226 februari 2004, 86e jaargang

perspectief_2 24-02-2004 14:56 Pagina 1

nummer

2

26 februari 2004, 86e jaargang Verschijnt 11x per jaar

perspectief themanummer levensloop

MHP over onderhandelingen in STAR

3

Anderhalfverdieners nieuwe uitgangspunt

Mijn derde jeugd

4

6

Keuzemogelijkheden voor generaties In de komende maanden moeten sociale partners, waaronder de MHP en het kabinet het eens worden over een nieuwe levensloopregeling, inclusief de mogelijkheden voor handhaving van VUT en prepensioenregelingen. Lukt dit niet, dan zal de loonafspraak over 2005 - naderen tot de nullijn - van tafel zijn. Dit hoeft overigens voor werknemers bepaald niet onaantrekkelijk te zijn. Met de levensloopregeling kunnen werknemers betaald verlof sparen, dat opgenomen kan worden op elk gewenst moment in hun carrière ofwel levensloop. Dat kan zijn om

bijvoorbeeld meer tijd voor zorgtaken te hebben of om een wereldreis te maken. De CMHF wil de discussie over deze kabinetsplannen aanzwengelen voor de Ledenraad van maart. Omdat sociaal-economisch Nederland nog volop in discussie is over de levensloopregeling, biedt dit themanummer u geen pasklare stellingen en antwoorden. Om deze ‘brainstormsessie’ kracht bij te zetten, hebben vier (ex-) CMHF-adviseurs op verzoek van de redactie op persoonlijke titel en vanuit de eigen levensfase gereageerd op de levensloopregeling. Uit deze columns blijkt dat in iedere levensfase en afhankelijk van de

eigen omstandigheden andere belangen spelen. Om hier in de regeling meer recht aan te doen, zou het een idee kunnen zijn om keuzemogelijkheden in te bouwen, oppert CMHFdirecteur Cees Michielse. De levensloopregeling (voor jongeren) en prepensioenregelingen (voor ouderen) zouden fiscaal hetzelfde moeten worden behandeld en het kapitaal dat in de levensloopregeling niet is gebruikt, zou opgenomen moeten kunnen worden in de prepensioenregeling. De tussengeneratie zou, afhankelijk van persoonlijke omstandigheden, de keuze moeten hebben om te sparen voor prepensioen of voor de levensloopregeling.

Initiator van maatwerk, vernieuwing en kwaliteit


2

v

a

n

d

e

v

o

o

r

z

i

t

t

e

r

Mes op de keel Voor u ligt een themanummer over levensloopbeleid. Een interessant thema voor de vakbeweging. We wijdden in het verleden al verschillende artikelen aan het vergemakkelijken van het leven van taakcombineerders. Het themanummer ’tijd’ (september 2000) zoomde in op de positie van anderhalf- en tweeverdieners. Wij zien voor onszelf de taak weggelegd om een betere verdeling van werk, zorg, scholing en vrije tijd tot stand te brengen. Vanuit deze positieve invalshoek is enkele jaren geleden de levensloopdiscussie gestart. Helaas heeft het kabinet deze ontwikkeling ruw verstoord en ons het mes op de keel gezet met de aankondiging de fiscale behandeling van VUT en prepensioenregelingen af te schaffen. Hierdoor is het thema levensloop in een heel ander vaarwater terechtgekomen. Mij is het vermoeden bekropen dat de levensloopregeling misbruikt wordt als verpakking voor de afschaffing van prepensioen. Zo zijn er helaas nog veel meer voorbeelden van een overheid die ondanks de positieve opstelling van sociale partners ge-

Oene Loopstra voorzitter CMHF

woon haar eigen tempo bepaalt en onnodig drastische maatregelen treft. De wijze waarop dit kabinet zal omgaan met het unanieme SER-advies over de WAO zal de lakmoesproef zijn voor zakelijke samenwerking met dit kabinet. Het kabinet voert de maatschappelijke discussie met de sociale partners, zeker. Vervolgens gaat het zijn eigen gang en trekt zich wat betreft tempo en inhoud niets van de sociale partners aan. Het kabinet stelt zo (te) veel in de waagschaal en is weinig verantwoord bezig. Ik hoop dat u meedoet aan het levensloopdebat via onze website en zo uw betrokkenheid toont.

Hypocrisie heeft zo z’n grenzen Levensloopregeling. Een spannend woord, maar wat is dat nou eigenlijk, een levensloopregeling? Oorspronkelijk was het idee om het huidige arbeidsbestel ermee aan te passen aan de maatschappelijke veranderingen op macroniveau. De regering heeft echter andere zorgen. Meer mensen moeten langer werken. De levensloopregeling levert daarvoor de legitimatie: als mensen langer leven, kunnen ze ook best wat langer werken. Voor het wegnemen van de werkgeverslasten van langdurig verlof is de levensloopregeling wéér de oplossing: verlof, ook langer dan nu, kàn, als het eerst zelf maar bij

elkaar gespaard is door de verlofganger. Kortom: wie scherp kijkt, ziet dat de zogenaamde levensloopregeling slechts een pseudoniem is voor het inperken van verlofmogelijkheden en het overhevelen van de financiering daarvan naar het individu. De lastenkant hiervan komt erg eenzijdig bij de jongere generatie te liggen. Niet alleen kan deze zelf niet meer met prepensioen, ook het ouderschapsverlof wordt straks door deze werknemers zelf betaald. Nog niet genoeg gespaard wanneer de kinderen komen? Geen probleem. Nationale Nederlanden en consorten, ‘wat er ook gebeurt’, zijn ook in dit

c m h f - p e r s p e c t i e f 26 februari 2004, 86e jaargang

geval niet te beroerd om de helpende hand te bieden met een kredietfaciliteit inclusief overlijdensrisicodekking. Zelf ben ik echter nu al elke maand enkele honderden euro’s kwijt aan studieschuldaflossing en vanwege de hoge huizenprijzen ben ik niet in staat een huis te kopen, waardoor ik gedwongen ben een duur huis te huren. (De eigenaar is, juist, een pensioenfonds!). Misschien is het een idee om dan, ter compensatie, het anciënniteitsbeginsel maar om te draaien. Mensen in het spitsuur van hun leven, met dús ook de hoogste kosten, verdienen dan het meest. Wie er zelfs nog over denkt om zwan-

COLUMN 30 +

gerschapsverlof in de levensloopregeling onder te brengen maakt van een collectief goed, de hoogstnoodzakelijke vergroening van de samenleving, een op individuele basis te financieren kostenpost. Dat is niet alleen beleidsmatig onverstandig, het is ook moreel verwerpelijk. Wie dan nog blijft spreken over de zorgzame samenleving erkent niet, dat hypocrisie ook z’n grenzen heeft. Paul van Kruining (ex-CMHF adviseur)


t

h

e

m

a

n

u

m

m

e

r

Standpunten liggen mijlenver uit elkaar

De arbeidsmarkt is de afgelopen decennia drastisch gewijzigd. Veel vrouwen zijn (meer) gaan werken en mannen stoppen gemiddeld eerder met betaald werk. Het kostwinnersmodel is deels ingeruild voor het anderhalfverdienersmodel. Hierdoor staan meer vrouwen en mannen voor de taak hun baan te combineren met de zorg voor het gezin. Ons arbeidsbestel heeft zich in een aantal opzichten nog onvoldoende aangepast aan deze veranderingen in de levensloop. Vaak zitten de verplichtingen van gezin en werk elkaar in de weg en ontbreken de mogelijkheden daarvoor passende oplossingen te vinden. Overbelasting ligt dan op de loer. Veel werknemers, met name vrouwen, zien zich dan gedwongen minder te gaan werken of stoppen helemaal met betaalde arbeid. Daarmee wordt het tegenovergestelde bereikt van wat we met z’n allen willen: een hogere participatiegraad, bijvoorbeeld om straks de kosten van vergrijzing te kunnen opvangen. Verlofregelingen De laatste jaren zijn er verschillende verlofregelingen in het leven geroepen om werknemers te helpen bij het combine-

ren van arbeid en zorg. Ouderschapsverlof, kortdurend zorgverlof, calamiteitenverlof en de verlofspaarregeling zijn daar voorbeelden van. De regelingen hebben ook tekortkomingen. Ze zijn te kort of te duur; de inkomensterugval is zeker voor de middengroepen vaak te groot en ze kunnen ongunstige gevolgen hebben voor het recht op sociale zekerheid en de opbouw van pensioen. Werkgevers klagen vooral over de kosten en verstoring van de continuïteit in hun organisaties. Wettelijk recht Het kabinet denkt met een levensloopregeling het middel te hebben gevonden om genoemde problemen te voorkomen. De ingangsdatum voor de levensloopregeling lag in eerste instantie op 1 januari 2004, maar waarschijnlijk zal die datum met twee jaar worden verschoven. De levensloopregeling die het kabinet voorstelt, borduurt verder op de bestaande verlofspaarregeling. Doordat de levensloopregeling een wettelijk recht is voor de individuele werknemer, kan de werknemer deze regeling - in theorie - gemakkelijk meenemen naar een andere werkgever. Nu heeft (nog) niet elke werkgever een verlofspaarregeling. Op hoofdlijnen moet de levensloopregeling er volgens het kabinet als volgt uit gaan zien: ● de regeling wordt een wettelijk recht voor werknemers; ● de regeling kan gebruikt

worden voor elke vorm van verlof; ● jaarlijks kan maximaal 12% van het bruto bedrag dat men verdient worden gespaard; ● het spaarbedrag wordt volledig vrijgesteld van premieheffing werknemersverzekeringen; ● het geld mag niet worden opgenomen binnen twee jaar voorafgaand aan

VUT en prepensioen om te vormen (aparte fiscale regimes voor vroegpensioen en verlof hebben verreweg de voorkeur); ● er zullen oplossingen gezocht moeten worden voor het functioneel leeftijdsontslag en zogenaamde ‘slijtende beroepen’; ● nu reeds geoormerkt verlof zoals ouderschapsverlof, adoptieverlof,

Foto: Judith Jongejan

De onderhandelingen over de levensloopregeling worden in de Stichting van de Arbeid met verve gevoerd, maar de standpunten liggen nog mijlenver uit elkaar, constateert Eddy Haket van vakcentrale MHP.

Met de levensloopregeling sparen voor meer tijd met je kinderen.

de pensioendatum, tenzij de werknemer naast het verlof nog 50% blijft werken; ● de werknemer moet jaarlijks een keuze maken tussen het storten in de spaarloonregeling en het opbouwen in het kader van de levensloopregeling. Uitgangspunten MHP Uit de standpunten van de MHP blijkt dat we ver van de kabinetsvisie afstaan: ● de regeling moet voor alle leeftijdscategorieën iets te bieden hebben; ● er moet ruimte blijven om met vroegpensioen te kunnen en er moet ook voldoende geld en tijd worden geboden om de huidige regelingen voor

zwangerschapsverlof en buitengewoon verlof, moet niet opgaan in een grote verlofcontainer; ● spaarloon- en levensloopregeling moeten volwaardig naast elkaar blijven bestaan, waarbij de in de spaarloon ingelegde gelden wel overgeheveld moeten kunnen worden naar de levenslooppot. Met het realiseren van deze uitgangspunten dient het kabinet met meer geld over de brug te komen. Eddy Haket is financieel specialist van vakcentrale MHP en vertegenwoordigt de vakcentrale (en daarmee de CMHF) in de onderhandelingen over de levensloopregeling in de Stichting van de Arbeid.


3


4

t

h

e

m

a

n

u

m

m

e

r

Van luxepaardje tot ideaal prepensioen “Het is moedig van de vakbeweging dat ze de levensloopregeling heeft opgepakt. Het uitgangspunt van deze regeling is immers de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer. Het midden en kleinbedrijf heeft nogal dom gereageerd,” vindt Frans Leijnse. eijnse is voorzitter van de HBORaad, Eerste Kamerlid voor de PvdA en was kroonlid van de SERcommissie Levensloopbeleid in 2001/2002. Als voorzitter van een werkgeversorganisatie én overtuigd lid van een vakbond is hij een ‘man van de polder’. Leijnse doet graag een goed woordje voor de levensloopregeling. Met Lans Bovenberg en Kees Goudswaard wordt hij tot de belangrijkste architecten van de levensloopregeling gerekend.

L

Waarin verschilt uw benadering van die van Bovenberg en Goudswaard? “Ik kijk als socioloog meer naar veranderingen in attitudes van werknemers en maatschappelijke trends. Bovenberg is een econoom en heeft prachtige dingen geschreven over sparen en investeren. Goudswaard heeft als voorzitter van de commissie het thema bij de sociale partners op de rails gekregen. Dat heeft hij erg goed gedaan.” Wat betekent de levensloopregeling voor werknemers in de verschillende levensfasen? “Starters, in de leeftijd van twintig tot 33 jaar, moeten meer sparen en minder snel een dure auto of een duur huis kopen. CAO-partijen kunnen sparen bevorderen door jongeren minder direct en meer uitgesteld loon te geven. Met tien jaar sparen kom je al een heel eind. In de fase van dertig tot 45 jaar zullen veel werknemers verlof opnemen om voor hun kinderen te kunnen zorgen en om zelf verder te studeren, want je moet wel je


marktwaarde op peil houden. Na je 45ste betaal je de rekening van de vorige fase en zul je deels verlof opnemen om je carrière voort te kunnen zetten. Van zestig tot 65 jaar kan de werknemer geleidelijk afbouwen. De werknemer kan met de levensloopregeling zelf keuzes maken die gefaciliteerd worden door het arbeidsbestel en de sociale zekerheid.” Hoe is het idee van de levensloopregeling ontstaan? “Dan moeten we teruggaan in de geschiedenis. Tot de jaren zeventig was het gezin de hoeksteen van de samenleving, en de sociale regelingen waren hierop gebaseerd. Toen steeds meer vrouwen buitenshuis gingen werken en daarmee economisch zelfstandig werden, maakte het gezin plaats voor het individu. In de eerste helft van de jaren negentig kwam er een tegenbeweging op gang; mensen die niet huwden, bleken wel vaak samen te wonen en dat is ook een gezinsverband. Vooral het CDA pakte de hernieuwde belangstelling voor het gezinsdenken op, in combinatie met het vraagstuk hoe mensen werk en privé beter kunnen combineren. Met name de generatie van dertig tot 45 jaar blijkt knelpunten te ervaren in het combineren van taken, vandaar de term ‘spitsuurgeneratie’. Tegelijkertijd hebben ze minder te besteden, ze zitten in een zogeheten ‘gezinsdal’. Men ging erover nadenken hoe een betere spreiding van geld en tijd tot stand kon komen. De levensloopregeling is de samenvatting van dit combinatiescenario. De anderhalfverdieners zijn het nieuwe uitgangspunt van het gezinsdenken geworden.”

Zijn bestaande verlofregelingen niet voldoende? “Nee, de stapeling van verlofrechten die wij nu hebben is log en bureaucratisch. Per definitie is dit systeem minimalistisch omdat de regelingen wettelijk verplicht zijn en collectief gefinancierd. Als je werkelijk een vreselijk ziek kind hebt, is zes weken verlof met zeventig procent van je inkomen niet genoeg. Dus voordat de vakbeweging kijkt naar ‘wat verliezen wij’ moet ze goed kijken naar ‘wat hebben we nu eigenlijk’? Het is ook niet voor niets dat er weinig gebruik wordt gemaakt van de diverse verlofvormen. De levensloopregeling is een individueel recht, maar het moet collectief geregeld worden.” Worden met de levensloopregeling bestaande verlofregelingen versoberd? “Ik ken deze geluiden van de vakbeweging, maar het is symbolisch verzet. Deze angst is ongegrond omdat bijna drie kwart van onze verlofregelingen Europees en internationaal verplicht zijn. Er kan wel een versobering gaan zitten in het verlof dat nu door werkgevers wordt doorbetaald en met de levensloopregeling niet meer. Daarom is het ook heel gerechtvaardigd dat werkgevers bijdragen in het spaarpotje. Net zoals bijvoorbeeld bij de premiespaarregeling.” Hoe reageerden werknemers en werkgevers binnen de SER-commissie op de ideeën omtrent levensloopbeleid? Ik heb zowel bij werknemers- als werkgeversvertegenwoordigers een verschuiving in het denken gezien. Er is geen SER-commissie geweest waarin ik dat zo mooi heb kunnen zien als in deze, erg interessant. Zo zag werkgeversorganisatie VNO-NCW al snel in dat het verstandig was om de werknemer zelf verantwoordelijkheid te geven over verlof, want daarmee wordt zo’n regeling flexibel en toekomstbe-


5 Foto: Nout Steenkamp

Frans Leijnse

stendig. MKB Nederland niet, terwijl ze eigenlijk blij zouden moeten zijn dat we eens niet aankloppen bij de werkgever om verlof, maar de verantwoordelijkheid bij de werknemer zélf leggen. MKB is bang dat werknemers verlof opeisen terwijl de bedrijfsvoering dit niet toelaat. Dat is nogal kort door de bocht, want als wij in Nederland ergens goed in zijn dan is het wel in het vinden van balans. Verlof opnemen zal altijd in goed overleg moeten gebeuren. MKB geeft met haar afwijzing aan niet flexibel te zijn en zich af te keren van een belangrijke maatschappelijke trend. Als de arbeidsmarkt weer aantrekt zal dit niet voor haar spreken! Van de vakbeweging vind ik het moedig dat ze de regeling heeft opgepakt. Eerst zag je dat de vakbeweging dit een luxe voorziening vond, gaandeweg zag ze hierin de ultieme prepensioenregeling. Zelf ben ik er absoluut voor om de prepensioenregeling op te nemen in de regeling. Bij het omzetten van vut naar kapitaalgedekt prepensioen hebben we al gezien dat daarmee de gewenste flexibilisering mogelijk is.”

Stelt het kabinet voldoende budget beschikbaar? “Nee, we hebben destijds berekend dat voor een robuuste regeling minstens 1 miljard nodig is, dus het huidige budget is niet genoeg. Als prepensioen en spaarloon erbij betrokken worden, komen we een heel eind in de richting. Nee, handhaving van het spaarloon naast de levensloopregeling lijkt me onverstandig, want dit zal reële overgangsproblemen geven omdat spaarloon netto is gespaard, terwijl je in de nieuwe regeling bruto inlegt. Dan zou je dus verlies lijden bij storting van het spaarloon in de levensloopregeling. Voor een goede levensloopregeling moeten werknemers tien procent van hun jaarsalaris kunnen sparen. Daarnaast moet de overheid de regeling fiscaal faciliteren; dus pas belasting heffen wanneer het tegoed wordt opgenomen en niet bij storting. Ook is het legitiem om de werkgevers om een bijdrage te vragen.” Wat zal de rol van de CMHF als CAO-partij zijn in de vormgeving van de regeling? “In de CAO zal moeten worden geregeld onder welke condities het spaartegoed kan worden opgebouwd; hoeveel procent uit het brutoloon mag worden gespaard, of en hoeveel de werkgever bijlegt. Ook zullen er afspraken moeten komen over de invulling van onbetaald verlof, en er zal een procedure moeten worden opgesteld hoe er zal worden omgegaan met conflicten over opname van verlof. Er moet een keuze worden gemaakt of deelname verplicht wordt zoals bij een pensioenfonds. Sommige mensen zijn allergisch voor verplichte deelname, zelf heb ik dat niet zo. De werkgever zou de levensloopregeling ook als een voordelig mantelcontract aan de werknemer kunnen aanbieden.” Verwacht u positieve effecten op arbeidsparticipatie en ziekteverzuim? “Dat is koffiedik kijken, maar duidelijk is dat met een levensloopregeling een oplossing wordt geboden voor knelpunten, dus dat moet wel positief uitwerken.”

Levensloopregeling? Nee, bedankt. Begin jaren negentig ging ik werken bij een werkgever die een kapitaalgedekte pensioenregeling kende met een ingangsleeftijd van 62 jaar. Ik droeg via de werkgeversbijdrage indirect bij aan de vut-uitkering van collega’s in de leeftijd van 60-62 jaar. Op pensioengebied dacht ik zaken redelijk voor elkaar te hebben. De regeling viel binnen de Witteveen-kaders, van een in omslag gefinancierde regeling was geen sprake en de demografische toekomstschets, het alibi voor het terugbrengen van 65 min pensioenregelingen, mocht bij de regering als bekend worden verondersteld. COLUMN 45 + Totdat het fenomeen levensloopregeling uit de lucht kwam vallen. De grote lijnen zijn vaag bekend: een spaarpot die je kan gebruiken in verschillende levensfases voor studieverlof, voor de opvang van de kinderen en ook nog ten behoeve van het (beperkt) eerder stoppen aan het einde van de arbeidzame rit. Verzekeraars zullen de regeling vanzelfsprekend - tegen een kostendekkende bijdrage plus winstopslag uitvoeren, terwijl sociale partners dat zonder winstopslag doen. Omdat ik als babyboomer alleen belang heb bij het laatste element van de levensloopregeling, zit ik niet te wachten op deze regeling. Zeker niet als de huidige fiscale behandeling van het 65 min pensioen komt te vervallen. Tot zover mijn persoonlijke kijk. In mijn werk als adviseur van CMHF-verenigingen in de Nutssector en bij TPG heb ik aan de onderhandelingstafel al het duidelijke signaal opgevangen dat deze bedrijven in grote sociale problemen komen als de huidige 65 min pensioenregelingen op korte termijn komen te vervallen. Bovendien doen de tekorten op de arbeidsmarkt zich op dit moment nog niet voor. Als individu sta ik dan ineens toch niet helemaal alleen. Otto Hoole (CMHF-adviseur Bedrijfsleven)



6

t

h

e

m

a

n

u

m

m

e

r

Handen af van mijn derde jeugd! De levensfase waarin ik zit is een aantrekkelijke periode geworden waarin we echt zijn gaan genieten. Hoewel ikzelf voorlopig nog niet wil stoppen met werken, zie ik veel van mijn generatiegenoten de wereld rondtrekken buiten het hoogseizoen. Zij nemen in hun derde jeugd meer risico’s dan ooit tevoCOLUMN 55 + ren. Als gepensioneerden en vroeguittreders zo tevreden zijn over hun postactieve periode, betekent dit dat de laatste fase in het arbeidsproces daar niet tegenop kan. Ik zie een duidelijke relatie tussen burnout en het niet gelukkig zijn met de werksituatie. De keuze voor een vrij leven als postactieve is dan snel gemaakt. Als het kabinet dit wil veranderen, bijvoorbeeld met een levensloopregeling die al-

leen prepensioen in deeltijd toestaat, vraagt dit om een radicaal andere omgang met medewerkers van boven de vijftig jaar. Nu proberen beleidsmakers ons langer te laten werken door allerlei regels en financiële prikkels te verzinnen. Het is de eenzijdige blik van de economen die denken dat alles voor geld te koop is, maar juist op latere leeftijd zijn andere zaken belangrijker. Het dwingen van werknemers om langer te werken, leidt alleen maar tot berekenend gedrag en ongecontroleerde uitval. De werkloosheid van oudere werknemers zal sterk toenemen, omdat men zal weigeren in een ongewenste situatie te werken. De financiële sancties worden daarbij op de koop toegenomen omdat de volgende fase al snel in zicht is. Met deze

In de running blijven Een uitzondering zal ik niet meer zijn, maar wel denk ik tot de voorhoede te behoren van een groeiend aantal werknemers dat na een vervroegde uittredingsregeling of met 65 jaar niet stopt met werken. Waarom? Omdat we het werk niet los kunnen laten, ons inkomen willen verbeteren als er te weinig pensioen is opgebouwd en omdat onze psychische en fysieke conditie zo goed is dat doorgaan voor de hand ligt. Wat mij betreft van alles een beetje. Als belangenbehartiger voor een zusterorganisatie van de CMHF heb ik nooit

COLUMN 65 +

onder stoelen of banken gestoken dat ik best wilde doorgaan met het werk waar ik goed in ben; de belangenbehartiging. Met 63 jaar heb ik de draad weer opgepakt en ben ik parttime bij de CMHF gaan werken. Tot tevredenheid van de werkgever, zo ben ik bijvoorbeeld op alle dagen van de week beschikbaar. Een inwerktijd was gezien mijn ervaring overbodig. Het enige dat ik vervelend vind is dat volgens de huidige spelregels de inkom-


bewegingen is onze economie niet gediend. Er moet hard gewerkt worden aan nieuwe arbeidsverhoudingen en een nieuwe arbeidscultuur. Laten we daarbij de nadruk leggen op de inhoudelijk kant en

niet op de arbeidsvoorwaarden. Die moeten volgend zijn op de inhoudelijke keuzes die gemaakt worden. Peter van den Berghe (CMHF-adviseur decentrale overheden)

“De term ‘pensioen’, rustgeld, zal verdwijnen uit onze taal. Het is niet meer het einde, het is steeds gewoner om dan een nieuwe carrière te beginnen. Mij krijgen ze niet met pensioen.” (NRC-columnist Henk Hofland (76) in het levensloopdebat in het vakbondsmuseum op 17 februari)

sten deels (tot 65 jaar) verrekend moeten worden met de uitkering. In de voorstellen van de regering zou de mogelijkheid om te sparen voor bijvoorbeeld deeltijdverlof een mooie invulling zijn geweest, omdat ik niet zoveel behoefte had aan al die vakantiedagen, seniorendagen en ADV; de kinderen zijn immers twintig jaar geleden al hun eigen weg gegaan. Inmiddels ben ik de 65 gepasseerd en nog steeds in de running. Gezien de vergrijzing vind ik dat de grens van 65 jaar breed en

serieus ter discussie moet komen te staan. Ook de fiscale regels zouden moeten inspelen op een uittredingsleeftijd die na 65 jaar ligt en de werkgevers zouden de condities voor ouderen op een aantal plaatsen flink moeten verbeteren, waarbij niet moet worden verlangd dat een 40-urige werkweek wordt gemaakt. Daar staat tegenover dat oudere werknemers efficiënt werken, leergierig zijn en altijd paraat. Henk Sonke (CMHF-adviseur bedrijfsleven)


s

e

r

v

i

c

7

e tips van juristen

Ingehouden vakantiedagen terug De ziekmelding van een gemeenteambtenaar werd door de burgemeester ‘onbehoorlijk’ gevonden. Na een eerste waarschuwingsbrief is deze ambtenaar gestraft met inhouding van enkele vakantiedagen.Tegen deze beslissing heeft hij met hulp van de

CMHF bezwaar aangetekend en er volgde een hoorzitting. De hoorcommissie gaf aan dat er waarschijnlijk niet binnen veertien weken na het indienen van het complete bezwaar een beslissing zou worden genomen. Hier heeft de ambtenaar enkele maanden in

berust totdat de CMHF namens hem heeft aangekondigd beroep in te willen stellen bij de rechtbank.Volgens een woordvoerder van de gemeente was dat niet mogelijk. Het beroep is toch ingesteld en dezelfde middag zijn Burgemeester en Wethouders

toch nog in een extra vergadering bij elkaar gekomen en heeft betrokkene te horen gekregen dat zijn bezwaar gegrond was verklaard. Hierop is alsnog het beroep bij de rechtbank ingetrokken.

Uw mening gevraagd

presenteerd zijn met Prinsjesdag. Dit rapport is te downloaden via www.cmhf.nl, kies: Perspectief.

spirerende praktijkvoorbeelden van vernieuwing in de publieke sector de revue passeren. De conferentie is bedoeld voor managers, bestuurders en staffunctionarissen in de publieke sector. Meer informatie via [email protected], inschrijven via www.publiekesector.nl.

den. Project Uitzending Managers (PUM) is gelieerd aan VNO-NCW. In samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken kunnen ambtenaren deelnemen aan het Project Uitzending Ambtenaren (PUA) in Oosteuropese landen. PUM/PUA wil met haar projecten de ontwikkeling van de lokale economie en de werkgelegenheid bevorderen.

Kilometervergoeding De afgelopen weken hebben tientallen leden gereageerd op de kilometervergoeding in de webrubriek Uw mening gevraagd. Uit de antwoorden op de enquête blijkt dat veel mensen open staan voor het voeren van actie, maar dat het erg afhangt van het soort actie of ze daadwerkelijk meedoen. Niet iedereen blijkt een probleem te hebben met de lagere kilometervergoeding. Een van onze leden, een autobezittende ambtenaar, schreef ons:‘Als er met gebruik van het openbaar vervoer meer ambtenaren nodig zijn om hetzelfde werk uit te voeren, heeft dat als positief gevolg dat het OV rendabeler wordt. Minder ambtenaren in de auto is een zegen voor het milieu!’ Ook zijn er veel creatieve ideeën binnengekomen die uiteraard allemaal zijn doorgespeeld naar de CMHFadviseurs overheid.

Tussen partners. Gezamenlijke keuzen tijdens de levensloop Nederlandse Gezinsraad, Den Haag 2003, ISBN 90-70815-83-4. In deze gezinsmonitor probeert de NGR met behulp van het CBS meer inzicht te krijgen in belangrijke keuzeprocessen waar starters mee te maken hebben. Ook wordt een kritische blik op het overheidsbeleid geworpen. Leven in een ouder wordende samenleving J.B. Kuné ed., ISBN 9012 09988 9. In deze bundel een bijdrage van onder meer Bovenberg over financieel-economische aspecten van de levensloopbenadering en van Kuné over vergrijzing en de pensioenlasten in de toekomst.

Gelezen

Levensloopbanen: gevolgen van veranderende arbeidspatronen Rapport van de SER-Commissie Sociaal-Economische Deskundigen, 12 september 2001, ISBN 90-6587-797-5. Dit SER-advies is de basis van de kabinetsplannen over het levensloopbeleid zoals die ge-

Agenda

Innovatie publieke sector Op donderdag 11 maart organiseert het ministerie van Binnenlandse Zaken de conferentie ‘Innovatie en kwaliteit in de publieke sector’ in het Nederlands Congres Centrum in Den Haag. Op deze dag zullen de vijftig meest in-

✑ CMHF-symposium De CMHF-Sector Rijk organiseert op 16 april een symposium over het project Andere Overheid in relatie tot medezeggenschap in het Kurhaus in Scheveningen. Dagvoorzitter Ria Oomen-Ruijten, CDA-Europarlementariër, zal de discussie leiden. Noteer 16 april alvast in uw agenda!

Onno Borgeld, jurist CMHF

www.ofa-dagindeling.nl Op deze site vindt u tips om werk en privé beter te combineren. Ook biedt de Organisatie voor Arbeid en Familie (OFA) cursussen aan waarin u uw thuisorganisatie analyseert.Vervolgens wordt een ondernemingsplan gemaakt voor het ‘thuisbedrijf’. http://sabbatical. pagina.nl

Sites

http://onthaasten. pagina.nl Voor mensen die gestresst zijn, of gewoon even aan het spitsuur willen ontsnappen, kan deze startpagina handig zijn.Van meditatie en uitgaanstips tot verzuimmanagement. htttp://www.PUM.nl Ambtenaren en managers boven de vijftig jaar kunnen hun kennis en ervaring vrijwillig inzetten in ontwikkelingslan-

Als u erover denkt een sabbatical te nemen, is dit een handige startpagina. Er zijn sites gelinkt over de organisatie van een sabbatical, de financiering, landeninformatie en ook kunt u doorklikken naar persoonlijke verhalen en tips.



8

k

o

r

t

Pensioenreserves afgebouwd Staatssecretaris Rutte (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft begin februari met zijn antwoorden op Kamervragen over de omvang van het tekort aan pensioenreserves voor het eerst erkend dat de reserves van het ABP zijn afgebouwd onder druk van de politiek. Daarnaast stelt Rutte dat bij privatisering van het ABP voor een (premie)model is gekozen dat niet kostendekkend was. De CMHF concludeert dat het afromen van de pensioenreserves ná de privatisering niet meer nodig of mogelijk was omdat de overheid voor de privatisering al in de kas gegrepen heeft. De antwoorden van Rutte op de Kamervragen zijn te lezen via www.cmhf.nl, pensioeninformatie.

‘Uitspraak stigmatiseert ambtenaar’ CDA-Kamerlid Sybrand Buma en CMHF-directeur Cees Michielse gingen op 10 februari in KRO’s 1 op de middag (radio 1) stevig in discussie. Aanleiding waren de uitspraken van CDA-fractievoorzitter Maxime Verhagen over trage en conser-

c o l o f o n Perspectief is de officiële uitgave van de Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen bij Overheid, Onderwijs, Bedrijven en Instellingen. De CMHF is aangesloten bij de MHP, Vakcentrale voor middengroepen en hoger personeel. Redactie Perspectief Anna Richt Hannema (eindredactie), Inge van Schaik (redactie), Anja van Kleffens (secretariaat), e-mail: [email protected] Bureau CMHF Overgoo 15 Postbus 176 2260 AD Leidschendam Tel. (070) 419 19 19 Fax (070) 419 19 40 e-mail: [email protected] internet: www.cmhf.nl Advertenties Tarieven op aanvraag Druk Alfabase

n

i

e

vatieve ambtenaren die vernieuwingen tegenhouden in de optiek van het CDA. Volgens Buma wilde de partij met deze uitspraken vooral aan de bel trekken en er op wijzen dat vernieuwingen te lang op zich laten wachten omdat er ‘eindeloos’ wordt overlegd op de departementen. “Deze verwijten horen thuis bij de vakministers of bij de minister van Bestuurlijke Vernieuwing, niet bij de ambtenaren,” reageerde Michielse. Vervolgens vroeg hij Buma of deze wel wist waar de stagnatie optreedt. Michielse: “Bij de politieke leiding die niemand opdracht geeft het dossier op te pakken en prioriteit te geven, of bij de ambtenaar die het dossier in de bureaulade legt? Als de politiek eens publiekelijk uitspreekt wat wel en geen prioriteit heeft, zou dat al heel erg helpen.” Buma gaf toe dat dit misschien wel eens voorkwam, maar dat hij vooral wilde wijzen op de ambtenaren die precies kunnen vertellen waarom iets niet kan, terwijl Buma wil dat ze assertief en actief op zoek gaan naar wat wél kan. Michielse vond dat de verantwoordelijkheid voor het departement bij de minister ligt en niet op de ambtenaren mag worden afgeschoven. Verhagen stigmatiseert met zijn uitspraken een beroepsgroep, vond Michielse.

Akkoord levensloop kansloos De kans dat kabinet en sociale partners begin april een akkoord over de veelbesproken levensloopregeling bereiken is zo goed als nul, zei MHP-voorzitter Ad Verhoeven (foto) in De Telegraaf van 10 februari. “De gemiddeld 600 miljoen Euro fiscale ondersteuning die het kabinet jaarlijks beschikbaar stelt

ISSN 1571-4349


u

w

s

om VUT en prepensioenregelingen om te bouwen tot een nieuw stelsel is ‘peanuts’. Het kabinet moet zijn bezuinigingsdrift maar even temperen en wachten tot de economie weer aantrekt”, zo stelde Verhoeven. De volledige tekst van het interview is te lezen via www.cmhf.nl, nieuws; archief.

Minder pensioen? Het kan zijn dat gepensioneerden in hogere inkomensgroepen (>13) in sommige sectoren in januari 2004 netto minder hebben ontvangen dan in december 2003 en andere maanden. De oorzaak zit in de ziektekostenpremie die soms via het pensioen wordt ingehouden en waar een jaarmaximum aan zit dat in december was bereikt. Dit heeft in die maand tot een relatief hoog uitkeringsbedrag geleid. Waarschijnlijk zal dit effect zich ook in december van dit jaar weer voordoen. Op jaarbasis pakt de vergelijking dus anders uit. Voor zover bij de CMHF bekend, doet deze situatie zich voor in de sector Politie en daar waar IZA en / of IZRregelingen gelden. Het effect wordt versterkt doordat de ingehouden premie in januari bovendien aanmerkelijk hoger ligt dan in het voorgaande jaar.

wijs (VRO) gaat samenwerken met het overkoepelend orgaan van de Duitse onderwijsinspecteurs. Een bestuursdelegatie van de VRO heeft dit ‘verbond’ onlangs in Keulen gesloten. Delegatieleider Udo Keijser is tevreden over het gesprek: “Zowel in Nederland als in Duitsland is de werkwijze van de onderwijsinspectie de afgelopen jaren behoorlijk veranderd. Dat heeft consequenties voor de inhoud van ons beroep. Ons eerste gesprek was inspirerend en grensverleggend. Binnenkort komen we opnieuw bijeen om concrete afspraken te maken over onze samenwerking voor de komende jaren.”

Vrouwelijke leiders zichtbaar De knip in de carrière van vrouwen in de dertig is jammer, dat zouden werkgevers en werknemers nog veel beter kunnen invullen, vindt president-directeur van Schiphol Gerlach Cerfontaine. Hij zegt dit als aanjager van het Ambassadeursnetwerk 2003 ‘Vrouwelijke leiders zichtbaar’ in een publicatie van Sociale Zaken. Het netwerk wil het zogenoemde glazen plafond doorbreken. Cerfontaine gelooft heilig in de noodzaak van diversiteit in een onderneming. ”Ondernemen is een reflectie op de samenleving. Parttime werken, parttime leiderschap, waarom niet?” De publicatie is te bestellen via tel. 08009051 of via [email protected]. Meer info over het netwerk op: www.ambassadeursnetwerk.nl De CMHF verwelkomt de Vereniging van Leraren in Levende

VRO kijkt over de grens

Talen als nieuw lid.

De CMHF-Vereniging voor de Rijksinspectie van het Onder-

ten Nederlands en moderne

Bij deze vereniging zijn docenvreemde talen aangesloten.

226 februari 2004, 86e jaargang

Recommend Documents