Factsheet dashboard economische situatie

Factsheet dashboard economische situatie November 2012

Projectnummer: 12134 In opdracht van: Economische Zaken Amsterdam

drs. C. van Oosteren drs. T. Fedorova

Oudezijds Voorburgwal 300

Postbus 658

1012 GL Amsterdam

1000 AR Amsterdam

Telefoon 020 251 0412

Fax 020 251 0444

[email protected]

www.os.amsterdam.nl

Amsterdam, november 2012

Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Factsheet dashboard november 2012

2


Samenvatting

Afgelopen jaar Het afgelopen jaar heeft de Amsterdamse economie zich gunstiger ontwikkeld dan Nederland als geheel. Slechts op drie punten scoorde Amsterdam slechter: het consumentenvertrouwen en het vertrouwen van ondernemers is meer gedaald dan in Nederland, de Amsterdamse woningmarkt blijft achter bij die van heel Nederland en het aantal hotelovernachtingen nam in Amsterdam minder snel toe dan in Nederland als geheel.

arbeidsmarkt

vertrouwen

Figuur 1 Ontwikkeling Amsterdam en Nederland, afgelopen jaar consumentenvertrouwen 1) vertrouwen ondernemers 2)

werkgelegenheid 3) bijstand 4)

vastgoed

WW-uitkeringen 5)

leegstand kantoren 6) verkoop woningen 3)

toerisme

gemiddelde koopprijs woningen 3)

hotelovernachtingen 7) -40% -35% -30% -25% -20% -15% -10%

-5%

Amsterdam

0%

5%

10%

15%

20%

25%

Nederland

1) November 2012 ten opzichte van november 2011, CBS 2) Oktober 2012 tov oktober 2011. Het saldo positieve en negatieve verwachtingen van ondernemers over de omzetontwikkeling, CBS/KvK. 3) Oktober 2012 ten opzichte van oktober 2011, CBS en O+S 4) Bijstand in Nederland augustus 2012 tov augustus 2011, CBS. Bijstand in Amsterdam oktober 2012 tov oktober 2011, UWV. 5) WW uitkeringen in Nederland september 2012 tov september 2011, CBS. WW uitkeringen in Amsterdam oktober 2012 tov oktober 2011, UWV. 6) Juli 2012 tov juli 2011, Funda 7) Augustus 2012 ten opzichte van augustus 2011, CBS

Hoe staat de Amsterdamse economie er nu voor? De Amsterdamse conjunctuurklok vertoont een zelfde beeld als de conjunctuurklok van het CBS over oktober: het zwaartepunt van de Amsterdamse indicatoren zit in fase van 1 laagconjunctuur. De klok bevat vier indicatoren, die gewoonlijk twee kwartalen voorlopen op de cyclus van het bruto regionaal product, de maat voor economische ontwikkeling. Ze zijn 1

De Amsterdamse klok verschilt van de CBS klok vanwege de beschikbaarheid van data en het karakter van de economie. Voor Amsterdam zijn toerisme, de aanwezigheid van Schiphol en de haven onderscheidend en maken daarom onderdeel uit van de klok.

3


te herkennen aan de lichtblauwe icoontjes in de figuur. Passagiers op Schiphol is de enige indicator die al in het groene kwadrant zit. De andere drie voorlopende indicatoren geven aan dat er nog geen sprake is van herstel op de korte termijn. Overigens bevinden deze drie voorlopende indicatoren zich sinds 2008 beurtelings in het rode en gele kwadrant. Dit betekent dat deze drie indicatoren de afgelopen jaren geen boven trendmatige groei kenden, waardoor er geen duidelijk omslagpunt is geweest. De indicator passagiers op Schiphol begeeft zich op een structureel hoger niveau, vertoont een grotere cyclus en had een duidelijk omslagpunt in de herfst van 2012. 2

Figuur 2 Conjunctuurklok Amsterdam oktober 2012

2

4

De meest recente periode waarop de Amsterdamse indicatoren betrekking hebben verschilt per indicator. Dit is aangegeven in de tabel op blz. 8.


Dreigende triple dip

Voor de derde keer in vier jaar tijd dreigt er een periode van recessie in Nederland, na een dip in 2009 en 2011. Medio februari 2013 zijn de cijfers over de economische groei van het vierde kwartaal beschikbaar. Als er in het vierde kwartaal net als in het derde kwartaal van 2012 (-1,1% ten opzichte van het tweede kwartaal) sprake is van een krimp dan is de recessie een feit. Voorlopende indicatoren van buurlanden als Duitsland en Frankrijk wijzen op een verdere afkoeling in deze landen in komende maanden, waardoor een aanhoudende recessie in de Eurozone niet uitgesloten is.

Situatie in Amsterdam Verwachtingen Terwijl de berichten over de Eurozone en Nederland als geheel somber blijven, zijn de verwachtingen voor Amsterdam nog relatief gunstig. Maar zelfs Amsterdam lijkt de verslechtering van het economisch klimaat te gaan merken. Deze zomer berichtte de 3 Economische Verkenningen 2012 (EVMRA) al over de oplopende werkloosheid. SEO verwacht in de in november gepresenteerde update van de arbeidsmarktmonitor NoordHolland eveneens een oplopende werkloosheid (maar wel sterker dan de EVMRA dat een 4 half jaar eerder voorspelden) en een vertraging van de banengroei in Amsterdam. Recente berichtgeving in Het Parool ging vooral over de dreiging van sanering bij grote bedrijven, zonder concrete uitspraken over de klappen die Amsterdam hierdoor gaat 5 krijgen. Het Economisch Bureau ING verwacht dat Amsterdam last gaat krijgen van een 6 vertraging van de groei van de financiële en zakelijke dienstverlening.

Realisatie Tot zover de verwachtingen met betrekking tot de Amsterdamse economie. Hieronder geven up to date statistieken op maandbasis aan, welke ontwikkelingen zich de afgelopen maanden voordeden en waar Amsterdam staat, in het derde kwartaal van 2012. Vertrouwen Het consumentenvertrouwen in Nederland is erg laag, nog lager dan het diepste punt in 2008/2009. Ook is de consumptie van huishoudens in het afgelopen jaar teruggelopen, met uitzondering van de maand september. Dit laatste heeft vermoedelijk te maken met de invoering van het hogere BTW-tarief per 1 oktober. Ook Amsterdammers hebben momenteel weinig vertrouwen in de economie. Bovendien is het consumentenvertrouwen van de Amsterdammers in november een stuk lager dan begin 7 dit jaar. In januari oordeelde de Amsterdammer weliswaar negatief over het vertrouwen in de economie, maar minder negatief dan de gemiddelde Nederlander. In november is er geen

3

Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2012 Actualisatie regionale arbeidsmarktcijfers en -prognoses Noord-Holland 2012 5 Crisis hakt erin, maar stad kan tegen een stootje, Parool 17-11-2012 6 Amsterdamse economie mist traditionele groeimotor, ING, 21-11-2012 7 O+S, meting in januari en in november 4

5


verschil meer, zijn de Amsterdammers even somber. De koopbereidheid van Amsterdammers is dit jaar behoorlijk afgenomen (van -7 in januari naar -21 in november 2012). Dit is meer dan de daling van de gemiddelde Nederlander (van -18 naar -25). Figuur 3 Consumentenvertrouwen 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35 -40 -45 jan apr jul okt jan apr jul okt jan apr jul okt jan apr jul okt jan apr jul okt.

2008

2009

2010

2011

Nederland

2012

Amsterdam

bron: CBS en O+S

Ook ondernemers hebben minder vertrouwen in de economie. Het producentenvertrouwen is gestaag teruggelopen, in de loop van 2012 (zie bijlage 1, blz. 9). Het aandeel Amsterdamse ondernemers dat een omzettoename verwacht ligt in het vierde kwartaal van 2012 lager dan in het eerste kwartaal en ook het aandeel ondernemers dat een afname van de omzet verwacht nam af. Amsterdamse ondernemers zijn minder negatief dan de 8 gemiddelde ondernemer in Nederland. De verwachtingen van ondernemers fluctueren wat meer dan het producentenvertrouwen maar duidelijk is wel dat de verwachtingen ten aanzien van de omzet het afgelopen jaar verslechterd zijn. Figuur 4 Verwachtingen van ondernemers ten aanzien van omzet komende kwartaal

Nederland

4e kw 2012

1e kw 2012

4e kw 2011

Amsterdam

4e kw 2012

1e kw 2012

4e kw 2011 0

20 toename

40

60 gelijk

80

100

%

afname

bron: Coen-enquête

8

6

Coen-enquête, CBS/KvK


Arbeidsmarkt De Amsterdamse arbeidsmarkt reageert zoals gewoonlijk vertraagd op de verslechterde economische situatie. De werkgelegenheid bleef gedurende 2012 groeien, maar wel minder snel dan in de afgelopen jaren. En er zijn andere aanwijzingen voor een veranderend tij: er zijn minder openstaande vacatures, minder starters, het aantal opheffingen neemt toe en vooral de groei van het aantal faillissementen ligt sinds begin 2012 op hoog niveau, maar nog wel iets lager dan eind 2008, begin 2009. Hierbij past wel de kanttekening dat het absolute aantal faillissementen nog steeds gering is (zie bijlage 1, blz. 11), in de eerste 9 maanden van 2012 gingen er gemiddeld 20 bedrijven failliet in Amsterdam. In heel Nederland is de werkloosheid opgelopen tot 6,8% (november 2012), deze stijging zette in tweede helft van 2011 in. Ook in Amsterdam stijgt de werkloosheid, de stijging begon zelfs al iets eerder. In Amsterdam lag de werkloosheid in het tweede kartaal van 2012 9 rond de 7,5%. Dit komt neer op 31.000 mensen. Het aantal WW-uitkeringen neemt sinds begin 2012 gestaag toe tot 16.500 in oktober 2012. Daarnaast hebben 35.500 Amsterdammers een bijstandsuitkering. Het aantal bijstandsuitkeringen ligt op een hoog niveau ten opzichte van 2007, het jaar voor de recessie. De afgelopen maanden nam het aantal bijstandsuitkeringen iets af. Mogelijk is er een relatie met de aanscherping van beleid: het wordt steeds moeilijker om een uitkering te krijgen. Vastgoed Terwijl de leegstand van kantoorruimte in heel Nederland gelijk blijft, nam deze af in Amsterdam. Transformatie van kantoorruimte tot broedplaatsen, bedrijfsverzamelgebouwen, (tijdelijke) woonruimte en hotels wint aan belang. Recentelijk kwamen er door transformatie vijf nieuwe hotels bij, waaronder een tweetal grootschalige: een hostel in Westpoort, en een 10 drie sterren hotel in Nieuw-West. De transformatie van leegstaande kantoorpanden tot hotels houdt in 2012 aan. Door de transformatie kwam er ook meer ruimte voor kleinschalige bedrijfshuisvesting. Het gevolg hiervan is dat het tekort aan kleinschalige ruimtes is opgelost, er is nu zelfs sprake van een beginnende leegstand op de markt voor kleinschalig werkruimtes. De Amsterdamse woningmarkt staat er sinds 2008 slecht voor, zoals de gehele Nederlandse woningmarkt. De prijzen dalen nog steeds (het afgelopen jaar 15% in Amsterdam, tegen 10% in Nederland) evenals het aantal verkochte woningen (13% versus 10%). De gemiddelde prijs van een verkochte woning is behoorlijk gekelderd: van 300.000 euro in 2008 tot rond de 250.000 euro in het derde kwartaal van 2012. Goedkopere woningen worden nog wel verkocht, duurdere woningen zijn veel minder in trek. Dit verklaart een deel van de daling van de prijs van de verkochte woningen. Voor de recessie van 2008 werden er gemiddeld 800 woningen per maand verkocht in Amsterdam, daarna schommelde het gemiddelde rond de 600 per maand. In de eerste drie kwartalen van 2012 lag het gemiddelde rond de 500 verkochte woningen. De komende jaren zullen er weinig nieuwbouwwoningen worden opgeleverd, er wordt op dit moment weinig gebouwd. Haven, Schiphol en toerisme De Amsterdamse haven doet het aardig goed, zeker gezien de kwakkelende wereldhandel. In de eerste drie kwartalen van 2012 zijn er meer goederen overgeslagen dan in dezelfde

9

Werkloze beroepsbevolking als percentage van de totale beroepsbevolking Tussen juli 2010 en juli 2012 kwamen er per saldo 28 nieuwe hotels bij, waarvan minimaal 5 door transformatie. Amsterdam in cijfers 2012, O+S

10

7


periode in 20111 (+1,2%). De ontwikkeling in Amsterdam over de eerste helft van 2012 is vergelijkbaar met die in de Rotterdamse haven. Ook hier was sprake van een lichte groei. Sinds het tweede kwartaal van 2011 wordt er minder vracht vervoerd via Schiphol. Het aantal passagiers groeide nog wel, maar de groei vlakt wel steeds meer af. Het seizoensgebonden patroon blijft overeind. De afgelopen zomer lag het aantal passagiers boven de 5 miljoen per maand, hetgeen hoger is dan in 2008. Toerisme Ook wat toerisme belooft 2012 een gunstig jaar te worden, gunstiger dan eerder voorspeld 11 door het Economisch Bureau ING. In de eerste acht maanden van 2012 lag het aantal overnachtingen iets boven het niveau (+1%) van dezelfde periode in 2010 en 2011. Vooral in mei en augustus waren er meer toeristen dan in 2011. In de afgelopen 8 maanden trok Amsterdam minder bezoekers uit de Eurozone en juist meer bezoekers van buiten de Eurozone, van Britten en Amerikanen en inwoners uit de BRIC-landen. Tezamen zijn de BRIC-landen goed voor 6% van alle overnachtingen in Amsterdam, en het aandeel blijft toenemen (5% in 2011). Indicatoren voor de Amsterdamse economie meest recente periode

mutatie t.o.v. zelfde periode vorig jaar (%)

Waarde

wereldhandel (index volume 2000=100)

aug-12

0,2%

165

AEX-index

nov-12

8%

325

Indicator

Macro economie

Bbp Nederland (kwartaal)

e

3 kw 2012

-1,6%

Bbp Nederland (jaar)

2012*

-0,8%

525.305

Bbp Amsterdam (jaar)

2012*

1,4%

39.229

werkzame personen in Amsterdam

1-okt-12

2%

480.267

vacatures in Amsterdam

1-okt-12

-15%

2.905

okt-12

18%

16.647

1-okt-12

-0,8%

35.478

Arbeidsmarkt

ww uitkeringen bijstandsuitkeringen in Amsterdam Bedrijven aantal startende bedrijven in Amsterdam

sep-12

-4%

1039

aantal opgeheven bedrijven in Amsterdam

sep-12

-27%

480

aantal verkochte woningen in Amsterdam

okt-12

-13%

518

gemiddelde prijs van verkochte woningen in Amsterdam

okt-12

-15%

248.263

okt-12

1%

4.645.482

Woningmarkt

Transport: Schiphol en haven passagiers op Schiphol vracht op Schiphol (ton) havenoverslag in Amsterdam (ton) * eerste raming, in constante prijzen 2008, * 1 mln euro 11

8

okt-12 3e kw 2012

-7% 126.760 6% 18.976.454

bron: CPB/O+S/Schiphol Groep/Havenbedrijf /UWV/TNO

Toeristisch belang verschilt sterk per regio, Economisch Bureau ING, mei 2012


Bijlage 1 Figuren Macro-economie Wereldhandel (volume), in indexcijfers (2000=100)

Groei bruto binnenlands product ten opzichte van hetzelfde kwartaal van vorig jaar en vorig kwartaal (procenten)

volume 2000=100

%

180

4 3

170

2 1

160

0 -1

150

-2

140

-3 -4

130

-5 -6

120

I

II

III

IV

I

II

2008

110 100

III

IV

I

II

2009

III

IV

2009

2010

II

III

IV

I

2011*

II

III

2012*

groei t.o.v. vorig kwartaal

ap r ju l

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

ja n ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

groei t.o.v. zelfde kwartaal vorig jaar

2008

I

2010**

2011

2012

bron:CPB Producentenvertrouwen, Nederland

*) voorlopige cijfers

bron: CBS

Consumentenvertrouwen, Nederland

10

5 0

5 -5

0

-10 -15

-5 -20

-10

-25 -30

-15 -35

-20

-40

2011

ok t

ju l

ap r

ok t ja n

2008

2009

2010

2011

ju l ok t.

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ja n

2010

ju l

ja n

ap r

ok t

ju l

ja n

2009

ap r

ju l

ok t

ap r

ok t ja n

ju l

ja n

ap r

2008

ap r

-45

-25

2012

2012

bron: CBS

bron: CBS

AEX index (dagkoers) 600

500

400

300

200

100

2009

2010

2011

ok t

r

ju l

ap

ok t ja n

r

ju l

ap

ja n

ok t

r

ju l

ap

ja n

ok t

ju l

r

ja n

ap

ju l 2008

ok t

r ap

ja n

0 2012

9


Arbeidsmarkt Werkzame personen, Amsterdam

Werkzame personen naar sectoren, Amsterdam

6

x1.000 personen 520

5

500

4

480

3

460

groei %

%

10 8 6 4 2 0 -2

400

-6

2009

2010

2011

bo u la nd

ap r ju l ok t*

ju l ok t ja n

ap r

ap r ju l ok t ja n

ju l ok t ja n

ap r


2008

2012

zo de rg ta bo ilha uw nd e ni jve l rh gr e i oo d th fin an .i de ns l te llin ge n ov er he id to ta al

0

-4

rg ie ns po rt po hor ec st a ov / te le er co ig za m e k. . di en di en st en st ve rle n on ing de rw ijs in du st rie

420

en e

1

tra

440

w/

2

oktober 2012 t.o.v. oktober 2011

oktober 2012 t.o.v. juli 2012

groei werkzame personen (in % t.o.v. dezelfde maand vorig jaar) werkzame personen (abs.)

* raming

bron: O+S

Uitzenduren t.o.v. zelfde periode vorig jaar, Noord-Holland

3e kwartaal is raming

bron: O+S

Vacatures, Amsterdam aantal openstaande vacatures 4.000

groei %

% 70 60 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40

15 10 5 0 -5 -10

3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju se l p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v

-15

3.500

-20

2008

-25

2009

2010

2011

2012

groei vacatures per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

2008

2009

2010

2011

openstaande vacatures per maand

ju l ok t

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ap r

ju l ok t ja n

ja n

ap r

-30

2012

bron: ABU Opheffingen, Amsterdam

groei %

aantal starters 1.800

120

1.600

100

1.400

80

1.200

60

1.000

40

800

20

600

0

400

-20

200

-40

0 ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n ap r ju l

140

2009

2010

2011

2012

180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 -20 -40 -60

groei %

aantal opheffingen 1.760 1.650 1.540 1.430 1.320 1.210 1.100 990 880 770 660 550 440 330 220 110 0

ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m rt ju n au g

Starters per maand, Amsterdam

2008

bron: UWV

2008

2009

2010

groei opheffingen per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

2011

2012

opheffingen per maand

groei starters per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar starters per maand (driemaandelijks voortschrijdend gemiddelde)

bron: O+S

10

bron: O+S


Faillissementen, Amsterdam groei %

aantal faillissementen

30 28 26 24 22 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

ja n m rt m ei ju l se p no v ja n m rt m ei ju l se p no v ja n m rt m ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p no v ja n m r mt ei ju l se p

110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 -10 -20 -30 -40

2008

2009

2010

2011

2012

groei faillissementen per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar faillissementen per maand (driemaandelijks voortschrijdend gemiddelde)

bron: O+S WW-uitkeringen, Amsterdam

Bijstandsuitkeringen (WWB LO en WIJ), Amsterdam aantal ww-uitkeringen

groei %

aantal uitkeringen 40.000

14.000

15

35.000

40

12.000

10

30.000

30

10.000

20

8.000

5

25.000

10

6.000

0

20.000

0

4.000

-10

2.000

-5

15.000

-20

0

-10

10.000

2008

2009

2010

2011

2012

2008

2009

2010

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

groei %


ap r ju l ok t

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

50

ap r ju l ok t ja n

16.000


18.000

60

2011

ap r ju l ok t

20

70

2012

groei bijstand per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar (%)

groei ww-uitkeringen per maand t.o.v. dezelfde maand vorig jaar aantal ww-uitkeringen

bijstand per maand (abs.)

bron: UWV

bron: UWV

11


Vastgoed Aandeel leegstand op de kantorenmarkt 20

%

18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 medio 2011

medio 2012

Nederland

Amsterdam

Bron: Nederland compleet, DTZ Zadelhoff Het aantal en de groei van de verkochte woningen in Amsterdam

Prijs verkochte woningen in Amsterdam 30

330.000

40

1.000

20

300.000

20

800

10

270.000

0

600

0

240.000

-20

400

-10

210.000

-40

200

-20

180.000

-60

0

-30

150.000

2009

2010

2011

2012

groei verkochte woningen (in % t.o.v. dezelfde maand vorig jaar)

2008

2010

2011

ap r ju l o k. t

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n

ap r ju l ok t ja n 2009

2012

groei gemiddelde prijs ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar (%)

verkochte woningen (abs.)

gemiddelde prijs woning (€)

bron: CBS

12

gemiddelde prijs woningen x €1

% groei gemiddelde prijs woningen


ju l ok t ja n

ap r

ja n ap r ju l ok t ja n ap r ju l ok t ja n ap r ju l ok t ja n 2008

ap r ju l .

verkochte woningen 1.200

groei % 60

bron: CBS


Schiphol, haven en toerisme Passagiers op Schiphol ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar groei passagiers %

Vracht op Schiphol ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar groei cargo %

40

passagiers x 1 mln. 6

60

cargo x 1.000 tonnes 150

30

5

40

130

20

4

20

110

10

3

0

90

2009

2010

2011

2012

2008

groei aantal passagiers ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar (%)

2009

2010

groei cargo (%)

passagiers (x 1mln.)

ju l ok t

ap r

ju l ok t ja n

ju l ok t ja n ap r ju l ok t ja n ap r

ap r

ju l ok t ja n

ja n ap r

ju l ok t

ap r

2008

ap r

30

ju l ok t ja n

-60

ap r

0

ju l ok t ja n

-20

ap r

50

ju l ok t ja n

70

-40

ap r

-20

1

ju l ok t ja n

2

ja n

0 -10

2011

2012

cargo (x 1.000 tonnes)

bron: Schiphol Group

bron: Schiphol Group

Havenoverslag per kwartaal, Amsterdam x 1 mln. ton 25

20

15

10

5

0 I

II

III

2008

IV

I

II

III

IV

I

2009

II

III

2010

IV

I

II

III

IV

2011

I

II

III

2012

Bron: Havenbedrijf Bezoekers musea en attracties t.o.v. zelfde periode vorig jaar, Amsterdam

Overnachtingen t.o.v. zelfde periode vorig jaar, Amsterdam groei hotelovernachtingen %

30%

hotelovernachtingen x 1.000

2008

2009 musea

2010

2011

ju l .

ap r

ju l ok t ja n

ju l ok t ja n ap r

ap r

ju l ok t ja n

ju l ok t ja n ap r

ap r

ja n

2012

attracties

2008

2009

2010

2011

ju l

ja n

-20%

ap r

-15%

ju l ok t ja n

-10%

ap r

0% -5%

ju l ok t ja n

5%

ap r

10%

ju l ok t ja n

15%

ap r

20%

1.300 1.200 1.100 1.000 900 800 700 600 500 400 300 200 ju l ok t ja n

25%

ap r

35 30 25 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20

2012

groei hotelovernachtingen ten opzichten van dezelfde maand vorig jaar (%) hotelovernachtingen (x 1.000)

bron: ATCB

bron: CBS

13


Bijlage 2 Uitleg conjunctuurklok

Wat laat de klok zien? De klok geeft op basis van de positie van een set indicatoren weer in welke fase de Amsterdamse economie zich begeeft: oplopend naar hoogconjunctuur of neerwaarts naar laagconjunctuur. In aanvulling op de richting van de conjunctuurbeweging laat de klok zien of deze beweging boven de trend of onder de trend plaats vindt. Zowel een oplopende als een neerwaartse beweging kan plaats vinden boven of onder de trend. Figuur 1 toont de conjunctuurcycli: hoogconjunctuur (groen), afname (oranje), laagconjunctuur (rood) en herstel (geel). In een periode van hoogconjunctuur zal de meerderheid van de indicatoren zich in het groene kwadrant bevinden, in een periode van laagconjunctuur in het rode kwadrant. Figuur 1 Conjunctuurcyclus

afname

hoogconjunctuur

laagconjunctuur

herstel

Focus op omslagmomenten De focus ligt op de omslagmomenten, die signaleren wanneer de economie (of een indicator) van bijvoorbeeld hoogconjunctuur omslaat naar een periode van recessie. Op de klok vertaalt dit zich in de omslag van ‘een groei boven de trend’ naar ‘een daling boven de trend’, oftewel wanneer indicatoren bewegen van het groene naar het oranje kwadrant. En omgekeerd wanneer de economie omslaat van laagconjunctuur naar een periode van hoogconjunctuur, bewegen indicatoren op de klok van ‘een daling onder de trend’ naar ‘een groei onder de trend’, oftewel van het rode naar het gele kwadrant.

14


Bijlage 3 Begrippenlijst

AEX ATCB Bbp Consumentenvertrouwen

Producentenvertrouwen

Werkzame personen

Amsterdam Exchange Index het Amsterdam Toerisme & Congres Bureau bruto binnenlands product het gemiddelde van de saldi van positieve en negatieve antwoorden van 1.000 burgers op vragen over het economisch klimaat en de koopbereidheid (economische situatie de afgelopen en komende 12 maanden, financiële situatie de afgelopen en komende 12 maanden, gunstige tijd voor grote aankopen). het gemiddelde van de saldi van positieve en negatieve antwoorden van 1.700 industriële ondernemers, klein en groot, op vragen over de economische situatie (verwachte productie, orderportefeuille en voorraden gereed product) personen die een beroep uitoefenen voor minimaal 12 uur per week

15

Factsheet dashboard economische situatie

Recommend Documents