Gemeente Amsterdam Gemeenteraad Gemeenteblad
R
Voordracht voor de raadsvergadering van
Jaar
2014
Afdeling
*
Nummer
*
Publicatiedatum
*
Agendapunt
*
Datum indiening
<2>
Tekst wordt gepubliceerd in Gemeenteblad
Onderwerp
Initiatiefvoorstel van het raadslid mevrouw Poot (VVD), getiteld: Geen Drempels voor Barmhartigheid Met deze voordracht stellen wij u voor het volgende besluit te nemen:
Tekst wordt gepubliceerd in Gemeenteblad
De gemeenteraad van Amsterdam
Gezien het initiatiefvoorstel van het raadslid mevrouw Poot (VVD) inzake collectevergunningen Amsterdam besluit
I. II.
in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel; kennis te nemen van de bestuurlijke reactie op genoemd initiatiefvoorstel.
Wettelijke grondslag
Gemeentewet art. 147a, lid 1
Initiatiefvoorstel Samenvatting Met dit initiatiefvoorstel wil VVD Amsterdam bureaucratische drempels voor het verkrijgen van een collectevergunning in Amsterdam wegnemen. In plaats van vergunningverlening per stadsdeel wil de VVD dat er één vergunning voor de hele stad komt. Dit bespaart goede doelen vaak veel geld. Geld dat we liever bij het goede doel terecht zien komen, dan bij de overheid. Met deze en andere maatregelen wil de VVD de mogelijkheden tot collecteren voor kleinere Amsterdamse organisaties, zoals bijvoorbeeld sportclubs en andere verenigingen en goede doelen, vergroten. Inleiding Uit de World Giving Index 2013 blijkt dat Nederlanders wereldwijd tot de gulste gevers aan goede doelen behoren.1 Ook in Amsterdam wordt er jaarlijks door veel goede doelen gecollecteerd. De grote landelijke collectes die in het CBF-collecterooster zijn opgenomen hebben hun jaarlijkse vaste plek in het gemeentelijke collecterooster. Daarnaast zijn er nog zogenaamde ‘collectevrije weken’ waarin, voor goede doelen die niet in het landelijke rooster zijn opgenomen, de mogelijkheid bestaat om te collecteren. 1
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Het CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving) is een onafhankelijke stichting die ten doel heeft dat de werving en besteding van fondsen (goede doelen) op verantwoorde wijze plaatsvindt. Het CBF-verstrekt ook het CBF-keurmerk aan goede doelen en stelt daarnaast het landelijke collecterooster (CBF-collecterooster) op waarin de grote landelijke collectes zijn opgenomen. Dit rooster wordt door Nederlandse gemeenten, waaronder Amsterdam, gebruikt als leidraad bij het afgeven van collectevergunningen. Goede doelen met een CBF-keurmerk kunnen bij stadsdeel Centrum één vergunning aanvragen die vervolgens geldig is voor de gehele stad. Er zijn echter ook goede doelen die om verschillende redenen geen CBF-keurmerk hebben. Zij moeten volgens de huidige regels per stadsdeel een vergunning aanvragen, waardoor zij, als zij in de hele stad willen collecteren, zeven verschillende vergunningen moeten aanvragen, met bijbehorende kosten. VVD Amsterdam vindt dat er zoveel mogelijk ingezameld geld bij het goede doel terecht moet komen en niet bij een onnodig bureaucratische overheid. Ook vindt de VVD het belangrijk dat naast de ‘klassieke’ goede doelen andere Amsterdamse stichtingen, fondsen en verenigingen, zoals bijvoorbeeld sportclubs en buurt- of muziekverenigingen, gebruik kunnen maken van de mogelijkheid tot collecteren om zoveel mogelijk de eigen broek op te houden of voor een specifiek doel geld of goederen in te zamelen. Bijvoorbeeld voor een kunstgrasveld, nieuwe muziekinstrumenten of trainingsmateriaal voor de junioren. VVD Amsterdam vindt dat er voor Amsterdammers, die zich door middel van een collecte in willen zetten voor hun medemens, zo min mogelijk drempels, in de vorm van overbodige regelgeving, opgeworpen moeten worden en wij geloven dat het verlenen van een collectevergunning eenvoudiger, duidelijker en effectiever geregeld kan worden. Landelijk collecterooster en CBF-keurmerk Voor de indeling van het gemeentelijk collecterooster houdt Amsterdam zich, net als alle andere gemeenten, aan het landelijke CBF-collecterooster.2 In dit rooster, dat wordt opgesteld door het Centraal Bureau Fondsenwerving (op voorstel van Stichting Collectenplan) waren in 2013 26 weken ingevuld met landelijke collectes zoals bijvoorbeeld KWF Kankerbestrijding of Jantje Beton.3 Dit betekent dat er in 2013 27 collectevrije weken overbleven waarin goede doelen die niet in het landelijke rooster opgenomen zijn een aanvraag konden doen om in Amsterdam te mogen collecteren. Van de 27 collectevrije weken waren er over 2013 11 ingevuld. In 16 weken is dus niet gecollecteerd, terwijl dit wel mogelijk was. Een oorzaak hiervan zou kunnen zijn dat het voor goede doelen, die niet in het CBF-collecterooster zijn opgenomen, te kostbaar en omslachtig is om zeven verschillende vergunningen in de stadsdelen aan te vragen. Daarnaast zijn Amsterdamse stichtingen, fondsen en verenigingen vaak niet bekend met de mogelijkheid om te collecteren. Lang niet alle goede doelen hebben een CBF-keurmerk. Een goed doel zonder CBFkeurmerk hoeft geen onbetrouwbare instelling te zijn. Voor veel goede doelen is een CBF-keurmerk te kostbaar en volgens sommige goede doelen is het CBF-keurmerk in strijd met hun anti-strijkstokbeleid om overheadkosten laag te houden. Voorbeelden van Amsterdamse goede doelen die zonder CBF-keurmerk opereren zijn Dierenambulance Amsterdam, Join for Joy en Voedselbank Amsterdam. Bekende voorbeelden buiten Amsterdam zijn Alpe d’HuZes en de Guusje Nederhorst Foundation.
2
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
De jaarlijkse kosten voor een CBF-keurmerk variëren per geval, maar lopen al snel in de duizenden euro’s per jaar. Directeur van Dierenambulance Amsterdam, René Verhoogt, schat de jaarlijkse kosten die het voeren van een CBF-keurmerk met zich mee zou brengen, voor zijn organisatie, op €15.000.4 Het gaat hierbij niet alleen om kosten die een organisatie aan het CBF afdraagt, maar met name om kosten die gemaakt worden om aan de voorwaarden die aan een CBF-keurmerk worden gesteld te kunnen voldoen, zoals criteria die aan de jaarcijfers gesteld worden en die accountantskosten met zich meebrengen. Daarnaast komen veel organisaties niet in aanmerking voor een CBFkeurmerk terwijl ze wel een sociaal belang dienen. Voorbeelden hiervan zijn kinderboerderijen, sportclubs, kindervakantiekampen of toneelverenigingen. De Amsterdamse situatie Voor het verlenen van een collectevergunning in Amsterdam zijn op dit moment drie soorten goede doelen te onderscheiden: Goede doelen met CBF-keurmerk die zijn opgenomen in het landelijke CBFrooster Goede doelen met CBF-keurmerk die niet zijn opgenomen in het landelijke CBFrooster Amsterdamse stichtingen, fondsen of verenigingen zonder CBF-keurmerk die een charitatief doel nastreven Volgens de huidige regelgeving 5 krijgen alleen de 26 goede doelen met een CBFkeurmerk die zijn opgenomen in het landelijke collecterooster één vergunning à €46,50 6 waarmee in de hele stad gecollecteerd mag worden. Overigens is de regelgeving hieromtrent niet duidelijk. De website van de gemeente en het aanvraagformulier collectevergunning stellen: “Bent u in het collecteplan van het CBF opgenomen? Dan dient u uw vergunningaanvraag in bij stadsdeel centrum”. De toelichting op de APV stelt echter: “Daarom is in het vierde lid een vrijstellingsbevoegdheid opgenomen en is de vergunningplicht voor de in het [landelijke CBF-collecte]plan opgenomen instellingen geschrapt.” Overige goede doelen, al dan niet met CBF-keurmerk, die niet in het landelijke collecterooster zijn opgenomen, dienen per stadsdeel een collectevergunning aan te vragen. Voor een collecte in de gehele stad kwamen de kosten van een vergunningaanvraag in 2013 op zeven keer €46,50, totaal €325,50. Los van de administratieve druk die het op een organisatie legt, zowel aan de zijde van de gemeente als van het goede doel, zal iedereen het er over eens zijn dat een dergelijk fors bedrag beter aan het goede doel besteed kan worden dan aan onnodige ambtelijke kosten. In de legestabel van 2014 is een bedrag van €79,00 per vergunning opgenomen 7 wat een totaal van €553,00 aan vergunningskosten voor een collecte in de de gehele stad betekent. Op basis van de huidige informatie lijkt het erop dat deze situatie binnen het nieuwe bestuurlijke stelsel niet zal veranderen. In de voorliggende plannen wordt het verlenen van een collectevergunning een gemandateerde bevoegdheid van het Algemeen Bestuur van de Bestuurscommissies in de stadsdelen.8
3
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Verbeterpunt 1: Eén vergunning voor de hele stad en geen onnodige bureaucratie VVD Amsterdam vindt niet dat de collectevergunning moet worden afgeschaft. De vergunning is een goed instrument om intenties te toetsen, misbruik te voorkomen en handhaving mogelijk te maken. Daarnaast vindt VVD Amsterdam dat het verlenen van een vergunning kostendekkend moet zijn, ook in het geval van een collectevergunning. Wel vinden wij dat de Gemeente Amsterdam alles in het werk moet stellen om de kosten per vergunning zo laag mogelijk te houden. Wij vinden dat onnodige regelgeving afgeschaft moet worden en dat zoveel mogelijk geld bij het goede doel terecht moet komen. Daarom willen wij dat alle aanvragers één vergunning voor de hele stad moeten kunnen krijgen. Mocht een aanvrager aangeven dat hij slechts in een bepaald stadsdeel wil collecteren, dan moet andere organisaties de ruimte geboden worden gelijktijdig te collecteren in andere delen van de stad. Verbeterpunt 2: Duidelijke, uniforme regelgeving In de praktijk blijkt dat er in de uitvoering afgeweken wordt van de APV, evenals van de website ‘Heb ik een vergunning nodig om te collecteren?’ en van de Wijziging mandaatbesluit Verordening op de straathandel. Zo krijgen volgens de afdeling Vergunningen en volgens de door hen gebruikte instructieformulieren voor afgifte van de vergunning álle goede doelen met een CBF-keurmerk één vergunning voor de hele stad ongeacht of ze op het landelijke collecterooster voorkomen. In 2013 heeft ook de Dierenambulance Amsterdam, die geen CBF-keurmerk heeft, één vergunning voor de hele stad ontvangen. VVD Amsterdam vindt het niet per definitie slecht dat de afdeling Vergunningen op dit gebied blijkbaar enige coulance betracht, of in een negatief geval, niet op de hoogte is van de geldende regels, maar het zou goed zijn als de regels op de praktijk aangepast worden en voor iedereen duidelijk zijn. Dit om willekeur en afschrikking te voorkomen en rechtszekerheid te garanderen. Daarnaast staat in het instructieformulier ‘Collectes’ dat Amsterdamse stichtingen, fondsen of verenigingen zonder CBF-keurmerk een ‘charitatief (liefdadigheid) doel’ na moeten streven. Is een inzameling voor nieuwe instrumenten voor de muziekvereniging liefdadigheid? En is een collecte door een voetbalclub voor het opknappen van de kleedkamers een charitatief doel? De afdeling Vergunningen vindt van niet. Is een collecte door een voetbalclub voor de organisatie van een sporttoernooi voor mensen met een beperking een charitatief doel? De afdeling Vergunningen vindt van wel. Wat als een voetbalclub een collecte wil houden voor het opknappen van kleedkamers waar ook dikwijls leden met een beperking gebruik van maken? Kortom: liefdadigheid is een moeilijk te beoordelen begrip. Rotterdam en Den Haag hebben dan ook een extra bepaling in hun APV opgenomen waarin het nastreven van een ‘doel van algemeen belang’ het criterium is in plaats van een ‘charitatief doel’.9 Verbeterpunt 3: Algemeen belang (ANBI) of sociaal belang (SBBI) als criterium VVD Amsterdam pleit er voor om het criterium van het dienen van het algemeen belang of een sociaal belang centraal te stellen bij de beoordeling van de aanvraag van een collectevergunning in plaats van een ‘charitatief doel’. Dit kan door een vergunning te verlenen aan organisaties die, of een SBBI-status 10 (sociaal belang behartigende instelling) hebben, of een ANBI-status 11 (algemeen nut beogende instelling) hebben of een CBF-keurmerk hebben (het hebben van een ANBI-status is een vereiste om een CBF4
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
keurmerk te verkrijgen). Door de status als criterium te gebruiken wordt enerzijds een objectieve maatstaf gehanteerd en kunnen anderzijds ook kleinere organisaties zoals buurtverenigingen of sportclubs eenvoudiger een collectevergunning verkrijgen. Verbeterpunt 4: Collecterooster publiceren en collectemogelijkheid actief uitdragen Amsterdam publiceert op haar website geen gemeentelijk collecterooster waarin vermeld wordt wie, waar, wanneer collecteert. Hierdoor kunnen goede doelen niet zien of en wanneer er nog ruimte in het collecterooster is. VVD Amsterdam pleit er dan ook voor dat de gemeente een up-to-date collecterooster op haar website publiceert en de mogelijkheden tot collecteren actief bij Amsterdamse stichtingen, fondsen en verenigingen onder de aandacht brengt. Conclusie VVD Amsterdam wil dat kleinere organisaties die een goed doel of sociaal belang nastreven niet door onnodige regelgeving belemmerd worden om geld of goederen in te zamelen voor de goede zaak. Bij een kleinere overheid hoort wat de VVD betreft naast meer eigen initiatief van de organisaties ook betere en effectievere dienstverlening van de gemeente. Jaarlijks worden lang niet alle mogelijkheden tot collecteren benut. De VVD vindt dit een gemiste kans en is er van overtuigd dat er veel meer organisaties gebruik van de mogelijkheid tot collecteren zouden willen maken als er minder bureaucratische drempels zouden zijn en de mogelijkheden beter gecommuniceerd zouden worden. In het huidige systeem moet een organisatie die wil collecteren maar niet in het landelijke CBF-rooster is opgenomen, in elk afzonderlijk stadsdeel een collectevergunning aanvragen. Dit kost veel geld en moeite en dient geen enkel doel. Daarom wil de VVD Amsterdam dat er voor alle organisaties één centraal afgegeven vergunning komt die in alle stadsdelen geldig is. Daarnaast is de regelgeving onduidelijk over wanneer een organisatie in aanmerking komt voor een collectevergunning. De VVD stelt voor om duidelijke en uniforme regels op te stellen waarbij het dienen van het algemeen belang of sociaal belang door de collecterende organisatie als criterium centraal moet staan. Ten slotte kan heldere communicatie bijdragen aan verbetering. VVD Amsterdam stelt daarom voor een up-to-date gemeentelijk collecterooster op de website van de gemeente te publiceren zodat belangstellenden duidelijk kunnen zien waar en wanneer er nog mogelijkheden tot collecteren zijn.
5
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
R
Besluit: I.
II. III. IV. V. VI. VII.
Het verkrijgen van een collectevergunning te vereenvoudigen door het voor alle organisaties met een CBF-keurmerk en Amsterdamse organisaties met een SBBI-status of ANBI-status mogelijk te maken één collectevergunning aan te vragen die geldig is in alle stadsdelen. De regelgeving zo aan te passen dat niet alleen organisaties die opgenomen zijn in het landelijke collecterooster één vergunning voor de hele stad krijgen. Het dienen van het ‘algemeen belang of sociaal belang’ als criterium voor verlening van een collectevergunning te hanteren in plaats van het smallere ‘charitatieve doel’ dat nu gehanteerd wordt. Een gemeentelijk collecterooster op de website van de Gemeente Amsterdam te publiceren waarop iedereen kan zien wie, wanneer, waar collecteert en waar er nog ruimte in het rooster is. De mogelijkheid tot collecteren actief onder de aandacht te brengen van Amsterdamse verenigingen, stichtingen en fondsen. De mogelijkheid te creëren dat als een organisatie slechts in een beperkt deel van de stad kan of wil collecteren, andere organisaties in dezelfde periode op andere locaties in de stad kunnen collecteren. Duidelijke en uniforme regelgeving op te stellen omtrent de collectevergunning, waarbij er geen discrepantie bestaat tussen de APV, de toelichting op de APV, de gemeentelijke websites en de formulieren die de afdeling Vergunningen hanteert.
Noten: 1. https://www.cafonline.org/publications/2013-publications/world-giving-index2013.aspx 2. http://www.cbf.nl/collecterooster/gemeente-roosters/Amsterdam/ 3. De collecteopbrengst in Amsterdam van de fondsen die in het landelijke CBFrooster zijn opgenomen bedroegen in 2011: €391.141 en in 2012: €330.179. Bron: http://www.cbf.nl/collecterooster/opbrengsten/gemeente/Amsterdam/ 4. Telefonische gesprekken met de directeur van Dierenambulance Amsterdam René Verhoogt op 18-12-2013 en 28-01-2014. 5. Gebaseerd op art. 2.52 APV 2008; Wijziging mandaatbesluit verordening op de straathandel 07-11-2008; Aanvraagformulier Inzameling van geld of zaken (Collectevergunning); Toelichting Artikel 2.52 Inzamelingen van geld op zaken APV 2008; webpagina Heb ik een vergunning nodig om te mogen collecteren? op de websites van de stadsdelen; en informatie van de afdeling Vergunningen waaronder de instructieformulieren (voor ambtenaren) Collectes en Collecteren: collecteren in Amsterdam. 6. Legestabel 2013. 7. Legestabellen 2014 van de verschillende stadsdelen. 8. Bevoegdhedenregister Bestuurscommissies (24. Overige gemandateerde bevoegdheden, Y.5). 9. APV Den Haag art. 5:13 lid 4 en APV Rotterdam art. 5:13 lid 4. 10. http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/ zakelijk/bijzondere_regelingen/goede_doelen/sociaal_belang_behartigende_inst ellingen/is_uw_organisatie_een_sbbi 6
Jaar Afdeling Nummer Datum
2013 * * *
R
Gemeente Amsterdam Gemeenteraad
11. http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/ zakelijk/bijzondere_regelingen/goede_doelen/algemeen_nut_beogende_instelli ngen/wat_is_een_anbi
Stukken Meegestuurd Ter inzage gelegd
n.v.t. Het lid van de gemeenteraad van Amsterdam
M.C.G. Poot
* De sterretjes worden door de griffie ingevuld In te vullen door het raadslid/de fractie: 1.
naam/namen van raadslid/-leden;
4.
vrije tekst;
2.
datum van indienen;
5.
naam/namen van raadslid/-leden incl. initialen;
3.
titel initiatiefvoorstel;
6.
eventuele mee te sturen bijlagen.
7