Gemeentebestuur
Aan de heer Lameijer Aalgeer 15 9932 HM Delfzijl
datum uw brief van ons kenmerk behandeld door betreft
: : : : :
30 januari 2014 6 december 2013 en 15 januari 2014 Samenleving Trudy Hulsman Beantwoording schriftelijke vragen inzake Participatiewet
Geachte heer Lameijer, Op 6 december 2013 en 15 januari 2014 heeft u schriftelijke vragen gesteld over de Participatiewet in krimpgebieden. In deze brief reageren wij op deze vragen.
Antwoord op de vragen van brief 6 december 2013 1. Vraag: Is volgens de gemeente het geld wat zij krijgt voldoende om mensen, die uit de hier genoemde voorzieningen zouden moeten worden gehaald, aan het werk te helpen? Antwoord: Het is nog onduidelijk hoeveel middelen we als gemeente Delfzijl uiteindelijk voor de uitvoering van de Participatiewet zullen ontvangen. Wel zijn we het eens met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, SW branche organisatie Cedris en de vereniging van sociale diensten Divosa, dat de macrobedragen van de concept Participatiewet aangeven dat er te weinig middelen naar gemeenten dreigen te komen voor begeleiding naar- en op het werk van met name arbeidsgehandicapten. Deze organisaties hebben dit bezwaar tegen de Participatiewet namens alle gemeenten, sociale diensten en SW bedrijven gepresenteerd tijdens de hoorzitting van de Tweede Kamer op 13 januari 2014. Een minstens zo belangrijke factor om mensen naar werk te helpen zijn echter niet de middelen, maar de werkgelegenheid. De Sociaal Economische Raad Noord heeft grofweg berekend dat de doelgroep van de Participatiewet in het Noorden uit zo’n 90.000 mensen bestaat, die inactief zijn op de arbeidsmarkt. Van deze mensen zijn naar schatting 50.000 tot 60.000 mensen beschikbaar. Als we dan kijken naar werkgelegenheid, becijfert het SER Noord dat er in het Noorden zo’n 25.000 banen op elementair en lager niveau beschikbaar zijn. Het zijn niet alleen Participatiewetters die hiervoor opteren, zij zullen de concurrentie aan moeten gaan met schoolverlaters en mensen met een hoger opleidingsniveau. Het aan het werk helpen van mensen die onder de Participatiewet vallen vraagt daarom, naast voldoende middelen, veel creativiteit van gemeenten en vooral ook veel inzet van het bedrijfsleven. 2. Vraag: Is de kans straks groter dat Wajongers terug vallen op de bijstand? Antwoord: De concept Participatiewet zegt dat de Wajong alleen beschikbaar blijft voor degenen die helemaal niet kunnen werken. Mensen met een arbeidshandicap die nog arbeidsver-
Gemeente Delfzijl, Johan van den Kornputplein 10, Postbus 20000, 9930 PA Delfzijl Telefoon: 0596-639911. Telefax: 0596-630712. E-mail:
[email protected]. Internetadres: www.delfzijl.nl. Postbank 839180. Amro 47.02.25.246. ABN 57.16.19.371. BNG 28.50.01.795.
mogen hebben en die voor het eerste een uitkering aanvragen, hebben voortaan geen recht meer op een Wajong uitkering. Zij kunnen een aanvraag doen voor de bijstand. Daarnaast stelt de conceptwet dat huidige Wajongers gefaseerd herkeurd worden. Blijken zij arbeidsvermogen te hebben, dan vervalt hun recht op Wajong en kunnen ook zij bijstand aanvragen. Tijdens de hoorzitting van de Tweede Kamer is met name op de herkeuring veel kritiek geuit en gepleit voor een zachte landing van deze groep. Mogelijk heeft dit effect op de uiteindelijke wettekst. 3. Vraag: Is het waarschijnlijk dat als er voor deze gemeente, dit gebied, niks verandert we moeten snijden in publieksvoorzieningen, zoals bijvoorbeeld de bibliotheek, sportaccommodaties etc.? Antwoord: Het is nu te vroeg om daar al iets over te kunnen zeggen. Op dit moment werken de ISD, Fivelingo en de DAL gemeenten voorstellen uit om samen zo effectief en efficiënt mogelijk mensen naar betaald werk, beschut werk of maatschappelijke participatie toe te leiden. Uitgangspunt is om dit binnen de beschikbare budgetten te organiseren. Voor de zomer ontvangt u deze voorstellen met een begroting. We hopen tegen die tijd dat ook de budgetten voor de Participatiewet bekend zijn en kunnen u dan meer duidelijkheid geven. 4. Vraag: Deelt het college de opvatting dat in dit (krimp) gebied door de invoering van de Participatiewet minder mensen participeren? Antwoord: Ook hiervoor is het nog te vroeg om dit zo te stellen. Hoewel de middelen voor reintegratie af zullen nemen, liggen er ook kansen in het leggen van een verbinding tussen het activeren van mensen vanuit de Participatiewet en vanuit de WMO/AWBZ. Uitgangspunt is om bij de voorbereidingen op de drie decentralisaties hier efficiency winst te halen en op deze manier zoveel mogelijk mensen te laten participeren. Daarnaast zal ook veel afhangen van initiatieven van inwoners zelf. Veel inwoners worden zich steeds meer bewust van de afnemende mogelijkheden van de overheid en zijn bereid hun steentje bij te dragen. Wellicht zien ook inwoners mogelijkheden voor participatie van hun kwetsbare medeburger. Over hoe we de toekomst van de sociale samenleving zien en wat ieder daarin kan betekenen, zijn we in gesprek met een groep van zo’n 25 mensen, de meedenkgroep. 5. Vraag: Moet de gemeente flink toeleggen op de uitkeringen van mensen in de sociale werkvoorziening? Antwoord: Het voorstel in de Participatiewet is dat de subsidie per SW medewerker teruggebracht wordt van € 25.900 naar € 22.700 in een periode van 6 jaar, dat is een daling van € 500 per jaar. Uitgangspunt van de voorstellen die gemaakt worden door ISD, Fivelingo en gemeenten is om deze korting door creatieve oplossingen op te vangen en te voorkomen dat de DAL gemeenten moeten toeleggen. Een eerste stap is door ISD en Fivelingo gezet door het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst waardoor 50 mensen met een WWB uitkering een leer-werktraject bij Fivelingo doorlopen om zo dichter bij de arbeidsmarkt te komen. In de loop van 2014 zal duidelijk worden of het mogelijk is de korting op de subsidie de komende jaren op te blijven vangen. 6. Vraag: Hoeveel banen zijn hier per 1000 inwoners beschikbaar? Hoe is dat in de rest van Nederland? Antwoord: In het rapport ‘Werkgelegenheid regio Assen Groningen’ van CAB Groningen wordt de tabel op de volgende pagina weergegeven.
Nederland Provincie Groningen Delfzijl Appingedam Loppersum Eemsmond
Beroepsbevolking
Aantal banen
11.076.166 392.372 16.243 7.504 6.666 8.000
8.084.740 280.070 10.400 3.300 2.000 4.305
Percentage werkgelegenheid 73,0 71,4 64,0 44,0 30,0 53,8
Gemiddelde werkgelegenheid 2012 (Bron: LISA, 2012)
Wanneer we het aantal banen uit deze tabel verdelen over de totale bevolking (Nederland 16.752.000, Delfzijl 26.305) dan betekent dit voor Nederland 482 banen per 1000 inwoners en voor Delfzijl 395 banen per 1000 inwoners. 7. Vraag: Hoeveel mensen denkt deze gemeente naar regulier werk te kunnen begeleiden? Zijn daarover ook cijfers voor de gemeente Delfzijl (idem Appingedam en Loppersum) bekend? Antwoord: In de nota ‘Participatie in de Eemsdelta’ hebben we gesteld dat ons streven is bij herstel van de economie een reductie van 25% van het klantenbestand Participatiewet in 2020. Na de val van Aldel en daarmee het zichtbaar worden van de zorgelijke situatie op het industriegebied moet dit doel mogelijk bijgesteld worden. Zoals eerder genoemd zullen ISD, Fivelingo en gemeenten zich daar de komende maanden over buigen. 8. Vraag: Is de werkgelegenheid op dit moment in deze regio net zo laag als in oost Groningen. Idem in vergelijk met de rest van Nederland? Antwoord: De cijfers voor werkgelegenheid zoals in bovenstaande tabel hebben we niet voor Oost Groningen. Wel hebben we recente cijfers van het UWV over de werkloosheid. In november 2013 was de werkloosheid in Nederland 9,5%, in Delfzijl 13,3%, Veendam 12,2%, Pekela 12,1%, Oldambt 12,7%, Hoogezand Sappemeer 16,4%. Het is goed hierbij op te merken dat het aantal mensen dat een betrekking heeft bij de SW in Veendam bijna twee keer zo groot is als in Delfzijl. Beide gemeenten hebben een vergelijkbare bevolkingsomvang. SW-ers tellen niet mee in de werkloosheidscijfers, maar zullen met de invoering van de Participatiewet voor een groot deel ook een plaats moeten krijgen op de arbeidsmarkt. 9. Vraag: Is er straks genoeg geld om mensen te begeleiden naar werk? Antwoord: Zie het antwoord bij vraag 1. 10. Vraag: Hoe groot is de kans dat de gemeente Delfzijl de artikel 12-status bereikt als er geen extra geld komt van het Rijk (zie bewerking krimpgebied Oost Groningen) Antwoord: Dit zal voor het grootste deel afhangen van hoe de economische situatie zich in ons gebied ontwikkeld en de bereidheid van werkgevers om mensen met een beperkt arbeidsvermogen te plaatsen. Wanneer de werkgelegenheid niet aantrekt zullen er te weinig SW-ers en Participatiewetters met arbeidsvermogen uitgeplaatst worden bij reguliere werkgevers. Vooral met deze uitplaatsingen kan de afname in subsidie opgevangen worden. Te weinig SW-ers bij reguliere werkgevers vergroot het risico op verliezen bij Fivelingo, wat eerst gevolgen heeft voor de rest van het re-integratiebudget en daarna voor de gemeentelijke begroting. Hoe groot deze kans is kunnen we zien als de voorstellen de komende maanden worden uitgewerkt. Meer werkgelegenheid betekent dat de verliezen beperkt kunnen worden.
11. Vraag: Wat is de omvang van het aantal toegezegde banen in dit gebied? Wanneer dit niet geweten wordt wanneer is het aantal toegezegde banen wel duidelijk? Antwoord: Het landelijk aantal toegezegde banen in het sociaal akkoord van april 2013 door werkgevers: groei naar structureel 100.000 extra banen in 2026. De overheid beloofd een groei naar structureel 25.000 banen in 2024. Het is nog niet bekend hoeveel banen dit voor onze regio op zal leveren. De werkkamer, daar waar sociale partners met de overheid samenwerken, is met de uitwerking van deze afspraken bezig. Er is geen datum bekend wanneer deze uitwerking zal verschijnen. 12. Vraag: Zou de conclusie van het college kunnen zijn dat de Wet arbeidsgehandicapten in deze gemeente/in deze regio averechts werkt (graag uitleg)? Antwoord: Zie antwoord op vraag 5. Antwoord op de vragen van brief 15 januari 2014 1. Vraag: Is het college aanwezig geweest bij de hoorzitting van de Tweede Kamer? Antwoord: Nee. Wij waren het eens met het pleidooi van VNG, Divosa en Cedris om extra ondersteuning van de zwakkere regio’s. Daarnaast hebben wij met brieven verschillende malen de aandacht van de staatssecretaris en de vaste Kamercommissie van SZW gevraagd voor de situatie in ons gebied. In onze brief van oktober 2013 pleitten wij om niet alleen naar Oost Groningen te kijken, maar naar alle regio’s waar veel (potentiële ) Sw-ers zijn en daarmee ook naar onze regio. 2. Vraag: Heeft het college een gesprek met mevrouw Klijnsma nu zij binnenkort toch in Oost Groningen is? Antwoord: In bovengenoemde brieven hebben we de staatssecretaris uitgenodigd zich op de hoogte te stellen van onze arbeidsmarktsituatie en van de vele re-integratieprojecten die we als DEAL gemeenten hebben opgezet. Er was een afspraak, maar de staatssecretaris zegde deze af i.v.m. een urgente situatie. Daarna is het door de voorbereidingen op de Participatiewet niet van een bezoek gekomen. De staatsecretaris is op de hoogte van onze problematiek. 3. Vraag: Hoort uw College ook bij de delegatie die onder begeleiding van Jacques Wallage met mevrouw Klijnsma gaan praten? Antwoord: Nee. Oost Groningen heeft een eigen traject om extra middelen binnen te halen. Daarom wil men op dit moment geen andere gemeenten laten aansluiten, juist omdat ze vinden dat er sprake is van een ernstiger problematiek. In Oost Groningen is de problematiek in de sociale werkvoorziening (aantal Sw-ers) bijna twee keer zo groot als in andere gemeenten, inclusief onze gemeente. Daar komt bij dat wij verder zijn in de beleidsontwikkeling om mensen buiten het werkvoorziening te plaatsen. 4. Vraag: Om hoeveel banen gaat het in dit gebied die in het kader van deze wetgeving gerealiseerd moeten worden? Antwoord: Deze berekening zullen we de komende maanden maken en meenemen in de voorstellen die u voor de zomer ontvangt.
We gaan ervan uit dat uw vragen hiermee voldoende beantwoord zijn, maar mocht u vervolgvragen of een toelichting nodig hebben, dan horen wij dat graag. Met vriendelijke groet, het college van burgemeester en wethouders
E.A. Groot Burgemeester
P. Leeuw Gemeentesecretaris
