Zo n speelveld moet er gewoon komen

cover rolstoelrec twiske:Opmaak 1 28-12-09 09:23 Pagina 1

Avonturen speelplaats

Zo’n speelveld moet er gewoon komen Bos

Adviesrapport Rolstoelrecreatie in Het Twiske

Dit is een uitgave van Sportservice Noord-Holland

Het Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is uitgevoerd in opdracht van de Provincie Noord-Holland.

Auteur Erik Puyt Redactie Judith Stroo, Theo Onstenk en Sjoerd van Tiel Met dank aan alle deelnemende organisaties en personen De rolstoelhockeyverenigingen: de Kennemer Keien, Revas Zaansticks, SG Waterland en de Randwijckrollers Only Friends Rolstoelbasketbalteam Ronald McDonald Centre Technische Commissie Rolstoelhockey Heliomare Dagbesteding Krommenie Nationale Vereniging de Zonnebloem Stichting Spurd Yalp Let’s play Recreatiegebied Het Twiske Recreatie Noord-Holland NV Restaurant de Blauwe Poort en Hans Hey Afdeling Aangepast Sporten Sportservice Noord-Holland Evenementenbureau Sportservice Noord-Holland Project (S)Cool on wheels SAPlaza Darryl Blankendal, Hubert Habers, Linda Schouten en natuurlijk Good old Theo Onstenk Judith Stroo, Loes Boetes en Eduard van Winsen Wim Hoogterp (goalball) en Djoke van Marum (zitvolleybal) Han Dirks, organisatie, wedstrijdleiding en scheidsrechter Vormgeving en productie Sportservice Noord-Holland Kantooradres Nieuwe Gracht 7 2011 NB Haarlem Postadres Postbus 338 2000 AH Haarlem www.sportservicenoordholland.nl [email protected] Disclaimer Dit rapport is uitsluitend bestemd voor de opdrachtgever. De inhoud van dit rapport is gebaseerd op omstandigheden bij en informatie ter beschikking gesteld door de opdrachtgever en is door opdrachtnemer met de grootst mogelijke zorgvuldigheid opgesteld. Echter voor onjuistheden en onvolledigheden, op welke grond dan ook, kan opdrachtnemer op geen enkele wijze aansprakelijk gesteld te worden. Opdrachtnemer is niet aansprakelijk voor schade die is of dreigt te worden toegebracht en voortvloeit uit of in enig opzicht verband houdt met het gebruik van het rapport. Aan de inhoud van dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van opdrachtnemer. Ongeautoriseerd of oneigenlijk gebruik van de inhoud van het rapport kan een inbreuk op intellectuele rechten, regelgeving met betrekking tot privacy, publicatie en/of communicatie in de breedste zin van het woord opleveren.

© Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

2

Inhoudsopgave Voorwoord

4

1. Inleiding

5

2. Design for all 2.1 Samenhang in sport en recreatie 2.2 Design for all 2.3 Doelstelling

7 7 9 11

3. Ervaringen en resultaten 3.1. Inleiding 3.2 Ervaringen vooraf 3.3 Resultaten Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske 3.3.a And the winner is… 3.3.b Algemene gegevens 3.3.c Mening over het programma en de activiteiten 3.3.d Oordeel over de voorzieningen 3.3.e Het bezoek aan het Twiske 3.4 (S)Cool on Wheels 3.5 Speciale aandacht 3.5.a Media 3.5.b Bestuur 3.6 Samenvatting van de resultaten

13 13 15 16 16 16 18 19 22 25 27 27 27 29

4. Het ontwerp 4.1 De inpassing in Het Twiske 4.2 Het ontwerp Rolstoelrecreatie in Het Twiske 4.2.a Inleiding 4.2.b Het ontwerp van het rolstoelhockeyveld 4.2.c Basisvoorzieningen voor rolstoelrecreatie 4.2.d Optionele uitbreidingen 4.2.e Voorzieningen voor evenementen 4.3 Het maatschappelijk, gebruikers en economisch rendement

31 31 33 33 33 35 36 38 39

5. Het vervolg 5.1 Samenvatting en conclusies 5.2 "Alleen kun je niets, je moet het samen doen"

41 41 42

Literatuur

43

Bijlagen Bijlage 1. Opzet Pilot Rolstoelhockey in Het Twiske Bijlage 2. Verantwoording en samenwerking Bijlage 3. Spelregels Elektrisch Rolstoelhockey: Het Speelgebied Bijlage 4. Vragenlijst Rolstoelrecreatie in Het Twiske

44 45 48 49 52


3

Voorwoord Na een eerste verkenning van de samenhang tussen sport en recreatie, de daaropvolgende concretisering in een programma van wensen en eisen is het mij een groot genoegen om het voorwoord te mogen schrijven bij dit eindverslag van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske. Het is de voorlaatste stap in het proces, dat de Provincie Noord-Holland heeft geïnitieerd, van verkenning naar de realisatie van laagdrempelige en attractieve recreatieknooppunten die de toegangspoort moeten vormen naar de recreatiegebieden in Noord-Holland. De unieke combinatie van natuurbeleving, recreatie, ontspanning en inspanning verdient het om ontdekt en benut te worden door alle Noord-Hollanders. In het verslag van het project ‘Rolstoelhockey in Het Twiske’ vindt u de ervaringen en resultaten die direct kunnen bijdragen aan het ontsluiten van de recreatiegebieden en het vergroten van het gebruik door verschillende doelgroepen. Daarbij dragen de bevindingen in dit rapport bij aan verschillende beleidsdoelen zoals het vergroten van de sportparticipatie en de maatschappelijke integratie. Daarnaast wordt ook beoogd een bijdrage te leveren aan de levendigheid van het gebied. Door de mogelijkheid om ook andere evenementen dan rolstoelhockey te organiseren kan het speelveld ook uitgroeien tot een economische trekker. Een belangrijke noodzakelijke voorwaarde is het voortzetten van de samenwerking tussen de verschillende organisaties die tot op heden hebben bijgedragen aan het vergroten van de samenhang tussen sport en recreatie. Deze samenwerking hebben wij ervaren als bijzonder prettig en vruchtbaar. Het gaat daarbij niet alleen om de partnership tussen Recreatie Noord-Holland NV en Sportservice Noord-Holland, maar bovenal om de samenwerking met de organisaties die de vele bevolkingsgroepen vertegenwoordigen. In het bijzonder willen wij de rolstoelhockeyverenigingen; de Kennemer Keien, Revas Zaansticks, SG Waterland en de Randwijckrollers bedanken. Het project had niet kunnen slagen zonder de deskundige ondersteuning door Heliomare Dagbesteding Krommenie, St. De Zonnebloem, Stichting Spurd, Yalp en onze collega’s bij het Evenementenbureau en de afdeling Aangepast Sporten. Het rolstoelhockeyveld moet een bruisende ontmoetingsplaats worden voor alle groepen, valide en aangepaste sporters, jong en oud. Strategisch gelegen tussen de Blauwe Poort en de Avonturenspeelplaats biedt het ruimte voor passieve recreatie, het actief beoefenen van vele sporten en mooie evenementen. Zou het niet prachtig zijn als daar in 2010 het 1e Noord-Hollandse Kampioenschap outdoor rolstoelhockey gespeeld gaat worden? Sportservice Noord-Holland wenst alle partijen veel succes bij het verder ontwikkelen van de recreatiegebieden in al hun facetten en wij kijken uit naar een verdere samenwerking. Sjoerd van Tiel, Unitmanager Sportontwikkeling Sportservice Noord-Holland


4

1. Inleiding Op 11 en 12 september 2009 vond een bijzonder evenement plaats in het recreatiegebied Het Twiske. Op vrijdag 11 september werd het project (S)cool on Wheels georganiseerd. Honderdvijfentwintig basisschoolleerlingen hebben op die dag kennis gemaakt met verschillende sporten voor mensen met een beperking. Op zaterdag is een rolstoelhockey toernooi georganiseerd en zijn verschillende mogelijkheden gecreëerd voor rolstoelrecreatie. Door het organiseren van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is onderzocht of het mogelijk is om voor (zwaar) lichamelijk gehandicapten een permanente sportieve en recreatieve ontmoetingsplaats te creëren. Het doel van het project is om in de nabije toekomst een permanent speelveld te creëren. Rond het speelveld kunnen verenigingen, families en vrienden van rolstoelhockeyers elkaar treffen rond een sportieve activiteit. Er is voor rolstoelhockey gekozen omdat het de enige teamsport is die in elektronische aangedreven rolstoelen beoefend wordt. Naast rolstoelhockey worden verschillende andere mogelijkheden voor rolstoelreactie gecreëerd.

Het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske beoogt de beweegachterstand te verkleinen en de maatschappelijke participatie van lichamelijk gehandicapten te bevorderen door het integreren van op maat gemaakte voorzieningen in de Noord-Hollandse recreatiegebieden. Het klinkt complex, maar het is eigenlijk heel simpel. Het rolstoelhockeyveld is niet meer of minder dan wat een trapveld is voor valide voetballers. Tijdens de opening van het rolstoelhockeytoernooi is een enorme stap gezet toen de Gedeputeerde van Provinciale Staten voor Sport en Recreatiegebieden de heer Meerhof verklaarde: “Dat speelveld moet er gewoon komen!”. In overleg met de beheerders van Het Twiske is het grasveld tussen de Blauwe Poort Avonturenspeelplaats gekozen als de ideale locatie. Natuurlijk is het niet reëel om deze prachtige plek alleen te reserveren voor sporters met een beperking. Bij het ontwerp dat wordt gepresenteerd wordt daarom nadrukkelijk ingegaan op de verschillende gebruiksmogelijkheden. Gehandicapten met hun ouders en familie kunnen er recreëren op een locatie zonder beperkingen. Zorgorganisaties kunnen er activiteiten organiseren. Ook de gebruiksmogelijkheden voor valide bezoekers worden vergroot door de nieuwe voorzieningen. Zij zijn misschien verbaasd over de grote toiletten, de malle tafels en de rare lijnen op het veld maar kunnen er ook gewoon voetballen en picknicken. Door de © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

5

verhuur van rolstoelen kunnen zij ook ervaren wat het is om in een rolstoel te zitten, net als de kinderen die op vrijdag kennis hebben gemaakt met rolstoelrecreatie. Tot slot biedt de nieuwe inrichting de mogelijkheid om evenementen te organiseren voor scholen en bedrijfsleven. Zo wordt ook het economisch rendement versterkt. Het uiteindelijke doel van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is dat rolstoelers een sportieve dag kunnen beleven zonder beperkingen. In hoofdstuk 4 wordt deze nieuwe toekomst geschetst. Er wordt getoond dat het realiseren van een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie op verschillende niveaus een toegevoegde waarde is. Het rolstoelhockeyveld heeft een groot maatschappelijk rendement als ontmoetingsplaats voor mensen met een beperking en hun vrienden en familie, heeft sportieve gebruikswaarde voor deze doelgroep, maar ook voor andere bezoekers en kan een economisch rendement hebben als evenemententerrein.

Ter onderbouwing van de toekomstvisie worden in hoofdstuk 3 de resultaten gegeven van het project dat op 11 en 12 september is georganiseerd. Het kale grasveld is op die dag omgetoverd in een arena voor het eerste outdoor rolstoelhockey toernooi in NoordHolland. Deze ambiance, een combinatie van serieuze sport en plezier, is zeer gewaardeerd door deelnemers, ouders en bezoekers. Het evenement was echter een middel om te kunnen bepalen aan welke eisen de permanente voorziening moet voldoen. Eerst worden in hoofdstuk 2 het uitgangspunt Design for all toegelicht en de relatie met het provinciale beleid op het gebied van sport en recreatie. Het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is onderdeel van een langdurig proces, geïnitieerd door de Provincie Noord-Holland, dat tot doel heeft de bekendheid van de recreatiegebieden te vergroten en het gebruik door alle Noord-Hollanders van deze prachtige gebieden te stimuleren. Met het adviesrapport verwachten wij dat de bestuurders van de gebieden ook de laatste stap in het proces kunnen zetten. De samenhang tussen sport en recreatie wordt dan geconcretiseerd op en rond het rolstoelhockeyveld in Het Twiske. Het Twiske is dan niet alleen toegankelijk voor iedereen. Er is ook echt voor iedereen iets te beleven.


6

2. Design for all In de ruimtelijke inrichting en de bouw van accommodaties is de toegankelijkheid voor alle inwoners belangrijk, inclusief mensen met beperkingen. (…) Het principe van ‘Design for All’ staat hoog in het vaandel. (Kabinetsstandpunt Olympisch Plan, 2009, blz. 7).

2.1 Samenhang in sport en recreatie In 2005 heeft de Provincie Noord-Holland aan Recreatie Noord-Holland NV en Sportservice Noord-Holland verzocht om samen te onderzoeken hoe de samenhang tussen sport en recreatie verbeterd kan worden. Om dit mogelijk te maken streeft de Provincie Noord-Holland naar een goede ontsluiting van het landelijk gebied voor mensen uit alle Noord-Hollandse stedelijke gebieden. De afgelopen twee jaar heeft het onderzoek zich gericht op twee sporen die uiteindelijk moeten leiden tot toegankelijke en attractieve recreatiegebieden. Het eerste spoor is het ontsluiten van de gebieden door het bundelen van voorzieningen op zogenaamde recreatieknooppunten. Daar wordt onder verstaan een ‘bekende, aantrekkelijk locatie waar een grote diversiteit aan belevingsmogelijkheden gecombineerd wordt aangeboden en waarin de bezoeker ook de weg wordt gewezen. Het vormt daarmee een poort vanuit het stedelijk gebied naar het landelijk gebied’ (RNH/ SSNH, 2008-a, blz. 4). Recreatie Noord-Holland NV leidde de weg op dit spoor naar een recreatieknooppunt. Het tweede spoor is het in kaart brengen van de sportief-recreatieve mogelijkheden in de recreatiegebieden, zodat deze mogelijkheden benut kunnen worden om zowel recreatieve, sportieve en maatschappelijke beleidsdoelen te realiseren. Daarbij is met name onderzocht wat de wensen zijn van een aantal specifieke doelgroepen. Zowel ouderen, allochtonen als mensen met een beperking maken minder gebruik van recreatiegebieden en zijn gemiddeld minder (sportief) actief. Er zijn enkele tientallen gesprekken gevoerd waaruit is gebleken dat zij graag willen recreëren indien er in het aanbod met hun specifieke situatie rekening wordt gehouden (RNH/ SSNH, 2008-a en b). Op basis van deze informatie is een drietal concrete voorstellen gedaan voor een pilot project voor elke doelgroep waarmee de samenhang tussen sport en recreatie in concrete voorzieningen kan worden uitgewerkt. Als laatste halte op het traject van verkenning naar verwezenlijking van recreatieknooppunten (RNH/ SSNH, 2008-a, 12-13 en RNH, 2008, 5) is het netwerk aan recreatieknooppunten op verschillende niveaus in heel Noord-Holland in kaart gebracht (RNH, 2008). Tegelijkertijd heeft Sportservice Noord-Holland, op verzoek van de Provincie NoordHolland voor verschillende doelgroepen een plan van aanpak opgesteld voor het uitvoeren van een pilotproject. Deze projecten hebben tot doel om de doelgroep kennis te laten maken met de recreatiegebieden en zo in de praktijk het opgestelde programma van wensen en eisen te kunnen toetsen. De resultaten van de proefprojecten moeten een bijdrage leveren aan het vergroten van de bekendheid en het gebruik van de recreatiegebieden. In 2008 heeft Sportservice Noord-Holland de opdracht gekregen van de Provincie NoordHolland om een tweetal van de voorgestelde pilot-projecten1 uit te voeren, waaronder het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske.

1

In juni 2009 heeft het project “Familiedag in Het Twiske” plaats gevonden. Het eindrapport van dit project is in oktober aan de Provincie Noord-Holland gepresenteerd. © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

7


8

2.2 Design for all Beleidsinspanningen richten zich op het vergroten van de sportparticipatie en de maatschappelijke integratie van mensen met een beperking. Dat streven heeft twee componenten. Het allerbelangrijkste is dat het sportaanbod moet aansluiten bij de mogelijkheden van mensen met een specifieke handicap. Vervolgens moet ook de fysieke sportomgeving voor dat gebruik ingericht zijn. Dit gaat veel verder dan het slechts vergroten van de toegankelijkheid. Het gebruik door, en het gebruiksgemak voor mensen met een beperking moeten beiden centraal staan. In deze visie is het niet voldoende dat, bijvoorbeeld een recreatiegebied toegankelijk is voor iedereen. Het betekent dat er ook voor iedereen iets te beleven is: design for all!

Naar de mening van Sportservice Noord-Holland dient elke nieuwe voorziening geschikt te zijn voor aangepast sporten en bewegen. De toegankelijkheid voor mensen met een beperking wordt niet aan het eind van het realisatietraject getest maar al bij planvorming wordt ervoor gezorgd dat er gebruiksmogelijkheden zijn voor alle doelgroepen. Bij het uitwerken van het project in Het Twiske voor mensen met een beperking is daarom gekozen voor rolstoelhockey. Het is de enige teamsport die beoefend wordt door elektrisch rolstoelers en dat is de groep met de zwaarste beperkingen. Het principe van design for all wordt binnen het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske als volgt uitgewerkt: 1. Een eerste uitgangspunt bij het project is dat als het beoogde rolstoelhockeyveld en de aanvullende voorzieningen geschikt zijn voor de elektrische rolstoelhockeyers dat ze dan gebruikt kunnen worden door iedereen. 2. Een tweede uitgangspunt is dat de sporten spel mogelijkheden ook voor iedereen interessant, uitdagend en uitnodigend moet zijn. 3. De nieuwe inrichting van de ruimte tussen Blauwe Poort en Avonturenspeelplaats moet een aanvulling zijn op het bestaande aanbod. Als deze uitgangspunten zijn gerealiseerd dan wordt het rolstoelhockeyveld niet alleen een ontmoetingsplaats voor de rolstoelers en hun familie en vrienden maar voor alle andere bezoekers van Het Twiske. Deze visie wordt vanzelfsprekend gedeeld door vele betrokkenen bij het project van Heliomare Dagbesteding Krommenie en de Zonnebloem via de Cruyff Foundation, Saplaza en Only Friends tot de rolstoelverenigingen.


9

Om te onderzoeken hoe de mogelijkheden voor Rolstoelrecreatie in Het Twiske concreet vorm kunnen krijgen is samengewerkt met de firma Yalp. Zij zijn een bedrijf gespecialiseerd in het realiseren van sportvelden en speelmogelijkheden in de openbare ruimte. Yalp deelt de visie dat een speelterrein een plaats is waar iedereen bij elkaar moet kunnen komen. Een plaats waar iedereen moet kunnen spelen en sporten. Een plaats met verschillende speel –en sportvoorzieningen, vrij van obstakels en daardoor ook geschikt voor lichamelijk gehandicapten of slechtzienden. Kinderen of volwassenen met een lichamelijke handicap of met een visuele beperking gedragen zich net zoals kinderen of volwassenen zonder beperking. Waarom zouden er voor lichamelijk en visueel gehandicapten aparte speel –en/of sporttoestellen vervaardigd moeten worden (Yalp, 2009). Het motto daarbij is design for all het ontwikkelen en realiseren van universele sporten spelmogelijkheden waar iedereen kan spelen en van kan genieten.


10

2.3 Doelstelling Tijdens het onderzoek “Concretisering samenhang sport en recreatie” Recreatie NoordHolland NV en Sportservice Noord-Holland zijn focusgroepgesprekken gevoerd met verschillende doelgroepen om hun specifieke behoefte aan voorzieningen voor sport en bewegen te bepalen. Tijdens de voorbereidende gesprekken met de doelgroep, mensen met een beperking, is gebleken dat vooral de mate waarin een voorziening toegankelijk is de keuze voor een activiteit bepalen (RNH en SSNH, 2008).

Het doel van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is het organiseren van een evenement om te onderzoeken hoe, ten eerste, de concrete voorzieningen en activiteiten worden gewaardeerd door de doelgroep en ten tweede, te bepalen wat er nodig is om te komen tot een permanente voorziening die voldoet aan alle wensen, eisen en verwachtingen van de doelgroep. Het eindproduct van het project is een adviesrapport waarin het antwoord wordt gegeven op de volgende vragen: 1. Is er onder de doelgroep voldoende interesse in deze vorm van rolstoelrecreatie en aan welke eisen zou een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie moeten voldoen? 2. Passen de rolstoelvoorzieningen in de ontwikkelingen van Het Twiske en hoe zou een permanente voorziening voor rolstoelrecreatie er uit kunnen gaan zien? 3. Welke gebruiksmogelijkheden bieden de nieuwe vormen van rolstoelrecreatie? Voor het beantwoorden van vraag 1. worden de resultaten gebruikt van het onderzoek onder de deelnemers, de bezoekers en de organisaties waarmee is samengewerkt. In het onderzoek is de mening gevraagd van deelnemers en bezoekers over de specifieke voorzieningen voor rolstoelrecreatie, de algemene voorwaarden voor een dagje uit zonder beperkingen en de waardering van Het Twiske. Om verschillende gebruiksmogelijkheden te onderzoeken, als onderdeel van vraag 3., is een speciaal evenement georganiseerd: (S)cool on wheels. Deze resultaten worden gepresenteerd in hoofdstuk 3. De andere twee onderzoeksvragen worden uitgewerkt in hoofdstuk 4. Voor het beantwoorden van deze vragen zijn er verschillende gesprekken gevoerd met Recreatie Noord-Holland NV, betrokken organisaties en diverse adviseurs. Er is ook onderzocht © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

11

hoe de nieuwe vormen voor rolstoelrecreatie bijdragen aan het streven naar recreatieknooppunten. Op basis van de aanbevelingen van de beheerders en de resultaten van het onderzoek is door de firma Yalp een ontwerp gemaakt voor een rolstoelhockeyveld in Het Twiske. Op basis van het ontwerp worden verschillende gebruiksmogelijkheden gegeven.


12

3. Ervaringen en resultaten 3.1. Inleiding Het uitgangspunt van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske was het realiseren van een fantastische belevenis op 12 september. Niet als hoofddoel, maar als middel tot het realiseren van permanente mogelijkheden in een van de mooiste gebieden van NoordHolland. Daarbij is gekozen voor mensen in een elektrische rolstoel. Die groep ervaart de grootste belemmeringen als zij er erop uit trekken. Vanwege de, al zo vaak terecht gebleken, angst dat er belemmeringen en praktische bezwaren zullen opdoemen wordt er niet opuit getrokken. De levenswereld krimpt verder en de wereld is al zo klein (RNH, SSNH, 2008a, blz. 21). Bij het concretiseren van de samenhang tussen sport en recreatie is bij ouders en gehandicapte sporters de enorme behoefte gebleken aan recreatievoorzieningen speciaal ingericht voor rolstoelers (idem, blz. 96). Het is cruciaal dat als een nieuwe voorziening gerealiseerd wordt, alle aspecten zeer zorgvuldig moeten worden getest. Voor deze doelgroep is het voorkómen van teleurstellingen minstens zo belangrijk als het creëren van een unieke belevenis (idem, blz. 27).

Vooraf is gekozen voor ongeveer honderd deelnemers en bezoekers waarvan de helft rolstoelers als het optimale aantal om én een mooi evenement te realiseren én de voorzieningen goed te kunnen testen. In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. In paragraaf 3.2 worden de ervaringen tijdens de voorbereiding beschreven. In de gesprekken met organisaties en rolstoelers zijn veel punten naar voren gekomen. Ook is gebleken dat de relatie met andere belanghebbenden, leveranciers, media en politiek cruciaal zijn voor het slagen van elke voorziening of evenement voor mensen met een beperking. In paragraaf 3.3 worden de resultaten van de enquête onder deelnemers, familie en bezoekers samengevat. In paragraaf 3.4 wordt een impressie gegeven van het project (S)cool on Wheels waarmee de brede gebruiksmogelijkheden worden getoond. Paragraaf 3.5 gaat in op de speciale aandacht die het project heeft gekregen in de media en van de bestuurlijke verantwoordelijken. In paragraaf 3.6 worden de belangrijkste wensen eisen samengevat. © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

13


14

3.2 Ervaringen vooraf In de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie is getracht de balans te vinden tussen de wensen en eisen van de doelgroep ten aanzien van de voorzieningen en de ingrediënten voor een succesvol evenement. Binnen Sportservice Noord-Holland heeft de samenwerking tussen de afdeling Aangepast Sporten en het Evenementenbureau geleid tot het gewenste resultaat. Samen met de unit Sportontwikkeling zijn gesprekken gevoerd met vele belanghebbenden. Daarbij is grofweg een onderscheid gemaakt tussen organisaties voor gehandicapten, zoals Heliomare Dagbesteding Krommenie en De Zonnebloem en de sportorganisaties zoals de rolstoelhockeyverenigingen en de Technische Commissie Rolstoelhockey. Daarnaast zijn nog een aantal adviseurs gevraagd vanwege hun specifieke ervaring, zoals de maatschappelijk betrokken ondernemer Theo Bakkum van Saplaza in recreatiegebied Spaarnwoude, René Zwierink van Yalp, Roy Gebbink van Only Friends Ronald McDonald Centre en Jordy Halapiry van de Cruyff Foundation.

Tijdens een algemene bijeenkomst in juni en in individuele gesprekken is enorm veel geleerd van de kennis en ervaring van de rolstoelhockeyverenigingen. Uiteindelijk hebben deze gesprekken geleid tot de beste aanpassingen bij de uitvoering van het project en met name het rolstoelhockeytoernooi op 12 september. Veel suggesties die naar voren zijn gebracht zijn overgenomen, bijvoorbeeld over de werving van de deelnemers en de inrichting van de tent en het veld. Sommige ideeën, zoals het maken van meer promotie of het organiseren van meer activiteiten zijn niet overgenomen. Dit om te voorkomen dat er teveel zou gebeuren waardoor het onderzoek naar de voorzieningen in het gedrang zou komen. In de volgende paragrafen worden de resultaten beschreven vanuit het perspectief van de verschillende groepen. Eerst en vooral de deelnemers, vervolgens de ouders, familie en vrienden, gevolgd door de betrokken organisaties en leveranciers. Gezien de positieve reacties tijdens de voorbereiding is er voor gekozen om actief media en politiek te benaderen. Hoewel er zekere risico’s kleven aan het experiment heeft het een dermate positieve uitstraling dat de kans gegrepen is om het bewustzijn bij burgers te vergroten en aan bestuurders de kracht en ook de vanzelfsprekendheid te tonen van rolstoelhockeyveld in een recreatiegebied. Het was daarom een grote eer dat Rob Meerhof, Gedeputeerde van Provincie Noord-Holland, verantwoordelijk voor sport, recreatiegebieden en landelijk gebied, het evenement heeft geopend.


15

3.3 Resultaten Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske 3.3.a And the winner is… Aan de traditionele opzet van het rolstoelhockey werd tijdens dit evenement de “fun” factor toegevoegd. Een toevallige voorbijganger had eerder het idee dat er een Panna Knock-out toernooi plaatsvond. De bezoekers werden ook gegrepen door het enthousiasme en fanatisme van de teams. Het ging ergens om. Alle teams hielden de stand nauwlettend in de gaten om de kans te bepalen dat zij de finale zouden bereiken. Uiteindelijk hebben de Kennemer Keien gewonnen na een bloedstollende finale tegen de lokale favoriet De Revas Zaansticks. In de slotseconden van de reguliere speeltijd maakten zij gelijk om op het nippertje in de verlenging de beslissende treffer te scoren. Hoewel het rolstoelhockeytoernooi een recreatieve opzet had, maakt bovenstaande duidelijk dat ook deze doelgroep hun sport op uiterst serieuze en fanatieke manier bedrijven. Wellicht is in de toekomst zelfs topsport mogelijk op de nieuwe voorziening. Naast de sfeer die werd gecreëerd door deelnemers, fans en bezoekers speelde het weer een positieve rol op beide dagen. Het was een zomerse dag in september, waarop het pure, ontspannen recreatiegevoel overheerste.

3.3.b Algemene gegevens In totaal hebben bijna honderd mensen aan het evenement deelgenomen. Ongeveer 30 elektrische rolstoelers en vijftien sporters in een handbewogen (sport)rolstoel. Vierenzestig mensen hebben de vragenlijst ingevuld, waarvan een derde elektrische rolstoelers en een zesde handbewogen rolstoelers. De helft van de respondenten heeft geen beperking. Het gaat hierbij om familieleden, begeleiders en toeschouwers. De deelnemers komen van heinde en verre, van Leiden tot Middenmeer en van Beverwijk tot Hoorn. Zoals uit het vooronderzoek is gebleken is deze doelgroep bereid om ver te reizen om een voor hen geschikte voorziening te bezoeken. Ook de leeftijd was regelmatig gespreid tussen de jongste deelnemer van 10 jaar en de oudste van 67 jaar. Ongeveer tweederde van de bezoekers hebben de vragenlijst ingevuld waarvan 26 met een handicap en 38 zonder. De algemene indruk is zeer positief. De deelnemers vinden de omgeving mooi en heel prettig dat zij ‘lekker buiten’ kunnen sporten.


16


17

3.3.c Mening over het programma en de activiteiten De meeste rolstoelers hebben deelgenomen aan het rolstoelhockeytoernooi. Hoewel het speelschema het niet altijd toeliet is er ook van de andere mogelijkheden redelijk gebruik gemaakt. Favoriet bij familie en vrienden waren de rolstoel/wandelroute en het boogschieten. Figuur 1. Deelname aan activiteiten 10%

Rolstoelhockey

22%

Roelstoelvaardigheidstraining 52%

Rolstoel‐/wandelroute Jeu de boules/boccia Boogschieten

11% 5%

De waardering voor organisatie van de activiteiten was goed tot zeer goed. Slechts een enkeling vond het rolstoelhockey toernooi matig. Tabel 1. Waardering activiteiten Rolstoelhockey Rolstoelvaardigheidstraining Rolstoel-/wandelroute Jeu de Boules / Boccia Boogschieten Huifkartocht Totale programma

Zeer goed Goed Matig Slecht N.v.t. 13 30 3 1 3 2 5 0 0 20 4 10 0 0 18 1 7 1 0 19 6 13 0 0 14 2 12 0 0 18 6 17 0 0 6

Deze algemene positieve beoordeling van de dag en het programma weerhoudt mensen er niet van met een zeer kritisch oog te kijken naar de voorzieningen.


18

3.3.d Oordeel over de voorzieningen Voorafgaand aan het evenement is het veld tussen avonturenspeeltuin en de Blauwe Poort volledig heringericht. Met enkele honderden rijplaten is rondom de tent met het veld en het ontmoetingsplein een rolstoelroute gecreëerd die aansluit op het fiets en skeelerpad, de speciaal gecreëerde toiletgroep en de parkeerplaats.

Voor de inrichting van het rolstoelhockeyveld is gebruik gemaakt van de state-of-the-art veldafscherming van de Kennemer Keien. Deze is sterk en toch licht en flexibel. Daarnaast hebben de Kennemer Keien en vooral Han Dirks ook in de organisatie en westrijdleiding een onmisbare rol gespeeld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de voorzieningen voor het rolstoelhockey daarom duidelijk beter gewaardeerd worden dan de algemene voorzieningen.


19

Tabel 2. Waardering rolstoelhockey voorzieningen Zeer goed Goed Matig Slecht N.v.t. Opgang naar het veld 8 41 6 0 1 Afscherming tegen 16 32 5 1 1 weersinvloeden Ondergrond van het veld 7 32 13 3 1 Afmeting van het veld 11 35 5 0 2 Doelen op het veld 9 37 4 3 2 De afscherming tegen weersinvloeden is positief gewaardeerd. Dat lag vooral aan het prachtige weer. Het is wel een belangrijk punt voor toekomstige evenementen. Bij kou, regen, wind, worden de handen van deze doelgroep al snel gevoelloos, waardoor zij hun rolstoel niet meer kunnen bedienen. Dit gebeurt sneller dan dat valide mensen koude handen krijgen, omdat deze doelgroep ook nog stil zit in de stoel.


20

Uit de enquête blijkt dat de gebruikte vloer niet ideaal was. De metalen vloerdelen waren te glad, de wielen slipten soms. Tussen de vloerdelen waren kleine hoogteverschillen waar sticks achter bleven haken. De hoge waardering van de opgang naar het veld is deels te danken aan een het toeval. Een uur voor aanvang kwamen een aantal ouders het veld even inspecteren. Zij constateerden dat de door de tentenbouwer aangelegde opgang te stijl was. Te elfder ure is daarom aan de zijkant een tweede ingang gerealiseerd.

De strategische top van de tentenbouwer heeft goed meegedacht over de beste tent en vooral de beste ondergrond voor dit evenement. Helaas bleek dit niet bekend bij de uitvoerders ter plekke. Vrijdagmiddag hebben de organisatoren de tent deels moeten demonteren en aanpassen. Deze voorbeelden maken eens temeer duidelijk dat de goede intenties bij het realiseren van een voorziening voor gehandicapten in de praktijk zeer goed getoetst moeten worden. Tabel 3. Waardering andere voorzieningen Zeer goed Bereikbaarheid van ’t Twiske 13 Parkeervoorzieningen 10 Bewegwijzering 5 Toiletten/wasgelegenheid 3 Informatieverstrekking 3 over (sport) activiteiten

Goed Matig Slecht N.v.t. 37 9 1 1 34 5 1 9 36 12 3 5 26 13 4 12 33

10

1

6

Een aantal kritiekpunten ten aanzien van de algemene voorzieningen waren helaas onvermijdelijk. Bij de toiletten was het niet mogelijk om voor deze twee dagen stromend water aan te leggen. Hoewel de allergrootste mobiele toiletten die bestaan waren neergezet, waren zij toch net iets te klein voor de grootste elektrische rolstoelen. Met desinfecterende handgel en de door de toiletten in een besloten hoek van het veld te plaatsten zijn de ergste problemen verholpen.


21

Een speciaal aandachtspunt is het vervoer van elektrische rolstoelers. Een deel van de deelnemers kwam met hun ouders in speciale auto’s. Voor hen was een speciale parkeerplaats gereserveerd voor het afzetten van de deelnemers en het wegzetten van de auto. Een deel is echter afhankelijk van het aangepast openbaar vervoer. Het systeem met betaald parkeren in Het Twiske creëert een probleem voor de chauffeurs van deze taxidiensten. Het betekent een extra kostenpost die niet verrekend kan worden met de ritprijs. Aan het eind van de dag als de deelnemers vertrekken zal zich dezelfde situatie voordoen. Om dit probleem op te lossen wilden de organisatoren uitrijkaarten gratis ter beschikking stellen. De meeste chauffeurs wilden echter geen enkel risico lopen. Zij weigerden het terrein op te rijden en wilden de deelnemers bij de ingang afzetten en niet op de parkeerplaats bij de rolstoellocatie. Gezien de afhankelijkheid van deze doelgroep een absoluut onacceptabele optie. Uiteindelijk hebben gedurende de hele dag twee mensen bij de ingang van Het Twiske moeten staan om de uitrijkaarten uit te delen. De catering was over het algemeen goed verzorgd, maar zij hadden slechts per toeval rietjes bij zich. Rietjes zijn echter essentieel voor de doelgroep. Bij een permanente voorziening, moet nog meer rekening worden gehouden met de doelgroep. Cateringmedewerkers zouden moeten meedenken met de doelgroep. Tijdens het hele traject is gebleken dat er vooral, bij de leveranciers die zelden met deze doelgroep te maken hebben, een verschil bestaat tussen de intentie en uitvoering. De flexibiliteit van de diverse leveranciers is getest. Bij de aanleg en beheer van de permanente voorziening zullen duidelijke afspraken moeten worden gemaakt die ook zorgvuldig moeten worden gevolgd. Directe controle is hierbij noodzakelijk. 3.3.e Het bezoek aan het Twiske De ervaringen met het Twiske zijn positief. Graag komen de respondenten nog eens terug, over het algemeen enkele keren per jaar, maar ongeveer tien respondenten wil graag enkele keren per maand komen. De ervaringen zijn zeer positief zoals blijkt uit figuur 2. Slechte ervaringen komen vooral door logistieke of organisatorische beperkingen en hangen niet samen met de locatie.


22

Figuur 2. Ervaring in ‘t Twiske 10%

0%4%

Goed Redelijk Matig Slecht

86%

Uit tabel 4 blijkt dat rolstoelhockey favoriet is bij de activiteiten die men in Het Twiske vaker wil doen, maar ook de rolstoelroute en het boogschieten zijn populair. De meeste van hen geven aan dat zij die activiteiten willen combineren met een picknick. Tabel 4. Activiteiten die men vaker wil doen (meerdere antwoorden mogelijk) Rolstoelhockey Picknicken/ barbecueën Rolstoel-/wandelroute Boogschieten Huifkartocht Jeu de Boules Rolstoelvaardigheidstraining

35 27 23 17 10 9 3

Figuur 3. Hoe vaak zou je willen rolstoelhockeyen? 18%

Enkele keren per jaar Eén keer in per maand 54%

18%

Meerdere keren per maand Geen belangstelling

10%


23

Figuur 4. Meest geschikte tijdstip voor bezoek aan Het Twiske. 16%

3% 40%

Overdag in de week ’s avonds in de week Zaterdag Zondag

41%

Ook de groep begeleiders geeft aan voldoende leuke activiteiten te zien in Het Twiske. Het rolstoelhockeyveld kan zeker de ontmoetingsplaats worden voor rolstoelers, hun familie en vrienden, en waar hun sportieve en recreatieve mogelijkheden centraal staan.


24

3.4 (S)Cool on Wheels Rolstoelrecreatie in Het Twiske is een cruciale voorziening voor de gehandicaptensport, maar de faciliteiten bieden veel meer mogelijkheden. Om kinderen bewust te maken wat het betekent als je een handicap hebt zijn er verschillende projecten. (S)Cool on Wheels is één van die projecten. Het is een voorlichtingsproject voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs met als doel een positieve beeldvorming te creëren ten aanzien van mensen met een beperking in onze maatschappij. (S)Cool on Wheels maakt kinderen (met en zonder handicap) bekend en vertrouwd met de gehandicaptensport. Daarnaast stimuleert (S)Cool on Wheels kinderen met een handicap om te gaan sporten. Twee gastdocenten van (S)Cool on Wheels bezoeken de scholen. Na een theorieles, waarbij ze uitleggen hoe ze gehandicapt zijn geraakt en wat dat met ze heeft gedaan, volgt de praktijk. De leerlingen kruipen in de huid van de gehandicapte door in de rolstoel of geblinddoekt te sporten. Tijdens het sporten ligt de nadruk op dat wat mogelijk is.

Op de vrijdag voor het grote rolstoelhockey toernooi hebben vijf klassen van de basisschool De Ranonkel uit Purmerend en de Montessorischool uit Landsmeer deelgenomen aan de eerste editie van (S)cool on Wheels in Het Twiske. De 125 leerlingen konden als eerste de voorzieningen testen en in een aantal uur kennis maken met diverse sporten voor mensen met een beperking. In een rolstoel hebben zij deelgenomen aan sporten zoals hockey en basketbal maar ook zijn de sporten zitvolleybal en goalball door de leerlingen gespeeld. Goalball is een sport voor mensen met een visuele beperking. Alle deelnemers krijgen een geblindeerde bril (om de beperking voor iedereen gelijk te maken). Vervolgens moet er een bal met belletjes langs een team van drie personen worden gerold die op de tast door deze personen moet


25

worden tegenhouden. Naast deze vier sporten hebben alle kinderen ook een meegedaan aan een les rolstoelvaardigheidstraining. Een belangrijk gemeenschappelijk kenmerk van de vier beoefende sporten is dat het alle vier Paralympisch disciplines zijn. Djoke van Marum, gastdocente zitvolleybal, maakte tijdens deze (S)cool on Wheels uitvoering niet alleen indruk door de bronzen medaille die zij in Beijing met het Nederlands zitvolleybalteam heeft gewonnen. Zij wordt geciteerd in het Noord-Hollands Dagblad: Ik heb zelf een beperking aan een arm en een been door postraumatische dystrofie. Het ontstond 22 jaar geleden na een operatie. Ik heb vroeger veel gesport en ben daar ook mee verder gegaan. Het leven houdt niet op. Dat is ook wat ik de kinderen wil meegeven. Het is belangrijk dat zij weten dat je aangepast kunt sporten. Ik vertel ook iets over mezelf maar ik hou het kort. Ze moeten zelf ontdekken wat de sport inhoudt en dat kan alleen door er zelf actief mee bezig te zijn. Zowel leerlingen als docenten en begeleiders waren zeer enthousiast. De tijd was (te) kort om alle vijf activiteiten goed te kunnen doen. Iedereen wilde graag op herhaling. De kinderen hebben een onvergetelijke ochtend beleefd en op een positieve manier kennis gemaakt met mensen met een beperking en hun sport. Naast projecten als (S)Cool on wheels zijn de nieuwe mogelijkheden ook geschikt voor (speciale) sportdagen, bedrijfsfeesten, toernooien e.d..


26

3.5 Speciale aandacht 3.5.a Media Tijdens de voorbereiding is gebleken dat het project veel positieve aandacht kreeg. Hoewel het onderzoek naar de toekomstige mogelijkheden centraal staat is er toch voor gekozen om het evenement te benutten voor het versterken van de positieve beeldvorming van de gehandicaptensport en zo extra draagvalk te creëren voor de permanente voorziening. Naar aanleiding van het persbericht Rolstoelrecreatie in het Twiske dat de regiomedewerker aangepast sporten geschreven heeft, zijn door de regiomedewerker en de coördinator van het project Rolstoelrecreatie in het Twiske een viertal interviews gegeven voor zowel radio als televisie. Tevens hebben zij hun medewerking verleend aan een artikel over dit project in het NoordHollands Dagblad:”Lekker rond racen in je rolstoel; Het sporten ging veel makkelijker dan ik had gedacht” (12 september). Delen van dit artikel zijn gebruikt in paragraaf 3.4 bij de beschrijving van de ervaringen van de deelnemers tijdens het project (S)cool on Wheels.

3.5.b Bestuur Eén van de hoogtepunten van het evenement was de opening van het rolstoelhockey toernooi door de heer Meerhof. In zijn hoedanigheid als Gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, met sport in zijn portefeuille, maakt hij graag tijd voor deze doelgroep. De heer Meerhof is tevens verantwoordelijk voor, onder meer, recreatiegebieden en het landelijk gebied. Vanuit zijn betrokkenheid bij de doelgroep en zijn inzicht in de mogelijkheden van het Twiske was hij snel overtuigd van de potentie van rolstoelrecreatie. Hij was daarbij al zo onder de indruk dat hij de historische woorden heeft gesproken: “Dat speelveld moet er gewoon komen”. Verschillende wethouders van omliggende gemeenten hebben hun interesse getoond in het project zoals, mevrouw Keijzer, wethouder sport en gezondheid in Purmerend, de heer Taams, Wethouder maatschappelijke participatie in Oostzaan en mevrouw Noom, wethouder gezondheid in Zaanstad. De laatste twee hebben de activiteiten bezocht en hebben uitgebreid gesproken met organisatoren en deelnemers.

Een recreatiegebied is een unieke voorziening voor de burgers van Noord-Holland. Vaak centraal gelegen tussen verschillende stedelijke gebieden biedt het ideale en unieke mogelijkheden voor inspanning en ontspanning. De ligging tussen verschillende © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

27

gemeenten betekent dat verschillende partijen eigenaar en verantwoordelijk zijn voor het beheer. Uit het bovenstaande is de betrokkenheid gebleken van de bestuurders bij het thema. Met het adviesrapport verwachten wij het inzicht te vergroten in de bijdrage die recreatiegebieden kunnen leveren aan de sportieve en maatschappelijke integratie van mensen met een beperking. Het adviesrapport kan zo bijdragen aan het besluitvormingsproces van de Provincie Noord-Holland en de bestuurlijk verantwoordelijken van Het Twiske met als doel een toegankelijk en economisch vitaal gebied. Uit de gesprekken is gebleken dat de resultaten van het project een grote toegevoegde waarde kan hebben voor veel partijen, zoals andere gemeenten, recreatieschappen, verenigingen, zorginstellingen en ondernemers.


28

3.6 Samenvatting van de resultaten Mede dankzij het weer was het een fantastische dag, ideaal voor recreatie in een van de mooiste gebieden in Noord-Holland. Deelnemers, bezoekers, media en bestuurders waren enthousiast. De informatie die het onderzoek heeft opgeleverd is in dit hoofdstuk beschreven. Belangrijke punten zijn: Het veld De lijnen van het veld goed moeten worden afgetekend. Een doel moet goed worden afgetekend en er moet een scorebord zijn. De vloer moet zo vlak en glad mogelijk zijn. Ribbels zijn heel storend. Een oneffen ondergrond kost de elektrische rolstoelen veel energie, de lichte speelbal rolt niet door en de handsticks blijven haken. De toegang naar het veld is belangrijk. Rolstoelers moeten eenvoudig naar binnen kunnen, de entree moet automatisch sluiten zodat de bal het speelveld niet kan verlaten. Ook moet de bal niet in het doel klem kunnen liggen. De metalen vloerdelen waren te glad, de wielen slipten soms. Tussen de vloerdelen waren kleine hoogteverschillen waar sticks achter bleven haken. Het veld was te klein, en er was geen belijning. De doelen moeten geplaatst worden tussen de veldbegrenzing (verwerkt in de boarding). Veld moet ook geschikt zijn voor andere doelgroepen.

Parkeerplaatsen De parkeerplaatsen moeten toegankelijk zijn voor verhoogde/ verbrede busjes. Bij een permanente voorziening, moet er rekening worden gehouden met de ondergrond. De huidige ondergrond is niet geschikt voor rolstoelgebruikers. Het betaald parkeren is een extra kostenpost voor het aangepast vervoer. Routes Rolstoelvriendelijke inrichting van parkeerterrein, toiletten en andere voorzieningen.


29

De omgeving van het veld, de ruimte tot de parkeerplaats en alle voor rolstoeltoegankelijke gebieden moeten vooral vrij van drempels zijn. Een helling is goed te nemen met een elektrische rolstoel. Alles met een rechtopstaande rand is zeer moeilijk, bijvoorbeeld stoepjes. Voor handbewogen rolstoelen zijn hellingen weer lastig. Het liefst een vlakke route van parkeerplaats, fietspaden naar rolstoelhockeyveld. Ondergrond van alle routes is geschikt voor rolstoelen en skeelers. Goede verlichting Geen wildroosters Toilet Toilet had stromend water nodig voor praktische handelingen van de gehandicapten. Ook de invalide toiletten moeten worden getoetst op de geschiktheid voor deelnemers in, vooral de elektrische rolstoelen. De toiletten moeten zo groot mogelijk zijn! Om mensen met de meeste beperkingen in staat te stellen deel te nemen is een tiltoestel in één van de toiletten noodzakelijk

Informatie Alle belangrijke informatie (wat er te doen is, wat elders te doen is en noodnummer) moet te vinden zijn bij de ingang en bij elke parkeerplaats. Aanbieden mogelijkheden voor rolstoelrecreatie. Verhuur van rolstoelen, (bak)fietsen en bolderkarren bij de entree. Organiseren van kennismakingsevenementen na realisatie van het veld, zowel in het gebied als bij bijvoorbeeld zorginstellingen. Regelmatige organiseren van evenementen en (groeps-)activiteiten op het gebied van sport en spel voor deze doelgroep. Catering Personeel met affiniteit voor de doelgroep, flexibliliteit vereist Aangepaste bekers, rietjes. Met assortiment ook inspelen op de doelgroep. Aanvullende mogelijkheden die genoemd worden zijn: Schaduw en sfeer creëren, die tevens dienen als bescherming tegen weersinvloeden. Rolstoelers zijn gevoelig voor wind en zon. Mogelijkheid van skeeler/ rolstoelbaan rondom het rolstoelhockeyveld. Voorzieningen creëren zodat het terrein ook eenvoudig gebruikt kan worden voor evenementen. In hoofdstuk 4 worden deze wensen en eisen uitgewerkt in een ontwerp voor het realiseren van Rolstoelrecreatie in Het Twiske.


30

4. Het ontwerp 4.1 De inpassing in Het Twiske Voor, tijdens en na het evenement is uitgebreid gesproken met de beheerders van Het Twiske. Zoals beschreven in hoofdstuk 2 is het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske onderdeel van het streven naar recreatieknooppunten, die gebruikt kunnen worden door de gehele bevolking, waaronder rolstoelgebruikers. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe rolstoelrecreatie kan worden ingepast in Het Twiske. Daarbij wordt zowel ingegaan op de aanleg van het veld en de aanvullende voorzieningen als de gebruiksmogelijkheden voor verschillende doelgroepen. In het voorafgaande rapport Concretisering samenhang sport en recreatie (RNH, SSNH, 2008-a) is beschreven dat er voor overheden bepaalde beleidsdoelen te halen zijn door het realiseren en onderhouden van een recreatieknooppunt (maatschappelijk rendement). Voor ondernemers zijn er mogelijkheden om met een bepaald type bedrijfsvoering inkomsten te verwerven (economisch rendement). Een recreatieknooppunt biedt bezoekers verschillende mogelijkheden om, ook in de omgeving, een bepaalde belevenis te hebben (gebruikersrendement). De belevingsmogelijkheden zijn bij voorkeur zeer divers en (voor een deel) uniek. Dat maakt een recreatieknooppunt aantrekkelijk voor bewoners uit de regio en toeristen van verder weg (RNH, SSNH, 2008, blz. 35). Bij de evaluatie met beheerder en bestuursadviseur van Het Twiske is uitgebreid stilgestaan bij de mogelijkheid om de voorzieningen voor rolstoelgebruikers te integreren in de ontwikkeling van een recreatieknooppunt in Het Twiske. Hoewel het mogelijk voordelen biedt zal de grootschalige planvorming onherroepelijk leiden tot vertragingen. Het doel is te streven naar het op korte termijn realiseren van de aanleg van het rolstoelhockeyveld. Hoewel formeel geen relatie gelegd wordt zullen de nieuwe voorzieningen wel bijdragen tot een organische, niet gestuurde ontwikkeling tot een recreatieknooppunt. Dit sluit aan bij de constatering dat een recreatieknooppunt bekend moet worden als een unieke locatie, ook zonder de aanwijzing als recreatieknooppunt (idem, blz. 34). Samen met Recreatie Noord-Holland en andere betrokken partners wordt gestreefd naar het aanleggen van de mogelijkheden voor rolstoelrecreatie op een zo kort mogelijke termijn. Hieronder worden de aanbevelingen van de beheerders samengevat: Realiseer een asfaltplateau van genoemde afmeting voor multifunctioneel gebruik (met een goede fundering). Houd rekening met overkappingsmogelijkheden van dat plateau. Voor deze doelgroep is overkapping bij evenementen van belang. In verband met gevoeligheid voor weersinvloeden. Een vaste overkapping is onwenselijk in verband met het open karakter van dat gebied. Een (semi-)permanent gebouw kan ook leiden tot beheerproblemen door vandalisme en hangjeugd. De parkeerplaats en een toegangsweg van die plaats naar het veld zal wel geasfalteerd moeten worden om het voor de rolstoelers beter toegankelijk te maken; Een handboogschietbaan is een goede voorziening maar vergt extra veiligheid vanwege de toegangsmogelijkheden vanaf de Avonturenspeelplaats. Het handboogschieten kan ook door niet-gehandicapten plaatsvinden. Waar zeker rekening mee moet worden gehouden is een toiletvoorziening geschikt voor rolstoelers en daarmee met stroom- en watervoorziening;


31

Er valt ook te denken aan het toegankelijk maken van de (een groot deel van de) Avonturenspeelplaats evenals extra speelvoorzieningen voor rolstoelgebruikers. Er moet extra terreinmeubilair, tafels en banken, geplaatst worden waar ook rolstoelgebruikers gebruik van kunnen maken. Bij het organiseren van toekomstige evenementen voor mensen met een beperking moeten er weer uitrijkaarten beschikbaar zijn. Een alternatief is om de taxi’s een half uur de tijd te geven om de deelnemers af te zetten. Dit kan technisch eenvoudig geregeld worden maar het vraagt een goedkeuring dor het bestuur van Het Twiske. Bij een permanente voorzieningen dienen er ook aanpassingen getroffen te worden in de naastgelegen restaurantvoorzieningen. De ligging naast het Avonturenspeelplaats heeft als bijkomend voordeel dat de nietgehandicapte broertjes / zusjes van de rolstoelers gebruik maken van de aanwezige speelvoorzieningen.

Gegeven deze aanbevelingen en de resultaten van het onderzoek uit hoofdstuk 3tijdens het evenement wordt in paragraaf 4.2. een overzicht gegeven van de wensen en eisen. Op basis hiervan is door onze partner Yalp een ontwerp gemaakt voor de inrichting van het speelveld. In paragraaf 4.3 wordt ingegaan op het toekomstig gebruik. Daarbij staan de eerdergenoemde drie soorten rendement centraal; maatschappelijk, economisch en gebruikersrendement.


32

4.2 Het ontwerp Rolstoelrecreatie in Het Twiske 4.2.a Inleiding Op basis van de verschillende wensen en eisen is door Yalp een schets gemaakt voor een ontwerp van de rolstoelrecreatievoorzieningen op het speelveld tussen Avonturenspeelplaats en de Blauwe Poort. Het uitgangspunt is het realiseren van het rolstoelhockeyveld met picknickmogelijkheden als de centrale ontmoetingsplaats voor de rolstoelrecreanten en hun vrienden en familie. Algemene wensen en eisen Het speelveld moet geschikt zijn voor multifunctioneel gebruik, zoals voetbal en basketbal. De belijning dient gericht te zijn op het spelen van rolstoelhockey. Desgewenst is het ook mogelijk om belijning aan te brengen voor andere sporten, bijvoorbeeld (rolstoel)basketbal. Ontmoetingsplaats is geschikt voor elektrische rolstoelers, maar beschikbaar voor alle gebruikers van Het Twiske. De voorzieningen bieden een uitdaging, inspanning en ontspanning voor iedereen. Er is gekozen voor een ontwerp dat bestaat uit verschillende elementen. De schets voor het rolstoelhockeyveld als hart van de nieuwe mogelijkheden wordt gegeven in paragraaf 4.2.b. De basisvoorzieningen die nodig zijn voor rolstoelrecreatie worden uitgewerkt. In paragraaf 4.2.c een aantal uitbreidingen genoemd waarmee ingespeeld wordt op een aantal belangrijke wensen die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen. Daarmee kan de ontmoetingsfunctie versterkt worden. Tot slot wordt in paragraaf 4.2.d beschreven hoe het terrein ingericht kan worden voor evenementen. Bij elke paragraaf worden een samenvatting gegeven van de wensen en eisen. 4.2.b Het ontwerp van het rolstoelhockeyveld De belangrijkste eisen daarbij zijn (zie ook bijlage 3): De vloer moet zo vlak en egaal mogelijk zijn, zonder dat de wielen kunnen slippen. De metalen vloer in de tent was te glad. Veld moet gemakkelijk toegankelijk zijn en het veld moet afsluitbaar zijn, de bal mag niet wegrollen (zie figuur 5, voor de ‘saloondeur oplossing’), Rolstoelhockey dient als basis voor het veld Het speelveld is een rechthoekig, hard en glad oppervlak zonder obstakels en moet als ideale maat 24 m lang en 14 m breed zijn. Afwijkingen zijn toegestaan met als minimum 23 m lang en 13 m breed en als maximum 26 m lang en 16 m breed. Duidelijke belijning. De doelen zijn minimaal 2,2 meter lang en 40 centimeter hoog en verwerkt in de boarding. Eventueel scorebord. Het veld en de picknicktafels zijn getekend in de schets 1 op de volgende bladzijde. Daarbij wordt ook een podium geplaatst met vlakken op de grond voor de rolstoelers. Links onderaan wordt met een asfaltverharding aangesloten op de route naar parkeerplaats en het fietsen skeelerpad. Deze aansluiting wordt nader uitgewerkt in de schets 2 in de volgende paragraaf.


33

Schets 1. Het rolstoelhockeyveld met picknickmogelijkheden en podium

Een belangrijk knelpunt was de toegang tot het veld. Als oplossing is gekozen voor een soort ‘saloondeur’ die eenvoudig naar beiden kanten opengaat zodat de rolstoelers het veld op kunnen. De deur sluit zich vanzelf zodat de bal niet weg kan als het spel begonnen is. Figuur 5. De saloondeur als oplossing voor toegang en afsluiting van het veld


34

4.2.c Basisvoorzieningen voor rolstoelrecreatie Vanaf het parkeerterrein wordt een nieuw gelijkvloerse route aangelegd naar het rolstoelhockeyveld, zie schets 2 op de volgende bladzijde. Bij het parkeerterrein worden twee invalidentoiletten (M/V) geplaatst en een wachtruimte waar men kan wachten op aangepast openbaar vervoer. Vanaf het skeeler, fiets en rolstoelpad wordt ook een asfaltpad aangelegd naar het veld. Eisen aan de basisvoorzieningen voor rolstoelrecreatie zijn: De parkeerplaats moet toegankelijk zijn voor verhoogde/ verbrede busjes. De ondergrond van de parkeerplaats moet worden geasfalteerd. De omgeving van het veld moet vrij zijn van drempels. Hellingen aanpassen en asfalteren. Goed toegankelijke route, gelijkvloers van parkeerplaats naar speelveld. Invalide toilet (M/ V) aanbrengen tussen parkeerplaats en rolstoelhockeyveld waarvan één met tillift. Overdekte wachtruime aanbrengen waar mensen kunnen wachten op taxi en aangepast openbaar vervoer. Routes van en naar speelveld aansluiten op de fiets, skeeler én rolstoelroute. Picknickvoorzieningen zijn geschikt voor gebruik door meerdere rolstoelen. In het ontwerp moet heel goed worden nagedacht over de manier van ontwateren binnen de rolstoelen skeelerbaan. Deze baan zorgt voor een “kuip” waarin het water zich zal ophopen als niet voor een goede afwatering middels drainage, straatkolken e.d. wordt gezorgd. Schets 2. De aansluiting van het rolstoelhockeyveld met het parkeerterrein en het bestaande skeeler/ fietspad (onderaan de tekening).


35

4.2.d Optionele uitbreidingen In de gesprekken met beheerders, doelgroep en Yalp zijn verschillende mogelijkheden genoemd om het gebruik te vergroten en het karakter van de ontmoetingsfunctie te versterken. De beheerders hebben gesuggereerd om de speelvoorzieningen in de avonturen speelplaats deels aan te passen voor gebruik door rolstoelgebruikers. Daarmee wordt ook een ander doel gerealiseerd, de verbinding tussen het speelveld voor rolstoelhockey en de avonturenspeelplaats. In deze paragraaf worden een aantal mogelijke uitbreidingen geschetst, waarmee de samenhang met bestaande voorzieningen wordt vergroot: 1. Een rolstoelen skeelerbaan rond het rolstoelhockeyveld (schets 1) 2. Een activiteitentoren voor minder validen als schakel tussen rolstoelhockeyveld en avonturenspeelplaats (schets 3 en figuur 6). 3. Een groenstrook in het midden van het huidige veld die dient als bescherming tegen zon en wind. In het talud is een glijbaan verwerkt (schets 4). In schets 1 gaat het om een skeeler en rolstoelbaan rondom het rolstoelhockeyveld. De rolstoelroute krijgt hiermee een logisch vertrekpunt vanuit de ontmoetingsplaat voor rolstoelers. Dit biedt ook extra (trainings-)mogelijkheden voor skeeleraars en schaatsers. Met een Time point systeem kunnen ook tijden worden gemeten van het rondje op de baan of de grotere rolstoelroute. De coating die op het speelveld en rondom het speelveld wordt aangebracht is zeer geschikt voor het gebruik door rolstoelen en skeelers. Een tweede optie is het toevoegen van een activiteitentoren die ook geschikt is voor minder validen, in combinatie met de picknicktafels (tevens geschikt voor rolstoelers) is het een uitbreiding van de ontmoetingsplek. Het is de logische schakel met de avonturenspeelplaats (zie schets 3). Figuur 6. De activiteitentoren


36

Schets 3. De activiteitentoren en de verbinding met de avonturenspeelplaats

In het midden van terrein kan een groenstrook gecreëerd tegen de wind en die ook schaduw biedt. In de strook is een taludglijbaan verwerkt. Aan de andere kant blijft een grasveld dat gebruikt kan worden als ligweide en voor allerlei activiteiten (zie schets 4).


37

Schets 4. De groenstrook met taludglijbaan en grasveld/ ligweide

4.2.e Voorzieningen voor evenementen Rondom het rolstoelhockeyveld zijn elementen verwerkt die het gemakkelijk maken om een overkapping te plaatsen zodat ook geplande activiteiten altijd doorgang kunnen vinden. Door de aanvullende faciliteiten voor catering en entertainment is het terrein geschikt voor tal van evenementen voor scholen en bedrijfsleven. De volgende wensen eisen zijn genoemd voor het voor het organiseren van evenementen voor scholen en bedrijfsleven. Daarbij wordt uitgegaan van evenementen voor honderd tot maximaal vijfhonderd mensen. Krachtstroom Aansluitpunten voor stromend water Overkappingmogelijkheden Ruimte voor tijdelijk uitgiftepunt catering Afsluitbare opslagruimte Klein overdekt podium (vier bij vier meter) mogelijk gecombineerd met de opslagruimte. Noodverlichting Mogelijkheden voor aanbrengen sfeerverlichting Naast (S)cool on Wheels kan bijvoorbeeld Sportief op Wielen als bedrijfsevenement verder ontwikkeld worden. De verschillende gebruiksmogelijkheden worden in de volgende paragraaf beschreven.


38

4.3 Het maatschappelijk, gebruikers en economisch rendement Voor het realiseren van een permanente voorziening voor rolstoelgebruikers kan een breed draagvlak worden gecreëerd onder alle betrokkenen (doelgroepen, organisaties aangepast sporten, beheer en bestuur van het Twiske, omliggende gemeenten en de provincie). Dit wordt duidelijk wanneer de verschillende vormen van rendement worden gecombineerd (maatschappelijk, economische en gebruikersrendement) en wanneer dit inzichtelijk gemaakt wordt. Er wordt ten eerste een maatschappelijk rendement gerealiseerd door het creëren van een sportieve en recreatieve voorziening voor mensen met een beperking. Het in hoofdstuk 2 genoemde motto design for all komt terug in de beleidsdoelen op lokaal, provinciaal en landelijk niveau. De volgende groepen die zullen van het veld gebruik gaan maken • Rolstoelsporters en hun familie en vrienden hebben een voorkeur voor een bezoek in het weekend, zie paragraaf 4.3. • Rolstoel(hockey)verenigingen en organisaties voor Aangepast Sporten kunnen het veld gebruiken voor speciale evenementen, bijvoorbeeld elke eerste zondag van de maand. De afdeling Aangepast Sporten van Sportservice Noord-Holland kan hierbij enige ondersteuning bieden. • Zorginstellingen hebben interesse in het gebruik door de week maar zien een aantal praktische bezwaren. • Heliomare Dagbesteding heeft belangstelling om incidenteel gebruik te gaan maken van de faciliteiten en een soort buitensport evenementen te organiseren voor een doelgroep die dergelijke dingen op een andere manier nooit zou kunnen bereiken. Toiletvoorzieningen (en ook bijbehorende tiltoestellen) blijven van groot belang om ook de mensen met de meeste beperkingen in staat te stellen deel te nemen en dat is voor Heliomare de doelgroep bij uitstek. • De plek kan een mooie kern worden in het stimuleren van rolstoelsport in de regio en misschien wel regio-overstijgend. Daarvoor zou het mooi zijn om ook te denken aan een vervolgfase waarin beperktere faciliteiten (al dan niet tijdelijk en verplaatsbaar) beschikbaar zouden kunnen worden gemaakt daar waar veel rolstoelgebruikers regelmatig samenkomen. De locatie van Heliomare in Wormerveer zou een ideale plek zijn om met enige regelmaat op beperkte schaal een soort "kennismakingsdagen" te organiseren. • De Nationale Vereniging De Zonnebloem ziet ook mogelijkheden voor het organiseren van evenementen. • Outdoor organisaties kunnen in hun activiteitenprogramma’s ook mindervalide sporten (bijv. goalball en zitvolleybal) opnemen als activiteit ook voor de andere doelgroepen. Op deze wijze ontstaat er meer naamsbekendheid aan deze recreatieve sporten. In de toekomst zal er doordeweeks zeer beperkt gebruik kunnen plaatsvinden door zorginstanties. Het accent zal liggen op familiegebruik in het weekend. Er zullen speciale activiteiten ter promotie van het Rolstoelrecreatie in Het Twiske. Heliomare Dagbesteding Krommenie en St. De Zonnbloem willen meewerken om de mogelijkheden bekend te maken bij hun deelnemers. Een kennismakingsbijeenkomst kan daarbij helpen. Dat moet wel plaatsvinden op een doordeweekse dag. De voorziening moet ook gebruikt kunnen worden door alle gebruikers van het Twiske en ook voor hen bijdragen aan een unieke belevenis. Hierdoor wordt het © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

39

gebruikersrendement gerealiseerd. Op die manier draagt het bij aan het vergroten van de beleving van Het Twiske. Het deel dat is bestemd voor intensieve recreatie, met als centrum het deel tussen bezoekerscentrum, de haven, avonturenspeelplaats en Blauwe Poort krijgt een extra attractie. Bezoekers zullen het steeds meer herkennen als unieke plek, zo groeit dit deel van het gebied organisch tot een ‘echt’ recreatieknooppunt en wordt het gebruikersrendement verhoogd. Uiteindelijk zoekt iedereen, overheden en maatschappelijk verantwoorde ondernemers naar een balans tussen maatschappelijk en economisch rendement. Zwakkeren in de samenleving moeten geholpen worden. Indien er een koopkrachtige vraag is moet de markt zijn werk doen. Ideaal zijn voorzieningen die maatschappelijk en economisch rendement combineren. Door het terrein geschikt te maken voor evenementen in de breedste zin van het woord kan het ook een economisch rendement hebben. Een aantal mogelijkheden die bewezen succes hebben zijn: Bedrijven zoeken zinvolle activiteiten om hun naam aan te verbinden. Zij kunnen (S)Cool on Wheels activiteiten en andere projecten ondersteunen. Bedrijven kunnen in het kader van teambuilding een rolstoelsportieve ervaring combineren met een gezellig dagje uit. Scholen, NSO en BSO kunnen het terrein gebruiken voor verschillende vormen en soorten sportdagen. Overheden kunnen er bijzondere activiteiten initiëren. Bovenstaande organisaties kunnen vanzelfsprekend ook niet-rolstoelgebonden evenementen organiseren. Denk bijvoorbeeld aan een Panna Knock-outtoernooi of een skeelerevenement startend vanuit het rolstoelhockeyveld.

Een belangrijke rol bij het ontwikkelen van de mogelijkheden is daarbij weggelegd voor de ondernemer die de Blauwe Poort exploiteert. Door het ontwikkelen van arrangementen voor verschillende doelen klantgroepen kan hij activiteiten en catering met elkaar verbinden. Het inspelen op de behoefte van verschillende groepen is daarbij zo mogelijk nog belangrijker dan binnen de normale bedrijfsvoering. Naast de sportieve activiteiten voor rolstoelorganisaties, (S)Cool on Wheels voor de scholen kan samengewerkt worden met Sportservice Noord-Holland voor het verder ontwikkelen van een project Sportief op wielen voor bedrijven.


40

5. Het vervolg 5.1 Samenvatting en conclusies Het is mogelijk om rolstoelrecreatie te realiseren in Het Twiske. Het sluit aan bij de landelijke trend waarbij de maatschappelijke integratie van mensen met een beperking steeds hoger op de agenda komt. Bij het realiseren van (sport)voorzieningen of het inrichten van de openbare ruimte betekent dit dat er niet alleen gekeken wordt naar de toegankelijkheid. Het gebruik moet centraal staan. Ook, of juist, voor mensen met een beperking moet er iets te beleven zijn en moeten er mogelijkheden zijn om te bewegen. Biedt iedereen de mogelijkheid om te spelen en te sporten en sluit niemand uit! Laat iedereen samen spelen en sporten en creëer geen aparte locaties! De behoefte bij de rolstoelers, hun familie en vrienden is groot. Dit is al gebleken bij het onderzoek naar de concretisering van de samenhang tussen sport en recreatie in 2008. Tijdens het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is onderzocht of er onder de doelgroep voldoende interesse in deze vorm van rolstoelrecreatie op een specifieke plaats. In hoofdstuk 3 is gebleken dat het bezoek aan Het Twiske zeer goed is bevallen. Men wil graag, vaak meerdere keren per jaar, terugkomen om te rolstoelhockeyen of het gebied in te gaan op de rolstoelroute. Uit het huidige onderzoek blijkt dat de rolstoelgebruikers bereid zijn hiervoor buiten de eigen regio te reizen. Ook de wensen en eisen zijn bepaald waaraan voorzieningen voor rolstoelrecreatie moeten voldoen. Een tweede vraag is geweest of de rolstoelvoorzieningen passen in de ontwikkelingen van Het Twiske. Daarbij is zowel de inpassing in het gebied als in het beleid onderzocht. In hoofdstuk 4 is geschetst hoe de mogelijkheden voor rolstoelrecreatie kunnen worden toegevoegd aan het speelveld tussen avonturenspeelplaats en de Blauwe Poort. Centrale ontmoetingsplaats is het rolstoelhockeyveld met picknicktafels. Om aan te sluiten bij andere mogelijkheden kunnen een rolstoel/ skeelerbaan en activiteitentoren worden toegevoegd. De beheerders en de bestuursadviseur van Het Twiske staan zeer positief tegenover de voorgestelde ontwikkelingen. De gekozen locatie ligt in het gedeelte dat is aangewezen voor intensieve recreatie. Hoewel er geen plannen zijn voor het ontwikkelen van een officieel recreatieknooppunt zal de herinrichting van het speelveld wel bijdragen aan het unieke karakter van de locatie. Zowel de gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland als wethouders van omliggende gemeenten hebben hun betrokkenheid en interesse in het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske hebben getoond, Tot slot zijn de verschillende gebruiksmogelijkheden benoemd die de nieuwe vormen van rolstoelrecreatie bieden. Het maatschappelijk rendement spreekt vanzelf. Verder zijn de nieuwe multifunctionele voorzieningen interessant voor alle andere bezoekers van Het Twiske. Als evenemententerrein kan het ook bijdragen aan het economisch rendement door het aanbieden van unieke belevenissen voor scholen en bedrijven. Hierbij dient te worden opgemerkt dat sportieve en recreatieve voorzieningen als deze alleen renderen, als ook structureel aandacht wordt besteed aan de programmering. Een actieve trekker en aanjager is cruciaal om deze voorziening optimaal te benutten. Bij gebleken succes kan het concept ook worden uitgewerkt voor andere recreatiegebieden. Bij ondernemers in het recreatiegebied Spaarnwoude bestaat hiervoor al interesse. De directe samenhang van bestaande voorzieningen, waar onder zeker horeca en voorzieningen voor andere doelgroepen zijn een belangrijke voorwaarde voor succes.


41

5.2 "Alleen kun je niets, je moet het samen doen"2 Als lichtend voorbeeld voor het daadwerkelijk realiseren van nieuwe voorzieningen voor sport en spel kan de Cruyff Foundation genoemd worden. De Cruyff Courts zijn inmiddels een begrip. Ook voor mensen met een beperking worden verschillende nieuwe voorzieningen gerealiseerd. De kracht is het bij elkaar brengen van alle partijen met een gedeeld belang: overheden, beheerders, ondernemers, bedrijfsleven, belangenorganisaties, zorginstellingen, sportverenigingen en (potentiële) gebruikers. Alleen dan is het mogelijk, om in deze economisch zware tijden, een dergelijk nieuw en omvangrijk project te realiseren. Een eerste stap is dat het plan ingebracht wordt in het bestuur van Het Twiske. De Provincie Noord-Holland kan daarbij een belangrijke regie rol vervullen. De gedeputeerde de heer Meerhof is tevens voorzitter van het bestuur van Het Twiske. Als er draagvlak is bij provincie en bestuur dan staan de vele organisaties die hebben deelgenomen in het project Rolstoelrecreatie klaar, om ieder vanuit eigen mogelijkheden en specialisme, bij te dragen aan het realiseren van een permanente voorziening. Zo kan het uiteindelijke doel gerealiseerd worden, zowel het bevorderen van de maatschappelijke participatie van mensen met een beperking door sport en spel als het vergroten van de gebruiksmogelijkheden in Het Twiske.

2

Eén van de gevleugelde uitspraken van Johan Cruijff die in de bedrijfsvoering van de Cruyff Foundation verweven is. Bron: http://www.cruyff-foundation.org/smartsite.net?id=498. © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

42

Literatuur Kabinetsstandpunt bij het Olympisch Plan 2028 (2009), Uitblinken op alle niveaus, Den Haag, juli 2009 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2005) Beleidsnota Tijd voor sport, Bewegen, Meedoen, Presteren, Den Haag, september 2005. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2007), Beleidsbrief Sport, De kracht van sport, Den Haag, oktober 2007. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2009) Dossier Gehandicaptensport, http://www.minvws.nl/dossiers/sport/meedoen/gehandicaptensport/ Mulier Instituut (2007) Sporters in Beeld, Sportersmonitor 2006, uitgevoerd in opdracht van NOC*NSF. Provincie Noord-Holland (2005) ExiNH, Projecten Extra Investeringsimpuls Zorg & Welzijn, Jeugdzorg en Sociaal-culturele infrastructuur, Haarlem, februari 2005. Provincie Noord-Holland (2008) Agenda Recreatie en Toerisme 2008-2011, Provincie Noord-Holland, Haarlem, september 2008. RNH/ SSNH (2008-a) Concretisering samenhang sport en recreatie, Recreatie NoordHolland en Sportservice Noord-Holland, Haarlem/ Velsen, april 2008. RNH/ SSNH (2008-b) Samenvatting van het onderzoeksrapport Concretisering samenhang sport en recreatie een onderzoek naar de behoeften van specifieke doelgroepen en de ontwikkeling van recreatieknooppunten, Haarlem/ Velsen, mei 2008. RNH (2008) Recreatieve toegangspoorten, knooppunten en kruispunten in NoordHolland, Inventarisatie en beoordeling van het huidige en gewenst/ potentiële voorzieningenniveau, Recreatie Noord-Holland, Velsen, december 2009. SSNH/ RNH (2006) Samenhang in sport en recreatie, Sportservice Noord-Holland en Recreatie Noord-Holland, Haarlem/ Velsen, december 2006.


43

Bijlagen


44

Bijlage 1. Opzet Pilot Rolstoelhockey in Het Twiske Algemeen Doel

Het organiseren van een familiedag voor rolstoelhockeyers. Naast en vanuit deze centrale activiteit kunnen de deelnemers ook kennismaken met de andere mogelijkheden in het Twiske. Voor de uitvoering van het rolstoelhockey worden in deze pilot tijdelijke voorzieningen aangelegd.

Evenement

Doel is het testen van deze voorzieningen. In hoeverre is een permanente voorziening voor gehandicapten wenselijk? Is er bij de doelgroep voldoende interesse in een speelveld voor rolstoelhockey? Kunnen ook validen gebruik maken van deze voorziening?

(S)Cool on wheels

Om te onderzoeken of ook validen gebruik kunnen maken van een permanente voorziening wordt een tweede dag aangeboden. Scholieren zullen kennismaken met het aangepast sporten middels het evenement (S)Cool on Wheels. Dit evenement zal bijdragen tot een positievere beeldvorming over gehandicapten. Focus ligt immers op mogelijkheden die gehandicapten hebben. De leerlingen zullen zelf in de rolstoel plaatsnemen om te ervaren hoe dat is.

Locatie

Recreatiegebied het Twiske

Data en tijden

Vrijdag 11 september 2009 Zaterdag 12 september 2009

09:30 – 11:30 uur 13:00 – 17:00 uur

Klas op Wielen Rolstoelhockey Evenement

Programma en doelgroep vrijdag Ongeveer 125 leerlingen uit de bovenbouw van de basisschool en de onderbouw van het voortgezet onderwijs maken kennis met aangepast sporten. De sporten worden aangeboden door toppers in hun sport. De leerlingen worden verdeeld in 4 groepen van 25 personen die rouleren langs vier onderdelen. Per onderdeel zijn ze 30 minuten actief. Na een introductie van de instructeur, leert men de basisprincipes van de sport. Geëindigd wordt met een kort partijtje. Aangeboden worden de volgende onderdelen: 1. 2. 3. 4. 5.

Rolstoelhockey Goalball Zitvolleybal Rolstoelbasketbal Rolstoelvaardigheidstraining

Aanpak In samenwerking met Sportservice Zaanstad worden 4 scholen benaderd die bereid zijn en het leuk vinden om met zo’n 25 leerlingen mee te doen aan de activiteiten. De scholen © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

45

zullen een duidelijk plan van aanpak toegezonden krijgen. De school zal zorgdragen voor vervoer en begeleiding op de dag. Sportservice Noord-Holland verzorgt het programma en de organisatie van de dag. De deelnemende scholen kunnen tevens gebruik maken van het aanvullende lespakket van (S)Cool on Wheels bestaande uit vijf lesmodulen en een DVD. Programma en doelgroep zaterdag Centraal zal staan een rolstoelhockeycompetitie voor gemengde teams. Deze competitie wordt opgezet door de verenigingen Kennemer Keien en Zaansticks. Naast de competitie worden de volgende onderdelen aangeboden:

Rolstoelvaardigheidstraining Rolstoel/Wandelroute Jeu de Boules / Boccia Boogschieten Informatiestand het Twiske Huifkartocht / Huifbedpaardrijden Springkasteel

Voor het creëren van een prettige sfeer en een aanbod met voor elk wat wils worden de mogelijkheden van de Avonturenspeelplaats betrokken en wordt catering aangeboden in samenwerking met restaurant de Blauwe Poort. Aanpak We beogen ongeveer honderd bezoekers te bereiken middels een gericht uitnodigingsbeleid naar families van sporters die aangesloten zijn bij verenigingen met een aangepast sportaanbod. Hiertoe wordt samengewerkt met de regiokantoren Aangepast Sporten in Noord-Holland. Correspondentie zal lopen via de verenigingen. Sportservice Noord-Holland zorgt voor een wervende uitnodigingsbrief en alle praktische informatie voor de deelnemende families en andere belangstellenden. Locatie & faciliteiten Doel van de pilot is het onderzoeken aan welke voorwaarde een eventueel permanente locatie moet voldoen (zie opdrachtomschrijving). Getracht dient te worden een tijdelijke situatie te creëren die ook daadwerkelijk realiseerbaar is als permanente locatie. Om die reden wordt gekozen voor de locatie Avonturenspeelplaats, goed bereikbaar, goede parkeervoorzieningen, centraal in het Twiske en met een goed al bestaand en goed bezocht aanbod voor een brede doelgroep. Als centrale locatie wordt een overkapping geplaatst van 15 x 30 meter met een waterpasgestelde aluminium ondergrond. De vloer is te plaatsen volledig egaal of met een profiel van 1 millimeter. In het voortraject zal met een specialist bekeken worden welke © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

46

vloer het meest geschikt is voor handbewogen en elektrisch bewogen rolstoelen. Bij slecht weer is het mogelijk om zijwanden aan te brengen zodat het een volledig afgesloten en watervrije ruimte wordt. De overkapping/tent zal ingezet worden voor:

Rolstoelhockeyspeelveld van 10x20 meter Rolstoelbasketbalveld van 10x5 meter Informatiebalie en centraal geluid Overige faciliteiten/noodzakelijke aanpassingen:

Parkeerplaats rolstoeltoegankelijk maken Invalidentoiletten Stroomaggregaat en bekabeling Catering (hiertoe wordt een samenwerking aangegaan met restaurant de Blauwe Poort, dhr. H. Heij)


47

Bijlage 2. Verantwoording en samenwerking De organisatie van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske was in handen van Sportservice Noord-Holland. Het evenementenbureau heeft de tijdelijke rolstoel infrastructuur aangelegd en het evenement georganiseerd. Naast hun bijdrage in de voorbereiding en tijdens het evenement heeft de afdeling Aangepast Sporten van Sportservice Noord-Holland een essentiële rol gespeeld in de contacten met het netwerk en de werving en begeleiding van de deelnemers. De deelname en bijdrage van rolstoelhockey verenigingen was de sleutel tot het succes. Vijf rolstoelhockeyverenigingen hebben hun medewerking toegezegd. Helaas bleek deelname van één van hen niet mogelijk door de overlap met een selectiewedstrijd. Daarnaast is er contact geweest met zowel de Technische Commissie Rolstoelhockey van Gehandicaptensport Nederland en de Koninklijke Nederlandse Hockeybond. In 2010 wordt rolstoelhockey geïntegreerd in de organisatie van de KNHB waarmee een volgende stap gezet is in de ontwikkeling van de sport. Het is de verwachting dat een permanente voorziening ook mogelijkheden biedt voor nieuwe toernooien. Voor het bepalen van de locatie en de inrichting van het terrein is zeer nauw samengewerkt met onze partner op dit terrein: Recreatie Noord-Holland N.V.. De afdelingen Beheer en Projecten zijn nauw betrokken bij de organisatie van het project. Er zijn ook ervaringen uitgewisseld met Saplaza, een maatschappelijk bevlogen onderneming die in Recreatiegebied Spaarnwoude economisch en maatschappelijk rendement wil behalen door het ontwikkelen van innovatieve recreatieve concepten. De zorgsector vervult een spilfunctie bij het meer rendement halen uit sport en bewegen omdat zij te maken heeft met groepen die niet meer voldoende bewegen zoals chronisch zieken en mensen met een beperking (VWS, 2005, blz. 29). Bij het project is daarom samengewerkt met gespecialiseerde organisaties, zoals Heliomare dagbesteding en de Nationale vereniging De Zonnebloem. De uitwerking van de mogelijkheden zijn opgesteld in overleg met de beheerder van Het Twiske en de bestuursadviseur van het Recreatieschap, het orgaan dat uiteindelijk verantwoordelijk is voor Het Twiske. Deze nieuwe voorzieningen dragen vanzelfsprekend ook bij aan het vergroten van de aantrekkelijkheid voor alle gebruikers en bieden mogelijkheden voor het organiseren van economisch aantrekkelijke evenementen. Het adviesrapport kan zo bijdragen aan het besluitvormingsproces van de Provincie NoordHolland en de bestuurlijk verantwoordelijken van Het Twiske met als doel een toegankelijk en economisch vitaal gebied. In het adviesrapport worden de ervaringen tijdens het tweedaags evenement beschreven en getoetst aan de mening van de deelnemers. De firma YALP heeft op basis van de resultaten een concreet ontwerp gemaakt voor het realiseren van het rolstoelrecreatieterrein. Zij zijn gespecialiseerd in het inrichten van permanente sportvoorzieningen en dankzij hun bijdrage is het idee nu zo tastbaar dat direct begonnen kan worden met de aanleg. Alle adviseurs en organisaties zijn gevraagd om op het conceptrapport te reageren. Dat heeft vele nieuwe inzichten opgeleverd die het eindproduct verrijkt en verbeterd hebben. Sportservice Noord-Holland is alle adviseurs en betrokken zeer erkentelijk voor de bijdrage aan het slagen van het project Rolstoelrecreatie in Het Twiske. © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

48

Bijlage 3. Spelregels Elektrisch Rolstoelhockey: Het Speelgebied Technische Commissie Rolstoelhockey, september 2008 Geldig m.i.v. speelseizoen 2008-2009

ARTIKEL B B.1.

HET SPEELGEBIED

Speelveld (zie figuur)

B.1.1. Het speelveld is rechthoekig met afgeronde hoeken (zie artikel B.2.2.) en heeft een harde en gladde speelvloer zonder obstakels. B.1.2. In de Superleague en Hoofdklasse is de afmeting van het speelveld 26 m. lang en 16 m. breed. Afwijkingen zijn toegestaan: minimaal 24 m. lang en 14 m. breed en maximaal 26 m. lang en 16 m. breed. B.1.3. In de 1e en lagere klassen is de afmeting van het speelveld 20 meter lang en 10 meter breed. Afwijkingen zijn toegestaan: de minimale afmeting bedraagt 19 meter lang en 9 meter breed, de maximale afmeting is 22 meter lang en 12 meter breed. B.1.4. De speelvloer is van hout of synthetisch materiaal. B.2. Veldbegrenzing B.2.1. Het speelveld wordt rondom begrensd door een afzetting met een hoogte van 20 centimeter, welke een hoek van 80-90 graden vormt met de speelvloer. Afwijkingen zijn toegestaan: de hoogte van de afzetting is minimaal 9 centimeter en maximaal 20 centimeter. B.2.2. De hoeken van het speelveld zijn ronde hoeken. Afwijkingen zijn toegestaan: driehoekmarkeringen met een diagonaal van 60 - 70 centimeter. B.3. Lijnen, gebieden en markeringen B.3.1. Het speelveld bestaat uit de volgende lijnen, gebieden en markeringen: • Middenlijn: De middenlijn loopt evenwijdig aan de korte zijden van het speelveld en verdeelt het speelveld in twee gelijke helften. • Strafballijnen: De twee strafballijnen lopen evenwijdig aan de korte zijden van het speelveld. In de Super League en Hoofdklasse op een afstand van 7 meter van de korte zijden. In de 1e en lagere klassen op een afstand van 5 meter van de korte zijden. • Doellijnen: In de Super League en Hoofdklasse lopen de twee doellijnen evenwijdig aan de korte zijden van het speelveld op een afstand van 2 meter van de korte zijden. In de 1e en lagere klassen bevinden de doellijnen zich op de achterlijnen. • Strafbalgebieden: De twee gebieden tussen de strafballijnen en korte zijden van het speelveld, inclusief de strafballijn. • Doelgebieden: De twee halve cirkelgebieden voor de doelen, inclusief de doelgebiedlijn en de doellijn. De doelgebieden hebben © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

49

• Doelgebiedlijnen: • Middenstip: • Strafbalstippen:

een radius van 150 centimeter, gemeten vanaf het middenpunt van de doellijn. (vanaf seizoen 2010/2011 wordt dit 175 centimeter). De twee halve cirkels welke de doelgebieden begrenzen. Het middenpunt van de middenlijn. De middenpunten van beide strafballijnen, 5 meter vanaf de doellijnen.

B.3.2. Alle markeringen zijn aangebracht met lijnen, 4-5 centimeter breed, in een duidelijk zichtbare kleur. B.4. Het doel B.4.1. Het doel is 220 centimeter breed, gemeten vanaf de binnenzijden van de doelpalen.(Vanaf seizoen 2010/2011 is het doel 250 centimeter breed.) B.4.2. Het doel is 20 centimeter hoog gemeten vanaf de grond tot de onderkant van de dwarslat. B.4.3. Het doel is 40 centimeter diep, gemeten van de voorkant van de doelpaal tot de grondlat. Afwijkingen zijn toegestaan: minimaal 20 centimeter en maximaal 40 centimeter diep. B.4.4. Het doelnet is zodanig vastgemaakt aan de doelpalen, dwarslat en grondlat dat de bal er niet doorheen kan. De mazen van het doelnet zijn zodanig dat de bal er niet doorheen kan. Het doelnet hangt niet te slap, waardoor de bal niet over de lijn kan rollen, maar ook niet zo strak dat de bal terugketst als deze het net raakt. B.4.5. Het doel is geplaatst met de doelpalen op de doelpaallijnen. B.4.6. De opening van het doel is naar de middenstip gericht.


50

Voorbeeld: Speelveld 1e klassen en lager


51

Bijlage 4. Vragenlijst Rolstoelrecreatie in Het Twiske Het Twiske, 12 september 2009 Algemeen Vraag 1. Ben je man of vrouw? Man vrouw Vraag 2. Wat is je leeftijd?

………………… jaar

Vraag 3. Wat is je woonplaats? ……………………… Vraag 4. Heb je een lichamelijke dan wel chronische beperking? Ja Nee Vraag 5. Maak je gebruik van een hulpmiddel? Ja, elektrische rolstoel Ja, handbewogen sportrolstoel Ja, handbewogen rolstoel Ja, anders namelijk …. Nee Informatie Vraag 6. Hoe ben je geïnformeerd over het rolstoel evenement ? (graag één antwoord) Via een uitnodigingsbrief Telefonisch of mondeling door …………………. Via mijn vereniging Via vrienden of kennissen Anders namelijk …………………………………….. Vraag 7. Was je al eerder in ’t Twiske geweest? Ja Nee Indien je ja hebt geantwoord: a) Hoe vaak ben je in ’t Twiske geweest? …………… keer b) Hoe zijn je ervaringen in ’t Twiske tot nu toe geweest? Goed, omdat ……………………………………………………. Redelijk, omdat…… …………………………………………… Matig, omdat ………………………………………………….. © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

52

Slecht, omdat ..………………………………………………… Programma Vraag 8. Aan welke activiteiten heb je vandaag actief deelgenomen? (meerdere antwoorden mogelijk) Rolstoelhockey Rolstoelvaardigheidstraining Rolstoel-/wandelroute Jeu de Boules / Boccia Boogschieten Huifkartocht Anders, namelijk …………………………………………………………….. Vraag 9. Waardering van de activiteiten (graag een kruisje zetten bij hetgeen van toepassing is) Zeer goed

Goed

Matig

Slecht

Niet van toepassing

Rolstoelhockey Rolstoelvaardigheidstraining Rolstoel-/wandelroute Jeu de Boules / Boccia Boogschieten Huifkartocht Totale programma Als je matig of slecht hebt ingevuld: zou je dit willen toelichten? ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Voorzieningen Vraag 10. Waardering van de rolstoelhockey voorzieningen (graag een kruisje zetten bij hetgeen van toepassing is). Zeer goed

Goed

Matig

Slecht

Niet van toepassing

Opgang naar het veld Afscherming van veld voor weersinvloeden Ondergrond van het veld Afmeting van het veld Doelen op het veld Heb je suggesties om het veld te verbeteren? Graag hier noteren: © Sportservice Noord-Holland Rolstoelrecreatie in Het Twiske

53

……………………………………………………………………………………………………… Vraag 11. Waardering van de andere voorzieningen (graag een kruisje zetten bij hetgeen van toepassing is). Zeer goed

Goed

Matig

Slecht

Niet van toepassing

Bereikbaarheid van ’t Twiske Parkeervoorzieningen Bewegwijzering Toiletten/wasgelegenheid Informatieverstrekking over (sport) activiteiten Heb je suggesties ter verbetering van deze voorzieningen? Graag hier noteren: ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… Bereikbaarheid Vraag 12. Hoe ben je naar het rolstoel evenement gekomen? (graag één antwoord) Aanvullend openbaar vervoer Algemeen openbaar vervoer Auto Anders, namelijk …………………………… Toekomstig bezoek Vraag 13. Ben je van plan het Twiske vaker te bezoeken? Ja Nee Indien je Nee heeft geantwoord: Graag hieronder toelichten waarom niet (daarna door naar vraag 17). ……………………………………………………………. …………………………………………………………….. Vraag 14. Welk tijdstip schikt jou het meest voor een bezoek aan ‘t Twiske? (meerdere antwoorden mogelijk) Overdag in de week ’s avonds in de week Zaterdag Zondag


54

Vraag 15. Welke activiteiten zou je (vaker) willen doen hier in ’t Twiske? (meerdere antwoorden mogelijk) Rolstoelhockey Rolstoelvaardigheidstraining Rolstoel-/wandelroute Jeu de Boules / Boccia Boogschieten Huifkartocht Picknicken / Barbecuen Anders, namelijk ……………………………………………………………..

Geen activiteiten, omdat …………………………………………………… Vraag 16. Hoe vaak zou je willen rolstoelhockeyen in ‘t Twiske? (graag één antwoord) Enkele keren per jaar Eén keer in per maand Meerdere keren per maand Geen belangstelling voor rolstoelhockey, omdat …………………………………………………. Tenslotte, algemeen beeld Vraag 17. Wat vind je van de omgeving waarin het rolstoel evenement heeft plaatsgevonden? ……………………………………………………………………………………………………… Vraag 18. Hoe heb je deze dag ervaren? …………………………………………………………………………………………………… Vraag 19. Heb je u nog wensen, opmerkingen of suggesties? ………………………………………………………………………………………………………

Hartelijk dank voor het invullen van deze vragenlijst!!!

Het Project Rolstoelrecreatie in Het Twiske is tot stand gekomen dankzij financiële steun van de provincie Noord-Holland. In samenwerking met: Recreatie Noord-Holland NV, Kennemerkeien, SG Waterland, REVAS Zaansticks, Randwijckrollers, Technische Commissie Rolstoelhockey Gehandicapten Sport Nederland, KNHB, Heliomare, St. De Zonnebloem, Spurd, Only Friends, Yalp, Saplaza, Sportsupport.


55

Zo n speelveld moet er gewoon komen

Recommend Documents