Hoofdstuk 3
Socio- economische verscheidenheid 1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld 1.1 De wereldblokken Noteer per reeks welk gemeenschappelijk thema je kan herkennen. REEKS 1
Thema: ……………………………………..
REEKS 2
Thema: ……………………………………..
REEKS 3
Thema: ……………………………………..
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-1-
AW 151 A/ B/C/ F
Definitie Op basis van cultuur of leefwijze, taal, godsdienst, politiek- economisch systeem, geschiedenis, huidskleur (ras) of klimaat kunnen we een nieuwe indeling van de wereld maken, we noemen dit de wereldblokken
Gebruik je Atlas en voer onderstaande opdrachten uit.
Vul de kenmerken voor het juiste wereldblok aan. (Zie volgende bladzijde.) Plaats de overeenkomstige nummers van de wereldblokken op de juiste plaats op onderstaande kaart (figuur 1). Overtrek de grenzen met rood.
Figuur 1: De wereldblokken
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-2-
nr.
wereldblok
typische kenmerken Officiële talen
1 2
godsdienst
etnische samenstelling
andere
Europa
westerse cultuur, vrije markteconomie,democratie
Voormalige Sovjetunie
geschiedenis van een staatsgeleide economie en 1 partij = communisme
(Rusland en centraal-Azië)
3
Noord- Afrika
4
Zuidwest- Azië
Veel aardolie
Arabische wereld
(Midden- Oosten)
5
Subsahara Afrika
Arme regio
Zuid- Azië
oosterse levenswijze, moessonregens = veem neerslag in juli, arme regio
7
Oost- Azië
Chinese levenswijze, communisme
8
Zuidoost- Azië
moessonregens
9
Australië en Oceanië
westerse cultuur, droog, Aboriginals
Noord- Amerika
westerse cultuur, vrije markteconomie en democratie, indianen
Latijns- Amerika
Indiaanse- Spaanse cultuur
6
10 11
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-3-
1.2 Bevolkingsdichtheid – en spreiding 1.2.1 Bevolkingsdichtheid Definitie: Bevolkingsdichtheid = aantal inwoners / km² Bereken de gemiddelde bevolkingsdichtheid in de wereld: (Maak gebruik van volgende website: http://www.poodwaddle.com/worldclock.swf) Totale bevolking van de wereld: = __________________ = ______ inw/km² Totale landoppervlakte van de wereld: 149 000 000 km² 1.2.2 Bevolkingsspreiding AW 150 en 152 A
Bekijk de atlaskaart (AW 152) en vergelijk deze kaart met gemiddeld bevolkingsdichtheidcijfer van de wereld dat je net berekend hebt bij 1.2.1. Wat stel je vast? Besluit: De bevolking is regelmatig / onregelmatig verspreid overheen de wereld.
a) Dichtbevolkte gebieden: ( > 50 inw./ km²) De dichtbevolkte gebieden zijn plaatsen waar mensen kunnen werken; mensen leven waar ze kunnen werken. De bevolkingsdichtheid is dus afhankelijk van de bestaansmogelijkheden in een bepaald gebied. Volgende factoren spelen hierin onder andere een rol: het klimaat, het reliëf, de landbouwmogelijkheden en de werkgelegenheid in een gebied. Opdracht: Plaats het nummer van de dichtbevolkte gebieden op de kaart (figuur 2):
AW 150 en 152 A
1) Noord – Amerika
2) Zuid – Azië, Zuid – Oost – Azië, Oost Azië
3) Europa: vnl. West – Europa
4) Zuid – Amerika
5) Afrika: Ivoorkust
6) Afrika: Nijlvallei
b) Dunbevolkte gebieden: ( < 20 inw./ km²) Gebieden waar we geen werkgelegenheid terugvinden en waarvan de toegankelijkheid moeilijk is, worden gekenmerkt door een lage bevolkingsdichtheid. Lokaliseer op figuur 2 de dunbevolkte gebieden van de wereld met het nummer en vul in onderstaande tabel de opvallendste fysische kenmerken voor deze gebieden aan die de reden zijn dat men in deze gebieden zelfs nooit aan akkerbouw heeft kunnen doen of dat ze moeilijk toegankelijk zijn. Maak hiervoor gebruik van je atlas en je kennis uit hoofdstuk 1 en 2.
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-4-
gebied 7. Noord – Afrika / Australië
Fysische kenmerken
8. NW – N – Amerika / NW – Azië / Antarctica
verklaring
Deze factoren zijn niet gunstig om aan akkerbouw te doen!
9. Himalaya en hoogland van Tibet 10. Centrum Zuid – Amerika Centraal Afrika
Dit maakt het gebied erg ontoegankelijk!
Figuur 2: De bevolkingsdichtheid in de wereld
Vul de onderstaande tabel aan met behulp van volgende link, http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_landen_naar_bevolkingsdichtheid rangnummer
land
Bevolkingsdichtheid inw/km²
1 België 232
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-5-
2. Ontwikkelingsgraad in de wereld Bekijk volgend filmpje op YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=rvTFKpIaQhM
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-6-
Definitie: De ontwikkelingsgraad of de welvaart in de wereld wordt berekend op basis van verschillende ontwikkelingsindicatoren: de inkomstenverdeling, de gezondheidszorg en het analfabetisme 2.1 De indicatoren Bestudeer aandachtig de atlaskaarten en beoordeel telkens de indicator voor het opgegeven wereldblok door met de betreffende kleur een kruisje te zetten bij laag, matig of hoog. (opm: hoe lager het percentage analfabeten, hoe hoger de scholing. Hoe minder
( > 2500)
hoog = rood
( tss. 500 - 2500)
matig = geel
(< 500)
laag = groen
(> 20 %)
hoog = rood
aantal inw. / arts:
(tss. 5 en 20 %)
% analfabeten > 15jaar
matig = geel
BNP per inw. in euro
(< 5 %)
AW 159 C
laag = groen
AW 159 A
(> 10 000euro)
AW 161 A
hoog = groen
gezondheidszorg
(2500-10.000 euro)
analfabetisme
matig = geel
inkomen / BNP
(< 2500 euro)
wereldblok
laag = rood
inw/arts hoe beter de gezondheidszorg)
Europa Voormalige Sovjetunie Noord- Afrika Midden- Oosten Subsahara Afrika Zuid- Azië Oost- Azië Zuidoost- Azië Oceanië Noord- Amerika Latijns- Amerika
Besluit: Bovenstaande ontwikkelingsindicatoren (inkomen, analfabetisme en gezondheidszorg) zijn erg belangrijk omdat ze de basis zijn voor het welzijn en de welvaart van de bevolking. Verder vormen ze ook de basis voor de economische ontwikkeling.
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-7-
2.2 De Human Development Index AW 159 D
Besluit: Om een zicht te krijgen op het ontwikkelingsniveau van een land, berekenen de Verenigde Naties: de "Human Development Index" (HDI) of VN index. Dit is een getal tussen 0 en 1 die de graad van ontwikkeling aangeeft. Om de HDI te berekenen, verwerkt men de gegevens van de inkomsten, het analfabetisme en de gezondheid. Opdracht: Vul onderstaande tabel aan met behulp van je atlas (AW159D) en de website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Index_van_de_menselijke_ontwikkeling. Zeer hoge HDI = (0,785-1,00) wereldblokken =
hoge HDI = (0,675– 0,785) wereldblokken =
= 20 % van de wereldbevolking
matige HDI = (0,475 - 0,675) wereldblokken =
lage HDI = (0 - 0,475) wereldblokken =
= 80 % van de wereldbevolking
Opdracht: Kleur op figuur 3 op p. 9 de wereldblokken met een zeer hoge HDI donker blauw, hoge HDI groen, met een matige HDI geel en een lage HDI rood.
Opdracht: Zoek volgende gegevens op in je basisstatistiek en op internet. Maak hierbij gebruik van volgende website: http://nl.wikipedia.org/wiki/Index_van_de_menselijke_ontwikkeling HDI-index /VN-index (zie basisstatistiek)
Rangschikking in de wereld (HDI)
Bevolkingsaantal (zie basisstatistiek)
(zie Wikipedia)
VSA België China India
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-8-
Zeer hoog
Figuur 3: De ontwikkelingsgraad (HDI) in de wereld
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
-9-
Zeer hoog
Figuur 3: De ontwikkelingsgraad (HDI) in de wereld
Hfst. 3 - Socio- economische verscheidenheid
- 10 -