INHOUD 1
Inleiding 1.1 Duurzaam naar 2010 1.2 Het Gemeentelijk Rioleringsplan Deventer 1.3 We zijn er bijna
3 3 3 3
2.
Het rioleringsbeleid en zijn omgeving 2.1. Algemeen 2.2. Europa 2.3. Rijk 2.4. Provincie 2.5. Waterschappen algemeen 2.6. Waterschappen Deventer 2.7. Relatie met andere gemeentelijke plannen 2.8. Wettelijke inkadering
5 5 8 8 9 9 10 11 12
3.
Uitgevoerde maatregelen 3.1 Algemeen 3.2. Resultaten voorgaand GRP 3.2.1. Inzamelen en transport afvalwater 3.2.2. Streven naar een duurzaam milieu 3.2.3. Inventarisatie rioolstelsel 3.2.4. Inventarisatie verhard oppervlak 3.2.5. Voorbereiden en uitvoeren afkoppeling verhard oppervlak 3.2.6. Metingen 3.2.7. Onderzoek 3.2.8. Structurele verbeteringen 3.2.9. Beheer 3.2.10. Onderhoud
13 13 13 13 13 13 14 14 15 15 15 16 15
4.
Strategie en uit te voeren maatregelen 2005 - 2010 4.1. Algemeen 4.2. Inzamelen en transport afvalwater 4.2.1. Eisen 4.2.2. Riolering bij nieuwbouw 4.2.3. Riolering buitengebied 4.3. Beperking overlast en streven naar een duurzaam milieu 4.3.1. Eisen 4.3.2. Overlast reducerende maatregelen 4.3.3. Vuiluitworp reducerende maatregelen 4.3.4. Beheer en onderhoud 4.4. Kostenbeheersing
19 19 19 19 19 19 20 20 20 20 22 22
5.
Financiering 5.1. Kosten 5.2. Investeringsprogramma 5.3. Kostendekking 5.3.1. Rioolaansluitrecht 5.3.2. Riool(afvoer)recht 5.4. Inkomsten 5.5. Reserve
23 23 23 24 24 24 25 25
1
2
1
INLEIDING
1.1 Duurzaam naar 2010 De riolering moet meegroeien met de samenleving. Dat betekent dat nieuwe wijken moeten worden aangesloten, maar vraagt ook om een
• Een overzicht van de knelpunten in
de riolering; • Maatregelen waarmee die knelpun-
ten aangepakt kunnen worden; • Kosten en financiering.
goed onderhoud van het bestaande stelsel.
Dit plan staat niet op zichzelf maar sluit aan op andere plannen van de
Meegroeien betekent ook dat de riole-
gemeente, zoals die voor onderhoud
ring aan nieuwe eisen moet voldoen.
aan wegen en openbaar groen. Zo
Het stelsel moet efficiënter worden en
zorgen we er voor dat zoveel mogelijk
de laatste gezondheids- en milieurisi-
werkzaamheden ‘in één moeite’ door
co’s moeten worden geminimaliseerd.
worden uitgevoerd. Op die manier kan
Bovendien wil Deventer de riolering
de gemeente tegen een betrekkelijk
duurzaam aanleggen en gebruiken.
geringe bijdrage per inwoner, zorgen
Dat vraagt om een voorzichtig gebruik
voor hygiëne, milieubescherming en
van grondstoffen en bronnen. Voor rio-
beperking van wateroverlast.
lering betekent het dat we oog houden
Korte Bisschopstraat 1927
voor:
Het plan sluit ook aan op eerdere
• Schoon en vuil water gescheiden
Gemeentelijke Rioleringsplannen. Het
houden; • Productie van onnodig veel afvalwa-
vorige verscheen in 2001, het volgende zal ongeveer in 2011 verschijnen.
ter voorkomen (bronbestrijding); • Duurzame materialen en werkme-
1.3 We zijn er bijna
thodes kiezen bij bouw, renovatie en
Onder de grond in Deventer ligt
sloop;
zo’n 350 kilometer riolering.
• Nieuwe sanitaire concepten kiezen.
Daardoor verdwijnt dagelijks het afvalwater van 36.500 huishoudens
1.2 Het Gemeentelijk Rioleringsplan Deventer
en als het regent ook nog eens een enorme hoeveelheid regenwater.
Het onderhoud en verdere ontwik-
Toch zijn er maar weinig
keling van de riolering in Deventer
Deventenaren, die zich realiseren
een omvangrijke gemeentelijke
hoe belangrijk de riolering is voor
taak.
de stad en haar inwoners.
Riolering vraagt om zorg. Reiniging
In de negentiende eeuw kwam een
moet verstoppingen voorkomen en het
groot deel van het regen- en afvalwa-
is nodig om oude en versleten leidin-
ter terecht in een goot, die in het mid-
gen te repareren. Daarnaast moeten
den in de straat was aangelegd.
de rioolgemalen onderhouden worden.
Daardoor spoelde het water langzaam
Dit Gemeentelijk Riolering Plan (GRP)
naar de stadsgrachten en ander open
leidt dat project in goede banen. In de
water. Fecaliën werden opgeslagen in
volgende hoofdstukken vindt u:
mestbakken, die op gezette tijden wer-
• Een beschrijving van de toestand
den geleegd.
van de riolering in Deventer;
3
Gemaal Noorwegenstraat
1 De modder en de stank, waren niet
afvalwater voortaan te zuiveren. In
Daardoor loopt de kwaliteit van het
het grootste bezwaar van deze metho-
1976 werd de rioolwaterzuivering aan
oppervlaktewater terug. Virale en bac-
de. Veel erger waren de epidemieën
de Roland Holstlaan in bedrijf gesteld.
teriële besmettingen maken het water
van infectieziektes als cholera en
Sindsdien wordt er hoofdzakelijk
ongeschikt voor gebruik als zwemwa-
dysenterie, die in de loop der jaren tal-
gezuiverd water geloosd. Inmiddels is
ter of als drinkbron voor vee.
loze slachtoffers eisten. Om die ziek-
98% van de Nederlandse huishoudens
Inmiddels wordt er hard gewerkt aan
tes uit te bannen, begon de gemeente
op het riool aangesloten, maar zeker
het terugdringen van het aantal over-
in de tweede helft van de achttiende
op het platteland zijn nog plaatsen
storten en de vervuilende werking
eeuw met de aanleg van riolering voor
waar ongezuiverd op het oppervlakte
ervan. Een deel van het regenwater
afvalwater. De mestbakken voor feca-
water en in de bodem wordt geloosd.
wordt inmiddels buiten het riool om
liën werden vervangen door tonnetjes
Dat is een probleem.
afgevoerd. Ook wordt het rioolsysteem
en beerputten, tot de fecaliën ook
Er bleef nog een ander probleem over,
aangepast en er worden bergingsvoor-
door de riolering werden afgevoerd.
de lozingen uit riooloverstorten. Dit
zieningen gebouwd, waar bij extreme
Rond 1950 was een groot deel van de
zijn nooduitlaten, waaruit het water
regenval tijdelijk het rioolwater opge-
stad op de riolering aangesloten. Het
weg kan lopen wanneer het riool over-
borgen wordt. De bergingen zorgen er
regen- en afvalwater werd geloosd op
belast wordt, bijvoorbeeld door hevige
voor dat het aantal lozingen uit over-
de grote wateroppervlaktes, zoals de
regenval. Het is nu eenmaal onmoge-
storten afneemt en dat die lozingen
IJssel en de stadsgracht. Zo spoelde
lijk om een rioolstelsel te bouwen dat
ook nog eens minder schadelijk zijn.
het afvalwater weg, de schadelijke en
zelfs de meeste extreme regenbuien
onhygiënische stoffen werden letterlijk
verwerken kan. De overstorten voorko-
als ‘opgelost’ en ‘afgevoerd’
men dat delen van de stad onder
beschouwd.
water komen te staan of dat putten en toiletpotten overstromen.
De bevolkingsgroei en de bloei van de economie, leidden tot een enorme ver-
Bij gemengde riolen, waardoor zowel
ontreiniging van het oppervlaktewater
regen- als afvalwater stroomt, leiden
en daarom besloot de overheid het
de overstorten wel tot vervuiling.
4
2 HET RIOLERINGSBELEID OMGEVING 2.1. Algemeen
De actoren in de rioleringsomgeving
Een rioleringsplan staat nooit op
zoals de Europese Unie, het rijk en de
zichzelf. Zowel letterlijk als figuur-
waterschappen hebben verschillende
lijk, worden er grenzen overschre-
middelen tot hun beschikking om hun
den. Het water dat in de gemeente
belangen en visies te behartigen. In
wordt gebruikt en geloosd, blijft
tabel 2.1 worden de raakvlakken met
immers zelden binnen ons leefge-
de rioleringszorg van de organisaties
bied. De wetgeving waarmee wij in
en de tot hun beschikking staande
het GRP te maken hebben, speelt
middelen genoemd. Van deze midde-
op Europees, nationaal, provinciaal
len worden de belangrijkste invloeden
en lokaal niveau. In dit hoofdstuk
op de gemeente Deventer gegeven.
willen we een beeld geven van de
Op een aantal van deze middelen
partijen, die invloed hebben op het
wordt vervolgens wat dieper ingegaan.
GRP en welke richtlijnen en wetten invloed hebben op de riolering en de rioleringszorg. Systematisch zijn ze weergegeven in afbeelding 2.1. Met dit schema in ons achterhoofd, kunnen de doelen voor de rioleringszorg in Deventer worden gesteld.
afbeelding 2.1 Riolering in de fysieke en bestuurlijke omgeving
Het Rijk en Europa Gemeente
Verhard oppervlak
Provincie en Waterschap
Drinkwaterwinning en gebruik
Riolering
Zuivering
Lokaal oppervlaktewater
Grondwater
Regionaal oppervlaktewater
W a t e r k e t e n w a t e r s y s t e e m
5
EN
ZIJN
2 Organisatie en taken
middelen
betekenis voor gemeente Deventer
EU richtlijn stedelijk afvalwater (1991)
Alle lozers aansluiten op de riolering of individuele afvalwaterzuiveringsinstallatie.
EU kaderrichtlijn water (2000)
Waterkwaliteits- en kwantiteitseisen aan stedelijk water op ecologisch niveau.
Wet op waterhuidhouding (Whh)
- opstellen waterbeheersplannen door water schappen; - Integrale aanpak; - Verbetering effectiviteit en efficiënte van het stedelijk waterbeheer;
Nationaal milieubeleidsplan (NPM4)vloeit voort uit Wm
- Stoppen met het afwentelen van milieulasten op de generaties na ons - geen verdere vervuiling van de stad.
Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo)
Wettelijke verplichting tot het aanvragen van vergunningen voor het lozen van rioolwater op oppervlaktewater.
Wet bodembescherming (Wb)
Wettelijke verplichting tot het aanvragen van ver gunningen voor het lozen van rioolwater in de bodem.
Woningwet
Aansluitverplichting eigenaar woning binnen 40m van gemeentelijk riool.
EUROPESE UNIE opstellen overkoepelende wetgeving
HET RIJK Ontwikkelen beleid -vastellen wetten en regelgeving -benoemen van taken en bevoegd heden
beleidsnota WB21 - Hoofdstroomgebiedsvisie - Vasthouden, bergen en afvoeren; - Uitvoeren van watertoets voor nieuwe ontwikkelingen. Nationaal Bestuursakkoord Water 2 juli 2003 (NBW) vloeit voor uit WB21 - op basis van EU kaderrichtlijn water
Uitganspunt is dat het Nederlandse water-systeem in 2015 op orde is.
Wet op ruimtelijke ordening (Wro)
Verplichting gemeente opstellen bestemmingsplannen (incl. natte paragraaf).
concept-nota ruimte voor water
Water combineren met andere stedelijke functies (wonen, werken, recreatie).
6
2 DE PROVINCIE - Verantwoordelijk voor waterkwaliteitsbeheer; - Verantwoordelijk voor waterkwantiteitsbeheer; - Opstellen provinciaal waterhoushoudingsplan - Vergunningverleging + handhaving.
Provinciaal Waterhuishoudingsplan
- Aansluiting buitengebied voor 2005; - Voldoen aan basinspanning voor 2005; - Rioolrecht voor financiering beheer riolering; - Voldoen aan de functie eisen oppervlakte water.
Deelstroomgebiedsvisie (Vecht-Zwarte Water-November 2003) - op basis van nbw.
- Afkoppelen verhard oppervlak; - Infiltratie regenwater of extra berging in open water; - Uitbreiding stelselberging.
Aanbevelingen voor de ontwikkeling van een Gemeentelijk Waterplan (augustus 2001).
Integrale toetsing stedelijk water (oppervlakte water, riolering en grondwater) op kwantiteit en kwaliteit.
Convenant sanering verspreide huishoudelijke afvalwaterlozingen in Overijssel.
Vormgeving sanering huishoudelijk afvalwater buitengebied. Inclusief ontheffingscriteria.
grondwaterverordening
verplichting tot het aanvragen van vergunning voor het ontrekken van grondwater.
WATERSCHAPPEN - Uitvoeren van beheertaken van provincie; - Opstellen waterbeheersplan; - Verantwoordelijk voor afvalwater zuivering; - Vergunning verlening lozing op oppervlakte water; - Vaststellen wateropgave (verbeeld in waterkansenkaart); - Opstellen gewenst grond- en oppervlaktewater regime; - Aansluitvergunning op zuivering;
Waterbeheersplan/wateropgaaf - op basis van Whh
Beleid grond- en oppervlaktewater ten opzichte van de omgeving o.a.: - opstellen waterplan; - infiltreren waar mogelijk; - op lange termijn beheer van al het stedelijk water; - optimaliseren afvalwaterketen; - minimaliseren vuiluitworp uit rioolstelsel.
Waterkwaliteitsspoortoets
Toetsing overstorten op oppervlaktewaterkwaliteit.
Gemeentelijk Riolerings Plan - vloeit voort uit Wm
Rioleringsbeleid en financiering.
Basis Rioleringsplan
Opstellen rioleringsmaatregelen om aan de basisinspanning te voldoen.
Milieuvisie 2003 - 2008 en Milieubeleidsprogramma 2004
- Bij vervanging van rioleringen infiltreren van regen water indien mogelijk; - Opstellen GRP 2005-2010; - Waterkaart voor inventarisatie infiltratie mogelijkheden; - Voorbereiding waterplan; - Tegengaan verdroging en verontreiniging; oppervlaktewater en grondwater; - sanering ongezuiverde lozingen buitengebied.
GEMEENTE - Inzamelen en transport van afvalwater; - Vergunning verlening lozing op riool - Opstellen Gemeentelijk; Rioleringsplan, Basisrioleringsplan en Gemeentelijk Waterplan; - Vaststellen rioolrecht.
Opstellen beheerplan voor oppervlaktewater en grondwater op gemeentelijk grondgebied.
Gemeentelijk water plan
7
2 2.2. Europa
aansluiten bij de stroomgebiedsvisies
Waterbeheer 21e eeuw
Europese kaderrichtlijn Water
van Waterbeheer 21e eeuw.
Wateroverlast in de jaren ´90 heeft
De Europese Kaderrichtlijn Water is
geleid tot adviezen over het waterbe-
vastgesteld door het Europees
2.3. Rijk
heer van onder meer de Commissie
Parlement. De doelen van deze richtlij-
Vierde Nota Waterhuishouding
Waterbeheer 21e eeuw en het
nen zijn:
Deze nota uit 1998 vloeit voort uit de
Rathenau Instituut. De commissie
• Bescherming van water-ecosyste-
Wet op Waterhuishouding en geldt
waterbeheer 21e eeuw heeft in
men en wetlands, waterafhankelijke
voor de planperiode 1998-2006. De
opdracht van het ministerie van
land-ecosystemen en waterbronnen
nota gaat uitgebreid in op de water-
Verkeer en Waterstaat en de Unie van
tegen vervuiling;
systeembenadering en op de subthe-
Waterschappen onderzoek gedaan
ma’s veiligheid, verdroging, emissies
naar de waterhuishouding in de 21e
systemen door overstromingen en
en waterbodems. Deze nota gaat
eeuw. Hierbij is de commissie uitge-
langdurige droogte.
daarmee uit van een integrale
gaan van:
• Beperking van de schade aan deze
gebiedsgerichte watersysteem bena-
• Veiligheid: droog en veilig;
Op lange termijn (2015 met een ver-
dering. Het zo snel mogelijk afvoeren
• Duurzaamheid: kansen voor natuur
lenging tot 2021) moet de chemische
van (afval)water naar rioolwaterzuive-
en ecologische toestand van alle
ring of oppervlaktewater is daarmee
wateren in de Europese Unie goed
naar de achtergrond verdwenen.
en milieu; • Bestuurbaarheid: efficiënt en effec-
tief samenwerken van overheden en een interactieve omgang met de
zijn.
maatschappij).
Rapportageverplichtingen zijn gekop-
De basisprincipes daarbij zijn:
peld aan (deel)stroomgebieden, die
• Voorkom afwenteling van problemen,
verantwoordelijkheden en kosten. De De Wet milieubeheer verplicht de gemeente tot het doelmatig inzamelen en
basisgedachte is dat de vervuiler/
transporteren van het afvalwater binnen haar grenzen. In het gemeentelijk rio-
gebruiker betaalt; • Water is een ordenend principe en
leringsplan (GRP) beschrijft de gemeente hoe zij dit doet.
dus medebepalend bij de inrichting Het Europees en nationaal beleid is gebaseerd op het principe van vasthou-
van de ruimte.
den, bergen en afvoeren van hemelwater. Voor het rioolbeheer in de gemeente Deventer betekent dit:
Dit leidt in de waterhuishouding tot de
- Afkoppeling van verhard oppervlak;
volgende prioriteitsstelling:
- Infiltratie van regenwater;
• Ruimte voor water creëren;
- Extra berging in open water;
• Anticiperen op klimaatsverandering
- Uitbreiding van de rioolstelselberging;
en bodemdaling via dynamisch peil-
Daarbij worden kwantiteits- en kwaliteitseisen gesteld. Om aan die eisen te
beheer;
voldoen werkt de gemeente met:
• Aanwijzing van bergingsgebieden;
- Een basisrioleringsplan (50% vuiluitworp reductie);
• Toepassen van technische oplossin-
- Waterplan (samenwerking actoren in de waterketen);
gen om bovenstaande punten te ver-
- Watertoets (beoordeling alle waterhuishoudkundige aspecten van ruimtelijke
wezenlijken;
plannen); - Aansluitvergunning op zuiveringstechnische werken;
Mede naar aanleiding van deze advie-
- Vergunningen lozing afvalwater op oppervlaktewater en bodem.
zen heeft het kabinet Kok 2 in de nota
Bij deze laatste vergunningen moet worden gedacht aan overstorten uit de rio-
‘Anders omgaan met water’ zes maat-
lering op stedelijk water en de verplichte aansluiting op de riolering of indivi-
regelen uitgewerkt, die moeten leiden
duele afvalwaterbehandeling in de buitengebieden.
tot terugdringen van de wateroverlast.
Uitgangspunt is dat het Nederlandse watersysteem in 2015 op orde is.
De maatregel die de grootste invloed
8
2 heeft op het rioleringsbeleid is de
Belangrijkste wijziging ten opzichte
rekening houdend met de relaties
maatregel ‘aanpassen bestaand stede-
van WHP1 hierin is dat de provincie
met de ruimtelijke inrichting en het
lijk gebied’ waarmee de interne water-
eist dat alle gemeentes vóór 2005 aan
regionale watersysteem;
huishouding van een bebouwd gebied
de basisinspanning voldoen. Dat bete-
wordt geregeld en wel door:
kent dat de vuiluitworp vanuit het
vaststellen van gezamenlijk beleid)
• Afkoppeling van verhard oppervlak
rioolstelsel naar oppervlaktewater
voor het water(keten)beheer in de
moet worden beperkt. Alleen om zeer
planperiode. De looptijd is vijf jaar;
dringende redenen en na overleg met
• Het vaststellen van samenhangende
van de riolering; • Infiltratie van regenwater of extra
berging in open water; • Uitbreiding van berging in het riool-
• Het afstemmen van beleid (of het
het waterschap kan hiervoor uitstel (of
maatregelenpakketten, waarmee de
ontheffing) worden verleend.
gestelde doelen op effectieve en
stelsel.
efficiënte wijze kunnen worden 2.5. Waterschappen algemeen
gerealiseerd (inclusief afstemming
In een Startovereenkomst tussen Rijk,
Het beleid van de waterschappen is
van de uitvoering en kostenverde-
provincies (IPO), waterschappen
gericht op het voorkomen en terug-
ling).
(UvW) en gemeenten (VNG) zijn
dringen van lozingen op oppervlakte-
bestuurlijke afspraken vastgelegd over
water. In wateren met een hoge ecolo-
Watertoets
de implementatie van de genoemde
gische waarde en in bodembescher-
De watertoets wordt verplicht uitge-
maatregelen.
mingsgebieden worden bestaande
voerd door initiatiefnemers, de
Water wordt gezien als ordenend prin-
lozingen gesaneerd en nieuwe lozin-
gemeente en waterbeheerders, bij de
cipe bij de verdere inrichting van ons
gen tegengegaan. Riooloverstorten
ontwikkeling van een ruimtelijk plan of
land. De Wet op de ruimtelijke orde-
vormen een belangrijke bron van
besluit, zoals een bestemmingsplan. In
ning verplicht gemeenten en water-
ongewenste lozingen. Sanering van
dit proces worden alle aspecten van
schappen alle ruimtelijke plannen en
riooloverstorten is daarom een van de
het watersysteem (riolering, opper-
besluiten te onderwerpen aan een
speerpunten in het beleid.
vlaktewater en grondwater) zowel
zogeheten watertoets. Daarbij dienen
Uitgangspunt is dat schoon regenwa-
kwantitatief als kwalitatief beschouwd
de effecten op het watersysteem te
ter van daken en verhardingen niet
en afgewogen. Doel van de watertoets
worden beschreven. Ook moet worden
langer via de riolering wordt afge-
is het handhaven of ontwikkelen van
aangetoond dat water alleen wordt
voerd. Dit afkoppelingsbeleid is gericht
een gezond, robuust en veerkrachtig
afgevoerd als het niet anders kan. In
op gescheiden rioleringssystemen,
stedelijk watersysteem.
eerste instantie moet worden gepro-
waarbij het regenwater wordt geïnfil-
beerd water vast te houden of te ber-
treerd in de bodem. Alleen als infiltre-
gen in het plangebied.
ren onmogelijk is, wordt regenwater afgevoerd naar oppervlaktewater.
Relevantie voor de riolering: Internationaal moet voorkomen wor-
Waterplan
den dat problemen, zoals te veel of te
Een waterplan is een plan dat op ini-
vuil water, van het ene gebied naar
tiatief van de gemeente wordt
het andere gebied verplaatst worden
gemaakt. Daarbij is het Gemeentelijk
en dat er teveel techniek (pompen,
Rioleringsplan het uitgangspunt. De
drainage) wordt ingezet.
gemeente maakt het plan samen met de waterbeheerders, waterleidingbe-
2.4. Provincie
drijf, en eventuele andere organisa-
Provinciaal Waterhuishoudingsplan
ties. Het plan is gericht op:
(Overijssel)
• Het ontwikkelen van een lange ter-
In 2000 is het Waterhuishoudingsplan
mijnvisie van betrokken partijen op
2 (WHP2) opgesteld en uitgekomen.
een duurzame waterhuishouding,
9
2 Waterparagraaf
op de door Rijkswaterstaat beheer-
spanning zo te interpreteren, dat deze
In de waterparagraaf van het ruimtelijk
de IJssel en op oppervlaktewater
voor het gehele rioolstelsel van
plan worden de resultaten van de
dat in beheer is bij Waterschap
Deventer geldt en dat in overleg tus-
watertoets beschreven. De waterpara-
Groot-Salland. Vrijwel het volledige
sen de gemeente Deventer en het
graaf beschrijft het functioneren van
systeem loost het afvalwater op de
Waterschap Groot-Salland een gede-
het huidige watersysteem, de effecten
rioolwaterzuivering Deventer (met
tailleerde invulling van de strategie
van functieveranderingen en de
uitzondering van Lettele, De Hoven
wordt gerealiseerd.
manier waarop binnen het plangebied
en Okkenbroek). Waterschap Rijn en IJsel
wordt voldaan aan de eisen voor het watersysteem. Zonder een goede
In het Basisrioleringsplan 2004 van de
De invloed van het Waterschap Rijn en
waterparagraaf kan een bestemmings-
gemeente Deventer wordt het beleid
IJssel is beperkt tot lozingen in het
plan niet worden vastgesteld. Het
van de waterschappen aangehouden
buitengebied en het te ontwikkelen
maken van een waterparagraaf is een
wat betreft eisen aan het rioolstelsel
bedrijventerrein A1. Vanuit het riool-
wettelijke verplichting.
en eisen ten aanzien van de vuiluit-
stelsel van de gemeente Deventer zijn
worp vanuit dit stelsel. Het plan is
er geen overstorten op door het
2.6. Waterschappen Deventer
gericht op terugdringing van de vuiluit-
Waterschap Rijn en IJssel beheerd
Algemeen
worp, waarbij het meest kwetsbare
oppervlaktewater.
De gemeente Deventer ligt in het
water zo goed mogelijk beschermd
verzorgingsgebied van vier water-
wordt. Een te nauwgezette interpreta-
Waterschap Groot Salland
kwaliteitsbeheerders, namelijk:
tie van de basisinspanning kan de
Het waterschap Groot Salland heeft in
• waterschap Rijn en IJsel,
strategie in de weg staan. Immers,
1998 een nieuw rioleringsbeleid vast-
• waterschap Groot Salland,
indien de interpretatie wordt aange-
gesteld in de nota Rioleringsbeleid, 16
• waterschap Veluwe,
hangen dat ‘elke individuele overstort
juni 1998. Hierin wordt de nadruk
• Rijkswaterstaat.
moet voldoen aan de basisinspanning’
gelegd op het streven naar duurzaam,
zal op bepaalde locaties (b.v. de
integraal waterbeheer in de stad, in
De relatie met de waterschappen
IJssel) minder worden geloosd, zonder
het belang van het rioleringsbeleid.
wordt voornamelijk bepaald door
dat dit tot een merkbare of zelfs meet-
Duurzaam stedelijk waterbeheer bete-
het aantal overstorten dat in de ver-
bare verbetering van de waterkwaliteit
kent onder meer:
schillende verzorgingsgebieden van
leidt. Tegelijkertijd zullen sloten en
• Een optimale waterhuishouding van
deze waterkwaliteitsbeheerders lig-
grachten zwaarder worden belast, met
gen. Het grootste deel van de lozin-
zeer goed merkbare gevolgen. Daarom
gen vanuit overstorten vindt plaats
wordt er voor gepleit om de basisin-
het stedelijke en omliggende gebied; • Het zoveel mogelijk vasthouden van
gebiedseigen water, in plaats van afvoeren; • Het zo goed mogelijk benutten van
Vezorgingsgebieden van de waterkwaliteitbeheerders
schone lokale bronnen (kwel, neerslag);
Waterschap Veluwe
• Het verminderen van het gebruik
Waterschap Groot Salland Deventer Rijkswaterstaat
van drinkwater voor laagwaardige toepassingen; • Het gescheiden houden van schoon
en vuil water. Voor de aanleg van rioolstelsels bete-
Waterschap Rijn en IJssel 10
kent dit, dat zoveel mogelijk wordt gestreefd naar een geïntegreerd stelsel. Daarin worden riolering, opper-
2 vlaktewater en grondwater in samen-
de zuivering Terwolde, die beheerd
tijdse evaluatie en bijstelling voor het
hang beschouwd. Problemen worden
wordt door Waterschap Veluwe. Lettele
samengevoegde GRP Deventer en
zoveel mogelijk bij de bron bestreden.
en Okkenbroek lozen hun afvalwater
Diepenveen uitgevoerd. Het GRP en
op de zuivering Holten Markelo.
bijstelling hebben een sterke relatie
Bij het geïntegreerde stelsel wordt
In september 1999 ontvingen de
met een aantal andere plannen, zoals:
zoveel mogelijk regenwater benut of
gemeenten in het verzorgingsgebied
• Basisrioleringsplan 2004;
geïnfiltreerd in de bodem. Daardoor is
van het Waterschap Veluwe de volgen-
• Waterplan;
de vuiluitworp naar oppervlaktewater
de door het waterschap opgestelde
• Milieuvisie 2003 - 2008;
geringer en wordt ook de afvoer naar
nota´s;
• Milieubeleidsprogramma 2004;
de rioolwaterzuiveringsinstallatie
• Rioleringsbeleid, winst door samen-
• Meerjarenonderhoudsprogramma
beperkt. De rwzi krijgt daardoor een
werking;
2004 - 2007.
hoger rendement. Het geïntegreerde
• Stedelijk waterbeheer;
stelsel heeft hierdoor duidelijke voor-
• Subsidieverordening Afkoppelen
In het Basisrioleringsplan van 2004
delen ten opzichte van het verbeterd
schoon verhard oppervlak van de
wordt de technische onderbouwing
gescheiden rioolstelsel. Oplossingen
riolering 1999;
gegeven voor de rioleringsmaatrege-
voor kwantiteits- en kwaliteitsproblemen worden gezocht zowel buiten als
• Subsidieverordening Saneren onge-
len beschreven in dit GRP.
wenste lozingen 1999.
binnen het rioleringssysteem.
Op dit moment wordt gemeentelijk Het Rioleringsbeleid van het water-
waterbeleid ontwikkeld. Er is een start-
Voor de bestaande gemengde stelsels
schap gaat uit van twee sporen,
notitie, die moet leiden tot een water-
betekent dit, dat er zoveel mogelijk
namelijk:
plan. Hierbij dienen het Basisriolerings-
regenwater wordt afgekoppeld.
• Het emissiespoor, met als doel om
plan en Gemeentelijk Rioleringsplan
Daarnaast wordt meer nadruk gelegd
vóór 31-12-2005 de ´basisinspan-
op het combineren van de maatrege-
ning´ te realiseren, namelijk reductie
len, die gericht zijn op het emissie-
van de vuiluitworp via riooloverstor-
De milieuvisie 2003-2008 vermeldt de
ten met 50%.
volgende doelstellingen:
spoor en het waterkwaliteitsspoor.
mede als basis.
Onafhankelijk van de bestaande kwali-
• Het waterkwaliteitsspoor met als
• Vanaf 2003 zorgen voor een intensi-
teit van het ontvangende oppervlakte-
einddoel het realiseren van de
vering van de infiltratie van regen-
water, moet voor ieder rioolstelsel een
gewenste waterkwaliteit, waarvoor
water bij nieuwbouw, inbreidings- en
nog geen termijnen zijn gesteld
herstructurerings- en transformatie-
basisinspanning worden geleverd om de vuiluitworp zover terug te dringen,
De nota Rioleringsbeleid gaat verder
locaties en bij vervanging van riole-
dat deze vergelijkbaar is met het
vooral in op noodzaak en voordelen
ringen, waar dit vanuit waterhuis-
geformuleerde referentiestelsel (emis-
van afkoppelen van verhard oppervlak
houdkundig oogpunt mogelijk is;
siespoor). Voldoet het emissiespoor
en de winst door samenwerking in de
niet aan de geldende waterkwaliteits-
waterketen. Daarnaast bevat de nota
doelstellingen (het maximaal toelaat-
korte samenvattingen van de overige
bare risico), dan zijn in het kader van
nota’s.
len van een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan voor 2005-2010; • De gemeente heeft nog geen over-
koepelend waterbeleid op gemeen-
het waterkwaliteitsspoor aanvullende maatregelen noodzakelijk.
• Het in het voorjaar van 2004 opstel-
2.7. Relatie met andere gemeentelij-
telijk niveau. Wel wordt gewerkt aan
ke plannen
een waterplan, dat als basis moet
Waterschap Veluwe
Het eerste GRP van Deventer is in
dienen voor een eenduidige en afge-
Het Waterschap Veluwe komt alleen in
1998 door de gemeenteraad vastge-
stemde visie op water. Naar ver-
beeld voor een drietal overstortloca-
steld voor de periode 1997 – 2005.
wachting is de notitie begin 2004
ties in het gemengde stelsel van De
Het GRP van Diepenveen is in maart
Hoven. Dit stelsel loost niet op de
1995 vastgesteld voor de periode
rioolwaterzuivering Deventer, maar op
1996 – 2000. In 2001 is een tussen-
11
gereed; • Lange termijnvisie: De gemeente wil
toe naar een integraal gemeentelijk
2 (afval)waterbeheer, gericht op het
Het Meerjarenonderhoudsprogramma
werd in mei 1997 voor vier jaar vast-
vasthouden van gebiedseigen water.
wordt jaarlijks geactualiseerd en heeft
gesteld. In mei 2001 is daarom het
Hierdoor wordt de relatie tussen
betrekking op:
GRP tussentijds geëvalueerd, waarbij
hemel- en grondwater zoveel moge-
• Wegen;
is bekeken in welke mate de maatre-
lijk hersteld en kan verdere verdro-
• Openbare verlichting;
gelen bijdragen aan de doelstellingen
ging worden tegengegaan.
• Haven- en waterprojecten;
uit het GRP. Bij de evaluatie is het
Bronbeleid gericht op toepassing
• Openbare groenprojecten;
GRP Deventer samengevoegd met het
van materialen in de bouw en emis-
• Speelvoorzieningsprojecten;
GRP Diepenveen 1996 - 2000. Beide
sies uit industrie, landbouw, verkeer
• Rioleringsprojecten;
gemeenten fuseerden op 1 januari
en vervoer, moet zorgen voor
• ISV-projecten.
1999.
schoon afstromend hemelwater. Dit moet leiden tot een meer gedifferen-
Door deze projecten uit het meerjaren-
tieerde benadering van de afvalwa-
onderhoudsprogramma te combineren
terproblematiek. Daarnaast wordt
met projecten uit andere meerjaren-
gestreefd naar duurzame afvoer van
programmeringen zoals het
afvalwater in het buitengebied, zodat
Meerjareninvesteringsprogramma
zich geen verontreinigingen voor-
Infrastructuur Deventer (MIND), het
doen. De waterkwaliteit in de natuur-
ISV-programma, het Gemeentelijk
beschermingsgebieden, moet op
Rioleringsplan en de GSB-program-
lange termijn zorgen voor optimale
ma’s kan effectiever en kostenbespa-
ontwikkeling van de natuur;
rend worden gewerkt.
• Het terugdringen van de hoeveel-
heid vervuild overstortwater op het
2.8. Wettelijke inkadering
oppervlaktewater en het daar waar
Begin jaren negentig heeft de regering
mogelijk leveren van een bijdrage
de gemeentelijk zorg voor riolering in
aan het tegengaan van verdroging
de Wet milieubeheer vastgelegd (Wm
en eventueel het bevorderen van
art. 10.33). In die wet staat dat :
vernatting;
• De gemeenten moeten beschikken
• In 2003 beleid formuleren om te
over een actueel rioleringsplan
komen tot sanering van ongezuiver-
(GRP), waarin staat hoe de zorg-
de afvalwaterbodemlozingen in het
plicht voor riolering wordt uitgevoerd
buitengebied. Dit beleid wordt uitge-
en wat de gemeentelijke plannen
voerd in 2004.
voor de komende jaren zijn;
Uitlaat overstort bij spoorbrug Deventer
• Welke informatie een GRP tenmin-
ste moet bevatten (Wm art. 4.22); • Met welke partijen afstemming moet
plaatsvinden; • De wijze waarop het GRP ter inzage
moet worden gelegd. In Deventer is het eerste GRP vastgesteld voor een periode van acht jaar (1997-2005). Voor deze termijn is gekozen omdat in 2005 het beleid voor het buitengebied uitgevoerd dient te zijn. Het investeringsprogramma
12
3UITGEVOERDE 3.1. Algemeen
MAATREGELEN
• Aansluiting op het riool van zeventig
Kengetallen rioolstelsel gemeente
Voordat wordt ingegaan op de
percelen en dertig woonboten in de
Deventer
beleidsvoornemens en activiteiten
bebouwde kommen. Het rioolstelsel
350 kilometer riool
voor de periode 2005-2010, wordt in
is op deze extra aansluitingen bere-
15 kilometer persleiding
dit hoofdstuk terug gekeken op de
kend;
6000 controleputten
doelen en acties uit het GRP 1997-
• Het zorgen voor een individuele
40 overstortputten
2005 en de tussentijdse bijstelling
behandeling van afvalwater (IBA)
25000 kolken
uit 2001.
voor de 710 percelen in het buiten-
50 rioolgemalen
gebied, waarvoor de gemeente ont-
100 pompputten
De hoofddoelen in het GRP en de
heffing heeft gekregen. Deze perce-
bijstelling hadden betrekking op:
len moeten uiterlijk in 2005 over
• Inzamelen en transport afvalwater;
IBA’s beschikken, die afgestemd zijn
3.2.2. Streven naar een duurzaam
• Streven naar een duurzaam
op de kwetsbaarheid van de omge-
milieu
milieu;
ving, conform de drie klassen die
Bij het steven naar een duurzaam
• Structurele verbeteringen;
het CIW/CUWVO daarvoor heeft
milieu, het tweede doel uit het voor-
• Doelmatigheid en kostenbeheer-
opgesteld. De gemeente zoekt
gaande GRP, zijn verschillende midde-
samen met de bewonerswerkgroep
len ingezet. Zo zorgen inventarisaties
sing.
Afvalwater naar het saneringssys-
en metingen voor inzicht in de effectivi-
3.2. Resultaten voorgaand GRP
teem dat de beste resultaten biedt
teit van het stelsel en zorgen afkoppe-
3.2.1. Inzamelen en transport afval-
tegen zo laag mogelijke kosten.
ling, onderhoud en structuurverbete-
water
Hierop vooruitlopend heeft het colle-
ring in een groot aantal wijken voor
Eén van de doelen in het GRP 1997-
ge van B&W inmiddels besloten sub-
beperking van de lozingen op het
2005 was aansluiten van alle percelen
sidie toe te kennen als tegemoetko-
oppervlaktewater. In deze paragraaf
op het riool in de gemeente met uit-
ming in de kosten van de sanering
leest u meer over deze maatregelen,
zondering van 710 in het buitengebied
per huishoudelijke afvalwaterlozing.
die bijdragen aan het verhogen van de
gelegen percelen. Voor die percelen
Aansluiting op het riool inplaats van
duurzaamheid van het rioolstelsel in
heeft de gemeente van de provincie
aanleg van een IBA blijft een optie. Op
Deventer.
ontheffing gekregen. Dit doel is op een
dit moment is in onderzoek of een
enkele uitzondering na gehaald. Acties
deel van de woningen in het buitenge-
3.2.3. Inventarisatie rioolstelsel
die nog afgerond moeten worden zijn:
bied kan worden aangesloten op het
De gemeente heeft met het oog op
rioolstelsel.
duurzaamheid getoetst of er niet Mogelijke vorm van Individuele behandeling afvalwater
Rioolstelseltypen
kolk
kolk
VERBETERD GEMENGD: STELSEL VOORZIEN VAN RANDVOORZIENINGEN (B.B.B.)
kolk
kolk
VERBETERD GESCHEIDEN: REGENWATER DEELS VIA GEMAAL NAAR ZUIVERINGSINSTALLATIE (FIRST FLUSH)
13
3 teveel afvalwater via het rioolstelsel op
controleren en waar nodig aan te vul-
Diepenveen en Schalkhaar werd ont-
het oppervlaktewater wordt geloosd.
len door middel van een inventarisatie
dekt, dat er veel meer naar het riool-
Deze toetsing is bij het opstellen van
van het rioolstelsel. Bepaald werden:
stelsel afvoerend verhard oppervlak is
het Basisrioleringsplan uitgevoerd met
• De hoogte van de putdeksels ten
dan voorheen werd aangenomen.
behulp van een computermodel. Het
opzichte van NAP;
Daarnaast zijn in deze kernen behoor-
bestand dat werd gebruikt om het
• De diameter van de leidingen;
lijk wat uitbreidingen geweest eind
rioolstelsel te modelleren was echter
• De aansluithoogten van de leidingen
jaren ´90. Voor de kern Deventer
onvoldoende nauwkeurig voor gebruik
op de putten.
(inclusief de wijk Colmschate) bleek
bij betrouwbare berekeningen. Om de
dat het afvoerend verhard oppervlak
vereiste betrouwbaarheid te verkrijgen
Deze gegevens zijn verwerkt in een
nauwelijks meer was dan voorheen
is besloten om een groot deel van de
geactualiseerd computermodel van de
was aangenomen. Hier uit mag gecon-
gegevens uit het beheerbestand te
riolering. Met behulp van krachtige
cludeerd worden dat de voorheen
rekenapparatuur is zo bepaald hoeveel
gehanteerde waarden vrij goed klop-
afvalwater via het rioolstelsel op het
ten, zeker gezien de manier van bepa-
oppervlaktewater wordt geloosd.
len. De geringe toename is verklaar-
Conclusie was dat in de gemeente
baar door een verdere verdichting van
Deventer meer wordt geloosd dan de
de bebouwing en door de nauwkeuri-
Waterschappen en het Rijk toestaan in
ger meetmethoden.
de Wet verontreiniging oppervlaktewater (zie ook hoofdstuk 2). Afhankelijk
3.2.5. Voorbereiden en uitvoeren
van de functie van het ontvangende
afkoppeling verhard oppervlak
oppervlaktewater en de hoeveelheid
Met afkoppeling wordt bedoeld dat
geloosd rioolwater is een prioriteitsbe-
regenwater van het verhard oppervlak
paling van aanleg van bergbezinkbas-
niet naar het riool wordt afgevoerd maar
sins gemaakt. Begonnen is met die
direct in de bodem verdwijnt (infiltratie) of
plaatsen waar het overstortwater het
op oppervlaktewater wordt geloosd. Met
grootste nadelige effect had op de
dit afkoppelen heeft de gemeente de
riolering en overstortlokaties centrum Deventer
waterkwaliteit.
afgelopen planperiode de nodige erva-
op de riolering aangesloten verhard oppervlak
3.2.4. Inventarisatie verhard opper-
al plaatselijk infiltratie toegepast (wadi’s
vlak
in de Vijfhoek) en in inbreidingslocaties
Een tweede inventarisatie betrof het
wordt ondergrondse infiltratie met kunst-
waterafvoerend verhard oppervlak.
stof boxen of infiltrerende riolen uitge-
Hiermee worden die oppervlaktes
voerd. Dit gebeurt in de
bedoeld, van waaraf het regenwater
Burgemeestersbuurt, Driebergenbuurt en
het riool inspoelt. Belangrijkste vor-
in de binnenstad. Ook bij de ontwikkeling
men van verhard oppervlak zijn wegen
van woningbouw en industrieterreinen
en daken. Bij de inventarisatie werd
wordt zoveel mogelijk afgekoppeld.
gebruik gemaakt van de Grootschalige
Daarbij wordt het regenwater bij voorkeur
Basis Kaart Nederland (GBKN), digita-
direct in de bodem gebracht als grondwa-
le luchtfoto’s en een veldverkenning.
teraanvulling of rechtstreeks geloosd op
Hierbij is onderscheid gemaakt tussen
het oppervlaktewater. Geconcludeerd kan
open verharding (klinkers, trottoirs) en
worden dat de gemeente Deventer waar
gesloten verharding (asfalt) en hellen-
mogelijk verhard oppervlak afkoppelt,
de en platte dakoppervlakken.
waarbij zoveel mogelijk wordt aangeslo-
Bij de inventarisatie van de kernen in
ten op andere noodzakelijke werken.
ring opgedaan. In nieuwbouwplannen is
14
3 Het in de vierde nota waterhuishouding
mogelijk is, wordt momenteel onder-
genoemde doel om in bestaand gebied
zocht.
20% van het verhard oppervlak af te koppelen, wordt echter niet gehaald, zeker
3.2.8. Structurele verbeteringen
niet op korte termijn. Dit lagere afkoppel-
In de gemeente Deventer zijn al ver-
percentage komt overeen met het lande-
schillende maatregelen uitgevoerd om
lijk beeld.
aan de basisinspanning te voldoen. Deze maatregelen zijn verwoord in het
3.2.6. Metingen
GRP 1997 – 2005. Voorbeelden zijn:
In Deventer worden sinds enkele jaren
• De bouw van zes bergbezinkbas-
metingen aan het rioolstelsel uitgevoerd, zodat er meer inzicht ontstaat in het werkelijke gedrag van afvalwater in het rioolstelsel en er een nauwkeuriger model van de Deventer riolering gemaakt kan worden. Met dit verbeterde model is het mogelijk de invloeden
sins; • Uitvoering van verschillende struc-
tuurverbeteringen, zoals - de bouw van gemalen en het
Overstort bergbezinkbassin Noorwegenstraat in werking
aanleggen van persleidingen; - het vergroten van buisdiameters etc.
en effecten van (duurzaamheids)maat-
Deze maatregelen zijn voor het groot-
regelen nauwkeurig te beoordelen en
ste deel uitgevoerd in de periode tot
dus ook tot een onderbouwde priori-
2001. In de periode erna tot 2005
teitstelling te komen. Dankzij dit model
(GRP Deventer tussentijdse bijstelling
werd onder andere duidelijk dat een
2001) zijn geen grote verbeterings-
gepland bergbezinkbassin in de woon-
maatregelen uitgevoerd.
wijk de Hoven overbodig was. De grote knelpunten zijn opgelost door 3.2.7. Onderzoek
de volgende structurele verbeteringen:
De gemeente heeft in samenwerking met het onderzoeksinstituut STOWA
Aanpak wateroverlast in Voorstad
een project gefinancierd, waarbij
Bij het opstellen van het eerste GRP
onderzocht werd of de kwaliteit van
Deventer zijn veel maatregelen voor-
het overstortwater verbetert, wanneer
gesteld waarmee de overlast in
in een bergbezinkbassin een zoge-
Voorstad bestreden kan worden. Na
naamd lamellenpakket wordt gebruikt.
het verruimen van een groot aantal
De in het bassin gemonteerde lamel-
riolen en schoonmaken van het stelsel
len (schuin geplaatste schotten) zor-
bleek de waterlast voor het grootste
gen voor meer bezinking. Het eerste
deel opgelost te zijn. Ook het extreem
deel van dit project is in 2003 afge-
natte jaar 1998 heeft niet geleid tot
rond. Geconcludeerd kan worden dat
onaanvaardbare situaties. De nog
voor het bergbezinkbassin in de
overgebleven probleemlocaties zijn
Noorwegenstraat de lamellen 10%
opgelost door de bouw van een nieuw
extra bezinking opleveren, oftewel een
gemaal aan de Vetkampstraat met een
positief effect heeft op de waterkwali-
bijbehorende persleiding naar de zui-
teit. Met dit op duurzaamheid gerichte
veringsinstallatie in de Roland
project loopt de gemeente Deventer
Holstlaan.
voor op andere gemeenten. Of toepassing in andere bergbezinkbassins
15
Meetapparatuur in bergbezinkbassin Noorwegenstraat
Diffusiewand in bergbezinkbassin Noorwegenstraat
3 Maatregelen in Bergweide-Zuid
vergroot, waardoor ook de bergings-
3.2.9. Beheer
In Bergweide-Zuid is een nieuwe over-
en afvoercapaciteit is toegenomen.
Eén van de actiepunten in het voor-
stortlocatie gemaakt met een nieuw
gaande GRP was het actualiseren van
gemaal en enkele grotere riolen. Een
Vuiluitworpreductie in Diepenveen
het rioolbeheerbestand. Dit bestand
aantal overstorten op het Basiskanaal
en Schalkhaar
maakt een doelmatiger beheer moge-
is gesloten. Ze zijn vervangen door
In 1996 is door Witteveen+Bos het
lijk. Met deze actualisatie is in 1999
één nieuwe overstort op de vijver aan
‘Vuiluitworpreductieplan Diepenveen’
een begin gemaakt. Het bestand is
de Noorwegenstraat. Deze overstort
opgesteld. Hierin zijn voor de kernen
opgebouwd uit de in de loop der tijden
ligt achter een bergbezinkbassin met
Diepenveen en Schalkhaar maatrege-
opgebouwde beheerbestanden voor
een inhoud van 1.000 m ligt. Naast
len voorgesteld. In Diepenveen ging
de kernen Colmschate-Midden,
het bergbezinkbassin is een nieuw
het om de drempelverhoging van de
Colmschate-Zuid, Diepenveen,
rioolgemaal gebouwd met een capaci-
overstort aan de Boxbergerweg en het
Schalkhaar en Deventer. Het samen-
teit van 480 m 3/uur. Hierdoor kon de
toepassen van grotere riooldiameters
gestelde beheerbestand is verder
capaciteit van het rioolgemaal aan de
in het uitbreidingsplan Voorhorst. In
geactualiseerd door:
Dortmundstraat worden gereduceerd.
Schalkhaar zou de centrale overstort
• Doorvoeren wijzigingen van (revi-
De persleiding van het gemaal
moeten worden gesloten. Bij de weste-
sie)tekeningen;
Dortmundstraat is doorgetrokken naar
lijke overstort zou een bergbezinkbas-
• Veldinventarisatie;
het nieuwe rioolgemaal aan de
sin moeten komen. Bovendien moest
• Inventarisatie verhard oppervlak;
Noorwegenstraat. Ten slotte zijn diver-
op de kruising Kolkmansweg-
• Completeren gegevens door middel
se riolen op het industrieterrein ver-
Ganzeboomsweg een wervelventiel
groot, waardoor meer bergings- en
aangebracht worden. Ook werd gead-
• Inventarisatie gemaalgegevens;
afvoercapaciteit is ontstaan.
viseerd enkele riolen te vergroten.
• Controle op bergingsverlies;
Deze maatregelen zijn in de afgelopen
• Controle met hydraulische bereke-
3
van interpolatie;
Maatregelen Pothoofd
planperiode geheel uitgevoerd. In
In het bemalingsgebied Pothoofd is het bergingstekort opgelost en wel door de
Diepenveen zijn de overstortdrempels verhoogd tot NAP + 4,30 m. Bij de wes-
Met de ingebruikname van het geactu-
aanleg van een bergbezinkbassin bij
telijke overstort aan de
aliseerde beheerbestand in 2003 kan
Pothoofd met een inhoud van 700 m
ningen.
Hagenvoorderdijk in Schalkhaar is een
dit actiepunt uit het Gemeentelijke
en een bergbezinkbassin bij de
bergbezinkbassin aangelegd met een
Rioleringsplan Tussentijdse bijstelling
Wilhelminabrug met een inhoud van
inhoud van 550 m . De centrale over-
2001 als afgerond worden beschouwd.
800 m3. Bovendien zijn diverse riolen
stort is gesloten en een wervelventiel
Om van blijvende waarde te zijn moet
is geïnstalleerd. Het genoemde riool is
het bestand wel up-to-date worden
vervangen door een riool met grotere
gehouden.
Water op straat bij het spoorwegviaduct Brinkgreverweg
3
3
diameter. Daarmee voldoen beide stelsels aan de basisinspanning
Het nieuwe rioolbeheerbestand is samengevoegd met het beheerbestand
Controle aansluitingen Okkenbroek
voor wegen en openbaar groen, waar-
en Lettele
door werkzaamheden aan en vervan-
De kernen Okkenbroek en Lettele heb-
gingen van de riolering zoveel moge-
ben een relatief kleine vuiluitworp. De
lijk gecombineerd wordt met andere
maatregelen beperkten zich tot een
werkzaamheden, zoals groen- en weg-
controle op verkeerde aansluitingen bij
beheer en het vervangen van kabels
het gescheiden rioolstelsel en het voor-
en leidingen door nutsbedrijven.
komen van verkeerde aansluitingen.
Hierdoor kunnen zowel kosten als hinder beperkt worden.
16
3 3.2.10. Onderhoud
blijkt dat aan het betreffende riool op
Verbeterd onderhoud is in het voor-
redelijk korte termijn (binnen 5 jaar)
gaande GRP genoemd als middel om
onderhoudswerkzaamheden nodig
Verder zijn riolen vervangen in de
de vuiluitworp te reduceren. Hierbij is
zijn, worden vervangingen gelijktijdig
Raambuurt, de binnenstad,
de aandacht vooral gericht op het
met de andere werkzaamheden uitge-
Knutteldorp, Hoge Hondstraat,
schoonhouden van het rioolstelsel.
voerd. Dat scheelt in de kosten en
Zwolseweg, Veenweg, Berkelweg en
Daardoor bevat het overstortwater
houdt de overlast voor de burgers
Van Heemstralaan.
minder vuil. De uitgevoerde activiteiten
beperkt.
aangesloten op infiltratievoorzieningen.
Controle en onderhoud riolerings-
bestaan uit: • Kolkenreiniging;
Vervangingsonderhoud
technische voorzieningen
• Rioolinspecties;
Op basis van de inspecties worden
De rioleringstechnische voorzieningen
• Vervangingsonderhoud;
vervangingsplannen opgesteld. Ook
zoals rioolgemalen, overstortputten en
• Controle en onderhoud riolerings-
stippengrafieken van verzakkingen
bergbezinkbassins worden periodiek
spelen hierbij een belangrijke rol.
geïnspecteerd. Gelijktijdig worden dan
Deze geven de plekken aan waar
de benodigde onderhoudswerkzaam-
technische voorzieningen; • Correctief onderhoud.
klachten over de verzakkingen gemeld Kolkenreiniging
zijn. Verder wordt bij de planning inge-
In Deventer worden de kolken, daar
speeld op de klachten en informatie
waar het regenwater het rioolstelsel in
van de wijk- en rayonbeheerders en
stroomt, gemiddeld anderhalf maal per
op de leeftijd van de riolen.
jaar gereinigd door Essent. Voor de
Vervangingen worden zoveel mogelijk
planperiode 1998-2005 is besloten om
gecombineerd met andere werkzaam-
de kolken éénmaal per jaar te reinigen
heden in de wijken, zoals herinrich-
en de kolken in wijken met veel groen,
tingsplannen, groen- en wegbeheer en
in de hoofdwegen, op de marktpleinen
het vervangen van kabels en leidingen
en in winkelstraten twee maal per jaar
door nutsbedrijven. Door de werk-
te reinigen. Essent rapporteert manke-
zaamheden te combineren worden
menten aan de kolken met spoed,
overlast en kosten zoveel mogelijk
zodat snel tot reparatie of actie kan
beperkt. Op de tekening in bijlage 2 is
worden overgegaan.
aangegeven wat in de afgelopen peri-
rioolinspectie met camera
ode is vervangen. Voorbeelden van Rioolinspecties en reiniging
vervangingen zijn:
Afhankelijk van de diameter, de ligging
• Rode Dorp: Vervanging van de rio-
en de helling van het riool, wordt het
len. Gelijktijdig vervingen de nutsbe-
riool éénmaal per 10 tot 15 jaar gerei-
drijven hun kabels en leidingen
nigd. Inspectie vindt éénmaal per 15
waardoor de overlast relatief beperkt
jaar plaats. Om inzicht te krijgen in de
bleef en bovendien op kosten werd
toestand van het riool, wordt het riool-
bespaard;
stelsel geïnspecteerd met een video-
• Burgermeestersbuurt;
camera op een wagentje dat door het
• Driebergenbuurt: (gedeeltelijk)
riool rijdt. Voordat men de camera het
Vervanging van de riolering is geïn-
riool inbrengt wordt het riool eerst met
tegreerd in de revitaliseringsplannen
water onder hoge druk gereinigd.
voor deze wijk, waarbij ook het stra-
Extra inspecties vinden plaats in het
tenpatroon wijzigt. Van de nieuwe
geval van wegreconstructies of andere
woningen zijn de daken afgekoppeld
werkzaamheden. Als uit de inspectie
van het gemengde rioolstelsel en
17
rioolrenovatie
3 heden uitgevoerd. Goed onderhouden rioolgemalen met reservepompen kunnen calamiteiten voorkomen. Hetzelfde geldt voor een adequate signalering van storingen, gevolgd door snelle reparaties. Het in goede conditie houden van het rioolstelsel werkt kostenbesparend omdat er minder vaak dure ad hoc reparaties nodig zijn. Ook wordt de vuiluitworp verlaagd (aanpakken bij de bron). Correctief onderhoud Onder correctief onderhoud wordt het onderhoud verstaan, dat ad hoc wordt uitgevoerd. Het wordt ook wel klein onderhoud, klachtenonderhoud of dagelijks onderhoud genoemd. Voorbeelden zijn het frezen van rioolstrengen bij wortel-ingroei of doorstekende inlaten, het herstellen van ingestorte putten, kolken of buizen en het repareren van wegverzakkingen die door lekkages zijn ontstaan. Door intensivering van de onderhoudswerkzaamheden is het aantal klachten gedurende de afgelopen planperiode gedaald. Ook het aantal duurdere ad hoc reparaties is in deze periode afgenomen.
verzakking
Uitgevoerde maatregelen: - Stedelijk gebied geheel aangeslo-
ten; - Grote knelpunten met betrekking
tot wateroverlast opgelost; - Vuiluitworp teruggedrongen door
realisatie bergbezinkbassins en afkoppelen; - Achterstallig onderhoud geheel
ingelopen; - Beheerbestand op orde.
18
4 UIT TE VOEREN MAATREGELEN E N S T R AT E G I E 2 0 0 5 - 2 0 1 0 4.1. Algemeen
• De afvoercapaciteit voldoende is om
Voor de planperiode 2005-2010
bij droog weer het aanbod van afval-
handhaaft de gemeente Deventer de
water te kunnen verwerken.
hoofddoelen uit de voorgaande
Het beleid en de toestand van het
planperiode. Deze ook in het vorige
rioolstelsel in 2004 bepalen welke
hoofdstuk al genoemde doelen zijn:
maatregelen nog moeten worden
• Inzamelen en transport afvalwa-
genomen in de planperiode 2005 –
ter; • Beperking van overlast voor de
omgeving; • Streven naar een duurzaam
milieu;
2010. In de volgende paragrafen wordt de aansluiting op de riolering voor klein- en grootschalige nieuwbouw en de aansluiting van woningen
schone water zoveel mogelijk in het
in het buitengebied besproken.
gebied zelf houden. Dit uitgangspunt
• Kostenbeheersing.
zal worden toegepast in de geplande 4.2.2. Riolering bij nieuwbouw
uitbreidingen Steenbrugge, het bedrij-
De verschillende doelen zijn nauw
Bij nieuwbouw en kleinere inbreidings-
venterrein Linderveld, Eikendal en uit-
met elkaar verweven. Zo is het zon-
plannen binnen de reeds gerioleerde
breidingen in Schalkhaar.
der adequate inzameling en trans-
gebieden wordt waar mogelijk aange-
port van afvalwater (doel 1) onmo-
sloten op de bestaande riolering. Of
4.2.3. Riolering buitengebied
gelijk om de overlast voor de omge-
dit mogelijk is hangt af van de hoogte-
Vanaf 2005 moeten alle bestaande
ving te beperken (doel 2). Om de
ligging en de capaciteit. Bij incidentele
percelen in het buitengebied aange-
doelen te realiseren moet het gehe-
nieuwbouw wordt aansluiting op de
sloten op het riool of voorzien zijn van
le rioolsysteem en de verschillende
riolering overigens als voorwaarde
een IBA. Het beleid is daarom in de
onderdelen daarvan aan de nodige
gesteld bij het verlenen van de bouw-
eerste plaats gericht op de riolering
eisen voldoen. Waar niet aan die
vergunning. Het gekozen type riool-
van nieuwbouw in het buitengebied.
eisen wordt voldaan, ontstaan knel-
stelsel (gemengd, gescheiden, verbe-
Nieuwbouw in het buitengebied moet
punten.
terd gescheiden) is afhankelijk van het
voldoen aan de wettelijke eisen voor
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op
bestaande stelsel, waarbij voor de
lozing van afvalwater. De kosten die
de strategie waarmee de gemeente
afvoer van hemelwater steeds de
hiermee gemoeid zijn, komen voor
de genoemde doelen wil bereiken
mogelijkheden van afkoppeling worden
rekening van de eigenaar, die zich bij
en welke knelpunten daarbij moeten
onderzocht. Het regenwater dat voor-
nieuwbouw of wijziging van de
worden weggenomen. Daaruit vloei-
heen werd afgevoerd wordt door
bestaande bebouwing op de hoogte
en de maatregelen voort, die in de
afkoppelen van het naar de riolering
van deze eisen dient te stellen. De
komende planperiode moeten wor-
afvoerend oppervlak in het gebied
gemeente verleent geen bouwvergun-
den uitgevoerd.
gehouden.
ning zolang het transport of de zuive-
Bij grotere inbreidings- en uitbrei-
ring van het afvalwater niet deugdelijk
4.2. Inzamelen en transport afvalwa-
dingsplannen, waarbij riolering moet
zijn geregeld. Voor de ca. 30 woon-
ter
worden aangelegd, wordt zoveel
schepen aan de Hunneperkade ligt er
4.2.1. Eisen
mogelijk uitgegaan van het beleid om
een plan voor de aanleg van riolering.
De strategie om het doel ‘Inzamelen
afvalwater via de riolering naar de
De uitvoering van dit plan wordt
en transport van afvalwater’ te verwe-
RWZI af te voeren en schoon hemel-
gecombineerd met verbetering van de
zenlijken vereist dat:
water zoveel mogelijk in het gebied te
woonomgeving.
• Alle percelen en woonschepen op
houden door infiltratie in de bodem of
het gemeentelijk gebied waar afval-
lozing op oppervlaktewater. Dit wordt
Aanpak risicovolle overstorten
water vrijkomt moeten van een riole-
geen afkoppelen genoemd omdat het
De wijk de Hoven heeft drie risicovolle
ringsaansluiting of goedgekeurde
nooit ‘aangekoppeld’ is geweest. Het
overstorten. Er is voor deze overstor-
IBA zijn voorzien;
komt echter wel op hetzelfde neer: het
ten vergunning verleend en ze worden
19
4 voor 1 januari 2005 afgeschermd. Het
• De afvoercapaciteit van de riolering
waterschap Veluwe gaat in overleg
toereikend is om het aanbod van
met de gemeente maatregelen treffen
afvalwater bij hevige neerslag te ver-
om het ontvangende oppervlaktewater
werken, uitzonderlijke omstandighe-
te verruimen en de afvoermogelijkhe-
den daargelaten;
den te verbeteren.
naar een duurzaam milieu 4.3.1. Eisen Duurzaam waterbeheer vraagt om een reeks nauw met elkaar samenhangende maatregelen, die allemaal gericht zijn op een zo hoog mogelijke kwaliteit van het milieu. Het heeft geen zin om één of enkele maatregelen uit te voeren, want alle ingrepen beïnvloeden elkaar. Integraal beleid is dus vereist. Beperking van overlast en streven naar een duurzaam milieu vereisen dat:
voerd; • Er inzicht is in de gebruikstoestand
en het functioneren van de riolering; • Er effectief beheer wordt gevoerd.
• Ongewenste lozingen op de riolering
4.3.2. Overlast reducerende maatre-
niet voorkomen; 4.3. Beperking overlast en streven
schappelijke kosten worden uitge-
• De vuiluitworp vanuit de riolering
acceptabel is;
gelen Overlast reducerende maatregelen
• Verdroging van het omliggende
gebied voorkomen wordt;
worden bepaald door: • De eisen aan afvoercapaciteit;
• Het natuurlijk systeem zo min moge-
lijk verstoord wordt;
• Bedrijfszekerheid van gemalen; • Waterdichtheid van riolen.
• De bedrijfszekerheid van gemalen
De benodigde afvoercapaciteit van rio-
en andere rioolobjecten gewaar-
len en gemalen, waarmee overlast
borgd is;
binnen acceptabele grenzen blijft, is in
• De waterdichtheid en de stabiliteit
de voorgaande planperiode bepaald in
van de riolen zodanig zijn, dat zich
het Basisrioleringsplan. Met behulp
geen calamiteiten (instortingen)
van het geactualiseerde rioleringsmo-
voordoen;
del uit 2003 is aangetoond dat de
• De maatregelen tegen laagst maat-
grootste knelpunten wat betreft wateroverlast opgelost zijn. Dit wordt bevestigd door de enorme afname van klachten over wateroverlast. De capa-
Geplande afkoppelpercentages voor de planperiode 2005-2010
citeit van de riolering en gemalen is
> > > > >
30% 20% 15% 5% 3%
dus voldoende. Overlastreducerende maatregelen door het verhogen van capaciteiten staan voor de planperiode 2005-2010 dus niet op het programma. 4.3.3. Vuiluitworp reducerende maatregelen Voor de gemeente is een basisrioleringsplan opgesteld. Doel van het basisrioleringsplan is het geven van een goede beschrijving van het functioneren van het gemengde rioolstelsel, het signaleren van knelpunten in het functioneren en het beschrijven van de noodzakelijke verbeteringsmaatregelen aan het rioolstelsel om te voldoen aan de eisen en wensen die aan een dergelijk rioolstelsel worden gesteld. Door middel van berekeningen kan een feitelijke basis worden gevormd voor de te verwachten verbeterings-
20
4 maatregelen. Bij het kiezen van maat-
van de vuiluitworp op kwetsbare
regelen tegen vuiluitworp, is de vol-
wateren. De hoogte va het afkoppel-
gende strategie gevolgd:
percentage van de diverse deelge-
• In principe niet lozen via overstor-
bieden is afhankelijk van wat er de
ten. Dit door sturing van gemalen
komende jaren gebeurt. Zo is het in
e.d. zo lang mogelijk uitstellen.
de binnenstad lastig en duur om af
• Indien 1 (operationeel) niet langer
te koppelen terwijl er in de wijken
houdbaar is, lozen via een randvoor-
Keizerslanden en de Rivierenwijk
ziening op groot water (i.c. de
herstructurering aan de orde is en
IJssel).
hier dus kansen liggen om groot-
• Indien optie 2 onvoldoende bescher-
schalig af te koppelen. Verder wordt
ming geeft tegen water op straat
in de oude wijken van Deventer door
dan lozen via een reguliere overstort
de woningbouwverenigingen regel-
op groot water (de IJssel).
matig nieuwbouw gepleegd
• Indien opties 2 en 3 nog niet vol-
(Hoornwerk, Driebergenbuurt). Ook
doende soelaas bieden dan lozen
dan is het mogelijk om in elk geval
via randvoorzieningen op kleiner
de dakoppervlakken af te koppelen.
water (vijversystemen, kanalen, kolken, Zandwetering). • In het uiterste geval wordt pas
• Het gemaal Keizerslanden wordt
Pothoofd 1953
aangesloten op de persleiding van Voorstad naar de RWZI. De capaci-
geloosd via een reguliere overstort
teit van de persleiding is 750 m 3/uur.
Deze maatregelen zullen verder wor-
op klein water. Deze strategie past
Hierdoor wordt de capaciteit van de
den uitgewerkt in de Optimalisatie
in het waterkwaliteitsspoordenken,
RWZI beter benut en kan dit ver-
Afvalwatersysteem Studie (OAS), uit
waarbij de meest kwetsbare wateren
pompte water niet meer elders over-
te voeren in de planperiode 2005-
optimaal worden beschermd.
storten. De capaciteit om regenwater
2010. In de OAS zal ook onderzocht
te verpompen in Deventer wordt
worden hoe de maatregelen tegen de
Er zijn in principe oneindig veel moge-
hierdoor verhoogd. Daardoor komt er
laagst maatschappelijke kosten kun-
lijkheden om de vuiluitworp te reduce-
bij hevige buien minder water op
nen worden uitgevoerd.
ren. De gemeente heeft acht varianten
straat en zijn minder overstorten
Verder zal worden onderzocht of in de
nodig;
bergbezinkbassins lamellen kunnen
uit het Basisrioleringsplan met het waterschap Groot Salland gedetail-
• Door op het terrein van de RWZI
worden aangebracht omdat dit tot een
leerd besproken en doorgerekend. Uit
een groot bufferbassin te bouwen
vermindering van de vuillast op open
deze variantenstudie kwamen al vrij
(bijvoorbeeld een flexibele bergings-
water leidt. Het watersysteem wordt zo
snel enkele belangrijke zaken naar
zak) met een inhoud tussen de
min mogelijk verstoord door de eerder
voren die in maatregelen zijn verwerkt:
8.000 en de 10.000 m 3, die door
genoemde strategieën te volgen en de
• Er kan door middel van het aanstu-
enkele grote pompen wordt gevuld,
genoemde maatregelen uit te voeren.
ren van gemalen en schuiven wor-
kan de capaciteit van de RWZI opti-
Voor de nieuwbouwlocaties, zoals
den bereikt dat zoveel mogelijk
maal worden benut. Dit heeft een
Steenbrugge, Linderveld etc. wordt het
water via bergbezinkbassins op de
groot reducerend effect op de vuil-
natuurlijk systeem zoveel mogelijk in
IJssel overstort in plaats van op
uitworp naar de Zandwetering.
stand gehouden door de aanleg van
kwetsbaardere wateren; • Het afkoppelen van 11,9% (59 ha)
stelsels die schoon hemelwater groUitvoering van deze maatregelen, leidt
van verhard oppervlak van Deventer
er toe dat Deventer volledig voldoet
heeft een groot effect bij het voorko-
aan de vereisten voor vuiluitworp en
men van verdroging van de omlig-
volume uitworp, zoals vermeld in de
gende omgeving en vermindering
basisinspanning.
21
tendeels in de gebieden zelf houden.
4 komende jaren onderhanden zullen worden genomen. Een nieuw onderdeel van het beheeren onderhoudspakket is de beschoeiing. Dit onderdeel is toegevoegd omdat een groot deel van de waterpartijen dienst doet als tijdelijke berging van overstortend rioolwater tijdens hevige regenval, waardoor grote peilstijgingen ontstaan. De beschoeiing moet voorkomen dat de taluds langs de waterpartij wegspoelen. Verstopping door boomwortel
4.5. kostenbeheersing 4.4. Beheer en onderhoud
De belangrijkste eis die wordt gesteld
De theoretisch bepaalde capaciteit,
aan de kostenbeheersing is dat het
die een minimale wateroverlast en
rioleringsbeheer goed afgestemd
duurzaam milieu mogelijk maakt, ver-
wordt op andere gemeentelijke taken.
eist dat de riolering in goede conditie
Met behulp van het in 2003 geactuali-
gehouden wordt. Daaronder vallen ook
seerde beheerbestand, gecombineerd
de bedrijfszekerheid van gemalen en
met de beheerbestanden voor open-
de waterdichtheid en stabiliteit van rio-
baar groen en wegen, worden de
len. Om de kwaliteit van de riolering
werkzaamheden voortvloeiend uit de
en aanverwante objecten te waarbor-
verschillende gemeentelijke taken op
gen, zullen de volgende onderhouds-
elkaar afgestemd. Deze afstemming
werkzaamheden worden uitgevoerd:
wordt verwoord in het jaarlijks geactu-
• Kolkenreiniging;
aliseerde meerjaren onderhoudspro-
• Rioolinspecties;
gramma (MJOP). Kosten en overlast
• Vervangingsonderhoud;
voor de burgers worden zo tot een
• Controle en onderhoud riolerings-
minimum beperkt.
technische voorzieningen; • Correctief onderhoud.
De werkzaamheden voor de planperiode 2005-2010 wijken niet af van de voorgaande planperiode (zie ook
Uit te voeren maatregelen 2005-2010, waarmee aan de basisinspanning wordt
hoofdstuk 3). Kort gezegd komt het
voldaan
erop neer dat er intensief onderhoud
- Afkoppelen van verhard oppervlak;
wordt gepleegd en dat ieder jaar circa
- Hoofdgemaal Keizerslanden rechtstreeks afvoeren naar zuivering;
10%, oftewel 35 km riool, wordt
- Bouwen van een bufferbassin op het terrein van de zuivering;
schoongemaakt en zonodig geïnspec-
- Betere benutting van de gemalen door sturing.
teerd. Dit geeft inzicht in de gebruiktoestand en het functioneren van de
Maatregelen in beheer en onderhoud
riolering. Aan de hand hiervan wordt
- Grootschalige vervanging in oude wijken;
een vervangings- en reliningsplan
- Intensief onderhoud (schoonmaak- en inspectieprogramma’s);
opgesteld. Bijlage 2 toont welke delen
- Beheerbestand op orde houden.
al zijn uitgevoerd en welke delen in de
22
5
FINANCIERING
5.1 Kosten
Om een duidelijk inzicht te krijgen in
In deze paragraaf wordt ingegaan op
de onderverdeling van de kosten is
de kosten van rioleringsbeheer in
hierna de vastgestelde begroting voor
brede zin. Deze kosten bestaan in
het jaar 2004 opgenomen. Ook zijn de
hoofdzaak uit:
kosten geraamd voor de jaren tot
• Kapitaallasten, rente en afschrijving
2010; het eind van de planperiode.
van grote investeringen in vervan-
Deze zijn gebaseerd op de huidige
gingen en verbeteringsmaatregelen;
gegevens, programma’s en inzichten
• Vaste kosten, zoals vergunningen,
heffingen en incassokosten; • Reguliere werkzaamheden, onder te
verdelen in: •
•
•
en kunnen gezien worden als een goede indicatie. Uit de cijfers blijkt dat de kosten van de reguliere werkzaamheden in de
Geprogrammeerd onderhoud: grote
komende planperiode niet oplopen. Dit
reparaties en kleinschalige vervan-
is mogelijk doordat er steeds efficiën-
Voor de jaren na 2004 is rekening
gingen volgens het jaarlijks onder-
ter en planmatiger gewerkt wordt en
gehouden met een inkomsten ver-
houdsplan, dat afhankelijk van de
doordat het inlopen van achterstallige
meerdering overeenkomende met de
noodzaak kan worden bijgesteld.
onderhoud resulteert in een afne-
geraamde extra aansluitingen.
Externe advisering, meet- en
mend klachtenonderhoud. Ook is het
Alle bedragen zijn gesteld op het prijs-
rekenprogramma’s.
inzicht in het rioolstelsel verbeterd.
peil 2004.
lijks onderhoud n.a.v. klachten of
Voor 2004 is de begroting vastgesteld.
5.2. Investeringsprogramma
inspecties. Er wordt per rayon een
De inkomsten voor 2004 uit de riool-
Bij onderstaande fasering van de
bedrag voor in de begroting opge-
rechten voor bewoners en bedrijven
investeringen hoeft het rioolrecht in de
nomen. Het bedrag per rayon wordt
verminderd met het percentage voor
komende planperiode niet verhoogd te
bepaald aan de hand van de
het BTW compensatiefonds werden
worden. De loon- en prijsindexen moe-
omvang en de leeftijd van het stel-
eveneens begroot op € 4.837.000.
ten wel worden doorberekend.
Klein onderhoud: onvoorzien dage-
sel. •
Beheer, onderhoud en energieverbruik van de gemalen. Voor inspec-
Begroting product riolering, exclusief rioolaansluitingen
ties, het schoonmaken en de grote
(alle bedragen x1000 Euro)
beurten is een onderhoudscontract
Uitgaven
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Schoonhouden en inspecteren van
Kapitaallasten
2.160
2.225
2.290
2.355
2.420
2.485
het stelsel: hiervoor wordt jaarlijks
Vaste kosten
200
200
200
200
200
200
Externe advisering, meet en rekenprogramma’s
130
80
80
80
80
80
Geprogrammeerd onderhoud riolen en gemalen
617
617
617
617
617
617
Klein onderhoud rayons (klachten e.d.)
520
470
470
470
470
470
Beheer onderhoud en energie gemalen
350
350
350
350
350
350
nistratief) beheer, (beleids)voorbe-
Schoonmaken en inspecteren rioolstelsel
120
120
120
120
120
120
reiding, gegevensregistratie, klach-
Onderhoud beschoeiingen
100
80
80
80
80
afgesloten. •
een programma opgesteld. •
Machinale kolkenreiniging: hiervoor is een contract gesloten met Essent.
•
Apparaatslasten: personeelslasten en overheadkosten voor het (admi-
•
-
tenbehandeling, overleg, e.d.
Kolkenreiniging Essent
220
220
240
240
240
240
Beschoeïngen: onderhoud en repa-
Apparaatslasten (personeel, overheid)
520
520
520
520
520
520
4.837
4.902
4.967
5.032
5.097
5.162
ratie. Totaal
23
5 Overzicht maatregelen en investeringen (X1000 EURO)
gemeentewet). Het is dus geen belas-
2005
2006
2007
2008
2009
berekende vrijval kapitaallasten
40
55
33
70
28
inkomstenvermeerdering 450 woningen/jaar
65
65
65
65
65
105
120
98
135
93
1.485
1.698
1.386
1.910
1.315
structurele extra besteedbare ruimte
ting, zoals de OZB, die voor vele doeleinden kan worden aangewend. Differentiatie rioolrecht In 1995 is een tariefdifferentiatie ingevoerd. Bedrijven betalen een hoger
te investeren bedrag (x1000)
wordt. Er zijn vijf klassen met een
Te investeren bedragen bij gelijkblijvend rioolrecht (X1000 EURO) maatregelen
2005
2006
2007
bedrag naarmate er meer geloosd oplopend tarief per klasse.
2008
2009
Er is destijds gekozen voor een grove categoriale indeling van de klassen.
Structurele verbeteringen
-
Gebleken is dat de tariefstructuur en
1. Afkoppelen verhardingen
100
100
100
100
100
2. Vuiluitworpreductie Riv. wijk/Colmsch
100
200
200
-
-
-
100
100
-
-
4. Optimaliseren sturing gemalen
100
100
100
5. Bergbezinkvoorz. bij zuivering
-
-
-
650
650
3. Maatregelen uit optim. studie
klassen onvoldoende evenwichtig zijn opgebouwd. Bij de tariefsvoorstellen in het kader van de begrotingsbehandeling 2005 worden nadere voorstellen betreffende de klassenindeling en tariefstructuur gedaan. Eén en ander
Grootschalige vervangingen
-
300
-
-
150
-
785
898
400
200
-
-
336
-
-
-
960
825
1. Bergweide deelgebied 3. fase 2
200
2. Driebergenbuurt
200
3. Bergweide bij derde havenarm 4. Tessenmacherstraat/Fesevurstraat 5. Zandweerd en Zwolsewijk 6. Diepenv.weg (H. Hondstr.-br. gr. weg) 7. Buiten Noordenberg
-
zal geen invloed hebben op de totale
maakt van die mogelijkheid gebruik.
inkomsten uit het rioolrecht. Kwijtscheldingsbeleid Het rijk staat gemeenten toe een kwijtscheldingsbeleid te voeren. Deventer Burgers kunnen op grond van een
Totaal
1.485
1.698
1.386
1.910
1.315
aantal criteria voor kwijtschelding in aanmerking komen. Het aantal kwijtscheldingen bedroeg de afgelopen
5.3. Kostendekking
het zich nu laat aanzien is er de
jaren gemiddeld ongeveer 2.500. Dit
5.3.1. Rioolaansluitrecht
komende jaren geen tariefswijziging
betekent dat de overige huishoudens
Het rioolaansluitrecht wordt geheven
nodig.
circa 10 euro per jaar extra betalen.
voor het tot stand brengen van een
Met het waterschap Groot-Salland is
aansluiting op de gemeentelijke riole-
5.3.2. Riool(afvoer)recht
een samenwerkingsovereenkomst
ring. In Deventer wordt een normtarief
Het rioolrecht dient om de kosten te
aangegaan. De gemeente behandelt
gehanteerd van € 567,23 per aanslui-
dekken, die gemoeid zijn met het
verzoeken voor kwijtschelding namens
ting. Voor appartementen wordt de
beheer, het onderhoud en de verbete-
het waterschap en volgens de richtlij-
helft hiervan in rekening gebracht.
ring van het stelsel. De plicht om riool-
nen van het waterschap.
Bedrijven betalen de werkelijke kosten
recht te betalen, ontstaat zodra de
met een minimum van € 567,23.
gebruiker van een pand op het
Rioolrechtontwikkeling
Als de jaarlijkse uitgaven voor nieuwe
gemeentelijk rioolstelsel is aangeslo-
De hoogte van het rioolrecht is voor
aansluitingen de inkomsten overschrij-
ten. Het rioolrecht is een retributie,
2004 vastgesteld op € 143,76.
den, moet het normtarief worden aan-
ofwel een heffing die direct verband
Voor de komende planperiode laat het
gepast. Een tariefswijziging wordt door
houdt met een door de overheid bewe-
zich aanzien dat, ondanks de forse
de gemeenteraad vastgesteld. Zoals
zen dienst (artikel 229 van de
investeringen voor verbeteringen in
24
5 het stelsel en voor vervangingen het
reserve heeft twee doelen: de egalisa-
rioolrecht niet behoeft te worden ver-
tie van de tarieven en het opvangen
hoogd. Dit is mogelijk door de vrijval
van calamiteiten.
van kapitaallasten en door extra
De stand van de reserve bedaagt per
inkomsten uit nieuwe huishoudens.
één januari 2004 € 664.000,-- Dit is
In de periode van 2010 tot 2025 valt
ongeveer 12% van de begroting. Een
er jaarlijks gemiddeld € 30.000,-- aan
grotere reserve is niet noodzakelijk
kapitaallasten vrij en er blijven structu-
omdat de belangrijkste knelpunten in
reel extra inkomsten in kas vloeien.
het rioolstelsel zijn opgelost en er een
Verder zijn er geen buitensporige
goed inzicht in de kwaliteit van het
omvangrijke investeringen te verwach-
rioolstelsel voor de lange termijn
ten in de onderhoud of verbeteringen.
bestaat.
De verscherpte Europese regelgeving
Een lagere reserve is ongewenst,
leidt waarschijnlijk in bovengenoemde
omdat grote calamiteiten nooit zijn uit
periode wel tot extra investeringen. Al
te sluiten.
met al is de verwachting dat het riool-
De reserve van de voormalige
recht na 2010 zal stijgen.
gemeente Diepenveen, € 375.000,-wordt ingezet voor subsidiëring van de
5.4. Inkomsten
IBA’s (zuiveringswerken) in het buiten-
Voor het jaar 2004 is uitgegaan van
gebied. Dit is in 2003 door de
34.300 te belasten aansluitingen. Dit
gemeenteraad besloten.
aantal is reeds gecorrigeerd voor kwijtscheldingen. Verder is rekening gehouden met een opbrengst van €163.000 uit heffingen voor bedrijven, gebaseerd op tariefdifferentiatie. Op basis van het Ontwerp Structuurplan Deventer 2025 wordt uitgegaan van een netto toename van de woningvoorraad met gemiddeld 450 woningen per jaar, het midden van de in het structuurplan aangegeven bandbreedte. In het investeringsoverzicht is met de extra inkomsten uit deze 450 woningen rekening gehouden. Voor de bedrijven wordt niet uitgegaan van structurele extra inkomsten, omdat verwacht wordt dat steeds meer bedrijven efficiënter omgaan met water en de lozingen op het riool dus niet zullen toenemen. 5.5. Reserve Deventer heeft een financiële (riolerings)reserve, de z.g. “Reserve egalisatie tarieven riolen/gemalen”. Deze
25
BIJLAGE
1
BEGRIPPENLIJST
Afkoppelen van verhard oppervlak
gemalen en overstorten waarin afval-
Verbeterd gescheiden rioolstelsel
De neerslag van verharde oppervlak-
water en neerslag separaat worden
Een gescheiden rioolstelsel waarbij
ken op andere wijze dan naar de riole-
ingezameld en afgevoerd
zowel afvalwater als neerslag wordt
ring afvoeren (naar het oppervlaktewater of naar de bodem).
afgevoerd naar een rioolwaterzuiveIBA-systeem
ringsinrichting al dan niet via een
Een systeem voor de behandeling van
bemaling. Het regenwaterstelsel heeft
Afvalwatersysteem
afvalwater dat bij afzonderlijke wonin-
een relatief kleine berging en zal
Het totaal van riolering, gemalen en
gen of bedrijven toegepast wordt.
vaker overstorten dan een normaal
zuiveringsinstallatie voor de inzame-
gemengd stelsel.
ling, afvoer en verwerking van afval-
Infiltratievoorziening
water.
Een constructie voor het infiltreren van
Verbeterd gemengd stelsel
regenwater in de bodem.
Een gemengd rioolstelsel met voorzie-
Basisinspanning
ningen (vaak bergbezinkbassins) voor
Eisen aan de gemiddelde vuiluitworp
Pompovercapaciteit
de reductie van de vuillast bij overstor-
uit het rioolstelsel (gemeente breed).
Het deel van de pompcapaciteit dat
tingen op het oppervlaktewater.
beschikbaar is voor de afvoer van Berging
neerslag, de rest van de pompcapaci-
Verhard oppervlak
Deel van de inhoud van het rioolstel-
teit is voor de afvoer van het afvalwa-
Het totaal van de verharde oppervlak-
sel waarin water tijdelijk kan worden
ter.
ken (daken en straatverhardingen) die
opgeslagen ter beperking van de over-
op de riolering afwateren.
stortfrequentie en het overstortende
Real-Time-Control (RTC)
watervolume.
Besturingssysteem waarbij tijdens het
Vrijvervalriolering
afvoerproces actuele meetwaarden
Een rioolstelsel waarbij het rioolwater
Bergbezinkbassin (BBB)
gebruikt worden voor het instellen van
door de zwaartekracht wordt afge-
Een voorziening met een bergende
regelaars in het afvoersysteem
voerd.
dat ook in doorstroomde toestand
Regenwaterstelsel
Vuilemissie
afscheiding van zowel bezinkbare als
Een systeem van leidingen, putten,
De hoeveelheid stoffen die tijdens een
opdrijvende vaste delen in het over-
gemalen en overstorten in een
overstorting met het overstortende
stortwater wordt bereikt.
gescheiden stelsel waarin de neerslag
water uit de riolering op het oppervlak-
wordt ingezameld en afgevoerd.
tewater wordt geloosd.
inhoud en een zodanige vormgeving
Droogweerafvoer (DWA) De hoeveelheid afvalwater (van huis-
Riolering
houdens en industrie) en lekwater
Het gehele systeem benodigd voor
(grondwater) die per tijdseenheid in de
inzamelen en transporteren van riool-
riolering wordt ingezameld tijdens
water. Hiertoe behoren: huis- en kolk-
droog weer.
aansluitingen, het rioolnet, de gemalen en de transportleidingen.
Gemengd rioolstelsel Een systeem van leidingen, putten,
RWZI
gemalen en overstorten waarin afval-
Rioolwaterzuiveringsinrichting, een
water en neerslag gezamenlijk worden
inrichting waar het rioolwater wordt
ingezameld en afgevoerd.
ontdaan van een groot deel van de verontreinigingen.
Gescheiden rioolstelsel Een systeem van leidingen, putten,
26
BIJLAGE 2 UITGEVOERDE EN UIT TE VOEREN RIOOL VERVANGINGEN EN RENOVATIES
27
28
COLOFON Uitgave
Gemeente Deventer, afdeling Beheer en Onderhoud Stad en Landschap, april 2004
Adviseur
Witteveen+Bos
Eindredactie
Gemeente Deventer, afdeling Beheer en Onderhoud Stad en Landschap
Productie
Witteveen+Bos
Fotografie
Gemeente Deventer, afdeling Beheer en Onderhoud Stad en Landschap, Archief gemeente Deventer, Witteveen+Bos
Meer Informatie
Gemeente Deventer, afdeling Beheer en Onderhoud Stad en Landschap, telefoon 0570 693 505.
[email protected]
29
