2015. Het welzijn van dierentuindieren: meten, weten of liever vergeten? De rol van de moderne dierentuin. Dierentuindierenwelzijn en mensen

11/10/2015

Het welzijn van dierentuindieren: meten, weten of liever vergeten?

De rol van de moderne dierentuin

Paul Koene Wat leeft er in de dierentuinen, Brussel, 2015-10-05

EDUCATIE

CONSERVATIE

WELZIJN

ONDERZOEK

CAWA

CAWA

Wageningen Centre for Animal Welfare and Adaptation


Dierentuindierenwelzijn en mensen Achtergrond = Publieke opinie  Welzijnsdoelen in

Het dier centraal: natuur  gehouden

dierentuinen:

Fraser, 2007

 Risico's van slecht

welzijn minimaliseren

Bezoekers

Wetgeving

 Welzijnsproblemen

herkennen en prompt handelen

 Bevorderen van de

kennis over het welzijn van dierentuindieren

NGOs

Dierentuin dieren welzijn Instituut (Zoo)

Zoo personeel

Onderzoekers

Draper, 2008

CAWA

CAWA



Zorg

Part 1  1. Dierenwelzijn  2. Welzijnsindicatoren  3. Welfare Quality  4. Score formulieren  5. Soortprofielen  6. Evaluatie en verandering  7. Conclusie  8. Meten, weten of vergeten?

CAWA

CAWA



1

11/10/2015

5 Vrijheden en minimumeisen

Dawkins (2004, 2015)  Vragen: ● Is het dier gezond? ● Heeft het dier wat het wil?



Het gebruik van minimumnormen (huisvesting) kan vooruitgang (kennis) of de streven naar hogere normen belemmeren (Koene en Duncan, 2001).

 Natuurlijk gedrag  gedragsbehoefte  “Verrijking” niet nodig?  “Verrijking” ongepast?



Risico van omgevingsnormen ● Optreden van negatief welzijn

(bijvoorbeeld de aanwezigheid van stereotypieen)

● Afwezigheid van positief welzijn (zoals de uitdrukking van gedrags-diversiteit, of spelgedrag).



Risico om achter de feiten aan te lopen wanneer het duidelijk is dat een hogere standaard mogelijk is of nodig is.

Melfi and Hosey (2009)

CAWA

CAWA




Omgeving- en diergerichte indicatoren

CAWA

CAWA



Meten

Hoe meten we olifanten welzijn? 

 Indicatoren van welzijn

Definitie van welzijn?

Mason and Veasey (2010)

● Dierenwelzijn gaat over gevoelens



● Gedrag, stereotypieen, diergerichte maten,

 Dierklassen ● Zoogdieren (90%), vogels (5%), reptielen, vissen,



Analyse

● Twee goede geldige indicatoren ● Corticosteroïden ● Stereotypieen ● andere indices zijn voorgesteld ● andere potentiële welzijn indices

ongewervelden

 Soorten ● Olifant (15%), gorilla (8%), chimpansee, tijger, makaak, ijsbeer, dolfijn, vos, orang-oetan, flamingo, giraffe, gibbon, anders (40%)

Beschikbare welzijnsindicatoren

● alle indicatoren hebben hun voor-en nadelen ● meerdere, aanvullende, goed gekozen indices

fysiologie, omgeving, management, enquete zoos



Advies

● Welzijnsindicatoren moeten ontwikkeld worden ● Centrale rol in op feiten gebaseerd management van olifanten

CAWA

CAWA



2

11/10/2015

Indicatoren van welzijn samengevat

Mogelijke schattingen van welzijn



 Inventarisatie welzijnsindicatoren (uit praktijk)  Stereotypieën valideren (ook voor kleine soorten)  Indicatoren via video  Zoo record indicatoren (ZIMS)  Dierenwelzijnsindex plus (bijv TGI)  Welfare Quality aangepast  Welzijnsscoreformulieren  Gedrag- en welzijnsprofielen  Olifantenonderzoek (holistisch)  Welzijns-scoreformulieren (WelfareTrak)

Gevalideerde indicatoren

● Stereotypieën ● Moederlijk gedrag en overleving van jongen ● Cortisol ● Levensduur



Uitdagende indicatoren?

● Spelen ● Tijdsbesteding (N/C) ● aanwezigheid en geluid van bezoekers ● Ruimte (gebruikt/niet gebruikt) ● Naturalistisch indruk ● Sociale indicatoren?

CAWA

CAWA




Welfare Quality

CAWA

CAWA



Wolf pacing

Wolf Welfare Quality uitkomst

CAWA

CAWA



3

11/10/2015

Welfare score formulieren


POLAR BEAR Animal Name: _______ Keeper Name: ____________ Date: ________

We are attempting to capture your overall impressions of this individual’s well-being over the past couple of days. Please do not over-think your responses. There are no wrong answers. The definitions of all items can be found on the attached sheet. PART I. Based on your recent interactions and experiences with this individual, please rate him/her on the following items: POOR

FAIR

GOOD

EXCELLENT

Behavior 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________ Feces 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________ Locomotion 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________ Physical 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________ Social

1

2

3

4

5

PART II. Based on your recent interactions and experiences with this individual, how often would you use the following items to describe him/her or his/her activities? NEVER

RARELY

OCCASIONALLY

OFTEN

ALWAYS

Interested in 1 Environment/ Enrichment-Curious

2

3

4

Performs Stereotypic Behavior

1

2

3

4

5

Playful

1

Restless

1

Stressed

1

`

5

2

3

4

5

2

3

4

5

2

3

4

5

CAWA

CAWA



Niet alle soorten zijn gelijk hoog

Gedragsbehoeftes

specialist Geen passend antwoord

Passend antwoord generalist laag gehouden

Omgeving

natuur

CAWA

CAWA



Pinguin 30 25 20 15

5

MARGINAL

Activity 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________ Appetite 1 2 3 4 5 _____________________________________________________________________


10

WelfareTrak formulier

Qualitative Behaviour Assessment

#ref Need Time

0


Koene, 2013

CAWA

CAWA



4

11/10/2015

Controle         

Voldoende

   

Gemakkelijk verzameld



Geschikt Regelmatig

overleving van jongen

● Cortisol ● Levensduur

Beschikbaar Geen overmatige Makkelijk te onderhouden Geschikt

Relaties tussen belangen Gevalideerde indicatoren ● Stereotypieën ● Moederlijk gedrag en



Toegang hebben tot

Meer indicatoren en indexen ● Deugdelijkheid/geldigheid/val iditeit

● Betrouwbaarheid ● Mogelijkheden/hanteerbaar ● SMART = Specifiek -

Geen chronische gezondheidsproblemen

Meetbaar – Acceptabel Realistisch - Tijd gebonden

Van verrijking voorzien Waar / niet waar Ja / nee

CAWA

CAWA



King pinguins vragen stellen (voer en ijs)

 N = 1 statistiek  Herhaald, random  Positief: meer eten, meer activiteit

 Negatief: meer

agonistische interacties voor staan op ijs


CAWA

CAWA



Conclusie  Dierenwelzijn: ● 5 vrijheden en minimumeisen te beperkt ● Aandacht voor natuurlijke behoeften, positief welzijn

 Welzijn beoordeling: ● Weinig gevalideerde indicatoren, veel uitdagingen

 Controle: ● Index = combinatie van indicatoren ● SMART = Specifiek - Meetbaar – Acceptabel Realistisch - Tijd gebonden

 Evaluatie en verandering:


● Verminderd welzijn  verminderen van de verarming ● “Verrijking” moet niet nodig zijn ● Verrijking geeft plezier CAWA

CAWA



5

11/10/2015

Welzijn meten

Welzijn weten

 The effect of GPS collars on African Elephant behavior at the San Diego Zoo Safari Park (2012)

 Reintroductions from zoos: a conservation guiding light or a shooting star (2007)

● Automatisch meten van dierkenmerken

● Gaat de rol van zoos veranderen  in situ

 Body size and extinction risk in terrestrial animals

 Animal welfare and conservation, the debate we must

(2013)

● Grote dieren sterven sneller uit ● Kleine dieren belangrijker voor de mens: mieren, termieten, vleermuizen, kikkers en vogels

have (2012)

● Welke definitie van welzijn: natuurlijk gedrag?

 Animal welfare and the paradox of animal consciousness (2015)

 The potential of Social Network Analysis as a tool for the

● Zijn de dieren gezond? ● Krijgen de dieren wat ze willen? ● [Wat zijn hun gevoelens?]

management of zoo animals (2015)

● Positief welzijn meten door relaties (Koene en Ipema, 2014)

 Eenduidige definitie van welzijn is noodzakelijk CAWA

CAWA



Welzijn vergeten?

Tenslotte

 Ecological ethics in captivity: balancing values and

responsibilities in zoo and aquarium research under rapid Global Change (2013)

 Zootopia: Animal welfare, species preservation and the ethics of captivity (2014)

 Captivity for conservation? Zoos at a Crossroads (2015) ● Eerst educatie en dan natuurbehoud? ● Is er acceptabele BALANS tussen de dierenwelzijnkosten en natuur/soortbehoud-baten?

● Beperkte rol van zoos bij conservatie ● Dierenwelzijn: kosten voor de mens/zoo ● Zoo = commercieel  dierenwelzijn vergeten?

  

Team (collegas)



Studenten

Advies Groep (zoo collegas) Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie

● Kim Vanderschoot

 Dank  Vragen?

(pinguin)

● Lusanne Brand (wolf)

 Internationale

samenwerking ● Kathy Carlstead ● Nadja Wielebnowski ● Georgia Mason

CAWA

CAWA



6

2015. Het welzijn van dierentuindieren: meten, weten of liever vergeten? De rol van de moderne dierentuin. Dierentuindierenwelzijn en mensen

Recommend Documents