Zwemwaterprofiel Nieuwe Meer

Zwemwaterprofiel Nieuwe Meer

19 december 2008


Zwemwaterprofiel van de zwemlocaties Oeverlanden en Noordoever in de Nieuwe Meer

Kenmerk R025-4571635WIH-mfv-V02-NL

Verantwoording

Projectleider

Zwemwaterprofiel Nieuwe Meer Hoogheemraadschap van Rijnland Sigrid Haverkamp

Auteur(s)

Wijnanda Hulsegge en Bernadette Lohmann

Projectnummer

4571635 48 (exclusief bijlagen) 19 december 2008

Titel Opdrachtgever

Aantal pagina's Datum Handtekening

Colofon Tauw bv afdeling Water Handelskade 11 Postbus 133 7400 AC Deventer Telefoon (0570) 69 99 11 Fax (0570) 69 96 66

Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: -

NEN-EN-ISO 9001.


5\48


6\48



Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 5 Samenvatting ................................................................................................................................. 9 1 1.1 1.2

Inleiding........................................................................................................................ 13 Aanleiding...................................................................................................................... 13 Leeswijzer ..................................................................................................................... 15

2 2.1 2.2

Uitgevoerde werkzaamheden ..................................................................................... 17 Methode ........................................................................................................................ 17 Locatiebezoek ............................................................................................................... 18

3 3.1 3.2 3.3 3.4

Beschrijving van de zwemlocaties ............................................................................ 19 Situering en beschrijving ............................................................................................... 19 Hydrologie en hydromorfologie ..................................................................................... 22 Kenmerken van de zwemlocaties.................................................................................. 23 Begrenzing van de zwemwaterzone ............................................................................. 25

4 4.1

Analyse historische waterkwaliteit ............................................................................ 27 Bacteriologische kwaliteit .............................................................................................. 27

4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.2

Waterkwaliteit volgens de oude (huidige) Europese zwemwaterrichtlijn ....................... 28 Historische data analyse in relatie tot weersomstandigheden ...................................... 31 Waterkwaliteit volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn .................................. 31 Blauwalgenprofiel .......................................................................................................... 33

4.3

Overige verontreinigingen ............................................................................................. 35

5

Mogelijke risicobronnen ............................................................................................. 37

6 6.1 6.2

Beoordeling van gezondheidsrisico’s....................................................................... 41 Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF ........................................... 41 Resultaten en analyse ................................................................................................... 43

7 7.1 7.2 7.3

Conclusies en aanbevelingen .................................................................................... 45 Conclusies ..................................................................................................................... 45 Aandachtspunten en maatregelen ................................................................................ 46 Aanbevelingen vervolgtraject ........................................................................................ 47


7\48


Bijlage(n) 1. Situering meetpunten zwemwaterkwaliteit 2. Resultaten risicoberekeningen spreadsheet ZWEMPROF 3. Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen

4. Toelichting beoordeling zwemwaterkwaliteit volgens de huidige en nieuwe EUzwemwaterrichtlijn

5. Verslag locatiebezoek

8\48



Samenvatting Een verplichting voortkomend uit de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn is het opstellen van een zwemwaterprofiel voor zwemlocaties door de waterbeheerder. In een zwemwaterprofiel worden de bronnen, de verontreinigingsroutes en de locatiespecifieke eigenschappen in kaart gebracht en worden de eventueel benodigde maatregelen ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit geïnventariseerd. Dit zwemwaterprofiel heeft betrekking op de zwemlocaties Oeverlanden en Noordoever in de Nieuwe Meer. De beheerder van deze zwemlocaties is Stadsdeel Slotervaart van de gemeente Amsterdam. Begrenzing zwemzones In het zwemwaterprofiel is de begrenzing van de zwemwaterzones bepaald op basis van het protocol ‘Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water’. Het resultaat is: • Zwemlocatie Oeverlanden. Er zijn drie gelijkvormige zwemstrandjes met een veilige zwemzone die met blauwe palen is afgebakend. De waterdiepte bij de palen is ongeveer 1,4 meter, hierachter neemt de waterdiepte snel toe. Als zwemzone wordt het afgebakende zwemgedeelte binnen de palen voorgesteld. Het zwemwatermeetpunt RO607 ligt in de zwemwaterzone van het middelste strandje en is voldoende representatief voor alle drie de zwemstranden • Zwemlocatie Noordoever. Er zijn twee kleine strandjes, eigenlijk zandige en onbegroeide oeverstroken, te weten: een strandje van 5 meter naast een aanlegsteiger en een iets groter strandje. Drijflijnen zijn niet aanwezig en boten kunnen tot (bijna) op de oever komen. Er is maar een smalle ondiepe oeverstrook, geschat wordt dat de 1,5 meter waterdieptelijn binnen een afstand van 5 meter uit de oever is. Hierna loopt de waterbodem steil af. De verwachting is dat zwemmers niet verder dan 15 meter uit de oever gaan. Als zwemzone wordt bij de twee strandjes een strook tot 15 meter uit de oever voorgesteld. Het zwemwatermeetpunt RO539 ligt (volgens de opgegeven coördinaten) buiten de zwemzones. Voor de representativiteit is het wenselijk om dit meetpunt te verplaatsen naar een plek in de zwemzone en bijvoorbeeld bij het meest zuidelijke strandje Bacteriologische zwemwaterkwaliteit De bacteriologische kwaliteit van het zwemwater wordt volgens de huidige EU-richtlijn beoordeeld als “goed” (zowel Oeverlanden als Noordoever). Volgens de nieuwe richtlijn valt deze in de kwaliteitsklasse “uitstekend”. Dit geeft dus geen aanleiding tot het treffen van maatregelen bij de zwemlocaties.


9\48


De mogelijke bacteriologische verontreinigingsbronnen (watervogels, recreatievaart en bij Oeverlanden ook honden) hebben afzonderlijk weinig tot geen invloed op de waterkwaliteit. De gezamenlijke bronnen zoals watervogels, recreatievaart en bij Oeverlanden ook honden, kunnen een gering effect op de waterkwaliteit hebben. Wat in het rekenspreadsheet ZWEMPROF niet zichtbaar is, zijn de kortstondige bacteriologische verontreiniging in de directe nabijheid van een recreatievaartuig (na gebruik boordtoilet), watervogels of bij hondenfeces op de strandjes. Dit is vooral mogelijk bij de kleine strandjes op de zwemlocatie Noordoever. Overig Gezondheidsrisico’s door andere ziekteverwekkers zijn op de zwemlocaties in de Nieuwe Meer niet te verwachten. Blauwalgen In de Nieuwe Meer is sinds de plaatsing van het luchtmengsysteem in 1993 nauwelijks nog sprake van drijflaagvormende blauwalgen. Echter, bij uitval van het systeem is de kans op blauwalgen groot. Vooral de blauwalgensoorten die het giftige microcystine produceren en drijflagen kunnen vormen (met name Microcystis en in mindere mate Anabaena) steken dan de kop op Preventieve maatregelen om de blauwalgenproblematiek terug te dringen moeten vooral worden gezocht in het terugdringen van de eutrofiëring van de Nieuwe Meer. Aanpak aan de bron (nutriëntenreductie) heeft de voorkeur maar dit zal alleen op de lange termijn kunnen werken. Het nutriëntengehalte staat volledig onder invloed van de boezem en is dus voor het grootste deel afhankelijk van de KRW-maatregelen die getroffen gaan worden in de boezem. De verwachting is dat de problematiek op de middellange termijn (10 jaar) niet zal afnemen. Zwemlocatie Noordoever Door de provincie Noord-Holland is deze locatie als officiële zwemlocatie aangewezen maar in de praktijk worden de strandjes als hondenstrand gebruikt en is het een aanlegplaats voor recreatievaartuigen. Voorgesteld wordt om deze locatie niet meer als officiële zwemlocatie te beschouwen. Als de provincie Noord Holland deze locatie wel als zwemlocatie wil aanhouden, wordt voorgesteld om: • Het waterkwaliteitspunt dat nu buiten de zwemzones ligt te verplaatsen in de richting van de oever en een van de strandjes

10\48



•

Betere voorlichting, onder andere door de bebording op de oever aan te passen. Er is veel vraag naar hondenstrandjes en in de praktijk blijkt de waterkwaliteit hier niet onder te leiden, mits er geen hondenpoep langs de waterlijn blijft liggen. Op de borden zou aangegeven kunnen worden dat honden de zwemwaterkwaliteit nadelig kunnen beïnvloeden en dat zwemmen daarom op eigen risico is. Een mogelijkheid is om een opruimplicht van hondenpoep langs de oever geldt in te stellen. Wel is dan strengere controle van de hygiëne op strandjes én toezicht nodig

Resumerend overzicht aandachtspunten en maatregelen

Onderwerp

Maatregel

Zwemzone

Noordoever:

Wie

•

Als zwemlocatie van de lijst verwijderen

Provincie Noord-Holland

•

Of verplaatsen zwemwatermeetpunt Noordoever RO539

Rijnland

richting de oever en strandje Bacteriologische Noordoever: waterkwaliteit

•

Voorlichting: plaatsen informatieborden (hondenstrand, risico’s Stadsdeel Slotervaart voor zwemmers en opruimplicht hondenpoep langs de oever)

•

Controle van de strandjes en handhaving

Stadsdeel Slotervaart

Oeverlanden: •

geen maatregelen nodig


11\48


12\48



1 Inleiding 1.1

Aanleiding

De nieuwe Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC) die maart 2006 van kracht geworden is, schrijft voor dat voor elk zwemwater een zwemwaterprofiel wordt opgesteld. In de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn staat dat alle zwemwateren aan het einde van het badseizoen van 2015 ten minste moeten voldoen aan de kwaliteit “aanvaardbaar”. Tevens moeten dan realistische en evenredige maatregelen zijn genomen om het aantal zwemwateren als “uitstekend” of “goed” te doen toenemen. In deze nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn worden naast monitoring ook beheersmaatregelen van belang. Dit betekent dat per zwemwaterlocatie naast kwaliteitsgegevens van het oppervlaktewater vooral ook informatie beschikbaar moet zijn over de wijze waarop de zwemwaterkwaliteit beïnvloed wordt. Dit komt erop neer dat de beheerder van iedere zwemwaterlocatie een inschatting moet maken van de bronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. De risico’s en bedreigingen voor het zwemwater worden vastgelegd in een zwemwaterprofiel. De beheerder kan op basis van dit zwemwaterprofiel op de desbetreffende locatie maatregelen nemen om de risico’s voor de zwemmers te reduceren. Volgens de zwemwaterrichtlijn geeft een zwemwaterprofiel een compleet beeld van alle veiligheid- en gezondheidsrisico’s op de zwemlocatie. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en –routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen (nieuwe EU-richtlijn) of thermotolerante en totaal bacteriën van de coligroep en fecale streptococcen (huidige/oude parameters). Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën, overige macroalgen en/of fytoplankton. Andere gezondheidsbedreigende risico’s zoals ziekte van Weil, botulisme, zwemmersjeuk, et cetera worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is verantwoordelijk voor het waterkwaliteitsbeheer van 46 zwemlocaties: 41 officiële locaties en 5 potentiële locaties (stand van zaken mei 2008). In dit rapport is het zwemwaterprofiel voor de twee zwemlocaties in Nieuwe Meer beschreven, te weten: de zwemlocatie Oeverlanden en de zwemlocatie Noordoever.


13\48


14\48



1.2

Leeswijzer

Na deze inleiding worden in hoofdstuk 2 de uitgevoerde werkzaamheden beschreven. In hoofdstuk 3 volgt een beschrijving van de zwemlocatie en hoofdstuk 4 bevat een analyse van de waterkwaliteit en het blauwalgenprofiel. Vervolgens komen de potentiële risicobronnen in hoofdstuk 5 aan bod. Een beschrijving van de gezondheidsrisico’s en bronnenanalyse is uitgewerkt in hoofdstuk 6. Tot slot staan in hoofdstuk 7 de conclusies en aanbevelingen.


15\48


2 Uitgevoerde werkzaamheden 2.1

Methode

Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen/rapporten opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: • Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA/Grontmij, 2005): bacteriologische verontreinigingsbronnen • KRW en oppervlaktewater (RIZA/DHV, 2005): afbakening van de zwemlocatie • Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen (RIZA/DHV, 2007): blauwalgen Voor zover mogelijk, is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten.

Figuur 2.1 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: Handreiking)

Een zwemwaterprofiel omvat de volgende aspecten: • Algemene beschrijving van de zwemwaterlocatie Er wordt een algemene beschrijving van de locatie gegeven waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: algemene gebiedsbeschrijving, hydromorfologie en hydrologie, de begrenzing van de zwemwaterzone, gegevens ten aanzien van problemen en zwemverboden


17\48


zoals meldingen van gezondheidsklachten (zwemmersjeuk, botulisme) en bloei van blauwalgen • Analyse data historische waterkwaliteit De data van de laatste drie à vijf jaar vormen de basis voor de historische waterkwaliteit. In geval van hoge concentraties aan bacteriën wordt gekeken of er een trend zichtbaar is die

•

•

•

•

wijst op invloed van weersomstandigheden, een relatie met bepaalde bronnen of een relatie met een bepaalde periode in het jaar waarin de verhogingen plaatsvinden Identificatie van potentiële bronnen van bacteriologische verontreiniging Op basis van de hiervoor beschreven gegevens, het locatiebezoek en het gesprek met de locatiebeheerder, wordt een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen opgesteld Beoordeling gesignaleerde verontreinigingsbronnen Met behulp van een eenvoudig spreadsheetmodel (ZWEMPROF) wordt de invloed van de bronnen geschat Evaluatie en conclusies Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welk van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemlocatie Aanbevelingen Als er geen problemen worden geconstateerd bestaat er weinig aanleiding om maatregelen te nemen. Als er wel duidelijke verontreinigingsbronnen zijn gevonden of als er onduidelijkheid is over de betrouwbaarheid van de resultaten, wordt een doorkijk gegeven naar mogelijke maatregelen

2.2

Locatiebezoek

Bij voorkeur wordt een zwemwaterlocatie en de omgeving ervan een keer bezocht op een moment dat de stranden daadwerkelijk door bezoekers gebruikt worden. Immers dan kan een goede indruk van de hygiëne verkregen worden omdat ook zwemmers zelf een bron van bacteriële verontreinigingen kunnen zijn. In verband met de planning van het project is het eerste locatiebezoek uitgevoerd op donderdag 17 april 2008, voornamelijk de zwemlocatie Oeverlanden. Het was nog vroeg in het seizoen en er waren geen badgasten aanwezig. Vanwege onduidelijkheid over de situering van de zwemlocatie Noordoever is deze op 24 juli nog eens bezocht. Toen waren er enkele bezoekers (met hond of boot) op de strandjes aanwezig. Aandachtspunten tijdens het veldbezoek waren ten eerste de mogelijke bronnen van fecale verontreinigingen op de zwemlocatie en in de omgeving, maar ten tweede ook andere bedreigingen voor de zwemwaterkwaliteit zoals flora (bijvoorbeeld afgestorven plantenresten), fauna (ratten in verband met ziekte van Weil), botulisme, (blauw)algen, et cetera. Van elke locatie zijn tevens foto’s gemaakt. De waarnemingen tijdens het locatiebezoek zijn opgenomen in bijlage 5 en verwerkt in het zwemwaterprofiel.

18\48



3 Beschrijving van de zwemlocaties 3.1

Situering en beschrijving

De Nieuwe Meer ligt ten zuidwesten van Amsterdam. Rond 1956 werd de Nieuwe Meer aan de noordzijde sterk vergroot door zandwinning. Het gewonnen zand werd gebruikt voor de ophoging van de Westelijke Tuinsteden van Amsterdam. Later is het meer tot maximaal 30 meter diepte verondiept met puin en bagger. De Nieuwe Meer ligt ingeklemd tussen de A9, de A10 en het Amsterdamse bos en vormt de verbinding tussen de Schinkel aan de kant van Amsterdam en de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder. De Nieuwe Meer wordt in de zomer druk bevaren door de recreatievaart en is een geliefde plek voor de sportvisserij. Ook is het een belangrijke doorvaartroute voor de beroepsvaart.

Amsterdam Badhoevedorp

Nieuwe Meer

Amstelveen

Figuur 3.1 Regionale ligging Nieuwe Meer

De twee zwemlocaties liggen langs de noordwestoever, zie figuur 3.2: • De zwemlocatie Oeverlanden bestaat uit drie zwemstrandjes welke speciaal voor zwemmen zijn ingericht en ook als zodanig worden onderhouden • De zwemlocatie Noordoever is niet speciaal voor zwemmen ingericht. Dit is een oeverstrook met twee kleine strandjes en een aanlegsteiger waar ook gezwommen wordt


19\48


A10 A4

A10 noordhoek

Nieuwe Meer

oeverlanden

n bosbaa

A9 Amsterdamse bos

Figuur 3.2 Direct omgeving Nieuwe Meer

Figuur 3.3 Overzichtsfoto’s zwemlocatie Oeverlanden (links) en Noordoever (rechts)

Nevenfuncties en gebruik Het gebied is onderdeel van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHZ). Behalve zwemmen wordt de plas intensief gebruikt voor allerlei watersporten, recreatievaart, sportvisserij en beroepsvaart. Tevens heeft NUON Warmte er een koelwaterlozing en koelwateronttrekking voor koudewinning voor gebouwen.

20\48



KRW waterlichaam De Nieuwe Meer is conform de Kaderrichtlijn Water geïdentificeerd als een kunstmatig waterlichaam met KRW watertype M20 (matig groot, diep gebufferd meer). Toekomstige plannen Voor de Nieuwe Meer zijn een aantal KRW-maatregelen gedefinieerd. Omdat de Nieuwe Meer geen geprioriteerd waterlichaam is hoeven de inrichtingsmaatregelen niet voor 2015 genomen te worden. Wel worden de generieke emissiemaatregelen en natuurvriendelijk onderhoud voor 2015 uitgevoerd. De gemeente Amsterdam heeft plannen voor het aanleggen van natuurvriendelijke oevers, vooroeververdediging en een oevertalud aan de noorden zuidoever.

Figuur 3.4 Overzicht van KRW-maatregelen die worden uitgevoerd door Rijnland

Tabel 3.1 Verklaring cijfercodes figuur 3.4

maatregel

kleur

KRW-maatregelen

4a

Geel/ oranje gearceerd.

Natuurvriendelijke oevers aanleggen

4b

Blauw/lichtblauw gearceerd

Natuurvriendelijke oevers behouden

5

Groen gearceerd

Aanleggen oevertalud, breedte ca. 80 meter met een talud van 1:20

6

Lichtblauw

Vooroeverdediging


21\48


3.2

Hydrologie en hydromorfologie

De Nieuwe Meer staat in open verbinding met het Rijnlands boezemstelsel. Het peil in de Nieuwe Meer is vast (NAP -0,62 m) met een verschil in zomer- en winterpeil van circa 3 cm. Het boezemstelsel wordt actief doorgespoeld. De Nieuwe meer ontvangt water vanuit de sluizen in Amsterdam, de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder en klei- en veenpolders. De hoofdstroming is van en naar de Ringvaart, maar netto is de stroming hoofdzakelijk van oost naar west. In figuur 3.5 zijn de waterstromen weergegeven. De verblijftijd van het water in de Nieuwe Meer is in de zomer gemiddeld 132 weken en in de winter gemiddeld 105 weken. In het meer vindt wegzijging plaats.

Figuur 3.5 Water aan- en afvoer Nieuwe Meer

De maximale diepte van de Nieuwe Meer is 31 meter en de gemiddelde diepte ligt op 14 meter (bron: Diepe Puttenatlas). De plas wordt gekenmerkt door steile oevers. De meest ondiepe oeverstroken bevinden zich bij de zwemlocatie Oeverlanden.

22\48



3.3

Kenmerken van de zwemlocaties

Zwemlocatie Oeverlanden De zwemlocatie Oeverlanden is speciaal voor zwemmen ingericht en wordt als zodanig intensief voor dit gebruik onderhouden. Het is een door een hekwerk afgezet terrein met een ligweide en drie zwemstranden. Tussen de twee meest noordelijke stranden bevindt zich dwars op de oever een strekdam met speeltoestellen, ligweide en terras. Omdat de strekdam door steenstort tegen afslag wordt beschermd is het onaantrekkelijk om hier te zwemmen. Aan het eind van de dam is een kleine afmeerplaats voor enkele recreatievaartuigen.

Figuur 3.6 Oeverlanden: bebording (links) en overzichtsfoto van een zwemstrandje (rechts)

Zwemlocatie Noordoever De zwemlocatie Noordoever bestaat uit een oeverstrook met enkele kleine strandjes en een aanlegsteiger. Eigenlijk kan beter gesproken worden over zandige en onbegroeide oeverstroken tussen het riet. Er is een strandje pal naast de aanlegsteiger (noordkant ervan), een groter strandje 40 meter zuidelijker een klein stukje kale oever nog iets zuidelijker (net ten noorden van de aanlegsteiger van het pontje naar het Amsterdamse Bos). Door de beheerder worden deze strandjes ook wel als hondenstrandjes aangeduid. De strandjes zijn niet speciaal als zwemstrand ingericht en worden door de beheerder ook niet als zodanig onderhouden. Wel wordt de grasstrook regelmatig gemaaid zodat deze als ligweide gebruikt kan worden. Er staan slechts borden met het opschrift “zwemmen voor eigen risico”. In de praktijk wordt deze zwemlocatie veel gebruikt door zwemmers/recreanten die graag hun hond meenemen en door recreatievaartuigen die in de nabijheid van een strandje willen aanleggen om te zwemmen. Omdat hier regelmatig gezwommen wordt, wordt de waterkwaliteit op deze locatie gemeten.


23\48


Figuur 3.7 Zwemlocatie Noordoever: informatiebord (links) en strandje naast de aanlegsteiger (rechts)

Algemeen Beheerder

De zwemlocaties en directe omgeving worden beheerd door Stadsdeel Slotervaart. Waterkwaliteitsbeheerder Hoogheemraadschap van Rijnland. Provincie Noord-Holland. Afmetingen zandstrand • Oeverlanden: de drie zwemstrandjes zijn elk circa 45 m lang en circa 15 meter breed • Noordoever: de twee strandjes zijn circa 5 meter lang en circa 10 meter breed Bezoekersaantallen Op een topdag zijn er ongeveer 2.500 tot 3.000 recreanten in het gebied aanwezig maar dit zijn niet alle zwemmers. Op basis van een eigen schatting (zie hoofdstuk 6) wordt het aantal zwemmers bij Oeverlanden op een topdag ingeschat op 1.000 en bij Noordoever op 150 zwemmers Voorzieningen Kiosk

Toiletten Vuilnisbakken

24\48


Bij Oeverlanden is een kiosk aanwezig. Verder is er het Paviljoen Aquarius dat tussen de zwemlocaties Oeverlanden en Noordoever is gelegen. • Bij Oeverlanden zijn sanitaire voorzieningen aanwezig • Bij Noordoever ontbreken deze Ja, op meerdere plaatsen staan vuilnisbakken.


Drijflijnen

•

Toezicht

• Noordoever: geen Nee.

Speeltoestellen

Er zijn geen speeltoestellen in, op of naast het water (beide

Oeverlanden: rondom het zwemgedeelte zijn blauwe palen die om de paar meter in het water staan en dienen als drijflijn

Bodem Onderhoud

zwemlocaties). Wel zijn bij Oeverlanden op een naastgelegen veld speeltoestellen en een basketbalveld aanwezig. Zand. Onderhoud vindt plaats door Stadsdeel Slotervaart. Bij Oeverlanden worden de zwemstranden intensief onderhouden. Bij Noordoever is sprake van extensief beheer, alleen de grasstroken worden regelmatig gemaaid.

Bijzonderheden Klachten/meldingen

Algemeen

Volgens de registratie van de provincie Noord-Holland zijn er in de periode 2003-2007 geen gezondheidsklachten geweest. Wel zijn er in 2006 en 2007 verscheidene keren kortstondig waarschuwingen geweest vanwege blauwalgen. Volgens de beheerder is er regelmatig sprake van vernielingen. -

Figuur 3.8 Markering zwemzone Oeverlanden (links) en Noordoever (rechts)

3.4

Begrenzing van de zwemwaterzone

Voor het begrenzen van de zwemwaterzones is uitgegaan van het protocol zoals beschreven in het rapport ‘KRW en oppervlaktewater’ DHV juni 2005 (Verkennende studie naar de bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de KRW).


25\48


Zwemlocatie Oeverlanden Bij de zwemstrandjes Oeverlanden is de veilige zwemzone op 1,4 meter waterdiepte met blauwe palen afgebakend. De afstand van het strand tot de palen is maximaal 19 meter. Voor de zwemwaterzone is uitgegaan van de zone binnen de palen, na de afbakening neemt de waterdiepte snel toe. De voorgestelde zwemzone is de zone binnen de blauwe palen. Het zwemwatermeetpunt RO607 ligt in de zwemwaterzone (zie figuur 3.7) en is voldoende representatief voor alle drie de zwemstranden. Zwemlocatie Noordoever Bij de zwemstrandjes Noordoever is geen afbakening van de zwemzone. Bij deze strandjes kunnen boten tot (bijna) aan de oever komen. Er is een smalle ondiepe oeverstrook, geschat wordt dat de 1,5 meter waterdiepte binnen 5 meter van de oever is. Hierna loopt de waterbodem steil af. De verwachting is dat zwemmers niet verder dan 15 meter uit de oever zwemmen. Als zwemzone wordt bij de twee strandjes een strook tot 15 meter uit de oever voorgesteld. Het zwemwatermeetpunt RO539 ligt (volgens de opgegeven coördinaten) buiten de zwemzones. Voor de representativiteit is het wenselijk om dit meetpunt te verplaatsen naar een plek in de zwemzone en bij het meest zuidelijke strandje.

No

d or

r ve oe

waterkwaliteitsmeetpunt

rla ve e O

en nd

Zwemzone

waterkwaliteitsmeetpunt

Figuur 3.9 Zwemzones locaties Oeverlanden en Noordoever in de Nieuwe Meer

26\48



4 Analyse historische waterkwaliteit Op elke zwemlocatie wordt de zwemkwaliteit door Rijnland op een meetpunt bepaald. Gedurende het zwemseizoen worden tweewekelijks metingen gedaan. De situering van de meetpunten is in bijlage 1 weergegeven en in figuur 3.9.

Tabel 4.1 Meetpunten waterkwaliteit Ringsloot Watergeus

Omschrijving

Code

X-coördinaat

Y-coördinaat

Nieuwe Meer Noordoever

RO539

116.080

483.160

Nieuwe Meer Oeverlanden

RO607

115.800

482.975

4.1

Bacteriologische kwaliteit

De bacteriologische parameters van de huidige zwemwaterrichtlijn (totaal bacteriën van de coligroep, thermotolerante bacteriën van de coligroep en fecale streptokokken) worden in de nieuwe zwemwaterrichtlijn vervangen door Escherichia coli en intestinale enterococcen. Deze indicatoren leveren een betere koppeling tussen de fecale verontreiniging in zwemwater en gezondheidseffecten. In tabel 4.2 zijn de normen van de nieuwe richtlijn en de huidige (oude) richtlijn weergegeven. De eindbeoordeling van de huidige richtlijn is afwijkend van de nieuwe richtlijn. Bij de huidige parameters zijn er 3 categorieën (goed, aanvaardbaar en slecht) en bij de nieuwe parameters zijn er 4 categorieën (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht). Een toelichting op de zwemwaterbeoordeling volgens de beide richtlijnen is opgenomen in bijlage 4.

1

Tabel 4.2 Risicowaarden huidige en nieuwe zwemwaterparameters in kve /100 ml

Parameter

Uitstekende kwaliteit

Goede kwaliteit

Aanvaarbare kwaliteit

E coli

500

(95-percentiel)

1.000

(95-percentiel)

900

(90-percentiel)

Intestinale enterococcen

200

(95-percentiel)

400

(95-percentiel)

330

(90-percentiel)

Nieuwe EU-richtlijn

Huidige EU-richtlijn Coli thermotolerante

-

100

(80 %)

2.000

(95 %)

Coli totaal

-

500

(80 %)

10.000

(95 %)

1

Kolonie vormende eenheid


27\48


4.1.1

Waterkwaliteit volgens de oude (huidige) Europese zwemwaterrichtlijn

In de afgelopen jaren voldeed de bacteriologische waterkwaliteit aan de normen van de huidige EU-zwemwaterrichtlijn. In tabel 4.3 is het toetsresultaat van de zwemwaterkwaliteit weergegeven.

Tabel 4.3 Bacteriologische kwaliteit zwemwater volgens de huidige EU-richtlijn

Jaar

Thermotolerante coli

Totaal coli

Eindoordeel

2003

Goed

Goed

Goed

2004

Goed

Goed

Goed

2005

Goed

Goed

Goed

2006

Goed

Goed

Goed

2007

Goed

Goed

Goed

2003

Goed

Goed

Goed

2004

Goed

Goed

Goed

2005

Goed

Goed

Goed

2006

Goed

Goed

Goed

2007

Goed

Goed

Goed

Oeverlanden RO607

Noordoever RO539

Op beide zwemlocaties was de bacteriologische waterkwaliteit de afgelopen jaren steeds goed. Een grafische weergave van de concentraties aan thermotolerante colibacteriën en totaal bacteriën van de coligroep staat in de figuren 4.1 tot en met 4.4. Uit deze grafieken valt op te maken dat de waarden aan zowel totaal - als thermotolerante colibacteriën op de twee meetlocaties bijzonder laag zijn. Meestal waren de concentraties lager dan de rapportagegrens of net erboven. Het merendeel van de metingen voldeed aan de strengste kwaliteitsnorm (goed) en enkele lagen net erboven. Een eenmalige uitzondering betrof de piekconcentratie aan thermotolerante colibacteriën op 22 juni 2003 bij het meetpunt van Oeverlanden (RO607). Met een concentratie van 2.000 kve/ 100 ml was dit gelijk aan de kwaliteitsnorm aanvaardbaar. Het betrof een kortstondige verontreiniging want bij de herbemonstering drie dagen later waren thermotolerante coli’s niet meer meetbaar aanwezig. Om deze reden mocht de piekwaarde uit de meetreeks van 2007 verwijderd worden, zodat het eindoordeel van 2007 (zie tabel 4.3) hierdoor niet beïnvloed is.

28\48



Jaartrend TT coli Nieuwe Meer Oeverlanden Westzijde - RO607 2500

2000

kve/100 ml

2003 2004

1500

2005 2006 2007

1000

norm aanvaardbaar norm goed

500

0 1-apr

1-mei

1-jun

1-jul

1-aug

1-sep

1-okt

Figuur 4.1 Bacteriologische waterkwaliteit Oeverlanden - thermotolerante colibacteriën. De cirkel geeft een normoverschrijding aan

Jaartrend Totaal coli Nieuwe Meer Oeverlanden Westzijde - RO607

12000

10000

2003

kve/100 ml

8000

2004 2005

6000

2006 2007 norm aanvaardbaar

4000

norm goed

2000

0 1-apr

1-mei

1-jun

1-jul

1-aug

1-sep

1-okt

Figuur 4.2 Bacteriologische waterkwaliteit Oeverlanden – totaal coli


29\48


Jaartrend TT coli Nieuwe Meer Noordoever - RO539

2500

2000

kve/100 ml

2003

1500

2004 2005 2006 2007

1000

norm aanvaardbaar norm goed

500

0 1-apr

1-mei

1-jun

1-jul

1-aug

1-sep

1-okt

Figuur 4.3 Bacteriologische waterkwaliteit Noordoever - thermotolerante colibacteriën

Jaartrend Totaal coli Nieuwe Meer Noordoever - RO539 12000

10000 2003

kve/100 ml

8000

2004 2005

6000

2006 2007 norm aanvaardbaar

4000

norm goed

2000

0 1/apr

1/mei

1/jun

1/jul

1/aug

1/sep

1/okt

Figuur 4.4 Bacteriologische waterkwaliteit Noordoever – totaal coli

30\48



4.1.2

Historische data analyse in relatie tot weersomstandigheden

Om bij hoge bacteriële concentraties een mogelijke oorzaak door verontreinigingsbronnen te ontdekken wordt vaak gezocht naar mogelijke relaties met weersomstandigheden. Een relatie tussen fecale bacteriën en neerslag kan wijzen op overstorten in de buurt van de zwemlocatie of een verhoogde afspoeling van met fecaliën verontreinigd regenwater van aanliggende oevers. De gegevens van thermotolerante coli’s van zwemlocatie Oeverlanden zijn in figuur 4.5 uitgezet tegen de temperatuur en neerslag. Er is gebruik gemaakt van luchttemperatuurgegevens van het KNMI weerstation de Bilt en neerslaggegevens van het regionale neerslagstation ‘Lijnden’. De overschrijding van de thermotolerante coli’s op 22 mei 2007 valt niet samen met een flinke neerslagpiek of een hoge temperatuur (het was die dag circa 18 graden). De weersomstandigheden een paar dagen voor de monstername waren niet bijzonder, maximaal 23 graden en 2 mm neerslag. Op 11 mei is wel veel neerslag gevallen 22 mm, maar dit kan geen relatie meer hebben met de hoge concentratie thermotolerante colibacteriën .

Zwemwaterkwaliteit Nieuwe Meer - RO607 2007 2500

45

TT coli's (aantal kve/ 100 ml)

2000

40 35

1500

30 25

1000

20 15

500

10 5

30-sep

23-sep

9-sep

16-sep

2-sep

26-aug

19-aug

12-aug

29-jul

5-aug

22-jul

8-jul

15-jul

1-jul

24-jun

17-jun

3-jun

10-jun

27-mei

20-mei

6-mei

13-mei

29-apr

22-apr

8-apr

15-apr

0 1-apr

0

Neerslag (mm/dag) + temperatuur (gr.C)

50

TT coli

Norm

EU norm aanvaardbaar

EU norm uitstekend

Temperatuur De Bilt (KNMI)

Neerslag Lijnden

Figuur 4.5 Relatie weeromstandigheden en TT bacterien in 2007, Nieuwe Meer

4.1.3 Waterkwaliteit volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn Om een beeld te krijgen van wat de wijziging aan parameters voor de kwaliteitsbeoordeling van het zwemwater betekent, zijn in het zwemseizoen van 2006 zowel de huidige als de nieuwe parameters door Rijnland gemeten. De resultaten staan weergegeven in de figuren 4.6 en 4.7.


31\48


Voor zowel Oeverlanden als Noordoever waren de concentraties van de huidige parameters (totaal colibacteriën en thermotolerante coli’s) erg laag. Ook van de nieuwe parameters E. coli en intestinale enterococcen waren de concentraties steeds bijzonder laag en deze voldeden alle aan de strengste norm (kwaliteitsklasse uitstekend). Vaak waren E. coli en intestinale enterococcen niet meetbaar aanwezig, met een rapportagegrens van 0 zijn deze daarom niet in de grafieken zichtbaar.

Nieuwe Meer Oeverlanden Westzijde - RO607 2006

500

KVE/100 ml

400 300 200 100

Totaal coli 37 oC

Thermotol. coli 44 oC

Escherichia coli

18-sep

6-sep

24-aug

7-aug

27-jul

10-jul

28-jun

12-jun

31-mei

18-mei

1-mei

20-apr

0


Nieuwe Meer Noordoever - RO539 2006

500

KVE/100 ml

400 300 200 100

Totaal coli 37 oC

Thermotol. coli 44 oC

Escherichia coli


Figuur 4.6 Huidige en nieuwe parameters in 2006 Oeverlanden en Noordoever

32\48


18-sep

6-sep

24-aug

7-aug

27-jul

10-jul

28-jun

12-jun

31-mei

18-mei

1-mei

20-apr

0


Indeling in kwaliteitsklasse volgens de nieuwe Europese zwemwaterrichtlijn De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Op basis van de zeer beperkte gegevensset uit het badseizoen van 2006 is een voorzichtige schatting van de indeling gedaan. Op beide zwemlocaties valt de bacteriologische waterkwaliteit in de kwaliteitsklasse “uitstekend” (zie tabel 4.4).

Tabel 4.4 Kwaliteitsindeling zwemlocaties Nieuwe Meer volgens de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn

Totaal oordeel

E. coli


RO539 Noordoever

Uitstekend

Uitstekend

Uitstekend

RO607 Oeverlanden

Uitstekend

Uitstekend

Uitstekend

4.2

Blauwalgenprofiel

In het verleden werd de Nieuwe Meer geplaagd door blauwalgen (Anabaena en Microcystis). De problematiek was zo ernstig dat in 1993 een beluchtingsysteem in de plas is geïnstalleerd. Deze installatie wordt beheerd en onderhouden door het Hoogheemraadschap van Rijnland. Door de plas kunstmatig te mengen met behulp van de beluchters wordt de diepte in de plas waarop menging van het water plaatsvindt bijna verdubbeld. De thermische stratificatie die iedere zomer plaatsvindt wordt hiermee teniet gedaan. Sindsdien behoren de grootste problemen met blauwalgen in de Nieuwe Meer vrijwel tot het verleden. Wel zijn er af en toe nog blauwalgen waargenomen maar deze leidden niet meer tot ernstige overlast. Dit was het geval in 2006 en 2007. Het betrof incidenten ten gevolge van storingen van de beluchtinginstallatie. Bijlage 3 bevat een overzicht van de beschikbare waterkwaliteitsgegevens in relatie tot de problemen met overmatige groei van blauwalgen. Microcystine Als er een vermoeden van aanwezigheid van blauwalgen bij de zwemlocaties is, worden er monsters van de drijflaag en/of de waterkolom genomen en op microcystine onderzocht. Microcystineconcentratie van meer dan door de gezondheidsraad gestelde norm van 20 µg/l geven aanleiding voor het nemen van maatregelen (zwemverbod of waarschuwing). In 2003, 2006 en 2007 zijn er meerdere keren aanleiding geweest om microcystinebepalingen te doen. Meestal bleven de waarden onder de bepalingsgrens (< 2 µg/l). Eenmalige uitzondering was op 26 juni 2007 waarop de microcystisconcentratie bij de zwemlocatie Oeverlanden 25 µg/l was.


33\48


Fytoplanktonsamenstelling Ten gevolge van storingen in de beluchtinginstallatie zijn er in 2006 en 2007 enkele keren drijflagen gesignaleerd. In 2007 is twee keer tijdens zo’n storing (en drijflaagvorming) de fytoplanktonsamenstelling onderzocht, te weten op 25 juni en 23 augustus 2007. Beide keren bleek dat Microcystis in grote aantallen aanwezig was. Microcystis overschreed op 25 juni de risicowaarde van 100.000 cellen/ml met een factor 28 en Anabaena met een factor 3. Bij aantallen hoger dan de risicowaarde bestaat de kans dat microcystine na afsterven van de blauwalgen in hoge concentraties voor kan komen. Inderdaad was op 25 juni een verhoogde microcystisconcentratie van 25 µg/l gemeten. Tijdens de tweede hapering van de installatie op 23 augustus, waren de aantallen Microcystis ongeveer gelijk aan de risicowaarde en Anabaena niet in een noemenswaardige hoeveelheid. Toestandsvariabelen Een beschouwing van de beschikbare fysisch chemische toestandsvariabelen leert dat het water in de Nieuwe Meer redelijk eutroof is en dat alle ingrediënten aanwezig zijn om een blauwalgengroei te verwachten. Behalve de zwemwaterparameters (temperatuur, doorzicht en pH) zijn op de meetpunten in de zwemzones van Oeverlanden (RO607) en Noordoever (RO539), zie bijlage 3. De waterkwaliteitsparameters doorzicht en pH zijn op de beide zwemlocaties vrijwel identiek. Het doorzicht varieert in de zomermaanden van 0,5 tot maximaal 1 meter (bodemzicht) waarbij het bodemzicht bij Oeverlanden vaker voorkomt. De zuurgraad is redelijk stabiel (pH 7,8 - 8,9) en vertoont geen uitgesproken piekwaarden. Van het meetpunt ROP275 in het midden van de Nieuwe Meer is voor de jaren 2003 tot en met 2007 een complete meetreeks beschikbaar (bijlage 3). Hieruit blijkt dat de concentraties aan stikstof en fosfaat hoog zijn en het MTR overschrijden. De gemiddelde fosfaatconcentratie is in de zomer 0,27 mg P/l (MTR 0,15 mg P/l). Met een zomergemiddelde concentratie van rond de 2,6 mg N/l voldoet ook stikstof niet aan het MTR (MTR stikstof 2,2 mg N/l). Zowel van fosfaat als van stikstof zijn de opgeloste (en beschikbare) concentraties erg hoog. Verhoudingsgewijs is er veel fosfaat in het watersysteem, de N:P ratio aan beschikbaar N en P is doorgaans lager dan 15. Er zijn duidelijke seizoensfluctuaties te zien. Gedurende het zomerhalfjaar daalt de N:P ratio van ongeveer 20 in het voorjaar tot 7 in het najaar. Een stelregel is dat vooral bij lagere N:P verhoudingen (5 – 10) veel blauwalgensoorten in het voordeel ten opzichte van groenalgen omdat zij stikstof uit de atmosfeer kunnen binden (bijvoorbeeld Anabaena sp. en Aphanizomenon). Dit is op deze locatie dus het geval.

34\48



Met een chlorideconcentratie van maximaal 210 mg/l is de plas zoet. De chlorofylconcentraties zijn redelijk laag. Meestal zijn de chlorofylconcentraties minder dan 15 µg/l. Dit komt door het beluchten waardoor het ontstaan van verschillende waterlagen die niet onderling mengen wordt voorkomen. Als gevolg van deze continue menging wordt ook de (blauw)algengroei geremd. Wel worden ieder jaar enkele hogere waarden gemeten met maxima tussen 19 en 82 µg/l (NW4-norm 100 µg/l). Het doorzicht op dit meetpunt in het midden van de plas varieert doorgaans van 0,8 tot 2,3 meter en 1,9 meter gemiddeld. De zuurgraad is redelijk gelijkmatig (pH 7,4 - 8,6) en kent geen uitgesproken seizoensfluctuaties. Vaak gaan hoge pH-waarden samen met een bloei van algen maar dat is in de Nieuwe Meer niet het geval. Beoordeling blauwalgen Resumerend kan op basis van de beschikbare informatie uit de voorgaande jaren worden geconcludeerd dat de kans op een toxische bloei van blauwalgen bij de zwemlocaties in de in de Nieuwe Meer groot is. Jaarlijks is in meer of mindere mate sprake van groei van blauwalgen welke beperkt wordt door de beluchtinginstallatie. Bij storingen in het beluchtingsysteem steken blauwalgen direct de kop op zoals in 2006 en 2007 incidenteel gebeurde. Volgens het uitgevoerde fytoplanktononderzoek in 2007, was van de toxinevormende blauwalgen Microcystis dominant aanwezig.

4.3

Overige verontreinigingen

Klachten over verontreinigingen zoals zwemmersjeuk, ziekte van Weil, botulisme, et cetera zijn van de zwemlocaties in de Nieuwe Meer niet bekend.


35\48


36\48



5 Mogelijke risicobronnen In onderstaand overzicht wordt een beschrijving gegeven van de mogelijke bronnen voor bacteriële verontreinigingen. Risico bronnen Regenwaterlozingen/ overstorten Effluent RWZI Wegwater/afstromend hemelwater Ongerioleerde lozingen

(Mest)water omringend agrarisch gebied Recreatievaart

Jachthavens

Nee. Nee. Nee. Onbekend, in de plas liggen langs zuidoever 4 woonboten waarvan niet bekend is of deze zijn aangesloten op de riolering. De dichtstbijzijnde woonboten liggen bij de haven aan de Ringdijk, op een afstand van circa 300 meter tot het meest zuidelijke strandje van Oeverlanden. Verder liggen er veel woonboten op grotere afstand zoals in de Ringvaart van de Nieuwe meer en in de Schinkelhaven aan de oostkant van de Nieuwe Meer. Deze woonboten zijn (hoogstwaarschijnlijk) aangesloten op de riolering. Nee, in de directe omgeving is geen agrarisch gebied aanwezig. Ja, in de directe omgeving van de zwemlocatie is veel recreatievaart. Op de plas varen veel open bootjes en kajuit(zeil)boten. Deze laatste hebben een boordtoilet en lozen het toiletwater nu meestal nog in het oppervlaktewater. Hierdoor is beïnvloeding van de bacteriologische waterkwaliteit op de zwemlocaties mogelijk. Vanaf 2006 geldt echter een lozingsverbod van toiletwater voor nieuwe recreatievaartuigen en vanaf 2009 voor alle bestaande recreatievaartuigen. Deze overgangstermijn is nodig om booteigenaren de tijd te geven om een vuilwatertank in te laten bouwen, of het onderwatertoilet te vervangen door een mobiel (chemisch) toilet. Ja, rondom de Nieuwe Meer zijn verscheidende jachthavens. De dichtstbijzijnde jachthaven (aan de Ringdijk) ligt op circa 300 meter. Deze jachthaven ligt schuin tegenover de strandjes van Oeverlanden. Op circa 950 meter afstand ligt aan de noordoever nog een jachthaven (aan de Riekerweg). Gezien de stroming (overwegend van oost naar west) is het mogelijk dat deze jachthaven aan de Riekerweg invloed heeft op de waterkwaliteit. De overige jachthavens liggen op


37\48


grote afstand langs de oostoever van de Nieuwe Meer. Beroepsvaart

Ja. De doorgaande vaarroute tussen Amsterdam en de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder loopt midden door de plas. Deze wordt door de beroepsvaart veel gebruikt. Voor beroepsvaart, waaronder partyschepen, is nog geen lozingsverbod van toiletwater van kracht.

Wateraanvoer

(Blauw)algen

Planten Dieren

Menselijke belasting

38\48


Wel wordt er gewerkt aan een opvangsysteem. Op termijn wordt ook voor deze sector een lozingsverbod ingesteld. Nee (bacteriën) / ja (nutriënten en blauwalgen). Wateraanvoer vindt plaats vanuit de sluizen bij Amsterdam, het gemaal van de Riekerpolder en boezemwater uit de Ringvaart van de Haarlemmermeer. Beïnvloeding van de bacteriologische waterkwaliteit door inlaatwater wordt onwaarschijnlijk geacht. Wel is er invloed van nutriëntenrijk boezem- en polderwater. Ja, ter preventie van blauwalgen is een luchtmenginstallatie geplaatst. Behalve in 2006 en 2007 toen deze installatie op halve kracht werkte, is er geen overlast meer van blauwalg geweest (zie ook paragraaf 4.2). Nee, voor zover bekend is er geen overmatige plantengroei in de zwemzones. • Honden zijn toegelaten rondom de recreatieplas maar bij de Oeverlanden geldt een verbod voor honden bij de ligweiden en strandjes. Rondom de ligweiden is een hek met roosters geplaatst om honden te weren, ondanks deze hekken komen honden toch op de ligweiden. Bij de Noordoever zijn honden toegelaten. Dit strandje wordt vaak gebruikt om honden te laten zwemmen • Watervogels. Bij de zwemlocaties zijn tijdens het veldbezoek weinig watervogels gezien (enkele meerkoeten en eenden) en ook op de stranden lag weinig vogelpoep. Echter gezien de ligging van de stranden tussen met riet begroeide oevers mag verwacht worden dat er wel watervogels zijn Door de goede sanitaire voorzieningen bij Oeverlanden bestaat er weinig risico op bacteriële besmetting door mensen. Hoewel dat met kleine kinderen nooit helemaal uitgesloten kan worden. Bij Noordoever zijn geen toiletten in de directe nabijheid, wel in het nabijgelegen paviljoen Aquarius. Contact van het zwemwater met feces lijkt onwaarschijnlijk. Wel is het mogelijk dit in de bosjes in omgeving aan te treffen (net als hondenpoep overigens).


Algemene indruk

De zwemstrandjes bij de Oeverlanden maakten op het moment van

hygiëne

veldbezoek (twee weken voor aanvang van het zwemseizoen) een hygiënische indruk. Er is een goede afscherming van ligweiden. In de zwemzone was een beetje drijfvuil aanwezig, dit werd verwijderd voor de start van het zwemseizoen. De strandjes bij de Noordoever gaven niet de indruk als zwemstrand te zijn ingericht. De strandjes worden gebruikt als hondenstrand waar men (samen) met de hond kan zwemmen of de boot kan aanleggen. Zo worden deze strandjes ook door de beheerder aangeduid.

Figuur 5.1 Afrastering zwemlocatie Oeverlanden (links) en aanlegsteiger naast een strandje van zwemlocatie Noordoever (rechts)


39\48


40\48



6 Beoordeling van gezondheidsrisico’s Bij de ‘Handreiking bij het opstellen van een zwemwaterprofiel’ hoort een spreadsheetmodel, genaamd ZWEMPROF, om de invloed van de bronnen te kunnen schatten. Indien uit deze eenvoudige berekeningen geen relevante beïnvloeding van een verontreinigingsbron of -route wordt gevonden kan hiermee worden volstaan. Opgemerkt wordt dat met dit spreadsheet alleen gezondheidsrisico’s ten gevolge van fecale verontreinigingen (E. coli en intestinale Enterococcen) bepaald worden. Gezondheidsrisico’s door blauwalgen en andere ziekteverwekkers zoals Zwemmersjeuk of Botulisme en chemische verontreinigingen, moeten afzonderlijk beoordeeld worden. Voor alle geïdentificeerde bronnen zijn de kentallen in het spreadsheet ingevuld, zie bijlage 2. De uitkomsten van de berekening zijn in dezelfde bijlage te vinden.

6.1

Toelichting gebruikte kentallen spreadsheet ZWEMPROF

Van de drie zwemstrandjes bij Oeverlanden is één zwemstrandje representatief gesteld voor de hele zwemlocatie. Voor de strandjes bij Noordoever zijn de oppervlakken bij elkaar opgeteld. Afmetingen zwemzone en waterdiepte. Voor het oppervlak van de zwemzones is uitgegaan van de begrenzing zoals aangegeven in paragraaf 3.3. • Oeverlanden: Als zwemzone wordt de zone binnen de drijflijnen aangehouden. De afmetingen binnen de drijflijnen zijn circa 40 x 15 meter gemiddeld • Noordoever: de zwemzones van de twee strandjes zijn samengevoegd. Uitgegaan wordt van een zwemzone van de strandlengte (10 en 5 meter per strandje) en tot 15 meter uit de oever Uitgegaan is van een gemiddelde waterdiepte van de plas van 14 meter (conform hoofdstuk 3.2) Zwemmers. Op een topdag zijn circa 3.000 bezoekers aanwezig bij de zwemstrandjes van de Oeverlanden. Vergeleken met het beschikbare oppervlak bij de zwemstranden is dit erg veel. Daarom is tevens is een ruwe schatting gemaakt op basis van het gezamenlijke oppervlak van de ligweiden en stranden. Dit is globaal 6.000 m2 voor de zwemlocatie Oeverlanden en circa 800 m2 bij de Noordoever. Als wordt uitgegaan van een benodigd oppervlak van minimaal 6 m2 per bezoeker op een topdag, komt dat neer op 1.000 bezoekers/zwemmers op een topdag bij de Oeverlanden en 140 bij de westoever. Voor een normale zomerse dag zijn de aantallen op een topdag met een factor 3 gedeeld. In ZWEMPROF is gerekend met het aantal bezoekers als zwemmers. Uit ZWEMPROF komt naar voren dat zwemmers geen invloed hebben op de zwemwaterkwaliteit, ook niet op een topdag.


41\48


Watervogels. Tijdens het veldbezoek zijn een paar watervogels (eenden en meerkoeten) waargenomen. Gezien de aangetroffen feces op de stranden en aanlegsteigers, vertoeven deze watervogels ook in de zwemzones. Voor het invullen van ZWEMPROF is ervan uitgegaan dat bij Oeverlanden bij elk zwemstrandje 10 watervogels permanent de zwemzone aanwezig zijn en bij Noordoever gezien de kleine locaties 5 vogels per zwemstrandje. De afstand van de vogels tot aan de zwemplek is gesteld op 0. Voor de watervogels wordt geen negatieve invloed op de waterkwaliteit berekend. Honden Oeverlanden: gezien de goede bebording en afrastering rondom de zwemlocatie wordt ervan uitgegaan dat honden niet op de zwemstrandjes komen. Noordoever: de zwemstrandjes zijn vooral ook hondenstrandjes. Algemeen wordt aangenomen dat hondenpoep de bacteriologische waterkwaliteit negatief kan beïnvloeden, maar onderzoeksgegevens zijn niet bekend. De rekenmodule in ZWEMPROF heeft hiervoor (nog) geen kentallen Om een idee te krijgen van wat dit kan betekenen zou een hond vergeleken kunnen worden met 5 watervogels. Pas bij 4 honden (vergelijkbaar met 20 watervogels) zou er, als de feces vlak bij de waterlijn ligt, na een hevige regenbui een gering effect op de bacteriële waterkwaliteit te verwachten zijn. Jachthavens. Op basis van de topografische kaart, ANWB-vaarkaart, luchtfoto’s en het veldbezoek is bepaald welke jachthavens in de omgeving van de zwemstranden aanwezig zijn. Voor de zwemlocaties is de jachthaven aan de Ringdijk het dichtst bij met een afstand van circa 300 meter tot de zwemstrandjes. In ZWEMPROF is alleen deze jachthaven meegenomen. Voor het uitwisselingsdebiet is uitgegaan van 0,2 m3/sec. De toegekende fractie is op 0,5 gesteld. Uit ZWEMPROF volgt dat er de jachthaven niet van invloed is op de zwemwaterkwaliteit. Recreatievaart. Aantallen zijn niet bekend. Omdat de zwemlocaties aan diep water zijn gesitueerd is er bijna geen sprake van ankerende pleziervaartuigen in de buurt van de zwemlocaties, op een paar aanlegsteigers na. Om een indicatie te krijgen van het effect van pleziervaartuigen is voor de aantallen uitgegaan van een worst case scenario met 100 vaartuigen (met boordtoilet) gemiddeld en 200 op een topdag. Uitgegaan is van langsvarende pleziervaartuigen op een afstand van 50 meter. In ZWEMPROF wordt geen beïnvloeding van de zwemwaterkwaliteit berekend. Beroepsvaart. Aantallen van de beroepsvaart zijn niet bekend. Om een inschatting te maken van de invloed is in ZWEMPROF gerekend met 75 schepen welke op 500 meter langs varen. De toegekende fractie is op 0,5 gezet. In ZWEMPROF wordt geen beïnvloeding van de zwemwaterkwaliteit berekend.

42\48



6.2

Resultaten en analyse

Uit de vorige paragraaf blijken de bronnen afzonderlijk geen beïnvloedingsfactor te zijn. Gezamenlijk hebben de bronnen een geringe invloed op de waterkwaliteit. Dit wordt vooral veroorzaakt door watervogels, recreatievaart en honden. Het overzicht van de risicobronnen is als volgt: • •

Oeverlanden: Noordoever:

watervogels en recreatievaart (nihil tot zeer gering) watervogels, recreatievaart (nihil tot zeer gering) en honden (mogelijk)

Opgemerkt wordt dat deze resultaten voorzichtig geïnterpreteerd moeten worden. Er zal niet direct sprake van normoverschrijdingen zijn, maar hiermee wordt vooral aangeduid dat watervogels wel van invloed kunnen zijn op de bacteriologische waterkwaliteit. Uit de tweewekelijkse waterkwaliteitsmetingen blijkt dat de waterkwaliteit uitstekend is en de risicobronnen weinig tot geen invloed hebben. Verder is het belangrijk te weten dat ZWEMPROF uitgaat van volledige menging van verontreinigingen in de zwemzone. Kortstondige bacteriologische verontreinigingen in de directe nabijheid van een recreatievaartuig (na gebruik boordtoilet), watervogels of bij hondenfeces op de strandjes zijn daarom altijd mogelijk. Overige pathogene ziekteverwekkers Gezondheidsrisico’s door andere ziekteverwekkers zijn niet te verwachten. Risico’s door blauwalgen Jaarlijks is in meer of mindere mate sprake van groei van blauwalgen welke beperkt wordt door de beluchtinginstallatie. Bij storingen in het beluchtingsysteem steken blauwalgen direct de kop op zoals in 2006 en 2007 enkele keren gebeurde.Volgens het uitgevoerde fytoplanktononderzoek tijdens de storingen van de installatie in 2007, was van de toxinevormende blauwalg Microcystis veruit dominant. Daarnaast was de microcystine producerende blauwalg Anabaena aanwezig en ook Planktothrix in heel geringe aantallen. Microcystis en Anabaena zijn in staat drijflagen te vormen.


43\48


44\48



7 Conclusies en aanbevelingen 7.1

Conclusies

Bacteriologische waterkwaliteit In de periode 2003-2007 werd de bacteriologische waterkwaliteit de twee zwemlocaties (Oeverlanden en Noordoever) beoordeeld als goed. De bacteriële waarden, die altijd erg laag waren of nauwelijks detecteerbaar, voldeden ruimschoots aan de kwaliteitsnorm. In 2006 zijn voor het eerst ook de nieuwe bacteriologische parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen gemeten. De concentraties waren bijzonder laag en op basis van de beperkte set aan beschikbare gegevens wordt de zwemwaterkwaliteit volgens de nieuwe EU-richtlijn op de twee locaties in de Nieuwe Meer ingedeeld in de kwaliteitsklasse ‘uitstekend’. Bacteriologische verontreinigingsbronnen De risicobronnen hebben weinig tot geen invloed op de waterkwaliteit. De gezamenlijke bronnen zoals watervogels, recreatievaart en bij Oeverlanden ook honden, kunnen een gering effect op de waterkwaliteit hebben. Gezien het multifunctionele gebruik van de kleine strandjes bij de zwemlocatie Noordoever wordt opgemerkt dat een kortstondige bacteriologische verontreiniging in de directe nabijheid van een recreatievaartuig (na gebruik boordtoilet), watervogels of bij hondenfeces op de strandjes altijd mogelijk is. In het spreadsheet ZWEMPROF is dat niet zichtbaar omdat van volledige menging van verontreinigingen in de zwemzone wordt uitgegaan. Overig Gezondheidsrisico’s door andere ziekteverwekkers zijn in de Nieuwe Meer niet te verwachten. Blauwalgen In de Nieuwe Meer is sinds de plaatsing van het luchtmengsysteem in 1993 nauwelijks sprake meer van drijflaagvormende blauwalgen. Echter, bij uitval van het systeem is de kans op blauwalgen aanwezig. Vooral blauwalgensoorten die het giftige microcystine produceren (vooral Microcystis en in mindere mate Anabaena) en drijflagen kunnen vormen steken dan de kop op.


45\48


7.2

Aandachtspunten en maatregelen

Op basis van de kwaliteitsklasse indeling (“goed” bij zowel Oeverlanden als Noordoever volgens huidige EU-richtlijn en “uitstekend” op beide zwemlocaties onder nieuwe EU-richtlijn) is er geen noodzaak tot treffen van maatregelen voor bacteriologische kwaliteit. Om in de toekomst problemen te voorkomen zijn de volgende aandachtspunten van belang: Zwemlocatie Noordoever Door de provincie Noord-Holland is deze locatie als officiële zwemlocatie aangewezen. In de praktijk wordt dit strandje als hondenstrandje gebruikt of als aanlegplaats voor recreatievaart. Stadsdeel Slotervaart onderhoudt de locatie dan ook niet als zwemlocatie. Voorgesteld wordt om deze locatie niet meer als officiële zwemlocatie te beschouwen. Als de provincie deze locatie wel als zwemlocatie willen aanhouden, wordt voorgesteld: • Om het waterkwaliteitspunt meer richting de oever en het strandje te verplaatsen • Betere voorlichting, onder andere door de bebording op de oever aan te passen. Er is veel vraag naar hondenstrandjes en in de praktijk blijkt de waterkwaliteit hier niet onder te leiden, mits er geen hondenpoep langs de waterlijn blijft liggen. Op de borden zou aangegeven kunnen worden dat honden de zwemwaterkwaliteit nadelig kunnen beïnvloeden en dat zwemmen daarom op eigen risico is. Een mogelijkheid is om een opruimplicht van hondenpoep langs de oever geldt in te stellen. Wel is dan strengere controle van de hygiëne op strandjes én toezicht nodig Blauwalgen. Preventieve maatregelen om de blauwalgenproblematiek terug te dringen zijn al getroffen met het luchtmengsysteem. Dit blijkt in de praktijk redelijk goed te werken. Preventieve maatregelen om de blauwalgenproblematiek terug te dringen moeten vooral worden gezocht in het terugdringen van de eutrofiëring van de Nieuwe Meer. Aanpak aan de bron (nutriëntenreductie) heeft de voorkeur maar dit zal alleen op de lange termijn kunnen werken. Het nutriëntengehalte staat volledig onder invloed van de boezem en is dus voor het grootste deel afhankelijk van de KRW-maatregelen die getroffen gaan worden in de boezem. De verwachting is dat de problematiek op de middellange termijn (10 jaar) niet zal afnemen.

46\48



Onderwerp

Maatregel

Zwemzone

Noordoever:

Wie

•

Als zwemlocatie van de lijst verwijderen

Provincie Noord-Holland

•

Of verplaatsen zwemwatermeetpunt Noordoever RO539

Rijnland

richting de oever en strandje Bacteriologische Noordoever: waterkwaliteit

•

Voorlichting: plaatsen informatieborden (hondenstrand, risico’s Stadsdeel Slotervaart voor zwemmers en opruimplicht hondenpoep langs de oever)

•

Controle van de strandjes en handhaving

Stadsdeel Slotervaart

Oeverlanden: •

7.3

geen maatregelen nodig

Aanbevelingen vervolgtraject

Actualisatie Het zwemwaterprofiel voor de zwemlocaties Nieuwe Meer is met deze rapportage gereed. Afhankelijk van de zwemwaterindeling waarin de zwemlocaties volgens de EU-zwemwaterrichtlijn wordt ingedeeld, moet het zwemwaterprofiel regelmatig geactualiseerd worden.

Zwemwaterindeling

Actualisatie zwemwaterprofiel vindt ten minste plaats om de

“Uitstekend”

Alleen als de indeling verandert in “goed”, “aanvaardbaar” of “slecht”

“Goed”

Vier jaar

“Bevredigend/aanvaardbaar”

Drie jaar

“Slecht”

Twee jaar

De zwemwaterindeling wordt jaarlijks op basis van de meetreeks van de afgelopen vier badseizoenen vastgesteld. Op basis van de beperkte gegevensset uit het badseizoen van 2006, is een voorzichtige schatting van de indeling gedaan. Op beide zwemlocaties valt de bacteriologische waterkwaliteit in kwaliteitsklasse “uitstekend”.

Totaal oordeel

E. coli

intestinale enterococcen

Nieuwe Meer Noordoever (RO539)

Uitstekend

Uitstekend

Uitstekend

Nieuwe Meer Oeverlanden (RO607)

Uitstekend

Uitstekend

Uitstekend

Bovenstaande beoordeling betekent dat de actualisatie van het zwemwaterprofiel voor de twee zwemlocaties in de Nieuwe Meer alleen nodig is als de indeling in kwaliteitsklasse wijzigt of slechter wordt.


47\48


48\48


Bijlage

1

Situering meetpunten zwemwaterkwaliteit

Bron: Hoogheemraadschap van Rijnland

Bijlage

2

Resultaten risicoberekeningen spreadsheet ZWEMPROF

Zwemlocatie Oeverlanden (per strandje) ZWEMPROF

ZWEMwaterPROFielen

Naam locatie: Datum beoordeling:

Nieuwe Meer - Oeverlanden (per strandje) 7-Aug-08

Type systeem breedte plas (m) lengte plas (m) gemiddelde diepte plas (m)

plas

1 580 1000 14

oppervlak zwemzone (m2) lengte zwemstrand (m)

600 40

Zwemmers gemiddeld aantal per dag aantal bij extreme drukte

500 1000

Recreatievaart aantal boten per dag aantal; bij extreme drukte Afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

100 200 50 1

RWZI Debiet (m3/sec) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0

Agrarisch achterland Bodemtype aantal hectare mestsoort afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

Overstort gemengd stelsel (incidenteel) afstand overstort gemengd stelsel Overstortvolume Fractie naar zwemwater

0 0 0

Jachthavens (continue belasting) Uitwisselingsdebiet met overig water (m3/sec) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

Overstort gescheiden stelsel (incidenteel) afstand overstort gescheiden stelsel Overstortvolume Fractie naar zwemwater

0 0 0

Watervogels (continue belasting) Aantal afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf Debiet lozing (m3/sec) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0

Ongezuiverde lozingen (incidenteel) Volume lozing (m3) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0

Afstromend wegwater (incidenteel) Volume lozing (m3) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0

Melkkoeien

0 3 0 0

Beroepsvaart (continue belasting) Aantal boten per dag afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0 0 0

Lokale bron (continu) belasting ecoli (KVE/halfjaar) belasting enterokokken (KVE/halfjaar) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

0 0 0 0

75 650 0,5

legenda EC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (E.c <200KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (E.c tussen 200 en 500KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (E.c tussen 500 en 900KVE/100ml)

Bijdrage bronnen

Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (E.c >900KVE/100ml)

Naam locatie: Nieuwe Meer - Oeverlanden (per strandje) Datum beoordeling: 7-8-2008 legenda IC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml)

Zwemmers Recreatievaart RWZI Agrarisch achterland RioolOverstort gemengd stelsel gescheiden stelsel Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf Ongezuiverde lozingen Afstromend wegwater Beroepsvaart Jachthavens Watervogels Lokale bron (Incidenteel) Lokale bron (continue belasting)

gemiddeld EC zeer druk EC 0,26 0,51 0,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,000000 0,42 0,00 0,00

0,69

gemiddeld IE 0,13 0,17 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,42 0,00 0,00

zeer druk IE 0,26

10 0 1

Lokale bron (incidenteel) concentratie ecoli (KVE/sec) concentratie enterokokken (KVE/sec) volume (m3) afstand tot zwemplek (m) Fractie naar zwemwater

3

zand

0,2 300 0,5

eindoordeel EC gemiddeld 1,03

eindoordeel EC zeer druk 1,63

eindscore IC gemiddeld 0,72

eindscore IC zeer druk 1,02

0,35

Zwemlocatie Noordoever - scenario vogels in de zwemzone (10x) ZWEMPROF

ZWEMwaterPROFielen


Nieuwe Meer - Noordoever 7-8-2008


plas

1 580 1000 14


225 15


40 150


100 200 50 1


0 0 0



0 0 0



0 0 0



0 0 0


0 0 0


0 0 0

0,2 300 0,5

10 0 1


0 0 0 0 0


0 0 0 0

3

zand Melkkoeien

0 3 0 0


75 650 0,5


Bijdrage bronnen


Naam locatie: Nieuwe Meer - Noordoever Datum beoordeling: 7-8-2008 legenda IC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml)



0,691

gemiddeld IE 0,020 0,173 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,422 0,000 0,000

zeer druk IE 0,076





0,345

Zwemlocatie Noordoever - scenario vogels in de zwemzone (10x) + honden(4x) ZWEMPROF

ZWEMwaterPROFielen


Nieuwe Meer - Noordoever 7-8-2008


plas

1 580 1000 14


225 15


40 150


100 200 50 1


0 0 0



0 0 0



0 0 0



0 0 0


0 0 0


0 0 0

0,2 300 0,5

30 0 1


0 0 0 0 0


0 0 0 0

3

zand Melkkoeien

0 3 0 0


75 650 0,5


Bijdrage bronnen


Naam locatie: Nieuwe Meer - Noordoever Datum beoordeling: 7-8-2008 legenda IC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tussen 200 en 330KVE/100ml) Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml)



0,691

gemiddeld IE 0,020 0,173 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 1,267 0,000 0,000

zeer druk IE 0,076





0,345

Bijlage

3

Data blauwalgen en fysisch chemische toestandsvariabelen

Overzicht van de gegevens blauwalgen onderzoek 2003-2007 Datum

RO275

RO539

RO607

Actie volgens

New Meer midden plas

Nieuwe Meer Noord oever

Nieuwe Meer - Oeverlanden

prov. N-Holland

drijflaag alg

drijflaag alg

drijflaag alg

Microcystine µg/l

Microcystine µg/l

2003 26-5-2003

-

2

25-6-2003

-

2

14-7-2003

drijflaag

30-7-2003

-

2

27-8-2003

-

2

29-9-2003

-

2

10-7-2006

-

2

-

2

27-7-2006

-

2

-

2

7-8-2006

-

2

-

2

24-8-2006

-

2

-

2

6-9-2006

-

2

-

2

2004 2005 2006

Waarschuwing 28/7 - 3/aug

13-9-2008 18-9-2006

13/9 melding blauwalg geen vervolgactie -

-

2

-

2

2007 25-6-2007

25

4-7-2007

-

17-7-2007

-

1-8-2007

-

2

-

2

-

2

23-8-2007

Waarschuwing 22/6 - 4/7

2 Waarschuwing 16/7 - 19/7

2

29-8-2007

-

-

Waarschuwing 23/7 - 24/71

2

Resultaten fytoplanktononderzoek - 2007 RO607 datum

Anabaena

Microcystis

Microcystis kolonie

Planktothrix

Chroococcales

Pseudoanabaena

6.076

4.514

cellen/100 ml 25-jun-07

347.222

2.891.493

23-aug-07

7.378

1.823

96.788

2.170

Toelichting: Overschrijding van de WHO gezondheidsnorm microcystine van 20 µg/l Overschrijding risicowaarde 100.000 cellen/ml (aangepaste protocol Veilig zwemmen, april 2008)

totaal (mol/mol)

opgelost (mol/mol)

1-1-2008

1-9-2007

1-5-2007

1-9-2007

1-5-2007

1-1-2007

1-9-2006

1-5-2006

N

1-1-2007

PO4

1-9-2006

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

Streefw aarde N opgelost

1-5-2006

1-1-2006

1-9-2005

MTR-P-totaal

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

P

1-1-2004

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

Concentratie (mg P/l)

N opgelost

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

N:P ratio

1-9-2007

1-5-2007

1-1-2007

1-9-2006

1-5-2006

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

Concentratie (mg N/l)

Nieuwe Meer - RO275 (500 m westelijk van puinstort) - nutriënten

3,5 Stikstof - m eetpunt RO275

3

2,5

2

1,5

0,5 1

0

MTR N-totaal

0,6 Fosfaat - m eetpunt RO275

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

0,0

Streefw aarde PO4

40 N:P ratio - m eetpunt RO275

35

30

25

20

15

10

5

0

1-1-2008

1-9-2007 1-1-2008

1-9-2007

1-5-2007

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

1-5-2007

7

1-1-2007

7,5 1-1-2007

8 1-9-2006

8,5

1-9-2006

9

1-5-2006

pH - m eetpunt RO275 1-5-2006

9,5 1-1-2006

Doorzicht

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

Chlorofyl-a

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

pH

Chlorofyl-a (ug/l) 100

75

50 2,5

2

1,5

25 1

0 0,5

0

Doorzicht (m)

1-1-2008

1-9-2007

1-5-2007

1-1-2007

1-9-2006

1-5-2006

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

Concentratie (mg/l)

Nieuwe Meer - RO275 (500 m westelijk van puinstort) - basisparameters

250 Chloride - m eetpunt RO275

200

150

100

50

0

Chlorofyl-a en doorzicht - m eetpunt RO275 4

3,5

3

1-5-2007 1-9-2007 1-1-2008

1-5-2007 1-9-2007 1-1-2008

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

1-1-2007

7 1-1-2007

7,5 1-9-2006

8

1-9-2006

8,5 1-5-2006

9 1-1-2006

pH - m eetpunt RO539

1-5-2006

9,5

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

pH

1,5

1

0,5

0

Doorzicht (m)

Nieuwe Meer - Noordoever RO539 - basisparameters

Doorzicht - m eetpunt RO539 2,5

2

1-1-2008

1-9-2007

1-5-2007

1-1-2007

1-9-2006

1-5-2006

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

pH

1-1-2008

1-9-2007

1-5-2007

1-1-2007

1-9-2006

1-5-2006

1-1-2006

1-9-2005

1-5-2005

1-1-2005

1-9-2004

1-5-2004

1-1-2004

1-9-2003

1-5-2003

1-1-2003

1-9-2002

1-5-2002

1-1-2002

1,5

1

0,5

0

pH - m eetpunt RO607

9,5

9

8,5

8

7,5

7 Doorzicht (m)

Nieuwe Meer - Oeverlanden RO607 - basisparameters Doorzicht - m eetpunt RO607

2,5

2

Bijlage

4

Toelichting beoordeling zwemwaterkwaliteit volgens de huidige en nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn

Berekening toetswaarden De nieuwe zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) verschilt op veel punten van de huidige richtlijn 76/160/EG. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de veranderingen in de beoordelingssystematiek. Nieuwe EU-richtlijn In de nieuwe beoordelingssystematiek wordt uitgegaan van een meetreeks over een periode van 4 jaren (het afgelopen badseizoen en de 3 voorgaande badseizoenen). De toetswaarden voor de nieuwe EU-zwemwaterrichtlijn worden als volgt berekend: •

Van de gemeten hoeveelheid bacteriën in kolonie vormende eenheden / 100 ml wordt de log10waarde bepaald. (Als het resultaat een nulwaarde is, wordt de log10-waarde van de detectielimiet/rapportagegrens van de gebruikte analytische methode gebruikt)

• •

Van deze reeks wordt de rekenkundig gemiddelde waarde (1) en de standaarddeviatie (2) berekend De 90- en 95-percentielwaarden zijn de uitkomsten van de formules (3) en (4) 1)

∑ log 10 M 1... log 10 Mn = Q

2)

Std (reeks log10_M1 tot en met log10_Mn)

3)

90-percentielwaarde = 10

4)

95-percentielwaarde = 10

n

Q + 1.28 * Std Q + 1.65 * Std

Indeling in vier verschillende kwaliteitsklassen (voor binnenwateren) Nieuwe EU-richtlijn

Uitstekende kwaliteit

Goede kwaliteit

Aanvaardbare kwaliteit

E coli

<500 ( 95-percentiel)

<1.000 (95-percentiel) <900 ( 90-percentiel)

>900 ( 90-percentiel)


<200 ( 95-percentiel)

<400

>330 ( 90-percentiel)

(95-percentiel) <330 ( 90-percentiel)

Slechte kwaliteit

Aantallen in kolonievormende eenheden per 100 ml (kve/100 ml)

Huidige EU-richtlijn Volgens de huidige zwemwaternormering wordt uitgegaan van een meetreeks over één zwemseizoen. De kwaliteitsbeoordeling wordt berekend aan de hand van het percentage aan overschrijdingen: • Goed: 80 % van de metingen voldoet aan de maximale norm van 100 kve per 100 ml voor

•

•

•

thermotolerante bacteriën en 80 % voldoet aan de maximale norm van 500 kve per 100 ml van het totaal aantal colibacteriën. Van de 11 metingen per badseizoen moeten er dus 9 metingen voldoen Voldoende: 95 % van de metingen voldoet aan de maximale norm van 20.000 kve per 100 ml aan thermotolerante bacteriën en 95 % voldoet aan de maximale norm van 100.000 kve per 100 ml van het totaal aantal colibacteriën. Dit betekent dat bij 11 metingen/badseizoen alle metingen moeten voldoen Een meting mag niet meer dan het maximale aantal bacteriën bevatten van 3.000 kolonievormende eenheden aan thermotolerante bacteriën per 100 ml en niet meer dan 15.000 kolonievormende eenheden aan het totaal aantal bacteriën van de coligroep per 100 ml Onvoldoende: Het percentage van 95 % van de metingen voldoet niet aan de genoemde normen of de maximale waarden zijn overschreden

Huidige EU-richtlijn

Goede kwaliteit

Aanvaardbare kwaliteit

Maximale waarde per meting

Coli thermotolerant

≤ 100 ( 80 %)

≤ 2.000 (95 %)

3.000

Coli totaal

≤ 500 (80 %)

≤ 10.000 (95 %)

15.000

Aantallen in kolonievormende eenheden per 100 ml (kve/100 ml)

Bijlage

5

Verslag locatiebezoek

Nieuwe Meer Oeverlanden Locatiebezoek d.d.

17-04-2008, 12.30 uur

Luchttemperatuur:

16 gr.C

Drukte tijdens locatiebezoek:

Er waren geen bezoekers, het bezoek was voor de start van het zwemseizoen

Afmetingen Lengte strand

Circa 45 meter per strandje

Breedte strand

Circa 15 meter per strandje

Voorzieningen Sanitaire voorzieningen (aangesloten op rioolstelsel)

Aanwezig bij de kiosk en paviljoen Aquarius

Prullenbakken

Aanwezig

Toezicht (waar)

Nee

Speeltoestellen

Ja bij de ligweiden

Drijflijn(en)

Ja, bij de Oeverlanden, in de vorm van blauwe palen

Ondergrond (strand, oever, waterbodem)

Zand

Stromingsrichting water

Niet zichtbaar

Riolering en regenwater Lozingspunten regenwaterafvoer

Nee

Afstromend wegwater

Nee

Overstorten rioolstelsel

Nee

Ongezuiverde lozingen

Nee

Lozingspunt RWZI

Nee

Scheepvaart (recreatie-, beroepsvaart, woonboten) Vaart, vaarroute

Ja voor recreatievaart en beroepsvaart

(Jacht)havens

Ja, ruimte voor circa 300 boten

Aanlegsteigers

Ja

Woonboten

Ja, maar niet dicht bij de zwemlocatie

Dieren Dieren op strand

Honden zijn niet toegestaan, maar komen er wel

Watervogels aanwezig (welke, hoeveel)

Een paar eenden en meerkoeten

Ratten

Nee

Nieuwe Meer Oeverlanden Flora Waterplanten

Weinig

Omgeving

Bosgebied en (extensief) agrarisch gebied

Algen

Een beetje aanwezig bij de oevers

Hygiëne Feces aanwezig op strand (vogels, honden, zwemmers, enzovoort.)

Nee

Algemene hygiëne

Redelijk schoon

Drijvend vuil

Wat drijfvuil in de zwemzone.

Dode dieren

Nee

Werkzaamheden (baggeren, onderhoud, oevers)

Nee

Omgeving Industrie

Geen

Weilanden en/of boerderijen

Ja extensief beheerd agrarisch gebied

Overig

Geen

Overig Soorten waterplanten

Onbekend

Doorzicht

Niet gemeten

Soorten vis

Brasem. Snoekbaars en paling

Algemene indruk waterkwaliteit

Water is schoon.

Geur

Neutraal

Kleur

Natuurlijk

Schuim

Geen

Ondergrond van het zwemwater

Zand

Nieuwe Meer Noordoever Locatiebezoek d.d.

24 juli om 12.30 uur

Luchttemperatuur:

22 gr C

Drukte tijdens locatiebezoek:

Op 24 juli waren er 5 mensen.

Afmetingen Lengte strand Breedte strand

Strandje ten zuiden van de steiger circa 10 meter Strandje ten noorden van de steiger circa 5 meter Strandje ten zuiden van de steiger circa 16 meter Strandje ten noorden van de steiger circa 0,5 meter

Voorzieningen Sanitaire voorzieningen (aangesloten op rioolstelsel)

Nee, wel bij paviljoen Aquarius

Prullenbakken

Niet aanwezig

Toezicht (waar)

Nee

Speeltoestellen

Nee

Drijflijn(en)

Nee

Ondergrond (strand, oever, waterbodem)

Zand

Stromingsrichting water

Niet zichtbaar.

Riolering en regenwater Lozingspunten regenwaterafvoer

Nee

Afstromend wegwater

Nee

Overstorten rioolstelsel

Nee

Ongezuiverde lozingen

Nee

Lozingspunt RWZI

Nee

Scheepvaart (recreatie-, beroepsvaart, woonboten) Vaart, vaarroute

Ja voor recreatievaart en beroepsvaart

(Jacht)havens

Ja, ruimte voor circa 300 boten

Aanlegsteigers

Ja

Woonboten

Ja, maar niet dicht bij de zwemlocatie

Dieren Dieren op strand

Honden

Watervogels aanwezig (welke, hoeveel)

Een paar meerkoeten

Ratten

Nee

Nieuwe Meer Noordoever Flora Waterplanten

Weinig

Omgeving

Bosgebied en (extensief) agrarisch gebied

Algen

Een beetje aanwezig bij de oevers

Hygiëne Feces aanwezig op strand (vogels, honden, zwemmers, enzovoort.)

Nee

Algemene hygiëne

Redelijk schoon

Drijvend vuil

Nee

Dode dieren

Nee

Werkzaamheden (baggeren, onderhoud, oevers)

Nee

Omgeving Industrie

Geen

Weilanden en/of boerderijen

Ja extensief beheerd agrarisch gebied

Overig

Geen

Overig Soorten waterplanten

Onbekend

Doorzicht

Niet gemeten

Soorten vis

Brasem. Snoekbaars en paling

Algemene indruk waterkwaliteit

Water is schoon.

Geur

Neutraal

Kleur

Natuurlijk

Schuim

Geen

Ondergrond van het zwemwater

Zand

Zwemwaterprofiel Nieuwe Meer

Recommend Documents