Ruim een miljoen mensen kiezen andere zorgverzekeraar
Zorgverzekeraars Nederland nr: 16 18 april 2012
Ruim een miljoen verzekerden zijn in 2012 van zorgverzekeraar gewisseld. Dat blijkt uit de Zorgthermometer Verzekerden in Beweging van het informatiecentrum Vektis. Het aantal overstappers komt dit jaar op 6 procent en dat is een half procent meer dan vorig jaar. Zorgverzekeraars Nederland (ZN) ziet daarmee een bevestiging van de trend dat elk jaar steeds meer Nederlanders een andere zorgverzekeraar kiezen. Pieter Hasekamp, algemeen directeur van ZN: “Verzekerden hebben ook dit jaar bewust gekeken naar hun zorgverzekering. En dat is een goede ontwikkeling, want het laat zien dat verzekerden kiezen voor een zorgverzekering die past bij hun wensen en persoonlijke situatie.” Hoewel in alle leeftijdscategorieën meer mensen van zorgverzekeraar wisselden, zijn het toch vooral verzekerden tussen de 18 en 35 jaar die overstappen. In die groep stapte ruim 9 procent over. Maar ook mensen boven de 65 zijn meer gaan overstappen. De meeste overstappers wonen in de Randstad. In de provincies Zeeland en Friesland stappen verzekerden minder snel over. Eigen risico Vektis meldt verder dat meer verzekerden kiezen voor een vrijwillig eigen risico (van 100 tot 500 euro), bovenop het in 2012 verplichte eigen risico van 220 euro. Het aantal mensen dat kiest voor een vrijwillig eigen risico is gestegen van 5.9 procent in 2011 naar 7,0 procent in 2012. Dit is een toename van ruim 140.000 verzekerden. Concentratiegraad neemt af Ook de concentratiegraad van de zorgverzekeraars in de regio neemt af. De afname betekent dat het marktaandeel in bepaalde regio‟s meer verdeeld is onder verschillende zorgverzekeraars. Aanvullende tandartsverzekering Voor de aanvullende verzekeringen kiest 68 procent van de mensen in 2012 voor een aanvullende tandartsverzekering. Dat is een stijging van 8 procent ten opzichte van vorig jaar. De stijging kan betekenen dat meer mensen rekenen op extra kosten bij de tandarts dit jaar.
ZN journaal 16
18 april 2012
ZN steunt doelmatig voorschrijven geneesmiddelen door specialisten ZN steunt de campagne van de Orde van Medisch Specialisten (OMS) om het doelmatig voorschrijven van geneesmiddelen door specialisten te bevorderen. Het verhogen van kostenbewustzijn en het in beeld brengen van besparingen zal bijdragen aan het behoud van betaalbare zorg van hoge kwaliteit, zo verwacht de Orde. Uit een analyse van Vektis van enige jaren geleden blijkt dat specialisten op dit terrein ver achterlopen op de huisartsen en te vaak onnodig duur voorschrijven. Ook zijn er opmerkelijke en onverklaarbare verschillen tussen ziekenhuizen en regio‟s. Er bestaat dus een enorm verbeterpotentieel. Voorkeursbeleid Zorgverzekeraars hebben de afgelopen jaren al honderden miljoenen bespaard door hun voorkeursbeleid voor goedkope geneesmiddelen. Zonder verlies van kwaliteit kunnen specialisten hier ook een belangrijke bijdrage aan leveren door te kiezen voor goedkopere alternatieven voor merkgeneesmiddelen. Dit geldt zowel binnen als buiten de ziekenhuismuren. Het stimuleren van doelmatig voorschrijven is namelijk ook een van de afspraken die partijen (NVZ, NFU, ZKN, ZN en VWS) hebben gemaakt in het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord om de kosten van de ziekenhuiszorg minder te laten stijgen. Zorgverzekeraars nemen dit mee in de contractering van ziekenhuizen.
ZN: transparantie binnen GGZ noodzakelijk voor sturing op kwaliteit en doelmatigheid Het advies van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) om alleen in het geval van een psychische ziekte de behandeling te laten vergoeden is voor zorgverzekeraars onuitvoerbaar. Mensen met psychische klachten door werk of het overlijden van een familielid zouden de therapie zelf moeten betalen. Omdat zorgverzekeraars niet over informatie beschikken om te kunnen onderscheiden of een behandeling is uitgevoerd voor een psychische stoornis of een psychische klacht, is het voorstel derhalve onuitvoerbaar. Binnen enkele maanden publiceert het CVZ een tweede rapport met onder meer een voorstel waarbij zorgverzekeraars inzicht krijgen in de diagnose en waarbij de privacy van patiënten ook gewaarborgd blijft. Zorgverzekeraars verwachten dat het CVZ in dit tweede rapport de scheidslijn beter afbakent tussen behandelingen die wel vergoed worden en kosten die verzekerden zelf moeten betalen. Ook stellen zij dat het volgende rapport helder moet zijn over welke behandeling bij welke GGZ-aanbieder thuishoort.
Zorgverzekeraars Nederland steunt ParkinsonNet Zorgverzekeraars Nederland en ParkinsonNet hebben op 12 april een contract gesloten met daarin de toezegging van financiële steun van ZN aan ParkinsonNet voor een periode van drie jaar. De ondersteuning volgt op een onderzoek onder 20.000 patiënten dat ZN afgelopen najaar liet uitvoeren. Daaruit bleek dat ParkinsonNet bewijst dat een betere organisatie van de zorg voor Parkinsonpatiënten leidt tot grote kwaliteitswinst en een forse kostenbesparing. ParkinsonNet is een bekroond zorgconcept waarin zorgverleners goed geschoold worden en efficiënt met elkaar samenwerken. Parkinsonpatiënten hebben te maken met verschillende zorgverleners zoals de huisarts, fysiotherapeut, neuroloog, logopedist en thuiszorg. Goede afstemming van de zorg is voor deze groep patiënten van groot belang. Het ParkinsonNet brengt de zorgverleners onder andere via scholing en een digitaal platform bij elkaar. Ook de patiënt heeft toegang tot deze website. Er zijn 65 regionale netwerken die heel Nederland bestrijken. De betrokken zorgverleners kunnen door de goede samenwerking de zorgkosten voor Parkinsonpatiënten beperken met 15 tot 20 miljoen euro per jaar. Verbetering kwaliteit en doelmatigheid De belangrijkste reden voor ZN om ParkinsonNet te ondersteunen is omdat het de kwaliteit van zorg verbetert met als gevolg verbetering van de doelmatigheid van de zorg. Complicaties bij patiënten, zoals botbreuken, komen minder vaak ZN journaal 16
18 april 2012
voor. De bijdrage van ZN dient om de infrastructuur die nodig is, te ondersteunen. De doelstelling is dat na drie jaar de bekostiging via de reguliere zorgkosten gaat lopen. Omdat er nu heel veel zorgaanbieders betrokken zijn, zou dat in dit stadium erg ingewikkeld zijn en een onevenredige hoge lastendruk geven. Rolmodel ParkinsonNet is uniek, want het is het enige landelijke netwerk rondom zorg voor een specifieke groep patiënten dat daadwerkelijk werkt en zijn nut heeft bewezen. Er zijn veel andere projecten bedacht maar vaak stokt het bij een –goedeimplementatie. Daarbij komt dat deze methode ook potentie heeft om bij andere aandoeningen te gebruiken. ParkinsonNet krijgt daarover al veel vragen en wil graag rolmodel zijn. Dit zijn extra redenen voor ZN om ParkinsonNet te helpen. Vorig jaar heeft ZN een subsidie gegeven voor ontwikkeling van de organisatie, omdat het een goed voorbeeld is dat meerwaarde heeft. Nu de meerwaarde in het onderzoek eind vorig jaar ook daadwerkelijk is aangetoond, volgt de driejarige financiering als opmaat naar structurele inbedding.
Veel gestelde vragen machtigingenportaal beschikbaar Sinds 1 januari 2012 is het machtigingenportaal van VECOZO operationeel voor het aanvragen van machtigingen medisch specialistische hulp en kaakchirurgie. Het machtigingenportaal heeft de eerste weken tot veel vragen geleid bij zorgaanbieders. De vragen zijn door zorgverzekeraars beantwoord en opgenomen in een overzicht met veel gestelde vragen (FAQ) dat te vinden is op de site van VECOZO. Naar aanleiding van de veel gestelde vragen zijn in een aantal formulieren verbeterpunten aangebracht. Zo is op verzoek van zorgaanbieders in een aantal formulieren, die niet tot een online beoordeling leiden, de mogelijkheid opgenomen om een toelichting mee te sturen. De aangepaste formulieren staan op het machtigingenportaal. Afname administratieve lastendruk Via het machtigingenportaal vragen zorgaanbieders bij elke zorgverzekeraar op dezelfde wijze een machtiging aan. De nieuwe werkwijze zorgt ervoor dat papieren aanvraagformulieren van de baan zijn. Invoeren en verwerken van de aanvragen gaan sneller en efficiënter en de administratieve lastendruk neemt af. Ook patiënten hebben baat bij de nieuwe werkwijze bij machtigingen. In een aantal gevallen hoort de patiënt al in de spreekkamer of de aanvraag is goedgekeurd of afgewezen. De overige aanvragen beoordeelt de zorgverzekeraar offline. Het aantal aanvragen neemt gestaag toe. In de eerste week van januari heeft het machtigingenportaal 230 aanvragen ontvangen, inmiddels is dit opgelopen tot 9.800. Evaluatie De initiatiefnemers van het machtigingenportaal zijn: VECOZO, Orde van Medisch Specialisten (OMS), NVZ Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Nederlandse Federatie van Universitair Medisch Centra (NFU), Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). De ketenpartners komen periodiek bijeen en monitoren de invoering. Gezamenlijk zetten ze medio 2012 ook een evaluatie op voor zorgaanbieders en de zorgverzekeraars.
Verzekerden weten SKGZ steeds beter te vinden Het bestuur van de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) heeft op 17 april zijn jaarverslag overhandigd aan ZN-voorzitter André Rouvoet en ZN-directeur Pieter Hasekamp. Tegelijkertijd was er een kennismaking met ZN-voorzitter André Rouvoet. Mr. F.J.M. Houben, voorzitter van het bestuur van de (SKGZ), stelt in het jaarverslag van de SKGZ dat in de afgelopen vijf jaar de SKGZ een vrij constante toename van het aantal aangemelde zaken gezien heeft. Dat duidt er op dat de verzekerden in toenemende mate de SKGZ weten te vinden, wanneer het niet lukt met de verzekeraar tot de oplossing van een probleem te komen. Ook in 2011 was er sprake van een lichte stijging van het aantal klachten en geschillen. ZN journaal 16
18 april 2012
Steeds mondiger Mevrouw mr. R.P. van Marwijk Kooy, Ombudsman Zorgverzekeringen, staat in het jaarverslag stil bij de veranderingen in de maatschappij en de weerslag hiervan op het werk van de Ombudsman Zorgverzekeringen. Door fusies worden de zorgverzekeraars steeds grotere, op efficiency ingerichte concerns waar de verzekerde de weg soms moeilijk in kan vinden. Anderzijds wordt die verzekerde een steeds mondiger consument, die vaak de gedachte heeft dat alles wat medisch-technisch mogelijk is, ook verzekerde zorg is. En dat is niet het geval. In deze veranderende wereld heeft de Ombudsman Zorgverzekeringen de rol van onafhankelijk bemiddelaar en niet die van belangenbehartiger. De Ombudsman behandelt een kleine tweeduizend zaken per jaar. Juridisch complexere zaken De voorzitter van de Geschillencommissie Zorgverzekeringen, prof. mr. A.I.M. van Mierlo, blikt terug op vijf jaar geschilbeslechting: het bindend adviseren aan de verzekerde en de zorgverzekeraar wanneer partijen er bij de Ombudsman niet samen uitkomen. Het betreft hier regelmatig juridisch complexere zaken, vaak tegen een medischverzekeringsinhoudelijk lastige achtergrond. De Geschillencommissie behandelt ruim vijfhonderd zaken per jaar. Onafhankelijke stichting De SKGZ is in 2006 opgericht door de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF) en Zorgverzekeraars Nederland. Het is een onafhankelijke stichting waar de Ombudsman Zorgverzekeringen en de Geschillencommissie Zorgverzekeringen aan verbonden zijn en heeft als doel het onpartijdig en onafhankelijk faciliteren van partijen bij het beëindigen van hun onenigheid betreffende ziektekostenverzekeringen.
ZN enthousiast over mogelijkheden analyse-instrument eHealth Kennisinstituut TNO en zorgverzekeraar Coöperatie VGZ ontwikkelen een instrument om eHealthtoepassingen te analyseren. Zorgverzekeraars Nederland verwacht dat dit instrument in een behoefte voorziet en “het zou mooi zijn als het breder gebruikt wordt, ook door andere zorgverzekeraars”, vindt Sytske de Vries, strategisch adviseur ZN. Veel zorgorganisaties hebben hun eigen eHealthprogramma of -toepassing. Wat de kwaliteit en effectiviteit daarvan is, blijft vaak onduidelijk. Het eASI (e-health Analyse en Sturing Instrument) analyseert de kwaliteit van eHealthtoepassingen. Daarbij gaat het om drie onderdelen: functionaliteit, gebruiksvriendelijkheid en inhoud. Wat betreft functionaliteit moeten de gebruikers gerichte aanwijzingen krijgen om het gewenste doel te bereiken. Vervolgens moeten deze aanwijzingen effectief, efficiënt en naar tevredenheid benut kunnen worden. Tot slot moeten gebruikers overtuigd zijn van de inhoud zodat zij gemotiveerd zijn om de eHealthtoepassing te (blijven) gebruiken. 35 punten Olga van Rijn, teammanager Medisch Advies bij Coöperatie VGZ, legt uit dat zij samen met Jolanda Keijsers, lid directieraad Levenslang Gezond van TNO, is begonnen aan de ontwikkeling van het instrument vanwege de heersende onduidelijkheid. “Dat is nu drie jaar geleden en inmiddels zijn we heel wat wijzer geworden. We hebben 35 punten binnen de drie onderdelen geselecteerd waarop een eHealthtoepassing geanalyseerd en gestuurd kan worden.” Keijsers vult aan dat het instrument naar verwachting in oktober 2012 is afgerond. Ook voor andere zorgverzekeraars Het instrument is in eerste instantie bedoeld voor zorginkopers van Coöperatie VGZ. Of het instrument in de toekomst uitgroeit tot een nieuw keurmerk, durven Van Rijn en Keijsers nog niet te zeggen. “Het gaat er vooral om dat zorginkopers en ontwikkelaars het instrument gebruiken. Op dit moment is het nog te lastig om te zeggen wat werkt. Daar moet de lijst ook een schifting in maken”, stelt Van Rijn. ZN hoopt van harte dat ook andere zorgverzekeraars het instrument kunnen inzetten op termijn. De Vries: “Dat komt de opschaling ten goede. Zorgverzekeraars hebben immers met elkaar afgesproken om precompetitief samen te werken. Dan is het voor ontwikkelaars van eHealth ook wel zo
ZN journaal 16
18 april 2012
helder als zorgverzekeraars dezelfde uitgangspunten hanteren. Dat was ook de kern van het initiatief om precompetitief samen te werken.”
André Rouvoet: ‘Nee’ verkopen maakt zorg beter André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland, sprak zaterdag 14 april in het Nederlands Dagblad over de heldere keuzes die in de zorg nodig zijn. “De zorgverzekeraar dient zowel het belang van de premiebetaler als van de patiënt. De eerste wil een betaalbare premie de laatste wil de beste zorg”, aldus Rouvoet. Meer dan ooit is het nodig dat er soms „nee‟ wordt gezegd om de zorg beter en betaalbaar te maken. In het interview reageert hij ook op de plannen van de Partij van de Arbeid die voorstelt om de marktwerking in de zorg te stoppen en met genationaliseerde regionale zorgverzekeraars te gaan werken. “De zorg is geen gewone markt. Er is sprake van gereguleerde concurrentie.“ Rouvoet stelt verder dat de zorg behoefte heeft aan heldere keuzes. “Maar voor politici is het lastig om „nee‟ te zeggen tegen de kiezer.” Zie bijlage voor interview
Pro Life en DVZ per 1 januari 2013 samen Met ingang van 1 januari 2013 gaan de christelijke zorgverzekeraars Pro Life Zorgverzekeringen en DVZ Zorgverzekeringen samen verder onder de naam Pro Life Zorgverzekeringen. Hiermee ontstaat één christelijke zorgverzekeraar met ruim 88.000 klanten. Pro Life en DVZ zijn onderdeel van Achmea. De inhoud van de zorgverzekering en identiteit van beide zorgverzekeraars komen sterk met elkaar overeen. Het samengaan is dan ook een logisch gevolg. Klanten blijven op dezelfde manier verzekerd. Samen sterk voor christelijke zorg Pro Life en DVZ verwachten door de samenwerking nog beter te kunnen inspelen op de behoeften en wensen van hun klanten. Maarten Varkevisser, manager DVZ, licht toe: “Het samengaan komt voort uit de wens van veel klanten van beide zorgverzekeraars. Zo ook de keuze voor de naam Pro Life Zorgverzekeringen. Er is onderzoek gedaan naar naamsbekendheid en naamsvoorkeur onder mensen uit de christelijke doelgroep en klanten van Pro Life en DVZ. Samen kozen zij de naam Pro Life, dat letterlijk betekent: voor het leven”. Manager Pro Life Abwin Luteijn vult aan: “Pro Life en DVZ zijn christelijke zorgverzekeraars die uitgaan van dezelfde Bijbelse principes. Samen kunnen we ons nog sterker inzetten voor toegankelijke christelijke zorg van hoge kwaliteit voor een betaalbare prijs. Daarnaast biedt de samenwerking de zorgverzekeraars de mogelijkheid om effectiever en efficiënter te werken.” Samenwerking start per juli 2012 Hoewel de zorgverzekeraars per januari 2013 samengaan, starten ze per juli 2012 al met samenwerken. De zorgverzekering van de klanten van DVZ en Pro Life verandert in 2012 niet. In november krijgen zij, net als altijd, informatie over de wettelijke- en aanvullende wijzigingen in hun verzekering per 2013.
Toegankelijker CAK door vernieuwde website Duidelijke, toegankelijke en begrijpelijke informatie. Dat is belangrijk voor mensen met een zorgbehoefte. Vooral als het gaat om de financiën die daarmee zijn gemoeid. Staatssecretaris van VWS, Marlies Veldhuijzen van Zanten, en Eric van den Brink, algemeen directeur CAK, hebben een volledig vernieuwd www.hetcak.nl in gebruik genomen. Dit deden zij tijdens de officiële opening van het nieuwe onderkomen van het CAK aan de Prinses Beatrixlaan in Den Haag. Met de vernieuwde website maakt het CAK een stap voorwaarts in het verbeteren van de dienstverlening aan zijn klanten ZN journaal 16
18 april 2012
en ketenpartners. De mens staat hierbij centraal. De informatie wordt bijvoorbeeld niet meer gegeven vanuit de wettelijke regeling en bijbehorende benaming, maar vanuit de situatie waarin iemand zich bevindt. Duidelijk, toegankelijk, begrijpelijk. Zodat iedereen steeds weet waar hij of zij aan toe is.
ZN-weblog Parel der parels Vorige week woensdag, op Wereld Parkinson Dag, was de lancering van Spark. Spark is een magazine waarin mensen met de ziekte van Parkinson centraal staan. Een tijdschrift met indrukwekkende en ontroerende verhalen van Parkinsonpatiënten over hun leven, over moed en wanhoop. Het eerste exemplaar is aangeboden aan minister Schippers. Een prachtig tijdschrift van de even prachtige initiatiefnemers Bas Bloem en Marten Munneke, de ‟founding fathers‟ van ParkinsonNet. Tja, ParkinsonNet wat moet je daar nog over zeggen, Parel der parels volgens ZONmw. Een innovatief landelijk netwerk dat op regionaal niveau werkt met speciaal getrainde hulpverleners. En niet zonder succes. Met recent Vektis-onderzoek is aangetoond dat patiënten beter af zijn. Ze krijgen meer fysiotherapie van speciaal getrainde fysiotherapeuten en blijken minder te vallen en daardoor minder hun heup te breken. Dus ook nog eens lagere zorgkosten. Wat wil je nog meer? Goede én doelmatige zorg. Dit was al eens aangetoond met een kleine gecontroleerde studie. Maar is nu bevestigd met een onderzoek onder de volledige Parkinsonpopulatie. Niks gecontroleerd onderzoek maar real life. Zorgverzekeraars hebben dan ook besloten dit initiatief structureel te steunen. ZN-voorzitter André Rouvoet heeft hier vorige week zijn handtekening voor gezet. En terecht. Sjoerd Terpstra, senior beleidsadviseur Zorg ZN
ZN journaal 16
18 april 2012
5 nederlands dagblad zaterdag 14 april 2012
interview Ruurd Ubels nd.nl/binnenland beeld Anne Paul Roukema
‘Nee’ verkopen maakt zorg beter Volgens André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland, heeft de zorg behoefte aan heldere keuzes. ‘Maar politici kunnen vaak geen ‘nee’ zeggen tegen de kiezer.’ André Rouvoet ontkent het niet: ‘Als politicus was ik sceptisch over het nieuwe zorgstelsel zoals dat in 2006 werd ingevoerd.’ Die komst ging gepaard met de introductie van concurrentie tussen zorgverzekeraars. ‘Maar de keuze voor een terugkeer naar het oude systeem zou niet de mijne zijn. Dan kiezen we voor een onbeheersbare stijging van de zorgkosten en voor lange wachtlijsten.’
bespaard doordat apotheken niet meer automatisch het duurste merkpilletje aan de patiënt geven, maar een goedkoper middel van dezelfde kwaliteit. In overleg met ziekenhuizen zullen zorgverzekeraars gebruikmaken van hun sturend vermogen. Een voorbeeld? Als een bepaalde ingreep landelijk gepaard gaat met een gemiddelde opnameduur van drie dagen en er is een ziekenhuis waar de gemiddelde opname vijf dagen bedraagt, dan zullen zorgverzekeraars graag willen weten hoe dat kan. Dan kan een verzekeraar druk zetten om die behandeling efficiënter te laten verlopen, zonder zich in de spreekkamer te bemoeien met de afwegingen bij de individuele patiënt.’
▶ Vleuten Zeventien jaar werkte Rouvoet op het Binnenhof, eerst als Tweede Kamerlid (RPF en ChristenUnie) en daarna als minister in kabinet-Balkenende IV. Sinds 1 februari is hij voorzitter van de brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland en vanuit die positie zag hij PvdA-leider Diederik Samsom deze week aankondigen dat er een einde moet komen aan de concurrentie tussen zorgverzekeraars. De overheid moet weer bepalen wie waar welke zorg krijgt. ‘Ik begrijp Samsom wel, want de PvdA stemde in 2005 tegen het nieuwe zorgstelsel’, reageert Rouvoet. ‘Maar daarmee blijft de PvdA hangen in een romantisch terugverlangen naar het oude ziekenfonds en dat betekent nationalisering van de zorg, bureaucratisering, wachtlijsten en een onvermijdelijke tweedeling, want net als toen zullen mensen met een hoger inkomen dan naar het buitenland gaan om hier de wachtlijsten te omzeilen.’
Hoe goedkoper, des te beter? ‘Nee. Het belang van een zorgverzekeraar is meer dan een scherpe prijs. Concurrentie betekent ook dat een verzekeraar goede kwaliteit wil kunnen bieden. Zo niet, dan lopen klanten weg en heeft de verzekeraar alsnog een probleem. De verzekeraar dient zowel het belang van de premiebetaler als van de patiënt. De eerste wil een betaalbare premie, de laatste wil de beste zorg.’
Samsom meent dat politici beter dan zorgverzekeraars de belangen van de patiënten kunnen afwegen. Verzekeraars kijken toch vooral naar hun portemonnee, redeneert hij. ‘De zorg heeft behoefte aan heldere keuzes, maar politici kunnen vaak geen ‘nee’ zeggen tegen de kiezer en zijn daarom niet zo sterk in het maken van keuzes. Daarom werd in 2006 in de zorg gereguleerde marktwerking ingevoerd, waarbij zorgverzekeraars de opdracht kregen om gericht de kosten te beperken en de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Zorgverzekeraars doen dat als coöperaties zonder winstoogmerk.
catshuis Ondanks alle pogingen de zorgkosten in de hand te houden, lijkt ook de gezondheidszorg niet te ontkomen aan de Catshuis-bezuinigingsronde. Is zorg een struikelblok voor dit kabinet of is dit kabinet het struikelblok voor goede zorg?
‘Het belang van een zorgverzekeraar is meer dan een scherpe prijs’
‘Zorgverzekeraars zijn geen ambtelijke buitendienst van dit kabinet’
Wat de PvdA-leider doet, is het verwoorden van breed levend onbehagen; veel burgers vertrouwen de zorgverzekeraars niet. Geeft dat de voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland te denken? ‘We zitten nu in een proces waarbij zorgverzekeraars bij zorgaanbieders (bijvoorbeeld ziekenhuizen, red.) selectief zorg inkopen. Selectief, omdat we met de minister en de ziekenhuizen hebben afgesproken dat de uitgaven van de ziekenhuiszorg jaarlijks met maximaal 2,5 procent mogen stijgen (was de afgelopen jaren circa 5 procent, red.). Om kosten te besparen en efficiënter te werken, kan niet meer elk ziekenhuis elke behandeling aanbieden. Dat zou de kwaliteit, zeker van complexe ingrepen, ook niet ten goede komen. Iedereen snapt dat en tegelijk voelt iedereen dat aan den lijve, dus dat onbehagen kan ik plaatsen. Maar het alternatief is dat de zorgkosten steeds verder stijgen en dus ook de premies die burgers moeten opbrengen. Dat wil niemand.’
‘Het is te gemakkelijk om het kabinet-Rutte de schuld te geven als er bezuinigd moet worden op de zorg en dus de sector in de weg loopt. Tegelijk zeg ik wél tegen het kabinet geen ingrijpende veranderingen door te voeren buiten de zorgverzekeraars om. In het stelsel zoals we dat nu kennen, zijn de zorgverzekeraars medeverantwoordelijk gemaakt voor de zorg in Nederland en dan kan de politiek niet meer volstaan met het geven van opdrachten aan de verzekeraars. Toen ik in het kabinet zat en er ingrepen nodig waren in de sociale sector, werd ook contact gezocht met de directe belanghebbenden: de werkgevers- en werknemersorganisaties. Zo hoort het.’
concurrentie Wanneer wordt de angst van mensen als Samsom en zijn SP-collega Emile Roemer bewaarheid dat marktwerking in de zorg leidt tot uitsluiting van bepaalde, ‘dure’ patiënten? ‘Dat speelt niet, want binnen de Zorgverzekeringswet hebben zorgverzekeraars gewoon een acceptatieplicht en een zorgplicht. Dat is logisch, want de zorg ís helemaal geen gewone markt. Er is sprake van gereguleerde concurrentie. Als er echte, totale concurrentie zou zijn, dan zouden zorg-
Als de hoogte van het eigen risico in de zorg afhankelijk wordt van het inkomen, moet het kabinet er rekening mee houden dat de zorgverzekeraars dat niet zomaar kunnen uitvoeren, stelt André Rouvoet.
verzekeraars voor het basispakket verschillende premies mogen vragen en mensen mogen uitsluiten op grond van bepaalde risico’s. Dat mogen en willen zorgverzekeraars helemaal niet.’
Zorgverzekeraars en ziekenhuizen zijn er vóór 1 april niet in geslaagd voldoende afspraken te maken over waar patiënten voor bepaalde zorg terecht kunnen. Wanneer wordt de eerste patiënten de deur gewezen? ‘Dat gaat niet gebeuren; er zijn inmiddels afspraken gemaakt tussen de zorgverzekeraars en meer dan tachtig procent van de ziekenhuizen. Het is ook niet zo erg als het wat langer duurt; we volgen deze versnelde procedure dit jaar voor het eerst. Waarom we op 1 april nog niet op 100 procent zaten? De zorgkosten mogen met maximaal 2,5 procent stijgen, maar sommige ziekenhuizen vinden dat ze meer moeten kunnen groeien. Ziekenhuisdirecties merken nu dat als ze veel eisen stellen, zij het risico lopen geen contracten met verzekeraars te krijgen.’ Met de patiënt als slachtoffer. ‘Nee. Zorgverzekeraars hebben weliswaar geen contracteerplicht meer, zoals vóór 2006, maar wel
een zorgplicht. Dat betekent dat hun verzekerden altijd toegang tot zorg moeten hebben. Misschien dat mensen dan niet meer in het dichtstbijzijnde ziekenhuis terecht kunnen, maar iets verder moeten reizen. Maar dat is sowieso de uitkomst van de beoogde volumebeheersing en van de roep, ook in de politiek, om meer kwaliteit en efficiëntie in de gezondheidszorg: patiënten zullen niet meer voor iedere behandeling overal terecht kunnen.’
CZ zette anderhalf jaar geleden de toon, toen de zorgverzekeraar de samenwerking met sommige ziekenhuizen opzegde; ze zouden te weinig kwaliteit leveren bij de behandeling van borstkanker. Nu slagen verzekeraars en ziekenhuizen er misschien niet in om in alle gevallen contracten af te sluiten. Wordt de verhouding tussen zorgverzekeraar en ziekenhuis belangrijker dan die tussen patiënt en arts? ‘Zorgverzekeraars zullen zich nooit bemoeien met de afwegingen die artsen bij individuele patiënten maken; zij zullen patiënten geen behandeling ontzeggen, omdat deze te duur zou zijn. Verzekeraars hebben echter wel de plicht om voor hun verzekerden gepast gebruik van de zorg te bevorderen. Denk aan het medicijngebruik: op initiatief van de zorgverzekeraars wordt per jaar 600 miljoen euro
U komt uit de politiek en zit er nog altijd dicht op. Uw voorganger bij Zorgverzekeraars Nederland, Hans Wiegel, had ook directe lijnen met het Binnenhof. Over welke hervorming wordt in het Catshuis gesproken als het gaat om de zorg? ‘Dat weet ik niet. Ik hoor – net als iedereen – geruchten, bijvoorbeeld om de hoogte van het eigen risico afhankelijk te maken van het inkomen. Dus een laag eigen risico bij een gering inkomen en hogere eigen risico’s bij hogere inkomens. Ja, dat staat ook in het laatste verkiezingsprogramma van de ChristenUnie, maar ik wijs er wel op dat het koppelen van het eigen risico aan het inkomen voor de zorgverzekeraars nu niet uitvoerbaar is. Zorgverzekeraars hebben helemaal geen zicht op de inkomens van hun verzekerden. De VVD/CDA-coalitie moet zich goed realiseren dat zorgverzekeraars geen ambtelijke buitendienst van dit kabinet zijn.’ <
