ZOMER IVN OIRSCHOT Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid. Het IVN. Instituut. voor natuureducatie. duurzaamheid. is een. vereniging

Het IVN Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid is een vereniging van vrijwilligers en beroepskrachten die streeft naar meer natuur en een betere kwaliteit van het milieu.

Inleveren kopij voor de volgende VMN vóór 1 oktober 2014 bij de redactie

ZOMER 2014

IVN OIRSCHOT Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid

Van de redactie

IVN OIRSCHOT Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid

• De redactie van de VMN is uitgebreid met een nieuw lid nl. Riky de Veth. Ze zit ook in het bestuur en komt vast met leuke nieuwe ideeën. Ook de kopij kunt u naar haar sturen.

juni 2014 https://www.ivn.nl/afdeling/oirschot NL66 RABO 0138 8296 32 t.n.v. penningmeester IVN Oirschot

Bestuursleden IVN Oirschot: voorzitter:

Gerard Vinke

0499-573269

[email protected]

06 53384524 secretaris:

Annette Kemps

penningmeester: Petra Koning

Lieveld 11

5688 HZ Oirschot

0499-550303

[email protected]

Liempdsedijk 6

5688 MP Oirschot

06 11122943

[email protected]

pr.:

Rinus Sterken

0499-575384

[email protected]

Ledenadm.:

Jack van Nunen

0499-572701

[email protected]

overig bestuur:

Riky de Veth

06 83243265

[email protected]

• Voor de natuurgidsencursus kunt u zich nog opgeven. Deze wordt echt niet elk jaar gegeven, dus als u denkt over INHOUD deelname, lees dan de info in dit boekje of bel/ mail met Elly Pouwels 2 Bestuursinfo ([email protected]) 3 Van de redactie • De Jeugd IVN heeft dringend behoefte aan enkele enthousiaste vrijwilligers die op de woensdagmiddag het team willen versterken. Zie verdere info op blz. 15. • Verder natuurlijk weer info over een nieuwe cursus ‘diersporen’, diverse verslagen, verhalen en mooie foto's.

Contactpersoon Werkgroep Amfibieën:

Jack v.d. Schoot

[email protected]

Blauwe Brigade:

Jan Pijnenburg

[email protected]

Cursussen:

Freek Kemps

[email protected]

Jeugd-IVN:

Christ Oomen

[email protected]

Paddenstoelen:

Todor IJsselmuiden

[email protected]

Planten:

Elly Pouwels

[email protected]

• Kijk voor alle foto’s in kleur op onze site: www.ivn.nl/afdeling/oirschot Geniet! De redactie

4

Van de bestuurstafel

5

Ledenadministratie

6

Natuurgidsencursus 2014-2015

7

Cursus diersporen 2014

8

Biowalking in Oirschot en Best

9

Natuurfotocursus april en mei 2014

10

Hallo vlindervrienden

11

Verslag vlinderwandeling

12

Naar de Eifel

14

Uit met de plantenwerkgroep

15

De Jeugd-IVN

16

Heeft de IVN Jeugd ook nog toekomst?

18

Een boom over bomen

20

Wonderbaarlijke visvangst

22

Rare vogel Reacties aan het einde van de vogelcursus

Publiciteit/Senioren flex Rinus Sterken

[email protected]

25

Scholenwerk:

Christ Oomen

[email protected]

27

Onder de vleugels van het erf

Vogels:

Rinus Sterken

[email protected]

28

Onze natuurgebieden (deel 5)

Zoogdieren:

Bert Verheul

[email protected]

29

Op pad naar ‘de veugeltjes’

Vlinders

Wilma van Kaathoven

[email protected]

31

25-jarige jubilaresse

B-team

Jan van Heerbeek

janvanheerbeek@ planet.nl

32

Gedicht

33

Uitstapje bij de buren: IVN Best

Riky de Veth

[email protected]

34

Activiteiten IVN Oirschot

Redactie Vergeet-Mij-Niet lay-out

foto voorzijde: Publiekswandeling naar de vogels mei 2014

Jeann van Dijk-Adriaans [email protected] 3

Van de bestuurstafel Die bestuurstafel van IVN Oirschot heeft na de ledenvergadering een forse verandering ondergaan. Drie nieuwe bestuursleden zijn gekozen. Trots ben ik dat er nu drie dames en drie heren deel uitmaken van ons bestuur. De dames; Annette Kemps was al bekend. Zij blijft het secretariaat verzorgen. Nieuw zijn Petra Koning, onze nieuwe penningmeester en Riky de Veth, die de redactie van de Vergeet Mij Niet gaat aanvoeren. Als nieuwe heer kwam Jack van Nunen ons versterken. Natuurlijk is Jack niet echt nieuw want hij heeft al een langjarige bestuurservaring binnen IVN. Jack doet de ledenadministratie maar verder vind je hem in allerlei andere activiteiten binnen de vereniging als drijvende kracht. De beide andere heren; Rinus Sterken legt in zijn formele taken de nadruk op publiciteit. Ook hij is zo’n duizendpoot die je op allerlei plekken in de vereniging tegenkomt. En dan natuurlijk uw voorzitter. We namen afscheid van Christ Oomen als bestuurslid maar niet als motor achter de jeugdactiviteiten. Christ…. heel hartelijk dank voor jouw grote bijdragen aan het bestuur. Op een heisessie in de mooie B&B van Marinus en Annie Pijnenburg hebben we onlangs intensief kennis met elkaar gemaakt en hebben we ook indringend gediscussieerd over de toekomst van IVN Oirschot. Geconstateerd mag worden dat we op dit moment in een ‘flow’ zitten. Negentien nieuwe leden konden we dit jaar al registreren en de belangstelling voor de meeste activiteiten is zeer tevredenstellend. Zeer belangrijk is ook dat de cursussen fantastisch lopen. We sloten met succes een vogelcursus met 35 enthousiaste deelnemers af. Deze cursus werd geheel door eigen mensen verzorgd. Inmiddels zijn ook 28 cursisten bezig met natuurfotografie. Tenslotte loopt de inschrijving voor de cursus ‘sporen’ in het najaar boven verwachting. De drijvers Freek Kemps, Harrie Lempens en Jack van Nunen zijn daar zeker ook debet aan. Als ik toch bezig ben met het uitdelen van complimenten mag ik zeker de makers en rondbrengers van 4

ons lijfblad niet vergeten. Jeann van Dijk als creatief brein, Annette Kemps als aftredend redacteur en alle postbodes die door weer en wind de VMN bij u thuis bezorgen. Het voorgaande overziende mag ik constateren dat IVN Oirschot leeft en dat het velen uitdaagt van de natuur te genieten. Dat laatste is uiteindelijk toch ons hoogste doel. Gerard Vinke voorzitter.

Van de ledenadministratie (je wordt er gewoon blij van) Nieuw lid

Dhr. Wim Spaninks, Dhr. George Goossens, Mevr. Nelly Rook, Mevr. Nicolien Govers Dhr. Jan Ewalds, Dhr. Frank van Pelt Dhr. Martien van Loon, Mevr. Mieke de Wit Mevr. Riky de Veth, Dhr. Louis van den Ouweland Dhr. Piet Renders, Mevr. Maya van Prooyen Mevr. Sylwia Beekmans

Diessen Oirschot Oirschot Oirschot Oirschot Oirschot Oirschot Oirschot Middelbeers Middelbeers Oirschot Lage Mierde Oirschot

Nieuw huisgenootlid Mevr. Carina Smet - de Kock, Dhr. Kees Ham, Mevr. Loes Renders, Dhr. Ruud Ten Bosch

Oirschot Oirschot Oirschot Oirschot

De mijlpaal van 200 leden is op 27 mei bereikt. Omdat we 2 aanmeldingen tegelijk kregen, laten we zowel Mevrouw Beekmans als Mijnheer Ten Bosch deze eer te beurt komen. IVN Oirschot kent nu 173 leden, 27 huisgenootleden. De 48 donateurs en 24 jeugdleden zijn eveneens gewaardeerde contacten maar hebben geen officiële ledenstatus. In de volgende Vergeet Mij Niet leest u meer over dit heugelijke feit. 5

IVN Natuurgidsencursus Het Groene Woud 2014 - 2015 Je wandelt rond langs mooie plaatsen in je omgeving en vertelt andere mensen iets over de kleine bonte specht, terwijl je luistert naar zijn getimmer. Je hoort de populieren ruisen en een ree springt uit de bosjes tevoorschijn. Schoolkinderen vangen een geelgerande waterkever met een schepnetje… je maakt wat mee als IVN Natuurgids. En je publiek gaat een ervaring rijker naar huis! De IVN Natuurgidsencursus is bedoeld voor mensen die zich actief in willen zetten binnen het IVN. Als IVN Natuurgids, als leiding van jeugd IVN, maar bijvoorbeeld ook bij het maken van wandel/fietsroutes of de uitvoering van vrijwillig landschapsbeheer. Na het afronden van de cursus heb je een brede kennis van de natuur in eigen omgeving. Je leert hoe je zelf natuur- en milieueducatieve activiteiten begeleidt en organiseert. De IVN Natuurgidsencursus wordt afgesloten met een examen en erkend diploma. In Het Groene Woud is de Natuurgidsencursus een zaak van alle IVN afdelingen samen. Dit heeft het grote voordeel dat je je nog meer thuis voelt in je eigen streek.

CURSUS DIERSPOREN Weleens gedacht, tijdens uw wandeling, “Wat speur ik daar?” Om u ook op dit front meer van de natuur te laten genieten, organiseert IVN Oirschot een cursus dierensporen. De cursus zal gegeven worden door de Nederlandse autoriteit op dit vlak, de biologe Annemarie van Diepenbeek uit Veghel. Een bijzondere cursus dus, die echt meerwaarde kan geven aan je natuurbeleving.

De diersporencursus zal bestaan uit: 4 lessen op donderdagavond 18 september - 9 – 16 - 30 oktober van 20.00 tot 22.00 uur en 2 excursies op zaterdagochtend 11 – 18 oktober van 10.00 tot 12.00 uur. Het maximum aantal deelnemers is 25. Onze digitale leden hebben al eerder bericht over deze cursus gekregen en er zijn dus al veel aanmeldingen binnen. Er zijn nog slechts enkele plaatsen beschikbaar, dus als u mee wilt doen meld u dan snel aan. Die het eerst komt die het eerst maalt is het credo. De avonden bestaan uit PowerPointpresentaties, waarbij ruimte is om in te spelen op vragen van cursisten en het bespreken van de door hen aangedragen sporen. Er zal ook enkele opdrachten gewerkt worden welke klassikaal besproken en nagekeken zullen worden. We gaan ook actief aan de slag met het pluizen van braakballen.

Opgave hiervoor of meer informatie: www.ivn.nl/afdeling/oirschot of bij Elly Pouwels, gidsencoördinator. [email protected] of 0499 574141

Men kan zich nog opgeven voor de Natuurgidsencursus We starten in september!

Het Programma: - les 1: voetafdrukken, loopsporen en wissels van zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën - les 2: vraatsporen en prooiresten - les 3: uitwerpselen en braakballen (incl. uurtje braakballen pluizen) - les 4: nesten en holen, legers, markeersporen, zandbaden, veren en haren. Tijdens de beide veldlessen wordt alles besproken wat we tegenkomen. Kosten voor deze cursus bedragen € 50,00 voor IVN leden en donateurs, niet leden betalen € 60,00. Daarboven zou u ook (niet verplicht) moeten rekenen met de aanschaf van het standaardwerk ‘Veldgids Diersporen’ (€ 34,95). Themagroep Cursussen (je wordt er gewoon blij van).

6

7

Biowalking in Oirschot en Best Dat bewegen goed voor ons is, weten we allemaal. Het is echter niet voor iedereen zo gemakkelijk, omdat soms het vertrouwen wat weggevallen is of even de motivatie wat minder is. IVN-Brabant heeft een prachtig project ontwikkeld om met een bepaalde doelgroep, zoals bijvoorbeeld diabetici, kwetsbare ouderen, mensen met COPD, te gaan wandelen: Biowalking. Tijdens zo’n Biowalk wandelt behalve een natuurgids ook een gezondheidsmedewerker mee: dit kan bijvoorbeeld een diabetes- of praktijkverpleegkundige, een diëtiste, een wijkverpleegkundige, fysiotherapeut of huisarts zijn. Omdat ikzelf in de gezondheidszorg (wijkverpleegkundige bij Buurtzorg) werk, werd ik geprikkeld om in Oirschot ook zoiets op te zetten. Samen met een vriendin uit Best hebben we de stoute schoenen aangetrokken en zijn we gestart met de organisatie van Biowalking in september, zowel in Best als in Oirschot. Op welke doelgroep we ons gaan richten ligt nog niet vast, maar we denken aan mensen met diabetes. In Oirschot krijgen we in ieder geval al de medewerking van thuiszorgorganisatie Buurtzorg. Ook andere gezondheidswerkers worden binnenkort nog benaderd. De wandelingen zijn ongeveer 5 km lang. In het eerste half uur wordt stevig doorgewandeld om mensen te laten ervaren hoe hun lichaam hierop reageert. In het tweede half uur staat natuurbeleving centraal en neemt de gids de tijd om iets te vertellen over de natuur en het landschap. Onderzoek (J. Maas, ‘Vitamine G’, 2009) toont aan dat mensen zich in een groene omgeving gezonder voelen en minder naar de huisarts gaan. Ken je iemand die hiervoor in aanmerking zou kunnen komen, neem dan gerust contact op. Voor meer informatie kun je terecht bij Lia Adriaans (Oirschot), [email protected], 0618324986 of Els Maris (Best), 0499-392046 [email protected]

Natuurfotocursus april en mei 2014 We begonnen de cursus met kennismaken met de lesgevers: Wil der Kinderen en Henk Verbeek. Les 1 t/m 4 waren theorielessen, waarin ons veel werd geleerd over: techniek, compositie en kijken en herkennen. Hele leerzame avonden met soms wat taaie theoretische uitleg waarbij vooral de voorbeeldfoto’s erg verhelderend waren. Erg leuk was ook de avond waarbij we zelf ingezonden foto’s konden beoordelen op de bovengenoemde onderdelen en daarvan tot onze verrassing zelfs een prachtige afdruk mee naar huis kregen! Hulde aan de Wil. Na 4 theorieavonden was het dan zover dat wij gezamenlijk met onze nieuw verworven kennis en onze camera's het veld in trokken. De start was vanaf het parkeerterrein bij de Heilige Eik. Meteen bij het parkeerterrein viel de groep al uit elkaar, een deel bleef bij een interessante struik en de rest stond bij de kapel te wachten. Hier kregen wij eerst een uitleg over deze locatie met zijn geschiedenis. Vanaf het bruggetje werd elke centimeter vastgelegd, soms zelfs languit liggend op de grond. Na een half uur, en wat lastige muggen, werden wij gesommeerd om wat meer meters te maken, en niet te dicht bij de kapel te blijven, we hadden nog een hele route voor de boeg. Het is een hele opgave om 30 mensen te bewegen om ook eens door te lopen, vooral omdat onze gids zelf ook foto's wilde maken. Henk en Wil waren volop aan het vertellen over de te maken foto's, en liepen dus ook achteraan. Maar uiteindelijk stonden wij allen bij de zandvanger van de Beerze. Ook moest er een foto gemaakt worden van alle deelnemers op de hangbrug, dit leverde nog even wat consternatie op omdat er enkelen bij waren die zich niet zo veilig voelden op een schommelende brug. Op het einde stond het grootste deel van de groep te wachten op een drietal dat nog even de grote bonte specht wilde vastleggen. Al met al een hele leuke en leerzame dag. Ik ben er wel achter dat mijn camera niet meer werkt zoals in de gebruiksaanwijzing staat, en zoals ik hem al vele jaren gebruik. Dit wordt waarschijnlijk een nieuwe, want repareren zal te duur zijn. Met dank aan Henk en Wil voor de uitleg, de kleurenschema's, de foto's, het enthousiasme en de tijd. Jack van Dongen en Petra Koning (foto Henk Verbeek)

8

9

Hallo vlindervrienden,

Verslag vlinderwandeling vrijdag 6 juni 2014

Wij zijn vrijdag 11 april weer weg geweest. We waren met Leny, Ria, Cees en Wilma. Aangezien het weer niet zo super was hadden we besloten niet naar Waalre te gaan maar een wandeling te maken door Baest. Tijdens de rit naar Baest zagen we enkele Scholeksters en een koppeltje Patrijzen die voor de auto weg vlogen. Dat was een prachtig gezicht waardoor we tijdens de vlucht goed konden zien dat het mannetje van achteren een rood bruine kleurhad. In Baest hebben we gewandeld hoe Leny altijd wandelt. Het zonnetje kwam er af en toe door heen, waardoor we wat vlinders konden zien. We zagen het Boomblauwtje, het Kleine koolwitje, het Bont Zandoogje en het Geaderd Witje. De witjes waren er meerdere. We hoorden een specht roffelen en de Tjiftjaf, Roodborstje, koolmeesje, Vink en Boomklever roepen. Het was een heerlijke wandeling, al waren de muggen of dazen wel erg vervelend en vroeg. Al met al was het weer een gezellig uitje geweest. Groetjes Wilma nachtvlinder

Vlinderochtend 26 april 2014 Plaats: De loght, bij het ven rondgewandeld Todor, Wilma en Ria zijn op pad geweest. Warm maar met een koel briesje en een geslaagde ochtend Vlindersoorten: oranjetipje, kleine vos, dagpauwoog, bont zandoogje, landkaartje, groot geaderde witje, bos rupsen.

Op aanraden van Henk van Straten gaan we naar Udenhout de kleine ijsvogelvlinder zoeken in de Brand. Het weer is fantastisch: 20°C. Wilma, Todor, Leni en Diny rijden om kwart over tien richting Udenhout en parkeren de auto bij de Rustende Jager. Welke van de vijf wegen moeten we in om Henk te treffen? We krijgen geen telefonisch contact, dus kiezen we, na nog even de kaart bestudeerd te hebben, de weg waar geen autoverkeer in mag rijden. Een buurtbewoner wijst ons nog even de slagboom, waar we links af moeten om de Brand in te gaan. Al gauw zien en horen we groene kikkers, zien we o.a. de kale jonker, smeerwortel en wilde rozen. Het pad is erg modderig. Gelukkig hebben we onze zondagse schoenen niet aan! De koekoek en de zwartkop laten zich de hele wandeling goed horen. Al snel zien we zandoogjes, citroenvlinders (vr. en een mannetje), koolwitjes, gehakkelde aurelia’s, een dikkopje, een atalanta en verschillende kleine vosjes. Ook libellen en waterjuffers vliegen boven het water en we zien een hoornaar. Wat een indrukwekkende afmeting heeft deze wesp! Bij een open, zonnig stukje bos met veel kamperfoelie en bramen worden we verrast; hier vliegen wel vier kleine ijsvogelvlinders. We blijven er lang van genieten en kunnen ze goed fotograferen. We zijn niet voor niks naar de Brand gereden. Bedankt, Henk! Wel jammer dat we jou niet meer hebben getroffen in de Brand. Om half een zijn we weer terug bij de Rustende Jager. Diny

kleine ijsvogelvlinder 10

11

NAAR DE EIFEL De vogelwerkgroep en deel vlinderwerkgroep, samen op zoek naar de Sleutelbloemvlinder in de Eifel.

We gingen rond een uur of vier langzaam richting huis, moe maar voldaan. Dank je wel allemaal voor de super fijne dag en in het bijzonder Henk, die erg veel wist en altijd even enthousiast was. Wilma, een van de reisgenoten.

Op zaterdag ochtend 3 mei vertrokken we om 7 uur met zeven personen richting de Eifel. Het was vroeg maar het was ook een paar uurtjes rijden. We gingen op pad met Henk van Straten als onze gids en verder gingen Ad, Jeanne, Frans, Ria, Cees en Wilma mee. Onderweg kwam af en toe het zonnetje er door, dus we hadden goede hoop op mooi weer. Maar hoe dichter we bij ons vlinder plekje kwamen hoe meer bewolkt het was. Eenmaal aan gekomen in Nonnenbach was het daar 3 graden en geen zon. De velden waren erg nat en de moed zonk ons in de schoenen. Maar ja, we waren er nu, dus toch maar op pad na een bak koffie en een boterham. Het was echt heel koud, dus we hadden ons goed ingepakt met alles wat we bij hadden. Eenmaal onderweg zagen we geen vlinders, maar wel heel langzaam minder wolken, dus bleven we positief. Toen de zon er steeds meer door kwam gingen we naar een andere plek bij Ripsdorf dat in een dal lag. Het werd langzaam warmer en we voelden dat het goed ging komen. En ja hoor we zagen een Boswitje, en nog een en nog een. Daarna zagen we nog heel veel vlinder soorten voorbij komen zoals; de Aardbeivlinder, de Sleutelbloemvlinder (daar kwamen we eigenlijk voor), het Dwergblauwtje, de Zuidelijke Luzernevlinder, de Zilvervlek, de Bosparelmoervlinder, de Klaverspanner, het Bruine Dikkopje, het bonte Dikkopje, de bruine Vuurvlinder, het Citroentje, het Klein Geaderd Witje, de Kleine Vos, de Koninginnepage, het kleine Vuurvlindertje, het Bont Zandoogje, de Atalanta, Het Muntvlindertje, de grijsband Spanner, het Boomblauwtje, de Argusvlinder, het Oranje Tipje, het bruin Blauwtje, de bruine Daguil, het Hooibeestje, de Voorjaarserebia, Kleine Parelmoervlinder en het prachtige Groentje. Tijdens het vele lopen zagen we ook nog een Boompieper, een Geelgors, de rode Wouw, de zwarte Wouw en een Buizerd. We hadden denk ik ongeveer 6 uur gelopen met heel af en toe een kleine pauze, maar het was de moeite waard. Wat hebben we allemaal genoten van de omgeving, de vlinders en elkaar, hahaha. 12

Het Boswitje

De Zilvervlek

13

Uit met de plantenwerkgroep Prachtige dag, vrijdag 16 mei, waarop we voor het eerst erop uit gingen met de Plantenwerkgroep. Orchideeën spotten voor het Landschap. Ik had Mark Kapteijns voor de zekerheid nog eens gebeld voor de precieze locatie van de weitjes die we zouden bekijken. Geen gewone doordeweekse wandelgebieden waren het, nee, apart gelegen, niet makkelijk toegankelijke locaties. Gevieren trotseerden we hekdammen van het soort dat potige mannen van het Landschap vlot openen en sluiten, maar dat wij met zijn allen moesten bedwingen! We liepen binnen bij koeien in de wei, die gelukkig lekker lagen te herkauwen en ons dus negeerden. We plensden door greppels tussen natte weitjes en waren zelfs bereid over een gesneuvelde populier te klauteren om te komen waar we wezen wouwen: orchideeënweitjes! Brede orchissen zijn van een paars, zo intens, dat je met je ogen knippert. Daar vlak bij grote ratelaar, volop geel.

14

De Jeugd-IVN Dit nummer van het Vergeet Me Nietje geven we verslag van de activiteiten van de Jeugd-IVN van het afgelopen clubjaar 2013 – 2014. Omdat we met de jeugd van de basisscholen van doen hebben, starten we altijd met een nieuw seizoen bij het begin van het nieuwe schooljaar en stoppen we bij het einde daarvan. Eind augustus 2013 maakten we een vliegende start met een erg grote opgave, te groot zelfs om alle jeugd te kunnen opvangen. We moesten zodoende helaas 16 kinderen teleurstellen en startten met 25 jeugd-IVNers. Met deze zeer enthousiaste kinderen hebben we maandelijks erg leuke activiteiten kunnen doen, zoals daar bijvoorbeeld zijn: “speuren op de heide”, “kleuren en vormen van zwammen, vruchten en bladen in de herfst”, “werken in de natuur”, “knutselen en timmeren voor vogels in de winter” en “graaien en zaaien in de permatuin”. Op 14 juni gaan we ter afsluiting en ook omdat we dit al 15 jaar doen (3e lustrum) dit seizoen feestelijk afsluiten met een uitstapje naar de Drunense Duinen, waar we ’n tocht door de “Brabantse Sahara” gaan maken en naar de natuurspeeltuin “Ons Genieten”. We maken er een gezellige dag van.

Echte koekoeksbloemen, zo lieflijk roze. Bladrozetten die we nog niet konden duiden: misschien Duifkruid of Blauwe Knoop? En daar: misschien Spaanse Ruiter? Onze harten ‘sprongen op van verwachting’. Hier gaan we nog eens terug als ze bloeien, dan weten we 't zeker. Hier zie je onze krachtsinspanningen op de evenwichtsbalk en het paarste paars van al.

Verder willen we de jeugd weer oproepen om zich eventueel voor het volgende seizoen weer op te geven. Ook de kinderen die vorig jaar boven de limiet kwamen, krijgen voorrang om zich aan te melden en dan volgt in de eerste schoolweek weer een oproep aan de kinderen van groep 7 en 8 om zich ook aan te melden voor het volgende seizoen. We hopen dat we alle kinderen die zo graag bij de Jeugd-IVN willen niet teleur hoeven te stellen. In een ander artikel in deze V.M.N. wordt er een oproep gedaan aan leden, ouders van jeugd en andere enthousiaste mensen om ons begeleidersteam te komen versterken. Denk er eens serieus over na?

Elly Pouwels

w.g. Christ Oomen (coördinator Jeugd-IVN)

St Jozefschool lentewandeling ‘Bijsterveld’ 15

HEEFT DE IVN JEUGD OOK NOG TOEKOMST? De activiteiten van onze themagroep IVN Jeugd zijn stoer, leerzaam, actief en leuk. Het feit dat de gemiddelde deelname boven de 85% ligt, geeft duidelijk aan dat de kinderen met plezier gebruik van maken (je wordt er gewoon blij van). Elk jaar worden 24 kinderen van de groepen 6-7-8 van de Basisscholen toegelaten. Hoewel de werving via de scholen plaatsvindt is het geen scholenactiviteit. Het zijn dan ook 2 verschillende themagroepen. En beide themagroepen kampen met hetzelfde probleem. Het groepje mensen dat de voorbereiding en begeleiding van deze activiteiten doet wordt alsmaar kleiner. Momenteel is het zelfs zo erg, dat we ons de vraag moeten stellen of de (school) jeugd bij IVN Oirschot nog wel de toekomst heeft? Vandaar deze dringende oproep aan u. Denk eens na of het je iets lijkt om aan het onderstaande mee te werken. Als je antwoord voor een van de twee themagroepen (of misschien wel beide) hierop (deels) positief is meld je dan aan bij Christ Oomen – Joke Pijnenburg – Todor Ijsselmuiden – Wil van Herwaarden of Jack van Nunen.

gebieden. De excursies richten zich iets meer op kennisoverdracht dan bij Jeugd IVN. Maar ook hier is beleving toch zeker zo belangrijk dan kennis. Een schoolklas (lente groep 6 en herfst groep 7) wordt in 4 groepjes opgedeeld. Alle groepjes krijgen het gelijke programma, zij het in een wisselende volgorde. Elk groepje krijgt één begeleider, waarbij we verwachten dat tenminste één ouder/begeleider door de school geleverd wordt. Helaas lijkt dit vaak al te veel gevraagd. En er zijn in Oirschot 9 of 10 groepen, dus bij elk project 9 of 10 excursies te organiseren. Ook deze excursie worden voorbereid en voorgewandeld. Tijdens de voorbereiding krijg je van ons voldoende kennis om de groep te begeleiden. Dit lijkt misschien op het zoveelste vrijblijvende verzoekje, maar bij deze themagroepen is het nu echt ‘vijf voor twaalf’. Dus als je maar half denkt, ja dat kan wel eens iets voor mij zijn, klamp één van ons dan vrijblijvend aan en geef ons de kans je enthousiast te maken. Jack van Nunen

Wat houdt het Jeugd IVN in: 9 of 10 activiteiten verspreid over het schooljaar, variërend van echt landschaponderhoud tot wandelen met een thema tot knutselen tot tentoonstellingbezoek. We proberen zoveel mogelijk variatie in het programma in te bouwen, waarbij we lekker bezig zijn en beleving belangrijker vinden dan kennisoverdracht. De activiteiten zijn doorgaans eenmaal per maand op een woensdagmiddag van 14.30 tot 17.00 uur. De grote groep van maximaal 24 kinderen wordt meestal verdeeld in 3 kleinere groepjes, die allen hetzelfde programma krijgen voorgeschoteld, weliswaar in een iets andere volgorde. De kern van de begeleiding is enthousiast en beschikt over een flinke dosis natuurkennis en didactiek, maar ze heeft 1 of 2 collegabegeleiders per groepje nodig, om de groep ‘in toom’ te houden en opdrachtjes lekker te laten verlopen. We zoeken dus naar mensen die ons hiermee kunnen helpen. Jij hoeft niet bang te zijn dat je te weinig kennis hebt, die is immers al aanwezig, en die kun je zelf ook opdoen tijdens de voorbereiding (1x per activiteit). Wat we wel vragen is enthousiasme, affiniteit met kinderen, een beetje ondeugd om in de stoere bezigheden mee te doen.

Wat houdt het Scholenwerk in: Het scholenwerk biedt de basisscholen 2 x per jaar een thema-excursie aan, in de lente en in de herfst. De excursie bestaat meestal uit 4 verschillende aandachts16

Scholen lentewandeling 2014 ‘Bijsterveld’ 17

Een boom over bomen Ik heb de laatste jaren veel over bomen geschreven. Nu wil ik het over bomen (boompjes) hebben die in kleinere tuintjes gebruikt kunnen worden. Deze zijn daar vooral bedoeld om de sierwaarde te verhogen en niet om veel overlast te bezorgen. Sierwaarde welke in de meeste gevallen door de bloeiwijze bepaald wordt. Maar soms bestaat die ook uit een mooie stam (kleur/vorm), de groeiwijze van de boom en de kleur van het blad (herfstkleur) of bladvorm. Om te beginnen levert de kastanjefamilie ook een boom voor kleine tuinen. Hij luistert naar de naam: Aesculus mutabilis ‘indita’. Wordt geënt op onderstam op 2-2,5 mtr hoog en geleidelijk ontstaat een mooie bolvorm. Het blauwachtige groene blad is 5 tallig, bloeit donker roze en er komen vrij kleine vruchtjes aan. Als solitair aanplanten.

Dan een zeldzame verschijning uit oosterse landen als China. Zijn naam Albizia julibrissin. Deze w ordt 8-12 mtr hoog en heeft wel wat ‘varenachtige bladeren’. Elk blad kan wel tot 40 cm groot worden en de bloeiwijze is lichtroze in dichte hoofdjes met zeer lange meeldraden. Een zeer decoratief boompje. Moet wel beschutting hebben in strenge winters en men noemde hem de ‘zijdeboom van Constantinopel’ of de ‘slaapboom van Perzie’.

18

Ook een Els is beschikbaar voor kleine tuinen. De Alnus glutinosa ‘aurea’. De bladeren lopen goudgeel uit en de boom wordt zo’n 10 mtr hoog. Nooit in verharding plaatsen! Dan is er nog de Goudels, Alnus incana ‘aurea’. Deze groeit langzamer dan de vorige. Loopt uit met groene bladeren maar wordt in de zomer goudgeel, en daarna licht groen. In de winter is de boom mooi door de oranje-bruine stam en de jonge twijgen entakken goudgeel tot oranje. Nooit in verharding plaatsen! Veel straten in Oirschot zijn beplant met de z.g. krentenboomkes, Amelanchier. Jammer dat men er zo weinig rassen van gebruikt. De boompjes worden zo’n 5-8 mtr hoog en bloeien heel weelderig en sommige rassen leveren veel goed eetbare vruchten. Of verkleuren in de herfst in gele en rode tinten. Een feest voor het oog. Niet te nat planten! Van de Berken zou ik persoonlijk kiezen voor de Witte Himalayaberk, Betula jacquemontii. Vroeger werd die verkocht als Betula utile, het is een soort papierberk. Valt op door de schitterende witte stammen. Op de Spoordonkseweg staan nog enkele schitterende exemplaren. Jan van Hout

19

Wonderbaarlijke visvangst Er trok een ietwat vreemd groepje mensen vanaf ’t Laageind (Legend) thans Lopensestraat geheten door de Notel (nu Schansstraat). Onder langs de molen richting Bestseweg waar nu ongeveer de Raffendonkstraat is gelegen. Het groepje stak schuin over naar een straatje zonder naam, (voorin stond een bordje met daarop ”Verboden standplaats voor woonwagens”). Men kwam aan de Kanaaldijk en liep over de kanaaldijk naar de brug recht voor de Eindhovensedijk. Ongeveer voorbij de inrit van de sporthal (Kemmer) stond een handwijzer waarop men aangaf de richting naar Wintelre. Het groepje bestond uit 3 personen; schrijver dezes en zijn broer Gijs, beide 11 en 10 jaren oud en een voor onze begrippen oude man Marte (een volle neef) die al 18 jaren oud was. Het vreemde aan het groepje was dat ze een tweetal manden mee voerden welke bij nadere beschouwing geen oren (handvaten) en ook geen bodems hadden. Toch waren deze attributen waardevolle voorwerpen zo zal verderop in dit verhaal blijken. Ze liepen richting Wintelre langs de ‘Ossenploegerij’ links na het bos met nu een afkickcentrum (was er toen niet), en passeerden ‘het nonnenbos’ op hun rechterhand en verderop ‘de haozehei’ ook rechts gelegen. Dan kwamen ze aan ‘den duin’ rechts en ter linker zijde ‘het Winterselven’ (ook wel ‘de Putten’ genaamd). Nadat ze over het pad om het ven heen gelopen waren, onder de prikkeldraad door een wei. Twee personen wachtte hen daar op, ene Henk en Wim. Dit was dus de eindbestemming. Aan de rietkant lag een stapeltje manden, ook allemaal zonder bodems. Klompen uit en ook de sokken, broekspijpen werden dus niet opgerold, de broek werd uitgetrokken. Een oude broek werd als zwembroek aangetrokken. Men pakte ieder een mand en liepen het ven in. O ja, iedereen had een touw over de schouder met eraan geknoopt een jute zakje. Het Winterselven bestond uit ‘de kleine diepte’ en ‘de grote diepte’. Henk uit Wintersel zei tot de rest, “hier gaon we beginne te stülpe”. We gingen dus vissen (zonder vergunning) en eerst werden de spelregels uitgelegd. Wij, mijn broer en ik, we waren nieuwkomers en moesten toekijken hoe die jongens uit Wintersel het deden. In een ondiep gedeelte stulpten ze hun mand onderste boven over bies- of graspol. Dan schoten ze met hun handen in de mand en voelden langs de rand van de mand. “Ik heb ur enne”, riep de ene “kom mèr kèke hoew de ‘k ’t doe”. Hij voelde met z’n handen naor mekaar toe langs de rand, een greep en een prachtige 20

baars werd uit de mand getild. “Hij is groot zat” werd er gezegd en de baars verdween in de zak op z’n rug. We konden aan de slag en mijn broer riep al direct “hier zit iet in mèr ik weet nie we, en ik haol um ur nie ut”. Dat deed een van de knapen uit Wintersel. Dit keer was het een voorn. Toch waren we nog niet volleerd ondervond ik want toen ik wat schielijk met mijn handen in de mand schoot voelde ik ook iets. Maar dat was geen vis want het deed gruwelijk zeer en ik zette het op een brullen. Het bloed liep uit een hand en toen ik dat zag moest ik nog wat harder brullen. Iedereen kwam kijken wat er gebeurd was en Wim stelde vast toen hij m’n hand zag, “dè moet n’un grote zen”. Hij voelde door de mand, zei een paar keer ‘verrekt’ en nog wat onvriendelijkheden. “Ik heb um”, riep ie en toonde ons een grote baars. Ik hield van verbazing maar op met brullen en lachte door mijn tranen heen toen er aan werd toegevoegd, “Zonne grote zulde nie dik vange, wè unne joekel”. “Ge moet noit mi oew hand recht umleg schieten, want dan vatte um zeker op z’n stekelvin”. Weer een les geleerd. We vingen die dag zo’n 50 vissen, waarvan het merendeel baars was, enkele voorns en zelfs een 3-tal snoeken. Dit was pas vissen. Maar je weet hoe het overal gegaan is. In 1950 werd het ven dat net als de Witte bergen eigendom was van ik meen de Don Boscostichting, gekocht door een cluster van ‘n 7-tal boeren. Die lieten het leeglopen en ploegden het om want het was puike landbouwgrond. Weg dat mooie ven, weg vissen, weg alle soorten watervogels. Ik heb er vroeger nog kemphanen op de wei zien vechten en pronken. De ‘domphorre’ (roerdomp) zorgden ervoor dat m’n broer en ik op de loop gingen. Daar dacht ik aan nu ik bijna 80 ben. Nostalgie. Jan van Hout 21

RARE VOGEL De Vogelwerkgroep van IVN Oirschot had in haar aankondiging van de vogelcursus de volgende zin staan: “Wilt u wat meer weten over de wondere wereld van de vogels”? Ja, graag en daarom meldde ik me terstond aan, want uit ervaring van eerdere gevolgde cursussen van dit IVN, wist ik dat de garantie van kwaliteit, deskundigheid maar vooral het enthousiasme en het lesmateriaal gegarandeerd waren. Met maar liefst 35 beginnende vogelaars startten we op 24 februari in de Enck. ‘Voor de klas’, in duopresentatie René Poierrié en Carlo van Wely, terwijl Rinus Sterken de man ’achter de knoppen’ was, die de behandelde onderwerpen van plaatjes en geluiden voorzag. In de 7 theorieavonden kwam een zo compleet mogelijk scala aan onderwerpen aan de orde, zoals: water, weide, heide en akkervogels, maar ook die van bos, park en tuin. Ook: snavels, poten, ogen, de vogeltrek en rode lijst, nesten en kijkers, boeken en vogelsites, passeerden de revue. Een avond werd ingevuld door twee gastsprekers, nl. Rinus over ‘zijn’ uilensoorten en Peer Busink die ons een interessante uitleg gaf over vooral weidevogels en hun leefbiotoop van vroeger en nu. Een eerste toets over onze vogelkennis met beeld en geluid, bleek al aardig goed te gaan gezien de score. Dat kwam uiteraard goed van pas tijdens onze vijf excursies die op het programma stonden. We begonnen bij De Logt vooral voor de watervogels, hier liet Henk van Straten tot verrassing ons een ei zien van de Blauwe reiger, nog nooit eerder gezien. Op een mooie zonnige lente dag verzamelden we ons voor de tweede wandeling bij Hemelrijken, om vandaar de Oirschotse hei te vereren met een bezoek. Niet enkel vogels, maar ook een paar reeën, bosmieren en tijgerspinnen trokken aan onze ogen voorbij. Na lang wikken en wegen, kijken, boekjes raadplegen en nog eens kijken zagen we in de top van een grove den niet iets bijzonders, maar een keep! Voor de praktijk van onze akkervogels togen we naar Mieke Vingerhoeds, vanwaar we De Mortelen introkken, ook daar zongen de vogels naar hartelust op een mooie zonnige zaterdagmorgen. 22

Waarbij Rinus (zoals wel vaker) vroeg, niet zo te kwebbelen, maar vooral te luisteren, welke vogels we nu allemaal hoorden, het valt niet zo mee om aan de zangvogels te herkennen, daar is veel oefening voor nodig. Een keer verlieten we Oirschots grondgebied om naar D’n Opslag in Biest Houtakker te gaan, het moet een mooi natuurgebied zijn, waar heel veel te zien is en waar vooral weidevogelsoorten waar te nemen zijn in hun broedbiotoop. Helaas heb ik dit ‘paradijsje’ gemist, was het spoor bijster. ‘Lest best’, ging ditmaal niet helemaal op, tijdens onze vijfde en laatste excursie naar Heerebeek en Velder. Op deze regenachtige voormiddag kregen we bij start eerst een korte uitleg van onze historicus Jack van Nunen, over de oorsprong van deze twee landgoederen. Na nog een groepsfoto togen we op richting de ‘de negen dreven’ ondanks het Pluviusweer was er toch nog vrij veel gezang te horen, enkel de vogels lieten zich niet echt zien in het dichte bladerdek, wel zagen we op aanwijzing van Jack de schone Waterviolier staan pronken. Gemiddeld werden er tijdens de diverse excursies zo’n 35 vogelsoorten waargenomen, met behulp van onze ervaren vogelaars. Tijdens deze leerzame cursus, heb ik nogal wat aantekeningen gemaakt van allerlei ‘gewone dingen’, waar je niet bij stil staat, een kleine greep hieruit. Dat een Fuut, dodaard, meerkoet en oa waterhoen, watervogels zijn en géén eenden, dat insekten etende vogels (zwaluw, roodborst, winterkoning, tjif tjaf) een puntig, spits snaveltje hebben, en vaak trekvogels zijn, en zaadeters (mezen, vinken) een kegelvormige snavel en bij de standvogels horen. Koolmezen kleine steentjes eten voor hun maag, Blauwe reiger een kolonievogel is, en de grote zilverreiger steeds meer voorkomt, maar niet jouw vijvertje in je tuin leegvist. Grauwe gans het meest voorkomt hier, en Nederland een ‘lekker grasland’ is voor bijv. de Canadese en Nijlgans. Dat een Boerenzwaluw ongeveer 16 jaar oud kan worden, wilde eend 29 jaar en merel 20 jaar. Een Klapekster géén familie van de ekster is, maar naar verenkleed zwart/wit vernoemd is, de Havik een bosvogel is en bij roofvogels het vrouwtje groter is dan de 23

man, jonge Kieviten niet gevoerd worden, maar uit het ei meteen selfsupported zijn. De Heggenmus géén mus is, en bij het Roodborstje enkel het mannetje zingt, de Koekoek ongeveer 35 eieren legt in andermans nest (wel van dezelfde soort) bijv. Heggenmus en één per nest, het jong zijn biologische ouders nooit ziet en niet kent, maar toch half augustus de weg weet naar midden Afrika. Rare vogel, volgens Carlo. En dat de biodiversiteit (verscheidenheid aan levensvormen en soorten) onder druk staat, door allerlei activiteiten van ons als mens en consument. We kregen ook div. ezelsbruggetjes aangereikt om zang van vogels beter te herkennen, bijv. “mama mag ik een ijsje”, is niet de roep van een kind op een warme dag, maar de Geelgors die zich laat horen, ook wel de vijfde symfonie van Beethoven genoemd. Winterkoning; brrr ik heb het koud, Vink; hiep hiep hoera, of wie was de moeder van Jezus, Heggemus; piepend karrewiel, Zanglijster; Frederik kiss me kiss me en tenslotte de Turkse tortel; hoe gaat het, I love you. Nu begrijpt u waarom wij dat allemaal zo moeilijk vonden om te leren herkennen. Maar ook een Wulp wijst met zijn snavel naar zijn gulp! De minst vrolijke aantekening was dat de meeste vogelsoorten in ons land (maar ook de andere diersoorten) enkele uitgezonderd, de laatste 25 jaar in grote getalen zijn afgenomen, sommige tot wel 75 %! Kortom alles bij elkaar was het een leerzame en heel complete cursus, wat al een beetje op een (vogel) familie begon te lijken. Op laatste avond wederom een toets waarvoor iedereen slaagde, al dan niet met vlag en wimpel, en kregen we ons getuigschrift uitgereikt door onze ‘koninklijke’ voorzitter Gerard Vinke.

Reacties aan het einde van de vogelcursus (mei 2014) • Veel geleerd en hoe nu verder? • Super, kaaigoed, ga zo verder. • Geweldig, ben bang voor ontwenningsverschijnselen……. • Super naar mijn zin gehad, prima cursus, heel veel geleerd en vooral veel plezier gehad. Netty • Heel erg genoten van de lessen en van de excursies. Jammer dat het weer is afgelopen. Marijke • Vanaf 1e dag helemaal verliefd op de leraren, zo gemotiveerd en cursisten zoooo gezellig, boeiend, geweldig in een woord. Mieke de W. • Een voorrecht om deel te mogen nemen! Complimenten! Nicolien • Wat een “bevlogenheid” bij deze gidsen/ cursus-begeleiders! Zeer bedankt voor jullie inzet. Mieke Hendrikx-Blankers • Super, super, super, leuk, leerzaam, gezellig. Wat een kennis en passie in jullie club. Bedankt dat ik daarvan mocht meegenieten. Tot ziens! Maya

Tot slot nog een tip van Rinus; kleed je niet in een roodgekleurde jas als je de natuur in gaat!

• Jammer dat het zo snel voorbij is gegaan. Ik kon er niet genoeg van krijgen. Bedankt. Wim Spaninks

Namens alle deelnemers aan deze voortreffelijke cursus werden de personen van de organisatie in het zonnetje gezet en met een kadobon voor een etentje bedankt voor hun enthousiaste manier van kennis overbrengen. Nu is het aan ons om ‘losgelaten’ te worden en zelf te leren ‘vliegen’. Zelf geniet ik nu nog meer van allerlei vogelaktiviteiten in mijn tuinparkje. Alle leden van de vogelwerkgroep van IVN Oirschot, die ons begeleid hebben in deze vogelwereld, nogmaals dank, en succes met jullie werk. Groeten,

• Cursusteam: Ik heb erg genoten van de cursus. Dit betreft zowel de klassikale lessen als ook de excursies. Wat ik wel een beetje miste, waren de vogels van het dorp (stad of park). Toch weer het nodige geleerd. Bedankt hiervoor. Jack v. Nunen • Nooit luister of kijk ik meer op dezelfde wijze naar vogels als voor de cursus. Nooit geweten dat er zoveel vogelrijkdom in mijn tuin en in de natuur rond Oirschot is. Met dank aan het enthousiaste team van IVN Oirschot. Hartelijk dank, het was een genot. Loek Kuperus

Martien van den Bergh 24

25

• Ik vond het reuze-interessant en leerzaam. Heel erg genoten van de wandelingen. Hartelijk bedankt Jos • Eindelijk heb ik wat meer kennis op kunnen doen over vogels, al is die kennis wel beperkt. Interessant. Jan Kuypers • Het was een leuke cursus, met goede leermeesters. Ik ben bewuster gaan kijken naar de natuur en de vogels. Jan v.d. Hout • Dit was een leerzame en aangename cursus. Er is een wereld voor me open gegaan en hoop in de toekomst nog meer van de vogelwereld te genieten. Harrie

Onder de vleugels van het erf Het aantal broedende zwaluwen gaat landelijk al jaren achteruit. Deze bijzonder nuttige luchtacrobaten die als natuurlijke insectenbestrijders jaarlijks vele lastige insecten eten, zijn vooral kwetsbaar tijdens de broedperiode. Huiszwaluwen, Gierzwaluwen en Boerenzwaluwen maken in Nederland meestal nesten aan en in gebouwen. Oeverzwaluwen bouwen hun nesten in natuurlijke, steile oevers, maar in Nederland zijn dat vooral kunstmatige zanddepots of aangelegde oeverzwaluwwanden. Alle zwaluwen zijn voor hun nestgelegenheid dus sterk afhankelijk van de mens. In de gemeente Oirschot zijn er verschillende soorten zwaluwen aanwezig.

Waar willen we beter voor gaan zorgen; • Het was een leerzame cursus.

Peter

• Zoals ik gewend ben van IVN-Oirschot was dit ook weer een cursus van kwaliteitsniveau, heel leerzaam, goed gegeven, vol enthousiasme sjappo! Martien • Een leuke leerzame cursus met enthousiaste leerkrachten. Helma

Plaatsing diverse kunstmatige landschapselementen ter verbetering van het leefgebied van diverse soorten zwaluwen. Het aanleggen en onderhouden van modder-en leempoeltjes voor de nestbouw. Ook de oude telefoondraden komen weer terug in het Oirschotse straatbeeld. Want wat is er mooier dan kwetterende zwaluwen die kunnen rusten op de draad.

Onderzoeksfase en meting van de bereidwilligheid van boeren en buitenlui. • Ontzettend bedankt voor de unieke inkijk in het vogelrijk. Jullie enthousiasme heeft me zeker aangestoken en heeft een grote bijdrage gebracht aan mijn nieuwe hobby! Graag wandel ik nog eens met jullie mee! Groeten Janneke.

In beeld brengen waar populaties aanwezig zijn. En per erf de mogelijkheden bekijken in goede samenwerking met Carel van Dijck (gemeente Oirschot), Marco Renes (Brabants Landschap) en ondergetekende van IVN Oirschot.

• Bedankt voor jullie inzet. Ik heb er veel van opgestoken. Jullie hebben me enthousiast gemaakt. Als oud-leerkracht geef ik jullie mijn complimenten!! Piet Renders

Uitvoeringsfase in het najaar.

• Een verrijking voor mij deze cursus. Ik kijk en wandel met heel andere blik! Veel geleerd over vogels en herkenning. Geluiden blijft super moeilijk. Genoten van begin tot het eind van de cursus. Bedankt voor jullie fantastische inzet. Loes Renders • Fantastische cursus, perfect georganiseerd, prima gepresenteerd en bovendien erg gezellig. Annette • Wij vonden `t skon (Beers) • Geweldig veel kennis gedeeld met de cursisten, iedere gids, vogelkenner op zijn eigen manier. Bedankt. Hanneke

26

Maatregelen voor biotoopverbetering uitvoeren. Het soort maatregel is afhankelijk van het soort zwaluw. Hierbij moet gedacht worden aan: het terugbrengen van oude telefoonpalen in het landschap, het opnieuwopwerpen van aarden wallen/wanden voor oeverzwaluwen, het plaatsen van nestkasten voor gierzwaluwen in bebouwing en het plaatsen van enkele huiszwaluwtillen. Het plaatsen van nesthulpen voor de boerenzwaluwen, en eventueel ook nestkommetjes voor de Huiszwaluwen. Maar ook andere vogelsoorten liften mee in dit project, want ook de Patrijs, Ringmus en Huismus, Spreeuw en Steenuil, Bonte Vliegenvanger en Torenvalk krijgen hulp aangeboden. Soms in de vorm van een nestkast, spreeuwenpot of huismushotel. En het inzaaien van kruidenrijke graanakkertjes die de gehele winter de vogels uitnodigen om er te gaan eten. Hier liggen kansen voor de leden van IVN Oirschot. Rinus Sterken 27

Onze natuurgebieden (deel 5, de Brempt en ‘t Goor) Ghemeint ghenaemt ‘de Breemt ± 1400. Deze behoren toe de lieve ‘luiden van “ten notele”. Deze verklaring uit de middeleeuwen geeft de bewoners van de Notel het recht gebruik te maken van de gemeentegronden. Ende hier en sal men snijden geitenclaver (=brem). Deze Breemt oftewel de Brempt is gheleghen ten oosten van de nebelheuvel (=evenheuvel). Het maakt deel uit van een gebied dat begrensd wordt door de Oude Grindweg in het oosten en zuiden. In het westen door Tregelaar en in het noorden door de weg “de Steenrijt”. Behalve de Brempt ligt er het “Goor”, verder Stassenbeemd “de Stas” en in het noordwesten de “Vinkendonken”. De Bremt wordt en werd veel als landbouwgrond gebruikt, meest weiland. Het is erg kleinschalig met (vroeger) veel elzenheggen. Je kunt het gebied het best verkennen door bij Fransman aan de overkant van de weg (Oude Grintweg)het zandpad in te lopen. Al gauw komt men bij het z.g. “Goorbos”met zijn specifieke aanleg. ’t Goor kunt u vertalen als zijnde nat, of dras of moerasland. Men vervolgt het weggetje en komt achter langs het voetbalveld van de Bocht. Zo komt men weer op de Oude Grindweg (in de haakse bocht). Links richting Boxtel de Oude Grindweg volgen, en na de brandkuil komt men na zo’n 100 meter links bij een hoger dijkje uit. Dwars door een weiland heen kunt u dan vervolgens uitkijken over de Tregelaarse akkers. Ge bent dan in (wat de volksmond noemt) de Stas. Deze naam is een verbastering van de naam van notaris Stassen, die daar nogal enkele percelen grond in eigendom had. Men kan ook vanaf de Oude Grindweg een weggetje verderop nemen, dan kunt ge nog dieper in het gebied komen. En vanaf Stassenbussel liep vroeger een weggetje naar de Vinkendonken. Deze keer dus een vogelnaam voor een donk en langs deze straat liggen enkele hogere percelen. Maar daar achter op de Oude Grindweg in liggen weer heel lage percelen op de oevers van wat vroeger ‘de vuile loop’ werd genoemd. Dit was vroeger tijden lang het open riool van de gemeente Oirschot, waarop o.a. de Coöperatie Melkfabriek was aangesloten. Nu loopt er schoon regenwater door de loop welke ook helemaal is opgeschoond. Het gebied is nog niet goed ontsloten, dus midden in is het toch een oase van rust. Wat de bijzonderheid is van het gebied is op floragebied; er 28

groeien spaanse ruiters en orchideeën. Het hele gebied wordt extensief beheerd en daardoor is de flora vrij goed beschermd. Het moet mij van het hart, het gebied was voor ons vroeger taboe. Het behoorde zeer zeker niet tot ons territorium. Ik denk dat we er door de jeugd van de Oude Grindweg en Tregelaar rap er uitgejaagd zouden zijn. Over de Oude Grintweg gaan we rechtsaf naar het punt van vertrek, dus richting Oirschot. Maar even goed, wij groeten u. Jan van Hout

Op pad naar ‘de veugeltjes’ Onze vogelwerkgroepleden zijn de laatste tijd erg hun best aan het doen. Is het niet met de maandelijkse vergaderavond of de zondagsexcursie, dan is het wel met de zojuist afgesloten vogelcursus die we gaven voor 35 aspirant vogelaars. Het werd een keigave ervaring die alleen maar met de beste medewerking van Carlo van Wely, Rene Poierrie, Hugo Smet en ondergetekende tot een goed einde kon worden gebracht. Natuurlijk met de prima organiserende Harrie Lempens van het cursusteam van IVN Oirschot. Daar tussendoor nog weer de vaste broedvogelinventarisaties op Kampina en bij de Watermolen voor Natuurmonumenten. En we keken naar de weidevogels en andere voorkomende dieren in de vroeger te maaien weilanden. Vroeger maaien omdat bijvoorbeeld de ‘witbol’ al volop in bloei stond en dat zou er dan vroeger dan verwacht moeten worden afgemaaid en afgevoerd. We kunnen al bijna deze broedvogelinventarisatie afsluiten en de balans opmaken. Vroeger ook waren de uiltjes in onze omgeving, en onze conclusie was dat we eerder al nestkastcontrole moeten gaan doen. In Middelbeers verongelukte een moeder Kerkuil en daar moesten de kuikens dus extra aandacht gaan krijgen. Door de goede zorgen van Rinus van den Boomen en z’n vogelgroep zijn deze uilen nu vliegklaar en struinen door de buurt. Inmiddels zijn ook de vier jonge Bosuilen bij Jan van Hout uit hun nestkast gekomen en hebben zich als takkeling een flinke lange week laten bekijken. En zij bekeken ons vanuit de grote boom. 29

Maar ook in Oirschot verongelukte ‘n moeder Steenuil (met broedplek), maar gelukkig kwam ook hier snel een melding van. En bij controle van de naastgelegen nestkast bleken daar 5 jongen in te zitten, die we dus ook moesten gaan helpen. En hiervoor werden ingevroren dagkuikens aangeschaft en moesten die met grote regelmaat ontdooid worden en in stukken geknipt gevoerd worden. Hele dagkuikens gaan er bij zulke kleinere jonge uiltjes nog niet in. O2-04-14 Ook het lange vogelaarsweekend Lauwersmeer hebben we al weer achter de rug met heerlijke mensen, en fantastisch weer waardoor we weer veel vogelsoorten hebben mogen ontdekken. Vogelsoorten van een geheel andere pluimage dan we hier in de omgeving zien. In de avonduren ook prachtige andere verhalen gehoord, gezeten bij een borrel bij het haardvuur. Ook hebben we de andere nestkasten met Steenuiltjes bekeken en mogen stellen dat er veel méér uilen en uiltjes zijn dan vorige jaren. Er is ook veel meer prooi en daarom legt moeder uil nog maar een eitje meer. Grotere legsel brengen in muizenrijke jaren meer uilen op, want alles draait om eten. Meer jonge uilen die goed op gewicht de wereld in gaan, het kan niet mooier worden. Gelukkig hebben we dit jaar geen predaties door Marters in de steenuilkasten. En of ‘t met de Kerkuilen ook zo goed gaat dat weet ik nog niet zeker, maar de signalen van mensen uit onze gemeente zijn heel positief met ook hier weer hele grote legsels en veel jongen.

Vandaag zijn we op bezoek bij Luce van Hout onze 25-jarige jubilaresse. Ik heb familielid Jan van Hout meegenomen en die de zilveren speld laten opspelden. En daarbij ‘n mooie ‘bluumke’ is natuurlijk ook zeer welkom. Ze bedankt IVN zeer hartelijk. Luce doneert wel meer goede dingen in haar leven en IVN Oirschot is er eentje van. Ze is ook heel begaan met al dat schoons in de natuur en kijkt weer uit naar de ‘kikkerbluumkes’ (Bosanemonen), de Pinksterbloemen en Speenkruid. En het Lelietje der Dalen wat ze al een tijdje niet meer heeft gezien, maar ze heeft ondanks haar leeftijd nog een heel goed oog voor de bloemrijke natuur. Onder het genot van een bakske koffie halen we wat ‘oude dingen’ naar voren, en bespreken hoe het zo hier en daar wat beter zou kunnen. Ze is nog heel begaan met alles om haar heen en zal de leuke orchidee goed gaan verzorgen. Ze blijkt een lid voor het leven te zijn, helemaal ‘in voor natuur’ en wij wensen haar alle goeds toe. Jan van Hout en Rinus Sterken

Op pad voor de veugeltjes ga ik dit jaar in samenwerking met gemeente Oirschot, waarbij we extra aandacht geven aan de erfvogels. Onder de sprekende titel “Onder de vleugels van het erf” gaan we voor erg veel soorten als Boerenzwaluw, Huiszwaluw, Huismus, Ringmus, Bonte Vliegenvanger, Torenvalk, Spreeuw, Patrijs en Steenuil de leefomgeving verbeteren. Samen met “Boeren, burgers en buitenlui”. Lees hierover meer in Weekjournaal of de dagbladen, de informatieavond in het gemeentehuis hebt u dan al gemist. Rinus 30

31

lende soorten planten te bewonderen.

Het jaarverslag is echter ook bedoeld voor alle leden en andere belangstellenden. Daarom is het opgenomen op onze website. Ga naar www.ivn.nl/bestt > Publicaties > Jaarverslag. En oordeel zelf of IVN Best een actieve vereniging is of niet.

Uitstapje bij de buren

juni 2014 jaargang N I E U4 W S B R I :DQGHOLQJHQ E 3Fnummer 11 ³%HOHHI B EGH S VHL T

Roekoe

]RHQHQ´

Roekoe zegt de duif ik wil met jou mee Roekoe zegt zij ik fladder links, rechts en vlieg er bovenop joehee Maar uuuh, seksen op een richel valt toch echt niet mee… Isabella de Boer

uit nieuwsb rief IVN Gel drop Mei 2014:

Nestrove rs:

gaaien

April en m ei zijn de b roedmaand gaai. Na het en van de uitkomen va ('Vlaamse') n de eieren gedurende zorgen de 8 weken vo ouders o r de jongen. alleen van Ze houden hun eigen n kr iet o ost. Deze m met rozebru ooie kraaia ine borst en ch tige, helblauw in veren, is ee zijn gestree n beruchte p te n es trover. Zow eieren van el kuikens zangvogels, als maar ook jo verorbert d nge zoogd e gaai met ie re n sm aak. Toch st menukaart aan op zijn bovenaan in se cten, slakk spinnen, za en, wormen den en vru , chten. Vooral eike ls en beuke nnootjes lu st hij rauw .

32

4 +DNNH juni 2014 jaargang 3april nummer %H]RHN DDQ WXLQ ³+HW Jaarverslag 2013 Vanaf dit 11 jaar kunt u meewan-

WDNNHERV´ %H]RHN DDQ WXLQ ³+HW +DNNH

Aan de Monnikenweg 5 te Best ligt WDNNHERV´ WXLQ³+HW+DNNHWDNNHERV´+HWLVHHQ jonge tuin van 2500 m2 gelegen in Aan de Monnikenweg 5 te Best ligt QDWXXUJHELHG ³+HW *URHQH :RXG´ WXLQ³+HW+DNNHWDNNHERV´+HWLVHHQ Het is wil een gemêleerde Engelse tuin in jonge tuin van 2500 gelegen IVN Best tuinliefhebbers in m2 de geleQDWXXUJHELHG ³+HW :RXG´ met waterpartijen siergrassen als genheid stellen om dezeen tuin te *URHQH bezoeken. Het is een blikvangers. De gemêleerde grote poelEngelse wordt Daarvoor organiseert zij een bezoek aan tuin met waterpartijen en siergrassen bijna bezocht18 door ijs- als deze tuindagelijks op woensdag junieen van blikvangers. De grote poel wordt vogeltje. Verder zijn er vele verschil19.30 uurbijna totdagelijks 21.00 bezocht uur. Henk door en een ijslende planten teerbewondeWilma vansoorten Hak, de eigenaren, bereid vogeltje. Verder zijn zijn vele verschilren. gevonden om hun tuin hiervoor te lende soorten planten open te bewonderen.leden als niet leden zijn op stellen. Zowel genoemde tijd van harte welkom op Monnikenweg 5 te Best. Er zijn geen kosten aan verbonden. Wel dienen deelnemers zich vóór 11 juni aan te melden via de website van IVN Best: www.ivn.nl/best . Er is immers een maximum gesteld aan het aantal deelnemers. Dus wie het eerst komt, het eerst maalt. Wanneer u niet over internet beschikt, kunt u bellen met 0499-390339.

IVN Best wil tuinliefhebbers in de gele-

IVN Bestgenheid wil tuinliefhebbers in de gelestellen om deze tuin te bezoeken. organiseert bezoek aan genheid Daarvoor stellen om deze tuinzijteeen bezoeken. tuin op woensdag 18 juni Daarvoordeze organiseert zij een bezoek aanvan 19.30 uur tot 21.00 uur. Henk en deze tuin op woensdag 18 juni van Wilma van Hak, de eigenaren, zijn bereid 19.30 uur tot 21.00 uur. Henk en gevonden om hun tuin hiervoor open te Wilma van Hak,Zowel de eigenaren, zijn bereid stellen. leden als niet leden zijn op gevonden om huntijd tuin open genoemde vanhiervoor harte welkom opte Monstellen. Zowel leden nietErleden zijn kosten op nikenweg 5 teals Best. zijn geen aantijd verbonden. Wel dienenop deelnemers genoemde van harte welkom Monzich vóór 11 juni aan te melden via de nikenweg 5 te Best. Er zijn geen kosten website van IVN Best: www.ivn.nl/best . aan verbonden. Wel dienen deelnemers Er is immers een maximum gesteld aan zich vóór 11 juni aan te melden via de het aantal deelnemers. Dus wie het eerst website komt, van IVN www.ivn.nl/best het Best: eerst maalt. Wanneer u .niet Er is immers een maximum gesteld aanmet over internet beschikt, kunt u bellen het aantal deelnemers. Dus wie het eerst 0499-390339. komt, het eerst maalt. Wanneer u niet over internet beschikt, kunt u bellen met 0499-390339.

GHOHQ PHW ³%HOHHI GH VHL]RHQHQ´ Tijdens de algemene ledenvergadeLekker buiten zijn en de natuur beleJaarverslag 2013 ring op 14voelen, april 2014 werd het jaarven: zien, ruiken, horen, verslagAf over 2013 vastgesteld door proeven. en toe stil staan bij iets Tijdens de algemene ledenvergadede aanwezige leden. ook Heteen goedgebijzonders, maar vooral gering op 14 april 2014 werd het jaarkeurde jaarverslag is verstuurd naar zellig praatje maken elkaar.door Per verslag over 2013 met vastgesteld het bestuur het regiobeseizoen 4 wandelingen (dus om de delandelijke aanwezige leden. en Het goedgeVWXXUQDDUGH,91¶VLQGHRPJHYLQJ keurde is en verstuurd drie wekenjaarverslag ongeveer) in elk naar seihet landelijke bestuur en en hetzodat regiobenaar de Gemeente Best enkele anzoen naar dezelfde plekken, de VWXXUQDDUGH,91¶VLQGHRPJHYLQJ dere organisaties. verschillen van de seizoenen aan den naar de Gemeente Best en enkele anlijvedere ondervonden worden. Géén verorganisaties. Het jaarverslag is echter ook bedoeld voor plichting, géén aanmelding, maar gealle leden en andere belangstellenden. Het is echter ook bedoeld woon erjaarverslag zijn als je tijd en zin hebtvoor om Daarom is het op onze weballe leden en opgenomen andere belangstellenden. mee te wandelen. site. Ga naar www.ivn.nl/bestt > PublicaDaarom is het opgenomen op onze website. naar www.ivn.nl/bestt >zelf Publica> Ga Jaarverslag. En oordeel of IVN Er ties wordt gewandeld rond Olland, rond tieseen >inJaarverslag. IVN Best actieve iszelf of of niet. Boskant, De Maai vereniging enEninoordeel de Mortelen. De Best een actieve vereniging is of niet. wandelingen zijn gemiddeld 5-6 km lang, ³%HOHHI VHL Ze:DQGHOLQJHQ zijn op doordeweekse dagen GH enGH niet in :DQGHOLQJHQ ³%HOHHI VHL het]RHQHQ´ weekend. Het vertrek is steeds vanaf ]RHQHQ´ Prinsenhof, Hoofdstraat 43 in Best. UiterVanaf dit kuntusamen umeewanmeewanVanaf april dit jaar jaar kunt aard wordtapril er zoveel mogelijk geGHOHQ PHW ³%HOHHI GHOHQ PHW GH VHL]RHQHQ´ 4GH juni 2014 jaargang 3 reden. En na het³%HOHHI wandelen is VHL]RHQHQ´ er gelegenLekker buiten zijn en beleLekker zijn en de natuur beleheid om opbuiten een terrasje bijde te natuur kletsen voor ven: zien, voelen, ruiken, horen, ven: die zien, voelen, ruiken, horen, degene dat willen. proeven. Af en toe stil staan bij iets proeven. Af en toe stil staan bij iets bijzonders, maar vooral geHieronder vind je de data voorook de een rest van Te bijzonders, maar vooral ook een zellig praatje maken met elkaar. Pergeditzellig jaar. Nogmaals: opgeven is niet nodig. al praatje maken met elkaar. seizoen 4 wandelingen (dus om dePer op seizoen tijd aanwezig zijn wel natuurlijk. bra 4 wandelingen drie weken ongeveer) en (dus in elk om sei- de ma zoen naar dezelfde plekken, zodat drie weken ongeveer) en in elkde seiLente kru verschillen van de seizoenen den de zoen naar dezelfde plekken,aan zodat Do-19 juni-rondje de Mortelen-9.30 uur lijve ondervonden Géén versto verschillen van de worden. seizoenen aan den Zomer plichting, géén aanmelding, maar geook lijve ondervonden worden. Géén verwoon er zijn als Ollandje tijd en zin hebt Do-10 juli-ommetje 9.30 uur om voo plichting, géén aanmelding, maar gete wandelen. Di-5 mee aug-rondje Boskant-9.30 uur we woon er zijn als je tijd en zin hebt om Do-28 aug-ommetje de Maai-9.30 uur he Er wordt gewandeld rond Olland, rond mee te wandelen. Vr-19Boskant, sept-rondje de Mortelen-9.30 uur lek in De Maai en in de Mortelen. De Herfst zijn gemiddeld km lang, van Er wandelingen wordt gewandeld rond5-6 Olland, rond Do-9 okt-ommetje Olland-13.30 uurniet in De Ze zijn op en Boskant, in doordeweekse De Maai en indagen de Mortelen. het weekend. Het vertrek is steeds vanaf Di-28 okt-rondje Boskant-13.30 uurkm wandelingen zijn gemiddeld 5-6 lang, Prinsenhof, Hoofdstraat 43 in Best. UiterDo-20 nov-ommetje de Maai-13.30 uur Zeaard zijnwordt op doordeweekse dagen en niet in er zoveel mogelijk samen geDo-18 dec-rondjeHet de vertrek Mortelen-13.30 uur het weekend. is er steeds vanaf reden. En na het wandelen is gelegenWinter Prinsenhof, 43 Best.voor Uiterheid om op Hoofdstraat een terrasje bij te in kletsen Vr-9 jan-ommetje Olland-13.30 degene dieer datzoveel willen. aard wordt mogelijkuur samen geDo-29 jan-rondje Boskant-13.30 uur reden. En na het wandelen is er gelegenDo-19 de Maai-13.30 uurvoor heid febr-ommetje om op een terrasje bij te kletsen Do-12 mrt-rondje de Mortelen-13.30 uur degene die dat willen.

Van het jeugdfront

33

Op 17 mei 2014 kwam het jeugd IVN

Activiteiten IVN Oirschot juli 2014

Lid of donateur worden van het IVN Oirschot Het IVN Oirschot is een enthousiaste club mensen die zich op allerlei manieren,

vakantiestop

maar vooral door middel van educatie, inzet voor de natuur in onze directe omgeving. Wie lid of donateur wordt, zal zich gauw bij ons thuis voelen en mag veel leuke en leerzame activiteiten verwachten die met natuur te maken hebben.

augustus 2014 24 aug.

zondag 9.45 uur

Om hier bekendheid aan te geven ontvangen leden en donateurs ieder seizoen de Kampina huisvennen (libellen)

‘vergeet-mij-niet’. Ons eigen afdelingsblad dat wordt samengesteld uit bijdragen van iedereen die iets te melden heeft. Daarin vindt u ook altijd onze afdelingsactiviteiten voor het lopende seizoen. IVN Oirschot kent verder een aantal werkgroepen. Nieuwe leden en donateurs zijn

september 2014 09 sept.

dinsdag 20.00 uur Actief beheer van ons landschap (Brabants Landschap) dinsdag 20.00 uur Actieve ledenavond (uitnodiging volgt)

van harte welkom om in een of meerdere werkgroepen actief deel te nemen. Dankbaar en leerzaam werk, dat bovendien veel gezelligheid met zich meebrengt.

Wat kost een lidmaatschap? De contributie wordt jaarlijks geïnd en bedraagt:

21 sept.

zondag 9.45 uur Laat u verrassen in het Brabants Landschap

oktober 2014 14 okt.

dinsdag 20.00 uur Uilen en Muizen, geheimzinnig! (Annemarie van Diepenbeek)

19 okt.

zondag 9.45 uur Wonderlijke wereld, paddenstoelen

21 okt

dinsdag 20.00 uur Programma samenstelling 2015

24 okt.

vrijdag 20.00 uur Durft u mee? (avondwandeling)

• voor leden: €17,• voor donateurs: €10,-- (minimaal richtbedrag) • voor huisgenootleden: €10,-(in geval van huisgenootlidmaatschap is een ander gezinslid al lid van IVN Oirschot)

Hoe kan ik me aanmelden? Heel eenvoudig. Een telefoontje naar het secretariaat: U ontvangt dan een inschrijfformulier.

Wij zien u graag terug op onze activiteiten en wensen u vooral veel plezier bij het IVN Oirschot! Alle activiteiten onder voorbehoud. Soms kunnen weersomstandigheden tot wijzigingen leiden. Alle avonden worden in Sociaal Cultureel Centrum De Enck gehouden en beginnen om 20.00 uur. Samenkomst voor wandelingen en andere activiteiten vanaf parkeerplaats bij De Enck (St.Jorisstraat). Van de buitenactiviteiten zijn de vertrektijden voor fietsers om 9.45 uur en auto’s om 10.00 uur 34