Behoort bij punt 11 van de agenda voor de raadsvergadering van 31 oktober 2011 onderwerp:
Voorstel tot (ver)nieuwbouw schouwburg Cuijk
Portefeuillehouder: Afdeling: Behandelend ambtenaar: E-mailadres: Doorkiesnummer: Datum collegebehandeling: Datum commissiebehandeling:
E.A. Baudet R&MO Olaf de Croon
[email protected] 724 27 september 2011 10 oktober 2001
Samenvatting voorstel Ons college is in lijn met de besluitvorming door uw raad op 13 december 2010 verder gegaan met de noodzakelijke stappen om te komen tot realisatie van een vernieuwbouw schouwburg aan de Grotestraat. Er is samen met de stichting schouwburg een Programma van Uitgangspunten opgesteld. Hierbij heeft ook een financiële vertaling van dat programma en van de uitgangspunten voor de bedrijfsexploitatie op basis van een door de schouwburg geactualiseerd bedrijfsplan plaatsgevonden. In de tussentijd is uw raad geïnformeerd over de verslechterde financiële draagkracht van de gemeente in relatie tot de grote projecten. In overleg met de stichting schouwburg is derhalve aanvullend op het financiële kader van december 2010 een extra bezuinigingsslag gemaakt, om te anticiperen op die verslechterde financiële situatie. Er ligt nu een Programma van Uitgangspunten op basis waarvan de schouwburg voor € 15,4 miljoen verbouwd kan worden. De conclusie van ons college hierbij is dat de schouwburg hiermee toekomstig bestendig gemaakt kan worden en dat betaalbaar is. Uw raad wordt daarom voorgesteld in te stemmen met zowel het Programma van Uitgangspunten als de financiële vertaling en ons college opdracht te geven om binnen dat kader samen met de stichting schouwburg over te gaan tot vernieuwbouw van de schouwburg. Voorstel besluit 1. Instemmen met Programma van Uitgangspunten voor de vernieuwbouw van de Schouwburg Grotestraat. 2. Kennisnemen van het bedrijfsplan van de Schouwburg periode 2015-2025. 3. Instemmen met de financiële vertaling van zowel het programma van uitgangspunten als de effecten van het bedrijfsplan. 4. Opdracht geven aan het college van B&W om samen met de stichting schouwburg over te gaan tot realisatie van de vernieuwbouw binnen de onder de punten 1, 2 en 3 gestelde kaders. 5. Hiertoe een krediet beschikbaar te stellen van 15,4 miljoen euro en 2,6 miljoen euro te onttrekken aan de Algemene reserve ten behoeve van de grondexploitatie en de aanloopen frictiekosten. 6. Het voorkeursstandpunt van de stichting schouwburg onderschrijven om de Horeca in eigen beheer uit te voeren en vier jaar nadat de nieuwe schouwburg operationeel is, in raadsverband samen met de schouwburg evalueren of dit uitgangspunt gewijzigd dient te worden.
1
Financiële consequenties Het voorliggende voorstel past binnen het eerder door uw raad gestelde financiële kader. Zie verder het voorstel en bijlagen. Commissiebehandeling Het voorliggende concept raadsvoorstel is behandeld in de vergadering van de commissie ruimte op 10 oktober 2011. Wettelijk kader en beleidskader WRO. Raadsbesluit 13 december 2010. Communicatie Er wordt een communicatieplan opgesteld voor het vervolgproces. Toelichting op het voorstel Inleiding Op 13 december 2010 besloot uw gemeenteraad om het college opdracht te geven over te gaan tot zo spoedig mogelijke realisatie van een (ver)nieuwbouw Schouwburg aan de Grotestraat. Ons college heeft vervolgens op basis van het genoemde besluit in januari 2011 een projectplan vastgesteld . Een kopie van dat projectplan is eerder aan uw raad toegezonden. In dat projectplan zijn de door uw raad gestelde financieel na te streven kaders (taakstellingen) samengevat. Uitgangspunten / Taakstelling december 2010
Eenmalige kosten - Grondexploitatie € 806.000,- Bouwkosten € 18.000.000,- Overige kosten € 1.720.000,- (frictie-aanloop) Structurele / Jaarlijkse kosten. gemeentelijke bijdrage/subsidie i.v.m. het geraamde tekort op de bedrijfsvoering van € 650.000. Opbrengsten Subsidie € 5.700.000,-
De schouwburg is vervolgens samen met ons en twee externe bureaus aan de slag gegaan om binnen dat kader een programma van uitgangspunten voor de vernieuwbouw op te stellen. Hierbij heeft bureau Prinssen telkens de technisch-inhoudelijke zaken bekeken en zijn door bureau BBN financiële vertalingen opgesteld. De schouwburg heeft hierbij kritisch gekeken naar de minimale uitgangspunten om een toekomstbestendige schouwburg te realiseren waarbij scherp is gekeken naar die delen in het gebouw die gesloopt en nieuwgebouwd zouden moeten worden en die delen waarbij verbouw/renovatie activiteiten volstaan. Hierbij zijn bouwkundige, bedrijfs-, Arbo- en milieuhygiënetechnische aspecten betrokken.
2
Op 5 september 2011 heeft een rondleiding op locatie plaatsgevonden voor geïnteresseerde commissie- en raadsleden. Hierbij is door de externe adviseurs (BBN, Prinssen en Buys) een technische toelichting gegeven, een kopie van de sheets van de gegeven presentatie ligt als bijlage ter inzage. Verslechtering financiële positie gemeente In de loop van dit jaar is gebleken dat de financiële draagkracht van de gemeente fors verminderd is als gevolg van de verslechterde omstandigheden op de woningmarkt. Hierdoor is ook realisatie van grote projecten – die deels gefinancierd moeten worden uit de Algemene Reserve onder druk komen te staan. Op basis van die verslechterde positie heeft gedurende het proces een extra bezuinigingsronde met de stichting schouwburg plaatsgevonden. Hieruit is gebleken dat het basisprogramma van Uitgangspunten gerealiseerd kan worden voor een bedrag van afgerond € 15.400.000,Dit bedrag is als volgt opgebouwd: Component investeringsraming
Bedrag
Bouwkosten Honoraria e.d.
€ €
11.030.000 1.860.000
Bijkomende kosten
€
320.000
Prijsstijgingen Onvoorzien (10%) Totaal
€ € €
810.000 1.400.000 15.420.000
Visualisering PvU begane grondniveau
3
Modulaire aanpak Bij het opstellen van het programma is gekozen voor een modulaire aanpak. De schouwburg heeft zich bij het opstellen van het PvU gericht op haar primaire bedrijfsprocessen. De activiteiten in de theaterzaal, de grote zogenaamde vlakke vloerzaal en de direct daarmee samenhangende horecawerkzaamheden waren leidend. Vervolgens zijn optioneel (modulair) zaken in beeld gebracht die of bouwtechnisch aan de locatie gekoppeld zijn en/of nu in het pand plaatsvinden. Het gaat daarbij om : Aanvullende optie
Bedrag
1. Opknappen Kelderopslag
€
16.000
2a. Bordes 1e verdieping als buitenruimte 2b. Bordes 1e verdieping als binnenruimte
€ €
60.000 180.000
3. Nieuwe aanbouw Harmonieruimte
€
525.000
4. afbouw Sociëteit 5. Renovatie Gevel Fraterhuis
€ €
30.000 140.000
6. Inbouw VVV
€
20.000
Bedrijfsplan De schouwburg heeft voor de zomervakantie ook haar bedrijfsplan geactualiseerd op basis van de nieuwe uitgangspunten rondom de vernieuwbouwoperatie aan de Grotestraat. De belangrijkste uitgangspunten in het bedrijfsplan zijn: -
1. Continuïteit functie theater en gemeenschapshuis. 2. Gemeente eigenaar grond en opstallen, stichting schouwburg wordt huurder. 3. Horeca in eigen beheer.
De financiële vertaling van het bedrijfsplan laat ons zien dat het exploitatietekort van de schouwburg en daarmee de subsidiebehoefte verbetert ten opzichte van het niveau nu. Als maximaal financieel kader is een (niet geïndexeerd) bedrag meegegeven van maximaal € 650.000,per jaar waarin werd uitgegaan van een nog nader te bepalen huurbedrag. De gemeente wordt eigenaar en zal immers huur in rekening gaan brengen bij de schouwburg. Uit het bedrijfsplan blijkt dat een niet geïndexeerde jaarlijks exploitatietekort wordt verwacht van € 450.000,- zonder huur (huidige subsidie in kalenderjaar 2011 = € 512.105,-). Bij de aanbieding van het voornoemde bedrijfsplan spreekt de schouwburg nog de navolgende ambitie uit: “Aanvullend op de ramingen in het bedrijfsplan zien wij mogelijkheden om samen met uw college te komen tot extra financiële resultaten, door een gunstig financieringsarrangement met een kredietverstrekker overeen te komen en inspanningen te verrichten om subsidies, fondsen en sponsors te verwerven. Het blijven egaliseren en bijstellen van de voorliggende investeringsramingen kan eveneens tot efficiencywinst leiden”. Inrichting terrein Triangel Zoals bekend zijn voor realisatie van het schouwburgproject ook middelen gereserveerd om noodzakelijke ingrepen te doen in het omliggende openbare terrein. Het gaat hierbij met name om de noodzakelijke herinrichting van het voormalige Triangelterrein. Vooralsnog is gedacht de vrijgekomen ruimte in te vullen met parkeerplaatsen (ruim 50). Het is op het achterliggende terrein technisch mogelijk eventueel een (andere) functie (bijvoorbeeld in cultureel/maatschappelijke sfeer) toe te voegen. De wijkraad centrum zal bij de totstandkoming van de definitieve inrichting betrokken worden
4
Planning Samen met de stichting schouwburg hebben wij tot doel om medio 2013 te starten met sloop en ver(nieuw)bouwing. De komende maanden zal gewerkt worden aan uitwerking van het PvE. Daarna zal de verdere voorbereiding en aanbesteding plaatsvinden. Het is hierbij onze intentie uw raad op de hoogte te houden van de voortgang van het proces met nieuwsbrieven. Hiervoor zal de komende maanden nog een communicatieplan worden opgesteld. Hoofdstappen
Wanneer
Uitwerking PvE Aanbesteding
Najaar 2011 Medio 2012
Voorbereiding bouw
Najaar 2012
Start bouw Oplevering
Medio 2013 Januari 2015
Opening
April 2015
e
1 seizoen operationeel
2015 / 2016
Horeca / bedrijfsplan In het door de schouwburg opgestelde bedrijfsplan is als uitgangspunt gekozen om net zoals nu al het geval is, ook na de verbouwing, de Horeca in beheer van de schouwburg te realiseren. De schouwburg heeft ter onderbouwing van dit standpunt een separate notitie laten opstellen. Op basis van de in die notitie afgewogen voor- en nadelen komt de schouwburg tot het standpunt om de horeca in eigen beheer te laten. In de notitie wordt geconcludeerd dat de subsidiebehoefte zou toenemen indien wordt gekozen voor het uitbesteden van de horeca. Daarnaast is een belangrijk voordeel van de huidige situatie dat de theaterfunctie en de horecafunctie onderdeel vormen van een integrale bedrijfsvoering die door één directie worden aangestuurd en die daardoor optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. Uit de ramingen in het bedrijfsplan is bovendien af te leiden dat de exploitatie van het horecabedrijfsdeel een plus laat zien. Die plus zou als het ware in het construct van de gemeentelijke subsidiebijdrage in relatie tot het exploitatietekort gezien kunnen worden als een commercieel element. Het bedrag dat bij de financiële plus van dit bedrijfsonderdeel hoort zou als het ware gezien kunnen worden als een residueel bedrag dat vanuit commercieel perspectief de huuropbrengst zou kunnen omvatten. Ons college onderschrijft na analyse van de notitie het standpunt van de schouwburg en stelt uw raad voor dit standpunt ook te onderschrijven. Hierbij stellen wij voor om samen met uw raad en de stichting schouwburg vier jaar na het operationeel worden van de “nieuwe” schouwburg te evalueren of dit uitgangspunt heroverwogen zou moeten worden. De betreffende horecanotitie ligt op de gebruikelijke wijze ter inzage voor de leden van de gemeenteraad. Subsidie In december 2010 werd door ons college bij de afweging nog aangegeven dat een maximale subsidie voor het schouwburgproject zou kunnen worden gevonden van € 5,7 miljoen. Ons college is de afgelopen maanden tot het inzicht gekomen dat het niet reëel is om met dat bedrag te rekenen. Als belangrijkste onderdelen van de eerdere raming gold dat er vanuit de zogenaamde Essentmiddelen, EFRO en WWI middelen gevonden konden worden. Voor deze drie onderdelen geldt dat er op dit moment geen concreet zicht is op het binnenhalen van de middelen.
5
Ons college kiest daarom voor de lijn om uit te gaan van een totale eenmalige subsidie van € 1 miljoen. Ons college stelt zich hierbij tot doel om dit bedrag te vinden door enerzijds samen met een deskundige subsidieadviseur alle denkbare potjes/bronnen hiervoor aan te boren en anderzijds onder aanvoering van de stichting schouwburg te zoeken naar sponsors in het kader van fundraising. Hierbij kan ook gedacht worden aan ondersteuning in natura door lokale- en/of regionale partijen en particulieren. Financieel resumé / dekkingsverhaal Uitgangspunten / Taakstelling december 2010
Financiële vertaling voorliggend PvU en bedrijfsplan
Investering (Eenmalige kosten) - Grondexploitatie € 806.000,- Bouwkosten € 18.000.000,- Overige kosten € 1.720.000,- (frictie / aanloop)
Investering (Eenmalige kosten) - Grondexploitatie € 806.000,- Bouwkosten € 15.400.000,- Overige kosten € 1.720.000,- (frictie / aanloop)
Dekking Geraamde middelen voor Homburgcampus Amendement uit 2009 OZB € 30.000 (zie hieronder) Algemene reserve € 2,6 Structurele / Jaarlijkse kosten. - gemeentelijke bijdrage/subsidie i.v.m. het geraamde tekort op de bedrijfsvoering van € 650.000 inclusief huur
Dekking investering Kapitaallasten € 1,25 mio Amendement uit 2009 OZB € 30.000 (zie hieronder) Algemene Reserve € 2,6 mio Structurele / Jaarlijkse kosten. - gemeentelijke bijdrage/subsidie i.v.m. het geraamde tekort op de bedrijfsvoering van € 450.000 exclusief huur.
Opbrengsten Subsidie € 5.700.000,Jaarlijks sponsoring voordelen financieringsarrangement PM
Opbrengsten Subsidie/sponsoring € 1.000.000,Jaarlijks sponsoring
Dekking incidentele en structurele lasten De financiële dekking van bovenstaande uitgangspunten realiseren wij door eenmalig de geraamde kosten voor de grondexploitatie (806.000 euro) en de frictie- en aanloopkosten (1.720.000 euro) ten laste te brengen van de Algemene reserve; in totaal afgerond 2,6 miljoen euro. De vernieuwbouw van de schouwburg behandelen we financieel-technisch als een gewone, reguliere investering die niet anders is dan de aanleg van een rotonde of de bouw van een wijkcentrum. Over het investeringsbedrag rekenen we daarom kapitaallasten (afschrijving en rente). Die kapitaallasten worden verwerkt in de Begroting. Daar is dekking voor omdat uw raad laatstelijk bij de Begroting 2010 budgetten in de Begroting heeft opgenomen voor wat toen nog het cultuurcluster op de Homburgcampus werd genoemd. In 2012 staat 250.000 euro in de Begroting, in 2013 500.000 euro, in 2014 1.000.000 euro en 2015 en latere jaren 1.250.000 euro. BTW De vernieuwbouw van de schouwburg is in één opzicht geen reguliere investering en dat betreft de BTW. Als de gemeente de schouwburg bouwt, dan moeten we de BTW volledig betalen (we kunnen de BTW niet compenseren of terugvragen). Het bouwen van schouwburgen is immers geen specifieke overheidstaak. Het moeten betalen van de BTW zou de investering in een klap 19% duurder maken. Dat kunnen we voorkomen door de schouwburg huur te laten betalen voor het gebruik van het gebouw en over die huur BTW te rekenen. De schouwburg kan die BTW
6
terugvragen (als ondernemer) en wij dragen de BTW af aan de belastingdienst. De huur die wij de schouwburg enerzijds in rekening brengen, subsidiëren wij anderzijds. Per saldo heeft dit noch voor ons, noch voor de schouwburg financiële gevolgen. Bovenstaande klinkt als het rondpompen van geld –en dat is het ook- maar dat is de enige manier om te voorkomen dat we een BTW-probleem krijgen. Overigens hebben we deze BTW-constructie ook toegepast bij de Dienstenas. Over de hoogte van de huur moeten we nog afspraken maken met de schouwburg. Daarom staat in de tabel hierboven het subsidiebedrag exclusief huur vermeld. Financieel heeft de hoogte van de huur echter geen gevolgen voor onze Begroting of voor de schouwburg omdat de huur gecompenseerd wordt via de subsidie. Deze afspraken zijn dus per definitie budgettair neutraal. Reserve Homburgcampus Bij de behandeling van de Begroting 2009 heeft uw raad een amendement aanvaard waarmee u besloot ‘de 1% extra OZB-verhoging te bestemmen voor de exploitatiekosten van de schouwburg’. Bij de Kadernota 2010 heeft u vervolgens een bestemmingsreserve Nieuwbouw schouwburg in het leven geroepen waar wij de opbrengst van de genoemde OZB-verhoging in hebben gestort. Inmiddels zit daar 60.000 euro in (30.000 euro uit 2009 en 30.000 euro uit 2010). Bij het opmaken van de Jaarrekening 2011 storten we daar nogmaals 30.000 euro in. In 2012 en 2013 hebben we geld beschikbaar in de Begroting voor de schouwburg. Dat hebben we in 2012 niet en in 2013 niet geheel nodig. De bouw van de schouwburg begint immers pas medio 2013. Normaliter zouden deze bedragen vrijvallen bij de Jaarrekening. Dat willen we in dit geval echter voorkomen. We houden het geld daarom beschikbaar via de genoemde reserve. Dat heeft als voordeel dat we de kapitaallasten voor de investering –die in het begin altijd hoger zijn dan in latere jaren- via deze reserve kunnen afvlakken waardoor we nooit meer geld nodig hebben dan beschikbaar is in de Begroting. Als we dat zo doen, dan ontstaat met ingang van 2012 per saldo een voordeel van 30.000 euro omdat we meer budget in de Begroting beschikbaar hebben dan nodig is. Dat voordeel van 30.000 euro valt vrij voor een andere bestemming. In de Kadernota 2013 verwerken we dat. Met ingang van 2019 ontstaat een groter voordeel omdat de kapitaallasten van de schouwburg dan substantieel lager worden (kapitaallasten verminderen in de loop der tijd omdat de boekwaarde steeds lager wordt). Dat voordeel zullen we eveneens verwerken in de ramingen. Conclusie Samenvattend kan gesteld worden dat de plannen voor de vernieuwbouw van de schouwburg betaalbaar zijn binnen de huidige Begroting. Er zijn mogelijkheden voor verlaging van de lasten door samen met de schouwburg in te zetten op een efficiënt bouwproces en fundraising. We rekenen in de plannen met een reëel subsidie- en sponsoringscenario. Analyse & Conclusies Ons college is in lijn met de besluitvorming door uw raad op 13 december 2010 verder gegaan met de noodzakelijke stappen om te komen tot realisatie van een vernieuwbouw Schouwburg aan de Grotestraat. Op basis van het nu samen met de schouwburg opgestelde Programma van Uitgangspunten en de financiële vertaling van zowel het PvU als het bedrijfsplan is ons college van mening dat voldaan wordt aan de eerder door uw gemeenteraad aangegeven (financiële) kaders. Er is sprake van een extra bezuiniging op het eerder gestelde financiële kader waarmee is geanticipeerd op de verslechterde financiële positie van de gemeente Cuijk. Uw raad wordt daarom ook geadviseerd in te stemmen met zowel het PvU als de financiële vertaling en ons college opdracht te geven over te gaan tot feitelijke realisatie van de vernieuwbouw samen met de stichting schouwburg.
7
Bijlagen Samenvatting PvU Samenvatting raming stichtingskosten Aanbiedingsbrief bedrijfsplan Bijlagen ter inzage Raadsvoorstel 13-12-10 Bijlagen liggen vertrouwelijk ter inzage voor raads- en commissieleden Ruimte bij de griffier Projectplan Stichtingskostenraming Bedrijfsplan Notitie Horeca in eigen beheer of uitbesteed Kopie sheets presentatie 5-9-11 Cuijk, 27 september 2011 Burgemeester en wethouders van Cuijk, P.M. van de Koolwijk secretaris
mr. W.A.G. Hillenaar burgemeester
8
