Multidisciplinaire samenwerking Beschouwing
Zorgkosten<> Zelfredzaamheid
Naam: Nadie Wijfjes Klas: MPS06 Datum: 30-3-2015 1
Inhoudsopgave Inleiding ................................................................................................................................................... 3 Verschuivingen ........................................................................................................................................ 3 Van verzorgingshuis naar thuiszorg .................................................................................................... 3 Van eerstelijns- naar tweedelijnszorg……………………………………………………………………………………………3 Van zorg en ziekte naar gezondheid en gedrag ................................................................................. 4 Technologie en E-health .......................................................................................................................... 4 Apps……………………………………………………………………………………………………………………………………………….4 Online contact ..................................................................................................................................... 4 Gadgets in huis………………………………………………………………………………………………………………………………4 Mijn toekomst ......................................................................................................................................... 5 Samenvatting........................................................................................................................................... 5 Bronnenlijst ............................................................................................................................................. 6 Artikelen .............................................................................................................................................. 6 Internetbronnen……………………………………………………………………………………………..………………………………6 Feedback samenwerking ......................................................................................................................... 7
2
Inleiding In het nieuws of op straat, overal hoor je erover. De toenemende zorgkosten vormt een groot probleem. Dit probleem wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de groep oudere groter en groter wordt. Zoals op de grafiek rechts te zien is stijgt het aantal 65 plussers in Nederland, de komende 15 jaar van 3 miljoen naar 4 miljoen. Daarnaast blijven oudere ook steeds langer leven, in 2040 licht de gemiddelde levensverwachting van een vrouw al op 90 jaar! In de grafiek links zijn de gemiddelde zorgkosten per inwonersgroep te zien. Uit de gegevens kun je opmaken dat de dubbele vergrijzing enorme zorgkostenprobleem met zich mee brengt. (RIVM, 2013) Wat kan onze verzorgingsstaat eraan doen om de kosten zo laag mogelijk te houden? Zelfredzaamheid is de oplossing! Hierdoor hebben minder mensen zorgverlening nodig en zullen de zorgkosten per persoon omlaag gaan. Verschuivingen Van verzorgingshuis naar thuiszorg Wij zijn als mens de afgelopen jaren veranderd en stellen andere eisen aan de kwaliteit van leven bij het ouder worden. Mensen willen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen en niet eenzaam zijn. Vaak zal ondersteuning van het eigen sociale netwerk of (gemeentelijke) thuiszorg voorzieningen nodig zijn. En als het thuis echt niet langer gaat, moeten er goede instellingen zijn waar oog is voor het individu en de kwaliteit van leven. In dit plaatje past het ouderwetse verzorgingstehuis De overheid speelt hierop in om kosten te besparen. Ze kijken naar wat mensen nog kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Wie ondersteuning nodig heeft zoekt die bij voorkeur in eigen kring of betaalt er zelf voor. Pas als er niets mogelijk is, mag de gemeente bijspringen op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Alleen de meest kwetsbare mensen hebben nog recht op intramurale zorg. En dus blijven de deuren van een verzorgingshuis, straks voor duizenden ouderen gesloten. Over een paar jaar, in 2018, zullen naar schatting bijna 58.000 ouderen thuis wonen die een decennium eerder nog een plaats in een verzorgingshuis gehad zouden hebben. De overheid schat door het hervormen van de langdurige zorg 3,5 miljard minder uit te geven. Vanuit een financieel perspectief en het perspectief vanuit de gezonde mens, klinkt dit natuurlijk heel positief. Maar voor de oudere zonder sociaal netwerk om hen heen, die moeite hebben met het zelfstandig functioneren maar nog niet kwetsbaar genoeg zijn om naar een verzorgingstehuis te mogen klinkt dit niet als een ideale oplossing. Zij krijgen dan één keer per dag verzorging van de wijkverpleegkundige en moeten wachten tot ze slechter gaan functioneren voordat ze wel opgenomen kunnen worden in een verzorgingshuis. Van tweedelijns- naar eerstelijnszorg Volgens de raad voor de volksgezondheid en zorg is er geen toekomst voor de kleine ziekenhuizen in ons land. Door een gebrek aan kennis en materiaal kunnen kleine ziekenhuizen weinig specialistische zorg leveren. De kwaliteit van de zorg zal de kwaliteitsnorm niet meer halen. Daarnaast krijgen kleine ziekenhuizen te kort geld binnen doordat ze de grote klussen niet meer mogen uitvoeren. Regio’s zouden het afkunnen met een goed georganiseerde gezondheidscentrum met huisartsenpost. Alle eerstelijns disciplines zullen hun plek vinden in deze gezondheidscentra. Alleen de grote ziekenhuizen hebben volgens de raad nog bestaansrecht. 3
Met het oog op geldbesparing is dit een voordelige oplossing, daarnaast is het voor een oudere makkelijker om voor controle langs te gaan bij het zorgcentrum in de buurt dan naar een klein ziekenhuis verder weg. Het is alleen minder prettig voor een oudere om opgenomen te moeten worden in een groot gespecialiseerd ziekenhuis 50 km van huis. Familie is dan minder makelijk in staat om langs te komen en je haalt een oudere compleet uit zijn eigen omgeving. Of het ook de kwaliteit van zorg ten goede komt is een twijfel geval. De zorg in gespecialiseerde ziekenhuizen is beter, maar wanneer iemand die gespecialiseerde spoedeisende hulp nodig heeft eerst 50 km moet reizen, kan het voor de patiënt te laat zijn. Van zorg en ziekte naar gezondheid en gedrag Zelfredzaamheid moet aangeleerd worden en de benaderingswijze van zorgverleners speelt hier een grote rol in. Wanneer mensen benaderd worden vanuit de dingen die ze nog wel kunnen en niet vanuit de dingen die ze nog niet kunnen zullen ze meer participeren in de maatschappij en een hogere kwaliteit van leven hebben. Daarnaast is voorlichting geven over gezondheid en preventieve maatregelen om gezond te blijven belangrijk. Er is aangetoond dat betere kennis over ziekte en gezondheid zorgt voor een betere zelfredzaamheid. Momenteel zitten we in het begin van de verandering en patiënten en zorgverleners moeten nog wennen aan de nieuwe benaderingswijze. (Raad van volksgezondheid en zorg, 2010) Technologie en E-health Apps Momenteel zijn er al veel health apps te downloaden. In de toekomst zullen er nog meer praktische uitgebreide apps komen. Er zullen ook kwalitatief goede gadgets ontwikkeld worden die samenwerken met de apps om valide meetwaarden over het lichaam te verkrijgen. Op deze manier hoeven patiënten niet meer naar een de huisarts toe om de bloeddruk of glucosewaarden te meten. Een voordeel van de ontwikkeling is, dat het de overheid geld bespaart, doordat er minder consulten nodig zijn en de meetwaarden automatisch synchroniseren in het patiënten dossier. Voor de patiënt zelf zullen kosten echter toenemen omdat de gadgets zelf gekocht zullen moeten worden. Daarnaast moet de betrouwbaarheid en gebruiksvriendelijkheid van de gadgets zo zijn dat de meetwaarden ook echt gebruikt kunnen worden. Deze nieuwe ontwikkelingen zullen alleen kunnen werken, als 65 plussers open staan voor de ontwikkelingen en willen leren hoe het werkt. Uit gegevens van het CBS blijkt dat in 2013 55% van de 65 - 75 jarigen in Nederland online actief waren en in 2014 hadden 43% van de 65 plussers een smartphone. (CBS 2013, 2014) De helft van de ouderen zullen dus open staan voor nieuwe technologische ontwikkelingen. In 2030 zal deze groep groeien, omdat de 50 jarigen van nu dan 65 zijn. Online contact Aansluitend op de Apps zal het in de toekomst mogelijk zijn om een consult te houden door middel van beeldbellen. Wanneer het om een kort gesprek gaat, zal het voor de patiënt niet meer nodig zijn om naar de locatie toe te komen, wat voor de patiënt erg handig is. Ook bespaart het voor de zorgverlener tijd en dus geld. In 2005 werd er al gespeculeerd over de ontwikkeling, nu 10 jaar later wordt het nog steeds niet veel gebruikt, omdat mensen persoonlijk contact erg fijn vinden. Naar verwachting zal dit in de toekomst wel gaan gebeuren. 75% van de artsen hebben voornamelijk digitaal contact met hun collega’s. Daarnaast is het momenteel al mogelijk om operaties online uit te voeren met Da Vinci-robots. Dit is nu nog geen dagelijkse praktijk maar wellicht dat dit in 2030 vaker gebruikt zal gaan worden. (Artsen in Spe, 2015)
4
Gadgets in huis Momenteel zijn er al een aantal gadgets ontwikkeld die ouderen kunnen helpen om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen functioneren. Zo zijn er sensoren die het licht aan laten gaan op beweging of controleren of de patiënt nog beweegt. Het is mogelijk om deuren van een afstand open te maken of op slot te doen of het gas uit te zetten. Er zijn wekkers die afgaan en plaatjes vertonen van de activiteit die de ouderen moet ondernemen, zoals lunchen, medicatie in nemen en slapen. De voordelen van deze gadgets zijn dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen en minder zorg nodig hebben, wat uiteindelijk kosten besparend is. De nadelen kunnen zijn dat de gadgets zelf aangeschaft zullen moeten worden of gedeeltelijk worden vergoed. Daarnaast staan nog niet alle ouderen open voor gadgets. (Dennissen, E.G.J.M. et all., 2012) Mijn toekomst Tot nu toe verwacht ik dat ik de eerste jaren na het afstuderen in de eerstelijn werkzaam zal zijn. Ik verwacht dat er in de eerstelijnszorg meer huisbezoeken zullen gaan plaatsvinden. De mensen die normaal in een verzorgingstehuis zullen wonen, blijven nu thuis wonen. Ik verwacht dat de behandelplannen meer toegespitst zullen worden op het individu, waarbij evidence based practice een nog grotere rol bij zal spelen. Daarnaast zal ook ik een grote rol gaan spelen bij het creëren van zelfredzaamheid door patiënten te coachen naar gezond gedrag. Ik vind het leuk om afwisselend met jongeren en ouderen te werken en te variëren van werkomgeving. Bij het doen van huisbezoeken zul je ook creatiever moeten zijn, omdat er bij iemand thuis geen behandelbank is. Creatieve oplossingen bedenken is iets wat ik goed kan. Daarnaast ben ik goed met technologie, dus het werken met nieuwe technologische ontwikkelingen lijken mij een leuke uitdaging. Ik verwacht dat ik als fysiotherapeut minder bezig zal zijn met het geven van oefentherapie. Oefenprogramma’s worden online gegeven, ik verwacht dat oefentherapeuten hier een grotere rol in zullen gaan spelen. Daarnaast denk ik dat patiënten onder begeleiding van sportinstructeurs in de sportschool aan de slag gaan in plaats van in de praktijk, omdat dit niet meer vergoed gaat worden. Samenvatting Door de dubbele vergrijzing stijgen de zorgkosten de pan uit. Het vergroten van de zelfredzaamheid zou een stap in de goede richting zijn om de zorgkosten omlaag te krijgen, doordat mensen minder hulp nodig hebben van zorgverleners. Zelfredzaamheid moet door de zorgverleners aangeleerd worden aan patiënten door de benaderingswijze te veranderen en hen meer informatie te geven over preventieve maatregelen. Door verschillende aanpassingen binnen de zorg, zoals het aanbieden van meer thuiszorg en betere eerstelijnszorg is er een verminderde behoefte aan zorg in een klinische setting. Daarnaast vergroten technologische ontwikkelingen zoals apps, beeldbellen en gadgets voor een vergrote zelfredzaamheid. Momenteel zitten we aan het begin van de overgangsfase naar de zelfredzaamheid en al het begin is moeilijk. Ouderen die gewend waren om altijd zorg te kunnen krijgen, kunnen dat nu ineens niet meer en moeten het zelf zien op te lossen. Daarnaast wordt er in de plannen weinig rekening gehouden met de ouderen zonder sociaal netwerk om zich heen en/of met een verminderde cognitie. Hoewel de zorgkosten voor de overheid zullen afnemen, zullen de kosten voor de ouderen toenemen, omdat de zorgpremies voorlopig nog blijven stijgen en veel hulpmiddelen zelf aangeschaft moeten worden.
5
Bronnenlijst Artikelen Croonen H. To the future, Arts in spee februari 2015 Dennissen, E.G.J.M., Seydel, E.R., Ben Altouch, S. & Dohmen, D.A.J. (2012). Ouderen en nieuwe technologie in huis. Bondgenoten of vijanden? (Proefschrift, Universiteit of Twente, Enschede). Giesbers H (RIVM), Verweij A (RIVM), Beer J de (NIDI). Vergrijzing: Wat zijn de belangrijkste verwachtingen voor de toekomst? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM,21 maart 2013. Panhuis-Plasmans M in't (RIVM), Poos MJJC (RIVM). Wat zijn de zorgkosten? In: Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bilthoven: RIVM, 5 september 2013. Rijn van M.J., Hervorming langdurige zorg: naar een waardevolle toekomst: Ministerie van volksgezondheid welzijn en sport : 25 april 2013 J. Visser , Geen verzorgingshuis, maar wat dan? Medisch contact nr. 19 mei 2013 Internet bronnen http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/home/default.htm ( geraadpleegd 29-3-2015) http://www.hellofysioapp.nl/ (geraadpleegd 28-3-2015) http://www.geneeskunde.com/2008/05/16/raad-volksgezondheid-kleine-ziekenhuizen-moetendicht/ (geraadpleegd 27-3-2015) http://www.rvz.net/uploads/docs/Achtergrondstudie_-_van_ZZ_naar_GG.pdf (geraadpleegd 2932015)
6
Feedback samenwerking Feedback van Liza Tichelaar
Feedback van Marieke Meems
7
