener gaat nu de master of logics doen, en wil daarna nog psychologie studeren. Ze heeft nog even de tijd.
S D
NICOLETTE
He da wa st we zij W ge sp wa
VAKANTIE! Hoera, het is bijna vakantie. Mijn huisgenoot Nikkie is al een week klaar, tentamens gehad. Verveeld hangt ze thuis rond. ‘Nicoooo, ik weet niet wat ik moet doehoen. Weet jij nog iets te doen?’ Ehm, de afwas? Toch maar even een leuk speeltje voor haar gekocht, waar ze voorlopig zoet mee is. Maar ik weet zelf ook niet wat ik moet doen. Ik heb zes maagdelijk lege weken voor de boeg. Hoe moet ik die in hemelsnaam invullen? Ideeën genoeg, daar ligt het niet aan. Vrienden en familie opzoeken in Australië en Zuid-Afrika. Klussen bij mijn zus die gaat samenwonen, zes weken rondreizen in Zuid-Amerika of een weekje Ameland. Mezelf afzonderen en een enorme inhaalslag met mijn studie maken. Feesten in de AID of naar Lowlands. Het allermoeilijkst is het om iedereen af te troeven met het beste plan. Want de vakantie moet perfect zijn. Spannend, nieuw, actief maar ook relaxed, uniek en toch te betalen, met cultuur én natuur, zonnig maar zonder extra rimpels. En dan heb ik eindelijk een perfect plan in elkaar gedraaid, komt er weer zo’n Wageninger die met een vies gezicht vraagt ‘ga je met het vliégtuig?’ Dat is een occupational hazard van de milieukunde: inzicht in je eigen cognitieve dissonantie. Toch is uiteindelijk de beslissing gevallen. Onder het motto ‘weg uit de beschaving’ ga ik, voor het eerst met mijn vriendje, wandelen in Noorwegen. Twee weken met alles mee wat we nodig hebben. Drie kilo havermout, gedroogd vlees en misschien één onderbroek en helemaal geen zeep. Bas loopt al zijn leven lang. Ik haat lopen. Mijn voeten zijn gewoon te klein en ik heb geen loopspieren. Dus moet ik trainen voor mijn vakantie. Welke sukkel gaat trainen voor zijn vakantie? Dat is echt de wereld op zijn kop. Maar wat heb ik voor keus? Ik zou hem ook zes weken alleen kunnen laten, maar sinds hij vorige week heeft opgebiecht dat hij wel eens naar andere vrouwen kijkt, zelfs heimelijk naar ze verlangt ‘omdat ze hem zo smachtend aankijken’, weet ik dat ik geen keus heb. Hier in Wageningen weet ik zo’n meisje nog wel te vinden om haar met één vuistslag in tweeën te splijten. Maar naar een ander land vliegen om zo’n lichtekooi op te sporen, dat vind ik pas milieuverspilling. / Nicolette Meerstadt
Vo ee va ve ko ge er gr ex
Pi ka oo da uu sta vo da ee te bo m M bo
GEKNIPT/
Een lid van Arboricultura laat haar haar wassen in de spoelbak van de sociëteit. Op 3 juli was het Kappersdag, een nieuw fenomeen bij de studentenvereniging in Velp. Leden konden voor zeven euro hun haar laten knippen door thuiskappers. De vereniging wil met leuke huiskameractiviteiten meer mensen naar de soos trekken en bedacht de knipservice als lokkertje. Onder het motto ‘fris de zomer in’ lieten zo’n vijftien leden de schaar in hun haar zetten. / AB, foto GA
HOEVESTEIN MOGELIJK ZATERDAG OPEN Met een beetje geluk kunnen de bewoners van Hoevestein zaterdag 7 juli weer op hun eigen kamer slapen. Naar verwachting doen de liften in de Wageningse studentenflat het dan weer, en is er weer warm water. Alleen de bewoners van afdeling 16a, gelegen onder de plek van de brand, kunnen nog niet terug. Vrijdagavond 6 juli om half zes krijgen de bewoners op een bijeenkomst in hotel en congrescentrum WICC uitsluitsel over de terugkeer. Bij goed nieuws wordt de avond afgesloten met een borrel die zal worden aangeboden door de universiteit.
GEZOCHT: NIEUWE COLUMNISTEN Ben jij student aan Wageningen Universiteit of hogeschool Van Hall Larenstein? Maak je leuke dingen mee, en kan je daar met humor en zelfspot over schrijven? Dan ben je misschien onze nieuwe studentencolumnist. Schrijf een eerste uitprobeersel en mail dat uiterlijk maandag 9 juli naar
[email protected]. Vermeld daarbij je studierichting, leeftijd, adres en telefoonnummer.
De terugkeer hangt vooral af van de lift. Er moeten onderdelen uit het buitenland arriveren en dan moet hij nog gekeurd worden. De acht bewoners van 16a moeten nog enkele weken wachten, en hopen op goed weer. Als het weinig waait en regent, kan hun dak sneller worden gerepareerd. De oorzaak van de brand op 22 juni is nog steeds niet helemaal duidelijk, zegt Idealis-directeur Hans van Medenbach. De technische recherche concludeerde vorige week dat de brand ontstond door blikseminslag, maar Van Medenbach is daar niet van overtuigd. ‘Verzekeraars onderzoeken de zaak ook. Er is inderdaad een blikseminslag geweest, maar die lijkt
goed te zijn afgeleid door de blikseminslaginstallatie. Anders hadden de tv’s en computers op de bovenste verdiepingen niet nog gewoon aan kunnen staan toen we boven gingen kijken na het bluswerk. Er zijn aanwijzingen dat het dak al tien minuten brandde voordat de bliksem insloeg.’ De bliksemafleider op Hoevestein voldoet net als die op de andere Idealis-complexen aan de wettelijke eisen en wordt jaarlijks gecontroleerd. / YdH Zie ook In Beeld op pagina 12
AFSTUDEERPRIMEUR IN FORUM Anouk Moerkens is de eerste student van Van Hall Larenstein die afstudeert in het Forumgebouw in Wageningen. Ze rondt op 9 juli haar studie Voedingsmiddelentechnologie af met een colloquium in de toekomstige behuizing van de hogeschool. ‘Het is overdreven om te zeggen dat het mijn grote wens is om af te studeren in het Forum, maar ik wilde wel graag het gebouw een keer zien’, vertelt Anouk. ‘Nu woon ik in Rotterdam voor mijn stage en
ik ben nog nooit in het Forum geweest. Dat vond ik jammer. Onze opleiding is uit Velp verhuisd naar Wageningen. Eigenlijk zouden we in het vierde jaar al in het Forum zitten.’ Haar docent, Jacques Molmans, vond het een leuk idee als ze er zou afstuderen. Anouk: ‘Er zijn een lokaal en een beamer gereserveerd, verder hoefde er niets speciaals geregeld te worden.’ Als ze geslaagd is, wil Anouk de masteropleiding Food Technology volgen aan de Wageningen Universiteit. / AB
Da
Resource 0137 20-24
04-07-2007
15:28
Pagina 23
5 JULI 2007
23 De grootste vliegende vogel ooit, Argentavis magnificens, gebruikte de techniek van hanggliders om de lucht in te komen. Volgens Amerikaanse onderzoeker kon de gier – die zes miljoen jaar geleden in Argentinië leefde, een spanwijdte had van zeven meter en zeventig kilo woog – alleen de lucht inkomen door een heuvel af te rennen of zich van een klif te storten. Eenmaal in de lucht kon hij makkelijk glijvluchten van tweehonderd kilometer maken.
Volgens de website Nieuwnieuws heeft een 58-jarige Servische boer de naam van zijn vrouw op het familiegraf vervangen door een foto van een van zijn koeien. Zijn commentaar: ‘Ik heb altijd gezegd dat mijn vrouw een koe was. Als er dan toch een koe op mijn latere grafzerk moet staan, heb ik liever een exemplaar waar ik van hield.’
STUDEREN OMDAT JE VAN DAMMEN NIET KUNT LEVEN Het liefst zou Pim Meurs alleen maar dammen. ‘Als het goed zou verdienen was ik misschien niet eens gaan studeren.’ Toch heeft de damkampioen wel zin om in september te beginnen met zijn opleiding Voeding en gezondheid aan Wageningen Universiteit. ‘Ik wil zelf ook gezond leven. Ik ga regelmatig naar de sportschool om fit te blijven en ik let op wat ik eet.’ Pim is Nederlands kampioen en wereldkampioen dammen bij de junioren, en wil ook ’s werelds beste senior worden. En dat vergt nog veel trainingsarbeid. Vier uur per dag traint hij. ‘Je moet je tegenstander te slim af zijn en verder dan hem vooruit denken’, legt hij uit. Dat oefent de dammer bijvoorbeeld door standen van een partij uit een boek op het bord te zetten en daar goed naar te kijken. In het boek wordt uitgelegd wat je dan gezien moet hebben. Maar Pim haalt zijn kennis niet alleen uit boeken, hij heeft ook een trainer. ‘Dit jaar
RESOURCE #37
heb ik een talentenbeurs van de bond waarmee ik een trainer kan betalen en buitenlandse wedstrijden kan bezoeken.’ Rond de vijftigste plaats staat hij nu op de Nederlandse ranglijst van senioren. Zijn sterkste punt is combineren: een stel schijven weggeven en er dan meer slaan. ‘Omdat ik veel tijd besteed aan dammen ben ik van tevoren langsgegaan op de universiteit met de vraag of de sport te combineren is met mijn studie’, vertelt Pim. ‘Gelukkig kan dat. Ik krijg topsportondersteuning, waarmee ik in ieder geval een jaar langer over mijn studie kan doen.’ Voorlopig blijft hij thuis in Culemborg wonen. Hij vindt het niet ver reizen en het Wageningse studentenleven trekt hem nog niet. Als het collegejaar begint, is Pim mogelijk weer twee titels rijker. Het NK junioren begon 4 juli – ter voorbereiding bestudeerde hij oude partijen van zijn tegenstanders – en begin augustus speelt hij om de Europese juniorentitel in Sint Petersburg./YdH
Het is grof dat de Telegraaf suggereert dat de Nijmeegse archeoloog die in 2001 de tekst van een Romeinse vervloekingstafel ontcijferde, is gestorven door een vloek. Dat zegt een van de leerlingen van de archeoloog in het universiteitsblad Vox. Zijn leermeester ontcijferde de in Bodegraven gevonden tekst - met een verwijzing naar de Romeinse onderwereld - op 5 maart 2001 en stierf een dag later als gevolg van een hartaanval. ‘Puur toeval.’
HET ECHTE WERK
SPIKKELTJES OP SOFTIJS
g,
Maarten Dorrestein maakt spikkeltjes voor op softijs en Engelse drop. Hij studeerde een maand geleden af in de Voedingsmiddelentechnologie bij Van Hall Larenstein in Wageningen, en ging meteen aan het werk bij zijn voormalig stagebedrijf, Sidilco in Barneveld.
e
n
mi-
et
M
t k
et
r e-
nDamkampioen Pim Meurs komt in september studeren in Wageningen. / foto GA
‘Sidilco maakt musketzaad. Dat zijn de gekleurde spikkeltjes op ijsjes en Engelse drop, of de witte spikkeltjes op kerstkransjes. Verder levert het bedrijf pindaen hazelnootstukjes die op softijs worden gestrooid en aan de randen van slagroomtaarten zitten. En smaak- en kleursuikers zoals kandijsuiker op ontbijtkoek. Suikers worden trouwens ook als versiering van cocktails gebruikt. Ongeveer de helft van de productie wordt binnenlands afgezet, de andere helft wordt naar het buitenland geëxporteerd. Vooral binnen Europa, maar ook naar Suriname, Kenia en IJsland. Ik heb een keer een rekensommetje gemaakt. Eén musketzaadje weegt 0,002 gram. We maken op jaarbasis ruim een miljoen kilo musketzaad. Dat zijn meer dan vijf miljard musketzaadbolletjes. Bij mijn presentatie bij het afstuderen zag je mensen wel even opkijken van dat getal. Sidilco is een familiebedrijf en heeft eind jaren zeventig als eerste musketzaadjes geïntroduceerd in Nederland. Toen ging de vader van de huidige directeur met een emmertje spikkels naar de Zoo in Amersfoort. Die spikkels op softijs, dat sloeg aan. Musketzaad is overigens geen smaakmaker, maar pure decoratie. De bolletjes zijn er voor het oog- en mondgevoel. Een spikkeltje bestaat uit een suikerkorreltje waar omheen in een draaiende pan laagjes
worden gecoat. Dat is het drageerproces. Daarna worden de producten ingekleurd en uiteindelijk krijgen ze een glanslaagje. Ook M&M’s, Mentos en borrelnootjes zijn drageerproducten. Van oktober vorig jaar tot begin dit jaar heb ik stage gelopen bij Sidilco. Voor mijn afstudeeropdracht heb ik aanpassingen gemaakt op het productieproces en een nieuw product ontwikkeld. Eerst verzamel je alle benodigde informatie en daarop baseer je de receptuur, die je kleinschalig gaat testen. Eerst met één drageerpan, dan met twintig. In het begin is het zoeken naar de juiste grondstoffen, temperatuur en draaisnelheid. Met vallen en opstaan word je wijzer, tot je de ideale combinatie vindt. Vooral tijdens de testfase ben ik op de werkvloer te vinden. Je draagt dan een jas en een pet, voor de hygiëne. In de ruimte ruikt het naar suikerwater, geur- en smaakstoffen en het is stoffig, bij al die ronddraaiende drageerpannen. Op andere dagen zit ik vooral boven op kantoor. Het verschil tussen stage en baan is niet groot, alleen wordt er straks natuurlijk wel meer van me verwacht. Nu ben ik vooral bezig met productontwikkeling, maar straks zal ik ook de kwaliteitszorg en de leiding van de productie op me nemen. Eigenlijk hebben we veel bereikt tijdens mijn stage. Ax, de directeur, heeft veel ervaring en dat is een perfecte aanvulling op mijn schoolkennis. Samen vormen we een goede creatieve mix. Dus toen hij aan het einde van mijn stage vroeg of ik hier wilde werken, was het antwoord ja. Het is leuk werk en het klikt. Als je op zo’n manier binnen kan komen, waarom niet?’ / Alexandra Branderhorst
Resource 0137 20-24
04-07-2007
15:28
Pagina 24
STUDENT
RESOURCE #37
24 Biologen die het gedrag van de mannelijke edelherten op het Schotse Rum Island onderzochten, ontdekten dat sterke, stoere bokken minder nakomelingen krijgen dan softe mannetjes. Dat komt omdat dochters van de macho’s losers blijken te zijn, terwijl de watjes – als ze een keer paren– juist succesvolle dochters krijgen. Wij zijn pas overtuigd als onderzoek op Whisky Island dit resultaat bevestigt.
PRIKBORD
O-oh! Amerikaanse psychologen hebben ontdekt dat Teletubbies de taalontwikkeling van peuters niet bevorderen. Het is een nieuwe klap voor de kleurige dikkerds die toch al zo onder vuur liggen. Ze krijgen het verwijt dat ze kinderen op te jonge leeftijd aan de buis kluisteren, waardoor die vroeg dik worden. Poolse homohaters willen TinkyWinky verbieden. En nu blijkt dus dat echte mensen op tv beter zijn voor de taalontwikkeling dan Po en zijn vrienden. / GvM
[email protected]
VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON
VLA Studentenorkest de Ontzetting reisde vorig weekend af naar Zuid-Limburg om daar vier concerten te geven. In Valkenburg en Maastricht speelden de Wageningers in de open lucht, in BroekSittard en Elsloo waren ze te gast bij de plaatselijke fanfare. De kleine tournee kreeg de toepasselijk naam VLA. ‘We hebben een aantal Limburgse leden en wij zijn dus op voor hen vertrouwde plekken gaan spelen’, mailt Petrouchka Kaasenbrood van de VLA-cie. ‘We hebben ook vele vlaaien geproefd en polonaises gemaakt. Een geslaagd weekend met veel publiek, zon, plezier en weinig slaap.’
EEN BLAUWE NEUS EN EEN STIJVE NEK Aanvallen terwijl je weet dat je klappen gaat krijgen. Dat is misschien wel het moeilijkst van boksen, zegt Isolde van Leeuwen. En de vijfdejaars student Levensmiddelentechnologie kréég klappen tijdens het Nederlands Studentenkampioenschap Boksen, zaterdag 30 juni in Delft. ‘Ik ben het twee jaar geleden gaan doen voor mijn conditie, en wilde wel eens weten of ik ook koelbloedig bleef als iemand me echt probeerde neer te slaan’, vertelt Isolde. Er zijn echter maar weinig vrouwen die boksen, en daarom waren er geen tegenstanders in haar gewichtsklasse, van 75 tot 80 kilogram. Om toch in aanmerking te komen voor de titel moest Isolde een prestatiepartij boksen tegen een zwaardere tegenstander of een bokser met een hogere licentie, om te laten zien wat ze kon. Haar tegenstander werd een vrouw met
ervaring, die bovendien zwaarder was. Isolde verloor. De technische commissie van boksbond NBB vond haar optreden echter kampioenwaardig en wees haar toch de titel toe. En dus is Isolde nu studentenkampioen bij de lichte zwaargewichten. ‘Drie keer twee minuten boksen lijkt niet veel, maar de adrenaline gierde door mijn lichaam. Op zich bokste ik technisch goed, maar het was toch moeilijk om elke keer weer vol in de aanval te gaan, omdat je weet dat je dan klappen krijgt. Ik maakte daardoor onvoldoende gebruik van mijn langere armen.’ Meer dan een wondje op haar bovenlip, een blauwe plek op haar neus en een stijve nek hield ze er niet aan over. Het gaf wel een enorme kick. ‘Ik had de rest van de dag een enorme grijns op mijn gezicht.’ / Yvonne de Hilster
<
