Zorg aan cliënten bij (extreme) hitte

kwaliteitshandboek

Zorg aan cliënten bij (extreme) hitte NB. van toepassing op de intra- en extramurale zorgverlening ActiVite Een periode van aanhoudende hitte vormt een risico voor de gezondheid van kwetsbare personen. Tijdens deze periode dient er extra aandacht te zijn voor de maatregelen die gepaard kunnen gaan met deze weersomstandigheden. Dit protocol treedt in werking: • als de verwachting is dat zich een periode aandient van vier of meer dagen met een temperatuur van boven de 27 graden Celsius (aanhoudende hitte); • als er minstens vijf aaneengesloten zomerse dagen worden verwacht met een temperatuur van 25 graden Celsius of hoger, waarvan minstens drie dagen tropisch zijn met een temperatuur van 30 graden Celsius of hoger (hittegolf). De kwaliteitsfunctionarissen stelt de directeur en de teammanagers van de RVE op de hoogte. Kwaliteit coördinator informeert RVE WMO, RVE BV en Zorgtalent. Teammanagers stellen medewerkers per direct op de hoogte van het in werking treden van het protocol en zorgen dat medewerkers over het protocol beschikken.

1. Doel Tijdige inzet van maatregelen, zodat het risico op negatieve gezondheidseffecten ten gevolge van warme weersomstandigheden wordt beperkt c.q. voorkomen.

Risicogroepen • ouderen (75+) • Mensen met overgewicht • Mensen met een chronische aandoening

Maatregelen Zorginhoudelijke maatregelen: • Medewerker informeert cliënten over de maatregelen die ingezet kunnen worden bij aanhoudende hitte. • Bij cliënten die het warm hebben worden de dekens en dekbedden opgeruimd. • Cliënten worden geadviseerd lichte katoenen kleding te dragen. • Sterke temperatuurwisselingen worden vermeden. • Bij bedlegerige cliënten wordt dagelijks het bed verschoond. Het kussensloop wordt zo nodig gedurende de dag vaker verschoond. Er worden lakens over het voeteneind heen gelegd. • Zieke cliënten worden naar behoefte gewassen, eventueel door middel van ‘verzorgend wassen’ (wasdoekjes). • Bij cliënten die transpireren wordt het gehele lichaam gewassen en het bed verschoond. Douchen is benauwd werk en verhoogt de luchtvochtigheid. Volg zoveel mogelijk de wens van de cliënt. • Cliënten die bij hitte vroeger uit bed willen, worden eerder geholpen. • Koude washandjes worden indien wenselijk uitgedeeld. • Conform bestaande richtlijnen dient elke cliënt minimaal 1.5 – 2 liter water per dag tot zich te nemen (afhankelijk van de situatie in verband met eventuele vochtbeperking, inspanning e.d.). Bij twijfel kan er gebruik gemaakt worden van het addendum ‘Dehydratie bij ouderen’.

titel: Laatste aanpassing: pagina

Zorg aan cliënten bij extreme hitte Juni 2015

Doc.eigenaar

1 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:

: Controller Zorgbeleid

kwaliteitshandboek

• • •

• • •

• • • • • • •

• • • • • •

•

Het heeft de voorkeur om vaker kleinere hoeveelheden te drinken dan een paar keer een grote hoeveelheid. Er worden waterkannen en bekers neergezet welke met regelmaat worden ververst (in ieder geval tijdens ontbijt- koffie/thee-, lunch- en dinermomenten). Alcoholische dranken versterken de vochtuitscheiding (niet via transpiratie). Koffie, thee en suikerhoudende dranken kunnen gewoon gedronken worden. Bij suikerhoudende dranken vraagt de situatie van cliënten met diabetes wel om extra aandacht. (Voor verantwoord beleid ten aanzien van (extra) vocht verwijzen wij naar het addendum ‘Dehydratie bij ouderen’) Er is extra alertheid op cliënten met slikproblematiek. (Check de beschikbaarheid van slikprotocollen) Cliënten worden met regelmaat geattendeerd op inname van vocht en krijgen hierbij zo nodig ondersteuning (draag zorg voor gemakkelijke toegankelijkheid van gezonde dranken en water). Bij cliënten met diarree is men extra alert op voldoende vochtinname. Zo nodig worden ‘Oral Rehydration-oplossingen’ verstrekt. (Indien er sprake is van een groter verlies aan vocht in vergelijking met inname dient er meer vocht ingenomen of toegediend te worden, ook als dit betekent dat er meer dan 2 liter vocht per dag wordt ingenomen). De cliënt adviseren goed, gezond en regelmatig te blijven eten. Draag zorg voor de aanwezigheid van drinkbouillon (aanvullingen zouten). Het eten van groenten en fruit wordt geadviseerd, omdat deze veel water bevatten en een bron zijn van vitamines en zouten. Bij cliënten met koorts/ infectieziekten worden verkoelende maatregelen genomen. Bij zorgafhankelijke cliënten is het raadzaam een vochtbalans bij te houden en deze nauwkeurig te volgen. Er is extra alertheid op de inname van alcoholische dranken. Alcohol versterkt de vochtuitscheiding. (Ook suikerhoudende dranken onttrekken vocht uit het lichaam) Cliënten worden geattendeerd op het naar buiten gaan op momenten dat het erg warm is (in de regel tussen 12.00 en 17.00 uur). Indien cliënten toch naar buiten gaan wordt geadviseerd schaduwrijke plaatsen op te zoeken en een flesje water mee te nemen. Tevens smeren cliënten zich goed in (of worden hierbij ondersteund). Bij twijfel over vochtinname/ dehydratie, verslechtering van de cliëntsituatie of andere vragen wordt de (behandelend) arts geraadpleegd. (Zie bijlage 1 voor risico’s op dehydratie) Op advies van de arts worden bij zieke cliënten koude wassingen, koude voetbadjes en/ of naar behoefte verkoelende sprays aangeboden. In overleg met de arts worden cliënten naar koelere ruimtes gebracht. In de woning, slaapkamer of andere ruimten kan bij (zieke) cliënten het plaatsen van ventilatoren overwogen worden. Artsen letten extra op het gebruik en/ of voorschrijven van diuretica en passen zo nodig het medicatievoorschrift aan. Afspraken rondom de adl (bijvoorbeeld douchen), inspanningsactiviteiten, afspraken of schema’s in samenwerking met de fysiotherapeut en/ of andere behandelaren/ therapeuten behoeven zo nodig aanpassing. De eigen regie van de cliënt blijft hierin leidend. Inzet van ondersteuning of extra toezicht (met name in de thuissituatie) door mantelzorgers is in deze periode wenselijk.

Voor cliënten in de thuissituatie: • Algemeen: cliënten informeren over eventueel te nemen maatregelen die helpen tegen hoge temperaturen, zoals veel drinken, katoenen kleding, lichamelijke activiteiten aanpassen, gebruik ventilatoren, advies vragen aan de huisarts over diuretica en goed contact te houden met de mantelzorg. • Voor cliënten met een intensieve zorgvraag (iedere dag verpleging bijv.): bovenstaande aandachtspunten –voor zover relevant en reëel haalbaar– toepassen of bevorderen in de extramurale situatie.



Doc.eigenaar

2 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:


kwaliteitshandboek

•

• •

Naar behoefte van de cliënt zo mogelijk wat vaker wassen, vermijdt sterke temperatuurwisselingen. Douchen heeft enige nadelen (is benauwd werk en geeft verhoging luchtvochtigheid), maar volg zoveel mogelijk de wens van de cliënt. Wanneer de situatie van de cliënt dreigt te verslechteren tijdig signaleren naar behandelend (huis)arts. Het is eventueel mogelijk via het hittesteunpunt van de regionale GGD (dat in de meeste regio’s bij hitte periodes functioneel zal zijn) extra vrijwilligerszorg te organiseren.

Gebouwbeheer (met name van toepassing op de intramurale dienstverlening): • Maak efficiënt gebruik van ruimten waar de temperatuur/ klimaatbeheersing realiseerbaar is. • Benut tijdig het gebruik van zonwering (zonneschermen, rolgordijnen). Let op: buiten zonwering is effectiever dan zonwering binnen! • Deuren en ramen worden gesloten indien de buitentemperatuur hoger is dan binnen. • Vermijdt tocht. • Het gebruik van spots en (gloei)lampen beperken (voorkeur heeft Tl-verlichting). • Voorkom onnodige warmteproductie door apparatuur. • Plaats zo nodig koelingsventilatoren, maar let op of cliënten geen hinder ondervinden van lawaai en/ of tocht. • In de nacht worden ruimten gelucht door middel van openen van ramen en deuren (selectief, let op risico inbraak). • Bij platte daken wordt het dak besproeid (verdamping van water onttrekt warmte). Ten alle tijden dienen de maatregelen met toestemming van de cliënt/ diens vertegenwoordiger besproken te worden en is de eigen regie van de cliënt leidend. De medewerker draagt zorg voor duidelijke rapportage van de gemaakte afspraken in het zorgdossier.

Maatregelen voor de medewerker • de medewerker kleedt zich tijdens de dienst op de temperatuur. • De medewerker gaat verstandig om met inspanningen. • De medewerker drinkt voldoende. De teammanager zal bij aanhoudende hitte nagaan wanneer de inzet van aangepaste diensttijden noodzakelijk is. Voor meer informatie raadpleeg de volgende documenten: • ‘Houd het hoofd koel’ Aandachtspunten bij hoge temperaturen (zie intranet nagekomen protocollen) • ‘Dehydratie bij ouderen’ Preventie en behandeling, extra aandacht bij ziekte en bij hitteperioden (zie intranet nagekomenprotocollen) • Sticker van de GGD (zie achter bijlage 1). Deze kun je uitdelen aan cliënten, ophangen op de zusterpost of steunpunt.



Doc.eigenaar

3 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:


kwaliteitshandboek

Bronvermelding • Actiz, (2007), Houd het hoofd koel: aandachtspunten bij hoge temperaturen. • Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, (2015), Nationaal Hitteplan: versie 2015. • Actiz, (2007), Dehydratie bij ouderen: preventie en behandeling, extra aandacht bij ziekte en bij hitteperioden. • RIVM, (2012), Gezondheidsrisico’s van zomerse omstandigheden.

Bijlage 1 Risico’s op dehydratie Niet ziekte gebonden risico’s • • • •

Leeftijd > 80 jaar Fysiologishe veranderingen in de vochtregulatie Fragiliteit Eerdere toestand van dehydratie

Ziekte gebonden risico’s Algemeen • Het lijden aan > 4 aandoeningen (comobiditeit) • Infecties • Pijn/ koorts • Wonden (bijv. decubitus) • Bloedverlies Neurologisch • Motorische beperkingen (als gevolg van CVA of andere neurologische aandoening) • Extrapiramidale aandoeningen met tremoren en overmatige speekselvloed • Dementie • Sensorische en communicatieve beperkingen (verminderde visus, afasie) Psychiatrisch • Depressie • Angststoornis • Delirium • Psychose/ schizofrenie Cardiopulmonaal • Dyspneu • Afgenomen spanningsintolerantie Locomotoir • Mobililteitsstoornissen als gevolg van ernstige arthrose en/ of arthritis Gastrointestinaal • Slikstoornissen



Doc.eigenaar

4 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:


kwaliteitshandboek

• • •

Anorexie Braken Diarree

Uropoetisch • Incontinentie • Nierfunctieverlies Latrogeen • Polyfarmacie (specifieke aandacht voor gebruik van diuretica, laxantia, anticholinergica en psychofarmaca (bijv. antidepressiva) • Vocht/ zoutbeperking • Hoge eiwitinname Sociaal • Vereenzaming • Zelfverwaarlozing • Gebrekkige of onvoldoende toegang tot drinken • Onvoldoende mantelzorger en/ of professionele zorg thuis • Institutionalisatie: onvoldoende en/ of onvoldoende geïnstrueerd personeel



Doc.eigenaar

5 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:


kwaliteitshandboek



Doc.eigenaar

6 van 6

3.2-22/ 4.2-22

ID-nr:


Zorg aan cliënten bij (extreme) hitte

Recommend Documents