Notulen van de commissievergadering Bestuur van gemeente Hengelo d.d. 2 september 2009 Voorzitter Commissiegriffier Aanwezig
Portefeuillehouders / adviseurs Verder aanwezig Verslag
De heer P.G. Rutgers De heer J. Cozijnsen De heer E. Alkema (ChristenUnie), mevrouw M.G. Heidkamp (PvdA), de heer W.L.M. van den Heuvel (SP), mevrouw M.A. ten Heuw (SP), mevrouw J.H. ter Hofte-Visser (CDA), de heer S.M.A. Horsthuis (VVD), de heer W. Jager (GroenLinks), de heer W. Mulder (BurgerBelangen), de heer A. Otten (VVD) en de heer W.A. Winter (PvdA) Burgemeester de heer drs. F.A.M. Kerckhaert en de wethouders: de heren drs. G.A. ter Ellen (CDA) en G.A.Th. Weber (CDA) Dhr. E. van Bree voor presentatie bij agendapunt 8 De heer W. Krant (Kantoorprofs)
Agenda commissievergadering bestuur 1.
Opening en mededelingen van de voorzitter De voorzitter opent de vergadering om 21.25 uur. Er zijn geen mededelingen.
2.
Vaststellen van de agenda De voorzitter stelt voor te beginnen met de presentatie die behoort bij agendapunt 8.
8.
Strategisch plan aandeelhouderschap Twence (299677/300638) Oriënterende bespreking van het regioraadsvoorstel met toelichting van het college. De commissie wordt gevraagd met name in te gaan op die onderdelen waar men het niet mee eens is. Met inachtneming van de resultaten van de oriënterende ronde bereidt het college een concept raadsvoorstel en besluit voor dat in de volgende raadsronde wordt behandeld. Als inleiding op de discussie geeft dhr Van Breed een presentatie: “Strategisch plan herziening aandeelhouderschap Twence”. Een afdruk van de presentatie is aan de aanwezigen uitgedeeld. De voorzitter benadrukt dat dit een oriënterende bespreking is die stopt na de eerste termijn. De heer Horsthuis kan zich vinden in de op 12 juni door de heer B. Koelewijn gegeven presentatie over actief aandeelhouderschap Twence. Spreker heeft echter enkele vragen en opmerkingen: Wat zijn de consequenties van het feit dat het dagelijks bestuur geen eensluidend standpunt heeft ingenomen over het aandeelhouderschap. Is de meerderheid van het dagelijks bestuur die voorstander is van individueel aandeelhouderschap groot genoeg om een beslissing te nemen? Wat zullen de consequenties zijn indien er voor individueel aandeelhouderschap wordt gekozen? De individuele aandeelhouder zal worden aangesproken voor een bijdrage aan de Agenda van Twente. Wat zijn de consequenties indien een individuele aandeelhouder zijn aandelen verkoopt? Hoe wordt de waarde van die aandelen bepaald? Wordt de koper van die aandelen medeverantwoordelijk voor de Agenda van Twente? Wat gebeurt er wanneer Twence zelf de aandelen opkoopt? In hoeverre profiteert een gemeente die zijn aandelen verkoopt van de Agenda van Twente? Heeft een dergelijke gemeente wél het profijt maar niet de lasten? Wordt er dan van de betreffende gemeente een bijdrage gevraagd voor die inspanningen? Er wordt gesteld dat Twence handelt als bedrijf dat geen overheidsgarantie bijpast, behalve in enkele gevallen bij een overheidsgarantie met risico-opslag.
Commissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
1/6
Wat moet men zich daarbij voorstellen? De VVD kan zich vinden in de opmerkingen over het profijt van het Warmtenet. Het kan niet zo zijn dat Twence profiteert van de revenuen van Warmtenet zonder risico te dragen. Indien Hengelo de enige aandeelhouder van Warmtenet is, dan dienen wij ook de revenuen te hebben. De VVD is voorstander van het strategisch plan aandeelhouderschap Twence. De heer Winter meent dat er voor de gemeenten contractuele afspraken liggen tot 2020 waarin een tarief is vastgesteld. Ook indien aandelen worden verkocht, geldt nog steeds dat contract. Spreker vraagt ook of het zo is dat contracten die de regio met Twence heeft, door de individuele aandeelhouders worden voortgezet. Daarin zit dan de borging van de tarieven. Wethouder Ter Ellen stelt dat men, indien wordt gekozen voor individueel aandeelhouderschap, een regeling moet vaststellen om de door de heer Horsthuis gesignaleerde situaties te voorkomen. Wanneer een aspirant koper niet bereid is volledig risico te dragen, dan houden de onderhandelingen op. De contractuele afspraken die de heer Winter noemt gaan over het afvalcontract dat los staat van het aangestipte probleem. Voor het individueel aandeelhouderschap zal een nieuw contract worden afgesloten. Indien een gemeente zijn aandelen wil verkopen, mag dat alleen aan een overheidspartij of aan Twence. De kopende partij neemt ook de verplichtingen ten aanzien van de Agenda van Twente van de verkopende gemeente over. De heer Van den Heuvel zegt dat de SP instemt met de meeste onderdelen van het plan, inclusief het individueel aandeelhouderschap. De kopende partij neemt met de aandelen ook alle verplichtingen over. Zijn partij heeft wat moeite met tarieven die boven marktconform worden vastgesteld. De tachtig miljoen euro voor de Agenda van Twente worden uit de verhoogde tarieven gehaald en drukken dus op burgers van Twente. De tarieven moeten marktconform zijn. Indien het dividend ontoereikend is, moeten de kosten via en normale belastingheffing worden gefinancierd, niet via deze oneigenlijke weg. Spreker heeft een vraag met betrekking tot de financiële garantstelling. Hij kan zich voorstellen dat de overheid zich garant stelt of meedeelt in het risico. Als Twence moeite heeft op de kapitaalmarkt een project gefinancierd te krijgen dan zouden de gemeenten volgens een soortgelijke beslisboom als gebruikt bij garantstelling kunnen besluiten geld te lenen met risico-opslag zoals ook gebeurt voor woningcorporaties. De heer Mulder geeft aan dat zijn partij in grote lijnen kan instemmen met het stuk. Ook ten aanzien van individueel aandeelhouderschap, omdat het goed is dat een gemeente kan meesturen in de koers van de onderneming. Deze mogelijkheid moet niet bij de Regio worden neergelegd. BurgerBelangen ziet graag een dividendmaximalisatie. Het dient niet zo te zijn dat men er zoveel mogelijk uit wil halen. Als de winst zo hoog wordt dat men meer dan een bepaalde hoeveelheid dividend kan uitkeren, dan wordt er teveel van de klanten gevraagd. Een teveel aan winst zou als korting teruggestort kunnen worden aan de aangesloten gemeenten. Dus niet als dividend uitkeren, maar verrekenen en een plafond stellen aan uit te keren dividend. Dit dient te worden vastgelegd in een statuut. – Wethouder Ter Ellen antwoordt bij interruptie dat het ook vertaald kan worden in een lager tarief in plaats van het terug te storten. De heer Horsthuis zegt dat de verplichting is gesteld om in tien jaar een bedrag van tachtig miljoen euro te vergaren voor de Agenda van Twente. Wanneer dit doel is gerealiseerd is de verplichting voorbij en kunnen de tarieven marktconform worden vastgesteld. Onlangs heeft Twence ingeschreven op afval van Delft voor een tarief lager dan zestig euro. Dan treedt Hengelo op als sponsor van Delft. – Wethouder Weber antwoordt bij interruptie dat Twence nooit tarieven zal aanbieden waardoor men meer verlies zou lijden. Wanneer men lagere tarieven aanbiedt, zal dat hogere winst moeten garanderen. De heer Winter is blij met het stuk. Het gaat verder op de ingezette weg. Het is wel een stuk in overgangsfase. In de eerste alinea wordt primair geredeneerd op basis van afval verbranden. Dit is niet onlogisch. Een afgeleide is de duurzaamheiddoelstelling. Het zou ook een vehikel moeten worden waarmee de duurzaamheiddoelstelling wordt gerealiseerd. Uiteindelijk zou het perspectief primair duurzaamheid en secundair afval Commissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
2/6
verbranden moeten worden. Op dit moment is de volgorde andersom. Dat blijkt uit de beschouwing over Warmtenet. Daar gaat het over cijfers en geld verdienen in plaats van over rendementen en kansen. Er dient zoveel mogelijk te worden gefocust op de duurzaamheidagenda. Zijn partij stemt in met individueel aanhouderschap. De heer Jager meent dat een collectief aandeelhouderschap betere waarborgen biedt voor duurzaamheid. – De heer Winter antwoordt dat er inderdaad ook nadelen zitten aan individueel aandeelhouderschap. Wanneer men echter wil uitbreiden in het publieke domein dan betekent dat meer aandeelhouders. Dat betekent dat dit niet gerealiseerd moet worden door aanbesteding, maar door het zoeken van samenwerking. Individueel aandeelhouderschap is een voorwaarde voor uitbreiding in het publieke domein. Anders heeft Twence een onmogelijke opdracht. Bij bundeling van krachten met bijvoorbeeld Twente Milieu of ROVA zijn meerdere aandeelhouders onontbeerlijk. Mevrouw Ten Heuw stelt dat zij het een raar verhaal vindt. Waar haalt een contractpartner zoals Delft of bijvoorbeeld iemand in Duitsland ineens de aandelen vandaan? Die worden toch geen aandeelhouder van Twence en er worden toch ook niet extra aandelen uitgegeven? Spreekster is niet van mening dat duurzaamheid er bekaaid af komt. Het aantal beslispunten op duurzaamheid overstijgt alle andere hoofdkeuzes. – De heer Winter antwoordt dat zijn opmerking over toetreding van andere gemeenten mogelijk een persoonlijke voorkeur is. Spreker zou graag verbreding zien van het publieke domein door toetreding van meerdere partijen, gekoppeld aan eigenaarschap. Dat kan alleen maar gunstig zijn voor de waarde van de aandelen. Er zouden extra aandelen uitgegeven kunnen worden. De heer Mulder merkt bij interruptie op dat in dat geval de eigen zeggenschap en de dividendopbrengst kleiner wordt. - Wethouder Ter Ellen merkt op Twence zou kunnen besluiten meer aandelen uit te geven, maar dat daar een reden voor moet zijn. Op dit moment is die er niet. De heer Winter vervolgt zijn betoog met te zeggen dat hij hecht aan marktconform. Maar zoals de heer Mulder al aangaf hoeft dat niet te leiden tot dividendmaximalisatie. Het kan ook ten goede komen aan andere duurzaamheidprojecten. De PvdA gaat akkoord met de voorstellen voor financiering. De partij ziet echter liever het zelf vertrekken van leningen in plaats van garantstelling omdat zo een grotere betrokkenheid ontstaat. Mevrouw Ter Hofte herinnert aan de eerder gevoerde discussie over verkoop van Twence. Het CDA was daar niet voor, onder andere in verband met de duurzaamheidaspecten. Om dezelfde reden is de partij voorstander van actief aandeelhouderschap. Het is goed dat duurzaamheid aandacht krijgt in dit stuk. Waarom wil men marktconforme versus concurrerende tarieven nu al zo duidelijk profileren? Met betrekking tot solvabiliteit acht spreekster 25% niet onredelijk. Burgemeester Kerckhaert merkt als lid van het DB op dat een meerderheid voor individueel aandeelhouderschap is. De zorg van meerderen is of men er zeker van kan zijn dat de afgesproken tachtig miljoen wordt gehaald. Dit punt is goed geregeld, zodat men zo gerust kan zijn als maar mogelijk is. Een partij die zijn aandelen verkoopt kan dat alleen aan een andere overheid. Daarbij kan worden bedongen dat het realiseren van de tachtig miljoen verzekerd is. Door goede onderbouwing van de garantstelling is de scherpte uit het debat gehaald. Wethouder Ter Ellen meent dat de vraag van de heer Horsthuis over de waarde van de aandelen op dit moment niet aan de orde is. De voorwaarden voor individueel aandeelhouderschap zijn goed beschreven. Met betrekking tot solvabiliteit zijn er geen referenties. De Raad van Commissarissen van Twence gaf indertijd 30%. Nu is dat afgezwakt tot 25-28%. Duurzaamheid heeft veel aandacht gekregen, maar moet vanwege de tegengestelde belangen nog verder worden uitgewerkt. Met betrekking tot het aantal aandeelhouders: men moet niet teveel verdunnen. Met veertien of vijftien partners is het al moeilijk genoeg de besluitvorming rond te krijgen. – Bij interruptie merkt de heer Jager op dat verdikken ook mogelijk is wanneer het bedrijf zelf de aandelen opkoopt. Uiteindelijk wordt het daarmee echter steeds meer een particulier bedrijf. – Wethouder Ter Ellen antwoordt dat het toch een nutsbedrijf blijft. Hengelo en ook andere gemeenten zullen hun aandelen niet verkopen. In het verhaal van de stuurgroep is een beslisboom aangegeven. Onder voorwaarden kan een bedrijf met een negatief saldo toch aan de beslissing deelCommissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
3/6
nemen. Dan moet er een tweederde meerderheid zijn. Als de Raad van Commissarissen zou besluiten het niet te doen, kan de partner alleen tot actie over gaan. De heer Horsthuis herinnert eraan dat in Almelo tijdens een vergadering is gesteld dat bij een aandeelhoudersvergadering minimaal veertien leden aanwezig moeten zijn. Betekent dit dat iedereen overal bij moet zijn? – Wethouder Ter Ellen antwoordt dat men goed moet kijken naar de bevoegdheden van AVA en RvC, die in het stuk nadrukkelijk zijn uitgewerkt. De voorzitter sluit de discussie over dit punt. De discussie zal in de volgende commissievergadering worden voortgezet. Hij vraagt de commissie of de agendapunten 9 en 10 als hamerstuk kunnen worden afgehandeld. Vervolgens inventariseert de voorzitter wie voor punt 9 en voor punt 10 wil spreken. Voor punt 9 meldt zich de heer Horsthuis en voor punt 10 de heer Otten. Hierna keert de vergadering terug tot punt 3 van de agenda. 3.
Ingekomen stukken Er zijn enkele stukken ter informatie gelegd.
4.
Verslag vergadering d.d. 17 juni 2009 en bijbehorende actielijst Blz. 1: De heer Mulder merkt op dat de heer Heijstek niet aanwezig was en ten onrechte bij de aanwezigen is genoemd. Blz. 4: Mevrouw Heidkamp had niet de bedoeling het rapport van accountant te verbeteren. Zij wenste een nadere toelichting. Hiermee wordt het verslag vastgesteld. Bij de actielijst is niet de meest actuele stand van zaken weergegeven. 1. Benchmark tarieven: dit wordt besproken in het presidium 2. Nieuwe coffeeshopbeleid: nieuw kabinetsbeleid eind sept wordt afgewacht 4. deregulering: wordt voor het eind van het jaar behandeld.
5.
Mededelingen van het college Burgemeester Kerckhaert memoreert dat er op 19 augustus een overleg met bewoners van de Oldenzaalsestraat is geweest. Dit naar aanleiding van de moord die er plaatsvond. Aan de bewoners is vervolgens een brief gestuurd met de inhoud van het overleg. Over een half jaar zal de zaak worden geëvalueerd.
6.
Actualiteiten en vragen van de commissie Mevrouw Heidkamp vraagt of de wijziging van de drank- en horecawet de gemeente meer bevoegdheden geeft, bijvoorbeeld met betrekking tot ‘happy hours’ en stuntprijzen. Burgemeester Kerckhaert antwoordt dat in de memorie van toelichting bij de wijziging van deze wet staat dat gemeenten meer gelegenheid krijgen invulling te geven aan het beleid, onder andere om het alcoholgebruik onder jongeren tegen te gaan. De bevoegdheid om een toegangsleeftijd te stellen wordt uitgebreid en kan worden gekoppeld aan de sluitingstijd. Prijsacties kunnen in een verordening worden geregeld. Deze mogelijkheden kunnen in de APV worden opgenomen nadat de wet gewijzigd is. Mevrouw Ten Heuw vraagt of bevoegdheden ten aanzien van handhaving, die nu bij de Keuringsdienst van Waren liggen, naar de gemeente over gaan. Burgemeester Kerckhaert antwoordt dat een dergelijke leeftijdskoppeling niet in de wijziging van de drank- en horecawet zit. De minister van Binnenlandse Zaken heeft dit wel eens genoemd maar het heeft nog niet geleid tot een wetsvoorstel. De heer Winter vraagt of er meer informatie is over een overval aan de Bornsestraat. Burgemeester Kerckhaert antwoordt dat hij de zaak verschrikkelijk vindt en dat men volle
Commissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
4/6
aandacht aan de geschiedenis geeft. Op dit moment is er geen verdere informatie. Mevrouw Ter Hofte memoreert het schietincident dat dit voorjaar in de binnenstad plaatsvond. Er zou een nadere analyse komen van maatregelen, waaronder preventief fouilleren. Zijn daar resultaten van? Burgemeester Kerckhaert antwoordt dat er een uitgebreid recherche onderzoek plaatsvond. Op dit moment zitten er mensen in hechtenis. De politie werkt aan een analyse van preventieve maatregelen. Die wordt deze maand verwacht.
7.
Regionale samenwerking ● Regio Twente Er zijn geen opmerkingen ten aanzien van dit agendapunt.
9.
Alternatieve financiële voorwaarden erfpacht bedrijfskavels (296958) De heer Horsthuis zegt dat de VVD toejuicht dat de gemeente meedenkt met het bedrijfsleven door uitgifte van grond onder erfpacht en kan instemmen met het voorstel. Banken zullen eerder een lening verstrekken. Het bedrijf heeft meer financiële armslag. De grondvoorraad van de gemeente zal afnemen. Er zijn echter twee punten van bezorgdheid. Waarom heeft een erfpachter vijftien jaar gelegenheid de grond voor hetzelfde bedrag als waar de canon op is gebaseerd te kopen, terwijl de herzieningstermijn op tien jaar is gesteld? Verder wordt er gesproken over een opslagpercentage van één procent op de rente. Dat levert jaarlijks slechts een klein bedrag op, terwijl de schade voor de gemeente bij faillissement van het bedrijf groot is. Is de opslag wel toereikend? Mevrouw Ter Hofte vindt het een goed voorstel. In de herziening gaat de canon van vijf naar tien jaar en huidige erfpachtregelingen lopen gewoon door. Behoort het tot de mogelijkheden dat iemand die onder de huidige regeling zit, ook de termijn laat oprekken naar tien jaar? De heer Mulder heeft eerder een vraag gesteld over erfpacht voor woningbouwcorporaties. Toen werd gezegd dat daarvoor geen erfpachtregeling bestond. Wanneer echter een corporatie, die grond goedkoop van de gemeente heeft verkregen, woningen verkoopt, maakt men daar een stevige winst op. Wanneer de grond in erfpacht was geven, vloeit de winst ook deels naar de gemeente. Wethouder Ter Ellen antwoordt dat bestaande contracten onveranderd worden gehandhaafd. De verlenging van de mogelijke aankooptermijn tot vijftien jaar, is bedoeld om de mogelijkheden voor de erfpachter te verruimen. Het opslagpercentage is een procent. Als het om een groot aantal bedrijven gaat is dit voldoende. Eén procent is bedoeld om een fonds te vormen waaruit calamiteiten kunnen worden afgedekt. Het idee van de heer Mulder wordt meegenomen in de overweging. De voorzitter constateert dat er geen behoefte is aan een tweede termijn. Het voorstel gaat als hamerstuk door.
10. Vaststelling archiefverordening (286857) De commissie wordt gevraagd de raad te adviseren voor raadsbehandeling om de archiefverordening van 1969 in te trekken en van 2009 vast te stellen en kennis te nemen van het Besluit Informatiebeheer gemeente Hengelo 2009. De heer Otten vindt dat het voorstel goed aansluit bij de bestaande wijze van archiveren van papieren en digitale informatie. Spreker betreurt het echter dat een gemeente van 81.000 inwoners nog geen gemeentearchivaris heeft die rechtstreeks verantwoording aflegt aan B&W. Hij beschouwt dit als een gemiste kans. Wethouder Ter Ellen neemt de opmerking van de heer Otten voor kennisgeving aan. De voorzitter constateert dat er geen behoefte is aan een tweede termijn. Het voorstel Commissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
5/6
gaat als hamerstuk door. De opmerking van de heer Otten wordt genotuleerd.
11. Rondvraag en sluiting Mevrouw Heidkamp vraagt of er na het besluit van 2008 om vanwege vandalisme op schoolpleinen cameratoezicht te realiseren al een aanbesteding heeft plaatsgevonden en of er al een dergelijk systeem is geïnstalleerd. Burgemeester Kerckhaert antwoordt dat er vertraging is geweest. De verwachting is dat het systeem op 1 maart 2010 operationeel zal zijn. Het wordt een hoogwaardig, draadloos product. De voorzitter vraagt of iemand nog iets te berde wil brengen voor de rondvraag. Daar niemand dat wenst wordt de vergadering gesloten om 22:40 uur.
Commissie Bestuur Hengelo – 2 september 2009
6/6
