2015 Pedagogisch beleid KDV Kindercentrum Robbedoes 1

1.

Inleiding ........................................................................................................................................... 4

2.

Het kindercentrum .......................................................................................................................... 4 Het kinderdagverblijf ........................................................................................................................... 4 Peuteropvang ...................................................................................................................................... 4 Buiten Schoolse Opvang ...................................................................................................................... 5

3.

Groepsopbouw ................................................................................................................................ 5 Stamgroepen Kindercentrum Robbedoes ........................................................................................... 5 Rood Babygroep .................................................................................................................................. 5 Geel Dreumes- Peutergroep................................................................................................................ 5 Blauw Peuteropvang en Dreumes-Peutergroep ................................................................................ 5 Stamgroep van de Peuteropvang ........................................................................................................ 6

4.

Inzet beroepskrachten en opvang in stamgroepen ........................................................................ 6 Basis-pedagogisch medewerkers ........................................................................................................ 6 Ziekte en/of vakantie medewerkers ................................................................................................... 6 Inzet medewerkers, 3-uurs norm ........................................................................................................ 6 4.1 Drie-urenregeling ......................................................................................................................... 7 4.2 Achterwachtregeling .................................................................................................................... 7 4.3 Er zijn twee verschillende vormen van de 'achterwachtfunctie'. ................................................ 7

5

Werkwijze Kindercentrum Robbedoes............................................................................................ 8 A. Samenvoegen (structureel) ............................................................................................................. 8 Opvang tweede stamgroep (incidenteel) ........................................................................................ 8 Calamiteit ........................................................................................................................................ 9 B. Open deuren beleid......................................................................................................................... 9 C. Verlaten terrein ............................................................................................................................. 10

6.

Veiligheid en gezondheid, omgaan met calamiteiten ................................................................... 10

7.

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling ...................................................................... 11

8.

Visie ............................................................................................................................................... 11

9.

Doelstelling .................................................................................................................................... 12 Hoofddoel .......................................................................................................................................... 12 Subdoelen .......................................................................................................................................... 12 Sociale ontwikkeling .......................................................................................................................... 13

2015 Pedagogisch beleid KDV Kindercentrum Robbedoes

1

Cognitieve ontwikkeling .................................................................................................................... 13 Emotionele ontwikkeling ................................................................................................................... 14 Motorische ontwikkeling ................................................................................................................... 14 Taal en spraakontwikkeling ............................................................................................................... 15 Voor- en Vroegschoolse Educatie ..................................................................................................... 15 VVE in de praktijk .............................................................................................................................. 16 10.

DE ONTWIKKELING VAN HET KIND ............................................................................................ 16

10.1 Kinderen volgen in hun ontwikkeling ....................................................................................... 16 10.2 Kindvolgsysteem........................................................................................................................ 16 10.3 Doel kindvolgsysteem................................................................................................................ 17 10.4 Oudergesprekken ..................................................................................................................... 17 10.5. Opzet kindvolgsysteem ............................................................................................................ 17 10.6 Inhoud van het kindvolgsysteem .............................................................................................. 17 10.7 Registratie.................................................................................................................................. 17 10.8 Functie van het kindvolgsysteem .............................................................................................. 18 10.9 Ouderbetrokkenheid bij het kindvolgsysteem .......................................................................... 18 11.

Procedure in het kinderdagverblijf............................................................................................ 19

11.1 Voorwaarden ............................................................................................................................. 19 11.2 Aard van de gegevens ............................................................................................................... 19 11.3 Registratie van gegevens ........................................................................................................... 19 11.4 Overdracht van gegevens .......................................................................................................... 19 11.5 Belangrijke tips bij het omgaan met privacy ............................................................................ 20 Stappenplan................................................................................................................................... 20 11.6 Bijzonderheden in de ontwikkeling van kinderen .................................................................... 21 Zie bijlage A Signalering bijzonderheden in de ontwikkeling. ........................................................... 21 bijlage B Problemen in de ontwikkeling. ........................................................................................... 21 12.7 Spel en de invloed op de ontwikkeling ..................................................................................... 21 12.7.1 Bewegingsspel .................................................................................................................... 22 12.7.2 Spelen met voorwerpen ..................................................................................................... 22 12.7.3 Spelen met ongevormde materialen.................................................................................. 22 12.7.4 Taalspelletjes ...................................................................................................................... 23 12.7.5 Fantasiespel ........................................................................................................................ 23 12.7.6 Spelen volgens regels ......................................................................................................... 23 13

Ontwikkeling tot zelfstandigheid............................................................................................... 24


2

14

Overdragen van normen en waarden ....................................................................................... 24

15

Opvoeden .................................................................................................................................. 24

Straffen en belonen ........................................................................................................................... 24 Zelfstandigheid/zelfredzaamheid...................................................................................................... 25 Opruimen .......................................................................................................................................... 25 Afscheid nemen ................................................................................................................................. 25 16

Verzorging ................................................................................................................................. 25

Slapen ................................................................................................................................................ 25 Eten en Drinken ................................................................................................................................. 26 Verschonen en zindelijkheid ............................................................................................................. 26 Hygiëne .............................................................................................................................................. 26 17

Gezondheid en veiligheid .......................................................................................................... 27

18

Het vier-ogen principe ............................................................................................................... 27

19

De situatie op Kindercentrum Robbedoes ................................................................................ 27

Festiviteiten ....................................................................................................................................... 28 20

Communicatie met ouders ........................................................................................................ 28

Communicatievormen ....................................................................................................................... 28 Direct contact ................................................................................................................................ 28 Afspraak maken ............................................................................................................................. 29 Schriftjes en logboek ..................................................................................................................... 29 Mappen kinderdagverblijf ............................................................................................................. 29 Ontwikkelingsgesprekken.............................................................................................................. 29 Communicatietraining pedagogisch medewerkers ....................................................................... 29 21

De oudercommissie ................................................................................................................... 30

Bijlage A Signalering bijzonderheden in de ontwikkeling ..................................................................... 31 Bijlage B Problemen in de ontwikkeling ................................................................................................ 35


3

1. Inleiding De Wet Kinderopvang en het Convenant Kwaliteit Kinderopvang leggen uitgebreid vast waaraan kinderopvang dient te voldoen. Het pedagogisch beleidsplan vormt een belangrijk onderdeel van het kwaliteitsbeleid binnen de kinderopvang. Met kwaliteit wordt bedoeld dat het werk zo doeltreffend, doelmatig en kindgericht mogelijk door het dagverblijf wordt uitgevoerd. Kinderdagverblijven moeten ouders schriftelijk kunnen informeren over hun pedagogisch beleid. Het pedagogisch beleid geeft inzicht in de uitgangspunten waarmee het dagverblijf werkt. In dit pedagogisch beleidsplan legt kindercentrum Robbedoes vast vanuit welk perspectief en waartoe we kinderen willen opvoeden. Kindercentrum Robbedoes is een kleinschalig op zichzelf staand dagverblijf. Dit zal van grote invloed zijn op het pedagogisch beleid. Kleinschaligheid, eigenheid, warmte en gezelligheid domineren binnen onze vestiging. Het pedagogisch beleidsplan is uitgebreid met pedagogische doelen en de werkwijze waarop het dagverblijf aan deze doelen werkt, het pedagogisch handelen. Bij de uitwerking van deze doelen worden alle medewerkers en ook ouders betrokken. Dit pedagogisch beleidsplan is bestemd voor iedereen die direct of indirect bij het kindercentrum betrokken is. Op deze manier schetsen wij een duidelijk beeld van de manier van werken binnen het dagverblijf. Het beleidsplan geeft richting aan het handelen van de pedagogisch medewerkers. Dit sluit echter niet uit dat iedere pedagogisch medewerker op zijn of haar eigen unieke manier vorm kan geven aan het handelen. Het beleidsplan is een dynamisch plan wat met zeer grote regelmaat zal worden geëvalueerd en waar nodig veranderd en aangescherpt. Dit, om de kwaliteit binnen het dagverblijf te blijven verbeteren. Het pedagogisch beleidsplan is ook te vinden op onze website. NB: Wanneer er in dit plan gesproken wordt over ouders bedoelen we daar ook verzorgers mee en wanneer er over hij gesproken wordt bedoelen wij ook zij. In dit beleidsplan zal de aandacht uitgaan naar het kinderdagverblijf, maar lichten wij kort de andere vormen van opvang, die wij aanbieden, toe. 2. Het kindercentrum Kindercentrum Robbedoes bestaat uit meerdere onderdelen. Zo bieden wij kinderopvang voor kinderen van 0-4 jaar. Daarnaast bieden wij, voor ouders van peuters die geen gebruik maken van kinderopvang, peuteropvang. De schoolgaande kinderen van 4 – 13 jaar zijn van harte welkom op onze buitenschoolse opvang.

Het kinderdagverblijf Het kinderdagverblijf biedt opvang aan kinderen van 6 weken tot 4 jaar. Het gaat hierbij om niet schoolgaande kinderen. Wij bieden kinderopvang aan op onze locatie aan de Kromstraat in Oss. Hier werken wij met 3 groepen. De groep rood biedt opvang aan kinderen van 0-2 jaar. Groep geel de Dreumes-Peuter groep biedt opvang aan kinderen van 2-4 jaar en groep blauw is een gedeelde Peuteropvang en Dreumes-Peutergroep. Wij werken zoveel mogelijk ontwikkelingsgericht door bijvoorbeeld activiteiten in kleine groepen aan te bieden. Daarbij maken wij gebruik van het Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) programma Uk&Puk. Daarnaast werken wij met het observatieprogramma Kijk!. Later in dit beleid zal inhoudelijk dieper in worden gegaan op deze programma’s.

Peuteropvang Voor de ouders van kinderen van 24 maanden en ouder, die niet kiezen voor kinderopvang, bieden wij peuteropvang aan. Wij bieden deze vorm van opvang 10 dagdelen per week aan.


4

Peuteropvang biedt kinderen de gelegenheid om samen te spelen en van elkaar te leren. Daarnaast zijn de pedagogisch medewerkers gericht op het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen, door middel van passende activiteiten in kleine groepen. Bij de peuteropvang maken wij tevens gebruik van het VVE programma Uk&Puk en het observatieprogramma Kijk!.

Buiten Schoolse Opvang Voor schoolgaande kinderen (4-13jaar) bieden wij Voorschoolse Opvang, Tussen Schoolse Opvang en Na Schoolse Opvang aan. Kinderen kunnen bij ons terecht vanaf 7.00 uur en worden vanuit onze locatie aan de Kromstraat dan naar school gebracht. Daarnaast bieden wij Tussen Schoolse Opvang, waarbij wij de kinderen van school halen, ze voorzien van een broodmaaltijd en weer terug brengen naar school, deze vorm van opvang vindt plaats op onze locatie aan de Vlasakkers. Als laatste bieden wij Na Schoolse Opvang. Bij deze vorm van opvang halen wij de kinderen van school en vangen wij ze op tot uiterlijk 18.30 uur. Het doel van de Buiten Schoolse Opvang is zorgen voor een aantrekkelijk gevarieerd en ontwikkelingsgericht activiteiten aanbod. Waardoor kinderen met plezier gebruik maken van de buitenschoolse opvang en gestimuleerd worden nieuwe activiteiten te ontdekken. 3. Groepsopbouw

Stamgroepen Kindercentrum Robbedoes Iedere groep heeft een vaste groepsruimte. De maximale omvang op deze vaste groepsruimte is bij Robbedoes gerelateerd aan de wettelijke vereisten conform de Wet Kinderopvang. – een pedagogisch medewerker per 4 aanwezige kinderen tot 1 jaar – een pedagogisch medewerker per 5 aanwezige kinderen van 1 tot 2 jaar – een pedagogisch medewerker per 6 aanwezige kinderen van 2 tot 3 jaar – een pedagogisch medewerker per 8 aanwezige kinderen van 3 tot 4 jaar. Een eventuele verticale groep bestaat uit maximaal 16 kinderen met 3 pedagogisch medewerkers. Wij werken wij met 3 stamgroepen:

Rood Babygroep Robbedoes hanteert een leeftijdsgrens voor de babygroep van 24 maanden. Uitzonderingen daar gelaten wanneer de ontwikkeling anders verloopt. Het gemiddeld aantal op te vangen kinderen in de babygroep bedraagt 16 kinderen op vier pedagogisch medewerkers in de leeftijdscategorie 0-2 jaar en maximaal 12 kinderen per dag in de leeftijdscategorie 0-2 jaar op drie pedagogisch medewerkers.

Geel Dreumes- Peutergroep Robbedoes hanteert een leeftijdsgrens voor de dreumes - peutergroep van 48 maanden. Uitzonderingen daar gelaten wanneer de ontwikkeling anders verloopt. Het gemiddeld aantal op te vangen kinderen in de dreumesgroep bedraagt maximaal 16 per dag op drie pedagogisch medewerkers in de leeftijdscategorie 2-4 jaar.

Blauw Peuteropvang en Dreumes-Peutergroep Groepsopbouw Peuteropvang Robbedoes bestaat uit één groepsruimte waar de stamgroep uit maximaal 16 kinderen in de leeftijd 2 tot 4 jaar bestaat. De ruimte bevindt zich aan de Kromstraat 122 bij Kindercentrum Robbedoes.


5

Stamgroep van de Peuteropvang Alle peuters die naar de Peuteropvang komen zitten in één stamgroep, dit is een gecombineerde groep met kinderen vanuit Kindercentrum Robbedoes. De totale groepsgrootte is maximaal 16 kinderen in de leeftijd van 2-4 jaar. Hierbij houden we een verdeling aan van 10 kindplaatsen Peuteropvang en 6 kindplaatsen KDV. De kinderen van de peuteropvang, kunnen op de dagdelen dat ze komen niet slapen. De kinderen verblijven in één groep met twee vaste PM’ers per dagdeel. In totaal werken er 4 vaste PM’ers op de groep. 4. Inzet beroepskrachten en opvang in stamgroepen Inzet medewerkers Robbedoes Aanwezige medewerkers In alle opvangvormen van Robbedoes werken alleen professionele krachten. Alle pedagogisch medewerkers hebben een opleiding gevolgd, die voldoet aan de gestelde eisen voor de kinderdagverblijven en naschoolse opvang. Op alle groepen wordt de PKR ratio aangehouden conform de wettelijke richtlijnen. Daarnaast hebben wij stagiaires op de locaties.

Basis-pedagogisch medewerkers Er werken altijd twee pedagogisch medewerkers in een groep, bij een bezetting van meer dan 50%. Een kind krijgt als regel maximaal vier basis-pedagogisch medewerkers toegewezen. Ten gevolge van bijv. vervanging ouderschapsverlof of tijdelijke contracten bij ziektevervanging van medewerkers ontstaat soms de situatie dat meer basis –pedagogisch medewerkers op een groep zijn. Zodra de vaste medewerker weer terug is wordt de formatie weer op drie basis-medewerkers afgestemd. Per dag van de week is minimaal één van deze pedagogisch medewerkers werkzaam op de (samengestelde) groep van het kind (dit geldt voor het structurele rooster, behoudens ziekte, verlof en vakantie). Deze pedagogisch medewerkers zijn tevens het aanspreekpunt voor de ouders. Wij werken met stamgroepen met (in principe) vaste pedagogisch medewerkers (maximaal 4 per groep). Per groep zijn iedere dag voldoende pedagogisch medewerkers aanwezig en op bepaalde dagen stagiaires. Ouders worden bij het plaatsingsgesprek geïnformeerd in welke stamgroep het kind hoort. Bij de ingang van de groep hangt een foto van op deze dag werkende pedagogisch medewerkers.

Ziekte en/of vakantie medewerkers De maximale groepsgrootte en het aantal pedagogisch medewerkers in relatie tot het aantal kinderen per leeftijdscategorie is vastgelegd in de Wet kinderopvang . De groepen werken onderling veel samen. Bij ziekte van medewerkers of in vakanties kan het voorkomen dat groepen worden samengevoegd of dat kinderen door pedagogisch medewerkers van een andere groep worden opgevangen. Dit kan alleen als de groepsgrootte dit toelaat. Door de onderlinge samenwerking en doordat alle pedagogisch medewerkers samen één team vormen, kennen de kinderen alle pedagogisch medewerkers en alle pedagogisch medewerkers kennen alle kinderen. In acute situaties wordt de leidinggevende formatief ingezet.

Inzet medewerkers, 3-uurs norm De pedagogisch medewerkers werken in wisseldiensten. De eerste dienst bij Robbedoes start om 7.00 uur samen met de medewerker van de VSO, de laatste medewerker komt om 09.00 uur. Ook het laatste uur van de dag is één medewerker van een groep aanwezig. Tussen de middag nemen de pedagogisch medewerkers bij toerbeurt hun middagpauze. Op alle groepen is dat een half uur. Door zo te werken beantwoorden we aan de zogenoemde drieuursnorm: maximaal drie uur van de dag is er één pedagogisch medewerker op de groep aanwezig. Tijdens het middagslaapje van de kinderen houdt minimaal één pedagogisch medewerker toezicht op de


6

slapende kinderen. Door het instellen van een kookwekker op 15 minuten, weten we dat we om de 15 minuten moeten kijken.

4.1 Drie-urenregeling De drie-urenregeling op de hele dagopvang; wat houdt dit in? Tussen 09.30 uur en 12.30 uur en tussen 15.00 uur en 16.30 uur is het aantal pedagogisch medewerkers in overeenstemming met het aantal aanwezige kinderen. In de pauzeperiode tussen 12.30 uur en 15.00 uur slapen veel kinderen. Hierdoor behoeven minder kinderen actieve pedagogische aandacht en kunnen de pedagogisch medewerkers beurtelings lunchen. Gedurende deze slaap- en lunchtijd is het mogelijk dat minder pedagogisch medewerkers worden ingezet dan volgens de pedagogisch medewerker/kindratio is vereist. Dit mag nooit langer dan 2 uur. Vóór 09.30 uur en na 16.30 uur mag de afwijking van de pedagogisch medewerker/kindratio niet langer duren dan anderhalf uur aaneengesloten. Op één dag mag er maximaal 3 uur tijdelijk minder personeel ingezet worden. Minimaal de helft van het aantal benodigde pedagogisch medewerkers moet aanwezig zijn tijdens die 3 uur. Deze 3 uur kan per locatie verschillend worden ingezet, afhankelijk van het rooster en het aantal aanwezige kinderen. Alle pedagogisch medewerkers en een andere volwassene zijn tijdens deze drie uur op de locatie aanwezig.

4.2 Achterwachtregeling Als op de groep één pedagogisch medewerker is ingezet of aan het einde van de dag de late dienst overblijft, zijn er altijd andere collega’s beschikbaar voor het geval zich bijzonderheden voordoen. Conform de wetgeving zal er dagelijks maximaal drie uur, niet aaneengesloten, afgeweken worden van de PKR. Hiervoor geldt dat het verdeeld kan worden in de ochtend bij aanvang van de dag, in de pauze tussen de middag en aan het eind van de opvangdag. In de praktijk zal er met het samenstellen van de roosters per locatie altijd uitgegaan worden van openen en sluiten met 1 pedagogisch medewerker en een andere volwassene, plus de VSO medewerker en slechts in onvoorziene omstandigheden zal hiervan afgeweken kunnen worden. Gedurende de gehele periode waarop er kinderen die geplaatst zijn en door Robbedoes opgevangen worden, is het van belang dat er altijd minimaal 1 pedagogisch medewerker aanwezig is (naar de norm van PKR) en een andere volwassene die ingezet kan worden in geval zich een calamiteit voordoet. (pedagogisch medewerker VSO, leidinggevende, kantoormedewerker).

4.3 Er zijn twee verschillende vormen van de 'achterwachtfunctie'. Tijdens de drie-urenregeling moet er een andere volwassene aanwezig zijn in het pand wanneer de beroepskracht alleen op de groep staat en als er afgeweken wordt van de pedagogisch medewerker/kindratio. Dit kan een stagiaire zijn of een andere volwassene. Ons streven is ten alle tijden een 2e volwassene op deze locatie aanwezig te hebben. Dit kan een tweede beroepskracht, een stagiaire, de leidinggevende of kantoormedewerker zijn. Zodra de PKR wordt overschreden is er altijd een 2e volwassene in het pand conform de wetgeving. Een achterwacht is een andere volwassene die in geval van nood ingeschakeld kan worden. Deze hoeft niet perse in het pand te zijn. In het laatste geval wordt doorgaans de aanrijtijd van een ambulance aangehouden. De achterwacht is de leidinggevende, VSO medewerker of de directie. Er kan binnen 10 minuten iemand aanwezig zijn. Dit is de situatie die geldt buiten de drie-urenregeling.


7

5 Werkwijze Kindercentrum Robbedoes A. Samenvoegen van groepen B. Open deuren beleid C. Verlaten terrein

A. Samenvoegen (structureel) Een kind kan op verschillende dagen in de week geplaatst zijn in maximaal twee verschillende stamgroepsruimtes, op dezelfde locatie. Dit is het geval bij een (structureel) lagere bezetting van groepen op een specifieke dag van de week. In sommige situaties kan er voor gekozen worden om (stam)groepjes samen te voegen. Door het samenvoegen van groepjes kinderen is er meer keus voor kinderen om samen te spelen met andere kinderen. Zo ontstaat meer gelegenheid om specifieke activiteiten aan te bieden, bijvoorbeeld aan kinderen van dezelfde leeftijd , aan kinderen met dezelfde interesse of wandelen met een groepje kinderen. Doordat alle groepen gedurende de dag met een zelfde dagprogramma werken is de structuur en werkwijze op een (samengevoegde) groep min of meer gelijk. De continuïteit voor de kinderen is daarmee gewaarborgd. Pedagogisch medewerkers van andere groepen zijn bekende en vertrouwde personen voor de kinderen, omdat op diverse momenten gedurende de week bewust gekozen wordt voor het open deuren beleid. Het samenvoegen van stamgroepen kan structureel zijn op een specifieke dag van de week, maar kan ook incidenteel voorkomen, bijvoorbeeld in vakantieperioden. De keus voor structureel samenvoegen van groepen wordt gemaakt als er sprake is van een lagere bezetting van groepen. Dat is bijvoorbeeld het geval op woensdag en vrijdag. De kinderen worden de hele dag in de samengestelde baby- of dreumes - peutergroep opgevangen door minimaal twee vaste pedagogisch medewerker(s). Structureel samenvoegen van twee stamgroepen bij Robbedoes: Op woensdag en vrijdag wordt groep blauw samengevoegd met groep geel. Deze groepen maken dan gebruik van de stamgroepsruimte van groep geel en uitzonderlijk van de stamgroepsruimte van peutergroep blauw. In de reguliere schoolvakanties waarbij er minder kinderen worden verwacht zullen deze peutergroepen ook worden samengevoegd. Hier zullen ouders tijdig worden over geïnformeerd.

Opvang tweede stamgroep (incidenteel) Incidenteel is er een verzoek van ouders om een kind in twee stamgroepen te plaatsen, bijv. omdat er geen plek is op verschillende dagen in dezelfde groep of bijv. een verschil in de bezetting op de groepen of om pedagogisch redenen. Of omdat ouders een ruildag of extra opvangdag hebben aangevraagd en dit niet mogelijk was op de eigen groep. In deze situatie is vooraf toestemming gegeven door de ouder. Ook kan het voorkomen dat een kind een dag(deel) op een andere stamgroep gaat spelen, ten gevolge van de bezetting op de groepen of om pedagogische redenen. De einddatum van deze situatie wordt schriftelijk vastgelegd. Ook tijdens vakantieperiodes of vrije dagen kan het incidenteel voorkomen dat stamgroepen worden samengevoegd vanwege een lagere bezetting. De samenvoeging wordt altijd gemeld aan de ouders. In geval van een ruildag of extra opvangdag op een andere stamgroep geven ouders schriftelijke toestemming op het aanvraagformulier. Bij de samengestelde groep kan van de reguliere groepsgrootte worden afgeweken, waarbij uiteraard wel altijd wordt uitgegaan van de vastgestelde kwaliteitsregels van de Wet Kinderopvang (Pedagogisch medewerker - Kind- Ratio = PKR). Zo kan bijv. een samengestelde babygroep worden gevormd van 12 kinderen van 0-2 jaar en 3 pedagogisch medewerkers. Ook tijdens het openen en sluiten zullen de kinderen eerst samen met kinderen uit een andere stamgroep starten op de speelhal, teneinde uiterlijk 9.00 uur de groepen weer te splitsen. Ouders worden goed geïnformeerd over waar en in welke groep de kinderen worden opgevangen en waar ze weer kunnen worden opgehaald. De overgang naar de volgende groep is gebaseerd op leeftijd, ontwikkeling, plaatsing en/of


8

doorstroming van de wachtlijst. Het kan echter voorkomen dat een kind maximaal 4 maanden eerder of later doorstroomt naar de volgende groep. De overgang naar de volgende groep wordt altijd eerst besproken met de ouders. Een kind is geplaatst in een vaste stamgroep en maakt gedurende een week van niet meer dan twee verschillende basisruimtes gebruik. De medewerkers op de groep informeren de ouders over de eventuele incidentele of tussentijdse samenvoegingen of wijzigingen.

Calamiteit Als de beroepskracht niet meer instaat is om te werken en niet kan wachten tot een vervanger komt, of het lukt echt niet om haar te vervangen, dan is er sprake van een calamiteit. Wij verdelen een gedeelte van de kinderen van de betreffende stamgroep over de andere groepen. We bellen ouders direct om uit te leggen wat er aan de hand is. Tijdens de intake hebben de ouders al getekend voor opvang in een andere stamgroep. Indien daarnaast (ook nog) de beroepskracht-kind-ratio wordt overschreden dan geven wij op de presentielijst aan wat de reden hiervan is. Op de presentielijst geven we altijd aan wanneer en waarom een kind op een andere stamgroep wordt opgevangen.

B. Open deuren beleid In het dagprogramma worden regelmatig activiteiten opgenomen waarbij kinderen hun stamgroep verlaten. Het gebouw is zodanig ingericht dat kinderen van verschillende groepen en van verschillende leeftijden elkaar kunnen ontmoeten. Dit kan zijn in de speelhal, of de eigen groepsruimte. De rode groep speelt regelmatig met de kinderen in de hal, dit biedt een andere bewegingsruimte met nieuwe uitdaging of andere/nieuwe materialen, bijv. Met loopauto's of rollend materiaal. De blauwe en gele groep zijn regelmatig gezamenlijk in de speelhal te vinden. Ook tijdens het buitenspelen kunnen kinderen samen activiteiten ondernemen met kinderen uit andere groepen. Op deze manieren worden kinderen uitgenodigd om hun horizon te verbreden en soms letterlijk een stapje verder te zetten in de beschikbare ruimte en in hun ontwikkeling. Door het open deuren beleid wordt kinderen meer mogelijkheid geboden om andere vriendjes of broertjes/zusjes uit een andere groep te ontmoeten en ander speelgoed te ontdekken. Dit kan zijn in het vrij spel van de kinderen, maar er worden ook activiteiten aangeboden die kinderen extra uitdaging bieden. Zo kunnen bijv. de oudste kinderen aansluiten bij activiteiten voor de blauwe en gele groep of worden thema-gerichte activiteiten georganiseerd. Samengevat is het doel van het open deuren beleid: 1. Uitbreiding van speelruimte, spelaanbod en leefruimte 2. Uitbreiding van onderlinge contacten tussen de kinderen 3. Profiteren van talenten van pedagogisch medewerkers 4. Vertrouwdheid met het hele kindercentrum Voorbeelden van dagelijkse activiteiten op Robbedoes waarbij de kinderen hun stamgroep verlaten zijn de activiteiten die de pedagogisch medewerker tussen de middag aanbiedt aan de peuters die wakker zijn, of het samenvoegen van de groepen tijdens het buitenspelen. De pedagogisch medewerker kan de inschatting maken dat de groep behoefte heeft aan de rust van de eigen groep. Gedurende de activiteiten buiten de eigen groep houden de pedagogisch medewerkers in de gaten of ieder individueel kind zich prettig voelt bij de situatie van open deuren. Soms moet een kind nog wennen aan de situatie. Daar waar nodig wordt extra aandacht of begeleiding geboden of gaan kinderen gewoon weer terug naar hun eigen groeps(ruimte). Verlaten stamgroepsruimtes: Wanneer kinderen bij activiteiten de stamgroepen verlaten wordt de maximale omvang van de stamgroep tijdelijk losgelaten. Wel blijft het aantal kinderen per pedagogisch medewerker van kracht, toegepast op het totaal aantal aanwezige kinderen op de locatie.


9

C. Verlaten terrein Soms kiezen de pedagogisch medewerkers er voor om de kinderen een activiteit of uitstapje aan te bieden buiten het terrein van Robbedoes. Redenen daarvoor zijn: Kinderen letterlijk meer of andere ruimte en omgeving bieden. Kinderen extra uitdaging bieden. Het blikveld voor kinderen vergroten en andere ervaringen laten opdoen. Kinderen emotioneel groeimogelijkheden bieden door de ervaring van het (veilig) verlaten van de vertrouwde plek op het kinderdagverblijf. Buiten het eigen terrein van het kinderdagverblijf doen kinderen andere ervaringen op. Zij komen andere kinderen tegen of dieren, huizen, vervoersmiddelen, etc. Dat is aanleiding om met kinderen in gesprek te gaan of kan ondersteunend zijn in het werken met een thema. In het protocol ‘Uitstapje KDV” staan de uitgangspunten en algemene regels en afspraken die gemaakt worden betreffende het verlaten van het terrein beschreven. Aangezien het verlaten van het eigen terrein en het maken van uitstapjes ook een zeker risico met zich meebrengt zijn risico-beperkende maatregelen opgesteld om bepaalde risico’s zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij is het informeren en toestemming verkrijgen van ouders/verzorg(st)ers belangrijk. Tijdens het kennismakingsgesprek met ouders/verzorg(st)ers op het kinderdagverblijf wordt het incidenteel verlaten van het terrein besproken. In het geval er met de kinderen activiteiten worden ondernemen waarbij de stamgroepsruimtes worden verlaten (bijvoorbeeld buiten spelen in de buitenruimtes of een wandeling maken met de bolderkar) wordt gebruikt gemaakt van het open deuren beleid. Bij het buitenspelen verandert de samenstelling van de groep, het aantal pedagogisch medewerkers blijft naar rato hetzelfde. 6. Veiligheid en gezondheid, omgaan met calamiteiten Robbedoes voert een beleid dat er toe leidt dat de veiligheid en gezondheid van de op te vangen kinderen in elke vestiging zo veel mogelijk is gewaarborgd. Wij verstaan hieronder het bieden van emotionele veiligheid aan de kinderen (zie pedagogisch beleidsplan), maar ook een veilige fysieke omgeving en het zorgvuldig en hygiënisch omgaan met materialen en met voeding. Op elke locatie worden de mogelijke risico’s geïnventariseerd. Op grond van de inventarisatie worden risico beperkende maatregelen genomen. De groepsregels en locatieafspraken zijn gericht op het waarborgen van veilige situaties in de groepsruimten of buiten. Want veiligheid wordt ook bepaald door gedrag – van kinderen en van pedagogisch medewerkers. In de protocollen van Kindercentrum Robbedoes wordt weergegeven welke maatregelen zijn getroffen om de veiligheid en gezondheid op de opvanglocatie vooraf te realiseren. Door alert te zijn op een goede hygiëne werken we aan een gezond leefklimaat en het bestrijden van ziektekiemen. Desondanks worden kinderen ziek, thuis of bij ons op de opvang. In dat geval moeten we bepalen of wij het zieke kind de zorg kunnen bieden die het nodig heeft. Voor pedagogisch medewerkers zijn werkinstructies opgesteld m.b.t. het hygiënisch werken en over het zorgvuldig omgaan met en aanbieden van voedingsproducten. Over hoe te handelen in het geval kinderen ziek zijn of worden zijn duidelijke afspraken gemaakt, ouders worden daarover geïnformeerd tijdens het intakegesprek en de intakemap welke de ouders bij de intake overhandigd wordt. Op elke groep zijn richtlijnen bekend over hoe te handelen in geval van calamiteiten. In de richtlijnen wordt aangegeven wie bij een ongeval of brand of andere calamiteit voor een bepaalde taak verantwoordelijk is. Elk jaar wordt op elke locatie één keer een ontruimingsoefening gedaan. Op elke locatie zijn een of meer personen bevoegd om op te treden als bedrijfshulpverlener (BHV) en bij een calamiteit de coördinatie op zich nemen, totdat professionele hulpverleners aanwezig zijn. Alle vaste pedagogisch medewerkers hebben een EHBO-diploma en BHV.


10

7. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Kindercentra dragen een eigen verantwoordelijkheid voor het signaleren van kindermishandeling en voor het ondernemen van actie na het signaleren. De signalen moeten worden doorgegeven aan de instanties die hulp kunnen bieden aan het gezin. De pedagogisch medewerkers hebben hierin een duidelijke taak. Zij zien de kinderen regelmatig en kunnen opvallend of afwijkend gedrag signaleren. Nadat zij signalen hebben opgemerkt is het ook hun taak actie te ondernemen. De meldcode geeft via een stappenplan aan hoe te handelen wanneer er signalen zijn die kunnen duiden op huiselijk geweld of kindermishandeling. 8. Visie Visie op kind-zijn Ieder kind is een uniek persoon met zijn eigen karakter en zijn eigen tempo van ontwikkelen. Voor Robbedoes staat voorop dat kinderen, kinderen moet kunnen zijn en dat zij behandeld worden als een uniek individu. Dit zal altijd gerespecteerd worden. Door het dagprogramma en het groepsprogramma zullen alle kinderen de kans krijgen als individu te blijven bestaan. Wij stimuleren de kinderen om als individu binnen de groep te gaan functioneren, maar verliezen daarbij nooit de eigenheid van het kind uit het oog. Een kind moet de mogelijkheid krijgen om uit te groeien tot een gelukkig mens en uiteindelijk zelfstandig in de samenleving kunnen functioneren. Visie op opvoeding Menselijk geluk en vrijheid is belangrijk, maar kinderen moeten ook leren omgaan met deze vrijheid. De opvoeders moeten het kind hierin begeleiden. Het is belangrijk dat de opvoeders het kind een positief zelfbeeld meegeven. Als het kind zich goed voelt over zichzelf, maakt hij grotere kans om later een zelfbewust, evenwichtig en gelukkig mens te worden. De vrijheid van de één mag de vrijheid van de ander nooit in de weg staan. Daarom is het ook nodig om grenzen te stellen, zodat de kinderen hiermee om leren gaan. Wij gaan er van uit dat ieder kind van nature de wil heeft om zich te ontwikkelen. De opvoeders moeten er voor zorgen dat er een gunstige omgeving is, waarin deze ontwikkeling in alle eigenheid en zo goed mogelijk kan plaatsvinden. Een professionele opvoeder zal altijd op zoek zijn naar een evenwicht tussen zijn pedagogische kennis en dat wat zijn gevoel hem ingeeft. Visie op spel Kinderen en spel zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Spel is de taal van kinderen en stimuleert ze in hun ontplooiing. Wanneer kinderen samen spelen, leren ze met elkaar rekening te houden. Ook leren ze van hun spel doordat ze iets uitproberen en op zoek zijn naar dat wat een gewenst resultaat oplevert. En ze leren door imitatie van anderen. De pedagogisch medewerkers proberen via het spel de ontwikkeling van het kind te stimuleren. Visie op groep Onder ‘groep’ verstaan we niet alleen de groep kinderen, maar ook pedagogisch medewerkers en ouders. Openheid en goede communicatie zijn daarbij belangrijk. Door open te staan voor wat iedereen wil en welke mogelijkheden er zijn, ontstaan groepsprocessen. Het werken in een groep vraagt om regels en ruimte. Visie op voorlezen Voorlezen is niet alleen leuk maar kan ook een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van een kind. Jonge kinderen leren enorm veel van voorlezen. In de eerste plaats is voorlezen heel goed voor de taalontwikkeling van een kind. Het kind leert nieuwe woorden en hoe een goede zin opgebouwd is. En door met het kind te praten over het boek wordt het kind gestimuleerd actief met taal aan de slag te gaan. Ook leren kinderen goed luisteren wanneer ze voorgelezen worden en het kind leert zich concentreren. Voorlezen stimuleert de fantasie van het kind en deze fantasie kan het kind tot uiting brengen in spel.


11

En afhankelijk van het onderwerp van het boek leert het kind ook veel van de wereld om zich heen, waardoor het kind meer grip krijgt op de directe wereld om zich heen. Op Kindercentrum Robbedoes lezen we in ieder geval één keer per dag op de groepen. Visie op voeding De momenten samen aan tafel zijn belangrijk voor het eetgedrag van een kind. Gezelligheid en een positieve sfeer kan helpen om een kind gezond te laten eten. Belangrijk is het om kinderen te leren dat eten leuk is. De tafelmomenten zijn op Kindercentrum Robbedoes niet lang. Tijdens de tussendoortjes zitten we niet langer dan 20-30 minuten aan tafel. We laten kinderen kiezen tussen een beperkt aantal broodbeleg of soorten fruit. We moedigen een kind aan om van alles iets te proeven, maar dwingen niet. Wanneer ouders het idee hebben dat ons beleid om bepaalde reden niet bij hun kind past, kan dit natuurlijk besproken worden. Gezamenlijk wordt gekeken naar een oplossing. 9. Doelstelling

Hoofddoel Het doel van het dagverblijf is kinderen in de leeftijd van 6 weken tot 4 jaar op een verantwoorde wijze opvang, verzorging en begeleiding te bieden. Wij zorgen niet alleen voor de opvang van kinderen, maar ook voor opvoeding en een stukje educatie.

Subdoelen 1. Wij streven er naar om een, in overleg met de ouders, zo veilig mogelijke omgeving te creëren welke geborgenheid en warmte aan de kinderen zal bieden. 2. Wij zullen een aanvulling leveren aan de opvoeding van het kind, waarbij rekening gehouden wordt met de opvoedingsmethode van de ouders. 3. Wij bieden de kinderen de mogelijkheid om zich op alle ontwikkelingsgebieden optimaal te ontplooien. 4. Door middel van observatie en begeleiding leren wij de kinderen hun wereld op een veilige manier uit te breiden. 5. Wij leren kinderen om gaan met de waarden en normen van de samenleving. Door het deelnemen aan de groepsactiviteiten, leren de kinderen omgaan met de algemeen heersende waarden en normen in onze samenleving. 6. Wij stimuleren de assertiviteit van de kinderen. Wij motiveren de zelfstandigheid van kinderen maar kinderen moeten ook leren omgaan met andere kinderen; opkomen voor zichzelf, maar ook rekening houden met anderen. Bij Kindercentrum Robbedoes werken we er hard aan om de kinderen goed voor te bereiden op de overgang van het dagverblijf naar de basisschool. Wij streven ernaar de kinderen met de volgende vaardigheden de groep te laten verlaten:  zichzelf aan- en uitkleden  netjes kunnen eten met een vork of lepel en zelf hun boterham kunnen smeren met boter  netjes blijven zitten en aan een kringactiviteit meedoen  omgaan met emoties  op hun beurt wachten  naar een ander luisteren  zelfstandig naar het toilet gaan  speelgoed opruimen  samenspelen in de speelhoeken  op de juiste manier met het speelgoed omgaan  elkaar netjes om het speelgoed vragen en niet afpakken  liedjes mee zingen die hen aangeleerd worden  met zinnen van 6 tot 8 woorden kunnen praten


12

 kleuren kunnen benoemen  dieren benoemen  een verhaal kunnen navertellen  lichaamsdelen benoemen  fruit en groenten kunnen herkennen en benoemen  vertellen wat je nodig hebt voor: tandenpoetsen, haren kammen, douchen en haren wassen  spelenderwijs kennismaken met het herkennen en benoemen van letters en cijfers Ontwikkelingsgebieden en activiteiten Op Kindercentrum Robbedoes proberen de pedagogisch medewerkers de kinderen te stimuleren in hun ontwikkeling. Wij gaan hierbij uit van de volgende ontwikkelingsgebieden: sociaal, cognitief, emotioneel, motorisch/lichamelijk en taal/spraak.

Sociale ontwikkeling De sociale ontwikkeling is de ontwikkeling die te maken heeft met omgaan met elkaar. Hierbij horen regels zoals elkaar respecteren, naar elkaar luisteren en rekening houden met elkaar. Heel jonge kinderen zijn nog niet in staat rekening te houden met een ander, het sociale gedrag is nog niet ontwikkeld. Ze spelen meer naast elkaar dan met elkaar, maar vinden de aanwezigheid van andere kinderen meestal wel prettig. De baby heeft van jongs af aan een natuurlijke interesse in mensen, maar de pasgeboren baby richt zich in eerste instantie alleen op de ouder. Hij herkent diens stem en geur uit duizenden en niet veel later herkent hij ook hun gezicht. Naarmate de baby ouder wordt zal het zich actiever gaan richten op andere personen in zijn omgeving waardoor het zich sociaal ontwikkelt. In eerste instantie zal het sociale contact op de groepen voornamelijk bestaan uit toenadering en afweer. Meer kun je nog niet verwachten. Echt samenspelen komt pas later. Wanneer het kind ouder wordt, wordt het “ik” en “jij” gevoel groter. Dit leidt tot uitbreiding van de sociale contacten. Andere kinderen wekken belangstelling op, maar samen spelen is nog niet aan de orde. Dreumesen verkennen en taxeren elkaar, zoeken toenadering en imiteren elkaar vaak. De eerste sociale vaardigheden van het kind zijn erg belangrijk voor de persoonlijkheidsontwikkeling. Peuters krijgen steeds meer sociale vaardigheden. Doordat ze zich steeds beter kunnen gaan verplaatsen in de situatie van een ander, leren ze ook rekening te houden met anderen. Contacten met de andere kinderen in de groep wordt steeds belangrijker. Er ontstaat meer belangstelling voor groepsgerichte activiteiten, hoewel de behoefte per kind zal verschillen.

Cognitieve ontwikkeling De cognitieve ontwikkeling is de ontwikkeling van het denken. Deze ontwikkeling wordt gestimuleerd door het opdoen van allerlei ervaringen zoals kijken, luisteren, voelen etc. Kinderen ontdekken zo dat dingen verschillend zijn. De jonge baby zal vooral dingen herkennen. Bij de baby vanaf een half jaar zal deze fase overgaan in het zich dingen kunnen herinneren. Dat wat op zijn weg komt probeert de baby in het geheugen vast te leggen. Wanneer de volwassene als goocheltruc een voorwerp neerlegt en hierover een lapje doet en het ondertussen ongezien weghaalt en bij het wegtrekken van het lapje het voorwerp ’verdwenen’ is, zal de baby willen onderzoeken waar dat voorwerp nu is gebleven. De oudere baby is in staat om dingen te beredeneren en begint te beseffen dat er dingen zijn die wel en niet mogen. Hoewel het aantal regels dat hij kan bevatten nog niet erg groot is. Een regel te veel of een ‘tegenstrijdige’ regel kan de baby in verwarring brengen. Daarom is consequent zijn in wat wel en niet mag, erg belangrijk. De oudere baby wil ook graag, naast dat hij zelf op onderzoek uit gaat, dingen imiteren. De baby leert mede hierdoor de werking van dingen begrijpen en zal eindeloos die dingen willen uitproberen en herhalen. Doordat de baby op die manier ontdekkend bezig is krijgt hij steeds meer inzicht in ‘oorzaak en gevolg’ en kan op dingen inspelen. Bij de dreumes gaat de taalontwikkeling erg snel, ook de ontwikkeling van het denken neemt bij de dreumes een grote


13

sprong. Dit komt omdat er een grote relatie is tussen denken en taal. De taal legt de werkelijkheid vast in woorden en namen. Hierdoor wordt voor de dreumes het ordenen en rangschikken en het dingen met elkaar in relatie brengen mogelijk. Peuters leren beetje bij beetje om na te denken over wat ze doen. Hoe ouder een kind wordt, hoe verder het denkproces zich ontwikkelt. Een kind kan zich uiteindelijk in gedachten iets voorstellen, zonder dat daarbij een concrete ervaring nodig is. Ze leren oorzaak en gevolg te zien en plannen en vooruit denken.

Emotionele ontwikkeling De emotionele ontwikkeling is de ontwikkeling op het gebied van (eigen) gevoelens. Hoe gaat het kind met zijn gevoelens om en kan hij ze aan anderen duidelijk maken? Gevoelens spelen een grote rol in het leven, vooral bij het met elkaar omgaan. Er zijn veel verschillende gevoelens en ook veel manieren om die te uiten. De jonge baby krijgt de eerste maanden van zijn leven te maken met allerlei onbekende dingen en prikkels, als dit er teveel zijn kan de baby zich hierbij erg onprettig voelen. De enige manier van uiten van deze emotie is dan huilen. Het prettig en onprettig voelen is ook een nieuwe ervaring voor de baby. De baby begrijpt nog niet, dat wat hij niet ziet, nog wel bestaat. Ziet de baby je niet, dan besta je niet meer. Begrijpelijk dat dit heel beangstigend is voor de baby. Het meest vertrouwelijke in zijn omgeving is dan weg. Met de ouder in de buurt voelt hij zich veilig en de baby zal daarom protesteren als deze weggaat. Rond de achtste maand kan de baby in de eenkennigheidfase komen. De baby beseft dan dat de ouder degene is die hem geborgenheid geeft. Vreemden worden nu voor het eerst met wat terughoudendheid bekeken. Naarmate de baby wat ouder wordt, wordt dit contact steeds belangrijker voor hem. Het lijkt wel of alleen deze persoon belangrijk is voor hem. De baby kan dan uitblinken in eenkennigheid. Het gevoel van veiligheid blijft belangrijk voor de baby in het proces van dingen zelf ontdekken en zelfontplooiing. En alleen de aanwezigheid van de ouder kan hem dat geven. Bij dreumesen is dit de ontwikkeling van de eigen gevoelens. Er zijn veel verschillende gevoelens (blij, verdrietig, boos, bang) en ook veel manieren om die te uiten. Naarmate de dreumes ouder wordt, ontwikkelt hij steeds meer uitingsmogelijkheden van zijn emoties. Taalontwikkeling speelt hierbij uiteraard ook een belangrijke rol. Belangrijke kenmerken van de emotionele ontwikkeling bij dreumesen zijn impulsiviteit, heftig wisselende gevoelens, angst voor het onbekende, het ik-gevoel groeit, koppig en ontdekkingslust. Naarmate een kind peuter wordt ontwikkelt het steeds meer uitingsmogelijkheden van emoties. Taalontwikkeling speelt hierbij uiteraard ook een belangrijke rol.

Motorische ontwikkeling De motorische en lichamelijke ontwikkeling heeft te maken met het kunnen omgaan met de eigen lichamelijke mogelijkheden en beperkingen. Bij een baby zie je vooral bewegingsspelen. Hierbij gaat het om de combinatie tussen bewegen en zintuigen. Een baby voelt aan voorwerpen, kijkt naar vormen en luistert naar prikkels vanuit de omgeving. Geluiden, geuren, kleuren en vormen prikkelen de baby om op onderzoek uit te gaan. De zintuiglijke ontwikkeling is in volle gang. Bij de jonge baby worden reflexen vervangen door bewust gedrag. Vanaf de derde maand gaat de baby beseffen dat het een lichaam heeft en gaat op ontdekkingsreis. Stap voor stap ontdekt de baby dat hij verschillende delen van zijn lichaam kan bewegen. Armpjes en benen zwaaien nu lustig in het rond. Hij ontdekt zijn eigen voeten en handen en alles wordt bewogen en uitgeprobeerd. Alles wat beweegt volgt de baby met zijn ogen en pakt het ook graag vast. Al spelend oefent een baby zo al zijn spieren en krijgt er steeds meer controle over. Geleidelijk leert het de baby zich om te draaien, op te trekken, te kruipen, te staan en misschien zelfs al te lopen. Doordat de baby zich nu kan voortbewegen, wordt het wereldje voor hem groter en ontdekt het steeds meer. De grove motoriek ontwikkelt zich in het eerste levensjaar sneller dan de fijne motoriek. De fijne motoriek wordt geoefend in het constructiespel. Een baby begint hier al mee door voorwerpen te verkennen: wat is het, hoe voelt het en tenslotte wat kan ik er mee? De motorische ontwikkeling is erg belangrijk voor het verkrijgen van zelfvertrouwen en zelfstandigheid. Als dreumes heeft het kind meestal net leren lopen. Lopen betekent zelfstandigheid, vrijheid en ruimte-ervaring opdoen. In eerste instantie zal de


14

dreumes zich voornamelijk bezig houden met het oefenen, pas wanneer het lopen goed gaat, krijgen andere activiteiten weer belangstelling. De babyhoeken en de box (veilige bewegingsterreinen) maken plaats voor de groepsruimtes en de hal: de dreumes heeft ruimte nodig om met vallen en opstaan het juiste evenwicht voor het lopen te vinden. Behalve de verovering van het evenwicht, geeft de verticale houding een ander uitzicht op de wereld. Ervaringen van ver en dichtbij worden gevormd en ook hoog en laag. Er ontstaat bij de dreumes een vaag besef van het eigen lichaam als maatstaf voor verhoudingen. Wanneer de dreumes eenmaal tot bewegingsbeheersing is gekomen, ontstaat de drang naar het in beweging zetten van andere dingen en vooral de bewegingen ritmisch doen verlopen. Daarom zijn de trek- en duwkarretjes, loopfietsjes en hobbelpaard belangrijke speelvoorwerpen. Als ze eenmaal goed kunnen lopen, willen ze hun grenzen verleggen: Klimmen, springen, rollen, glijden, koppeltje duiken en over de evenwichtsbalk lopen, het kan allemaal. De dreumes zal stapje voor stapje zijn grenzen verleggen, en zo zijn grove motoriek steeds verder ontwikkelen. Ook peuters zijn volop bezig met het ontwikkelen van hun motoriek. Dit zie je aan hun spel, waarbij het bewegingsspel een belangrijke plaats inneemt. Klimmen, klauteren en rennen, het is één en al beweging. De fijne motoriek wordt geoefend in het constructiespel. Peuters maken bouwwerken met blokken en duplo, ze knutselen, tekenen, verven etc. De motorische ontwikkeling is erg belangrijk voor het verkrijgen van zelfvertrouwen en zelfstandigheid.

Taal en spraakontwikkeling De taal is vooral gericht op sociaal contact. In de taal drukt een kind zich uit, zodat een ander de bedoeling begrijpt en kan antwoorden. Een kind leert praten door oefening en dit oefenen kan alleen in wisselwerking met de omgeving. Ook staat de taalontwikkeling in nauw contact met de denkontwikkeling. Het begrip voor de gesproken taal is er eerder dan het zelf kunnen spreken. Vanaf de geboorte is er al sprake van communicatie. Er wordt tegen de baby gepraat, er wordt gereageerd op zijn geluidjes, de omgeving om de baby heen wordt benoemd. Vanaf een half jaar kan de baby bepaalde woorden of zinnen herkennen. De baby leert klanken herkennen en gaat er een betekenis aan toekennen. De baby neemt waar dat er tegen hem gepraat wordt en imiteert. Hierdoor ontwikkelen zijn klanken zich tot gevarieerd gebrabbel met melodie en intonatie. Rond een jaar komen de eerste eenvoudige woordjes. De baby zal woordjes na zeggen en soms al uit zichzelf zeggen. Het kind zal zich actiever gaan richten op zijn omgeving, waardoor het zich sociaal ontwikkelt. Van begripsvorming, het besef dat ieder ding een naam heeft, is pas tegen het tweede jaar sprake. De woordenschat groeit en er ontstaat een steeds grotere behoefte aan taalcontact.

Voor- en Vroegschoolse Educatie Binnen ons kindercentrum maken wij gebruik van het Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) programma Uk&Puk. VVE wordt in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven, voorafgaand aan de schoolperiode, geboden voor kinderen van 0 tot 4 jaar. VVE is een manier van werken waarbij je bewust de verschillende ontwikkelingsgebieden van de kinderen stimuleert door middel van spel en activiteiten. De doelstelling van het VVE beleid is het voorkomen van achterstanden in de ontwikkeling van kinderen. VVE is met name geschikt om achterstanden te bestrijden op het gebied van taal, maar VVE is natuurlijk goed voor alle kinderen! Door het bewust stimuleren van alle ontwikkelingsgebieden krijgen kinderen een betere start op de basisschool en vergroten we hun kans op een goede schoolloopbaan. Uk&Puk maakt onderdeel uit van de landelijk erkende VVE methode Ko-totaal. Robbedoes heeft voor de Uk& Puk methode gekozen, omdat dit programma speciaal gericht is op kinderdagverblijven, uitgaat van spel en plezier en de ruimte blijft bieden om de activiteiten naar eigen inzicht in te passen en aan te passen binnen het bestaande dagritme.


15

VVE in de praktijk Naast het vrij spelen wordt de kinderen tweemaal per dag een gerichte VVE activiteit aangeboden. Hiermee stimuleren we de motorische, sociaal-emotionele, auditieve, visuele en de spraaktaalontwikkeling. Binnen Uk&Puk wordt gewerkt met thema’s, deze thema’s combineren wij met eigen thema’s. Bij alle thema’s en activiteiten staat taal centraal; samen praten bij en over dingen die je doet. Een belangrijk onderdeel van Uk&Puk is het uitbreiden van de woordenschat. Bij elk thema zal door de pedagogisch medewerkers een aantal woorden gekozen worden die bij de verschillende activiteiten worden gebruikt. De nieuwe woorden worden in allerlei spelletjes herhaald. Elke zes weken wordt er een nieuw thema uitgevoerd dat van te voren door het Puk-groepje (groepje bestaande uit drie pedagogisch medewerkers) wordt uitgedacht en opgesteld. 10. DE ONTWIKKELING VAN HET KIND In dit hoofdstuk komt de eigen ontwikkeling van het kind aan bod en hoe wij daar als Robbedoes team op in spelen. Ieder kind moet enerzijds de gelegenheid krijgen om zich zoveel mogelijk op zijn eigen wijze en in zijn eigen tempo te kunnen ontwikkelen, anderzijds is er de pedagogische begeleiding van de pedagogisch medewerkers, die zich richt op het geven van zelfvertrouwen, het stimuleren van zelfstandigheid en het aanleren van sociale vaardigheden.

10.1 Kinderen volgen in hun ontwikkeling Vanaf het moment dat een kind op het kinderdagverblijf komt, delen ouders een stukje van de opvoeding met het kinderdagverblijf. We gaan ervan uit, dat ouders eindverantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kind. Vanuit een positieve relatie is het een taak van de pedagogisch medewerkers om kinderen te begeleiden en te ondersteunen in de diverse ontwikkelingsfasen die kinderen doormaken. De pedagogisch medewerkers zorgen voor een liefdevolle en aandachtige houding naar een kind, zodat een kind zich veilig en geborgen voelt. Binnen de ontwikkelingspsychologie wordt verschillend gedacht over de invloed van aanleg en omgeving. Wat wel duidelijk lijkt, is dat beide factoren van invloed zijn en ook elkaar weer beïnvloeden. De mate waarin een kind in een fase van zijn ontwikkeling ontvankelijk is voor stimulansen uit zijn omgeving hangt samen met zijn aanleg. Zo kan een kind bijvoorbeeld pas als het er aan toe is aangeleerd worden om op de wc te plassen. Anderzijds kan het kind vermogens die het in aanleg heeft, pas voldoende ontwikkelen als het door de omgeving daartoe wordt geprikkeld. Ons uitgangspunt is dat kinderen zich optimaal ontplooien wanneer de omgeving, het kinderdagverblijf, voor een veilige en voldoende stimulerende, uitdagende omgeving zorgt. Dit betekent dat pedagogisch medewerkers niet de hele dag de kinderen bezig houden, maar hen ook de gelegenheid geven om zelf hun gang te gaan. De pedagogisch medewerkers kijken, luisteren en gaan in op wat kinderen zelf aanreiken. Daarnaast bieden de pedagogisch medewerkers nieuwe activiteiten aan, die hun ontwikkeling stimuleren.

10.2 Kindvolgsysteem Kindercentrum Robbedoes gebruikt het kindvolgsysteem “Kijk” bij het kinderdagverblijf voor de babyperiode tot met 4 jaar. Van elk kind wordt vanaf de start bij het kinderdagverblijf een dossier aangelegd. Het inschrijfformulier, de bijzonderhedenlijst. De observatieformulieren worden digitaal in het programma van “Kijk”gemaakt. In dit programma kunnen alleen de intern begeleider, de directeur en de PMers inloggen met een wachtwoord. Daarnaast is er een map met werkstukken van het kind die gemaakt zijn in de verschillende leeftijdsfasen. In totaal worden er vijf oudergesprekken gevoerd tijdens de periode dat het kind het kinderdagverblijf bezoekt. Het eerste gesprek is het kennismakings/intake gesprek. Dit gesprek vindt plaats bij de plaatsing van het kind op het kinderdagverblijf. Tijdens dit gesprek zal de leidinggevende samen met de ouder het inschrijfformulier invullen. Op twee momenten per jaar tijdens het


16

kinderdagverblijf periode wordt door de pedagogisch medewerker een observatielijst ingevuld en jaarlijks een registratie gemaakt. Deze wordt besproken met de ouders. Tijdens dit gesprek wordt tevens het ontwikkelingsverslag besproken. Bij dit gesprek zijn de pedagogisch medewerker en leidinggevende aanwezig. Dit ontwikkelingsverslag verslag wordt toegevoegd aan de map met werkstukken. Als het kind het kinderdagverblijf verlaat, krijgen de ouders deze map mee. Daarnaast krijgen zij het overdrachtsformulier naar de basisschool met het verzoek van de basisschool te doen toekomen. Indien ouders dit niet wensen, dan maakt de kinderopvang melding naar de basisschool dat dit het geval is. Het overdrachtsformulier bespreekt de pedagogisch medewerker met de ouders tijdens het exitgesprek.

10.3 Doel kindvolgsysteem   

Interne overdracht kind van de ene naar de volgende groep. Signaleren van bijzonderheden, ontwikkelingsproblemen e.d. Overdracht van het kinderdagverblijf naar de basisschool.

10.4 Oudergesprekken     

Tijdens de periode in het kinderdagverblijf vinden drie oudergesprekken plaats, waarbij de observatieformulieren leidraad zijn. Oudergesprek 1: ± 10 maanden Oudergesprek 2: ± 22 maanden Oudergesprek 3: ± 34 maanden Exitgesprek ± 46 maanden

10.5. Opzet kindvolgsysteem Kindercentrum Robbedoes werkt met het kindvolgsysteem Kijk! Dit programma richt zich op alle ontwikkelingsgebieden van, in ons geval, kinderen van 0-4 jaar. Het is een praktisch hulpmiddel voor het observeren en registreren van de ontwikkeling van de kinderen. Het kijkt naar hoe de kinderen zich voelen en gedragen. Het legt vast waar kinderen zich op de verschillende ontwikkelingslijnen bevinden en het laat daarbij eenvoudig zien of het kind zich volgens de mijlpalen binnen die lijnen ontwikkelt. Hierop passen wij het activiteitenaanbod aan. Het is voor Kindercentrum Robbedoes een werkwijze die de pedagogisch medewerkers ondersteunt bij het begeleiden van de kinderen. Het vervangt de eerder gebruikte Osse Peuter Ontwikkelingslijsten.

10.6 Inhoud van het kindvolgsysteem  Het kindvolgsysteem bestaat uit de volgende onderdelen:  Ontwikkelingsbeeld  Aanvulling van de ouder(s) Om een goede indruk van het welbevinden van een kind te krijgen, is informatie over verschillende ontwikkelingsgebieden nodig. In het kindvolgsysteem staan de volgende ontwikkelingsgebieden beschreven die belangrijk zijn voor de ontwikkeling:  Sociaal-emotionele ontwikkeling  Motoriek  Speel- en leergedrag  Taalontwikkeling (Nederlandse taal)  (Fysieke) redzaamheid

10.7 Registratie De registratie is geen scorelijst. De lijst wordt ingevuld op basis van het beeld dat de pedagogisch medewerker van het kind heeft gekregen. Het is de bedoeling dat de pedagogisch medewerker haar indruk van het kind in verschillende situaties beschrijft. Hierbij kan gedacht worden aan de volgende 2015 Pedagogisch beleid KDV Kindercentrum Robbedoes

17

situatie: het brengen en halen, het vrije spel, kringactiviteiten, creatieve activiteiten en buiten spelen. Door deze manier van invullen van de lijst wordt geen beoordeling in de zin van goed of slecht, normaal of afwijkend gegeven. De pedagogisch medewerker beschrijft het gedrag van het kind zoals zij dat heeft waargenomen. Om de lijst goed te kunnen invullen is het belangrijk dat de pedagogisch medewerker het betreffende kind voldoende kent en een beeld heeft van zijn ontwikkeling.

10.8 Functie van het kindvolgsysteem  

Het kindvolgsysteem kan verschillende functies vervullen: Het instrument helpt pedagogisch medewerkers om gerichter naar kinderen te kijken en hun totale ontwikkeling in beeld te brengen. Het is een instrument waarmee pedagogisch medewerkers op een systematische manier hun beeld van het kind kunnen beschrijven, bespreken en overdragen aan de ouder(s) en de volgende groep binnen het KDV.  Het kindvolgsysteem levert een bijdrage aan de doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen. Door een goede overdracht kan de overgang van de ene naar de andere groep van het KDV en van het KDV naar de vroegschoolse perioden worden versoepeld.  Het kindvolgsysteem heeft een signalerende functie. Pedagogisch medewerkers kunnen nagaan of er bij een kind bepaalde ontwikkelingsaspecten zijn die extra aandacht behoeven. Door de overdracht van mogelijke aandachtspunten aan de toekomstige leerkracht gaat er geen kostbare tijd verloren.  Het gebruik van het kindvolgsysteem bevordert en vergemakkelijkt het overleg tussen de pedagogisch medewerkers en onderling en tussen pedagogisch medewerkers en leerkrachten. Het bespreken van het kindvolgsysteem kan het inzicht in elkaars uitgangspunten en werkwijze vergroten.  Het kindvolgsysteem biedt een handvat voor gesprekken met de ouder(s).

10.9 Ouderbetrokkenheid bij het kindvolgsysteem Het eerste gesprek dat met de ouders wordt gevoerd is het intake gesprek. Tijdens dit gesprek worden samen met de ouders de achtergrondgegevens ingevuld, Tijdens de kinderdagverblijfperiode vinden meerdere observaties plaats door de pedagogisch medewerkers. De observatie is het uitgangspunt voor het gesprek met de ouders. Uit ervaring is gebleken dat het handig is dat de ouders de observatie van hun kind voor het gesprek hebben gelezen. Als het kind ongeveer 34 maanden is komt tijdens het gesprek ook de overdracht naar de basisschool ter sprake. Het is mogelijk dat de ouders het niet helemaal eens zijn met de bevindingen van de pedagogisch medewerker omdat het kind, volgens de ouders thuis ander gedrag vertoont dan op het kinderdagverblijf. Om deze reden is er op de laatste bladzijde van de observatielijst ruimte voor aanvullingen van de ouders met betrekking tot het gedrag thuis. Onderaan het formulier kan de ouder schriftelijk toestemming geven aan de basisschool om nadere informatie te mogen vragen aan het kinderdagverblijf. Zonder toestemming van de ouders mag de pedagogisch geen informatie over het kind aan de basisschool geven. Het gebruik van een overdrachtsformulier vraagt een zorgvuldig omgang met de geregistreerde gegevens van de kinderen en hun ouders.


18

11. Procedure in het kinderdagverblijf

11.1 Voorwaarden Het kinderdagverblijf informeert ouders bij de inschrijving over de afspraak dat er voor alle kinderen een kindvolgsysteem wordt ingevuld. Dit gebeurt zowel mondeling als schriftelijk, via een informatiebrief en/of informatieboekje van het kinderdagverblijf. De ouders mogen bezwaar maken tegen het invullen van het kindvolgsysteem voor hun kind. Het mag niet zo zijn dat ouders pas bij de bespreking van de observaties geconfronteerd worden met eventuele problemen in de ontwikkeling van hun kind. Mocht de pedagogisch medewerker de indruk hebben dat er met het kind iets aan de hand is, dient zij dit bijtijds met de ouders te bespreken. Wanneer hier gesproken wordt over ouders worden de wettelijke vertegenwoordigers van het kind bedoeld.

11.2 Aard van de gegevens 

In het kindvolgsysteem staan verschillende soorten gegevens die relevant zijn om over te dragen naar het basisonderwijs. Dit zijn: Feitelijk achtergrondgegevens (gegevens van het kinderdagverblijf en de pedagogisch medewerkers die het kindvolgsysteem heeft ingevuld, de gegevens van het kind en zijn gezin en informatie over de plaatsing van het kind);  Gegevens over de ontwikkeling van het kind (op het gebeid van de sociaal-emotionele ontwikkeling, motoriek, speel- en leergedrag, taalontwikkeling (Nederlandse taal) en (fysieke)redzaamheid); N.B. in het kindvolgsysteem worden geen gevoelige gegevens over de gezinsachtergrond opgenomen. Wanneer er vermoedens bestaan van bijvoorbeeld ernstige (seksuele) kindermishandeling, dient het kinderdagverblijf Veilig Thuis in te schakelen.

11.3 Registratie van gegevens Het kindvolgsysteem wordt gebruikt voor alle kinderen die het kinderdagverblijf bezoeken. Het kindvolgsysteem wordt ook gebruikt bij overgang van het kind van de ene groep naar de volgende groep in het kinderdagverblijf of bij verhuizing van een kind. Nadat de pedagogisch medewerker de registratie heeftgemaakt, bespreekt zij haar bevindingen met de ouders in een 10-minuten gesprek. Wanneer de ouders feitelijke onjuistheden ontdekken, dient de pedagogisch medewerker deze te corrigeren. Aanvullingen en opmerkingen van de ouders zijn een vast onderdeel van het kindvolgsysteem. Het kindvolgsysteem wordt in de tijd dat het kind het kinderdagverblijf bezoekt opgebouwd en bewaard en digitaal bewaard. Uitsluitend kunnen pedagogisch medewerkers en de leidinggevende die direct te maken hebben met het kind het dossier inzien. Als de pedagogisch medewerker en leidinggevende er reden voor zien, kan na toestemming van de ouders het dossier van het kind voorgelegd worden aan een deskundige waar het kind al bekend is. Te denken aan de huisarts of de arts van het consultatiebureau. Wordt het advies van een extern deskundige nodig geacht en deze kent het niet, dan wordt het dossier anoniem voor gelegd. Gegevens van externe partijen met betrekking tot het kind worden in het dossier bewaard. Een jaar nadat het kind het kinderdagverblijf heeft verlaten worden de gegevens vernietigd.

11.4 Overdracht van gegevens Het kinderdagverblijf geeft de overdrachtsformulier aan de ouder met het verzoek deze af te geven aan de basisschool. Indien ouders op voorhand al aangegeven dit niet te doen zal het kinderdagverblijf hier melding van maken aan de basisschool.


19

11.5 Belangrijke tips bij het omgaan met privacy  





 

  



Betrek bij een overleg niet teveel mensen. Zorg dat informatie over kinderen en gezinnen altijd binnenshuis blijft. Emoties kunnen de privacy in gevaar brengen. Soms willen pedagogisch medewerkers hun collega’s als uitlaadklep gebruiken. Dit is begrijpelijk, maar qua privacy niet de juiste manier om met de situatie om te gaan. Betrek daarom alleen personen die in het stappenplan genoemd worden. Contact met andere instellingen kan alleen na toestemming van de ouders. Contact met andere instellingen zonder toestemming kan alleen anoniem. Het gezin of kind mag dan niet bekend worden gemaakt. Een uitzondering hierop is Veilig Thuis. Wees zorgvuldig met schriftelijke informatie. Verzorgers hebben recht op inzage in verslagen, formulieren en observatieverslagen. Alleen als het anonieme werkaantekeningen zijn, hebben ouders geen inzagerecht. Schrijf daarom alsof de verzorgers over je schouder meekijken. Beschrijf waarneembaar gedrag en wees voorzichtig met interpretaties. Als de verzorgers een verslag willen inzien, kun je voorstellen om het samen met hen te lezen, erover te praten en waar nodig toe te lichten. Daarna kan een kopie worden meegegeven. Een andere mogelijkheid is om de belangrijkste punten uit het verslag en afspraken tijdens het gesprek op papier te zetten en aan de verzorgers te geven. Dit vormt tegelijk een leidraad voor eventuele volgende gesprekken met de verzorgers. Schriftelijke informatie wordt opgeborgen in een afsluitbare kast binnen Kindercentrum Robbedoes. Informatie die niet (meer) relevant is moet worden vernietigd of worden meegegeven. Schriftelijke informatie mag niet zonder toestemming van ouders of wettelijke vertegenwoordigers aan derden worden verstuurd. Een uitzondering hierop vormt Veilig Thuis. Schriftelijke informatie die de instelling van derden ontvangt, moet ook met toestemming van de ouders of wettelijke vertegenwoordiger zijn verstuurd. Als dit niet zo is, is het verstandig de informatie terug te sturen.

Stappenplan Leeftijd kind Bij binnenkomst

Actie Intake gesprek

10 mnd

ontwikkelingsgesprek

22 mnd


34 mnd


46 mnd

Exitgesprek Overdracht kindvolgsysteem


Wie Ouder, Leidinggevende Ouder, Leidinggevende PMer Ouder, Leidinggevende PMer Ouder, Leidinggevende PMer Ouder, Leidinggevende PMer

Verwerken Archiveren Invullen Kind dossier inschrijfformulier Verslag gesprek Map werkstukken Verslag gesprek

Map werkstukken

Verslag gesprek

Map werkstukken

Afsluiten kindgegevens

Map werkstukken

20

De pedagogisch medewerkers volgen de kinderen in hun ontwikkeling en houden regelmatig kindbesprekingen met de hoofdleiding. Kindercentrum Robbedoes werkt met het kindvolgsysteem Kijk! Dit programma richt zich op alle ontwikkelingsgebieden van, in ons geval, kinderen van 0-4 jaar. Het is een praktisch hulpmiddel voor het observeren en registreren van de ontwikkeling van de kinderen. Het kijkt naar hoe de kinderen zich voelen en gedragen. Het legt vast waar kinderen zich op de verschillende ontwikkelingslijnen bevinden en het laat daarbij eenvoudig zien of het kind zich volgens de mijlpalen binnen die lijnen ontwikkelt. Hierop passen wij het activiteitenaanbod aan. Het is voor Kindercentrum Robbedoes een werkwijze die de pedagogisch medewerkers ondersteunt bij het begeleiden van de kinderen. Het vervangt de eerder gebruikte Osse Peuter Ontwikkelingslijsten.

11.6 Bijzonderheden in de ontwikkeling van kinderen Bij Kindercentrum Robbedoes besteden wij aandacht aan het signaleren van bijzonderheden in de ontwikkeling van kinderen. De pedagogisch medewerkers kijken goed naar kinderen. Daardoor kunnen ze hun pedagogisch handelen afstemmen op de behoeftes en mogelijkheden van de kinderen afzonderlijk en als groep in totaliteit. De pedagogisch medewerkers bespreken eventuele bijzonderheden van kinderen tijdens de groepsoverleggen samen met de leidinggevende. De leidinggevende ondersteunt en adviseert de pedagogisch medewerkers in de gevallen waar specifieke begeleiding nodig is. In een gesprek met ouders bespreekt de pedagogisch medewerker de bijzonderheden. Er wordt navraag gedaan of ouders de zorg herkennen en delen. Een kind kan bijvoorbeeld opvallend druk of juist opvallend stil zijn. Een kind kan zich ook merkbaar langzamer ontwikkelen dan voor zijn leeftijd gebruikelijk is. In overleg met de ouders kunnen we een kind nauwgezetter gaan observeren en daarna opnieuw in gesprek gaan. Er kan besloten worden om voorlopig niets te doen. Soms lost het probleem zich vanzelf op. Het kan ook zijn dat er met ouders een bepaalde aanpak afgesproken wordt, die na verloop van tijd geëvalueerd wordt. Zo nodig verwijst Kindercentrum Robbedoes de ouders door naar een hulpverlenersinstantie zoals de huisarts, consultatiebureau, GGD, CJG, logopedist, fysiotherapeut. Kindercentrum Robbedoes is aangesloten bij de verwijsindex. Wanneer er grote zorg is over een kind, dan plaatst Kindercentrum Robbedoes dit in de verwijsindex. In bijlage A staat de zorgroute die Kindercentrum Robbedoes hanteert. Voorbeeld: De groepsleiding heeft de indruk dat een kind slecht hoort. In overleg met ouders wordt afgesproken dit gericht te observeren. We gaan met elkaar op zoek naar de oorzaak. Er wordt teruggekoppeld naar de ouders. Is het kind echt slechthorend of is het bijvoorbeeld een gedrag van “ ik wil jou niet horen”. Het kan dus zijn dat we komen tot een advies om het gehoor van een kind te laten testen of dat we komen tot een andere aanpak. Blijkt er niets te veranderen dan zullen wij ouders adviseren om zich met een deskundige in verbinding te stellen. Dit kan bijvoorbeeld een huisarts of consultatiebureauarts zijn.

Zie bijlage A Signalering bijzonderheden in de ontwikkeling. bijlage B Problemen in de ontwikkeling. 12.7 Spel en de invloed op de ontwikkeling Door spel ontwikkelt een kind zich en leert hij de wereld om zich heen kennen. In het kinderdagverblijf spelen de kinderen het grootste deel van de dag. Daar moet ruimte voor zijn en het is de taak van het kinderdagverblijf te zorgen voor veel en gevarieerd spel waarbij alle kinderen aan hun trekken komen. De rol van de pedagogisch medewerker is hier belangrijk. Soms zijn er geleide activiteiten zoals het spelen met hamertje tik of een echt bordspel. Er is ook voldoende ruimte voor het ongeleide spelen, zoals bijvoorbeeld het spelen in de poppenhoek, of in de bouwhoek. Zowel bij geleid als ongeleid spelen is de pedagogisch medewerker in de buurt om daar waar het nodig is, toch


21

leiding te kunnen geven aan de kinderen en toe te zien op het spelen. In deze paragraaf wordt een aantal vormen van spel besproken.

12.7.1 Bewegingsspel Het eerste wat een baby kan is bewegen. Hij trappelt met zijn benen, zwaait met zijn armen en kijkt intussen intens gespannen naar zijn ouders. Door dit samenspel krijgt de baby plezier in bewegen en gaat dit ook doen als moeder er niet is. Een emotioneel tevreden baby kan zichzelf vermaken. Voor de jongste kinderen hebben we voldoende speelruimte op de grond waardoor ze worden gestimuleerd om te rollen, te kruipen en tot staan en lopen te komen. We hebben grote speelmatten en uitdagend speelgoed. Persoonlijke aandacht voor ieder kind vinden wij erg belangrijk. In ons kinderdagverblijf zorgen de pedagogisch medewerkers ervoor, dat zowel de kleintjes als de peuters samen of apart elke dag de gelegenheid en de ruimte krijgen om te bewegen. Met de peuters proberen we iedere dag wel een moment te vinden om lekker buiten te spelen. Buiten wordt in de zandbak gespeeld, op de tractor,fiets of step, gereden.

12.7.2 Spelen met voorwerpen Behalve met zichzelf kan een baby al na 3 maanden spelen met voorwerpen. Hij zal eerst gaan onderzoeken: hoe smaakt het, hoe voelt het, hoe ruikt het en hoe klinkt het? Het louter zintuiglijk bezig zijn met dingen gaat steeds meer over in denkend-ontdekkend spel. Het kind krijgt al spelend inzicht in wat je wel en wat je niet met een bepaald ding kunt doen. Een mooi voorbeeld is om te zien hoe een kind ontdekt dat je in een zeefje geen water kunt gieten maar in een emmer wel. Vervolgens gaat het kind steeds meer ordenen en verbanden leggen tussen voorwerpen. Het bezig zijn met voorwerpen wordt steeds ingewikkelder. Het stapelen van blokjes gaat over in het maken van grotere bouwwerken en wordt dan echt constructiespel. Pedagogisch medewerkers zullen steeds ander speelgoed aanbieden, aangepast aan de ontwikkeling van een kind. Samenspelen met dingen kan, maar voor het tweede levensjaar is elk kind meestal nog met zijn eigen dingen bezig. Door een interessant spelletje kan een kind wel de aandacht van een ander kind trekken. Een pedagogisch medewerker zal in de periode tot 1 jaar met name individueel bezig zijn met kinderen. Toch zullen pedagogisch medewerkers het samen spelen van kinderen stimuleren door andere kinderen erbij te betrekken. Kinderen kunnen door vaak naast elkaar te spelen ideeën en ontdekkingen met elkaar uitwisselen. De kinderen leren in eerste instantie van elkaar. Bij de peuters zie je bijvoorbeeld dat kinderen in de poppenhoek, wanneer ze nog jong zijn, voornamelijk naar elkaar kijken en naast elkaar spelen. Worden ze groter zie je ook echt samenspel ontstaan. Ze gaan met elkaar zogenaamd eten. Een kind volgt hierin zijn eigen tempo en de pedagogisch medewerker observeert dit en speelt er op in en biedt het kind zo nodig nieuwe mogelijkheden.

12.7.3 Spelen met ongevormde materialen Voor eigenlijk alle kinderen geldt, dat ze dol zijn op het spelen met zand en water. Kinderen ontdekken wat ze met dergelijke materialen kunnen en niet kunnen. Bij Kindercentrum Robbedoes proberen we kinderen de gelegenheid te geven verschillende materialen te ontdekken. We bieden ze dan ook zand en water maar ook klei, verf en plaksel. Het resultaat is voor ons niet het belangrijkste. De bezigheid op zich moet plezier geven.


22

12.7.4 Taalspelletjes Taal is belangrijk in de communicatie. Kinderen kunnen zich verder ontwikkelen met behulp van taal. Bij een baby zie je dat ze geluidjes gaan maken en met die geluidjes de aandacht van de mensen om hen heen kunnen trekken. “Bellen blazen” en andere manieren om met je mond bezig te zijn, geeft plezier. Praten is een serieuze bezigheid, maar een kind kan er ook speels mee bezig zijn. Het speelt met woorden en klanken. Bijna dagelijks worden er aan tafel met de kinderen liedjes gezongen en versjes bedacht. In iedere groep zijn boekjes waaruit voorgelezen wordt en waar de kinderen zelf in kunnen kijken. Ook is er aandacht aan tafel, bijvoorbeeld tijdens de maaltijd om met elkaar te praten over de dagelijkse belevenissen van een kind. Bijvoorbeeld oma is jarig of de poes is ziek. Een kind stimuleren te vertellen en te luisteren naar een ander vinden wij belangrijk.

12.7.5 Fantasiespel Het fantasiespel of zoals de kinderen het noemen "doen alsof", begint al vroeg, rond 1½ à 2 jaar. Je hebt het rollenspel waarbij kinderen ervaringen uit het concrete dagelijkse leven naspelen. Het kind speelt dan na wat het in zijn omgeving gezien heeft. Favoriete spelletjes op het kinderdagverblijf zijn vadertje en moedertje en treintje waarbij alle stoelen van de groep mee doen. Daarnaast heb je het symbolische spel, waarbij kinderen hun gevoelens, angsten uiten. Het kind kan oefenen met bepaalde situaties en door ze na te spelen opnieuw beleven en nieuwe ervaringen opdoen. Fantasiespel kan alleen, bijvoorbeeld met autootjes of met de poppen in de poppenhoek, maar ook samen met de andere kinderen. In de fantasie kan het kind zijn gedachten en gevoelens vorm geven. Als kinderen samenspelen krijg je vaak fantasiespel, waarbij ze leren met elkaar rekening te houden, nieuwe ervaringen op te doen en zelf met regels leren om te gaan. Belangrijk op het kinderdagverblijf is dat de pedagogisch medewerkers de tijd, ruimte en sfeer creëren waarin kinderen de gelegenheid krijgen om personen en situaties samen na te doen. Bij Kindercentrum Robbedoes hebben we bijvoorbeeld verkleedkleren op alle peutergroepen. Alle peutergroepen hebben een poppenhoek met een keukentje, potten en pannen, poppen en volop ander speelgoed om de fantasie te prikkelen.

12.7.6 Spelen volgens regels Spel biedt kinderen veel mogelijkheden met betrekking tot de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Wachten tot je aan de beurt bent, leren je aan je afspraak te houden, niet weglopen, tegen je verlies kunnen, voor jezelf opkomen, je eigen mening vormen. Door met leeftijdgenoten te spelen worden niet alleen regels en groepscodes geleerd, maar wordt ook een basis gelegd voor een gevoel van eerlijkheid en rechtvaardigheid. Dit geldt ook voor kinderen die met elkaar fantasiespel spelen, waarin al heel wat regeltjes impliciet aan bod komen. De pedagogisch medewerker heeft ook hierin weer een belangrijke taak. Goed observeren van gedrag en kinderen helpen in het omgaan met elkaar. De “haantjes de voorste” hier en daar wat te temperen en de wat teruggetrokken kinderen, voldoende aan bod te laten zijn en hen te helpen voor zichzelf op te komen. In groepsspelletjes, onder begeleiding van een pedagogisch medewerker, komen ook allerlei regels voor. In het kinderdagverblijf en in de BSO wordt hier in veel situaties aandacht aan besteed, niet alleen bij kringspelletjes en gezelschapsspelletjes maar ook bij het buiten spelen en het fantasiespel. Het zal duidelijk zijn dat al deze manieren van spelen invloed hebben op de verschillende ontwikkelingen.


23

13 Ontwikkeling tot zelfstandigheid Zelfstandigheid is het vermogen om voor jezelf te kunnen zorgen, uiteindelijk zonder hulp van anderen. De eerste vier jaren van het leven is daar natuurlijk nog geen sprake van. De weg daar naar toe kan echter al vroeg beginnen. Het gaat erom dat een kind bij de leeftijd passende verantwoordelijkheden krijgt. Het kind moet ver genoeg zijn in zijn ontwikkeling en het moet situaties kunnen overzien. Voor de opvoeder is het de kunst om een weg te vinden tussen aan de ene kant overbescherming en aan de andere kant het kind aan zijn lot over laten. Door een kind dingen te laten doen die hij zelf kan, zal zijn zelfvertrouwen groeien. Wanneer een kind leert voor zichzelf te zorgen en ook voor zichzelf op te komen, zal hij ook goed voor een ander kunnen gaan zorgen. In het kinderdagverblijf stimuleren we kinderen om zelf te eten en te drinken en bijvoorbeeld al vroeg te "helpen" bij het uitkleden, wanneer kinderen naar bed gaan en hun pyjama aan trekken. Ook bij hun spel leren we hen zoveel mogelijk zelf te proberen. Bij onderlinge conflicten laat de pedagogisch medewerker de kinderen zoveel mogelijk zelf naar oplossingen zoeken. Ook stimuleren we kinderen om hulp te vragen aan anderen. Bij het buiten spelen zie je vaak dat meerdere kinderen op een en dezelfde fiets willen. We helpen kinderen met elkaar tot afspraken te komen. En we zien er op toe dat de kinderen die niet zo zelfverzekerd zijn ook aan bod komen. We helpen hen te leren vragen en voor zichzelf op te komen. 14 Overdragen van normen en waarden We vinden het belangrijk dat een kind zich normen, waarden en gebruikelijke omgangsvormen eigen maakt, zodat het onderdeel is van de gemeenschap waarin het leeft. Een morele waarde is een na te streven "kwaliteit" die wij van belang vinden voor een goede en gelukkige samenleving. Voorbeelden hiervan zijn eerlijkheid, behulpzaamheid of betrouwbaarheid. Normen zijn gedragsregels die waarden zichtbaar maken. Door je aan normen te houden, laat je waarden zien. Zonder onderliggende waarden hebben normen in feite geen betekenis. Daarnaast zijn er omgangsvormen die (een groot deel van) de gemeenschap belangrijk vindt, zoals groeten bij binnenkomst en niet met je handen eten of met volle mond praten. 15 Opvoeden

Straffen en belonen Belonen is een goede en effectieve manier om een kind te leren luisteren of dingen die je niet wilt af te leren. Belonen heeft veel meer effect dan straffen. Aandacht is een zeer krachtige manier van belonen. Zelfs negatieve aandacht ziet een kind nog als een beloning. Daarom kun je negatief gedrag het best negeren zolang dat mogelijk is. Gevaarlijk gedrag kun je niet negeren. Je kunt wel aandacht geven aan het gewenste gedrag. De peuter kiest uiteindelijk voor het gedrag wat het meeste resultaat oplevert. Elk kind belonen we op zijn of haar kwaliteiten. Dit helpt mee aan het zelfvertrouwen van het kind. Straf maakt duidelijk wat je niet goed vindt, dat bepaald gedrag ongewenst is. Maar welk gedrag wel gewenst is, kan een peuter niet opmaken uit straf. Soms ontkom je er niet aan om bepaald gedrag af te keuren. Hierbij mag het kind nooit als persoon afgekeurd worden. Dit kan door het heel duidelijk benoemen van het ongewenste gedrag: ik vind het vervelend als jij mij knijpt, en niet: ik vind jou vervelend. We kijken vooral naar het kind hoe we met ongewenst gedrag om gaan. Het ene kind schrikt al als je even boos kijkt en het andere kind verblikt of verbloost niet bij een boze blik en gaat gewoon verder met het ongewenste gedrag. Onder straffen verstaan wij het kind een boze blik geven, het kind op strenge toon toespreken, even niet meedoen, even apart zetten en/of het speelgoed (tijdelijk) wegnemen. Er wordt altijd eerst 2 á 3 keer gewaarschuwd voordat we een kind even apart zetten. Vanaf 2,5 á 3 jaar wordt het onwenselijke gedrag besproken met het kind op de plek waar ze apart zijn gezet. We laten het nooit langer dan 5 minuten alleen zitten maar gaan regelmatig even in gesprek met het kind. De pedagogisch medewerker die het kind apart zet lost het


24

conflict met het kind zelf weer op. Wanneer dit geen gewenst resultaat oplevert zullen wij met de ouders bespreken welke andere mogelijkheden er zijn om het kind te laten ervaren dat zijn gedrag niet gewenst is.

Zelfstandigheid/zelfredzaamheid De pedagogisch medewerkers proberen de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van het kind te stimuleren. Hier wordt aan gewerkt door de kinderen zoveel mogelijk zelf te laten doen en ze te helpen waar nodig is. De kinderen worden dan ook goed in de gaten gehouden en aangemoedigd. Voorbeelden hiervan zijn: - Zelf aan- en uitkleden. - Zelf jassen aan de kapstok hangen. - Eigen boterham smeren. - Zonder hulp naar de wc. - Zelf speelgoed opruimen. De pedagogisch medewerkers letten uiteraard goed op of de kinderen toe zijn aan een taak. Is dit niet het geval dan wordt het in kleine stapjes opgebouwd zodat het kind niet ontmoedigd raakt. Door de kinderen veel zelf te laten doen, zal het vertrouwen krijgen in zijn eigen mogelijkheden.

Opruimen De kinderen ruimen zoveel mogelijk hun eigen speelgoed weer op. Als de kinderen bijvoorbeeld een spelletje of puzzel uit de kast pakken letten wij er op dat de kinderen dat eerst opruimen voordat ze met iets anders gaan spelen. We proberen het opruimen spelenderwijs te begeleiden door een liedje met de kinderen te zingen.

Afscheid nemen Kinderen vinden afscheid nemen soms wel eens moeilijk. Het is moeilijk om diegene die je brengt los te laten en je over te geven aan die ander. Ook de ouders vinden afscheid nemen soms moeilijk. De pedagogisch medewerkers zijn de overgang van thuis en het kinderdagverblijf. Het kind kan bijvoorbeeld thuis al enthousiast zijn over het gaan spelen bij Robbedoes, maar als ze dan eenmaal binnen zijn kunnen ze er ineens moeite mee hebben. Met een beetje extra aandacht help je het kind daarbij. Ga bijvoorbeeld even een boekje lezen of een puzzel maken. Spreek wel duidelijk af met een kind wanneer je weggaat. Blijf bij die afspraak. Het is wel belangrijk om te zeggen dat het tijd is om weg te gaan en zeg altijd gedag. Het kind kan dan met de pedagogisch medewerker gaan zwaaien als het daar behoefte aan heeft. Dit is dan duidelijk voor het kind. Gelukkig hebben de meeste kinderen na een tijdje geen last meer van het afscheid nemen. Ze zwaaien vrolijk en gaan lekker spelen. Ze voelen zich veilig en weten dat ze aan het eind van de dag weer worden opgehaald. Als een ouder moeite heeft gehad met afscheid nemen kan het altijd even bellen om te vragen hoe het gaat! 16 Verzorging

Slapen Alle groepen hebben slaapkamers aangrenzend aan de eigen groep. De kinderen hebben allemaal hun eigen slaapzak van Robbedoes. De kinderen die éénmaal slapen worden na het middageten naar bed gebracht. Dit gebeurt in kleine groepjes zodat de pedagogisch medewerker nog even aandacht heeft voor de kinderen. Ze worden geholpen bij het uitkleden en verschoond indien nodig. Eventueel een speen en/of knuffel gaan mee naar de slaapkamer. Ze kruipen zelf in hun bed en de kinderen die in het bovenste bedje liggen worden er door de medewerkers in gelegd. De hekjes worden met een veiligheidssluiting afgesloten zodat ze er niet uit kunnen vallen. Elk kind heeft een eigen mandje met zijn naam erop om de kleding in te doen. Haarspeldjes, elastiekjes e.d. worden ook uitgedaan evenals kettingen, armbandjes en andere losse zaken, ook kleding met lange lussen, veters. Als iedereen in bed ligt gaat het licht uit en de pedagogisch medewerker blijft er even bij zitten tot het stil is. Er zijn kinderen die van hun ouders maar een bepaalde tijd mogen slapen en die moeten er dan op tijd uit gehaald worden. De andere kinderen


25

slapen totdat ze uit zichzelf wakker worden. Wanneer kinderen behoefte hebben om minder te slapen tussen de middag dan zijn de afspraken op de Kindercentrum Robbedoes als volgt:  Op het moment dat ouders aangeven dat hun kind minder slaap nodig heeft dan leggen we het kind voor 13.00 uur op bed. Na een 1 uur wordt het kind wakker gemaakt. We maken het kind niet eerder dan 1 uur wakker omdat het kind dan nog in een te vaste slaap ligt en het niet goed voor een kind is om het dan wakker te maken  Wanneer het kind dit uur niet meer nodig heeft spreken we met ouders af dat we het kind de mogelijkheid bieden om op de groep te rusten. Wanneer het kind geen behoefte meer heeft aan dit rustmoment kan het wakker blijven. Als alles goed gaat dan slapen de kinderen gemiddeld anderhalf tot 2 uur. De pedagogisch medewerker haalt de kinderen uit bed en kleedt ze aan voor zover de kinderen dit niet zelf proberen. Indien nodig krijgen ze een schone luier. De spenen, knuffels en slaapzakken worden weer opgeborgen. Ook zorgen we zelf voor het regelmatig wassen van de dekens, hoeslakens en de slaapzakken. De matrassen worden ook regelmatig gekeerd en de kamers gelucht en schoongemaakt. Bij de slaapkamers staan evacuatiebedjes, dit is een snelle manier van evacueren van de kinderen bij calamiteiten zoals bijvoorbeeld brand.

Eten en Drinken Kindercentrum Robbedoes zorgt voor het eten en drinken van de kinderen. Ouders nemen zelf het eten en drinken mee wanneer de kinderen nog niet mee doen met het dagritme en/of bij allergieën. Op de groepen zijn er 4 vaste eet –en drinkmomenten. De 1e is om 09.30 uur; water, lauwe thee met fruit De 2e is om 11.30 uur; melk met boterhammen. De 3e is om 14.45 uur; water met rijstwafel/volkorenkoekje. De 4e is om 16.00 uur; water yoghurt en rauwe groente (komkommer, tomaat, wortel, paprika) De redenen dat we vaste tijden hanteren zijn o.a. dat het voor de kinderen een herkenning geeft en dat geeft dus weer een vertrouwd gevoel. Het geeft ook een saamhorigheidsgevoel zo met de hele groep aan tafel gezamenlijk hetzelfde doen. Bovendien is het ook een rustmoment. We zingen verschillende liedjes. Bij het eten van de boterhammen mogen de kinderen kiezen wat ze eten. We eten volgens ons nieuwe voedingsbeleid. Kinderen onder 1 jaar bieden wij appelstroop, jam met 100% fruiteigen suikers, 20+ kaas. Wij geven de kinderen geen smeerleverworst i.v.m. het hoge vitamine A gehalte. Kinderen boven 1 jaar bieden wij verder kipfilet, kokosbrood en pindakaas. De kinderen eten met hun handen.

Verschonen en zindelijkheid Wij controleren een aantal keer per dag de luiers en we verschonen wanneer nodig. Dit controleren we rond de volgende tijden: 10:00, 12:30, 14:30, 16:30 uur. Wij ontsmetten het aankleed kussen na de verschoonronden en na iedere poepbroek. Wanneer een kind thuis bezig is met zindelijkheid, helpen wij hier graag aan mee. Wij zetten het kind op de wc als het dit aangeeft en tijdens de verschoonmomenten. We stimuleren dit door te werken met positieve beloning – een plasvis waarop na iedere goede wc-beurt stickers mogen worden geplakt. Werken aan zindelijkheid doen we alleen als het kind het zelf wil. We willen er geen strijd van maken dus dwingen het niet.

Hygiëne De pedagogisch medewerkers zijn zich bewust van het belang van een goede hygiëne en leren ook de kinderen hiermee om te gaan. Pedagogisch medewerkers wassen hun handen na het verschonen, voor en na het eten, en voor en na het verrichten van medische handelingen. Na het verschonen van een kind wordt het aankleedkussen schoongemaakt en na de grote verschoonronde in de middag 2015 Pedagogisch beleid KDV Kindercentrum Robbedoes

26

worden er schone handdoeken opgehangen. Bij de kinderen die net zindelijk zijn loopt de pedagogisch medewerker mee naar het toilet en helpt als het nodig is. Na het poepen zorgt de pedagogisch medewerker dat de billen schoon zijn en ziet er op toe dat de handen gewassen worden. Voor het eten worden de handen zo nodig schoongemaakt en na het eten worden de handen en het gezicht gewassen. Vieze kleding wordt verschoond. Tafels en stoelen worden na het eten gereinigd en het speelgoed wordt wekelijks schoongemaakt. Er is een schoonmaakrooster voor het reinigen van het lokaal (vloeren, kleden, groot materiaal etc.) 17 Gezondheid en veiligheid Robbedoes heeft werkinstructies op het gebied van gezondheid, veiligheid en verzorging van kinderen. De instructies hebben onder andere betrekking op voeding, voedselhygiëne, hygiëne en gezondheid, omgaan met zieke kinderen, het toedienen van medicijnen, uitvoeren van medische handelingen (Wet BIG), veiligheid van de accommodatie en materialen, richtlijnen met betrekking tot uitstapjes. Jaarlijks voert Robbedoes een risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid uit. Als dit nodig is, leidt dit tot actie en zullen de ouders hierover worden geïnformeerd. 18 Het vier-ogen principe Om de veiligheid van de kinderen zoveel mogelijk te waarborgen passen we binnen Kindercentrum Robbedoes het vier-ogen-principe toe. Dit principe is verplicht gesteld voor alle kinderdagverblijven en gastouderbureaus en houdt in dat een volwassene altijd moet kunnen meekijken of meeluisteren met een pedagogisch medewerker. Een beroepskracht mag nog steeds alleen op de groep staan, zolang maar op elk moment een andere volwassene de mogelijkheid heeft om mee te kijken of luisteren. De oudercommissie heeft hierin adviesrecht. Dit principe is een punt waarop de GGD altijd controleert. 19 De situatie op Kindercentrum Robbedoes Naast praktische oplossingen om meekijken en meeluisteren mogelijk te maken vindt Kindercentrum Robbedoes vooral ook ‘de gedachten achter’ het principe van belang. We werken aan een professioneel en open werkklimaat. Het is belangrijk om met elkaar te overleggen, elkaar te coachen en feedback te geven. Zo vervalt men minder snel in het eigen patroon. Regels kunnen helpen, maar het gedrag eromheen telt minstens zo zwaar. Eerlijkheid tussen medewerkers en ouders is belangrijk. Er wordt binnen Kindercentrum Robbedoes veel aandacht geschonken aan een beroepshouding en aan de beroepscode van de kinderopvang. In verschillende overlegvormen; zoals teamoverleg of functioneringsgesprekken komt dit ter sprake. Het gaat daarbij om ‘open’ samen te werken met collega’s. Collega’s worden aangesproken op ongewenst gedrag en worden aangespoord vermoedens van misstanden direct te melden bij leidinggevenden. Daarnaast werken we binnen Kindercentrum Robbedoes met ruim opgezette groepen zodat er altijd meer dan één pedagogisch medewerker op de groep aanwezig is. Om die reden worden tot 9.00u en vanaf 17.00u de groepen samengevoegd. Daarnaast maken we ook gebruik van de stagiaires die Kindercentrum Robbedoes rijk is. Tijdens de pauzes of wanneer de groepen in subgroepen worden opgesplitst, dan wordt er altijd gebruik gemaakt van audiovisuele middelen zoals een babyfoon zodat de verschillende groepen met elkaar in verbinding staan. Op de slaapkamers wordt altijd gebruik gemaakt van een babyfoon. De deur tussen de groepsruimte en de verschoonruimte staat open. Leidinggevenden komen vaak onverwachts op de groepsruimtes en ook lopen de pedagogisch medewerkers regelmatig elkaars groepsruimtes binnen zonder te kloppen. We hanteren een continue screening op het personeel door ons aan te sluiten bij de nieuwe weten regelgeving omtrent de VOG (verklaring omtrent gedrag). Ook maakt deze verklaring actief deel uit van onze werving en selectieprocedure. Zo vragen wij te allen tijde referenties op en zal de eerste werkdag van een nieuwe medewerker altijd pas plaatshebben na het overleggen van een dergelijke verklaring. Door al het bovenstaande uit te voeren willen we dat het werk met kinderen zo


27

transparant mogelijk georganiseerd blijft. Omdat wij de kwaliteit van ons werk en klantgerichtheid hoog in het vaandel hebben staan werken wij met het opstellen van de uitvoering van dit principe samen met de oudercommissie. Het vier ogen principe is opgenomen in onze jaarlijkse risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E). Hierdoor wordt het jaarlijks geëvalueerd en onder de aandacht gebracht.

Festiviteiten Op Kindercentrum Robbedoes gaan feesten en verjaardagen niet zomaar voorbij. Feest brengt vrolijkheid en gezelligheid. Het bevordert de saamhorigheid. Bovendien komen de kinderen door het vieren van bepaalde feesten in aanraking met tradities en rituelen die wij in de samenleving gewend zijn. Religieuze feesten worden vanuit een neutrale achtergrond gevierd. Feesten die bij het kinderverblijf gevierd worden zijn:  Verjaardag of afscheid van het kind; aan de deur kan iedereen aan het affiche al zien waarom het feest is, er hangt namelijk een plaat met de naam van de jarige er op. De jarige krijgt een leuke verjaardagsmuts op en mag plaatsnemen op de feeststoel. Met muziekinstrumenten in onze hand nemen we plaats in de centrale hal. We maken muziek en zingen voor de jarige. Aan het einde wordt er meestal getrakteerd door het kind.  Sinterklaas feest: Wij gaan met de kinderen in de tijd van Sinterklaas veel knutselwerkjes maken en leuke sinterklaasliedjes zingen. We eten gezellig met z’n allen pepernoten en mocht er tijd zijn kunnen we ook nog pepernoten of speculaasjes bakken met de kinderen. In de week voorafgaand aan 5 december komt Sinterklaas met zijn Pieten zelfs langs! Alle kinderen krijgen dan een cadeautje.  Kerst feest: We zorgen er voor dat er met de kinderen rondom dit thema weer leuke werkjes worden opgehangen zodat de kerstsfeer op de groep komt en we zingen liedjes over kerst. We hebben een mooie kerstboom op de groep en de kinderen helpen die optuigen.  Jaarfeest: Elk jaar in maart vieren we op Kindercentrum Robbedoes het jaarfeest. Op deze dag vieren alle pedagogisch medewerkers en de leidinggevenden hun verjaardag. Er worden leuke feestelijke activiteiten in een bepaald thema georganiseerd en er worden lekkere dingen gegeten! 20 Communicatie met ouders Inleiding Naast de dienstverlening die het kindercentrum aan ouders geeft, is de samenwerking met ouders voor ons van groot belang. Goede verantwoorde kinderopvang kan alleen realiseerbaar zijn als er nauw met ouders wordt overlegd. Het is de bedoeling dat ouders de zorg van de opvang ervaren als aanvulling op hun eigen wijze van opvoeden. Er moet altijd openheid zijn om met ouders te kijken naar de opvoedingsmethode. Er zal waar mogelijk rekening gehouden worden met de (werk)situatie van de ouders. Het is voor ouders niet alleen belangrijk om te weten hoe hun kind zich gedraagt bij het kindercentrum, het is ook belangrijk om kennis te hebben over het gedrag van kinderen thuis. Kindercentrum Robbedoes werkt met een communicatiewerkplan wat betrekking heeft op communicatie tussen de pedagogisch medewerkers en ouders.

Communicatievormen Direct contact Het directe contact tussen pedagogisch medewerkers en ouders heeft bij ons de prioriteit. Binnen het dagverblijf werken wij aan een sfeer waarbij de drempel voor ouders en pedagogisch medewerkers heel laag moet zijn om met elkaar te communiceren. Wij willen hierbij benadrukken dat niet alleen de negatieve dingen besproken worden, maar proberen vooral ook in sterke mate de positieve dingen te bespreken. Het moet ook duidelijk zijn dat het initiatief bij zowel de pedagogisch


28

medewerkers als ouders ligt. Wij verwachten ook dat ouders af en toe de tijd nemen om rustig te blijven praten en een actieve houding hebben tijdens de communicatiemomenten.

Afspraak maken Mocht het niet mogelijk zijn om tijdens de overdracht te bespreken wat ouders besproken willen hebben, kan er een afspraak worden gemaakt. Allerlei onderwerpen kunnen op die manier op een rustige en duidelijke manier besproken worden met ouders, pedagogisch medewerkers en directie. Ook de leidinggevenden kunnen ouders uitnodigen voor een gesprek indien zij dit nodig achten. Tijdens haal en breng momenten is het niet altijd het juiste moment om ingewikkelde zaken te bespreken, het maken van een afspraak is dan een goed alternatief.

Schriftjes en logboek Ouders van kinderen tot 1 jaar worden zoveel mogelijk op de hoogte gehouden over wat de kinderen die dag gedaan hebben en hoe het gegaan is door middel van de individuele schriftjes. Hierin worden voedingstijden, slaaptijden en verdere bijzonderheden van het kind genoteerd. Wanneer het kind ouder wordt, wordt in de meeste gevallen over gegaan op het logboek. Dit logboek ligt op de grote tafels op de groepen, hierin wordt aangegeven hoe de dag is geweest, welke activiteiten we hebben ondernomen en een opsomming van de slaaptijden van de kinderen. Mocht u er als ouder erg veel waarde aan hechten dat wij het individuele schriftje blijven schrijven, dan kunt u dit aangeven.

Mappen kinderdagverblijf Elk kind op Kindercentrum Robbedoes heeft een eigen map. In deze map proberen de pedagogisch medewerkers een leuk overzicht te geven van 4 jaar Kindercentrum Robbedoes. In deze map gaan knutselwerkjes, foto’s, verhaaltjes over activiteiten die op het dagverblijf zijn gedaan, de verslagen van de ontwikkeling en van het afscheid van Kindercentrum Robbedoes. Iedere ouder kan op elk moment in de map kijken. Als zij meer informatie willen kunnen zij die krijgen bij de pedagogisch medewerker die de map bijhoudt.

Ontwikkelingsgesprekken Wanneer de kinderen de leeftijd van 22, 34 of 46 maanden hebben krijgen ouders op het kinderdagverblijf een uitnodiging voor een ontwikkelingsgesprek. Dit gesprek duurt ongeveer 20 minuten. Ouders krijgen dit gesprek met een leidinggevende en de pedagogisch medewerker die het kind extra in de gaten houdt, observaties van het kind maakt en de registraties van het kind bijhoudt. In dit gesprek wordt er gepraat over onderwerpen die zowel pedagogisch medewerkers als ouders aangeven. Ouders krijgen dan een duidelijk beeld van hoe het kind is. Naar aanleiding van het volgsysteem wordt het welbevinden van het kind doorgenomen.

Communicatietraining pedagogisch medewerkers De communicatievaardigheden van pedagogisch medewerkers dienen veel aandacht te krijgen omdat een goede communicatie met ouders valt of staat met de vaardigheden van pedagogisch medewerkers. Op Kindercentrum Robbedoes behandelen wij zo nodig de communicatievaardigheden van pedagogisch medewerkers tijdens een teamvergadering. Hierin bespreken we communicatiemomenten, geven elkaar feedback, trainen indien nodig de momenten door middel van een rollenspel. De leidinggevende zorgt ervoor dat interessante artikelen uit verschillende vakbladen verspreid worden onder de groepen. Verder wordt er uitvoerig stil gestaan bij de communicatie tijdens de jaarlijkse functioneringsgesprekken. Ook kan er gekozen worden voor een externe training van communicatieve vaardigheden als blijkt dat een pedagogisch medewerker veel moeite heeft met de communicatie met ouders en hierdoor beperkt wordt in het functioneren.


29

21 De oudercommissie Alle kinderdagverblijven moeten hun ouderinspraak geregeld hebben volgens de wet kinderopvang in de vorm van een oudercommissie. Met een oudercommissie beschikt Kindercentrum Robbedoes over een gesprekspartner die namens de ouders kan spreken. De bevoegdheden van de oudercommissie en de procedures waaraan de organisatie en oudercommissie zich moeten houden staan vastgelegd in het medezeggenschapsreglement. De oudercommissie stelt zich ten doel de belangen van de kinderen en ouders zo goed mogelijk te behartigen en te vertegenwoordigen door invloed uit te oefenen op het beleid. De oudercommissie formuleert adviezen maar signaleert ook knelpunten. De oudercommissie heeft adviesrecht over de wijze van uitvoering van het kwaliteitsbeleid, algemeen beleid op gebied van opvoeding, veiligheid, gezondheid en hygiëne. Ook mag zij het kindercentrum van advies voorzien op het gebied van de openingstijden, de wijziging van de prijzen, het beleid m.b.t. spelen ontwikkelingsactiviteiten en het vaststellen of wijzigen van de klachtenregeling en aanwijzen leden klachtencommissie. De voltallige Oudercommissie bestaat uit 3 tot 6 leden die onderling de taken verdelen. De werkwijze van de Oudercommissie staat omschreven in een reglement. De oudercommissie vergadert regelmatig. De onderwerpen die op de agenda staan worden aangedragen door de oudercommissie of door andere ouders. De Oudercommissie vindt het belangrijk om goed te communiceren met de ouders die zij vertegenwoordigen. Zij organiseert in samenwerking met het team themabijeenkomsten voor alle ouders en helpen ze met de voorbereiding en uitvoering van allerlei activiteiten, zoals het jaarlijkse uitje.


30

Bijlage A Signalering bijzonderheden in de ontwikkeling Wanneer we spreken over ontwikkelingsproblemen dan omvat dit ontwikkelingsstoornissen of achterstanden op diverse ontwikkelingsgebieden, die zich ook kunnen uiten in gedragsproblemen. De oorzaak van ontwikkelingsproblemen kan liggen in de omgeving van het kind (milieufactoren), maar kan ook gelegen zijn in een stoornis bij het kind zelf. Ontwikkelingsproblemen kunnen van tijdelijke aard dan wel van blijvende aard zijn. De ontwikkelingsproblemen kunnen zich voordoen op één gebied (enkelvoudig), maar kunnen op meerdere gebieden voorkomen. Voor de begeleiding en opvang van kinderen met ontwikkelingsproblemen is het van belang te weten om welk probleem het gaat, wat de oorzaak van het probleem is en of het probleem van blijvende of tijdelijke aard is. Van belang is in de gaten te houden of er omstandigheden zijn waardoor het kind zich opvallend gedraagt: - Veranderingen in de thuissituatie: geboorte van broertje of zusje, opname in het ziekenhuis van een gezins- of familielid, scheiding van de ouders, overlijden of ziekte van een gezins- of familielid, verhuizing, tijdelijk gebruik van medicijnen door het kind. - Veranderingen in de groep: komen of gaan van andere kinderen/groepsleiding in de groep, andere ruimte, verhuizing, wijziging in de groep. Definitie van het begrip ‘ontwikkelingsproblemen’ Een duidelijke afwijking van de gebruikelijke ontwikkeling die als problematisch wordt ervaren door de ouders, het kind of beiden. Een kind met een stoornis in de ontwikkeling ontwikkelt zich wel, maar anders dan verwacht. Men maakt vergelijking met broertjes, zusjes of andere kinderen van die leeftijd. Doel De kinderopvang heeft als doelstelling een positieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van kinderen die opgevangen worden en hecht daarom belang aan een zo vroeg mogelijke signalering van ontwikkelingsproblemen bij kinderen. Voordelen van vroegtijdige onderkenning: - bij jonge kinderen verhoogt het de kans op een zo optimaal mogelijke ontwikkeling en ontplooiing. Het wegnemen van onzekerheid of ongerustheid bij ouders kan voorkomen dat te hoge eisen aan het kind gesteld worden - bijverschijnselen kunnen hierdoor beperkt blijven - ouders kunnen rekenen op voorlichting en begeleiding - emotionele schade door het niet begrijpen van elkaar kan hierdoor beperkt blijven - kinderen krijgen de kans zich in hun eigen tempo op hun eigen manier te ontwikkelen - wanneer de stoornis bekend is, kan geleerd worden hiermee om te gaan - bij jonge kinderen zijn er vaak meer mogelijkheden om wat aan de stoornis te doen dan bij oudere kinderen Bij jonge kinderen is het heel moeilijk om met zekerheid vast te stellen of er inderdaad sprake is van een achterstand. Zowel onterechte geruststelling als onterechte verontrusting kan nadelig zijn voor de ontwikkeling van het kind. Daarom moet voorkomen worden, dat: - de groepsleiding zelf een diagnose gaat stellen; hierdoor kan het kind een etiket opgeplakt krijgen, dat er moeilijk weer af te halen is


31

- de groepsleiding zich niet realiseert, dat bepaald zorgwekkend gedrag niet altijd afwijkend gedrag hoeft te zijn - er te snel gekeken wordt naar wat het kind niet kan en er wordt vergeten te kijken naar wat het kind wel kan - alleen ‘normaal’ gedrag wordt getolereerd en ‘afwijkend’ gedrag wordt afgewezen - de groepsleiding zich teveel gaat bezighouden met het opsporen van gedragen/of ontwikkelingsstoornissen; er wordt gesignaleerd. Vroegtijdige onderkenning is alleen zinvol wanneer er ondersteuning, begeleiding en/of behandeling aan gekoppeld kan worden. Rol van de kinderopvang De groepsleiding heeft een belangrijke functie in het vroegtijdig onderkennen van gedrag en/of ontwikkelingsproblemen. De groepsleiding heeft ervaring hoe de ontwikkeling van een kind normaal gesproken verloopt en is door middel van vergelijking met andere kinderen in staat bijzonderheden in de ontwikkeling te signaleren. De groepsleiding handelt in het belang van het kind. Zo kunnen gedragsproblemen of handicaps tijdig worden erkend. Signaleren hoort bij het werk van de groepsleiding. Net zoals gesignaleerd wordt dat een kind druk, stil, vrolijk, angstig, verdrietig enzovoort is, wordt ook gesignaleerd wanneer een kind bijzonderheden in de ontwikkeling vertoont. De groepsleiding heeft een open contact met de ouder en zal proberen deze steeds op de hoogte te houden van het beeld dat van het kind bestaat. De groepsleiding bespreekt een signaal in het groepsoverleg, waar de hoofdleidster of directeur bij aanwezig zijn. Tussentijds kan een pedagogisch medewerker binnenlopen bij de hoofdleidster of directeur om een eventueel signaal te bespreken. Het zijn uiteindelijk de ouders die bepalen of er iets mee gedaan wordt. Wat te doen na signalering De volgende stappen kunnen ondernomen worden bij het signaleren van bijzonderheden in de ontwikkeling (dit kan duiden op aanwezigheid van (een) ontwikkelings proble(e)m(en), maar hoeft niet zo te zijn): Stap 1 Probleemverheldering Probeer zo helder mogelijk te krijgen wat opvalt aan het gedrag van het kind en wat maakt dat het gedrag van het kind lijkt af te wijken van andere kinderen. De groepsleiding is door opleiding en/of ervaring op de hoogte van de ontwikkelingsfasen van kinderen, zodat eventuele stoornissen/problemen kunnen worden gesignaleerd. Eigen ervaring en kennis en eigen normen en waarden (referentiekader) zijn van invloed op de manier waarop men individueel gedrag van kinderen beoordeelt. De groepsleiding moet zich hiervan bewust zijn. Daarom worden signalen ook altijd met teamleden en hoofdleidster of directeur besproken. Blijft het gedrag van het kind verontrustend dan gaat groepsleiding over naar de volgende stap. Stap 2 Invloed van eigen referentiekader van de groepsleiding Aan collega’s, de leidinggevende en de directeur kan advies gevraagd worden. Overleg kan ervoor zorgen dat er meer duidelijkheid komt in eigen inschatting of de signalen juist zijn. Het groepsteam overleg is hiervoor de beste plek. Uit dit overleg kan blijken dat de ongerustheid niet door de collega’s wordt gedeeld en dat het meer te maken heeft met het eigen referentiekader van de


32

groepsleiding. Wanneer het kind opvalt dan zal de ontwikkeling van het kind door de groepsleiding een tijd worden gevolgd. Stap 3 Observeren Indien de ontwikkeling als zorgwekkend wordt gezien zal de groepsleiding in overleg met collega’s en hoofdleiding en na overleg met/na toestemming van de ouders het kind gericht en systematisch observeren. Richtlijnen: - hoe is het contact met eventuele andere kinderen: speelt het alleen, zoekt het contact - hoe reageren andere kinderen op dit kind - hoe is de motoriek van het kind, hoe beweegt het kind zich: grove motoriek: lopen, rennen, fietsen, springen, klimmen en dergelijke en fijne motoriek zoals: plakken, knippen, kleuren, verven, kleien, puzzelen - hoe is het contact met volwassenen: vraagt het kind hulp/steun bij de groepsleiding - hoe is het gedrag van het kind: bijvoorbeeld bij het halen en brengen en bij het spelen - aan welk spel geeft het kind de voorkeur - hoe is de concentratie - hoe reageert het kind op spelmateriaal - hoe is het met de spreekvaardigheid van het kind: praat het veel/weinig, duidelijk, hoe is de zinsopbouw, begrijpt het kind de opdrachten - hoe is de zelfredzaamheid van het kind: gaat het alleen naar de wc, is het wel/niet zindelijk, doet het kind zelf de jas aan en uit, eet en drinkt het zelf Binnen de groepsopvang kan gebruik worden gemaakt van gerichte observatieschema’s. Op basis van deze observaties kan worden geconcludeerd dat er sprake zou kunnen zijn van een ontwikkelingsprobleem of -stoornis. Stap 4 Bespreken met ouders Wanneer alles er op wijst dat er ‘iets’ mis is, kan de groepsleiding dit bespreekbaar maken bij de ouders. De resultaten van de observaties worden besproken. Benoem het probleem! Het bespreekbaar maken bij de ouders is soms een moeilijke taak. Dit kan te maken hebben met eigen onzekerheden en twijfels. Praten over minder leuke dingen die zijn opgevallen is nu eenmaal moeilijker dan praten over leuke dingen. De manier waarop dit bespreekbaar wordt gemaakt bij de ouders is afhankelijk van de relatie die er is tussen de ouder en de groepsleiding. In overleg met de leidinggevende en/of directeur wordt besloten, wie dit met de ouder gaat bespreken. Stap 5 Doorverwijzen Indien de zorg door de ouders wordt gedeeld, kan het kind, na toestemming van de ouders, door een extern deskundige worden geobserveerd of worden doorverwezen naar een hulpverlenende instantie (dit kan via de huisarts/jeugdzorg). Een deskundige kan adviezen geven over de aanpak en begeleiding van het kind in het eigen gezin of in de groep. De hoofdleiding heeft de beschikking over adressen waarnaar doorverwezen kan worden. Bijvoorbeeld hulpverleners instanties zoals de huisarts, consultatiebureau, GGD, CJG, logopedist, fysiotherapeut.


33

Zorgroute In onderstaand overzicht wordt de zorgroute weergegeven wanneer een pedagogisch medewerker zorgen om een kind heeft.

PMer heeft zorg om kind

PMer bespreekt zorg met collega’s en intern begeleider

PMer en evt. intern begeleider bespreekt zorg met ouder

Plan van aanpak maken met omschrijving probleem, advies en uitleg, afspraken t.a.v. de aanpak van het kind en de groep

Uitvoeren plan van aanpak

Zorg blijft bestaan

Inschakel van externe instanties

De blauwe vakken zijn groepsgebonden acties en worden uitgevoerd door pedagogisch medewerkers die direct werken met de kinderen in overleg met de hoofdleidster. De groene vakken zijn acties buiten het werken op de groep. Het zijn acties die gecoördineerd worden door de hoofdleidster of directeur.


34

Bijlage B Problemen in de ontwikkeling Er is een andere manier van verzorging en behandeling nodig. Het beste zou zijn als we per kind een plan konden maken om het kind zo goed mogelijk te begeleiden. Zo'n plan moet standaard per kind gemaakt worden en er moet regelmatig geëvalueerd worden. Het doel hiervan is: - Een op het kind afgestemd behandelingsplan waarin concreet staat aangegeven waarmee en hoe en kind behandeld moet worden. - De daaruit voortvloeiende werkzaamheden maken deel uit van de taakomschrijving en het te voeren programma. - De groep waarin het kind zich bevindt, heeft de nodige hulpmiddelen. - De medewerker die bevoegd is de handelingen te verrichten bevindt zich op de betreffende groep. Duidelijk is dat het primair om het kind gaat. De doelstellingen hebben ook consequenties voor allen die tot het doel moeten bijdragen. De gewenste situatie. Om tot de meest ideale situatie voor alle partijen te komen, moet men de volgende stappen ondernemen: - Zorgen voor de toestemming verzekering. - Vaststellen van eventueel te maken kosten en bepalen waar te verhalen. - Vastleggen van alle procedures met de ouders. - Medewerkers die de betreffende handeling uit gaan voeren, kennis laten maken met de handeling en deze eigen maken bij de betreffende arts/specialist. - Het integreren van het kind binnen het dagverblijf. Bij afwezigheid van de handelingsgemachtigden, om wat voor reden dan ook, dient de ouder ten alle tijden zelf voor vervanging te zorgen. Alternatieven. Bij het niet doorgaan van de gewenste situatie, zijn er de volgende alternatieven: - De bovengenoemde wijkverpleegkundige komt altijd de handeling verrichten. - De ouders zijn zelf verantwoordelijk voor de handeling. - We gaan in overleg met het medisch dagverblijf in onze gemeente en vragen dit dagverblijf een deskundige de handeling te laten verrichten. - Het aantrekken van medewerkers welke geregistreerd zijn bij de BIG Wet en handelingsbevoegd zijn. Geen van deze alternatieven kan naast de gewenste situatie staan, daar er ten alle tijden mensen bij je op het kinderdagverblijf kunnen komen. Dit bevordert de rust onder de andere kinderen niet.


35

PLAN VAN AANPAK

einddoel 8 weken

handelingsplan activeren

7 weken

taken toewijzen

6 weken

handelingsplan opstellen

5 weken

medewerkers handelingsbevoegd maken

4 weken

procedures ouders vastleggen

3 weken

instemming verzekering

1 week

instemming directie

uitgangssituatie

vaststellen van de kostprijs en waar deze eventueel verhalen

De tijdsduur om het plan van aanpak in werking te laten gaan wordt geschat op 8 weken. De tijdsduur van het plan is cumulatief weergegeven.


36

2015 Pedagogisch beleid KDV Kindercentrum Robbedoes 1

Recommend Documents