Zorg voor Veilig module. Multidisciplinaire samenwerking

Zorg voor Veilig module

Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek Werkmateriaal voor patiëntveiligheid in de eerste lijn

Colofon Auteurs Annette Leijen, apotheker, Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik drs. Els Eijssens, projectleider, Zorg voor Veilig Met medewerking van Margriet Bouma, teamleider sectie Ontwikkeling Kwaliteit & evaluatie NHG Stijn van den Broek, huisarts, wetenschappelijk medewerker sectie Ontwikkeling Kwaliteit & evaluatie NHG drs. Edith de la Fuente, adviseur ZON Advies drs. Kirsten Kirschner, adviseur, Stichting ZorgImpuls Rian Lelie-van der Zande, apotheker, manager KNMP Geneesmiddel Informatie Centrum dr. Marjorie Nelissen, apotheker, Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik drs. Yvonne van Oosterhout, projectleider Zorg voor Veilig Martin Schrama, beleidsmedewerker, Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie drs. Dineke Smit, beleidsmedewerker, Landelijke Vereniging van Eerstelijnspsychologen Marc Roosenboom, Plaatsvervangend directeur Landelijke Vereniging Georganiseerde eerste lijn drs. Anneke Venema, projectleider Zorg voor Veilig drs. Judith van der Vloed, beleidsmedewerker, Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie Hillie Zwart, bestuurslid afdeling eerste lijn van de V&VN Deze module is ontwikkeld door het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik voor en in samenwerking met het landelijke NEO/LVG patiëntveiligheidsprogramma 'Zorg voor Veilig'. De module is financieel mogelijk gemaakt door het ministerie van VWS. september 2011 Het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en NEO/LVG hebben de grootst mogelijke zorg besteed aan deze uitgave. Aan de inhoud hiervan kunnen geen rechten worden ontleend. Het IVM en NEO/LVG zijn niet aansprakelijk voor directe of indirecte schade die het gevolg is van de informatie die door middel van deze uitgave is verkregen. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder vooraf gekregen toestemming. www.zorgvoorveilig.nl U kunt op deze website deze module en losse bijlagen downloaden of gedrukte exemplaren bestellen. www.medicijngebruik.nl

Inhoud 4 6

Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek Inleiding Toelichting

11 12 15 17 18

Stappenplan Stap 1 Randvoorwaarden Stap 2 Voorbereiding Stap 3 Uitvoering Stap 4 Evaluatie, borging en verspreiding

27 29 30

Bijlagen 1 Zelfcheck actueel dossier 2 Voortraject 3 Voorbeeldprogramma startbijeenkomst 4 Checklist multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek 5 Invulformulier procedure meervoudige problematiek 6 Voorbeeldprogramma evaluatiebijeenkomst 7 Voorbeeld activiteitenplan

31

Literatuur

20 22 23 25

Zorg voor Veilig module Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek

3

Inleiding

Voor u ligt de Zorg voor Veilig module 'Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek'. In deze module vindt u een praktische leidraad voor het verbeteren van de uitwisseling van gegevens en afstemming van zorg bij patiënten met meervoudige problematiek. Deze module beperkt zich in principe tot de eerste lijn, maar kan ook ter inspiratie dienen voor betere afstemming tussen eerste en tweede lijn. U kunt deze module als projectcoördinator gebruiken als handleiding voor het maken en uitvoeren van een stappenplan voor het verbeteren van de multidisciplinaire samenwerking bij patiënten met meervoudige problematiek. De project-coördinator kan een van de collega's in de organisatie of werkverband zijn of iemand van een Regionale Ondersteuningsstructuur (ROS) of andere ondersteunende organisatie. Daarnaast kunnen alle eerstelijnszorgverleners, staf, management en andere betrokkenen hun begrip van het onderwerp vergroten met de beschrijvingen, checklists en tips in deze module. Het belangrijkste doel dat wij met de module voor ogen hebben is het vergroten van de patiëntveiligheid door het reduceren van onbedoelde schade ten gevolge van onvoldoende communicatie tussen disciplines. De werkwijze in deze module helpt u bij het maken, evalueren en borgen van werkafspraken. Daarbij volgen wij een stappenplan, waarbij elke stap apart is uitgewerkt. Deze aanpak is gebaseerd op: w ervaringen van samenwerkingsverbanden w de KNMG-handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg w richtlijnen van beroepsgroepen voor dossiervoering Wij richten ons in deze module op de disciplines in de eerste lijn die doorgaans het meeste betrokken zijn bij patiënten met meervoudige problematiek. We noemen deze de kerndisciplines (zie onderstaand kader). Uiteraard kunt u ook andere relevante eerstelijnsdisciplines betrekken.

Kerndisciplines bij meervoudige problematiek w Huisartsenpraktijken w Apothekers w Thuiszorg (wijkverpleegkundigen) w Maatschappelijk werk w Bewegingstherapeuten

4


Maatschappelijk werk heeft niet veel tijd, maar hun terugkoppeling is altijd perfect.

Het initiatief voor het verbeteren van de multidisciplinaire aanpak bij meervoudige problematiek kan bij diverse personen of groepen van personen liggen. Daarbij kunt u denken aan: w managers of coördinatoren van gezondheidscentra, hometeams, thuiszorgorganisaties w huisartsen in een HOED, zorggroep of huisartsengroep (HAGRO) w andere eerstelijnsprofessionals met name in groepspraktijken, bijvoorbeeld fysiotherapeuten of teams algemeen maatschappelijk werk (AMW) w een ROS die dit Zorg voor Veilig project aanbiedt De uitgangspunten en adviezen in de module zijn algemeen toepasbaar bij samenwerking. De noodzaak van goede communicatie geldt immers voor alle patiëntsituaties waarbij meer dan een discipline betrokken is. De focus van deze module ligt in het bijzonder op patiënten met meervoudige problematiek vanwege: w het grote en toenemende aantal eerstelijnspatiënten met meerdere aandoeningen w de belangrijke rol van de eerste lijn voor hun gezondheid en welzijn w de veiligheidsrisico's die toenemen naarmate meer aandoeningen aan de orde zijn en meer disciplines bij de zorg betrokken zijn

Bij multidisciplinaire samenwerking is overdracht van medicatiegegevens een belangrijk onderdeel. Deze module gaat daar niet specifiek op in. We verwijzen u daarvoor naar de Zorg voor Veilig module 'Overdracht van medicatiegegevens in de keten'.

Het verbeteren van de communicatie rond deze zorgintensieve doelgroep kan daarnaast generaliserend werken naar betere communicatie en patiëntveiligheid in andere patiëntsituaties. Invoering of verbetering van de samenwerking - met als doel het bevorderen van de patiëntveiligheid - betekent concreet: 1. Een praktische werkprocedure voor de eigen situatie is beschreven. Dat wil zeggen dat de algemene gang van zaken bekend is en dat de taken, rechten en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen vastliggen. 2. De methodiek van samenwerken rond meervoudige problematiek is blijvend geborgd. Uiteindelijk gaat het erom dat de zorgverleners duurzaam van elkaar weten wie welke zorg biedt, hoe men elkaar bereikt en hoe men naar elkaar verwijst, rapporteert en overdraagt. Deze module helpt u daarbij.


5

Toelichting

Patiëntveiligheid binnen de eerste lijn Onderzoek binnen de eerste lijn in Nederland toont aan dat er betrekkelijk weinig incidenten plaatsvinden met merkbare gevolgen voor de patiënt. Daarbij zijn de meeste gevolgen beperkt en van tijdelijke aard. Slechts in enkele gevallen is er sprake van permanente - niet-levensbedreigende schade of een ziekenhuisopname vanwege tijdelijke schade. Bij extrapolatie van de onderzoeksresultaten naar landelijke schaal zullen jaarlijks twee middelgrote ziekenhuizen vol liggen als gevolg van fouten of incidenten vanuit de eerste lijn. Daarbij is de ernst van de schade als gevolg van fouten in de communicatie en organisatie minstens even groot als bij fouten in het klinisch redeneren (Harmsen et al., 2009). Meervoudige problematiek Zorg voor Veilig koos 'Meervoudige problematiek' als een van de tien risicogebieden in de eerstelijnszorg en stelde een definitie op voor dit begrip (zie kader). Deze definitie is niet absoluut en dient vooral als een werkdefinitie om een patiëntenselectie te kunnen maken bij het verbetertraject. Samenwerkingsverbanden kunnen ook een eigen invulling aan het begrip geven of ervoor kiezen de in hun ogen meest zorgwekkende patiënten waar meerdere disciplines bij betrokken zijn op te nemen in het verbetertraject. Denk hierbij bijvoorbeeld aan patiënten die regelmatig opgenomen worden in het ziekenhuis. Meervoudige problematiek Patiënten waarbij sprake is van twee of meer van onderstaande factoren en bij wie meer dan twee disciplines bij de zorg betrokken zijn. w polyfarmacie w 65 jaar of ouder w thuiszorg aanwezig w chronische ziekte w decubitusrisico en/of valrisico w stemmingsstoornis w cognitieve stoornis, o.a. dementie w overige hier niet genoemde aandoening(en) w risico van medicalisering w risico van somatische fixatie w zwakke therapietrouw w veelvraag-gedrag

6


Waarom hoor ik als huisarts niets over het vallen van de heer Bronk?

De kans op het hebben van meerdere aandoeningen tegelijkertijd neemt toe bij het stijgen van de leeftijd. Ongeveer tweederde van alle personen tussen 65 en 75 jaar heeft meer dan twee chronische aandoeningen die medische behandeling en zorg behoeven. In de leeftijdsgroep van 85 jaar en ouder heeft zelfs ongeveer 85 procent meer dan twee aandoeningen (Gezondheidsraad, 2008). Daarnaast hebben mensen met complexe problematiek een minder goede kwaliteit van leven en een grotere kans op sterfte. Fouten of nalatigheden in overdracht van gegevens en afstemming van zorg kunnen bij elke patiënt voorkomen. Het risico op fouten neemt toe bij een toenemend aantal schakels in de communicatie en is dus het grootst voor patiënten die meer dan een aandoening hebben waarvoor ze verschillende zorgverleners bezoeken en/of diverse geneesmiddelen gebruiken, ongeacht hun leeftijd. Dossiervoering en uitwisselen van gegevens Een van de pijlers van goede, continue patiëntenzorg is het juist beheren van gegevens. Alle zorgverleners in de eerste lijn die betrokken zijn bij de zorg voor een patiënt, hebben behoefte aan juiste, relevante informatie. Een betrouwbaar en een correct geregistreerd en gebruikt patiëntendossier is daarom van groot belang voor optimale patiëntenzorg. Voor de zorgverlener zelf is het belangrijk dat hij een kloppend overzicht heeft van de patiëntengegevens. Maar ook collega-zorgverleners hebben belang bij een up-to-date overzicht om zich op de hoogte te kunnen stellen van de actuele situatie van de patiënt, bijvoorbeeld in het geval van waarneming. Ook is een actueel patiëntendossier van grote waarde voor toetsing van de kwaliteit van de geboden zorg en voor wetenschappelijke doeleinden. In bijlage 1 vindt u een zelfcheck voor patiëntendossiers. Een patiëntendossier kan alleen up-to-date en betrouwbaar zijn wanneer alle betrokken zorgverleners relevante informatie met elkaar uitwisselen. Het structureel uitwisselen van relevante informatie is nog niet voor alle zorgverleners een automatisme. Het is daarom belangrijk om goede afspraken te maken over het wat en hoe van informatieuitwisseling. Ook omdat niet alle informatie in een dossier hoeft of mag worden uitgewisseld. Mevrouw Brakema kan niet meer lopen, maar ze kan haarfijn uitleggen waar onze blinde vlekken zitten.

Multidisciplinair overleg Geïntegreerde eerstelijnszorg kan niet zonder persoonlijke contacten tussen zorgverleners. Multidisciplinair overleg is binnen de geïntegreerde eerste lijn een gebruikelijk vorm om in samenspraak antwoord te geven op meervoudige zorgvragen waarbij patiëntgerichtheid, efficiëntie en doelgerichtheid van het overleg voorop staan. Het doel van dit multidisciplinair overleg is de zorg zo af te stemmen dat dingen niet dubbel gebeuren, men niet in elkaars vaarwater zit en de juiste zorg door de meest passende discipline in de juiste mate op het juiste moment ingezet wordt. Zorg voor Veilig module Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek

7

Alleen zo kan de patiënt over een compleet, veilig, eenduidig en naadloos zorgaanbod beschikken. Het is niet gezegd dat overleg alleen maar plaats kan vinden in bijeenkomsten waarbij alle betrokken disciplines altijd aanwezig zijn. Dat is meestal te tijdrovend en vaak lastig in te plannen, zeker als de disciplines niet onder een dak gevestigd zijn. Veel zaken kunnen zorgverleners tussendoor afstemmen in een op een contacten, persoonlijk of met een telefoontje via de collega-lijn. Elkaar als collega's en elkaars bereikbaarheid goed kennen helpt. Telefonische conferenties en/of beveiligde videoconferenties kunnen - zonder reistijd overleg tussen meer dan twee personen faciliteren. Zorgcoördinatie en regelmatige zorgevaluaties zijn van cruciaal belang om alle lijntjes bij elkaar te brengen en te houden. Elk werkverband zoekt naar de meest geschikte overlegvorm(en) en –media voor de eigen situatie. Geïntegreerd zorgplan Samenwerkende zorgverleners kunnen gebruik maken van een geïntegreerd zorgplan. Een geïntegreerd zorgplan beschrijft wat de patiënt binnen zijn mogelijkheden en beperkingen kan doen om de gezondheid en kwaliteit van leven zoveel mogelijk te bevorderen en/of behouden. Daarnaast kunnen verschillende disciplines het zorgplan gebruiken voor het uitwisselen van informatie en de afstemming van hun werkzaamheden. U vindt voorbeelden vanuit de thuiszorg op www.zorgleefplanwijzer.nl. De rol van de patiënt Hoe actiever een patiënt zelf betrokken is bij de geïntegreerde eerstelijnszorg, des te veiliger die zorg kan zijn. Het is de patiënt immers die de zorgvraag heeft, bij wie alle zorg samenkomt en die het best kan weergeven of de zorg goed afgestemd, veilig en effectief is. Zorgverleners kunnen dit bevorderen door het 'geen bezwaar' tegen gegevensuitwisseling actief te toetsen, de wens op inzage in dossiers te honoreren, de patiënt bij de zorgevaluatie te betrekken en te wijzen op de patiëntveiligheidskaarten van de NPCF (zie www.mijnzorgveilig.nl). In bepaalde gevallen kan de patiënt zelfs aanwezig zijn bij een multidisciplinair zorg(evaluatie)overleg. Eindverantwoordelijkheid en zorgcoördinatie Waar medische problematiek voorop staat, is de huisarts de aangewezen inhoudelijke eindverantwoordelijke voor de zorg. Daarnaast is het van belang om af te spreken wie de taak van zorgcoördinatie heeft. Afhankelijk van de aard van de situatie kan dat de huisarts en/of de praktijkondersteuner (POH'er) zijn. De huisarts geeft sturing aan het medische proces, kent de medische context van de patiënt en diens voorgeschiedenis en is daarom in staat de invloed van psychische en sociale problematiek in het complex van de medische problemen te overzien. Bij meer (thuis)zorgbehoefte kan ook de wijkverpleegkundige eindverantwoordelijk voor de zorg zijn (Erve, 2009). Het is van prominent belang voor samenhang in de zorg bij meervoudige problematiek om gezamenlijk op te trekken. Zonder een goed overzicht van de zorg die de andere zorgverleners (kunnen) bieden kan de zorgcoördinator de coördinerende rol niet goed uitoefenen.

8


Een praktische benadering Afspraken rond multidisciplinaire samenwerking hebben betrekking op vier aspecten: 1 Voorwaarden die in orde moeten zijn w Rechten van de patiënt w Monodisciplinaire dossiers van betreffende patiënten w Onderlinge bereikbaarheid van zorgverleners 2 Zaken die u regelt per patiëntsituatie w Inhoudelijke eindverantwoordelijkheid w Zorgcoördinator w Verdeling van taken en verantwoordelijkheden w Aanspreekpunt voor patiënt w Geïntegreerd dossier w Geïntegreerd zorgplan 3 Zaken die u regelt bij geïntegreerde zorg in het algemeen w Onderlinge verwijzing w Onderlinge terugkoppeling na verwijzing w Uitwisseling van patiënt- en zorggegevens w Afstemming van zorg met inbreng van elke betrokken discipline w Multidisciplinair overleg w Een op een communicatie w Overdracht aan waarnemers 4 Het gebruik van feedback en (bijna-)incidenten om de zorg en communicatie te verbeteren w Terugkoppeling over onduidelijkheden, ontbrekende informatie of communicatieproblemen w Veilig melden van (bijna-)incidenten Deze aspecten zijn gebaseerd op de KNMG-handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg (2010) en verder uitgewerkt in bijlage 4. Het belangrijkste uitgangspunt in deze module is aan te sluiten bij de situatie en opvattingen van de deelnemende zorgverleners. Veel van de genoemde zaken horen bij het dagelijks werk en zijn van toepassing op een groot deel van de patiëntenpopulatie. Deze module beoogt dat de deelnemers eigen verbeterpunten selecteren en die vastleggen en borgen op een manier die past bij de eigen werksituatie en cultuur. Het is niet de bedoeling hen onnodig te belasten met administratieve rompslomp en/of een niet werkbaar perfectionisme. Wat binnen een bestaande samenwerkingsvorm vanzelfsprekend goed verloopt en goed overdraagbaar is naar waarnemers hoeft niet extra geadministreerd te worden.


9

We moeten oppassen dat we als huisartsen niet verdrinken in de hoeveelheid uitwisselgegevens die we krijgen.

Verbetering van communicatie rond meervoudige problematiek Door relevante aspecten van de geintegreerde zorg niet uit het oog te verliezen, goede afspraken te maken en regelmatig te evalueren zal de communicatie verbeteren en daarmee de zorg veiliger worden. Belangrijk daarbij is een werksfeer waarin men elkaar waardeert voor inspanningen en het nakomen van afspraken, elkaar aanspreekt op nalatigheden en - niet te vergeten - (bijna-)incidenten meldt zodat ervan geleerd kan worden. Een werkwijze voor het melden van (bijna-)incidenten is te vinden in de Zorg voor Veilig module 'Veilig incident melden (VIM)'.

10


Stappenplan

Het optimaliseren van de multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek bestaat uit een aantal stappen. Hieronder zijn de stappen voor de projectcoördinator kort beschreven. Op de volgende pagina's zijn de stappen verder uitgewerkt en vindt u informatie over belangrijke aandachtspunten.

De stappen in het kort

Stap 1 Randvoorwaarden

Stap 2 Voorbereiding

Stap 3 Uitvoering

Stap 4 Evaluatie en borging

Wat heeft u nodig voor het optimaliseren van de multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek?

Welke voorbereidingen zijn nodig voor de verbetering van samenwerking rondom meervoudige problematiek? Welke zorgverleners zijn er betrokken? Wie is de doelgroep? Hoe gaat u starten?

Hoe verbetert u de multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek?

Hoe zorgt u dat de bedoelde of bereikte verbeteringen ook daadwerkelijk tot resultaten blijven leiden? Hoe vinden de afspraken een bredere toepassing?


11

Stap 1 Randvoorwaarden

Om het project een succes te maken, is een aantal randvoorwaarden van belang. De belangrijkste randvoorwaarden zijn: a. Projectcoördinator b. Draagvlak voor uitvoering van het project c. Draagvlak voor verspreiding van de aanpak d. Betrouwbare monodisciplinaire dossiers 1a. Projectcoördinator Stel voordat u aan de slag gaat vast wie de coördinator van het project is en maak voor deze projectcoördinator een duidelijke taakomschrijving. De projectcoördinator draagt zorg voor de procesbegeleiding. Houd er daarbij rekening mee dat gedurende het traject de taken zullen veranderen. De belangrijkste taken van de projectcoördinator staan beschreven in het onderstaande kader. Taken van een projectcoördinator zijn: w bewaken van de voortgang van het project w toezien op naleven van gemaakte afspraken w ervoor zorgen dat betrokken partijen goed geïnformeerd en gemotiveerd blijven w (laten) verzamelen van alle relevante informatie w evalueren van de doorlopen fases w bepalen of het zinvol is het project voort te zetten zoals gepland was w bepalen of er eventueel aanpassingen nodig zijn om tot het gewenste resultaat te komen

Het is van belang dat de projectcoördinator voldoende tijd kan vrijmaken om het project tot een goed einde te brengen. Zie bijlage 7 voor een planningsschema met actiepunten. 1b. Draagvlak voor uitvoering van het project Het verbeteren van multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek vraagt om extra aandacht van de projectdeelnemers tijdens of naast het gewone werk en hun bereidheid om bestaande gewoontes te veranderen. Hiervoor is draagvlak nodig. Het is essentieel om daaraan vanaf de start van het project voldoende aandacht te besteden. Betrokkenen zijn de zorgverleners die te maken hebben met meervoudige problematiek, maar ook de organisaties waar zij werkzaam zijn. Op alle niveaus moet sprake zijn van motivatie om tot een betere werkwijze te komen. Probeer zoveel mogelijk rekening te houden met de visie en de belangen van de verschillende betrokkenen en vraag hen om feedback. Daarnaast kunt u het draagvlak bij de deelnemers vergroten door regelmatig te evalueren tijdens het project en door goede resultaten te benadrukken.

12


Eens per jaar sluiten we ons maandelijks overleg informeel af met een drankje.

1c. Draagvlak voor verspreiding van de aanpak Met behulp van de werkwijze in deze module formuleert een relatief kleine multidisciplinaire groep zorgverleners een gewenste wijze van samenwerken. Vervolgens kan het wenselijk en mogelijk zijn dat deze groep de werkwijze uitbreidt naar collega's binnen dezelfde organisatie (zoals gezondheidscentrum, hometeam, HOED of de hele zorggroep). Ook is uitbreiding mogelijk naar andere (organisaties van) eerstelijnszorgverleners, thuiszorgmedewerkers of AMW die deel uitmaken van het natuurlijke samenwerkingsbereik van de disciplines. Deze uitbreiding lukt het beste als daar op voorhand bij hen al draagvlak voor aanwezig is. Probeer daarom reeds in een vroeg stadium de uitbreidingsmogelijkheden in kaart te brengen en betreffende zorgverleners en organisaties te informeren over - en zo mogelijk te betrekken bij - het project. Maak daarbij gebruik van bestaande (overleg)structuren, zoals andere hometeams, zorgroepen, andere multidisciplinaire overlegstructuren, toetsgroepen of regionale kwaliteitsgroepen. 1d. Betrouwbare monodisciplinaire dossiers Hoe betrouwbaarder de monodisciplinaire patiëntendossiers, des te kleiner het risico van schade bij de patiënt door gebrekkige informatie. Het is dus van belang dat patiëntendossiers bij de verschillende zorgverleners up-to-date zijn en volgens de voorgeschreven eisen gebruikt worden. Voor medicatiegegevens in patiëntendossiers is de richtlijn Overdracht van medicatiegegevens (2008) beschikbaar, die zorgverleners verplicht om een actueel medicatieoverzicht te hebben. Zie voor optimaliseren van de medicatieoverdracht de eerste lijn ook de Zorg voor Veilig module 'Medicatieoverdracht in de keten'. Betrouwbaar patiëntendossier Een betrouwbaar patiëntendossier definiëren we in deze module als een patiëntendossier dat zich kenmerkt als: w kloppend qua inhoud w tot het laatste moment bijgewerkt w op uniforme, eenduidige wijze geregistreerd volgens coderingen en richtlijnen van de beroepsgroep w compleet, in de zin van niet meer of minder informatie dan nodig is voor goede zorgverlening w in heldere bewoordingen die niet voor meer dan een uitleg vatbaar zijn


13

TIP Blijf niet hangen op het up-to-date maken van patiëntendossiers. De praktijk wijst uit dat de actualiteit van dossiers kan groeien door gewoon te

Het up-to-date houden van patiëntendossiers is een continu proces. Ieder contactmoment met de patiënt leidt tot aanpassing van het patiëntendossier. Het is mogelijk om met enige regelmaat een steekproef te doen van enkel dossiers waarbij u met een zelf-check bepaalt of de patiëntendossiers op de juiste manier gevuld zijn. In het project kunt u dit voor de geselecteerde patiënten doen met de 'Zelfcheck actueel dossier' in bijlage 1.

starten met het project. Gelukkig staat alles in mijn dossier, ook die zeldzame allergie.

14


Stap 2 Voorbereiding

Bij de voorbereiding zijn de volgende activiteiten voor de projectcoördinator aan de orde: a. Samenstellen projectgroep b. Keuze wel of geen voortraject c. Voortraject voor intensieve samenwerkingsverbanden (optioneel) d. Voorbereiden startbijeenkomst

TIP Zorg voor een goede sociale kaart inclusief bereikbaarheidsgegevens. De ROS beschikt vaak al over een goed voorbeeld.

2a. Samenstellen projectgroep U begint het project met het benaderen van een aantal deelnemers en het toetsen van het draagvlak. Benader (vertegenwoordigers van) verschillende eerstelijnsdisciplines en thuiszorgorganisaties om mee te werken aan het project. Hierbij kunt u denken aan de zorgverleners die in de inleiding genoemd zijn. Zorg dat het aantal betrokken zorgverleners - verspreid over minimaal drie disciplines en in ieder geval een huisarts - niet te groot is. Ga na of de projectgroep voldoet aan alle randvoorwaarden (zie stap 1). 2b. Keuze wel of geen voortraject Voor samenwerkingsverbanden die al ruime ervaring hebben met multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek kan het een zinvolle optie zijn om als eerste stap de bestaande werkwijze te expliciteren en te evalueren en knelpunten in de werkwijze vast te stellen. Voordat u aan de slag gaat, moet u dus een keuze maken of de deelnemers wel of niet het voortraject zullen doorlopen. U vindt meer informatie over het voortraject in stap 2c en bijlage 2. Indien u geen voortraject gaat doorlopen, dan begint u met een startbijeenkomst. Zie voor meer informatie stap 2d en bijlage 3. 2c. Voortraject voor intensieve samenwerkingsverbanden (optioneel) Tijdens het voortraject expliciteren en evalueren de samenwerkende zorgverleners de bestaande werkwijze. Ze formuleren ieder hun eigen bestaande criteria bij de afstemming en zorg bij patiënten met meervoudige problematiek en sporen knelpunten in de bestaande werkwijze op. De aanpak van het voortraject staat beschreven in bijlage 2. De meerwaarde van een voortraject is dat de zorgverleners eerst zelf kritisch nadenken over hun bestaande werkwijze. Daarbij komt duidelijk aan de orde wat ze individueel maar vooral ook gezamenlijk belangrijk vinden bij deze samenwerking en wat specifieke knelpunten zijn. Het is een goede eerste stap voor een verdere verbetering en intensivering van de samenwerking en afstemming.


15

Let op Laat de deelnemers voor de start van het voortraject een selectie maken van een overzichtelijke groep patiënten met meervoudige problematiek zonder bewaar tegen het uitwisselen van gegevens (zie ook Meervoudige problematiek in de Toelichting). Raar dat ik als fysiotherapeut niet weet dat mevrouw de Wit sinds kort ook hartklachten heeft?

Zorg voor een goede agenda voor de bijeenkomst en houd vast aan deze agenda zodat de bijeenkomst niet gaat uitlopen. Blijf niet te lang

2d. Voorbereiden startbijeenkomst Het doel van de startbijeenkomst is het inventariseren van knelpunten en verbeterpunten, het zoeken naar oplossingen en het maken van afspraken over activiteiten die moeten leiden tot betere afstemming en zorg bij patiënten met meervoudige problematiek.

stilstaan bij verschillen in standpunten maar ga door op de overeenkomsten, daar valt winst te halen.

Plan een datum en nodig alle betrokkenen uit. Bereid ten minste vier weken van tevoren de bijeenkomst voor. Stel het programma en de werkwijze van de bijeenkomst. In bijlage 3 vindt u hiervoor een voorbeeld. Let op Laat de deelnemers voor de startbijeenkomst een selectie maken van een overzichtelijke groep patiënten met meervoudige problematiek zonder bewaar tegen het uitwisselen van gegevens (zie ook Meervoudige problematiek in de Toelichting).

16


Stap 3 Uitvoering

Na het inventariseren - en het al dan niet doorlopen van het voortraject - kan de uitvoering van start gaan. U begint met een start-bijeenkomst. Tijdens de startbijeenkomst maakt u afspraken over de te volgen werkwijze. Vervolgens gaat iedereen in zijn eigen praktijk aan de slag volgens de gemaakte afspraken. Tussentijdse onderlinge feedback over de werkwijze vindt plaats volgens de gemaakte afspraken hierover. Zorg ervoor dat de zorgverleners de gelegenheid krijgen om regelmatig hun ervaringen met elkaar te bespreken. Voer de geplande activiteiten uit en bewaak de voortgang. Zorg voor evaluatiemomenten en leg deze vast.

Al onze fysiotherapeuten houden zich aan de afgesproken terugkoppeltermijn, behalve Wibo dan.


17

Stap 4 Evaluatie, borging en verspreiding U heeft met het doorlopen van deze module plannen gemaakt om de multidisciplinaire samenwerking rond meervoudige problematiek te verbeteren. U heeft met de deelnemende zorgverleners afspraken gemaakt over hoe zij dat gaan doen en u heeft afspraken gemaakt over hoe zij het verbeterproces aan de hand van SMART doelstellingen gaan evalueren. Door nu de gemaakte samenwerkingsafspraken regelmatig te evalueren en eventueel aan te passen zorgt u voor borging van het proces in de organisatie(s).

TIP Maak afspraken voor regelmatige, bijvoorbeeld jaarlijkse, evaluaties.

Evalueren kan op verschillende manieren. Het is zinvol om zowel een procesevaluatie als een effectevaluatie uit te voeren aan het eind van het verbetertraject en deze evaluaties te bespreken tijdens een evaluatiebijeenkomst. Een voorbeeldprogramma voor een evaluatiebijeenkomst vindt u in bijlage 6. Procesevaluatie Een procesevaluatie geeft u informatie over hoe de betrokkenen het hele traject hebben ervaren. Afhankelijk van de gekozen doelstelling kunt u bij een procesevaluatie het volgende in kaart brengen: w de mate van tevredenheid over de nieuwe werkwijze bij de zorgverleners w ervaren knelpunten w mogelijke verbeterpunten Goede afstemming = betere zorg = minder kans op schade

Effectevaluatie Een effectevaluatie geeft u informatie over wat de nieuwe werkwijze heeft opgeleverd en dan in het bijzonder voor de patiënt. Zijn de gewenste verbeteringen gerealiseerd? Wat is verbeterd (en wat is verslechterd)? Welke (bijna-)incidenten hebben alsnog plaatsgevonden? Welke aspecten kunnen verder nog aangepast worden? Een effectevaluatie kan een belangrijke rol spelen bij het nemen van een beslissing over voortzetting en uitbreiding van de gemaakte afspraken.

18


TIP Meld de werkwijze en resultaten van uw project aan bij www.zorgvoorveilig.nl . Ook anderen kunnen dan gebruik maken van uw ervaringen.

Verspreiding U heeft nu - hopelijk met succes - in kleine kring de multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek verbeterd. Nu is uitbreiding aan de orde. Bespreek wie en hoe u deze groepen of personen gaat benaderen (zie ook stap 1c). Is de uitbreiding nog steeds nodig, zinvol, haalbaar? Wie is initiatiefnemer voor de uitbreiding en wie kan coördinator zijn? Is een advies om de afgesproken procedure over te nemen aan de orde, of lijkt het beter dat andere samenwerkende zorgverleners het zelfde traject afleggen als deze projectgroep gedaan heeft? Afhankelijk van de bevindingen kunt u uitbreiding in gang zetten.


19

Bijlage 1

Zelfcheck actueel dossier

Voor de zelfcheck w Bestudeer de door uw beroepsgroep opgestelde richtlijn voor het inrichten van een patiëntendossier. w Selecteer drie patiënten met meervoudige problematiek- of zoveel meer als u denkt dat haalbaar is - die de komende week bij u op het spreekuur komen. w Controleer met behulp van onderstaande checklist of gegevens ontbreken en/of overbodige gegevens in het patiëntendossier staan. w Bespreek het overzicht met de patiënt tijdens het consult. Controleer of de actuele klachten en aandoeningen volgens het patiëntendossier nog steeds actueel zijn en of bepaalde actuele klachten, aandoeningen of andere gegevens in het patiëntendossier ontbreken. Daarbij kunt u bijvoorbeeld denken aan zelfzorgmedicatie, alcohol- of drugsgebruik of het bezoeken van andere zorgverleners. Niet alle dossiergegevens zijn voor iedere discipline even relevant. Sommige gegevens zullen dus met reden niet in uw patiëntendossier voorkomen. Kruis dan n.v.t. (niet van toepassing) aan.

Zelfcheck gedaan door (naam): Betreft dossier: ja

n.v.t.

mogelijke aanpak verbeterpunten

Zijn alle patiëntgegevens ingevuld? naam adres geboortedatum geslacht burgerservicenummer gegevens zorgverzekeraar gegevens huisarts gegevens apotheek gegevens specialist(en) gegevens verwijzer verwijsdoel overige gegevens

20


BIJLAGE 1 ZELFCHECK ACUTEEL DOSSIER

ja

n.v.t.

mogelijke aanpak verbeterpunten

Zijn de gegevens betreffende de diagnose/onderzoek/indicatie(s) ingevuld? klacht, ziekte, aandoening door wie vastgesteld resultaten onderzoek laboratoriumgegevens gegevens laatste consult Zijn de gegevens betreffende de behandeling/begeleiding volledig? toegepaste behandeling/begeleiding duur van de behandeling/begeleiding behandeling/begeleiding afgerond resultaat behandeling/begeleiding overige gegevens Zijn de gegevens betreffende de medicatie volledig? gebruikte medicatie sterkte, dosering en de toedieningsvorm gebruiksperiode reden van starten/stoppen/wijzigen eerste voorschrijver en actuele voorschrijver contra-indicaties/comorbiditeit geneesmiddelallergie/intolerantie en ernstige bijwerkingen overige gegevens Zijn alle gegevens ingevuld zoals de beroepsgroep adviseert? Toestemming patiënt Is vastgelegd of deze patiënt 'geen bezwaar' heeft tegen het uitwisselen van zijn gegevens? Ontbrekende gegevens van derden Welke ontbrekende gegevens zou u bij deze patiënt van andere zorgverleners willen ontvangen? Aanleveren door derden Hoe zou u deze gegevens willen ontvangen? Gegevens doorgeven aan andere zorgverleners Welke gegevens uit uw dossier zijn relevant voor andere zorgverleners? Heeft u die gegevens doorgegeven?


21

Bijlage 2

Voortraject

Het doel van deze bespreking is het maken van afspraken over het voortraject. Voorafgaand aan de bespreking Laat de deelnemers een selectie maken van een overzichtelijke groep patiënten met meervoudige problematiek zonder bewaar tegen het uitwisselen van gegevens (zie ook Meervoudige problematiek in de Toelichting). Voorbeeldagenda Inleiding en doel (15 minuten) w Leid de bespreking in. w Benoem de aanleiding en het doel van het overleg. Gebruik hierbij ook de informatie uit de 'Toelichting'. Inventariseren criteria voor multidisciplinaire afstemming bij meervoudige problematiek (30 minuten) w Stel vast welke groep patiënten met meervoudige problematiek door de deelnemers geselecteerd is. w Laat de deelnemers in ongeveer vijf minuten voor zichzelf criteria opschrijven die gelden bij hun eigen manier van samenwerken bij meervoudige problematiek. Vragen die de zorgverleners zich daarbij kunnen stellen zijn: a. Wat vinden wij belangrijk in onze samenwerking bij meervoudige problematiek? b. Wie kan meestal het beste zorgcoördinator zijn? c. Hoe vinden wij dat uitwisseling, terugkoppeling en overleg het beste plaats kan vinden? d. Wat helpt ons om te voorkomen dat dingen misgaan in onze samenwerking? w Inventariseer de criteria van de deelnemers op flap-over of sheet. Maken van afspraken (20 minuten) w Spreek af dat de deelnemers gedurende een bepaalde periode - bijvoorbeeld drie maanden - volgens hun eigen criteria werken. Laat ze hun bevindingen en knelpunten noteren en meenemen naar de startbijeenkomst. Afsluiting (10 min) w Laat alle deelnemers hun leermomenten en persoonlijke voornemens benoemen. w Stel een datum vast voor de startbijeenkomst (zie bijlage 3 voor een voorbeeldprogramma). w Sluit de bijeenkomst af. Na de bijeenkomst w Maak een verslag van de afgesproken criteria, alle gezamenlijke afspraken en persoonlijke voornemens. w Verstuur het verslag binnen twee weken naar alle deelnemers.

22


Bijlage 3

Voorbeeldprogramma startbijeenkomst Het doel van de startbijeenkomst is het maken van afspraken over multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek en over de te volgen stappen. Voorafgaand aan de bijeenkomst Laat de deelnemers een selectie maken van een overzichtelijke groep patiënten met meervoudige problematiek zonder bewaar tegen het uitwisselen van gegevens (zie ook Meervoudige problematiek in de Toelichting). Voorbeeldagenda Inleiding en doel (15 minuten) w Leid de bijeenkomst in. w Benoem de aanleiding en het doel van het overleg. Gebruik hierbij ook de informatie uit de 'Toelichting'. Bij doorlopen voortraject: presentatie (10 minuten) w Presenteer het overzicht van criteria en knelpunten uit het voortraject en laat de deelnemers kort hun eigen ervaringen uit het voortraject benoemen. Inventariseren verbeterpunten (30 minuten) w Stel vast welke groep patiënten met meervoudige problematiek door de deelnemers geselecteerd is. w Deel bijlage 4 uit en laat de deelnemers deze in tweetallen in ongeveer tien minuten invullen. Laat ze daarbij ook nadenken over eventuele aanvullende verbeterpunten. w Inventariseer de verbeterpunten van de deelnemers. w Laat de deelnemers de verbeterpunten een cijfer geven. Een 10 voor het belangrijkste verbeterpunt en een 1 voor het minst belangrijke. Op deze manier bepaalt u samen welke verbeterpunten de hoogste prioriteit hebben. Die punten gaat u als eerste aanpakken. Voor deelnemers aan een voortraject: houd daarbij ook rekening met de knelpunten die u in het voortraject heeft verzameld. w Bespreek nog geen oplossingen. Dit komt in het onderdeel 'Maken van afspraken' aan bod. Maken van afspraken (30 minuten) w Bedenk samen oplossingen voor de belangrijkste knelpunten en maak hierover duidelijke afspraken. Benoem bij het maken van afspraken ook resultaatdoelstellingen en formuleer deze volgens de SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden) principes. w Gebruik bij het maken van afspraken over verantwoordelijkheden de KNMG-handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg (2010). w Maak afspraken over het eventueel up-to-date brengen van de dossiers met behulp van de 'Zelfcheck actueel dossier' (zie bijlage 1). w Maak afspraken over tussentijdse onderlinge feedback over de multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek. Zorg voor Veilig module Multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek

23

BIJLAGE 3 VOORBEELDPROGRAMMA STARTBIJEENKOMST

TIP Leg ook goedlopende zaken bij de afstemming en zorg bij patiënten met meervoudige problematiek vast in een procedure. Hiermee kunt u waarnemers en nieuwe medewerkers eenvoudig op de hoogte brengen van

Afsluiting (10 min) w Laat alle deelnemers hun leermomenten en persoonlijke voornemens benoemen. w Leg de gemaakte afspraken met betrekking tot de besproken verbeterpunten vast in een procedure. U kunt daarbij gebruik maken van de invulprocedure in bijlage 5. w Stel een datum vast voor de evaluatie van de afspraken, bij voorkeur na maximaal zes maanden. Sluit de bijeenkomst af.

uw gebruikelijke werkwijze.

Goede afstemming leidt tot een betere kwaliteit van de zorg rond de patiënt.

Na de bijeenkomst w Maak een kort verslag van alle gezamenlijke afspraken en persoonlijke voornemens met een daarbij horende actielijst (inclusief termijnen en namen van uitvoerders). w Verstuur het verslag en de gemaakte procedure binnen twee weken naar alle deelnemers.

24


Checklist multidisciplinaire samenwerking bij meervoudige problematiek

Bijlage 4

Deze checklist geeft een overzicht van elementen die belangrijk zijn bij multidisciplinaire samenwerking bij patiënten met meervoudige problematiek. U kunt de lijst gebruiken om te toetsen of uw eigen werkwijze voldoet. Zijn betere werkafspraken nodig en/of moeten de afspraken beter uitgevoerd worden?

De checklist is voor een belangrijk deel gebaseerd op de aandachtspunten in de KNMG-handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg (2010).

Zijn de volgende zaken middels werkafspraken goed geregeld en worden ze goed uitgevoerd?

Stand van zaken

Beter regelen

Afspraak beter uitvoeren

Voorwaarden Rechten van de patiënt w geen bezwaar voor uitwisseling gegevens ten bate van diagnose, behandeling en begeleiding w recht op inzage dossier w betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid w openheid over incidenten

q standaard getoetst bij samenwerking q bekend bij patiënten q gestimuleerd q vindt plaats

q

q

q q q

q q q

Dossiervoering w monodisciplinaire dossiers

q op orde bij betreffende patiënten

q

q

Onderlinge bereikbaarheid w bereikbaarheid achterwacht w actuele contactgegevens w sociale kaart

q q q q

q q q q

q q q q

loopt naar wens loopt naar wens beschikbaar beschikbaar

Per patiëntsituatie regelen Inhoudelijke eindverantwoordelijkheid

q vastgelegd

q

q

Zorgcoördinator

q vastgelegd

q

q

Verdeling taken en verantwoordelijkheden

q vastgelegd q onderling bekend

q q

q q

Aanspreekpunt voor patiënt

q bekend bij patiënt q vastgelegd

q q

q q

Geïntegreerd dossier w verantwoordelijkheid voor beheer

q beschikbaar q toegang geregeld q vastgelegd

q q q

q q q

Geïntegreerd zorgplan w verantwoordelijkheid voor beheer

q beschikbaar q vastgelegd

q q

q q


25

BIJLAGE 4 CHECKLIST MULTIDISCIPLINAIRE SAMENWERKING BIJ MEERVOUDIGE PROBLEMATIEK

Zijn de volgende zaken middels werkafspraken goed geregeld en worden ze goed uitgevoerd?

Stand van zaken

Beter regelen

Afspraak beter uitvoeren

Geïntegreerde zorg Onderlinge verwijzing w standaard verwijsformulier

q loopt naar wens q aanwezig

q q

q q

Onderlinge terugkoppeling na verwijzing w termijn en minimumgegevens

q loopt naar wens q vastgelegd

q q

q q

Uitwisseling van patiënt- en zorggegevens

q loopt naar wens

q

q

Afstemming van zorg met inbreng van elke betrokken discipline

q loopt naar wens

q

q

Multidisciplinair overleg w frequentie en vorm(en) van contact w controle/evaluatiemomenten

q loopt naar wens q vastgelegd q lopen naar wens

q q q

q q q

Een op een communicatie w hoe, wanneer

q loopt naar wens q afgesproken

q q

q q

Overdracht aan waarnemers w rekening houdend met veel voorkomende en patiëntspecifieke risico’s

q loopt naar wens

q

q

q worden aan de orde gesteld

q

q

q worden gemeld in VIM

q

q

q q q

q q q

q q q

Feedback w onduidelijkheden over en weer, ontbrekende informatie en communicatieproblemen w (bijna-)incidenten Aanvullende zaken w w w

26


Invulformulier procedure meervoudige problematiek

Bijlage 5

Samenwerkingspartners eerste lijn benoem de diverse partijen w

w

w

w

w

w

Voorwaarden

Afspraken

Rechten van de patiënt w geen bezwaar voor uitwisseling gegevens ten bate van diagnose, behandeling en begeleiding w recht op inzage dossier w betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid w openheid over incidenten Dossiervoering w monodisciplinaire dossiers Onderlinge bereikbaarheid w bereikbaarheid achterwacht w actuele contactgegevens w sociale kaart Per patiëntsituatie regelen Inhoudelijke eindverantwoordelijkheid

Zorgcoördinator

Verdeling taken en verantwoordelijkheden

Aanspreekpunt voor patiënt Geïntegreerd dossier w verantwoordelijkheid voor beheer Geïntegreerd zorgplan w verantwoordelijkheid voor beheer


27

BIJLAGE 5 INVULFORMULIER PROCEDURE MEERVOUDIGE PROBLEMATIEK

Samenwerkingspartners eerste lijn benoem de diverse partijen w

w

w

w

w

w

Geintegreerde zorg Onderlinge verwijzing w standaard verwijsformulier Onderlinge terugkoppeling na verwijzing w termijn en minimumgegevens Uitwisseling van patiënt- en zorggegevens

Afstemming van zorg met inbreng van elke betrokken discipline Multidisciplinair overleg w frequentie en vorm(en) van contact w controle/evaluatiemomenten Een op een communicatie w hoe, wanneer Overdracht aan waarnemers w rekening houdend met veel voorkomende en patiëntspecifieke risico’s Feedback w onduidelijkheden over en weer, ontbrekende informatie en communicatieproblemen w (bijna-)incidenten Aanvullende zaken w w w

28


Bijlage 6

Voorbeeldprogramma evaluatiebijeenkomst Voor de evaluatiebijeenkomst De projectcoördinator bereidt de evaluatiebijeenkomst voor. w Nodig alle deelnemende zorgverleners uit voor de evaluatiebijeenkomst. w Stuur een agenda van het overleg en de gemaakte afspraken mee. Tijdens de evaluatiebijeenkomst Inleiding en doel (10 minuten) w Leidt de bijeenkomst in. w Benoem de aanleiding en het doel van het overleg. Bespreken van de afspraken (30 minuten) w Presenteer kort de gekozen verbeterpunten en de gemaakte afspraken. Vergeet daarbij niet de afspraken die gemaakt zijn met betrekking tot het actualiseren van patiëntendossiers. w Vraag de deelnemers naar hun ervaringen. Maak daarbij voldoende tijd vrij voor het bespreken van de knelpunten, maar vooral ook voor de succesfactoren. w Bedenk oplossingen voor de gevonden knelpunten. Probeer de succesfactoren nog meer uit te vergroten. w Bespreek effecten van de verbeterde werkwijze w Bepaal of de zorgverleners de afspraken moeten bijstellen en formuleer zo nodig nieuwe afspraken en nieuwe resultaatdoelstellingen. w Bepaal of en hoe men de afspraken gaat uitbreiden naar andere zorgverleners. Zie voor aandachtspunten de stappen 1c en 4. w Bepaal of en hoe men de afspraken wil uitbreiden naar een grotere en/of andere groep patiënten met meervoudige problematiek. w Formuleer zo nodig nieuwe afspraken en nieuwe resultaatdoelstellingen. w Maak afspraken over tussentijdse onderlinge feedback over de overdracht en afstemming bij meervoudige problematiek. Afsluiting (10 min) w Laat alle deelnemers hun leermomenten en persoonlijke voornemens benoemen. w Pas de procedure aan de nieuwe afspraken aan. w Stel een datum vast voor de evaluatie van de afspraken, bij voorkeur na maximaal zes maanden en spreek af wie daarbij aanwezig zullen zijn. Sluit de bijeenkomst af. Na de evaluatiebijeenkomst w Maak een verslag van alle gezamenlijke afspraken en persoonlijke voornemens. w Verstuur het verslag met de gezamenlijke afspraken en persoonlijke voornemens binnen twee weken naar alle deelnemers.


29

Bijlage 7

Voorbeeld activiteitenplan

Wat

Hoe

Door wie

Stap 1 Randvoorwaarden Projectcoördinator Draagvlak voor de uitvoering van het project Draagvlak voor de verspreiding van de aanpak Betrouwbare monodisciplinaire dossiers Stap 2 Voorbereiding Samenstellen van de projectgroep Keuze wel of geen voortraject Voortraject voor intensieve samenwerkingsverbanden (optioneel) Voorbereiden startbijeenkomst Stap 3 Uitvoering Startbijeenkomst Start nieuwe werkwijze Ervaringen bespreken Registraties Stap 4 Evaluatie, borging en verspreiding Tussentijdse evaluaties Jaarevaluatie Borging w procedure in kwaliteitssysteem w regelmatige bespreek- en evaluatiemomenten Verspreiding

30


Wanneer

Literatuur w Algemene standaard testgebruik. Amsterdam: NIP, 2010. Zie www.psynip.nl. w Basismodel POR. Oss: NVD, 2007. Zie www.nvdietist.nl (alleen toegankelijk voor leden). w Beroepscode van Verloskundigen. Utrecht: KNOV, 2009. Zie www.knov.nl. w Buiting C, Njoo K. NHG-richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist bij verwijzingen (HASP). Utrecht: NHG, 2008. Zie www.nhg.org.

w Harmsen M, Giesen P, Martijn L, et al. Patiëntveiligheid in de Nederlandse eerstelijnszorg anno 2009. Nijmegen: Scientific Institute for Quality of Healthcare (IQ HealthCare), 2009. Zie www.zorgvoorveilig.nl. w Jabaaij L, Verheij R, Njoo KH, Van den Hoogen H. Het meten van de kwaliteit van de registratie in elektronische patiëntendossiers van huisartsen met de EPD-scanhuisartsen. Utrecht: NIVEL/NHG/ WOK, 2008. Zie www.nivel.nl. w Khan NA, Visscher S, Verheij RA. De kwaliteit van het elektronisch patiëntendossier van huisartsen gemeten. EPDscan regio Twente, eerste meting. Utrecht: NIVEL, 2011. Zie www.nivel.nl.

w Buiting C, Rijnierse P, Stadt R. NHG/KNGF-richtlijn Gestructureerde informatieuitwisseling tussen huisarts en fysiotherapeut. Utrecht: NHG, 2010. Zie www.nhg.org. w Erve van het R. Zorg thuis; ongedeeld en samenhangend. Een wenkend perspectief. Ede: Collegamento Advies, 2009. Zie www.stroom.org. w Foekema H, Hendrix C. Fouten worden duur betaald: een onderzoek naar medische overdrachtsfouten (deel 2). Amsterdam: TNS NIPO, 2004. Zie www.medicatieoverdracht.nl. w Handleiding ZorgRegistratie Systeem. Den Haag: KNMP, 2010. Zie www.knmp.nl.

w Nederlandse Apotheek Norm. Den Haag: KNMP, 2006. Zie www.KNMP.nl. w NHG-richtlijn Adequate dossiervorming met het elektronische patiëntendossier, ADEPD. Utrecht: NHG, 2009. Zie www.nhg.org. w Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens. Projectgroep ꞌOverdracht van medicatiegegevens in de keten', 2008. Zie www.medicatieoverdracht.nl. w Ouderdom komt met gebreken. Den Haag: Gezondheidsraad, 2008. Zie www.gezondheidsraad.nl.

w KNGF-richtlijn Fysiotherapeutische verslaglegging. Amersfoort: KNGF, 2007. Zie www.fysionet.nl.

w Rijdt van de-van de Ven AHJ. Complexe ouderenzorg in verzorgingshuis en thuis. Handreiking, samenhangende zorg in de eerste lijn. Utrecht: LHV, 2009. Zie www.lhv.nl.

w KNMG-handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg. Utrecht: KNMG, 2010. Zie http://knmg.artsennet.nl.

w Timmers AP, Gussekloo J, Werf van der TH, et al. NHG-standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen. Utrecht: NHG, 2007. Zie www.nhg.org.

w Kwaliteitscriteria voor de vrijgevestigde praktijk. Utrecht: NVVP, 2010. Zie www.nvvp.nl. w Langelaan M, Baines RJ, Broekens MA, et al. Monitor Zorggerelateerde Schade 2008. Dossieronderzoek in Nederlandse ziekenhuizen. Utrecht: NIVEL/EMGO+, 2010. Zie www.nivel.nl.

Overige Zorg voor Veilig modules voor patiëntveiligheid in de eerste lijn kunt u downloaden op de website www.zorgvoorveilig.nl.


31

Zorg voor Veilig module. Multidisciplinaire samenwerking

Recommend Documents