Zuidingen In
beweging
magazine over ondernemende mensen in het Zuiden
Kwartaaltijdschrift april mei juni 2014 Trias vzw Wetstraat 89 1040 Brussel P308487
Het sterkste team
in Brazilië
‘Beste remedie tegen honger? Vrouwen !’ Brazilië: paniekzaaierij op het platteland Juan , de caviamanager S pider: hersenspinsel voor gegarandeerde impact
Foto: ©TRIAS/Isabel Corthier
1
In
beweging
Wandelen, kaarten en biljarten voor Trias De Neos-club van Hoogstraten heeft 650 euro ingezameld voor Trias. Intussen is dat een jaarlijkse traditie geworden. ‘Onze leden kijken elk jaar weer uit naar de wandeling die we organiseren ten voordele van ondernemende mensen in het Zuiden’, vertelt bestuurslid May Servaes. ‘En wie niet graag wandelt, kan altijd een steentje bijdragen door te kaarten of te biljarten.’
Koken en ontmoeten Ooit al van ProWiva gehoord? Dit is een groep van bestuursleden van Landelijke Gilden uit West-Vlaanderen. Enkele keren per jaar steken ze de koppen bij elkaar om te bekijken hoe ze de projecten van Trias kunnen promoten. Om het nuttige aan het aangename te koppelen, organiseerde ProWiva onlangs de interculturele kookworkshop Culturellen. ‘Een ontspannende manier om mensen te laten kennismaken met het Zuiden’, aldus Marc Himpe, bestuurslid van de Roeselaarse gilde. Afdelingen van Landelijke Gilden, Markant en kvlv kunnen nog altijd kookworkshops organiseren! Goed om weten! Afdelingen van Landelijke Gilden, Markant en Kvlv kunnen nog altijd kookworkshops organiseren. Mail hiervoor naar
[email protected]
Lobby-instrument van UNIZO verovert Zuid-Afrika Hoe verdedig je op efficiënte wijze de belangen van zelfstandige ondernemers? In de aanloop naar de jongste gemeenteraadsverkiezingen ontwikkelde unizo voor haar lokale afdelingen een nieuw instrument. Het helpt ondernemers de gedachten ordenen over thema’s als ruimtelijke ordening, mobiliteit, enzovoort. Niet alleen in Vlaanderen, maar wereldwijd. Want via de internationale contacten die unizo onderhoudt met partners van Trias, wordt het instrument intussen ook gebruikt in de Filipijnen en ZuidAfrika. Meer nog, unizo-medewerker Bart Wallays is net teruggekeerd uit ZuidAfrika, waar hij lokale ondernemers gecoacht heeft rond belangenverdediging.
Ondernemend Limburg toont hart voor Trias De Limburgse zakenman Mon Maesen maakte deel uit van de delegatie die eind februari onder leiding van Piet Vanthemsche een bezoek bracht aan de werking van Trias in Congo. Sindsdien laten het land en zijn mensen hem niet meer los. Om ook zijn kennissenkring warm te maken voor onze projecten, organiseerde Mon een ontmoetingsavond in zijn tiendenschuur. Bij die gelegenheid overhandigde hij een check van 11.000 euro aan Trias. Waarvoor dank!
Goede coördinatie, maximale impact
Innovatie
In Vlaanderen beschikt Trias over een groeiend netwerk dat expertise ter beschikking stelt van ondernemende mensen in het Zuiden. Zo hebben we bijvoorbeeld een hele reeks partners die onze werking in Ecuador ondersteunen. Uiteraard willen we ervoor zorgen dat de geboden steun vanuit Vlaanderen inspeelt op de reële behoeften van de boeren in het Andesgebergte. Om de vraag vanuit het Zuiden en het aanbod vanuit Vlaanderen te stroomlijnen, heeft Trias een aparte ‘Ecuador-commissie’ in het leven geroepen. Bij het eerste overleg zaten vertegenwoordigers van Boerenbond, Belgapom, BRS, Breydel, Neos, Rotary, Landelijke Gilden en enkele major donors van Trias rond de tafel. ‘Dergelijk overleg verruimt de horizon en dat kan de betrokkenheid van de diverse partners alleen maar verhogen’, zegt Ivan De Keyzer van het Oost-Vlaamse vleeswarenbedrijf Breydel, dat samen met Trias steun verleent aan Conpapa, een coöperatie van kansarme aardappeltelers in Ecuador.
2
Editoriaal
Quality time! Beste lezer, Heeft u het ook gelezen? De Belgen vinden het belangrijk om de levensstandaard in het Zuiden te verbeteren. Maar tegelijkertijd zijn ze steeds minder bereid om geld te geven aan goede doelen. Dat blijkt uit een studie van de KU Leuven.
De resultaten zijn vandaag zichtbaar: we starten dit jaar in alle departementen en overzeese kantoren met interne audits en zelfevaluaties. Voor de optimalisering van ons kennis- en databeheer plannen we nieuwe investeringen in informatica. We stellen ook sleutelindicatoren op over onze hele werking, van de bemesting bij ajuinboeren in Ghana tot het financieel management in Brussel.
Dat vinden we bij Trias natuurlijk vervelend, maar gelukkig remt de negatieve conjunctuur onze werking niet af: we blijven groeien, op alle mogelijke vlakken. Eén van de verklaringen is ongetwijfeld de energie die we stoppen ‘Onze kwaliteitsaanpak in ons kwaliteitsbeheer.
Veel verwachten we ook van de standaardisering van een hele reeks methodes die de voorbije jaren op het terrein hun waarde zit ingebakken in bewezen hebben voor de zelfontUiteraard zijn we niet de enige de bedrijfscultuur’ wikkeling van ondernemende ontwikkelingsorganisatie die zich mensen. In ons vakjargon gaat de voorbije jaren sterk geprofeshet dan bijvoorbeeld over eri en fact. Maar in dit numsionaliseerd heeft. Het is een trend in de hele sector. Maar specifiek voor Trias geldt dat de dynamiek om mer laten we eerst onze spider op u los. onze werking te verbeteren niets te maken heeft met druk van buitenaf. We willen beter worden omdat het Met oprechte dank voor uw engagement, gewoon ingebakken zit in onze bedrijfscultuur. Philippe Matthijs In die mate dat we sinds enkele maanden op het hoofdkantoor in Brussel beschikken over een apart kwaliteitsdepartement, waar drie experts voltijds tewerkgesteld zijn. Voor een ontwikkelingsorganisatie is dat behoorlijk revolutionair.
Colofon
In dit nummer
Voorzitter
4-6
Paniekzaaierij op het platteland
7
‘Beste remedie tegen honger? Vrouwen!’
9
Juan, de caviamanager
10
Spider: nieuw hersenspinsel
Redactie: Trias e-mail:
[email protected] tel: 02/548.01.20 Rekeningnummer voor stortingen: BE45 7363 3333 3389 VU: Lode Delbare, Wetstraat 89, 1040 Brussel
Wat u tijdens het WK voetbal in Brazilië niet te zien krijgt…
Paniekzaaierij op het platteland
Gebonk op de deur! En een mannenstem die tot tweemaal toe luid roept ‘Diva Vendrusculo Mattei’. Diva draait zich om in haar bed en kijkt naar de wekker: zes uur. Is het de man van de benzinepomp die nog vroeger dan gewoonlijk een broodje komt kopen? Wanneer ze door het venster kijkt, ziet Diva twee wagens van de federale politie.
4
Diva (56) is nog niet geboren wanneer haar ouders in noordelijke richting op zoek gaan naar maagdelijke landbouwgrond. Over hobbelige zandwegen en in de laadbak van een vrachtwagen, samen met twee andere jonge gezinnen. Diva’s ouders stranden in Barra Grande, waar ze enkele hectare woud in cultuur brengen, om te overleven.
Op haar negentiende is Diva eindelijk klaar met de lagere school. Verder studeren is geen optie, want vader krijgt al vroeg last van zijn gestel, net als haar oudste broer. Er is dus nood aan een koppel extra handen op het veld. Bovendien belandt de moeder van Diva zeven keer op de operatietafel waardoor ze ook in het huishouden moet bijspringen.
‘Heiligen!’
12 stielen
Net als haar vijf broers en zussen moet Diva van jongs af meewerken op het land, zes dagen per week. Elk kind krijgt eigen taken: Diva mest de varkenshokken uit en voert de dieren. Iedereen helpt bij het wieden. Op blote voeten, want geld voor schoenen is er niet. Wanneer Diva negen jaar oud is, mag ze in het stadje een eind verderop voor het eerst naar school.
Diva is 22 jaar oud wanneer ze trouwt met haar vier jaar oudere buurjongen, Valdir Mattei. Haar schoonfamilie zit op dat moment volledig aan de grond: de vader heeft net als veel andere boeren rijst geplant met een lening van de bank. Maar een verschrikkelijke droogte doet de oogst verschrompelen. Zo verliest het gezin alle grond, die als onderpand gediend had.
Een pretje is dat niet: net als de andere boerenzonen en -dochters wordt Diva de hele tijd gepest. Tot ze zich schaamt voor haar afkomst. Komt daarbij dat haar ouders streng katholiek zijn en regelmatig geestelijken over de vloer krijgen. ‘Daarom werden we op school gebrandmerkt als heiligen’, herinnert Diva zich.
Diva en Valdir trekken van hot naar her, op zoek naar een inkomstenbron. Valdir gaat aan de slag als landarbeider, autoverkoper en houtkapper. Diva krijgt van een zus twintig euro per maand toegestopt om op haar kinderen te passen. Dat duurt twaalf jaar, tot Diva plots een geniale ingeving krijgt: samen met een schoonzus begint
ze Italiaanse bakkerijproducten te bereiden die ze verkoopt aan de leraressen van een naburige school.
Ondernemingszin De bestellingen nemen toe en de twee vrouwen proberen voortdurend nieuwe recepten uit. Hoe meer ze innoveren, hoe sterker de verkoop stijgt. Vandaag is het bakkerijtje de hoofdactiviteit geworden in het gezin van Diva, ook al heeft haar man zich met volle overtuiging op de verkoop van oud ijzer gestort. Om zeven uur ’s ochtends begint Diva met de eerste bereidingen, tussendoor zorgt ze voor het huishouden en de dag eindigt om elf uur ’s avonds met het inpakken en opruimen. Diva en haar schoonzus hebben twee arbeidskrachten aangeworven, maar dan nog is er te veel werk. Tijdens de weinige vrije tijd die Diva heeft, is ze actief als directielid van de boerencoöperatie Coopafi en als secretaris van een lokale kredietcoöperatie die deel uitmaakt van het netwerk van Cresol, een partner van Trias. Een vlotte en veilige toegang tot krediet vindt Diva een cruciale parameter voor de slaagkansen van kansarme ondernemers.
‘Net als mijn schoonfamilie hebben veel boeren hun grond en andere bezittingen verloren aan de commerciële banken’, vertelt Diva. ‘Die hebben zich vervolgens op de grootschalige landbouw georiënteerd omdat ze de familiale boeren niet langer kredietwaardig achten. Het gevolg is dat 36 procent van de Brazilianen vandaag nog geen bankrekening of toegang tot financiële diensten heeft.’
‘Watermeloenen kan je niet leveren als er geen zijn.’ Diva legt uit hoe Cresol speciale kredietlijnen ontwikkelt op maat van de leden. ’Wij begrijpen wat het is om een familiale boer te zijn’, luidt het. Dat verklaart het succes van Cresol, dat in 1995 zelfs mee opgericht werd door Trias. Op dit ogenblik bestaat het netwerk uit 77 lokale coöperaties en 86 filialen, die samen 91.000 leden bedienen. De gemiddelde lening bedraagt 2.290 euro, terwijl dat bij de privébanken tien keer zo hoog is. Zelf heeft Diva ook een lening bij Cresol, waardoor ze actief kan speuren naar extra verkoopkanalen voor haar bakkerij. En door haar lidmaatschap bij Coopafi kan ze elke dinsdag vijftig broden en 28 kilogram koekjes verkopen. Dit gebeurt in het kader van een overheidsprogramma dat gezonde schoolmaaltijden met ingrediënten van familiale boeren subsidieert.
Foto: ©TRIAS/Isabel Corthier
Machtsvertoon
Als kinderoppas kampte Diva met een laag zelfbeeld,
maar met de steun van Cresol vond ze de kracht om haar talenten als onderneemster te ontplooien.
Maar dan wordt er plotseling op de deur gebonkt door twee agenten. Eén van de politiemannen stapt meteen haar huiskamer binnen en kijkt rond. ‘We gaan naar Guarapuava’, klinkt het nors. ‘Daar kan u een verklaring afleggen.’ Pas wanneer Diva bedenkt dat het drie uur rijden is om op die bestemming te raken, dringt de ernst van de situatie door. Maar schrik heeft ze niet, want er valt niets te verbergen. Toch zijn de beschuldigingen niet mals: bendevorming, valsheid in geschrifte en verduistering. Samen met Diva worden 58 mensen opgepakt, elf daarvan opgesloten in de gevangenis. Diva belandt niet achter de tralies, maar anderen hebben dus minder geluk. Zo wordt één van de gearresteerde boerinnen zonder verhoor meteen aan
5
Wat doet Trias voor familiale boeren in Brazilië?
In 1995 stond Trias aan de wieg van de allereerste spaar- en kredietcoöperaties voor familiale boeren in Brazilië. Ze hebben de coöperatieve spirit doen overwaaien naar andere landbouwactiviteiten, gaande van de aankoop van productiemiddelen tot de verwerking van landbouwproducten. Dat heeft in 2005 geleid tot de oprichting van Unicafes, de nationale koepel van landbouwcoöperaties. Deze organisatie telt intussen 400.000 leden en slaagt er met de steun van Trias steeds meer in om te wegen op het beleid. Door bemiddeling rond de tafel als het kan, door de leden te mobiliseren als het moet. Nadat tientallen boeren gearresteerd werden wegens vermeende fraude met overheidsprogramma’s heeft Unicafes achter de schermen geijverd voor hun vrijlating. Toen dat niet meteen lukte, hebben verontwaardigde leden van Unicafes het centrum van Curitiba geblokkeerd.
handen en voeten in de boeien geslagen. Uiteindelijk zal ze vijftien onzekere nachten doorbrengen in een kleine cel, samen met zeven andere gedetineerden die beticht worden van drugshandel. Een traumatische ervaring.
Sinaasappels ‘Het heeft allemaal te maken met dat overheidsprogramma’, legt Diva uit. ‘Omdat de vraag van de scholen bleef stijgen en er in de buurt geen andere bakkers zijn, heb ik ook producten verkocht op naam van mijn broer. En dat mag blijkbaar niet, ook al heb ik alles tot in de puntjes geleverd waarvoor ik betaald werd.’ Sommige boeren worden ervan beschuldigd sinaasappels te hebben geleverd. ‘In hun overeenkomst staat dat ze het hele jaar door watermeloenen moeten bezorgen aan de scholen, maar die zijn er in de winter niet. Daarom werden ze vervangen door sinaasappels, maar ook dat wordt als fraude aanzien’, zucht Diva. Dat het overheidsprogramma complex en bureaucratisch is, geeft de vooraanstaande landbouwambtenaar Valter Bianchini graag toe. Voor jonge en onervaren coöperaties is het onbegonnen werk om de voorschriften perfect na te leven. Een storm in een glas water? Dat valt nog af te wachten. Unicafes, de koepel van de landbouwco-
6
‘Wij begrijpen wat het is om een familiale boer te zijn.’ öperaties en net als Cresol een partner van Trias, moest de grote middelen inzetten om de gearresteerde boeren en boerinnen vrij te krijgen. Advocaten werden ingeschakeld en boze boeren betoogden in het stadscentrum van Curitiba. Hoe dan ook, Diva moest aftreden als directielid van Coopafi en weet nog niet wat de verdere gevolgen zijn. Sommige boeren durven geen producten meer leveren, uit angst dat ze van de ene dag op de andere zomaar in de gevangenis kunnen belanden.
Pesterijen Dat de schrik er goed in zit, blijkt uit onze ontmoeting met een boerin wiens echtgenoot onterecht achter de tralies beland is. Ze durft niet spreken omdat haar kinderen door het voorval sowieso al gepest worden op school. Dat is dus nog altijd het lot van kansarme ondernemers in een land waar de hele wereld zit op te kijken. Maar wie heeft oog voor Diva en al die andere plattelandsbewoners in Brazilië?
opinie
‘Beste remedie tegen honger? Vrouwen met gelijke kansen!’ Nationaal voorzitster kvlv, Vrouwen met vaart
De echte strijd in Brazilië speelt zich niet af tussen hoekschopvlagjes. Buiten de stadions moeten meer dan zestien miljoen Brazilianen iedere dag vechten om rond te komen. Vooral op het platteland blijft de toestand zorgwekkend, in het bijzonder voor vrouwen. Dat is doodzonde, maar geen toeval. Vrouwen hebben geen recht op gelijke kansen. Dat is op onze planeet nog altijd de heersende opvatting. Hoe verklaar je anders dat vrouwen instaan voor meer dan de helft van de wereldwijde voedselproductie, terwijl 7 op de 10 mensen met honger vrouwen zijn? De Verenigde Naties hebben nog meer verrassend cijfermateriaal verzameld: indien vrouwen even vlot toegang zouden hebben tot productiemiddelen als krediet en machines, dan zouden ze nog 20 à 30 procent meer kunnen oogsten. Daardoor zou het aantal mensen met honger dalen met 12 tot 17 procent.
Traditie Met mijn eigen ogen heb ik op het Braziliaanse platteland vastgesteld dat vrouwen de motor van ontwikkeling zijn. Dat is niet evident, want de traditionele rol
van vrouwen in Brazilië is vaak beperkt tot het huishouden en de opvoeding van de kinderen. Aan opleidingen volgen of werk zoeken, komen ze niet of nauwelijks toe. Een economische activiteit opstarten, is voor veel vrouwen enkel mogelijk indien dat thuis kan gebeuren. Net zoals bij ons het geval was, zullen gelijke kansen voor plattelandsvrouwen in Brazilië niet vanzelf komen. De vrouwen moeten zelf druk op de ketel zetten. Bij kvlv, Vrouwen met vaart weten we dat je dit het best doet door onderlinge samenwerking.
Vernieuwing En dat is ook waar ze in Brazilië volop mee bezig zijn: veel vrouwen bundelen hun krachten voor
de verwerking van landbouwproducten tot bijvoorbeeld brood of zuivel. Met hun innovaties diversifiëren ze de plattelandseconomie en bezorgen ze hun kwetsbare gezinnen een alternatief inkomen. Trias steunt de ondernemende vrouwen in Brazilië. En kvlv, Vrouwen met vaart zet heel graag haar schouders onder dit project. Niet alleen in Brazilië, maar wereldwijd moeten we vrouwen blijven stimuleren om zich te organiseren en samen te werken. Zo kunnen ze hun talenten ontwikkelen, zelfvertrouwen opdoen en hun plaats in de samenleving versterken. En weet u wat fantastisch is? Daar wordt iedereen beter van. Niet alleen de vrouwen, maar ook de gezinnen en de hele gemeenschap. Waar wachten we nog op?
Passie bij Vlaamse boerinnen inspireert Jeanete Negen Braziliaanse plattelandsvrouwen hebben eind vorig jaar een bezoek gebracht aan kvlv, Vrouwen met vaart. Eén van hen is Jeanete Mady Rottava (40), een boerin die enkele jaren geleden nabij het stadje Realeza een kleine bakkerij uitbouwde. Vandaag stelt ze haar ervaring ter beschikking van zeven vrouwengroepen die een economische activiteit opstarten. Of ze in Vlaanderen iets opgestoken heeft? ‘De passie bij Vlaamse boerinnen is indrukwekkend’, zegt Jeanete. ‘Het is me ook opgevallen dat velen erin slagen om de liefde en zorg voor hun producten slim uit te buiten door thuisverwerking en de exploitatie van een hoevewinkel. In Brazilië verkopen we onze druiven alleen als druiven. Ik heb nu begrepen dat we daar veel meer mee kunnen en moeten doen.’ Foto: ©TRIAS/Isabel Corthier
Nik Van Gool
7
Vrijwilliger
Herman Smolders • Leeftijd: • Woonplaats: • Beroep: • Burgerlijke stand: • Kinderen: • Hobby’s: • Engagement:
Hoe heeft u Trias leren kennen? Herman Smolders: ‘Voor een bestuurder van Neos behoort het aanbod van Trias tot de verplichte lectuur. Maar ik moet toegeven dat mijn interesse in ontwikkelingssamenwerking pas echt gewekt werd toen ik de kans kreeg om onder begeleiding van Trias naar Ecuador te reizen.’ Wat was je eerste indruk toen je in de hoofdstad Quito arriveerde? ‘Euh… door de grote hoogte heb ik vooral naar adem moeten snakken. (lacht) Maar de reis is ook een grote les in levenswijsheid geweest. Ik ga er nog altijd van uit dat de mens van nature een egoïst is. Maar je bewijst jezelf pas een grote dienst wanneer je erin slaagt om in harmonie samen te leven met andere mensen.’ Heb je in Ecuador ook iets bijgeleerd over ontwikkelingssamenwerking? ‘De ngo-sector krijgt het soms hard te verduren in de publieke opinie. Maar de reis met Trias heeft mijn ogen geopend: de hedendaagse ontwikkelingssamenwerking heeft niets meer te maken met de tijd van nonkel pater, integendeel. De mensen van Neos zijn niet geïnteresseerd in de bouw van een waterput. We willen op grotere schaal en op structurele wijze een bevolkingsgroep op weg helpen naar een betere toekomst. Die droom
8
kunnen we samen met Trias realiseren bij de boeren in het Andesgebergte.’ Hoe willen jullie dat concreet doen? ‘We gaan die mensen vooral ondersteunen met vorming. Zodat ze op een professionele manier aan belangenbehartiging kunnen doen en zodat de mannen goed begrijpen dat ook kwetsbare jongeren en vrouwen kansen verdienen om te ondernemen.’
‘Niet lang geleden leefden die mensen nog zoals de Inca’s.’ Waarom werkt Neos exclusief samen met Trias als het over ontwikkelingssamenwerking gaat? ‘De filosofie van Trias spreekt ons enorm aan. Mensen krijgen niks in de schoot geworpen, maar moeten zelf hun lot in handen nemen. Microfinanciering is daar een mooi voorbeeld van. Een kleine lening is geen doel op zich, maar wel een mooie hefboom voor kansarme ondernemers die een economische activiteit willen
73 jaar Oostmalle Voormalig leraar wiskunde Gehuwd 3 kinderen en 7 kleinkinderen Piano, concertorganisator en verenigingsleven Bestuurslid van Neos en vrijwilliger van Trias
dank aan alle vrijwilligers! uitbouwen. Een eigen inkomen kan hun leven op ingrijpende wijze verbeteren.’ Is het belangrijk dat de indianenbevolking in het Andesgebergte leert ondernemen? ‘Nog niet zolang geleden leefden die mensen nog zoals de Inca’s. Op zich hoefden ze daarom niet ongelukkig te zijn, maar het is nu eenmaal een feit dat ze vandaag geconfronteerd worden met de moderne maatschappij. De indianen moeten hun culturele identiteit koesteren en tegelijk de kansen grijpen om hun leven een stuk makkelijker te maken.’ Om de werking van Trias bekend te maken, geef je in het hele land getuigenissen voor Neos-clubs. ‘Ik vind dat belangrijk, en mijn verhaal slaat bovendien aan. Na anderhalf uur is het tijdens mijn voordrachten nog altijd muisstil in de zaal. Ik ben trouwens ook voorzitter van de werkgroep Noord-Zuid, waarin een aantal gedreven mensen ernaar streven om het Zuiden nog steviger op de agenda te krijgen van onze clubs. En dat lukt: steeds meer oudondernemers voelen zich verwant met kansarme indianen die proberen om een eigen bedrijf te runnen. Ondernemers begrijpen ondernemers, nietwaar?’
Al eens een cavia geproefd? In Ecuador is dat dagelijkse kost, zegt de 27-jarige Juan Lizandro. De jonge manager leidt een coöperatie die zich met de steun van Trias toelegt op de productie en verwerking van caviavlees. Hoewel de Vlaamse consument er geen pap van lust, kwam hij de voorbije weken inspiratie opdoen bij Landelijke Gilden en Neos.
Juan, de caviamanager Dat het caviavlees in Ecuador nu ook doorbreekt als feestmaaltijd en dus op de menukaarten van steeds meer restaurants belandt, is een godsgeschenk voor veel boeren. Deze productietak vergt immers relatief weinig kapitaal en arbeid. Een kleine stal vlakbij de eigen woning volstaat om van start te gaan. Voor veel boerinnen en jonge boeren in het Andesgebergte is dat een interessant uitgangspunt. Bovendien zorgt de korte productiecyclus van cavia’s voor een permanente cash flow. Het hoeft dus niet te verbazen dat Señor Cuy, de coöperatie van Juan Lizandro, de voorbije jaren een
sterke groei gekend heeft. De jongste twee jaar verdubbelde het ledenaantal tot 200 caviakwekers, voornamelijk vrouwen. Hoe ben je terechtgekomen bij een coöperatie waarin vooral vrouwen actief zijn? Juan Lizandro: ‘Na mijn landbouwstudies wilde ik me graag bijscholen in de verzorging, huisvesting en voeding van dieren. Maar een hogere opleiding kost veel geld in Ecuador. Daarom ging ik op zoek naar een job die ik kon combineren met mijn studies. Omdat mijn ouders en mijn broer al bezig waren met het kweken van cavia’s heb ik vier jaar geleden beslist om hun voorbeeld te volgen. Dat was een mooie bijverdienste.’ In die periode ben je opgeklommen van lid tot manager van de coöperatie. Hoe heb je dat klaargespeeld? ‘Twee jaar geleden heb ik me in het kader van mijn opleiding kandidaat gesteld voor een stage bij de coöperatie. Vijf maanden lang heb ik technische assistentie verleend aan de andere caviakwekers. Om hen te helpen, schreef ik een eenvoudige handleiding over de caviakweek, zowel de theorie als de praktijk. Blijkbaar heeft ook Trias mijn werk geapprecieerd, want ik kreeg de kans om een opleiding te volgen in sociaal bedrijfsbeheer. De stap naar de functie van manager was daarna niet zo groot meer.’
De kweek van cavia’s vergt weinig ruimte, weinig kapi-
taal en weinig voeder. Daardoor is deze productietak in het Andesgebergte ook erg geliefd bij oudere boeren die niet kunnen teren op een pensioen.
Waarom maakte je deel uit van de Ecuadoraanse delegatie die een bezoek gebracht heeft aan Vlaanderen? ‘Ik wil voortdurend nieuwe technieken ontdekken, op alle mogelijke vlakken. Interessante vernieuwingen probeer ik eerst uit op mijn eigen boerderij. Daar probeer ik lessen uit te trekken die ik als manager van de coöperatie gebruik om de belangen van onze leden steeds beter te dienen.’
9
SPIDER hersenspinsel voor
gegarandeerde impact Elke euro die Trias spendeert, moet dubbel en dik renderen voor kleine ondernemers en boeren in het Zuiden. Daarom hebben we veel energie gestopt in een instrument dat de vooruitgang van ondernemersverenigingen en boerenorganisaties minutieus in kaart zal brengen: de spider. Kwaliteitsadviseur Bart Stevens geeft tekst en uitleg.
Wat moeten we ons voorstellen bij spider? Bart Stevens: ‘Centraal bij Trias staat de versterking van boeren- en ondernemersverenigingen. Dan is het ook logisch dat we de evolutie van onze lokale partners op de voet volgen. Spider is de verzamelnaam voor instrumenten waarmee we voortaan de vooruitgang meten.’ De evaluatie van de partners is een complex proces? ‘Aan de ontwikkeling van een ledenorganisatie zijn veel facetten verbonden: leiderschap, management, financiën, ledenparticipatie, dienstverlening, belangenbehartiging. Bij Trias willen we voor iedere partner weten in welke mate we elk van deze elementen versterken.’
10
Rode draad is de manier waarop de partners omgaan met hun leden? ‘Dat kan je zo omschrijven. Een goede organisatie biedt zijn leden kwaliteitsdiensten én zeggenschap. Het mag geen clubje zijn dat gemend wordt door enkele ondernemers die met hun bedrijf al wat verder staan dan de rest. Trias vindt het bijvoorbeeld uiterst belangrijk dat ook kansarme vrouwen, jongeren en heel arme mensen actief kunnen participeren.’ Hoe gebeurde de evaluatie van lokale partners tot hiertoe? ‘De aanpak per individuele organisatie was verschillend. Eigenlijk hanteerde elk landenkantoor van Trias een eigen aanpak. Door de
best practices op elkaar af te stemmen, is een geïntegreerd proces ontstaan van informatie delen en leren. Dat is spider, en die uniforme aanpak gaat voor spectaculaire resultaten zorgen.’ In welke zin? ‘Kwaliteit is een absolute topprioriteit voor Trias. Dat zijn we niet alleen verschuldigd aan de kansarme ondernemers en boeren waarmee we samenwerken, maar ook aan onze vrijwilligers en donateurs. Dankzij spider zullen we ten aanzien van alle partijen nog beter en duidelijker verantwoording kunnen afleggen over de impact van onze werking. Het wordt veel makkelijker om resultaten te analyseren en juiste antwoorden te vinden.’
geïntegreerde diensten ledenparticipatie
netwerking
0
1
2
3
4
5
diversiteit
Spider staat voor Strengthe-
ning Partners in Development through Empowerment and Reflection. Het is een geïntegreerde set van instrumenten om de vooruitgang van boerenen ondernemersverenigingen op gedetailleerde en heldere wijze in kaart te brengen.
management
2014 leiderschap
2015 2016
financiële autonomie
‘Zelfs ongeletterde mensen zullen kunnen werken met spider’
Zijn de medewerkers van Trias enthousiast over spider? ‘Een nieuwe werkmethode vereist altijd enige aanpassing. Maar spider is zo gebruiksvriendelijk dat dit zeker zal loslopen. Onze medewerkers zullen zelfs veel tijd uitsparen met spider : vroeger schreven ze uitgebreide rapporten die soms moeilijk te doorgronden waren. Spider zal successen en pijnpunten veel sneller aan de oppervlakte brengen.
Aan de implementatie van spider is een lang proces voorafgegaan? ‘Dat klopt. We hebben een methode van onze Nederlandse zusterorganisatie Agriterra aangepast aan onze specifieke behoeften. Daarna hebben we in Tanzania en Ecuador testen uitgevoerd met ledenorganisaties van verschillende grootte en samenstelling. Nu spider op punt staat, hebben we voor onze medewerkers op de landenkantoren workshops georganiseerd in El Salvador en Tanzania. De komende weken gaat elk kantoor de beginsituatie opmeten bij de lokale ondernemers- en boerenorganisaties waarmee we samenwerken. Dan zijn we gelanceerd om elk jaar de vooruitgang in kaart te brengen.’
Zullen die zo helder geformuleerd zijn dat ook onze partners er probleemloos mee aan de slag kunnen? ‘We hebben spider zo laagdrempelig gemaakt dat zelfs mensen die niet kunnen lezen of schrijven er vlot mee kunnen werken. Verder hebben we ondersteunend materiaal aangemaakt in het Engels, Spaans en Frans. Ook de vertaling in het Swahili staat op het programma.’ In welke mate mag Trias trots zijn op spider? ‘De meetinstrumenten waaruit spider bestaat, zijn niet uitgevonden door Trias. Maar de manier waarop we ze samengebracht hebben en ermee omgaan, is uniek. Momenteel zijn we trouwens nog bezig met
de ontwikkeling van software om de data makkelijker te verwerken. Dat zal ook helpen om nog meer en betere informatie over onze werking te laten doorstromen tot bij vrijwilligers en donateurs.’
De landenkantoren van Trias staan
permanent in contact met de lokale partners. De vorderingen van de projecten worden op de voet gevolgd en indien nodig kan heel snel bijgestuurd worden.
11
Word net als Karel Trias-ondernemersontwikkelaar. En win een bezoek aan projecten van Trias. In het land van uw keuze.*
Uw reis start op www.triasngo.be! * Deelnemen kan tot en met 15 juli. De reis wordt gesponsord door Omnia Travel.
‘
Ik ben Trias-ondernemersontwikkelaar.
Wordt u het ook?’
(Karel Van Eetvelt, gedelegeerd bestuurder van Unizo) 12
