-1-
NOTITIE Onderwerp Ons kenmerk Datum
: : :
Alternatieven beheer Hertenkamp Bloemendaalse Bos 2010018592 13 september 2010
Aanleiding Sinds 1992 wordt het feitelijke beheer van de Hertenkamp in het Bloemendaalse bos niet meer gevoerd door de gemeente Bloemendaal, maar door de Stichting Vrienden van de Hertenkamp (hierna: de stichting). De gemeente heeft tot nu toe (een) beheerder(s) voor 36 uur per week uitgeleend aan de stichting. De vaste beheerder van de Hertenkamp is in het verleden aangesteld via de (inmiddels afgeschafte) Melkertregeling. De beheerder werd betaald door de intergemeentelijke afdeling sociale zaken. De beheerder werd volledig begeleid en aangestuurd door het bestuur van de stichting, dat verantwoordelijk is voor het dagelijks onderhoud van de Hertenkamp en het beheer van de veestapel. In december 2010 wordt de beheerder 65 jaar en gaat hij, na een ziekteperiode van anderhalf jaar, met pensioen. Probleemstelling Voor loonkosten van een vervangende beheerder is geen dekking in de begroting, omdat de huidige beheerder wordt betaald door sociale zaken. Zijn vervanging is betaald uit een tijdelijk budget, in afwachting van een structurele oplossing. Bij de gemeente was bekend dat de huidige beheerder per 1 januari 2011 wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zou stoppen, en dat wegens het beëindigen van de Melkertregeling deze constructie daarna niet meer mogelijk zou zijn. Doelstelling Het vinden van een lange termijn oplossing voor het huidige financiële probleem met het beheer van de Hertenkamp, met inachtneming van dierenwelzijn, de relatie met de stichting en de waarde die de Hertenkamp heeft voor jeugdeducatie en maatschappelijke betrokkenheid. Historie In 1989 ontstond op de Hertenkamp een vacature doordat de gemeentelijke beheerder met pensioen ging. Zijn opvolger is ruim twee jaar gebleven (1-8-1989 tot 1-10-1991) en heeft daarna ontslag genomen om elders te gaan werken. De functie beheerder van de Hertenkamp was toen al een tijdje onderwerp van discussie in het licht van bezuinigingen. Eind 1991 besloot het college van B&W tot het schrappen van de uren ten behoeve van de Hertenkamp. Hiermee is in 1992 op de Hertenkamp een bezuiniging op de formatie gerealiseerd van 1100 uur of ƒ 45.870,-. Door het vertrek van de beheerder en het niet invullen van de formatieplaats was er gedurende 1992 geen beheerder op de Hertenkamp. In die periode is een vrijwilliger bereid gevonden om tegen een onkostenvergoeding tijdelijk 6 dagen per week de Hertenkamp te bemensen, aangevuld met invallers vanuit de Plantsoenendienst. Deze regeling was op den duur te belastend voor de vrijwilliger en ging ten koste van andere onderhoudswerkzaamheden in de gemeente, waardoor een onhoudbare situatie ontstond.
-2-
In oktober 1991 verschenen er berichten in de pers dat de Gemeente Bloemendaal voornemens zou zijn om, vanwege bezuinigingen, de Hertenkamp te sluiten. Als resultaat van de aandacht in de media ontving de gemeente veel bezwaarbrieven en handtekeningenlijsten van verontruste burgers. Op grond daarvan concludeerde de gemeente dat velen de Hertenkamp een warm hart toedroegen en organiseerde ze op 29 april en op 2 december 1992 overlegavonden. Het doel van deze avonden was de oprichting van een vrijwilligersorganisatie, die met ‘redelijke steun’ van de gemeente de verantwoordelijkheid voor de Hertenkamp op zich wilde nemen. Op beide avonden kwamen 6 mensen. Uit de aanwezigen op de avond van 2 december is het eerste bestuur van de stichting voortgekomen. Twee belangrijke doelstellingen van de stichting, naast het dagelijks onderhoud van de Hertenkamp, zijn (jeugd)educatie en het bevorderen van maatschappelijke betrokkenheid bij de Hertenkamp. Onderdeel van de overeenkomst met de stichting was de aanstelling van een beheerder in de vorm van een ‘banenpooler’ (Melkert-baan) die voor 36 uur per week werd aangesteld door Paswerk en onder toezicht en begeleiding van de stichting werd geplaatst. De stichting, en niet de gemeente, functioneerde dus als inlener van de banenpooler. De salariskosten (circa ƒ 25.000,- per jaar) werden door de gemeente aan Paswerk vergoed en voor het overgrote deel via sociale zaken weer terug gehaald uit sociale vernieuwingsgelden. Het aanspreekpunt voor de banenpooler bij de gemeente was sociale zaken (nu intergemeentelijke sociale dienst in Heemstede). Ook de weekenddiensten werden de verantwoordelijkheid van de nieuwe stichting. Vanuit het budget voor de weekenddiensten (ƒ 10.000,-), werden vóór 1992 overuren van de buitendienst betaald. Gedurende 1992 werden de onkosten van de vrijwilliger ermee betaald. Na de oprichting van de stichting is dit bedrag onderdeel geworden van de subsidie die jaarlijks aan de stichting wordt betaald. In april 1993 besloot het college van B&W op deze wijze het beheer van de Hertenkamp over te dragen aan de stichting en in juli 1993 stemde ook de gemeenteraad hiermee in. De Gemeente Bloemendaal heeft hiermee in 1993 de dagelijkse gang van zaken op de Hertenkamp duurzaam op afstand geplaatst. Pas in 1996 werd de beheersovereenkomst tussen de gemeente en de stichting ondertekend (zie de bijlage), na enkele aanpassingen aan de overeenkomst en na het maken van afspraken over de taakverdeling en de uitvoering van achterstallig onderhoud. In 2002 werd de banenpoolregeling definitief afgeschaft en is de aanstelling van de beheerder omgezet naar een ID-baan (in- en doorstroom). Financieel veranderde hiermee voor de gemeente niets, omdat ook de ID-baan bijna 100% gesubsidieerd werd door het rijk. Voor de beheerder betekende het dat hij niet langer in dienst was bij Paswerk, maar bij de Gemeente Bloemendaal een functie kreeg. De feitelijke uitvoering vindt nog steeds plaats via de intergemeentelijke afdeling sociale zaken. Bij de gemeente was bekend dat de subsidie van de loonkosten uiterlijk tot en met december 2010 zou duren of tot de arbeidsovereenkomst zou worden ontbonden als dat eerder zou zijn. Huidige bijdrage gemeente Wij hebben een overzicht gemaakt van de jaarlijkse bijdrage van de gemeente aan de hertenkamp, zoals de situatie was begin 2009: Inleenvergoeding beheerder Subsidie Afvoer van afval 150 m3 Ophalen afval 100 uur vrw.+chauff. Kosten stalen 4wielafvalcontainer Reparatie hekwerk
1.130,12.665,7.500,7.400,195,1.100,-
-3-
Ongediertebestrijding Onderhoud gebouwen Totaal
per jaar
€
350,4.000,---------+ 34.340,-
Voor het inlenen van de beheerder wordt jaarlijks een bedrag aan de intergemeentelijke sociale dienst betaald van € 1.130,-. Jaarlijks wordt door de gemeente een subsidie aan de stichting verstrekt van ongeveer € 12.000,- op grond van een declaratie door de stichting. Het gaat daarbij om de kosten van beheer, voer, dierenarts, klein onderhoud, vrijwilligers etc. De hoeveelheid afval die wordt afgevoerd wordt op dit moment geschat op ongeveer 150 m3 per jaar, de stortkosten hiervoor bedragen ongeveer € 7.500,-. Het ophalen ervan kost ongeveer 100 uur vrachtwagen met chauffeur per jaar, in totaal ongeveer € 7.400,-. De hertenkamp beschikt ook nog over een stalen 4wielcontainer, waarvan de intern aan de gemeente terug berekende kosten voor inzamelen en verwerken (exclusief onderhoud en vervanging container) € 195,- per jaar zijn. Aan reparatie en onderhoud van het hekwerk wordt jaarlijks ongeveer 40 uur van de buitendienst besteed, dit komt overeen met een bedrag van ongeveer € 1.100,- per jaar. Voor ongediertebestrijding (ratten en muizen) betaalt de gemeente een preventief serviceabonnement van ongeveer € 350,- per jaar. Het onderhoud aan de buitenzijde van de 2 gebouwen van de Hertenkamp wordt door de gemeente uitgevoerd. De jaarlijkse onderhoudskosten voor de gebouwen bedragen gemiddeld € 4.000,- per jaar. In 2008 is het voormalige schaftlokaal heringericht, voor een bedrag van € 35.000,- inclusief BTW. Hiervoor is door de raad eenmalig een budget beschikbaar gesteld. Het was een incidentele investering, het gebouw is anders ingedeeld en gemoderniseerd. Het voormalige schaftlokaal wordt nu gebruikt voor de opslag van voer en machines en er is een onderkomen voor de beheerder, dat tevens dient als ontvangstruimte voor sponsors en schoolklassen. Het tweede gebouw (‘Batak huisje’) is helemaal in gebruik als stal voor de kippen, geiten, duiven en overig (pluim)vee. Financiën stichting De stichting beschikt over ongeveer 670 leden. Gezamenlijk dragen de leden ruim € 8.000,- euro bij aan de Hertenkamp. Verder wordt de stichting gesponsord door de Rotary, die af en toe financieel bijdraagt of een dag komt helpen, en door het bedrijf MSD, dat al een paar keer een ‘zinnige dag’ heeft gehouden op de Hertenkamp. Dieren op de hertenkamp De huidige veestapel op de hertenkamp bestaat uit (opgave stichting 2009): - 35 kippen - 3 pauwen - 3 kalkoenen - 5 ganzen - 1 schaap - 11 herten (incl. 1 bok) - 5 hertenkalfjes - 10 geiten - 3 geitenkalfjes - duiven.
Bestuurlijke besluitvorming
-4-
Op 6 oktober 2009 heeft het college van B&W besloten om wethouder mw. A.M.C. Schep opdracht te geven om onderhandelingen te voeren met de Stichting Vrienden van de Hertenkamp met – onder meer - als doel om te komen tot een nieuwe beheerovereenkomst voor de lange termijn. Op 5 november 2009 heeft de commissie Grondgebied zich in beslotenheid gebogen over diverse mogelijke oplossingen. De commissie heeft aangegeven te hechten aan het behoud van de Hertenkamp voor de gemeente Bloemendaal, maar het kostenaspect in belangrijke mate te laten meewegen in de verdere besluitvorming. De huidige beheerder is sinds juni 2009 ziek en kan niet terugkeren in zijn functie. Daarom heeft het college via de voorjaarsnota budget gekregen om gedurende het jaar 2010 de kosten van een tijdelijke beheerder (noodoplossing voor de korte termijn) aan de stichting te betalen. De keuze voor het vervolg wordt op de achtergrond bepaald door de visie die de gemeente heeft op gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden. In hoeverre wordt het hebben en onderhouden van een Hertenkamp gezien als een gemeentelijke taak? In 1993 is bij de toenmalige ombuigingen door de raad besloten om de Hertenkamp op afstand te plaatsen. Nota Stichting Vrienden van de Hertenkamp Eind 2009 en begin 2010 heeft wethouder mw. A.M.C. Schep twee gesprekken gevoerd met het bestuur van de stichting. Daarin heeft de wethouder aangegeven dat er in het voorstel van de stichting 3 aspecten aan de orde moesten komen: 1- beheerder niet in dienst bij de gemeente Bloemendaal 2- er is een beperkt budget beschikbaar 3- het maatschappelijk belang en de educatieve aspecten van de Hertenkamp onderbouwen. De stichting heeft daarna de verantwoordelijkheid op zich genomen om een nieuwe oplossing voor het beheer van de Hertenkamp te zoeken. In mei 2010 heeft een tussentijds voortgangsgesprek plaatsgevonden. De stichting heeft tussen januari en juni 2010 een half jaar de tijd gekregen om een voorstel op papier te zetten, zodat de behandeling van het voorstel op tijd komt voor de begrotingsraad. De stichting had deze tijd nodig om de minimale ureninzet jaarrond in beeld te kunnen brengen. De stichting heeft volgens afspraak voor de zomervakantie een nota geleverd. De nota treft u hierbij als bijlage aan (corsa 2010017446). De nota van de stichting omvat, kort samengevat, het volgende voorstel: -
de stichting stelt voor om een vaste beheerder aan te stellen voor 36 uur per week; de beheerder moet o.a. een afgeronde opleiding dierverzorging en goede contactuele eigenschappen hebben; bij voorkeur moet de beheerder een vast dienstverband aangeboden krijgen, maar de stichting heeft niet de mogelijkheden om de beheerder zelf in dienst te nemen; de Hertenkamp wordt geen kinderboerderij, want dat is duurder; omvorming naar alleen damherten zou het bijzondere karakter aantasten en tot bezwaren van de bezoekers leiden; samenwerking met Thijsse’s Hof is gezocht maar niet gevonden; voor het werk in de avonduren in de zomer wordt samenwerking gezocht met de conciërge van de nabijgelegen basisschool; de natuureducatie, met name aan Bloemendaalse basisscholen, wordt verbeterd en uitgebreid.
Naar aanleiding van de nota heeft wethouder mw. A.M.C. Schep een volgend gesprek met het bestuur gehad, waarin zij 5 mogelijke opties heeft voorgelegd. Als reactie hierop heeft het bestuur een aanvullende nota gestuurd: Continuiteit van de Hertenkamp vanaf 2011 ( II ) (corsanummer 2010023262).
-5-
Deze aanvulling omvat, kort samengevat, het volgende voostel: -
de stichting heeft voor het beheer minstens 32 vaste uren nodig de overige benodigde uren kunnen worden ingevuld met vrijwilligers een gemeentelijke medewerker groenvoorziening opleiden om in te kunnen vallen inhuren van medewerker via een payrollbureau besparing van € 10.000,- op kosten voor afvoer afval is mogelijk.
Overwegingen Natuureducatie De gemeente vindt de educatieve taak van de Hertenkamp erg belangrijk, dit heeft de wethouder ook aan het bestuur gezegd. De plannen voor het opzetten van educatie worden in de nota summier weergegeven. We hebben aan de stichting gevraagd om het lesprogramma meer uit te werken. De Hertenkamp heeft potentieel de mogelijkheid om een waardevolle educatieve rol te spelen in basisonderwijs en wellicht voortgezet onderwijs voor de jeugd van Bloemendaal. Verder heeft de Hertenkamp waarde voor de re-integratie van zieke werknemers en gehandicapten, die als vrijwilliger tijdelijk werkervaring kunnen opdoen op de Hertenkamp. Wettelijke vereisten Wij zijn het met de stichting eens dat er een gediplomeerde beheerdr moet komen. Daar zijn de volgende redenen voor. Het dagelijks beheer van de Hertenkamp is fysiek zwaar werk dat zelfstandig uitgevoerd moet worden. Vanwege de omgang met vrijwilligers zijn goede contactuele eigenschappen nodig. Regelmatig worden schoolklassen van enkele scholen (bijvoorbeeld de BSV en de Bornwaterschool) binnen de hekken op de dierenweide gelaten. Hierbij komen kinderen rechtsreeks in aanraking met de dieren. Voor het beroepsmatig verzorgen van dieren is vereist dat een beheerder van een kinderboerderij aantoonbaar over vakbekwaamheid beschikt. Dat kan bijvoorbeeld door een diploma MBO dierverzorging (minimaal niveau 3) of een diploma beheerder kinderboerderij (niveau 4). Ook een deskundige, bijvoorbeeld een dierenarts, kan een verklaring opstellen over vakbekwaamheid op het gebied van dierverzorging. De wettelijke basis voor deze vakbekwaamheidseis is gelegen in de gezondheids- en welzijnswet voor dieren en de arbowet. Toezicht hierop wordt uitgeoefend door onder andere de AID, de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming en de arbeidsinspectie. Vanwege de verantwoordelijkheid voor de veestapel, inclusief fok, aan- en verkoop, beheer van oormerken, signalering en behandeling van dierziektes etc. is vakbekwaamheid al gewenst. Het werken met vrijwilligers, machines en gereedschap en het rondleiden van kinderen maken dit nog belangrijker. Vrijwilligers zijn te verdelen in drie categorieën: leken, geïnstrueerde leken en vakbekwame vrijwilligers. Alleen de laatste categorie mag zelfstandig, dus geheel zonder toezicht van een vakbekwame beheerder, werken. Als de zorg over de Hertenkamp, de vrijwilligers en de schoolklassen niet aan een vakbekwame medewerker wordt overgelaten, loopt de stichting of de gemeente het risico van aansprakelijkheid door nalatigheid, bij bijvoorbeeld overdracht van dier op mens van een besmettelijke ziekte (bijvoorbeeld wormen, e-coli-bacterie, Q-koorts, vogelgriep). Het is daarom niet mogelijk om de Hertenkamp met uitsluitend vrijwilligers te laten functioneren. Werktijden De werktijden van de beheerders op de Hertenkamp zijn op dit moment de volgende:
-6-
- maandag tot en met vrijdag van half 10 tot half 5 (5x6,5 uur) - zaterdag en zondag van 9 tot half 1 (2x3 uur). In totaal 38,5 uur. Omdat de verzorging van de dieren 7 dagen per week doorgaat, en omdat het wettelijk verboden is om meer dan 26 zondagen per jaar te werken, wordt op de meeste kinderboerderijen gewerkt met minstens twee medewerkers met een parttime-aanstelling. Omdat de dieren 7 dagen per week verzorgd moeten worden, is met twee beheerders ook de vervanging bij ziekte en verlof geregeld. Als met twee beheerders wordt gewerkt, zijn wekelijks enkele uren extra nodig voor overdracht en afstemming. Bij onze hertenkamp is een aanvullend probleem: het pluimvee moet elke avond worden ingesloten, om te voorkomen dat het wordt opgegeten door vossen. Hiervoor is gemiddeld minstens nog vier uur per week nodig. Vooral ’s zomers blijft het zo lang licht dat de dieren redelijkerwijs niet al om half 5 opgesloten kunnen worden, en ook in het weekend gebeurt dat ‘s avonds. Het ’s avonds ophokken van het pluimvee is een probleem dat er vroeger niet was, omdat eind jaren 80 nog intensief werd gejaagd op vossen. Het netto benodigde aantal uren per week komt (inclusief vervanging bij ziekte, weekendtoeslag en ophokken) op ongeveer 50. De stichting heeft aangegeven om in de weekends en in de vakantieperiode met vrijwilligers en tijdelijke uitzendkrachten te werken om de uren boven 36 uur op te vangen. Hoe en door wie de eventuele kosten daarvan worden betaald, wordt in het voorstel niet duidelijk en moet nader worden besproken. Uit het voorstel van de stichting blijkt dat over het ’s avonds ophokken contacten zijn gelegd met de conciërge van de BSV, maar er is nog geen overeenstemming over. Het aantal uren dat in 1993 is wegbezuinigd, is 1100 uur per jaar. Dit komt overeen met 21 uur per week (gerekend met 52 weken), dat is 4 uur per dag. Dat is minder dan de uren die nu worden besteed aan de Hertenkamp. De reden van dit verschil is onduidelijk. Waarschijnlijk bestond het beheer van de Plantsoenendienst vooral uit het één keer per dag voeren van de dieren en schoonmaken van de stallen. De diversiteit van de aanwezige diersoorten is toegenomen. De eisen die tegenwoordig worden gesteld aan beheer van dieren, zijn veel hoger geworden. De benodigde kennis hiervoor ontbreekt bij de huidige buitendienst. De kosten van het weekendbeheer, dat vroeger met overuren door de Plantsoenendienst werd ingevuld, zijn opgenomen in de jaarlijkse subsidie aan de stichting (ƒ 10.000,-= ongeveer € 4.500,-). De uren voor het weekendbeheer worden daarom eigenlijk al door de gemeente aan de stichting vergoed. Arbeidscontract Wij nodigen in de komende maanden het stichtingsbestuur uit voor een gesprek om de verschillende mogelijkheden van arbeidsovereenkomsten voor een nieuwe beheerder door te nemen. Randvoorwaarde bij de verkenning van de mogelijkheden is dat het niet mogelijk is om een beheerder in vaste dienst bij de gemeente aan te stellen en die vervolgens onder leiding van derden te plaatsen. De gemeente loopt dan een groot financieel risico. Vervanging van de beheerder bij ziekte en verlof wordt dan namelijk overgelaten aan vrijwilligers. De werkelijk in te vullen uren op de Hertenkamp bedragen inclusief weekend- en avondbeheer ongeveer 50 uur per week. Het is onwaarschijnlijk dat een vrijwilligersorganisatie deze uren over een langere periode zal kunnen invullen. In geval van (langdurige) ziekte, arbeidsongeschiktheid of in het geval van een arbeidsconflict tussen het bestuur van de stichting en de gemeentelijke beheerder, draait de gemeente op voor de financiële gevolgen. Het opleiden van een medewerker van de gemeente om de beheerder te kunnen vervangen is hiervoor geen oplossing, immers de medewerkers van de gemeente moeten ook worden betaald. Als en medewerker van de gemeente niet in de plantsoenen of de reiniging kan werken, moet een externe medewerker worden ingehuurd om het door de raad vastgestelde onderhoudsniveau ‘basis’ te kunnen waarborgen. De gemeente kan en wil geen ‘werkgeversrol’ vervullen ten opzichte van mensen die niet rechtstreeks door de gemeente worden aangestuurd (advies team P+O).
-7-
Uit het voorstel van de stichting wordt niet duidelijk hoe de stichting denkt om te gaan met dit probleem. Als de beheerder wordt ingehuurd van een uitzendbureau, draagt het uitzendbureau het risico van ziekte, arbeidsongeschiktheid en arbeidsconflict. Aan inhuur via een uitzendbureau is echter een maximum: een medewerker kan wettelijk maximaal 3 jaar worden ingehuurd op contracten voor bepaalde tijd. Via mazen in de wet is deze termijn op te rekken tot een jaar of 6, maar uiteindelijk moet een andere uitzendkracht worden ingehuurd of moet de uitzendkracht minstens 3 maanden worden ontslagen om weer nieuwe tijdelijke contracten te kunnen aangaan. Dit is voor een werknemer geen wenselijke situatie. Bij inhuur via een uitzendbureau kan tegen een meerprijs het risico van ziekte of verlof bij het uitzendbureau worden gelegd. Een mogelijkheid had kunnen zijn om de beheerder een vast contract aan te laten bieden bij een payroll bureau (uitzendbureau). Een dergelijk bureau voert dan de sociale verzekeringen en de loonadministratie uit. De beheerder komt in dienst van het payroll bureau, maar heeft als werkkring de Hertenkamp. Op dit moment gaan uitzendbureaus echter geen vaste contracten aan, gezien de huidige arbeidsmarkt en dit specifieke segment (dierverzorging). Kosten van verschillende arbeidscontracten: Als we 36 uur als norm nemen, het salaris van max. schaal 5, krijgen we het volgende kostenplaatje: Soort contract
Kosten
Medewerker in gemeentedienst
€ 40.000
Bij ziekte / verlof Risico gemeente
Uitzendkracht
€ 54.000
Alle risico’s bij UB, vervanger bij ziekte
Payroll 1
€ 43.000
Ziekte- en vakantieverlof tot einde contract voor rekening Hertenkamp, geen vervanger bij ziekte
Payroll 2
€ 48.000
Ziekte- en verlof voor rekening Payrollorganisatie, geen vervanger bij ziekte
Bij payroll-constructie kunnen 8 contracten in 3 jaar worden gegeven, voor uitzendkrachten gelden 3 contracten. Na 3 jaar of het maximum aantal contracten krijgt medewerker recht op een vast contract, óf bij uitleen-organisatie óf bij inlener. Afvoer van afval In de nota Continuiteit van de Hertenkamp vanaf 2011 ( II ) geeft de stichting aan dat een besparing van € 10.000,- op de kosten van afvoer van afval haalbaar is. De stichting stelt voor om de hoeveelheid afval te verminderen en om het afval voortaan af te voeren met rolemmers of een stalen container. Overigens heeft de Hertenkamp volgens onze informatie al een stalen container (1000 l) die wekelijks wordt geleegd. Of de huidige kosten voor de afvoer van afval met 2/3 kunnen worden verminderd is niet te beoordelen zonder een duidelijk inzicht in de herkomst en samenstelling van de huidige afvalstroom en een plan van aanpak om deze te verminderen. Daarom wordt bij de onderstaande opties veiligheidshalve gerekend met éénderde vermindering, € 5.000,-. Commerciële variant De mogelijkheid is onderzocht om de kosten van de minimale variant omlaag te brengen door damherten commercieel te verkopen. Deze mogelijkheid blijkt niet realistisch. Een jong damhert brengt ongeveer 50 euro op. Om de kosten van verzorging, voer en dierenarts terug te verdienen is een bepaalde schaalvergroting nodig
-8-
(hertenfarm/boerderij), die niet binnen het bestemmingsplan, milieuwetgeving en de doelstellingen van het naastgelegen natura-2000 gebied past. Verder is er het punt van maatschappelijk draagvlak. Het commercieel uitbaten van een hertenkamp is om deze redenen niet haalbaar. Opties Hierna worden de verschillende mogelijkheden op een rij gezet. 1- Vergoeding van de loonkosten aan de stichting Het vergoeden van de loonkosten van een uitzendkracht voor 36 uur per week kost (inclusief zondagtoeslag) tussen de € 60.000,- en € 74.000,- per jaar, afhankelijk van leeftijd en ervaring van de uitzendkracht. 2- Detacheren van een beheerder bij de stichting In deze optie wordt een beheerder ingehuurd bij een uitzendbureau, al dan niet via payrolling (vast contract bij het uitzendbureau). De rekeningen worden rechtstreeks door de gemeente betaald waardoor ten opzichte van optie 1 een voordeel van 19 % BTW wordt behaald. De gemeente raakt hierbij wel haar positie op afstand gedeeltelijk kwijt. 3- Beheerder weer zelf in dienst nemen Het zelf in dienst nemen door de gemeente van twee beheerders voor netto 50 uur per week, dus helemaal zonder vrijwilligers, zou de gemeente € 65.000,- per jaar kosten. Weer helemaal zelf doen ligt overigens niet voor de hand, omdat de raad in 1993 juist heeft besloten om de Hertenkamp op afstand te plaatsen. Beheren zonder vrijwilligers bespaart enerzijds kosten doordat kosten voor bestuur, onkosten vrijwilligers, werving etc. wegvallen, maar er vallen anderzijds ook inkomsten weg doordat de leden van de stichting niet meer financieel bijdragen. 4- Een vaste maximale bijdrage afspreken 4a De jaarlijkse subsidie van circa € 12.000,- bevat al een bedrag van circa € 4.500,- dat voor 1992 werd gebruikt voor het weekendbeheer (overuren buitendienst). Daarmee is het niet logisch dat de gemeente de kosten van het weekendbeheer nogmaals aan de stichting vergoedt. Verder werd, toen het beheer overging van de gemeente naar de stichting, een formatie van 1100 uur wegbezuinigd. Dit komt overeen met ongeveer 21 uur per week, 4 uur per dag. Optie 4a omvat het maximaliseren van de bijdrage aan de stichting op 21 uur per week, dit komt overeen met een bijdrage van € 35.000,- per jaar. 4b Door deze bijdrage niet rechtstreeks aan de stichting te betalen, maar via een uitzendbureau, wordt een besparing van 19% BTW behaald en kan de bijdrage worden gemaximaliseerd op € 29.400,- voor hetzelfde netto aantal uren. De gemeente raakt hierbij wel haar positie op afstand gedeeltelijk kwijt. 5- Minimale variant 5a “Model Elswout” Hierbij wordt de veestapel teruggebracht tot 4 damherten en eventueel 1 damhertenbok. Veel dieren van verschillende soorten (geiten, kippen etc.) vragen veel kennis van dierverzorging; zeker als er ook nog mee wordt gefokt en er lopen af en toe kinderen tussen. Veel soorten dieren kunnen ook veel soorten ziektes en kwalen krijgen (wormen, mijt, schurft, hoefproblemen etc.). Al het pluimvee dat ’s nachts niet wordt opgesloten in een nachthok, wordt door vossen opgegeten. Hierdoor is dagelijks veel inzet nodig van de beheerder om alle dieren voor het donker in het nachtverblijf te jagen. Voor de damherten geldt dat niet, die kunnen voor zichzelf zorgen en damhertenmoeders verdedigen hun kalfjes tegen vossen. De dagelijkse verzorging beperkt zich in deze optie tot eenmaal per dag controle en voederen (met hooi, hertenbiks en voerwortelen). Voor de rest grazen de dieren zelf hun voeding bij elkaar. De dagelijkse controle van de dieren kan plaatsvinden door de eigen buitendienst, in het weekend in overuren. Publiek wordt niet meer toegelaten op de dierenweide. De kosten voor deze variant worden geraamd op maximaal € 25.000,- extra ten opzichte van de situatie begin 2009 (compensatie verlies aan uren onderhoud
-9-
groen en kosten overuren). Daar staat als dekking tegenover dat veel kosten voor voer, dierenarts, vrijwilligers etc. vervallen. Naar verwachting halveren de kosten voor de afvoer van afval. Naar verwachting kan 1 gebouw worden herontwikkeld / verkocht (het schaftlokaal). De educatieve waarde van de Hertenkamp loopt in dit alternatief terug. Op dit moment lopen de schoolkinderen onder begeleiding in de dierenweide tussen de dieren en krijgen ze uitleg over kippen, geiten en pauwen, waarna ze elk bijvoorbeeld een ei mee krijgen en op school nog een dierentekening maken. Damherten zijn schuw, zeker als ze goed hebben gegeten, en als er geen beheerder meer is mogen bezoekers de dierenweide niet meer betreden. De stichting is geen voorstander van dit minimale alternatief en ziet hierin geen rol voor zichzelf meer weg gelegd. Omdat de stichting nu verantwoordelijk is voor het beheer van de veestapel, betekent dit alternatief het ontbinden van de overeenkomst met de stichting (als voor het eind van een kalenderjaar wordt opgezegd is de opzegtermijn volgens de overeenkomst een half jaar). 5b Bijdrage minimale variant naar stichting De kosten van de minimale variant kunnen worden betaald aan de stichting, waarbij de invulling van de veestapel en de uitvoering van het beheer bij de stichting wordt gelaten. Hierbij is het uitgangspunt dat de stichting de kosten voor een minimale variant vergoed krijgt, waarbij aan de stichting de keuze wordt gelaten om een meer uitgebreide veestapel te beheren en waarbij de stichting verantwoordelijk is om daarvoor aanvullende financiering te vinden. Door een bijdrage van € 11.500,- niet rechtstreeks aan de stichting te betalen, maar via een uitzendbureau, wordt een besparing van 19% BTW behaald. De gemeente raakt hierbij wel haar positie op afstand gedeeltelijk kwijt. 6- Hertenkamp sluiten Voor de volledigheid noem ik deze mogelijkheid nog. Als de Hertenkamp wordt omgevormd naar een park is hiervoor een eenmalige investering nodig om hekken weg te halen etc. Daarna vervallen de kosten voor beheer, onderhoud, afval etc. Voor de gebouwen moet een andere bestemming worden gezocht. Kosten van de opties Voor de kosten van de opties zijn verschillende dekkingsmogelijkheden te vinden, waardoor de netto extra lasten per optie verschillen van de bovengenoemde bedragen: Optie
Kosten
Dekking
Omschrijving dekking
Netto extra opnemen in begroting
1 Vergoeden loonkosten aan stichting max 36 uur
€ 67.000,-
€ 1.130,€ 5.000,-
Inleenvergoeding Vermindering afval
€ 61.000,-
2 Als optie 1 maar rechtstreeks aan uitzendbureau max 36 uur
€ 56.000,
€ 1.130,€ 5.000,-
Inleenvergoeding Vermindering afval
€ 50.000,-
3 Beheerders in gemeentedienst 50 uur per week
€ 65.000,
€ 1.130,€ 5.000,-
Inleenvergoeding Vermindering afval
€ 59.000,-
4 a Vergoeden maximale vaste bijdrage max 21 uur
€ 35.000,-
€ 1.130,€ 5.000,-
Inleenvergoeding Vermindering afval
€ 29.000,-
4 b Als 4 b maar rechtstreeks aan uitzendbureau max
€ 29.400,-
€ 1.130,€ 5.000,-
Inleenvergoeding Vermindering afval
€ 23.000,-
-10-
21 uur 5a Minimale variant: 4 damherten, eventueel 1 damhertenbok in beheer gemeente
€ 25.000,-
€ € € €
5b Minimale variant in beheer stichting
€ 25.000,-
6 Hertenkamp sluiten
p.m. eenmalige investering
1.130,3.000,7.500,2.000,-
Inleenvergoeding Subsidie (gedeelte) Vermindering afval 1 Gebouw
€ 11.500,-
€ 1.130,€ 12.665,-
Inleenvergoeding Subsidie
€ 11.500,-
€ € € € € € €
Inleenvergoeding Subsidie (gedeelte) Geen afval Geen container Gebouwen Hekwerk Ongediertebestrijding
1.130,12.665,14.900,195,4.000,1.100,350,-
- € 34.340,-
Conclusie / advies Uit het voorgaande kan worden opgemaakt dat de regeling die tot nu toe bestond, tot het verleden behoort. Alle mogelijke oplossingen hebben voor- en nadelen. De Hertenkamp is belangrijk voor Bloemendaal, hij is een blikvanger in het Bloemendaalse Bos. Vanwege de huidige financiële situatie van de gemeente is het niet wenselijk om een oplossing te kiezen die tot hoge structurele kosten voor de gemeente leidt. De doelstelling van maatschappelijke betrokkenheid, educatie, recreatieve waarde en inzet van vrijwilligers / arbeidsgehandicapten moet echter niet uit het oog verloren worden. Ik adviseer een sober subsidiebedrag toe te kennen, waarbij het uitgangspunt is het minimaal benodigde bedrag (optie 5b). De stichting kan eventueel het dierenbestand uitbreiden door zelf voor aanvullende financiering te zorgen. Ik adviseer om de inhuur van een uitzendkracht jaarlijks tot een maximum van € 11.500,- voor de stichting te betalen en de raad voor te stellen om hiervoor het benodigde budget structureel beschikbaar te stellen in de begroting 2011 en verder. Hierbij gaat de gemeente gedeeltelijk op het voorstel van de stichting in, waarbij de gemeente haar positie op afstand van de Hertenkamp grotendeels behoudt. Ik adviseer tenslotte om dit advies in de komende maanden te bespreken en nader uit te werken samen met het bestuur van de stichting. afdelingshoofd Gemeentewerken,
mr. J.C.M. van Hooft
