Richtlijn Publicatiejaar Organisatie Auteur(s) Instellingen waarvan de auteurs afkomstig zijn Thema Doelen Populatie Vindplaats
Cough and aspiration of food and liquids due to oral-pharyngeal dysphagia 2009 American College of Chest Physicians (ACCP) Smith Hammond, C. A. & Goldstein, L. B. / (niet vermeld) Hoest die geassocieerd is met dysfagie Het bieden van richtlijnen voor evaluatie en behandeling van hoest die geassocieerd is met dysfagie Mensen die last hebben van hoesten en aspiratie tengevolge van dysfagie http://chestjournal.chestpubs.org/content/129/1_suppl/154S.full.pdf+html
1. EVALUATION OF COUGH SUSPECTED TO BE ASSOCIATED WITH DYSPHAGIA
1. EVALUATIE VAN HOEST DIE VERMOEDELIJK GEASSOCIEERD IS MET DYSFAGIE
1.1 Cough and history of aspiration 1.1 Hoest en geschiedenis van aspiratie - In patients with cough, a medical history - Bij patiënten met hoest zou een medische particularly directed at identifying geschiedenis opgevraagd moeten worden om conditions increasing the likelihood of oralomstandigheden die de waarschijnlijkheid van pharyngeal dysphagia and aspiration, as dysfagie en aspiratie vergroten te kunnen indicated in Table 1, should be obtained. identificeren, zoals aangegeven in Tabel 1. Patients with high-risk conditions should be Patiënten die een hoog risico lopen, zouden referred for an oral-pharyngeal swallowing doorverwezen moeten worden voor een oraleevaluation. faryngale slikevaluatie. Table 1 Diagnoses and conditions Neurologic impairment
Description
- Cerebrovascular disease - Head trauma,closed head injured - Cervical spinal injury - Anoxia - Seizure disorder - Vocal fold paralysis - Degenerative disease (inclusion body myositis) - Multiple sclerosis - Parkinson disease - Amyotrophic lateral sclerosis
Tabel 1 Diagnoses en Beschrijving toestanden Neurologische stoornis
- Cerebrovasculaire ziekte - Hoofdtrauma, gesloten hoofdletsel - Kwetsuur van de cervicale wervelkolom - Anoxie - Aandoeningen met epileptische aanvallen - Verlamming van de stembanden - Degeneratieve aandoening (inclusief veralgemeende spierontsteking) - Multiple sclerose - Ziekte van Parkinson - Amyotrophische laterale sclerose
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
1
Surgery related
- Huntington disease - Brain and brain-stem tumors - Myasthenia gravis - Guillain-Barre syndrome - Progressive supranuclear palsy - Dementia, altered mental status - Alzheimer disease - Head and neck cancer; postradiation effects - Anterior or posterior cervical spine surgery - Surgery-related muscular or neurogenic injury - Vocal fold paralysis - Brain surgery - Coronary artery bypass grafting - Cervical spinal (anterior and posterior approach)
- Ziekte van Huntington - Hersenen hersenstamtumoren - Myasthenia gravis - Guillain-Barré syndroom - Progressieve supranucleaire verlamming - Dementie, gewijzigde bewustzijnstoestand - Ziekte van Alzheimer Gerelateerd aan - Hoofd- en nekkanker; chirurgie effecten van radiologie - Chirurgie van de anterieure of posterieure wervelkolom - Spier- of neurogenetische kwetsuur gerelateerd aan chirurgie - Verlamming van de stembanden - Hersenchirurgie - Arteriële coronaire bypass
- Esophagogastrectomy Infectious
Structural
- Botulism toxin, anticholinergics, possible drug related - Diptheria - Lyme disease - Altered immune response: HIV, leukemia - Candida - Mucositis (herpes, cytolomegalovirus) - Syphilis - Osteophytes, diffuse idiopathic skeletal hypertrophy - Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis - Cricopharyngeal bar - Oropharyngeal tumors, glossectomy, poor dentition, periodontal disease - Congenital abnormalities
Infectie
Structureel
- Cervicale wervelkolom (anterieure en posterieure benadering) - Gastrectomie via de slokdarm - Botulinetoxine, anticholinergica, mogelijk gerelateerd aan medicatie - Difterie - Ziekte van Lyme - Een gewijzigde immuniteitsreactie: HIV, leukemie - Candida - Mucositis (herpes, cytomegalovirus) - Syfilis - Osteofyten, diffuse idiopathische skeletale spierhypertrofie - Diffuse idiopathische skelet hyperostose - Dysfunctie van de cricofaryngeale sfincter - Oropharyngeale tumoren, glossectomie, slecht gebit, periodontale ziekte - Congenitale afwijkingen van
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
2
Endocrine disease Cardiac conditions GI problems
Pulmonary
Tracheotomy Intubation Medication side Effects
of nasal, oral, and laryngeal cavities, cleft palate - Tracheoesophageal fistula - Diabetes, thyroid disorders
- Zenker diverticulum - Esophageal dysphagia - Laryngopharyngeal reflux - Globus - Pneumonia - Bronchitis - COPD - >48 h ventilated patients -
Chemotherapy Sedatives Neuroleptics Antipsychotics
nasale, orale en laryngale holtes, hazenlip - Oesofago-tracheale fistels Endocriene ziekten Hartaandoeningen GI problemen
Longaandoeningen Tracheotomy Intubation Bijwerkingen van medicatie
- Diabetes, schildklieraandoening
- Zenker divertikel - Oesofageale dysfagie - Laryngofaryngeale reflux -
Globus Pneumonie Bronchitis COPD >48u geventileerde patiënten Chemotherapie Sedativa Neuroleptica Antipsychotica
- Patients with cough and their caregivers - Patiënten met hoest en hun verzorgers zouden should be questioned regarding perceived ondervraagd moeten worden over hun swallowing problems, including an slikproblemen, inclusief over hoesten tijdens het association of cough while eating or eten of drinken en de angst voor stikken tijdens drinking and a fear of choking while eating het eten en drinken. Als een patiënt met hoest and drinking. If a patient with cough reports slikproblemen rapporteert, is verdere evaluatie swallowing problems, further evaluation for voor orale-faryngale dysfagie aangewezen. oral-pharyngeal dysphagia is indicated. - Further evaluation, including a chest - Verdere evaluatie, inclusief een radiografie van radiograph and a nutritional assessment, de borst en een nutritionele beoordeling zou should be considered in patients with cough overwogen moeten worden bij patiënten met or conditions associated with aspiration. hoest of omstandigheden die geassocieerd zijn met aspiratie. - Patients with oral-pharyngeal dysphagia - Patiënten met orale-faryngale dysfagie en hoest and cough should be referred, ideally to a zouden doorverwezen moeten worden voor een speech-language pathologist (SLP), for an orale faryngale slikevaluatie, in het beste geval oralpharyngeal swallow evaluation. naar een logopedist. - Patients with cough related to pneumonia - Patiënten met hoest gerelateerd aan pneumonie and bronchitis who have received medical en bronchitis die een medische diagnose en diagnoses and conditions associated with verschijnselen gekregen hebben die geassocieerd aspiration (Table 1) should be referred, zijn met aspiratie (Tabel 1) zouden doorverwezen ideally to a SLP, for an oral-pharyngeal moeten worden voor een orale faryngale swallow evaluation. slikevaluatie, in het beste geval naar een logopedist.
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
3
1.2 Physical examination and oral 1.2 Lichamelijk onderzoek en orale faryngale pharyngeal dysphagia dysfagie - Patients with a reduced level of - Patiënten met een verminderd consciousness are at high risk for aspiration bewustzijnsniveau lopen een hoog risico op and should not be fed orally until the level aspiratie en zouden geen eten per os toegediend of consciousness has improved. mogen krijgen totdat het bewustzijnsniveau verbeterd is. - Alert patients with cough who are in - Alerte patiënten met hoest die een hoog risico highrisk groups for aspiration (Table 1) lopen op aspiratie (Tabel 1) zouden geobserveerd should be observed drinking small amounts moeten worden bij het drinken van kleine of water (3 oz). If the patient coughs or hoeveelheden water (90 ml). Als de patiënt hoest shows clinical signs that are associated with of klinische tekenen vertoont die geassocieerd aspiration (Table 2), the patient should be zijn met aspiratie (Tabel 2), zou hij/zij referred for a detailed swallowing doorverwezen moeten worden voor een evaluation, preferably to a SLP. gedetailleerde slikevaluatie, bij voorkeur naar een logopedist. Table 2 Contraindications and clinical signs Contraindications for videofluoroscopic swallow evaluation (VSE) or fiberoptic endoscopic evaluation of swallowing (FEES)
Description - Lethargy - Absent swallow response on command - Abnormal upper airway sounds
Tabel 2 Contra-indicaties en klinische tekenen Contra-indicaties voor videofluoroscopische slikevaluatie (VSE) of slikevaluatie d.m.v. een vezeloptische endoscoop
- Inability to manage oral pharyngeal secretions (need for frequent oral/pharyngeal suctioning) - Respiratory rate >35 breaths/min Clinical identifiers that predict need for swallow evaluation
- Malnutrition - Unintentional weight loss - Moderate or severe compromise - Moderate or severe nutritional problem (per dietitian
Klinische verschijnselen die de nood aan slikevaluatie voorspellen
Beschrijving - Lethargie - Afwezige slikrespons op commando - Abnormale geluiden van de bovenste luchtwegen - Niet in staat om om te gaan met orale faryngeale secreties (nood aan frequent oraal/faryngeaal zuigen) - Ademhalingstempo >35 ademhalingen/min - Malnutritie - Ongewild gewichtsverlies - Gemiddelde of ernstige belemmeringen - Gemiddeld of ernstig nutritioneel probleem (d.m.v. beoordeling door diëtist)
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
4
assessment) - Feeding tube in place - Abnormal chest x-ray results
- Patchy opacity - Lower lobe infiltrate - Air space disease - Aspiration - Dysarthria - Dysphonia - Weak voluntary cough - Reflexive cough or wet voice after water bolus - Dysphonia after water bolus - Drooling from mouth - Nasal regurgitation after water bolus
- Voedingstube van toepassing - Abnormale resultaten van röntgenfoto van de borstkas - Verkleuringen op röntgenfoto’s - Infiltratie van de lage kwab - Alveolaire longziekte -
Aspiratie Dysartrie Dysfonie Zwakke spontane hoest - Reflexieve hoest of een vochtige stem na een slok water - Dysfonie na een slok water - Kwijlen uit de mond - Nasaal teruggeven na een slok water
- In patients with cough, the value of the - Bij patiënten met hoest is de waarde van de subjective assessment of voluntary cough subjectieve beoordeling van spontane hoest als (VC) as the sole predictor of aspiration is enige predictor van aspiratie onzeker vanwege uncertain because of poor reliability and an een zwakke betrouwbaarheid en een unclear association with evaluation. onduidelijke associatie met de evaluatie. 1.3 Cough response to tussigenic 1.3 Hoestreactie op hoestuitlokkende prikkels challenges - The assessment of the reflexive cough (RC) - De beoordeling van de reflexieve hoest na response to inhaled irritants as a predictor inademing van prikkelende middelen is niet of aspiration risk and subsequent aanbevolen als predictie van het risico op pneumonia is not recommended due to a aspiratie en daaropvolgende pneumonie lack of adequate supportive studies. vanwege een gebrek aan adequate ondersteunende studies.
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
5
1.4 Aerodynamic measures of cough 1.4 Aerodynamische metingen van hoest - In acute stroke patients, the expulsive - Bij patiënten die een acute beroerte hebben, kan phase rise time of VC may predict de duur van de spontane hoest tijdens de aspiration. The use of this test has not been uitdrijving1 aspiratie voorspellen. Het gebruik van validated in other patient groups, and deze test is niet gevalideerd bij andere further studies comparing the accuracy of patiëntgroepen. Er zijn verdere studies nodig die objective measures of VC to the clinical de accuraatheid van objectieve metingen van swallow evaluation to identify aspiration spontane hoest vergelijken met de klinische risk are needed. slikevaluatie om het risico op aspiratie te bepalen.
2. THE ROLES OF SPEECH LANGUAGE PATHOLOGIST (SLP), VIDEOFLUOROSCOPIC SWALLOW EVALUATION (VSE), AND FIBEROPTIC ENDOSCOPIC EVALUATION OF SWALLOWING (FEES)
2. DE ROLLEN VAN DE LOGOPEDIST, VIDEOFLUOROSCOPISCHE SLIKEVALUATIE (VSE) EN SLIKEVALUATIE D.M.V EEN VEZELOPTISCHE ENDOSCOOP (FEES)
- Patients with dysphagia should undergo - Patiënten met dysfagie zouden een videofluoroscopic swallow evaluation (VSE) videofluoroscopische slikevaluatie (VSE) of een or fiberoptic endoscopic evaluation of slikevaluatie d.m.v. een vezeloptische endoscoop swallowing (FEES) to identify appropriate (FEES) moeten ondergaan om de geschikte treatment (reviewed below). behandeling te bepalen (hieronder besproken).
3. TREATMENT
3. BEHANDELING
3.1 General management of patients 3.1 Algemene behandeling van patiënten met with oral-pharyngeal dysphagia orale faryngale dysfagie - Patients with dysphagia should be managed - Patiënten met dysfagie zouden behandeld by organized multidisciplinary teams that moeten worden door georganiseerde may include a physician, a nurse, an SLP, a multidisciplinaire teams die een arts, dietitian, and physical and occupational verpleegkundige, logopedist, diëtist en fysio- en therapists. ergotherapeuten kunnen omvatten. 3.2 Compensatory maneuvers 3.2 Compenserende strategieën - In patients with dysphagia, VSE or FEES can - Bij patiënten met dysfagie kunnen een VSE of een be useful for determining compensatory slikevaluatie d.m.v. een vezeloptische endoscoop strategies enabling patients with dysphagia handig zijn bij het bepalen van de to safely swallow. compenserende strategieën om het de patiënten met dysfagie mogelijk te maken om veilig te slikken. 1
Fase waarbij de uitademingspieren aangespannen zijn, de glottis zich ineens opent en met kracht de ingeademde lucht laat ontsnappen. Vreemde deeltjes en slijm worden hierbij meegenomen en gaan door de glottisopening naar de pharynx of worden opgehoest. [Kapandji, I. A. (2009) Bewegingsleer.]
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
6
3.3 Dietary modification 3.3 Aanpassing van het dieet - In patients with dysphagia, dietary - Bij patiënten met dysfagie zouden aanbevelingen recommendations should be prescribed omtrent het dieet moeten voorgeschreven when indicated, and can be refined by worden indien aangewezen. Deze kunnen testing with foods and liquids simulating verfijnd worden door tijdens de VSE of de those in a normal diet during the VSE or slikevaluatie d.m.v. een vezeloptische endoscoop FEES. voedsel en vloeistoffen uit te testen die deze uit het normale dieet simuleren. 3.4 Swallowing exercises 3.4 Slikoefeningen - For patients with muscular weakness during - Voor patiënten met spierzwakte tijdens het swallowing, muscle strength training, with slikken, zijn spierversterkende training, met of or without electromyographic biofeedback, zonder electromyografische biofeedback, en and electrical stimulation treatment of the behandeling met elektrische stimulatie van de swallowing musculature are promising slikspieren veelbelovende technieken, maar ze techniques but cannot be recommended at kunnen op dit moment niet aanbevolen worden this time until further work in larger totdat er verder onderzoek in grotere populaties populations is performed. is gebeurd.
NURSING GUIDELINES PROJECT UCL (ECOLE DE SANTÉ PUBLIQUE) – UNIVERSITEIT GENT (VERPLEGINGSWETENSCHAP)
7
