2. ECONOMISCHE SITUATIE IN DE ZUIVEL IN 2013 VOORUITZICHTEN VOOR 2014
________________________________________ 2.1. WERELD 2.1.1. Toename melkproductie lager dan langjarig gemiddelde In de eerste helft van 2013 leidden het weer en de lagere rendabiliteit van de melkveehouderij tot een aanzienlijke daling van de melkproductie. Zowel de EU, delen van Zuid-Amerika en Oceanië werden door weerperikelen getroffen. In Australië en Nieuw-Zeeland leidde de droogte tot dalingen van 10 % en meer gedurende een aantal maanden. In de tweede jaarhelft sloeg dit beeld om. Normale weersomstandigheden, maar vooral de sterk toenemende melkprijs als gevolg van een stevige vraag en achterblijvende productie, stimuleerden de melkproductie. De achterstand van de eerste jaarhelft werd tenietgedaan en er kon zelfs een lichte groei over het volledige jaar gerealiseerd worden. Met 1,4 % bleef de toename van de melkproductie op wereldvlak onder het jaarlijks gemiddelde in de periode 2000-2012, dat op 2,3 % uitkomt. Er kwam in 2013 11 miljard liter melk bij, duidelijk minder dan de 17 miljard in 2012. Op 13 jaar tijd is de melkproductie met maar liefst 200 miljard liter of 35 % toegenomen. Voor 2014 wordt een sterkere toename van de melkproductie verwacht met een bovengemiddeld stijgingspercentage. Wereldmelkproductie per diersoort (in miljoen ton)
1992
2000
2010
2011
2012
2013
461
489
608
624
637
-
Buffelmelk
46
67
93
97
101
-
Geitenmelk
10
13
18
18
18
-
Schapenmelk
8
8
10
10
10
-
Andere
1
2
3
3
3
-
525
579
732
752
769
780
Koemelk
ALLE MELK
- : niet beschikbaar Bron: IDF en USDA (2013 : voorlopig)
2.1.2. Extra koemelk komt uit Azië en Zuid-Amerika Azië, met een aandeel van ruim 60 % en Zuid-Amerika (18 %) blijven de belangrijkste spelers die de groei van de koemelkproductie voor hun rekening nemen. Oceanië zorgt voor 14 % van de groei. In de EU en Noord-Amerika neemt de melkproductie in 2013 nauwelijks toe.
12
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
Voor 2014 wordt verwacht dat de koemelkproductie bijna 2 maal zo sterk toeneemt als in 2013. Nu participeren alle regio’s in de groei, alhoewel Azië goed blijft voor nagenoeg de helft van de extra liters. De melkproductie in China zou in 2013 met ongeveer 6 % gestegen zijn tot 39,6 mia liter. Andere bronnen spreken evenwel van een veel kleinere groei omwille van een uitbraak van Mond-en Klauwzeer. Buitenlandse investeringen in de melkproductie nemen toe. In 2014 zou een toename van 4 % gerealiseerd worden. India zet de gestage groei van de productie van koemelk verder, namelijk van 60,1 in 2012 naar 62,1 mia liter in 2013. De melkproductie in de USA is in 2013 slechts toegenomen met 0,4 %. Voor 2014 wordt een hogere groei verwacht als gevolg van de gestegen melkprijs en de lagere kosten voor veevoeder. De toename zou uitkomen op ruim 2 %. In Argentinië zorgden droog weer in de eerste helft van 2013 voor een daling, die in de tweede jaarhelft nog kon gecompenseerd worden tot een jaargroei van 1 %. De hoge wereldmarktprijzen alsook de stevige interne vraag naar kaas leiden tot betere marges voor de producenten. De melkproductie concentreert zich steeds meer op middengrote en grote melkveebedrijven die efficiënter werken. Voor 2014 wordt een toename met 4 % verwacht. Brazilië kende in 2013 een toename van 5,7 %. In Australië daalde de melkproductie in 2012/13, voor 2013/14 wordt een groei van 2,3 % verwacht. De weersomstandigheden kunnen de melkproductie in Australië sterk beïnvloeden. De melkproductie daalde in Nieuw-Zeeland in 2012/13 lichtjes en dit als gevolg van het slechte eerste kwartaal 2013. Voor 2013/14 wordt een toename van 5 % verwacht. In het eerste kwartaal van 2014 is een toename van ruim 12 % genoteerd, evenwel tegenover een slechte situatie in 2013. Melkveehouders breiden hun melkveestapel uit als gevolg van de goede melkprijs. Koemelkproductie naar regio (in miljoen ton)
2000
2005
2010
2012
95,0
131,4
165,3
177,0
182,3
189,6
149,5
149,7
149,0
152,7
153,3
156,3
Noord - en Centraal Amerika (1)
98,0
103,0
112,1
116,3
116,6
117,8
Andere Europa
59,0
61,2
60,2
60,6
61,1
61,6
Zuid-Amerika
44,3
53,3
63,8
67,8
69,4
71,4
Afrika
19,3
25,2
30,9
33,5
32,5
32,5
Azië EU-27
Oceanië WERELD
2013*
2014*
24,3
25,6
26,6
29,0
30,1
31,7
489,4
549,4
607,9
636,9
645,4
661,0
Bron: IDF, USDA en AMI (*) 2013 voorlopig (1) C araïben inbegrepen
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
13
2.1.3. Wereldmarktprijzen op hoog niveau in 2013 Een beperkt aanbod van melk gecombineerd met een stevige vraag vanuit China zorgde in het voorjaar 2013 voor een forse klim van de wereldmarktprijzen. Daarna volgde een correctie maar de prijzen bleven voor de rest van het jaar op hoog niveau. Gemiddeld waren de prijzen dan ook forst hoger in 2013 dan in 2012. Het gemiddelde prijspeil voor volle melkpoeder lag in 2013 47 % hoger dan in 2012, voor magere melkpoeder was dat 40 %, voor boter 22 % en voor kaas 15 %. De wereldmarktprijs voor boter steeg van 3.600 USD/ton in januari 2013 tot een hoogtepunt van 4.550 USD in april. Na een daling ging het terug opwaarts tot 4.700 USD/ton eind 2013. In het eerste kwartaal 2014 daalde de prijs tot 4.350 USD/ton in april. Dezelfde prijsbeweging deed zich voor bij melkpoeder. De prijs voor volle melkpoeder liep op tot 5.150 USD/ton in april 2013, om voor de rest van het jaar vrij stabiel te blijven op een iets lager niveau. Aan het eind van het jaar werd 5.125 USD/ton genoteerd. De prijs daalde behoorlijk in het eerste kwartaal 2014 om op 4.250 uit te komen in april. De prijs voor magere melkpoeder kende een vrij analoog verloop. Een toename van 3.525 USD/ton bij het begin van 2013 naar een piek van 4.125 USD/ton in april. Het prijsniveau bleef daarna relatief stabiel en steeg naar het jaareinde toe tot 4.550. In het eerste kwartaal 2014 kwam er een daling naar 4.125 in april. De waarde van de euro versus de US-dollar steeg in 2013 met 3 %, namelijk van een 1,28 in 2012 naar 1,33 in 2013. In het eerste kwartaal 2014 zijn de wereldmarktprijzen behoorlijk gedaald : ruim 10 % voor boter en magere melkpoeder, meer dan 20 % voor volle melkpoeder. De sterk uitgebreide melkproductie weegt op de markt, niettemin blijft de vraag stevig, zodat geen echte prijsval verwacht wordt.
14
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
Wereldmarktprijzen (USD/ton f.o.b.) (1)
(derde kw artaal)
Boter
Magere melkpoeder
Cheddar
Volle melkpoeder
1986
800-1.100
1.000-1.100
680-720
900-1.050
1990
1.250-1.400
1.575-1.800
1.100-1.425
1.250-1.400
1991
1.450-1.550
1.550-2.100
1.450-1.550
1.440-1.575
1992
1.350-1.800
1.800-2.200
1.800-2.170
1.750-2.100
1993
1.350-1.550
1.800-2.150
1.400-1.650
1.350-1.650
1994
1.150-1.800
1.650-2.100
1.500-1.900
1.475-1.750
1995
1.600-2.350
1.950-2.430
1.800-2.250
1.750-2.400
1996
1.650-2.500
2.150-2.500
1.600-2.200
1.700-2.300
1997
1.475-2.200
2.250-2.700
1.575-1.950
1.650-2.020
1998
1.800-2.000
2.025-2.450
1.300-1.525
1.750-1.850
1999
1.200-1.850
1.800-2.000
1.150-1.500
1.350-1.650
2000
1.450-1.500
1.800-1.950
1.900-2.200
1.850-2.120
2001
1.250-1.400
2.100-2.450
1.870-2.150
1.900-2.100
2002
990-1.100
1.550-1.650
1.125-1.225
1.150-1.240
2003
1.400-1.475
1.850-2.000
1.600-1.675
1.650-1.725
2004
1.900-2.000
2.750-2.950
2.000-2.150
2.100-2.250
2005
1.975-2.075
3.000-3.250
2.175-2.275
2.175-2.275
2006
1.625-1.750
2.500-2.700
2.150-2.225
2.150-2.250
2007
3.150-3.675
4.550
4.950-5.225
4.775-5.200
2008
3.625-3.900
4.825
3.150-3.350
3.825-4.025
2009
2.100
2.675
2.075
2.225
2010
4.525-5.725
3.750
2.800-2.975
3.225-3.525
2011
4.400-5.550
4.250
3.275-3.475
3.535-4.075
2012
2.985-3.435
3.793
3.000-3.215
2.900-3.235
2013
3.900-5.030
4.152
4.100-4.385
4.800-5.200
2014 (2)
4.470-4.970
4.991
4.470-4.700
4.870-5.170
April '14
4.000-4.700
-
4.000-4.250
4.000-4.500
(1) Waarde US-dollar per kalenderjaar : 1991: BF 34,18 , 1992: BF 32,12 , 1993: BF 34,57 , 1994: BF 33,43 1995: BF 29,51, 1996: BF 30,96 , 1997: BF 36,22 , 1998: BF 36,34 1999: € 0,9383 of BF 37,85 , 2000: € 1,0821 of BF 43,65 2001: € 1,123 of BF 45,32, 2002: € 1,0609 , 2003: € 0,8858 , 2004: € 0,8051 2005: € 0,8046 , 2006: € 0,7974 , 2007: € 0,7262, 2008: € 0,6833 2009: € 0,7186, 2010: € 0,7531, 2011: € 0,7259, 2012: € 0,7783 (2) Eerste kwartaal Bron:ZMP-ZMB en DIN C onsultancy (voor C heddar)
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
15
Wereldzuivelmarkt - Gemiddelde prijzen 1994-2013 Marché laitier mondial - Prix moyens 1994-2013 (US $ / T) (1)
Boter / Beurre 5.750 5.250 4.750 4.250 3.750 3.250 2.750 2.250 1.750 1.250 750
MMP / PDL-écrémé
5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000
VMP / PDL-entier 5.500 5.000 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000
Bron/Source: ZMP (1) F.O.B. West-Europese havens / F.O.B. ports Europe occidentale
16
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
Global Dairy Trade VMP / poudre de lait entier average price (€/T) 4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500 1
2
3
4
5
6
7
8
2012
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2013
2014
Global Dairy Trade Anhydrous Milk Fat - Average price (€/T) 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 1
2
3
4
5
6
7
8
2012
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2013
2014
Global Dairy Trade Skim Milk Powder - Average price (€/T) 4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000 1
2
3
4
5
6
7
2012
BCZ
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
2013
2014
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
17
2.1.4. Voorraden op zeer laag niveau Informatie over voorraden op wereldvlak is vrij moeilijk te verkrijgen. Aan het einde van het eerste kwartaal 2014 zijn er geen openbare voorraden van boter noch van magere melkpoeder in de EU.
2.1.5. Krap aanbod remt groei wereldhandel af Het volume verhandelde zuivelproducten op de wereldmarkt is in 2013 slechts in geringe mate toegenomen, het krap melkaanbod is daar de oorzaak van. Omgerekend naar melkequivalent is de uitvoer met 1,5 % gestegen. Ongeveer één derde hiervan was afkomstig uit de USA. De wereldhandel steeg voor alle zuivelproducten, behalve voor boter. Op deze zwak groeiende wereldmarkt moest de EU terrein prijsgeven en dit wegens de daling in melkaanvoer in het eerste semester. Alleen voor boter kon de EU haar marktaandeel stabiliseren. De wereldhandel in kaas steeg met 2 % in 2013. De USA (+22 %) liet de grootste groeipercentages optekenen, NZ kent een terugval van 10 % en de EU groeit met 1 %. De EU blijft verreweg de grootste exporteur van kaas en ziet haar marktaandeel iets dalen van 31 naar 30 %. Het volume uitgevoerde kaas uit de EU neemt met toe met 11.000 ton en benadert de 800.000 ton. Koplopers NL en FR zien hun uitvoer met respectievelijk 15 en 10 % toenemen. D kent een daling van maar liefst 27 % als gevolg van de door Rusland opgelegde handelsbeperkingen. Met ruim 300.000 ton is Rusland het belangrijkste invoerland, de invoer nam er in 2013 met 2 % toe. De top -3 van de grootste invoerders wordt vervolledigd met Japan en de USA. De sterkste groeiers qua kaasinvoer zijn China (+27 %) en Mexico (+15 %). De wereldhandel in boter en butteroil bleef stabiel. Met 450.000 ton blijft Nieuw-Zeeland met voorsprong de belangrijkste uitvoerder. De EU-uitvoer groeide met 1 % naar 128.000 ton. Daarmee komt de EU op de tweede plaats. De USA, derde marktspeler, zag een spectaculaire stijging van de de uitvoer (+89 %). Die kwam er na een daling met 24 % in 2012. Binnen de EU is ons land de 5e grootste uitvoerder van boter naar derde landen na respectievelijk FR, NL, FI en DK. De invoer van boter steeg sterk in Rusland (+27 %), de EU(+81 %), en China (+21 %). Rusland is met ruim 100.000 ton de belangrijkste invoerder van boter, gevolgd door de EU en China, allebei goed voor ongeveer 60.000 ton. De wereldhandel in volle melkpoeder steeg met nauwelijks 1 %. Nieuw-Zeeland (+ 2 %), goed voor een uitvoer van ruim 1,25mio ton, kon zijn marktaandeel nog laten toenemen. De EU met 374.000 ton kent een daling met 4 %. De nummer 3 qua uitvoer, Argentinië, moest 10 % prijsgeven, terwijl de vierde speler Australië een verlies van 11 % laat optekenen. Ons land kent voor een lichter daling met 2 %. Op 3 jaar tijd is de uitvoer met bijna de helft afgenomen. België is nog goed voor 1,8 % van de wereldhandel in volle melkpoeder. Op Nederland en Denemarken na is ons land de belangrijkste uitvoerder van de EU van volle melkpoeder. De evolutie van de invoer in China blijft spectaculair : na een toename van 39 % in 2012, kwam er in 2013 een plus van 57 % ! Met 675.000 ton is China veruit de belangrijkste invoerder. Venezuela (160.000 ton) en Algerije (135.000 ton) nemen de tweede en derde plaats in. Beide landen kennen een daling, respectievelijk 18 en 25 %. De wereldhandel in magere melkpoeder steeg in 2013 met 3 %. De EU (-22 %) verliest haar eerste plaats aan de USA (+25 %) die groeit naar 560.000 ton. NZ blijft stabiel op de derde plaats. Australië verliest 29 % en is de vierde op de lijst van de grootste exporteurs. Ons land moet 28 % toegeven na de sterke groei in 2010 (+72 %) en in 2011 (+ 25 %), gevolgd door een daling met
18
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
8 % in 2012. Daarmee is België binnen de EU niet langer de belangrijkste exporteur van magere melkpoeder. Ons land komt op de derde plaats en heeft een aandeel van 5,0 % op de wereldmarkt. Qua invoer spant opnieuw China de kroon inzake expansie : +68 % namelijk van 159.000 naar 267.000 ton. Mexico, tweede invoerder, kent een daling met 15 %. Indonesië (+13 %) en de Filippijnen (+10 %) klimmen op naar de derde en vierde plaats. Algerije (-19 %) zakt van de vierde naar de zesde plaats en moet ook Maleisië (+12 %) laten voorgaan. Wereldhandel in zuivelproducten Exclusief intra-EU-handel (1.000 ton)
1980
2000
2005
2010
2011
2012
2013 (1) %13/12
EU
593
175
317
155
126
127
128
1
Andere landen
357
566
594
674
719
794
793
0
TOTAAL W ereld
950
741
911
829
845
921
921
0
62
24
35
19
15
14
14
578
357
189
379
518
523
408
-22
BOTER & BUTTEROIL
EU-aandeel (%) MAGERE MELKPOEDER EU Andere landen
417
976
911
1.085
1.202
1.306
1.475
13
TOTAAL W ereld
995
1.333
1.100
1.464
1.720
1.829
1.883
3
58
27
17
26
30
29
22
EU
524
575
498
447
390
388
374
-4
Andere landen
190
840
1.395
1.599
1.865
2.026
2.064
2
TOTAAL W ereld
714
1.415
1.893
2.046
2.255
2.414
2.438
1
73
41
26
22
17
16
15
EU
307
526
554
676
683
778
789
1
Andere landen
403
782
1.076
1.543
1.715
1.770
1.810
2
TOTAAL W ereld
710
1.308
1.630
2.219
2.398
2.548
2.599
2
43
40
34
30
28
31
30
279
200
244
246
292
251
EU-aandeel (%) VOLLE MELKPOEDER
EU-aandeel (%) KAAS
EU-aandeel (%) CONDENS EU
-14
Andere landen
233
517
494
492
552
601
9
TOTAAL W ereld
512
717
738
738
844
852
1
54
28
33
33
35
29
EU-aandeel (%) (1) Voorlopig/Raming Bron: ZMB
BCZ
- JAARVERSLAG 2014 — WERKINGSJAAR 2013
19
