Zelfstandige Publieke Professional

BB 40/41 2011

BINNENLANDS BESTUUR

ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR AMBTENAREN EN BESTUURDERS BIJ DE OVERHEID | 7 OKTOBER 2011 | WEEK 40/41 | JAARGANG 32

IPO-voorzitter hekelt beleid kabinet IPO-voorzitter Johan Remkes heeft scherpe kritiek op het kabinetsbeleid inzake de Randstadprovincie en gemeentelijke herindeling. Minister Donner van Binnenlandse Zaken negeerde volgens Remkes, IPO-voorzitter en commissaris van de koningin in Noord-Holland, dit

voorjaar de uitgestoken hand van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland om te komen tot vergaande samenwerking. Remkes: ‘Maar Donner wilde niet. Hij zei: als de provincies willen, moeten ze het zelf maar doen.’ Remkes hekelt ook het ‘ontbreken van consistent kabinetsbeleid’ voor gemeentelijke herindeling. Zie verder pagina 18

Zelfstandige Publieke Professional

www.binnenlandsbestuur.nl

ADVERTENTIES

INTERIM-MANAGEMENT

kijk op www.cs-vng.nl

ON

IE

regionaal vanaf november

O

B`abfggX^`eX*0 \efgnnn%glYc`Zjg`i`k%ec

3-daagse cursus Modelverordening voorzieningen onderwijshuisvesting

PERS

WW W. S E GM E NT. NL

?ff][ 8][\c`e^9DF

ORGANISATIEADVIES

waar leren werkt!

>\d\\ek\CXe[\i[

Een cursus onderwijshuisvesting, iets voor u?

LIJK ADVIES

SEARCH & SELEC

T

INHOUD | WEEK 40/41

VRIJE JONGENS De Zelfstandige Publieke Professional (ZPP’er) verenigt de drijfveren van het ondernemerschap met werken voor de overheid. In Dordrecht is de eerste ZPP-proeftuin van start gegaan. Het doel: ambitieuze ambtenaren aan de gemeente binden en tegelijkertijd extern kennis laten opdoen. ‘De ZPP’er zou de gewenste kennisuitwisseling tussen overheden kunnen vlottrekken.’

8

OEFENEN MET TERREUR Plattelandsgemeenten in de provincie Groningen bereiden zich via een rampenoefening voor op een terroristische aanslag. ‘Je weet nu waar de verantwoordelijkheid ligt: bij de hoofdofficier. Als burgemeester denk je toch vaak dat je overal over gaat.’

24

DEZE WEEK 07 Gemeentefonds Hogere uitkering als lokaal beleid spoort met kabinetsbeleid

08 Arbeidsmarkt Vrije jongen in het stadhuis

12 Bouwgrond - Slechte verkopen drijven 35 gemeenten naar de afgrond - Steden moeten schoon schip maken

14 Integriteit Aangifte ‘adviesfraude’ en ‘corruptie’ na ontwerpwedstrijd in Someren

2

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

17 Enquête Amper aandacht voor talent

18 Interview Johan Remkes ‘Donner pakte ons aanbod niet op’

19 Arbeidsmarkt Grotere kans op vrouwelijke gemeentesecretaris

20 Islamscholen Puinruimer zelf in opspraak

24 Rampenbestrijding Terreur in de polder

28 Veiligheid Sluitende nazorg draaideurcriminelen

RUBRIEKEN

OPINIE

04 Nieuws Lokaal 04 Spraakmaker

03 Redactioneel 05 Nico Visscher

Brenno de Winter

15 Bestuursrecht Over de brug

23 De werkdag van Jeffrey Berkhof

33 Ingezonden 33 Colofon 35 Personalia

Provinciaals

21 Douwe Jan Elzinga Staatsrechtelijke mist rond kabinetsformatie

26 Max Pam Onderkoning

32 Opiniepagina Rekenkamer is geen luxeproduct

Erik van Zwam

REDACTIONEEL

LEKKER POLDEREN

MINDER RECIDIVISTEN Friese draaideurcriminelen worden na hun vrijlating intensief begeleid. De centrale coördinatie werpt vruchten af: het aantal recidivisten is in 3 jaar tijd gedaald van 125 naar 78.

28

VOLGENDE WEEK GEEN BINNENLANDS BESTUUR In verband met de herfstvakantie verschijnt Binnenlands Bestuur volgende week niet. Het eerstvolgende nummer verschijnt op 21 oktober.

Abonnement Voor een (gratis) abonnement zie de website: www.binnenlandsbestuur.nl Klik vervolgens op: Abonnementen en kies de vorm die bij u past.

ADVERTENTIE

Uitdagingen op handhaving? Onze 61 consultants vertalen uw visie integraal naar de praktijk.

WIJ MAKEN STRATEGIE WERKZAAM.

De Randstadprovincie moet er komen, vindt het kabinet. Om de internationale concurrentiepositie van Nederland te verbeteren, om de bestuurlijke drukte en wanorde aan te pakken, om de infrastructuur beter op elkaar aan te laten sluiten en om keuzes te kunnen maken. Nu werken Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland, de provincie Utrecht, de stad Utrecht, Amsterdam, Rotterdam en Den Haag allemaal voor zichzelf. Gezamenlijk beleid is er nauwelijks, tenzij het nodig is om de eigen positie veilig te stellen. Maar goed, het kabinet-Rutte wil de Randstadprovincie, maar dan zonder Zuid-Holland. Eigenlijk is het een halve Randstadprovincie met Noord-Holland, Utrecht en Flevoland. Nou ja, een halve Randstadprovincie! Flevoland wil niet fuseren, zo hebben de commissaris van de koningin en een gedeputeerde al laten weten. En Utrecht? Ach, Utrecht wil best een beetje samenwerken met Noord-Holland en Flevoland, maar meer ook niet. Zuid-Holland wil weer wel fuseren met de andere drie. Begrijpelijk, want Rotterdam en Den Haag hebben samen besloten een Vervoersautoriteit op te richten voor de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. Het wordt een dubbelstad die samenwerkt op het gebied van infrastructuur, ruimtelijke ordening, economische ontwikkeling, innovatie, onderwijs, noem maar op. Voor de provincie Zuid-Holland blijft dan de taak over om de fietsbereikbaarheid in Delfland te regelen. Tsja, dat Zuid-Holland wordt dus zwaar gepiepeld door haar twee grootste steden. Geen wonder dat het wil fuseren met de andere provincies om op te trekken tegen de opstandige dubbelstad. En Amsterdam? Die stad vecht al jaren tegen de provincie Noord-Holland en vice versa. Die twee motten elkaar gewoonweg niet. Als het Amsterdam uitkomt, dan wil het weleens samenwerken met Rotterdam. Een monsterverbond kan soms geen kwaad. En zo polderen we lekker verder in Holland. We houden elkaar goed bezig. We nemen de vlucht vooruit. We maken allemaal plannen en allianties die niet passen bij die andere plannen en allianties, maar doen alsof we de bestuurlijke drukte ergens, ten koste van de ander, willen aanpakken. Ondertussen heeft minister Donner van Binnenlandse Zaken van het kabinet-Rutte de opdracht om nu echt vaart te maken met het aanpakken van die bestuurlijke drukte, zonder dat het precies duidelijk wordt wie, wanneer en hoe. En Donner! Hij wordt de vicevoorzitter van de Raad van State. Het is een publiek geheim. Zelfs in het kabinet-Rutte. Dus voordat een nieuwe minister van Binnenlandse Zaken is ingewerkt…! Ach! Er ligt nog een blauwdruk van vóór de Napoleontische tijd. Iets met De Republiek der Zeven Provinciën uit 1588.

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

3

NIEUWS | LOKAAL

Alphen a/d Rijn

Graag een streekkroket De gemoederen in het stadhuis van Alphen aan den Rijn zijn verhit. De discussie gaat dan ook over een onderwerp van belang: moeten er wel of geen biologische kroketten in het stadhuis worden opgediend? De gemeenteraad is tot op het bot verdeeld over deze prangende kwestie. René Vrugt van het CDA twittert dat er nooit iets mis was met de kroketten. ‘Ik vind vega-kroketten een gruwel.’ Dat is tegen het zere been van Dominique de Roo van GroenLinks, die juist wel gesteld is op de vega-kroket. En als het geen vega-kroket wordt, dan in ieder geval een biokroket. ‘Dat zijn ook echte kroketten, maar dan wel van happy koetjes.’ De meeste raadsleden maakt het niet zoveel uit, al willen ze wel graag dat de gemeente zich richt op streekproducten. Een streekkroket, kan dat dan? Jawel hoor, zegt streekproductendeskundige Wil-

fred Simons op de website Alphen. cc. Slager Piet van den Berg uit Alphen blijkt voor zijn kroketten vlees te gebruiken van koeien die in de wei hebben gelopen in de Hazerswoudse polder bij Alphen. En de vegetariërs kunnen zich tegoed doen aan de kaaskroket van Femke en Sander Pont uit Reeuwijk. Dat

ligt immers vlakbij Alphen, en in de kroket wordt ook nog eens Alphense bloem gebruikt. Als de streekgebonden bio- en kaaskroketten nu snel worden ingevoerd in het stadhuis, kunnen de raadsleden zich weer over andere - misschien wel net zo belangrijke - zaken buigen.

CIJFERS: Gemiddelde prijs huizen

Bron: CBS / Illustratie Niels de Hoog

Muiden

Van wie is dat water? Jeugdsentiment: de avonturen van James Onedin en Anne Webster. De muziek zwelde aan en daar ploegde de schoener Charlotte Rhodes door het ruime sop; tijd om te zwijmelen en te snotteren bij Onedin Line. Allerlei schepen werden in de jaren 70 voor de BBC-serie gebruikt. Met de Soren Larsen kun je nog steeds zeiltochten maken tussen de tropische eilanden in de Stille Zuidzee, maar met de Elisabeth Smit is het onfortuinlijk afgelopen. De schoener liep bij een najaarsstorm in 2002 bij Muiden zo veel schade op, dat hij sedertdien niet meer heeft gevaren. Burgemeester Marleen de Pater van Muiden wil de driemaster nu weg hebben, maar zo gemakkelijk is dat niet. ‘Het heeft nogal wat moeite gekost om uit te vinden van wie het stuk water is waar dat schip ligt. We hebben er uitgebreid overleg over gehad. Het had van de gemeente kunnen zijn,

LEKTOBER ICT-journalist en activist Brenno de Winter trekt de aandacht met ‘Lektober’, een reeks artikelen op de site Webwereld over met name beveiligingslekken in overheidswebsites. ‘Overheden hebben basale zaken niet op orde.’

SPRAAKMAKER Brenno de Winter

Hebt u iets tegen de overheid? Zeker niet. Maar overheden hebben een publieke taak en het is belangrijk ze daarop aan te spreken. Burgers worden bij wet of moreel gedwongen om informatie op overheidssites achter te laten. Elke keer blijkt weer dat de overheid niet zorgvuldig met die gegevens omgaat. Ik hoor door het jaar heen over zoveel lekken dat ik het een keer wilde problematiseren. DigiNotar, het elektronisch patientendossier, de OV-chipkaart, de vingerafdrukken in het paspoort, persoonsgegevens die gelekt zijn door de provincie Gelderland via ervaarhetov.nl, het zijn privacynachtmerries en dan alleen nog maar de zaken die naar buiten zijn gekomen. Er is gewoon te weinig aandacht voor de bescherming van persoonlijke gegevens. En helpt het een beetje? Stil houden werkt in ieder geval niet. Het openbaar maken geeft een publieke druk. Wij doen het op een verantwoorde manier door die organisaties in de gelegenheid te stellen de problemen eerst op te lossen en daarna pas te publiceren. En dat werkt

4

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

gelukkig wel degelijk; er wordt opeens niet meer zo lauw gereageerd. Govcert wordt actief, KING is heel goed in actie gekomen. Ik ben zelfs zeer ingenomen met de reactie van de VNG. Ik denk dat ambtenaren daarin volwassener zijn dan veel bedrijven. Ze snappen dat ze een publieke taak hebben en publieke verantwoording. Bedrijven hebben vaak het gevoel dat ze er wel mee wegkomen. Overdrijft u niet met al die lekken? Die kritiek krijg ik vooral uit de hoek van de technici, die zeggen ‘dit zijn allemaal hele simpele lekken’. Maar daarmee onderstrepen ze juist mijn punt want ik wil geen ingewikkelde, moeilijke hacks. Ik wil gaten etaleren die evident zijn, die makkelijk te dichten waren geweest. Daarmee onderstreep je juist dat overheden een probleem hebben die zelfs basale zaken niet op orde hebben. Waar ligt het nu eigenlijk aan? Ik zou het techno-optimisme willen noemen, de gedachte dat we alles met technologie kunnen, en ons er dus geen zorgen over hoeven te maken. Er wordt ook structureel te weinig nagedacht over hoe de informatiehuishouding vorm moet krijgen. Overheden zijn heel slecht in archiefvoering, terwijl de beschikbaarheid van informatie juist een van de pijlers van goede beveiliging is. Freek Blankena

LOKAAL | NIEUWS

NICO VISSCHER

of van de provincie, maar volgens de laatste informatie is het van Rijkswaterstaat’, aldus De Pater. ‘Wij hebben bedacht dat het schip echt weg moet. Het is ontsierend. Ik kom erlangs als ik de boot naar Pampus neem, en het is mijn stellige indruk dat hij aan het zinken is.’ De wrakkenwet moet er nu aan te pas komen om de driemaster Elisabeth Smit weg te krijgen. ‘We zijn met Rijkswaterstaat in gesprek. We hebben elkaar gevonden.’

Heumen

Raad koopt een koe De massamoord in Srebrenica zal niet snel uit het Nederlands collectief geheugen worden gewist. De burgemeester van Heumen, Paul Mengde, en enkele raadsleden bezochten de Bosnische stad dan ook tijdens de laatste herdenking van de moordpartij. En ze kwamen in contact met een van de weinige mannelijke overlevenden van het drama. De man heeft nu een klein stukje land, waar hij groente verbouwt en ook anderen, voornamelijk vrouwen, laat werken en laat meeprofiteren van de opbrengst. Zijn grote wens: het bezit van een melkkoe en een paar geiten. Daar wilden de raadsleden, wethouders en burgemeester van Heumen wel aan bijdragen. Gezamenlijk hebben ze geld bijeengelegd om de koe te kopen. Nu de geiten nog.

Tholen

Snoepreisje naar Venlo Bij het woord ‘snoepreisje’ denkt menigeen al gauw aan delegaties van gemeenten die op bezoek gaan naar verre oorden, terwijl de relevantie voor het beleid in de gemeente soms ver te zoeken is. Wat dat betreft zoeken de gemeenteraad en het college van Tholen het helemaal niet zo ver. Reisdoel is het krap 2 uur verderop gelegen Venlo. Tholen denkt erover om zich kandidaat te stellen voor de Floriade, de wereldtuinbouwtentoonstelling. Dus is het zaak, zo menen college en raad, om eens een kijkje te gaan nemen bij de huidige Floriade in Venlo. Belachelijk, vindt de SP in Tholen. De gemeente wil immers

pas in 2022 de Floriade binnenhalen. En er moet eerst nog een haalbaarheidsonderzoek plaatsvinden om te kijken of Tholen zich eigenlijk wel kandidaat wil stellen. Een snoepreisje, niets meer en niets minder, vindt de SP. Het college van B en W vindt het tripje echter wel zinvol. Zo kunnen raad en college zich een beeld vormen van het effect dat het evenement heeft op de omgeving. Dus snoepreisje of niet, raad en college van Tholen gaan. Zonder de SP.

Delfzijl

Spookdienst parkeergeld Het lijkt een beetje op het principe van slapend rijk worden. Een waardetransportbedrijf haalt voor de gemeente Delfzijl de parkeermeters leeg en telt netjes de opbrengst daarvan. Nu hebben meer gemeenten dit zo geregeld, maar in Delfzijl is er iets opmerkelijks aan de hand: in deze gemeente is het betaald parkeren reeds een jaar afgeschaft en in de hele omgeving is er dus ook geen parkeermeter, slagboom

of betaalautomaat te bekennen. Toch blijft het bedrijf elke maand de rekening indienen voor de spookdiensten. De gemeente heeft inmiddels een intern onderzoek ingesteld. Of de meter ondertussen door blijft tikken is onbekend.

Wanneer het alleroudste gebouw in een gemeente met sloop wordt bedreigd, kan er flinke tegenstand verwacht worden. Zo ook in Lely-

stad. De gemeente heeft de grond onder het historische pand verkocht en wil dat het gebouw en de bijbehorende fietsbrug worden gesloopt om aan de vrijkomende grond een andere bestemming te geven. Klein detail: in Lelystad is het oudste gebouw slechts 30 jaar oud. Toch gaat het een aantal Lelystedelingen aan het hart. Ze willen dan ook de sloop van het typisch jaren 70-gebouw stoppen. ‘Het is te markant om zomaar te slopen. Je kunt van mening verschillen over de vraag of het mooi of lelijk is, maar het is een stuk geschiedenis van Lelystad’, aldus een bewoner.

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

Lelystad

Monument van 30 jaar oud

83% van de lezers leest het blad voor meer dan de helft

BB lezersonderzoek april 2011

UW ORGANISATIE MET KRACHT OP KOERS? WWW.OSG.NL

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

5

Bij hoger opgeleid overheidspersoneel denkt u waarschijnlijk niet direct aan Tempo-Team. Toch zijn we met Tempo-Team Professionals al jaren succesvol specialist in het bemiddelen van hoger opgeleide vakspecialisten. Kijk voor meer informatie op tempo-team.nl/professionals

Blijf bezig

6

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

Finance | H R | IT | Marketingcommunicatie & Sales | Medisch | Overheid | Supply Chain

NIEUWS Gemeentefonds Omvang gehandhaafd, verdeling anders

Hogere uitkering als lokaal beleid spoort met kabinetsbeleid De minister van Binnenlandse Zaken verlaagt de algemene uitkering voor gemeenten als hun beleid afwijkt van dat van het kabinet. Een van de voornemens van minister Donner (Binnenlandse Zaken, CDA) is om deze kabinetsperiode het gemeentefonds op de schop te nemen. Groot onderhoud noemt hij de herijking van de algemene uitkering. Het is voor het eerst in 15 jaar dat het gebeurt. De reden? De gemeentelijke uitgaven zijn sinds enkele jaren hoger dan het genormeerde bedrag en de inkomsten uit de onroerendzaakbelasting (ozb) en Overige Eigen Middelen (OEM) blijken in de praktijk veel hoger dan de inkomsten die het Rijk als norm veronderstelt. Bovendien zijn er sinds 1997 flinke verschillen ontstaan tussen gemeenten. Met name wordt gekeken naar de positie van de G4. Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag kregen altijd ook een specifiek vast bedrag, ongeacht de uitgaven. De grond hiervoor werd steeds meer in twijfel getrokken. Zijn de problemen in die steden unieker dan in bijvoorbeeld Almere of Eindhoven? Wat de contouren van de plannen zijn, heeft Donner nu uiteengezet in een brief over de verdeelsystematiek van de gemeentefinanciën. Deze is ter consultatie naar de departementen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de G4 en de

Raad voor de financiële verhoudingen gestuurd. Wat velen vreesden, een verlaging van de omvang van het gemeentefonds, is geen werkelijkheid geworden. De omvang van het fonds staat niet ter discussie en ook het directe effect van de herverdeling op de algemene uitkering per gemeente blijft volgens afspraak beperkt tot jaarlijks maximaal 15 euro per inwoner gedurende 3 jaar. Dat klinkt als een bagatel, maar voor een gemiddelde gemeente van 40 duizend inwoners is dat op jaarbasis toch nog altijd 6 ton. NORMATIEVE WEGING Om tot een nieuwe, afgewogen verdeling van de algemene uitkering over de gemeenten te komen, voegt het Rijk een nieuw afwegingsinstrument toe: de normatieve weging. Wat dat inhoudt? Dat het Rijk straks bepaalt (via een zogeheten interbestuurlijk oordeel) welke gemeentelijke uitgaven al dan niet via het gemeentefonds worden gehonoreerd. Zo stuurt het kabinet bijvoorbeeld indirect met een structureel hogere bijdrage in het gemeentefonds voor openbare orde en veiligheid. Vrij vertaald: spoort het lokaal beleid met de centrumrechtse ambities van het minderheidskabinet, dan ziet de gemeente dat beloond in een hogere algemene uitkering. Wijkt het lokaal beleid daarvan af, dan krijgt de gemeente voor dat onderdeel minder geld. Wel blijft het de gemeente toegestaan de al-

gemene uitkering in te zetten voor haar ‘afwijkende’ beleid. Aan het principe vrije besteedbaarheid van de algemene uitkering wordt niet getornd, al lijkt met deze normatieve weging een eerste stap in die richting gezet. DOELMATIGHEID Donners gemeentefonds-nieuwe-stijl heeft meer gevolgen voor de gemeentelijke autonomie. Den Haag gaat ook criteria opstellen ten aanzien van de doelmatigheid van de gemeentelijke uitgaven. Zo bont als de commissie Kalden - een van de ambtelijke bezuinigingswerkgroepen van het vorige kabinet - maakt de minister het niet. Kalden stelde voor de beleidsuitgaven van de goedkoopste helft van de gemeenten als norm op te leggen aan de andere helft. De commissie liet deze exercitie los op alle gemeentelijke beleidsterreinen en kwam tot de conclusie dat het Rijk op deze manier een paar miljard euro op het gemeentefonds kon besparen. Zover gaat Donner niet. Toch zit er in zijn definitieve brief over het groot onderhoud van het gemeentefonds nog altijd een tikje Kalden. ‘Ook criteria van goedkope uitvoering en geen overbodige bureaucratie behoren tot de normatieve weging’, schrijft de minister. Een andere streep door de gemeentelijke rekening is het mogelijke einde van de legesheffing. De prijs van paspoorten en rijbewijzen was door het Rijk al gemaximeerd. Nu kondigt

Donner een nog rigoureuzere stap aan. De CDA-bewindsman wil de bekostiging door leges in zijn totaliteit herzien. Hij wil onderzoeken of ze kunnen worden vervangen door een ander financieringsinstrument. Te denken valt aan een bekostiging van de producten en diensten via het gemeentefonds. Voor de G4 is er weinig reden tot zorg. De vaste uitkering verdwijnt, maar door ze ‘intensievere taken’ toe te dichten op onder andere het gebied van ruimtelijke ordening, infrastructuur en gebiedsontwikkeling. wordt het bedrag kunstmatig op het oude niveau gehouden. Goed nieuws is er ook voor de rijke gemeenten - die met veel OEM-inkomsten uit bijvoorbeeld nutsaandelen: Donner laat ze ongemoeid. Ook hoge opbrengsten uit toeristenbelasting worden niet verevend. De gemeenten krijgen een maand de tijd om op Donners brief te reageren. Dat lijkt op voorhand aan de korte kant. Het plan - een fundamentele wijziging van de financiële verhoudingen in dit land - vraagt in de ogen van velen om een principiële discussie over de autonome positie van gemeenten. Over de vraag bijvoorbeeld hoeveel zin raadsverkiezingen nog hebben als het een minister is die op afstand de werkelijke regie voert over de beleidsagenda van de ‘lagere overheid’. Hans Bekkers

ADVERTENTIE

Ambtenaren blijven

Abon

ne onze nie er u op uwsbrie f

Maar hoe zit het met hun rechten?

w w w. c a p r a . n l Capra (advocaten), gespecialiseerd in het ambtenaren- en arbeidsrecht. ‘s-Gravenhage 070-3648102 ‘s-Hertogenbosch 073-6131345 Zwolle 038-4235414

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

7

PLUIS

ACHTERGROND | ARBEIDSMARKT

8

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

ACHTERGROND

De ZPP’er (Zelfstandige Publieke Professional) verenigt de drijfveren van ondernemerschap met werken voor de overheid. Dordrecht en NoordBrabant stapten in de ZPP-proeftuin. Doel: tegen een billijke prijs kennis in huis halen en talent behouden. MARTIJN DELAERE

Vrije jongen in het stadhuis Christophe van der Maat kon het niet langer aanzien. Zo veel talent dat niet wordt gedeeld, in de ambtelijke molens vastloopt of simpelweg verdwijnt. Natuurlijk, er zijn uitdagende pools en detacheringen, maar uitwisseling van informatie en kunde tussen overheden is nog steeds eerder uitzondering dan regel. Leerde de overheid maar van de duurbetaalde organisatiebureaus, verzucht Van der Maat. ‘Die wisselen de kennis die de overheid gewoon in huis heeft uit en passen deze toe. Dat kunnen overheden toch ook met elkaar organiseren? Geef talenten de vrijheid om hun vleugels uit te slaan naar andere overheden. Laat ze als publiek

ondernemer aan de slag gaan en sta toe dat nieuwe kennis ingezet kan worden bij andere overheidsorganisaties. Zo maak je werk met werk en wordt het publieke rendement van professionals binnen de overheid vergroot.’ Beleidsambtenaar Van der Maat (30) liep een jaar rond met het idee, sparde, onderhandelde en praatte als brugman en sinds vorige maand is hij het: de eerste Zelfstandige Publieke Professional (ZPP) van het land. ‘Het ei van Columbus voor de nieuwe overheid’, zegt Van der Maat over deze door hem en Drechtstedencollega Jochem Meulesteen ontworpen nieuwe aanstellingsvorm bij de overheid. ‘Je combineert de drijfveren

ZPP-PROEFTUIN De ZPP-proeftuin is een gezamenlijk initiatief van Dordrecht en De Netwerkstad van de initiatiefnemers Christophe van der Maat en Jochem Meulesteen. De ZPP’er past binnen het concept van de ‘nieuwe ambtenaar’, die transparante afspraken maakt over resultaten en zelf invult hoe hij/zij die resultaten bereikt. De ZPP-proeftuin duurt één jaar, start klein en staat open voor uitbreiding. Dordrecht biedt in de ZPPconstructie ambtenaren een combinatie van een overheidsbaan in vaste dienst en flexibel ‘opdrachtnemerschap’ aan. Door een speciale onbetaald verlofregeling kan een ambtenaar ZPP-tijd kopen en gebruik blijven maken van de arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioenopbouw en zorgverzekering. Een reguliere ondernemer moet deze kosten zelf voor zijn rekening nemen. In overleg met, in dit geval, Dordrecht kan de ZPP’er ook ervaring opdoen bij maatschappelijke organisaties of commerciële ondernemingen. In dat laatste geval wordt een plustarief gerekend. De ‘plus’ wordt vervolgens gebruikt voor de ontwikkeling van de medewerker, bijvoorbeeld door een cursus te financieren of tijd te besteden aan het schrijven van een artikel. De proeftuin wordt afgerond met een rapportage aan de directie van de gemeente. De Netwerkstad maakt in het proeftuinjaar een volledige uitwerking van de aanstellingsvormZPP die beschikbaar is voor alle overheidsorganisaties. De Netwerkstad organiseert ook een ZPP-netwerk en ontwikkelt standaarden (offertes, facturen, belastingtips).

van het ondernemerschap met het werk voor de publieke zaak.’ Van der Maat is fulltime senior adviseur strategie & beleid bij de bestuursdienst van de gemeente Dordrecht en krijgt wekelijks 9 uur onbetaald verlof. Daardoor werkt hij nu 27 uur voor Dordrecht en kan hij als ZPP’er tegen een publiek tarief werk doen voor andere overheden; klussen die aansluiten bij zijn persoonlijke ambities en takenpakket in Dordrecht. Zoals nu bij de provincie Noord-Brabant, waar hij tot het einde van het jaar 16 uur in de week aan alliantiemanagement en voor Brabantstad werkt.

Filosofie De filosofie achter de ZPP’er is eenvoudig: overheden hebben behoefte aan creatieve geesten met ondernemerszin en getalenteerde ambtenaren hebben behoefte aan uitdagingen en flexibiliteit. Laat die ambtenaren bij de Belastingdienst een ‘Verklaring arbeidsrelatie resultaat uit overige werkzaamheden’ aanvragen en laat overheden de deuren openzetten voor deze ZPP’ers. Overheden kunnen tegen een publiek tarief zo’n ondernemende ambtenaar inhuren en het ZPP’erschap in eigen gelederen bevorderen. Brabant betaalt voor de diensten van Van der Maat het detacheringstarief van gemeenteschaal 12 (zonder overheadberekening), met een kleine risicotoeslag. Het publieke tarief voor senior adviseurs en hoger is tussen de 60 en 85 Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

9

ACHTERGROND

Onderscheiden Dordrecht is in de ZPP-proeftuin gestapt omdat ambtenaren in deze veranderende samenleving flexibel inzetbaar moeten zijn. En omdat ze goede en creatieve ambtenaren wil binden, zegt wethouder Piet Sleeking (Beter voor Dordt, o.a. Personeel en Organisatie). Sleeking: ‘We hopen met de ZPP-vorm een instrument in handen te krijgen waarmee onze organisatie zich kan onderscheiden op de arbeidsmarkt. Daar komt bij dat Van der Maat zijn ervaringen bij de provincie Noord-Brabant ook voor Dordrecht en de Drechtsteden kan inzetten. Op die manier kan hij zich verder ontwikkelen, komt een goede kennis en praktijkuitwisseling tot stand en besparen wij ook nog eens een stevig bedrag aan bijvoorbeeld een MBA-

10

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

VOOR JE HET WEET ZEGGEN ZE ‘MOOIE PRAAT, MAAR ZAKKENVULLER’ DORDRECHT

euro per uur, exclusief btw. Detachering wil Van der Maat het niet noemen. Hij zegt: ‘Met detachering maken we meer administratiekosten dan nodig. Mijn baas maakt dan een afspraak met de baas van de andere organisatie, en onze P&O afdeling moet afspraken maken met de andere kant. Het individuele publieke ondernemerschap is efficiënter. Laat mij mijn eigen boontjes maar doppen.’ Het had overigens weinig gescheeld of de plannen van Christophe van der Maat waren gestrand, toen hij deze zomer bij een goed adviesbureau aan de slag kon en de gemeente Dordrecht nog geen volmondig ja had gezegd tegen de ZPP-proeftuin. Van der Maat: ‘Ik werkte 4 jaar met plezier in Dordrecht en ben met mooie opdrachten bezig. Tegelijkertijd had ik besloten ook op andere plekken werkervaring te willen opdoen. Ik stond op een tweesprong. Ik kon bij het organisatiebureau uitdagend werk doen of blijven werken voor Dordrecht, maar dan wel met ruimte voor het ZPP’erschap. Ik heb de keuze voorgelegd aan mijn leidinggevende en de gemeentesecretaris en gevraagd samen de ZPP-proeftuin te organiseren. Dordrecht besloot partner te worden. Ik blijf inzetbaar voor Dordrecht en ik kom met nieuwe kennis terug van mijn klussen. Ik merk het nu al. De kennis die ik opdoe bij de provincie Noord-Brabant past prima bij mijn werkzaamheden voor nieuwe samenwerkingsvormen in de Drechtsteden. En het kost Dordrecht niets. Huren ze mij in via een adviesbureau, dan betalen ze het dubbele en kan ik ook nog hun kennis tegen hogere prijzen vermarkten.’

De Dordtse wethouder Piet Sleeking: ‘Overheidsorganisaties die willen aansluiten bij onze proeftuin zijn welkom.’

opleiding.’ De wethouder heeft er vertrouwen in dat het ondernemerschap in het gemeentehuis uiteindelijk twee kanten opwerkt. Zegt Sleeking: ‘De ZPP’er is vrij om de in Dordrecht ontwikkelde kennis toe te passen bij andere overheden. Tegelijkertijd gaan we ervan uit dat de opgedane kennis en contacten van meerwaarde zijn voor de eigen organisatie.’ De ZPP-aanstellingsvorm past volgens de Dordtse wethouder binnen het nieuwe personeelsbeleid van de

ZPP VERSUS POOLING Netwerkpools en detacheringsconstructies tussen overheden stimuleren de flexibiliteit en de uitwisseling van kennis. De ZPP-vorm is aanvullend op deze constructies en gaat verder doordat de ambtenaar zelf ook risico neemt. Bij detachering vanuit een gemeente is sprake van vaak kleinschalige uitwisseling en vindt daarvoor per medewerker verrekening van uren plaats. Bij pooling maken de deelnemende organisaties op grotere schaal afspraken over het delen van personeel. Dit systeem lijkt meer op de ZPP-vorm dan detachering, omdat uren worden geregistreerd en wordt gekeken of iedereen evenveel uren heeft gehaald als gebracht. De organisatievorm van de pools zijn verschillend, maar meestal wel bedoeld om op grotere schaal capaciteit te delen. Netwerkpools vergemakkelijken de uitwisseling en maken het mogelijk dit tegen lagere transactiekosten te organiseren dan bijvoorbeeld afzonderlijke detacheringen. Netwerkpools en detachering verschillen vooral van het ZPP-erschap, omdat bij de ZPP’er het individueel publiek ondernemerschap meer centraal staat. Dat betekent onder andere dat de ambtenaar zelf risico neemt door eerst een deel van zijn salaris in te leveren en zelf verantwoordelijk is voor het verwerven van opdrachten. Ook heeft de ZPP’er naast de opdrachtgever geen hiërarchisch leidinggevende. Bij detachering en netwerkpools ligt dit anders. De ZPP’er kiest voor deze investering omdat hiermee een grotere professionele vrijheid ontstaat.

gemeente. Piet Sleeking: ‘We zetten in op verschillende faciliteiten op het gebied van het Nieuwe Werken, talent- en leiderschapsontwikkeling en flexibilisering, bijvoorbeeld als het gaat om beloning. Het zijn allemaal aanpassingen die ervoor moeten zorgen dat we een sterke en aantrekkelijke ambtelijke organisatie houden.’ Piet Sleeking zegt zich te realiseren dat niet iedere ambtenaar morgen op zijn deur klopt met een lang gekoesterde ZPP-wens. ‘Uiteraard moet het wel passen in de persoonlijke situatie en ontwikkeling van de medewerkers. Daarnaast neem je als publiek ondernemer wel risico’s. Ik ben daarom erg benieuwd hoeveel ambtenaren willen meedoen. Overheidsorganisaties die willen aansluiten bij de proeftuin zijn welkom!’

Decentralisatie Dordrecht is groot genoeg om een prijzige senior adviseur bij een adviesbureau in te huren. Kleine gemeenten hebben het lastiger. Vooral zij hebben daarom baat bij deelname aan de ZPP-constructie, meent Van der Maat. ‘Door de uitdagingen die eraan komen en de bezuinigingen waarin ze zitten, staat de kwaliteit van de ambtelijke organisatie in vooral de kleine gemeenten onder druk. Hoe mooi zou het zijn als de kennis die in grote gemeenten als Breda of Leeuwarden wordt ontwikkeld, voor een publiek tarief kan worden ingezet in Zundert of Littenseradiel.’ De ZPP-formule werkt volgens Van der Maat vooral bij concrete opdrachten. Hij zegt: ‘Neem de aanstaande decentralisaties in het sociale domein of het breder toepassen van innovatieve besparingen die óveral worden uitgevonden. We vinden het wiel opnieuw uit, terwijl aan dergelijke opdrachten wellicht een professional verbonden is die dat wiel direct aan de kar bij een andere organisatie kan klikken.’

ACHTERGROND

Publiek tarief De ZPP’er voldoet aan de behoefte van een ondernemende overheid, gelooft Christophe van der Maat stellig. En net als hij zijn er talloze jonge (en niet meer zo jonge) ambtenaren die houden van flexibiliteit en uitdaging, maar niet de stap naar het echte ondernemerschap willen of durven maken. De ZPP’er blijft immers zijn pensioen opbouwen en profiteert ook van de riante secundaire arbeidsvoorwaarden in overheidsland. Het ‘publieke tarief’ staat daar tegenover. Maar er kleven ook risico’s aan het ZPP’erschap. Van der Maat: ‘De betekenis van een afdeling vervaagt. Dat zie je toch al gebeuren onder invloed van het Nieuwe Werken. Het gevaar is dat je niet meer ‘plaatsbaar’ bent, dat je een lone wolf wordt. In Brabant is het: wie is die gast en in Dordrecht is het: waar is die gast? Ik merk ook dat er verschillend op mijn ZPP-verhaal wordt gereageerd. Daar moet ik alert op zijn. Voordat je het weet kleeft er een beeld van ‘mooie praat, maar zakkenvuller’ aan je. Het ligt anders, ik geloof in de publieke zaak, maar wil die wél graag op mijn eigen manier en vanuit mijn eigen professionaliteit dienen.’ Christophe van der Maat heeft met Dordrecht afgesproken om na een

ARNOLD VAN WEST

Maar ook grote gemeenten kunnen profiteren van ZPP’ers, meent Van der Maat. De vergrijzing komt eraan. Kennis lekt weg. Hoe lossen we dat op? Christophe van der Maat: ‘Dat moet je doen door een netwerk van professionals tussen overheden én tussen overheid en markt te organiseren, waarbij je vaart op de ontwikkelbehoefte van die professionals en de drijfveren van het publieke ondernemerschap.’ Via de ZPP-constructie kunnen gemeenten niet alleen jonge honden als Van der Maat, maar ook gepensioneerden aantrekken. ‘Iedereen met passie en ondernemerszin. Voor jonge ambtenaren kan het een reden zijn om voor de overheid te blijven werken; voor mij is het dat zeker’, aldus Van der Maat. ‘Ik wil mij ontwikkelen door meer gevarieerde werkervaring op te doen en dat met elkaar te gaan verbinden. Ook bij Shell of Unilever, waarom niet? Dat organiseren we sneller via de ZPPvorm en ik denk dat Dordrecht heel blij zou zijn als mij dat lukt. In plaats van 10 duizend euro uit te geven voor een opleiding, hoeven ze mij alleen maar onbetaalde tijd te geven.’

jaar te bezien of de ZPP-aanstellingsvorm juridisch, organisatorisch en sociaal houdbaar is. Er komt ook een publieke code voor ambtenaren die tussen markt en overheid werken en een tarief verdienen dat past bij een moderne overheid. ‘Zie het als zelfregulering van de ZPP’er’, aldus Van der Maat. Wellicht met een stichting die het netwerk ondersteunt en als toezichthouder de gemeentesecretarissen van de aangesloten gemeenten. Van der Maat: ‘Ik heb geen zin in rompslomp, maar het moet wel transparant en duidelijk zijn dat het om een publiek initiatief gaat. Anders is het concept niet houdbaar. We combineren markt en overheid zonder concessies te doen aan de normen van de moderne publieke sector. Ik kom straks niet in een Audi A6 voorrijden; daarvoor had ik echt een andere weg moeten inslaan.’ < Meer informatie: Informatie over de ZPP-aanstellingsvorm is te vinden op www.denetwerkstad.nl

Christophe van der Maat, de eerste Zelfstandige Publieke Professional.

‘SPANNENDE ONTWIKKELING’ Bram Steijn, hoogleraar bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, gespecialiseerd in personeelsbeleid bij de overheid, vindt de ZPP’er een spannende ontwikkeling in het openbaar bestuur. Hij zegt: ‘Ik kan mij voorstellen dat een ondernemende groep ambtenaren dit ZPP’erschap heel interessant vindt. Je trekt er misschien ook een ander type ambtenaar mee aan. Sommige jonge ambtenaren klagen niet voor niets over het gebrek van resultaatgerichtheid van de overheid. Dat stop je hier in je contract. Dat bevalt mij wel. We willen dat verschillende gemeenten of overheden gebruikmaken van gemeenschappelijk beschikbare kennis en dat vooral kleinere gemeenten aan poolvorming doen, maar die structuur komt nauwelijks van de grond. De ZPP’er zou die gewenste structuur kunnen vlottrekken en een goed instrument kunnen zijn om de schaarse kennis die niet continu nodig is, te verdelen. Ik zie ook wel wat problemen; denk aan de integriteit. Een leuke opdracht, maar je gewone werk lijdt eronder. Zolang er afspraken zijn gemaakt en de leidinggevende weet wat er gebeurt, hoeft dat overigens geen ellende te geven. Het risico weegt niet op tegen het voordeel van kennisdeling tussen overheden. Nu maar hopen dat onze ZPP’er genoeg opdrachtgevers kan vinden.’

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

11

NIEUWS Financiën Grote verliezen op bouwgrond

35 gemeenten op rand van de fina Uit (vervolg)onderzoek van Deloitte Real Estate Advisory blijkt dat de economische crisis grotere gevolgen heeft dan verwacht. In opdracht van de ministeries van Binnenlandse Zaken, Infrastructuur en Mobiliteit (I&M) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onderzocht Deloitte vorig jaar de gevolgen aan de hand van de jaarrekeningen 2009 van 180 gemeenten. Dit jaar deed Deloitte dat opnieuw, maar nu op basis van 145 rekeningen over 2010. ‘We waren vorig jaar te optimistisch’, zegt Frank ten Have van Deloitte. De gemeentelijke verliezen op ruimtelijke plannen kunnen de komende jaren oplopen tot 2,9 miljard euro. Dat is een half miljard meer dan waar vorig jaar nog van uit werd gegaan. Reden hiervan is dat de crisis langer lijkt aan te houden. Het verwachte latere herstel heeft een negatief effect op de grondprijzen. Daarmee hebben de meeste gemeenten nog geen rekening gehouden in hun ramingen. De meeste gemeenten kunnen volgens Ten Have het verlies weliswaar opvan-

BERT SPIERTZ / H.H.

Tegenvallende verkopen van bouwgrond leiden ertoe dat mogelijk 35 gemeenten aan de bedelstaf raken. De crisis hakt er nog erger in dan verwacht.

gen uit hun reserves, maar een flink aantal gemeenten zal noodgedwongen extra moeten bezuinigen. Vorig jaar bleek dat gemeenten voor 1 miljard euro aan directe verliezen moesten inboeken. Zij hebben dat inmiddels voor 760 miljoen euro gedaan, maar nu blijken er nieuwe directe opgaven voor 1 miljard euro te liggen. Waar in vorige jaren nog sprake was van - soms flinke - winsten uit het grondbedrijf, is 2010 het eerste jaar

waarin alle gemeenten gezamenlijk (forse) verliezen nemen. Daaruit blijkt volgens Ten Have dat gemeenten zijn begonnen met het aanpassen en herontwikkelen van plannen, het temporiseren van faseringen en het uit de markt nemen van programma’s. In het rapport Financiële effecten van de vastgoedcrisis bij gemeentelijke grondbedrijven wordt geconstateerd dat het aantal potentiële artikel 12-gemeenten kan oplopen

Bouwrijp gemaakte grond in Almere.

naar 35 - 8 procent van het totaal. Hun totale reservepositie is naar verwachting niet meer toereikend om financiële tegenvallers in het grondbedrijf op te vangen. De ministers Donner (Binnenlandse Zaken) en Schultz van Haegen (I&M) stellen echter dat dat in de praktijk tot nu toe niet zichtbaar is. ‘In 2011 hebben drie gemeenten een aanvullende uitkering artikel 12 aange-

‘Steden moeten snel schoon schip maken’ Gemeenten moeten snel schoon schip maken en woningbouwplannen bijstellen of afblazen. Dat stellen deskundigen van Nicis, kennisinstituut voor steden. Gemeenten moeten al hun energie steken in kansrijke plannen en radicaal een streep halen door onhaalbare of kwakkelende plannen, zegt Koos van Dijken van Nicis Institute, een van de samenstellers van een analyse van de situatie in de middelgrote steden (G32). Gebeurt dat niet, dan rollen er korte termijnoplossingen uit en zullen beleggers en financiers hun handen van de stad aftrekken.

12

Samen met het Kadaster maakte Nicis een analyse van de crisis in de gebiedsontwikkeling. De conclusie is dat de noodzaak voor een snelle reality check groot is. Steden moeten in kaart brengen wat de binnenstedelijke behoefte is, wie nog willen en kunnen investeren, en uitgaan van bescheiden groeiscenario’s. Als dat is gebeurd, moeten zij scherpe keuzes maken binnen bestaande programma’s en hun verlies nemen. Pas als is afgerekend met de erfenis van het verleden, kan er weer beweging komen in de stedelijke ontwikkeling. Volgens Van Dijken wordt er nog veel getalmd: ‘Je merkt onder bestuurders veel onrust. Er wordt wel

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

afgeboekt, maar het maken van zware keuzes en het stoppen met bepaalde projecten is nog zelden aan de orde. Nog maar 10 tot 20 procent van de gemeenten heeft echt besef van de urgentie. De andere verkeren in de veronderstelling dat de crisis tijdelijk is en dat we terugkeren naar de gouden tijden. Temporiseren lijkt de leidende filosofie.’ Gemeenten houden volgens Van Dijken hun plannen wel tegen het licht, maar gaan ondertussen op een laag pitje gewoon door met ontwikkelen. TIJDBOM Volgens Jan Bron, wethouder Ruimtelijke Ordening & Volkshuisvesting van Hengelo en

namens G32 een van de ‘probleemeigenaren’ van het dossier stedelijke herprogrammering, zullen Rijk en sommige provincies moeten bijspringen om steden niet verder in het schuldenmoeras te laten zakken. Hij spreekt van een ‘tikkende tijdbom’ en vreest, anders dan de ministeries van Infrastructuur en Milieu en Binnenlandse Zaken, een golf artikel-12-aanvragen. ‘We hebben het over een majeur probleem, dat erger wordt door de stijgende rentelasten en met het verdwijnen van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing in 2014. Steden moeten samen krachtig zeggen: wij redden het niet.’ Co Verdaas (PvdA), gedeputeerde

NIEUWS

nciële afgrond vraagd. Bij geen van deze gemeenten was het gevoerde grondbeleid de hoofdoorzaak’, aldus pogen zij de harde conclusie van de onderzoekers af te zwakken. Ten Have wijst er echter op dat er zich door de crisis ook elders in de gemeentefinanciën tegenvallers kunnen voordoen.

‘STOP MET OPTIMISTISCH PLANNEN’ De ministers Donner (BZK) en Schultz van Haegen (I&M) willen dat gemeenten en gemeenteraden voortaan bewuster de afweging maken tussen de inzet van een actief grondbeleid (met risico) en een faciliterend grondbeleid. Om de transparantie van grondexploitaties te vergroten en risico’s voor gemeenten te beperken, worden inmiddels enkele maatregelen genomen. Door meer inzicht in het grondbeleid kunnen gemeenteraden en provinciale staten beter sturen op prestaties en risico’s. Daartoe wordt de regelgeving rond de verslaglegging van de gemeentelijke begroting en verantwoording verbeterd. Volgens de ministers zijn daarin slechts ‘beperkte’ verbeteringen mogelijk. In onderlinge samenwerking tussen beide ministeries wordt ook bekeken welke verbeteringen op gebied van het grondbeleid mogelijk zijn in de rijkswet- en regelgeving, zoals in het omgevingsrecht en de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg). Verder willen de bewindslieden dat gemeenten meer onderling en in overleg met de provincie afspraken maken over programmering en ontwikkeling van woningbouw, kantoorruimte en bedrijventerreinen. Daarmee wordt voorkomen dat er op individueel gemeentelijk niveau sprake is van te optimistische planning en verwachtingen met navenante negatieve gevolgen.

ALARMEREND Wie gelijk krijgt, zal nog dit najaar blijken. Dan hebben de provincies als toezichthouders op de gemeentefinanciën hun analyse van de jaarrekeningen gereed. Zij besloten tot een exercitie op het thema grondexploitatie na het alarmerende Deloitte-rapport van vorig jaar. Voor het eerst houden de provincies nu de jaarrekeningen nauwlettender tegen het licht waar het gaat om de tegenvallers van het grondbedrijf. Die worden afgezet tegen de algemene reservepositie. Die reservepositie is volgens Ten Have op zijn hoogst gelijk gebleven, waar hij de vorige jaren almaar steeg. Pas tegen het eind van dit jaar hebben de provincies een concreter beeld bij welke gemeenten sprake is van een negatieve algemene reserve door het gevoerde grondbeleid. En ook of dat tot gevolg heeft dat preventief toezicht moet worden ingesteld door de provincie of dat zelfs sprake is van een beroep op artikel 12.

De voorspelling van vorig jaar was dat zestien gemeenten wegens financiële problemen onder curatele zouden komen staan. Die prognose heeft Ten Have op basis van de meest recente jaarcijfers naar boven toe bijgesteld: de onder verscherpt toezicht stelling dreigt dus voor ruim dubbel zoveel gemeenten. ‘Onze prognoses waren te optimistisch. De verklaring? Tja, de markt is er niet veel beter op geworden. De financierbaarheid is een steeds groter probleem, het algemeen consumentenvertrouwen blijft laag. Door het afschaffen van de overdrachtsbelasting is de aanschaf van bestaande woningen weliswaar goedkoper geworden, maar dat voordeel van 4 procent geldt niet voor nieuwbouw. Het dalende aantal transacties komt door de maatregel nog verder onder druk’, aldus Ten Have. Hij sluit niet uit opnieuw te optimistisch te zijn. ‘Publiek-private samenwerkingsprojecten hebben we net als vorig jaar niet meegerekend, maar die kunnen wel tot een extra tegenvaller van circa 1 miljard euro leiden’, zegt hij. Bovendien verwacht hij dat door de daling van de huizenprijzen een prijscorrectie op de grondprijzen niet kan uitblijven. ‘De vraag is hoe realistisch de bezuinigingen zijn die veel gemeenten hebben aangekondigd op bijvoorbeeld de plankosten en het kwaliteitsni-

veau van de plannen. Je kunt er op papier wel een paar procent vanaf trekken, maar de praktijk blijkt vaak erg weerbarstig’, aldus Ten Have. Gemeenten hadden blijkens het Deloitte-onderzoek van vorig jaar voor 12 miljard euro aan werk onder handen. Uit het nieuwe onderzoek blijken ze voor 13,1 miljard euro aan grondposities te hebben ingenomen. Vorig jaar werd daarop een verlies van 2,4 miljard euro voorspeld - 1 miljard euro ‘echt’ verlies en 1,4 miljard euro aan verdamping van toekomstige winsten.

Door vertragingen in de planning, verschuiving in de programmering (minder dure, meer goedkope woningen) en een lager dan verwachte grondprijs gaat Deloitte er inmiddels vanuit dat het ‘echte’ verlies 1,8 miljard euro bedraagt. Daarvan is blijkens de jaarrekeningen over 2010 inmiddels al bijna 800 miljoen euro genomen. Voor dat bedrag zijn er voorzieningen getroffen. ‘Er is dus nog iets meer dan 1 miljard euro te gaan’, zegt Ten Have.

Ruimtelijke Ordening in Gelderland, ziet in ‘wegstrepen’ van plannen en projecten een deel van de remedie. Gelderland is al begonnen met het opruimen van de (volgens Nicis) ‘planningspuinhopen’. ‘In de Achter-

hoek bijvoorbeeld heeft dat geleid tot het schrappen van de bouw van acht- à negenhonderd woningen.’ Verdaas onderschrijft veel conclusies uit de analyse, maar vindt de woningbouw- en grondexploitatie-

crisis ‘niet te duiden zonder er de woningmarkt in z’n geheel bij te betrekken’. Het grootste probleem is volgens hem ‘nul doorstroming’. ‘Huur en koop zijn gescheiden markten. Jaren is lucht in het sys-

teem gepompt. Eigen woningbezit gold als vermogensontwikkelaar. Er treedt nu een gezonde correctie op, door de recessie, de demografische ontwikkelingen en de terughoudendheid van de banken. Huizen zijn om in te wonen, niet om rijk van te worden.’ Ten behoeve van doorstroming moet in zijn visie de woningmarkt snel geliberaliseerd. De hypotheekrenteaftrek mag daarbij niet heilig zijn, omdat dit systeem voor verkeerde prikkels zorgt. Een fundamentele vraag volgens Verdaas: ‘Gaan we investeren in het aanpassen van de woningvoorraad of helpen we mensen in de juiste woning te komen?’

PROGNOSE VERLIES G32 Voor de middelgrote gemeenten (G32) dreigt een gezamenlijk verlies van 414 miljoen euro op de onbebouwde percelen in portefeuille. Dat is de prognose van Nicis, kennisinstituut voor steden. Voor de in 2001-2011 aangeschafte percelen is door de G32steden ruim 838 miljoen euro neergeteld. De verliesraming is aan de voorzichtige kant, omdat het mogelijke verlies op bebouwde percelen die herontwikkeld moeten worden (oude spoorzones, industrieterreinen) en op impopulaire bebouwde percelen niet in de cijfers betrokken is.

Van de G32 lopen Zwolle en Haarlemmermeer het grootste financiële risico met onbebouwde gronden. Zij leveren 40 miljoen euro in als door hen aangekochte grond weer tegen agrarische waarde in de boeken komt. Genoemde steden worden op de voet gevolgd door Breda (39 miljoen euro) en Nijmegen (38 miljoen). Apeldoorn sluit de kopgroep met een geraamde afboekingswaarde van 32 miljoen. Zaanstad en Schiedam vormen met flinke afstand de achterhoede met een verwachte afboekingswaarde van respectievelijk 3 miljoen en 0.

Hans Bekkers

Yvonne Jansen

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

13

NIEUWS Integriteit Nieuw hoofdstuk in slepende zaak Someren

Aangifte van ‘adviesfraude’ en ‘corruptie’ na ontwerpwedstrijd Tegen een oud-wethouder, het integriteitsbureau BING en een regionale bosgroep is aangifte gedaan wegens vermeend strafbaar handelen bij een ontwerpwedstrijd. Een bedrijf dat de opdracht misliep, meent dat sprake is van onder meer omkoping, corruptie, adviesfraude en smaad. De ontwikkeling van een bezoekerscentrum (‘toeristische poort’) aan de rand van natuurgebied Het Keelven blijft de gemeente Someren en

andere betrokkenen achtervolgen. Voor het project werd in 2003 een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. In 2004 gunde de gemeente de opdracht uiteindelijk aan de Bosgroep Zuid Nederland, waar toenmalig wethouder Anja Thijs (CDA) op dat moment in het bestuur zat. De winnende bosgroep, een samenwerkingsverband van bos- en grondeigenaren, had voor deelname aan de wedstrijd samenwerking gezocht met een horecabedrijf. Daardoor liep een ander horecabedrijf, de Groep Smeijers, de opdracht mis. Tot nu toe is de bouw van het

bezoekerscentrum nog altijd niet begonnen. In de afgelopen jaren heeft de gemeente de plannen diverse malen bijgesteld, en zijn door de Groep Smeijers verscheidene procedures gevoerd. De Groep Smeijers is ervan overtuigd dat bij de ontwerpwedstrijd een dubieus spel is gespeeld. Het bedrijf is inmiddels in diverse procedures verwikkeld in een poging om zijn gelijk te halen. Vorige week werd bij de regiopolitie Brabant Zuid-Oost aangifte gedaan wegens vermeende strafbare feiten die zouden zijn gepleegd door oud-wethou-

der Anja Thijs, de bosgroep en door het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING). BING stelde vorig najaar vast dat bij de ontwerpwedstrijd alle democratische spelregels in acht zijn genomen. Dit oordeel stond destijds haaks op een in opdracht van de Groep Smeijers opgesteld rapport. Hierin concludeerde bestuurskundige Hans van den Heuvel dat de bosgroep zich pas na sluiting van de wedstrijd bij de gemeente had aangemeld, en dat ook in andere opzichten grove fouten zijn gemaakt. De Groep Smeijers wil nu dat het

AANGIFTE TEGEN VIER PERSONEN De aangifte van Groep Smeijers is gericht tegen vier personen. ■ BART NIJSSEN, oud-coördinator, later directeur en thans in een andere functie werkzaam bij de Bosgroep Zuid Nederland. Nijssen heeft zich volgens de Groep Smeijers schuldig gemaakt aan ‘kennelijke omkoping’ van toenmalig wethouder Anja Thijs door haar te vragen bestuurslid van de bosgroep te worden. In ruil voor ‘invloed en mogelijke projectsubsidies voor de gemeente’, verwachtte de bosgroep volgens de Groep Smeijers ‘politieke wederdiensten’, waardoor de ontwerpwedstrijd zou zijn gemanipuleerd en de bosgroep uiteindelijk als winnaar werd uitgeroepen. ■ ANJA THIJS, oud-wethouder van de gemeente Someren (periode 2002-2008) en ex-bestuurslid van de Bosgroep Zuid Nederland. Thijs (CDA) is sinds maart 2008 burgemeester van de gemeente Eersel. In haar functie als wethouder heeft Thijs zich volgens de Groep Smeijers bezondigd aan ‘kennelijke passieve corruptie, al was dit niet meteen in geldelijke zin’. In de visie van de Groep Smeijers ging Thijs in 2003 ‘via een situatie van verbonden belangen een evidente belangenverstrengeling aan’ door als wethouder tevens bestuurslid te worden van de bosgroep. Thijs zou er ‘achter de schermen’ alles aan hebben gedaan om ‘de positie van haar bosgroep maximaal te versterken en te promoten’. Er zou sprake zijn geweest van ‘actieve politieke manipulatie’ van het college van Someren, de ‘eigen CDA-fractie’ en uiteindelijk de vol-

BB ZAPP

www.binnenlandsbestuur.nl

14

GREEN DEAL Energie halen uit rioolslib, zonnepanelen op woonhuizen rendabeler maken en ongebruikte stukken land aanwijzen om tijdelijk windturbines te plaatsen. Dat zijn voorbeelden van plannen die het kabinet heeft om meer ‘groene groei’ te realiseren, ofwel een duurzamer samenleving. De politiek en

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

tallige gemeenteraad. In de aangifte stelt de Groep Smeijers: ‘De Bosgroep Zuid Nederland zat door deze infiltratie in de wedstrijdorganisatie in een fauteuil voor de winst.’ Het belang voor de wethouder lag volgens de Groep Smeijers in ‘een mooie positie voor de gemeente, en voor zichzelf als wethouder bosbeheer’. ■ JAAP TEN WOLDE EN EMILE KOLTHOFF, directeuren van BING (Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten). Ten Wolde en Kolthoff zijn volgens de Groep Smeijers verantwoordelijk voor het verschijnen van een ‘gemanipuleerd’ rapport. De waarheidsvinding en een eerlijke procesgang zijn hiermee geweld aangedaan, meent de Groep Smeijers, die spreekt van ‘adviesfraude’ en ‘obstructie van recht’. ‘Valse bekentenissen zijn buiten ede zonder wederhoor voor waarheid aangenomen (…). Dit alles ten gunste van de aangeklaagde bestuurder en bestuursorganisatie van de gemeente Someren, en diens privaatrechtelijke samenwerkingspartner Bosgroep Zuid Nederland.’ De Groep Smeijers gaat er vanuit dat sprake was van ‘een vooropgezet doel’ om ‘in strijd met de waarheid’ te adviseren. De Groep Smeijers voelt zich voorts door BING aangetast in de eer en goede naam. In het BING-rapport wordt gesteld dat de Groep Smeijers de BING-onderzoekers zou hebben ‘gestalkt’ met 33 e-mails, ‘geprint 50 bladzijden’. Ook zou oud-wethouder Thijs, volgens BING, door de Groep Smeijers onheus zijn bejegend. De Groep Smeijers vindt deze conclusies beledigend, en meent dat sprake is van smaad.

maatschappelijk organisaties zijn verdeeld over de ‘Green Deal’ en spreken over doelstellingen die er al lang waren. AGRESSIE Het geweld tegen medewerkers van de Sociale Dienst is in vergelijking met 4 jaar geleden toegenomen met 8 procent. Dat blijkt uit een rapportage over agressie tegen

mensen in de publieke sector dat minister Donner (Binnenlandse Zaken) aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Schoon Gemeenten steeds vaker via gedragsbeïnvloeding hun straten en pleinen schoner te krijgen of te houden. Rotterdam is daarin een van de voorlopers, stellen Agentschap NL en Stich-

Lex van Almelo

DE GROEP SMEIJERS De Groep Smeijers bestaat uit drie Somerense ondernemers. Een van hen drijft een restaurant annex pannenkoekenhuis. Deze uitspanning is gevestigd in een bosgebied dat grenst aan de plek waar het bezoekerscentrum moet komen. De restauranthouder meent niet alleen dat sprake is van onvolkomen in de ontwerpwedstrijd, maar vreest ook omzetverlies als zich een concurrerende horecaondernemer in het bezoekerscentrum vestigt.

Openbaar Ministerie ‘grondig onderzoek’ gaat doen, en tot strafvervolging overgaat, zo blijkt uit de aangifte. Mocht het tot een strafzaak komen, dan wil het bedrijf zich in deze procedure voegen met een schadeclaim, en met een vordering tot intrekking of rectificatie van het BING-rapport. Het bedrijf wil dat het OM de aangifte toetst aan de onlangs van kracht geworden ‘Aanwijzing opsporing en vervolging ambtelijke corruptie in Nederland’ van het college van procureurs-generaal.

ijers meent dat BING zijn werk niet goed heeft gedaan, dan moeten zij niet langer met vreemde acties media-aandacht trachten te krijgen, maar moeten zij BING dagvaarden in een civiele procedure. Een dergelijke procedure zien wij vol vertrouwen tegemoet.’

VERKEERDE WEG BING herkent zich niet in de kritiek van de Groep Smeijers. ‘In algemene zin kan ik zeggen dat BING opdrachtgevers nooit naar de mond praat. Als wij dit wel zouden doen, spreekt zich dat binnen de kortste keren rond in onze markt, waar iedereen elkaar kent. Dan staan wij spoedig bekend als een bureau dat niet echt onafhankelijk is en dat zou het einde van het bureau betekenen’, zegt BINGdirecteur Jaap ten Wolde desgevraagd. BING denkt dat de Groep Smeijers met haar aangifte de verkeerde weg inslaat. Na overleg met zijn collegadirectieleden, zegt Ten Wolde: ‘Tegen een vermeend onjuist advies kan je geen aangifte doen, omdat het strafrecht zich hier niet voor leent. Het conflict dat de Groep Smeijers heeft met het bestuur van de gemeente Someren, moeten zij oplossen via een procedure bij de bestuursrechter. Als de Groep Sme-

FANTASIEVERHALEN Bart Nijssen, oud-directeur van de Bosgroep Zuid Nederland, haalt zijn schouders op als hij hoort dat de Groep Smeijers aangifte tegen hem heeft gedaan. ‘Fantasieverhalen. Flauwekul’, zegt hij. ‘Ik heb er weinig behoefte aan om me hier 7 jaar of 8 jaar na dato nog erg druk om te maken. Dan zou ik weer in de dossiers moeten duiken, en daar staat mijn hoofd helemaal niet naar. Als het moet, dan moet het. Maar dat is dan aan de officier van justitie.’ Anja Thijs wijst in een schriftelijke reactie eveneens op het feit dat de ontwerpwedstrijd en de gunning teruggaan tot 2003, respectievelijk 2004: ‘De Keelvenkwestie speelt al 7,5 jaar. Op dit moment zijn er geen nieuwe feiten aan de orde. In opdracht van de Ombudscomissie Zuid-Oost Brabant heeft een extern onderzoek plaatsgevonden (door BING, red.) en daaruit is gebleken dat de klachten met betrekking tot integriteit ongegrond zijn. De klagers nemen hiermee geen genoegen en zij brengen dit tot uitdrukking in de vorm van een aangifte. Ik wacht het verdere verloop hiervan af.’ Boudewijn Warbroek

ting Nederland Schoon. De stad maakt gebruik van wijkconciërges en jonge schoonambassadeurs om inwoners te verleiden hun stad schoon te houden. GEDRAG De verklaring omtrent het gedrag (VOG) is waarschijnlijk vanaf 1 januari 2012 landelijk digitaal aan te vragen, meldt de NVVB. De mogelijkheid tot digi-

tale aanvraag van een VOG is onderdeel van een onlangs door de Kamer goedgekeurde wetswijziging. De aanvraag van een VOG voor een natuurlijke persoon kan voortaan elektronisch worden ingediend bij de minister voor Veiligheid en Justitie, in plaats van fysiek bij de burgemeester.

NIEUWS

BESTUURSRECHT OVER DE BRUG Een buurgemeente met bestuursdwang aanzetten om de wegenonderhoudsplicht na te komen, kan niet. Maar een rekening sturen kan wel. Als de buurgemeente dan in gebreke blijft, moet je naar de burgerlijke rechter. De Haarlemmertrekvaart tussen Leiden en Haarlem loopt deels door de gemeente Oegstgeest. Op grond van de Wegenwet heeft Oegstgeest de zorgplicht voor de weg die langs de vaart loopt over haar grondgebied. Maar volgens de toepasselijke ‘wegenlegger’ is de gemeente Leiden verantwoordelijk voor het onderhoud van de eerste kilometer vanaf de gemeentegrens. Het blijkt een onhandige situatie. Wie doet wat? En wie betaalt dat? De colleges van B en W van beide gemeenten komen niet op één lijn. Met name de kosten zijn een breekpunt. In maart 2006 gelast het Oegstgeester college de gemeente Leiden onder oplegging van bestuursdwang binnen 4 weken met een planning te komen voor het onderhoud aan de weg, drie bruggen, de duikers en de berm. Bovendien moet Leiden binnen 10 dagen beginnen met de weg. Als Leiden bezwaar maakt tegen dit paardenmiddel, verklaart het Oegstgeester college dit niet-ontvankelijk. Wel schrapt het college de bermen uit het bevel. Ondertussen overleggen beide colleges. Zij spreken af dat Leiden 1,25 miljoen euro bijdraagt in de onderhoudskosten, terwijl Oegstgeest 2,3 bijdraagt aan de nieuwe ontsluitingsbrug voor de wijk Poelgeest. De rechtbank ‘s Gravenhage buigt zich twee maal over de kwestie. De eerste keer vernietigt de rechtbank het besluit over het bezwaar. Het Oegstgeester college schrapt daarna een deel van het traject uit het bevel. Als Leiden vervolgens opnieuw in beroep gaat, draait de rechtbank het besluit over de bestuursdwang terug. Onder meer omdat beide gemeenten inmiddels afspraken hebben gemaakt. Beide colleges gaan in hoger beroep. Leiden wil een principieel antwoord op de vraag of zij verantwoordelijk is voor het onderhoud. Oegstgeest wil een stok achter de deur hebben ‘voor de theoretische kans dat Leiden niet vrijwillig aan de afspraken voldoet’. De Raad van State bevestigt dat Leiden volgens de wegenlegger verantwoordelijk is voor het onderhoud. De Raad herhaalt wat hij in 2007 al zei: de algemene zorgplicht van een gemeente voor de wegen op haar grondgebied kan geen basis zijn om de onderhoudsplicht van een andere gemeente te handhaven met bestuursdwang. Voor zover de gemeente die plicht verzuimt, moet je nakoming afdwingen via de burgerlijke rechter, want die is gespecialiseerd in onderhoudskwesties. Wel kan de zorgplichtige gemeente de onderhoudsplichtige gemeente verplichten voor het onderhoud te betalen. Dat is dan weer een bestuursrechtelijk besluit. Dat betekent dat je na bezwaar desgewenst in beroep kunt gaan bij de bestuursrechter. Of de kous hiermee af is, moet nog blijken. Maar Oegstgeest heeft inmiddels de Vissers- en de Poelgeesterbrug vervangen; de Kwaakbrug moet nog. Verder werkt Oegstgeest samen met het Leidse college aan de nieuwe ontsluitingsbrug voor Poelgeest. Vindplaatsen: LJN BS8863 (2011) en BA1187 (2007)

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

15

BB

UITGELICHT

BINNENLANDS BESTUUR

Deze maand in beeld: Logica /')#!
5%1,%%.3
8!+%,)*+%
%.
3%#(./,/')2#(%
$)%.23%.
")%$3
8!+%,)*+%
$)%.235%1,%.).'
2723%%-).3%'1!3)%
%.
/432/41#).'
5//1
+,!.3%.
/5%1
$%
(%,%
6%1%,$
.$%1
$%
+,!.3%.
"%5).$%.
8)#(
$%
'1//323%
"%$1)*5%.
5!.
41/0! /')#!
(%,03
(!!1
+,!.3%.
$//1
-%.2%.
"42).%22
%.
3%#(./,/')%
/0
%%.
24##%25/,,%
-!.)%1
3%
).3%'1%1%.
!.',/0%.$%
2!-%.6%1+).'
23!!3
#%.31!!,
/')#!
-!!+3
'%"14)+
5!.
(!!1
"1!.#(%+%..)2
/-
)../5!3)%5%
/0,/22).'%.
5//1
(!!1
+,!.3%.
3%
1%!,)2%1%.

Recente blog Pascal van Bentum :

Recent nieuws

Geen geld om te bezuinigen of te innoveren!!

Applicatie voor snelle hulp bij noodgevallen

%3
)2
!,
6%%1
%%.
0!!1
*!!1
'%,%$%.
$!3
%%.
-%$%6%1+%1
5!.
%&%.2)%
-)*
.!
%%.
3%,%4123%,,%.$%
"%201%+).'
/-31%.3

)../5!3)%
-%3
5%%,
%-/3)%
8%)
:6%
(%""%.
8%,&2
'%%.
'%,$
/-
3%
"%84).)'%.9
)3
)2
(%,!!2
-!!1
!,
3%
6!!1
'%",%+%.
%.
6/1$3
(%,%-!!,
"%5%23)'$
/0
$)3
-/-%.3
,,%
14)-3%
/-
3%
).5%23%1%.
)2
6%''%(!!,$
3%.8)*
$)3
!,
*!1%.
'%,%$%.
'%0,!.$
6!2

:
#!.
(%,0;
!00
6).3
)#1/2/&3
../5!3)/.
!13.%1
/&
3(%
%!1
!6!1$



,%%2
-%%1
/0
>>
666")..%.,!.$2"%23441.,,/')#!

/')#!
$%
8!+%,)*+%
%.
3%#(./,/')2#(%
$)%.235%1,%.%1
(%%&3
%%.
!00,)#!3)%
5//1
2-!130(/.%2
/.36)++%,$
$%
:
#!.
(%,0;
!00
$)%
/.$%123%4.).'
")%$3
")*
.//$'%5!,,%.
%3
$%8%
!00
+1)*'%.
-%.2%.
-%3
-%$)2#(%
%15!1).'
8/!,2
!132%.
%.
5%10,%%'+4.$)'%.
%%.
2)'.!!,
/0
(4.
2-!130(/.%
!,2
%1
%%.
.//$'%5!,
).
(4.
"4413
)2
,%%2
-%%1
/0
>>
666")..%.,!.$2"%23441.,,/')#!

Whitepaper

%#%.3%
6%%3

Samenwerkingsverband Shared Service Center: handleiding voor het opzetten en realiseren.

%-%%.3%.
"%20!1%.
3/3

/0
+/23%.
5//1
231!!35%1,)#(3).'
(3303#/-5 %3
/.%"433/.

(/412
!'/
<
1%0,7
<
1%36%%3
<
&!5/1)3%

/).
3(%
#/.5%12!3)/.

),3
4
%%.
"%3%1%
+6!,)3%)3
5!.
$%
$)%.235%1,%.).'
3%'%.
,!'%1%
+/23%.
),3
4
%%.
).3%1'%-%%.3%,)*+
2!-%.6%1+).'25%1"!.$
/08%33%.
%

%.
/')#!
(%""%.
2!-%.
%%.
(!.$,%)$).'
'%-!!+3
6!!1).
+%..)2
%.
+4.$%
4)3
41/0!
)2
2!-%.'%"1!#(3
%.
5%11)*+3
-%3
01!+3)*++%..)2
%.
)../5!3)%2
4)3
%$%1,!.$ ,%%2
-%%1

/0
>>
(3306()3%0!0%12")..%.,!.$2"%23441.,

Partners Binnenlands Bestuur

16

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

NIEUWS Personeelsbeleid Bezuinigen heeft prioriteit

Overheid besteedt amper aandacht aan vasthouden talent

Dat is een van de resultaten uit een enquête van Binnenlands Bestuur onder ruim 1.400 ambtenaren. De enquête werd gehouden in samenwerking met de Ien Dales-leerstoel (‘de overheid als arbeidsorganisatie’). Die organiseert op 13 oktober in Den Haag een congres rondom het thema boeien en binden van talent en kwaliteit. Professor Roel Nieuwenkamp, als bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen verbonden aan de leerstoel,

FLIP FRANSSEN / H.H.

Nog niet één op de drie overheidsorganisaties neemt maatregelen om talentvolle ambtenaren te behouden. In zeker de helft van de departementen, provincies en gemeenten blijkt niets geregeld.

De rijksoverheid presenteert zich op een carrièrebeurs in de RAI.

zegt niet verrast te zijn over de uitkomst. ‘Maar zorgwekkend is het wel’, zegt hij. ‘Veel organisaties zijn met zoveel geweld aan het bezuinigingen, dat er geen aandacht meer is voor het probleem van de vergrijzing van het personeelsbestand. Dat is een dilemma. Alle energie gaat naar het bezuinigen, terwijl ze tegen de

stroom in zouden moeten investeren in het aantrekken, binden en boeien van talent.’ Volgens Nieuwenkamp zit zowel het jonge als het midden- en oudere segment momenteel in de knel. ‘Voor trainees zijn niet genoeg plaatsen. Hun aantal neemt af. Het functionele middensegment

stroomt onvoldoende door naar managementposities. En ouderen krijgen een diffuse boodschap: enerzijds wordt van ze verwacht langer door te werken, anderzijds krijgen ze signalen dat het bijzonder welkom is als ze de organisatie willen verlaten’, aldus de hoogleraar. Doel van het congres is om lichtende voorbeelden op het spoor te komen van organisaties die het wél lukt om contracyclisch te investeren in talent. ‘In het buitenland hebben we ze tot dusver eerlijk gezegd niet kunnen vinden. Hopelijk lukt het om de best practices uit ons land boven tafel te krijgen. We staan met zijn allen toch voor de opgave dat de ‘grote intocht’ die over circa 5 tot 7 jaar nodig is, ook daadwerkelijk plaatsvindt’, aldus Nieuwenkamp. Hans Bekkers

ADVERTENTIE

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

17

NIEUWS Bestuur Interview IPO-voorzitter Johan Remkes

‘Donner pakte ons aanbod niet op’ Johan Remkes, de nieuwe voorzitter van het Interprovinciaal Overleg (IPO), gelooft er niets van dat NoordHolland als zelfstandige provincie verdwijnt. ‘Wij zijn in 2023 graag weer gastheer van het IPO-jaarcongres.’ Johan Remkes speelt een thuiswedstrijd. Op het Haarlemse terras passeert de ene na de andere provinciaal bestuurder, op weg naar de ‘sociale avond’, afgelopen dinsdag op het IPO-jaarcongres. De een na de ander wordt tijdens het gesprek met Binnenlands Bestuur begroet door de Noord-Hollandse commissaris, tevens de nieuwe voorzitter van het IPO als opvolger van Jan Franssen, de Zuid-Hollandse commissaris van de koningin. Remkes kent de provinciale bestuurslaag hij was 13 jaar gedeputeerde in Groningen - en de provincie kent hem.

‘Voor mijzelf was de benoeming per 1 juli 2010 een terugkeer in de provinciale moederschoot. Ik heb heel veel positieve gevoelens bij de provincie. Ik zeg niet dat het leuker is dan de gemeente of het Rijk. Maar de schakelfunctie van de provincie tussen Rijk en gemeenten heeft mij altijd bijzonder geïnteresseerd. Ik heb het IPO altijd goed gevolgd en ook toegesproken. Bij die gelegenheid heb ik de provincies opgeroepen iets minder een holle bolle Gijs te zijn. Dat ik dat zei, heeft ook met die schakelfunctie te maken. Dat de provincies de borst breder hebben gemaakt in het sociale domein, snap ik politiek gezien wel, maar het sociale domein is voor gemeenten. De provincie moet goed zijn in zijn kerntaken: ruimtelijke ordening, natuur en landelijk gebied.’ RANDSTADFUSIE Het kabinet stoeit de laatste weken over een

besluit over een mogelijke fusie van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland, maar volgens Remkes heeft de verantwoordelijke minister van Binnenlandse Zaken Piet-Hein Donner (CDA) de uitgestoken hand van de drie provincies in het afgelopen voorjaar genegeerd en daarna contraproductief gehandeld. ‘Na het verschijnen van het regeerakkoord hebben wij als commissarissen van de koningin van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland zelf het initiatief genomen. Wij wilden twee dingen: heel praktisch samenwerken en we hebben toen ook onze bereidheid uitgesproken om zeer serieus mee te werken aan provinciale samenwerkingsvormen, waaronder ook fusie. Het enige dat wij ook gezegd hebben: minister, u moet zich daaraan committeren en het liefste hebben wij dat wij dit in uw opdracht gaan doen en in samenspraak met de drie steden, Amsterdam, Almere en Utrecht. We hebben daarover overleg gehad, maar Donner wilde niet. Als de provincies willen, moeten ze het zelf maar doen, was het antwoord. Als je dat als minister zegt, valt zo’n initiatief dood voor de deur neer. Vervolgens gaf de minister ook nog signalen af over metropoolregio-achtige mogelijkheden waar de provincies in zouden opgaan. Dat bevordert de samenwerking tussen de steden en de provincies evenmin.’ Of het kabinet alsnog tot fusie besluit? Remkes zegt het niet te weten. ‘Ik heb in de gesprekken gemerkt dat het kabinet intern verdeeld is. De belangrijkste boodschap wat mij betreft is: hak de knoop door. Zolang wachten, is dodelijk voor goede bestuurlijke verhoudingen! Tegen de gasten van het IPO-congres zeg ik dat wij in 2023, als Noord-Holland weer aan de beurt is het congres te organiseren, graag weer gastheer zijn.’

JOOST VAN DEN BROEK / H.H.

SPAGHETTI Remkes ondervindt aan den lijve dat er nog steeds sprake is van een bestuurlijke spaghetti in en rondom Amsterdam, zoals de

Johan Remkes: ‘Er is geen innerlijk consistent kabinetsbeleid op het gebied van gemeentelijke herindeling.’

18

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

toenmalige hoofdstedelijke wethouder Mark van der Horst de bestuurlijke drukte omschreef. Remkes was toen minister van Binnenlandse Zaken, maar slaagde er niet in om de bestuurlijke drukte te verminderen. Aan het einde van zijn kabinetsperiode kwam op Remkes’ verzoek de commissie-Kok met het scenario om een grote Randstedelijke fusie uit te voeren. ‘In de kabinetsformatie van 2007 is dat toen dood voor de deur neergevallen. De Kamerleden die eerst vonden dat er actie nodig was, veranderden bij de formatie allemaal van toon.’ Remkes is redelijk cynisch geworden over alle structuurdiscussies. Hij geeft er de voorkeur aan vast te houden aan het Huis van Thorbecke met Rijk, provincies en gemeenten. Daarom steunt hij de voorgenomen afschaffing van de stadsregio’s, de zogeheten Wgr-plusgebieden. ‘De provincies hebben soms te veel gaten laten liggen.’ In het pleidooi van de ArnhemsNijmeegse stadsgewest-voorzitter Jaap Modder om juist van Amsterdam een groter en sterk stadsgewest te maken, ziet Remkes niets. ‘De hooggeleerde heer Modder heeft de idee dat besturen de economische dynamiek bepalen. Rondom Amsterdam wordt op een netwerkachtige wijze samengewerkt. Dat gaat uitstekend. De verhoudingen met de burgemeester van Amsterdam zijn goed. Bovendien zijn er talloze voorbeelden die aantonen dat het probleem niet ligt bij de bestuurlijke organisatie, zie de verdieping en de doortrekking van de A4 bij Midden-Delfland.’ HERINDELING De nieuwe IPOvoorzitter ergert zich aan het ontbreken van kabinetsbeleid voor gemeentelijke herindeling. Om de bestuurlijke drukte te verminderen, zou het helpen als er ‘een innerlijk consistent kabinetsbeleid voor gemeentelijke herindeling’ zou zijn. Remkes: ‘Het is pappen en nathouden. De criteria draagvlak en regionale versterking zijn niet evenwichtig. Je kunt mij niet uitleggen dat de vorming van de grote gemeente Súdwest Fryslàn regionaal evenwichtig te noemen is. Herindelingen moeten ook duurzaam zijn. Als mi-

NIEUWS

nister heb ik nog een herindeling van Medemblik gedaan. Toen ik hier kwam als commissaris kwam er weer een herindeling waarin Medemblik participeert voorbij. Ik snap alle gevoeligheden best, maar ik laat mij niet zeggen dat het beleid voor gemeentelijke herindeling een serieuze aanpak van de bestuurlijke drukte inhoudt. Er zit ook nog een principiële kant aan: we krijgen als provincie meer taken op het gebied van ruimtelijke economie, natuur en landelijk gebied. Als we die willen uitvoeren, moet dat wel kunnen met een bestuurlijke organisatie die

daartoe in staat is. Bovendien worden ons de duimschroeven aangedraaid: provincies krijgen minder mogelijkheden om bestuurlijke knelpunten op te lossen.’ VRAAGTEKENS Remkes wordt als nieuwe IPO-voorzitter geconfronteerd met twijfels over het nut van de koepelorganisatie. Onder andere Remkes’ eigen Noord-Holland zette vraagtekens bij het IPOlidmaatschap. Remkes liet er in zijn toespraak op het jaarcongres geen misverstand over bestaan dat hij pal staat voor de provinciekoepel. ‘Het

IPO zal een IPO van de twaalf provincies zijn, of het IPO zal niet zijn.’ Remkes gaat er vanuit dat de rijen gesloten worden en dat het IPO blijft bestaan. ‘Mijn opvatting is dat wanneer één provincie afhaakt, dat materieel het einde van het IPO betekent. Je geloofwaardigheid als gezamenlijke provincies is dan aanzienlijk minder geworden. Je kunt je dat niet veroorloven. Maar ik heb niet het beeld dat het zover komt. Met het IPO zijn we serieus aan een veranderingstraject begonnen.’ Onder de druk van de provincies wordt de personeelsbezetting op

het Haagse kantoor van het IPO met 30 procent gekort. Ook zal het IPO zich focussen op onderwerpen die alle twaalf provincies raken. ‘Onze prioriteit ligt bij onze kerntaken en onderwerpen die alle provincies aangaan zoals de vorming van de RUD’s, de regionale uitvoeringsdiensten, en een fatsoenlijke overgang van de jeugdzorg naar de gemeenten.’ Henk Bouwmans

Arbeidsmarkt

Een meer gevarieerde samenstelling van de selectiecommissie kan er voor zorgen dat er meer vrouwelijke gemeentesecretarissen worden benoemd. De selectie van een nieuwe gemeentesecretaris is in de meeste gemeenten vooral een zaak van de burgemeester of de wethouder die verantwoordelijk is voor personeel en organisatie. Daardoor rolt er meestal een mannelijke gemeentesecretaris uit de bus. ‘De diversiteit van selectieteams bepaalt wat voor type gemeentesecretaris er uit de procedure rolt. Als de verhouding tussen mannen en vrouwen en jong en oud in de selectiecommissie meer in evenwicht is, krijg je een andere gemeentesecretaris’, aldus Loes Bakker, gemeentesecretaris van Gouda en vice-voorzitter van de Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS). Een meer diverse samenstelling van de selectiecommissie is een van de punten uit Gezocht: gemeentesecretaris/algemeen directeur, een handreiking van de VGS, die gisteren (donderdag) is aangeboden aan de Nederlandse burgemeesters tijdens het jaarcongres van het Nederlands Genootschap voor Burgemeesters (NGB) in Haarlem. Volgens de wet maken het college

van burgemeester en wethouders die beslisbevoegdheid hebben - en de ondernemingsraad - die adviesbevoegdheid heeft - uit wie gemeentesecretaris wordt. Maar ook anderen blazen in het orkest mee: burgemeester, portefeuillehouder P&O, adjunct-secretaris, griffier, manager P&O, directieteam en manager van de concernstaf of bestuursdienst. In de praktijk is volgens Bakker de burgemeester vaak bepalend. ‘Meestal zie je dat de burgemeester het zelf doet, of hij laat het over aan het hoofd personeel en organisatie.’ ‘We willen met de handreiking de procedure voor het vinden van een nieuwe gemeentesecretaris verbeteren’, aldus Bakker. Ook al moeten secretarissen regelmatig vervangen worden, voor veel burgemeesters en andere betrokkenen is de selectie van een gemeentesecretaris geen dagelijks werk. Uit eerder onderzoek, onder meer van Binnenlands Bestuur, blijkt dat jaarlijks ongeveer een kwart van de gemeentesecretarissen wordt vervangen. CONFLICT Extra probleem is dat een fors deel van de secretarissen moet vertrekken na een conflict. Volgens de VGS gaat het daarbij om een kwart van de gemeentesecretarissen. ‘Het moment waarop gemeentesecretarissen het veelal

OSCAR VAN DER WIJK

Grotere kans op vrouwelijke gemeentesecretaris

moeilijk krijgen, is als er een nieuw college of een nieuwe burgemeester aantreedt’, aldus de VGS-handreiking. De VGS waarschuwt voor de vaak opkomende reflex om na een conflict op zoek te gaan naar een secretaris die een tegenpool is van de weggestuurde gemeentesecretaris. Er wordt daarom opgeroepen niet alleen te kijken of de secretaris goed past bij het college en de directie. Een breed samengestelde selectiecommissie kan die valkuil voorkomen. ‘In de praktijk blijken divers samengestelde teams het beste te functioneren. Het gaat daarbij om diversiteit in brede zin: leeftijd, geslacht, culturele achter-

Loes Bakker, vice-voorzitter VGS: ‘Andere verhoudingen, andere secretaris.’

grond, ervaring, persoonlijke stijl.’ De VGS-handreiking bevat een stappenplan hoe de selectie- en wervingsprocedure het beste gevolgd kan worden. De VGS heeft de afgelopen twee jaren cursusprogramma’s gefaciliteerd om het aantal nieuwe, vrouwelijke en allochtone kandidaat-secretarissen te vergroten. Daardoor is de markt voor secretarissen met een vijftigtal nieuwe kandidaten uitgebreid. Henk Bouwmans

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

19

NIEUWS Fraude islamitisch basisonderwijs

Puinruimer islamscholen zelf in opspraak De puinruimer bij islamitische basisscholen is in 2007 zelf in opspraak geraakt door financiële onregelmatigheden bij een andere islamitische basisschool. Topconsultant Khalid Boutachekourt trad in 2006 aan als interimbestuurder bij de islamitische SIBAscholen in Amsterdam om orde op zaken te stellen nadat een bestuurder daar fraude had gepleegd. Niet veel later bleek dat Boutachekourt zelf betrokken was bij financiële onrechtmatigheden van een andere islamitische school in Almere. Boutachekourt, inmiddels medeeigenaar van een groot adviesbureau dat veelvuldig voor overheden werkte, ontving indertijd van het ministerie van OC&W enkele tonnen voor het puinruimen in Amsterdam. Hij stapte van de ene op de andere dag op, ‘in verband met persoonlijke omstandigheden’, zo schreef hij op 27 juni 2007 in een e-mail aan OC&W. Uit dossiers in bezit van Binnenlands Bestuur blijkt nu pas wat er precies aan de hand was: de Auditdienst van OC&W was zijn naam tegengekomen tijdens een gelijktijdig lopend fraudeonderzoek bij SIS Almere. Voor die islamitische basisschool had Boutachekourt in de jaren daarvoor, toen nog als directeur van zijn eigen bureau BC&O, advieswerk verricht. Om dat te verrekenen was hij, in strijd met de regels, in 2002 7 maanden en in 2003 nogmaals 7 maanden met terugwerkende

kracht als manager voor 1,2 fte op de loonlijst van de school gezet. Volgens OC&W was zo’n achteraf-benoeming sowieso onrechtmatig. Bovendien kreeg Boutachekourt, alleen al in 2003, voor 1.117 uur salaris betaald terwijl hij volgens OC&W maar 63 uur aantoonbaar had gewerkt. In totaal moet SIS Almere aan het ministerie nu ruim 45 duizend euro terugbetalen van het salaris van Boutachekourt, als onderdeel van de totale terugvordering van 7,5 ton. Boutachekourts salaris over 2002 kon 5 jaar na dato niet meer worden teruggevorderd. Boutachekourt: ‘Ik zag het niet als een aanstelling bij SIS Almere, ik zag het als inkomen voor mijn werkzaamheden als externe, betaald uit het personeelsbudget. Ik redeneerde: geld is geld. Voor mij maakte het daarbij niet uit of ik werd betaald op declaratiebasis of via een dienstbetrekking. Met de kennis van nu was ik niet akkoord gegaan met de door het bestuur gehanteerde constructie. Ik deed zaken met een bestuur dat de regels overtrad, maar heb zelf geen regels overtreden. Het komt nu klungelig en dom over, maar ik was te goeder trouw.’ SLACHTOFFER Aan het ministerie schreef Boutachekourt zich ‘gedupeerd en slachtoffer te voelen’. Volgens Boutachekourt was de salarisconstructie bedacht door het bestuur van SIS Almere en door administratiekantoor Dyade, dat de boekhouding van

E-mail van Boutachekourt aan het ministerie van OC&W waarin hij ontslag neemt.

SIS Almere deed. ‘Ze zeiden dat het usance was. Als je gezaghebbende instanties als Dyade en het schoolbestuur niet kan vertrouwen, wie dan wel?’ OC&W stelt dat Boutachekourt omgerekend ‘in feite 509 euro per uur kreeg betaald’. Boutachekourt betwist die berekening. Hij houdt vol dat hij 269 uur heeft gewerkt voor een uurtarief van 112 euro. Over de hoogte van het bedrag dat SIS Almere moet terugbetalen, ook wegens andere fictieve contracten, loopt momenteel een rechtszaak. Voor SIS Almere was de constructie interessant omdat ze Boutachekourt zo konden betalen uit overgebleven formatiebudget dat anders geretourneerd moest worden aan OC&W, een praktijk die volgens het ministerie op 86 procent van alle islamitische scholen plaatsvond. Ook Aziz Adahchour, toenmalig raadslid van GroenLinks in Almere, kreeg via een fictief contract be-

OPINION LEADER Khalid Boutachekourt (38) geldt als een opinion leader op het terrein van integratie, diversiteit, etnische spanningen en (Marokkaanse) probleemjongeren. Hij wordt veel ingehuurd door overheden. Ook leidt Boutachekourt vaak debatavonden en congressen. In juni 2003, ten tijde van de fictieve aanstelling bij SIS Almere, schreef Boutachekourt het rapport Inburgering in het land van herkomst dat mede aan de basis lag van het huidige inburgeringsstelsel. Opdrachtgever was het ministerie van Justitie. Voor VROM fungeerde hij later als aanspreekpunt over het persoonlijk inburgeringsbudget (PIB). Begin 2010 leverde Boutachekourt aan Amsterdam een advies over Marokkaans jongerencentrum Argan, dat leidde tot afsplitsing van Argan van het hoofdstedelijke jongerenwerk. In februari 2011 was hij gespreksleider bij een debat over ‘Discriminatie en verharding in de samenleving’. Eerder verzorgde Boutachekourt trainingen aan ambtenaren van Amsterdamse stadsdelen over radicalisering. Boutachekourt was penningmeester van Art1., (kenniscentrum discriminatie Nederland) en bestuurslid van Mira Media (kenniscentrum voor diversiteit in de media). Hij was lid van de Raad van Toezicht van E-Quality (kenniscentrum voor gender en diversiteit), lid van de Visitatiecommissie publieke omroep en van de Programmaraad NPS, en interim-bestuurslid van de SVIZ (Stichting Verzorging Islamitische Zendtijd). Momenteel zit hij in de Commissie Media van de Raad voor Cultuur. Ook is Boutachekourt secretaris van Algebra, kenniskring van Marokkaans-Nederlandse senior professionals.

20

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

taald, zo berichtte Binnenlands Bestuur 2 weken geleden al. Boutachekourt begon in mei 2006 als interim-voorzitter van de SIBA in Amsterdam. Zijn voorganger was kort daarvoor veroordeeld wegens valsheid in geschrifte. Boutachekourt moest de school saneren of anders een overnamekandidaat vinden. Hoofdcriterium daarbij was dat een kandidaat van ‘onbesproken gedrag’ was en de voorgaande 5 jaar op geen enkele wijze met fraude in verband was gebracht. Toen Boutachekourts eigen naam vervolgens opdook in het onderzoek naar malversaties in Almere, was hij in Amsterdam niet langer te handhaven, zo gaf Ron Minnée, directeur primair onderwijs van OC&W, hem op 27 juni 2007 telefonisch te kennen. Enkele uren later meldde Boutachekourt via de mail aan Minnée dat hij opstapte. ‘Maar er speelde meer mee, dit was niet de enige reden’, zegt Boutachekourt nu. Boutachekourt en twee andere externe adviseurs kregen voor hun werk in Amsterdam 860 duizend euro betaald. Ongeveer de helft was voor Boutachekourt, die ruim 1.500 euro per dag declareerde. OC&W gaf hiervoor extra subsidie aan SIBA, dat - via administratiekantoor Dyade - haar eigen interim-voorzitter Boutachekourt uitbetaalde. De landsadvocaat had vooraf overigens voorgesteld een andere constructie te hanteren, zo blijkt uit de stukken. Sjors van Beek Meer informatie: Zie ook het dossier: www.binnenlandsbestuur.nl/islamscholen

Paul Frissen

OPINIE

DÉJÀ VU Met het klimmen der jaren - ouder worden heb ik altijd tragisch gevonden - neemt het aantal déjà-vu-momenten toe. Er zijn dan van die berichten die tot weemoed stemmen. Al Gore komt voor een halve Balkenende-norm toekomstige Groningse toppertjes toespreken over de teloorgang van het klimaat. Als hij zich daarbij laat vervoeren in een V8-bolide kopt De Telegraaf: ‘Klimaatprediker sprint weg in benzineslurper.’ Zijn autovoorkeur bekoort me meer dan zijn documentaires in de beste tradities van het socialistisch realisme. De krant van wakker Nederland is altijd scherp op linkse principes. Daar hoort kennelijk soberheid bij. Dat deed me denken aan de door deze krant stevige gevoede roddel dat Joop den Uyl een riante vakantievilla in mediterraan gebied bezat. Ik heb dat nooit geloofd overigens: een gereformeerde sociaaldemocraat kampeert natuurlijk. Tussen het volk, genietend van het ongemak. Dat heb ik op mijn beurt weer nooit begrepen. Mijn vader had me geleerd, dat de diepste betekenis van het socialisme toch was dat het proletariaat zich de geneugten van de bourgeoisie zou verwerven. Een vergelijkbaar déjà-vu-gevoel bekroop me bij het lezen van de special Digitaal bestuur waarop ik vorige week werd getrakteerd door onze redactie die altijd scherp op de tijdgeest koerst. De pijn van DigiNotar schrijnt nog volop, fraude bij de Belastingdienst kondigt zich aan en de website van de gemeente Amsterdam is tamelijk eenvoudig gehackt. De directeur van KING kent zijn bestuurskundige klassieken. Hier toont zich een policy window. De tot nu wat sukkelende Operatie NUP zal ervoor zorgen dat de e-overheid voor ‘einddatum plan definitief op stoom is gekomen’. Eerst was dat plan vooral Haags en dus erg fout, nu zien steeds meer gemeenten het licht van de gestandaardiseerde bedrijfsvoering. Alle gemeenten dezelfde basisinfrastructuur - dat is de droom. Dat deed me denken aan oude tijden, toen Henk Bos namens de VNG functionele ontwerpen maakte, Bas Brussaard daarvoor de landelijke architectuur ontwierp, Theo Bemelmans de theorie leverde en Peter Tas de ironische zekerheid dat het toch zou mislukken. We moesten en zouden de ‘digitale snelweg’ op - term van Al Gore, overigens. Ik mocht in dit illustere gezelschap af en toe voor de valse noot zorgen. De repressieve tolerantie van Marcuse was toen nog handelsmerk van de Nederlandse staat: subsidieer de dwarsheid, dan kan alles, licht gemuteerd, bij het oude blijven. Nu lijkt het repressieve vooral te zijn overgebleven.

De knelpunten van de e-overheid die de in de special geraadpleegde deskundigen op een rij zetten waren even verrassend als het driedelig kostuum van de verantwoordelijke minister. Het geld is op en dat is tegelijk probleem en uitdaging. De gedachte dat ICT de zaak goedkoper maakt leidt een hardnekkig leven. Uw telefoon is weliswaar goedkoper geworden, maar u betaalt meer voor behoeften die u nooit had. In overheidsland begrijpt men maar niet dat de efficiëntie van het kapitalisme gebaseerd is op verspilling en overvloed. Een ander knelpunt klinkt nogal omineus: het Huis van Thorbecke. Als je het zo leest zie je onmiddellijk de bestuurlijke lappendeken, de vermaledijde autonomie, de kleine schaal. En dus moeten er standaarden voor het hele land komen. Niet 418 keer het wiel uitvinden. Dat die standaard er allang is, hoor je nooit. Waarom werkt het spul thuis altijd tamelijk probleemloos en volgt niemand ooit een cursus twitteren, e-mailen, sms’en of Facebooken? Waarom wekt ICT bij beleidsmakers, adviseurs en

De gedachte dat ICT de zaak goedkoper maakt leidt een hardnekkig leven bestuurders altijd dromen van een overzichtelijke orde op? Er is een, nauwelijks heimelijk, verlangen naar wat Scott de ‘leesbaarheid’ van de wereld noemt: standaarden, registraties, classificaties. Het is het China-syndroom: daar weten ze immers wat bestuurskracht is, hebben ze geen last van Thorbeckiaanse autonomie en zal de veiligheid nooit rammelen. Ik weet daarom niet of ik zo gerust moet zijn als alle lessen uit de special worden opgevolgd. Want een staat met weinig geld, veel Thorbeckiaanse tegenkrachten, op afstand van de burger, zonder al te grote veiligheidsobsessie en tamelijk traag: dat klinkt bijna als een democratische rechtsstaat.

Paul Frissen is decaan en bestuursvoorzitter van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en lid van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

21

OPINIE

Jan Verhagen

FINANCIËN GOEDKOOP VERHAAL Het bedrijfsleven kan veel goedkoper dan de gemeenten scholen bouwen en onderhouden. Die boodschap bracht minister Bijleveld van Onderwijs vorige maand. Het is weer het oude verhaal van publiek-private samenwerking: De minister zegt dat de gemeenten dom doen, door bij de bouw te goedkoop te willen werken. Daardoor zijn de onderhoudskosten later hoger, en is de restwaarde van een schoolgebouw lager. Nee, dan het bedrijfsleven, dat is veel slimmer. Met een kleine extra investering bij de bouw worden de scholen over 40 jaar gerekend veel goedkoper. Als iemand me zegt dat één gemeente iets doms doet, wil ik dat wel geloven. Maar alle gemeenten? En dat alleen het Rijk ziet dat het bedrijfsleven slimmer is? Minister Bijleveld heeft het laten onderzoeken. Ze schrijft aan de Tweede Kamer dat commerciële investeringsfondsen

die vanaf het prille begin betrokken worden bij de (ver-)bouw van schoolgebouwen, inderdaad uiteindelijk goedkoper zullen zijn dan gemeenten. Die commerciële fondsen moeten dan wel kunnen zorgen voor de hele keten, van ontwerp tot en met onderhoud. Al die fondsen samen zouden, landelijk bekeken, ongeveer 120 miljoen euro kunnen besparen op schoolgebouwen. Daar staat 40 miljoen euro aan kosten van die fondsen zelf tegenover. Per saldo blijft dus 80 miljoen euro voordeel over. Uitgerekend door een commercieel onderzoeksbureau, Rebel, in het rapport ‘Eindrapportage PPC Investeringsfonds scholenbouw’. Minister enthousiast, bedrijfsleven enthousiast. Alleen zijn de gemeenten niet enthousiast. Hoe komt dat toch? Voor een deel omdat gemeenten dan zeggenschap moeten inleveren. Maar er is ook een puur financieel argument. Zo’n investeringsfonds is alleen goedkoper als de gemeente geld moet lenen tegen een commerADVERTENTIE

*'"
44)
0)
*)2
(-. ,'-- - 3
!! .$ 0
)+&
$-$*%*)" , )

)*0 ( ,
 3
 -- )
$)
 -.//,'$%&
'$#.# $


)*0 ( ,
)

  ( ,
 3
.  '$%&
., )-
)
 ' $-/$."$)" ) 
)

)*0 ( ,


). , --  $%&
*+

111)$$-)'
*) ,
+' $$)"  '
*)-

   
$'
*)-

*+' $$)" ))$$-)'

22

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

ciële rente van 6,5 procent. In werkelijkheid lenen gemeenten tegen zo’n 3 procent rente. Tja, en dan blijkt de gemeente toch goedkoper. Dat staat wel in het rapport, maar niet in de samenvatting. En dan ziet zo’n minister dat over het hoofd. De onderzoekers beweren nog heel optimistisch dat gemeenten eigenlijk moeten rekenen met de hoge commerciële rente, ‘omdat die alle risico’s weergeven’. Maar welke risico’s zijn dat? Moet de gemeente een rentepremie betalen zodat een commercieel bedrijf gedekt is tegen het risico dat de gemeente failliet gaat? Of het risico dat er opeens geen kinderen meer geboren worden? Jammer dat de minister, zo ongeveer als enige, niet weet dat de bedrijven duurder zijn. Jammer dat de Tweede Kamer onvolledig wordt geïnformeerd. En helemaal jammer als er gemeenten zijn die zich laten overhalen om een commercieel bedrijf verantwoordelijk te maken voor de schoolgebouwen.

ARIE KIEVIT

DE WERKDAG VAN | JEFFREY BERKHOF

Ik ben een geboren speurneus Leeftijd Functie Werkgever Plaats Salaris Vorige baan

22 jaar Adviseur Regionaal Informatie en Expertise Centrum Rotterdam 900 euro netto, 2 dagen Dit is mijn eerste baan

Ik hou niet van die Rotterdamse spierballentaal. Als je iets te snel aanpakt, kan dat ook ondoordacht zijn. Het gaat mij om de verdiepingsslag: het samenbrengen en analyseren van informatie en zo proberen criminele netwerken bloot te leggen. De vreemdelingenpolitie kan wel een illegaal oppakken, maar wat is het systeem erachter? Is er sprake van mensenhandel? Hoe blijven de smokkelaars buiten beeld? Mijn kritische manier van kijken wordt gevoed door de universiteit. Op dit moment combineer ik deze baan met mijn studie criminologie in Rotterdam. Ik vind het werk zeker spannend. Van thema’s als mensenhandel en vastgoedfraude, waar ik me voornamelijk mee bezighoud, gaat mijn bloed sneller stromen. Maar een dag met de politie meelopen is natuurlijk nog spannender. Dit blijft bureauwerk.

DE AGENDA Maandag 10 oktober begint met een kort afdelingsoverleg. Daarna bereid ik het casusoverleg mensenhandel voor. Ik bestudeer nieuwe meldingen van regiogemeenten en zet ze, als we er wat mee kunnen, in het systeem. Stel dat iemand bij een loket voor paspoortaanvraag voor de vijfde keer zijn ID-kaart als vermist opgeeft, dan kunnen de alarmbellen gaan rinkelen. Ik neem contact op met die gemeente, praat met de betreffende baliemedewerker en achterhaal om wie het gaat en waar diegene woont. Vervolgens bedenk ik aan welke ketenpartners ik deze informatie kan doorspelen. Na de lunch is vastgoed aan de beurt. Er worden in Rotterdam dagelijks hennepkwekerijen opgerold en gevallen aangetroffen van overbewoning. Denk aan tien Polen opgepropt in een klein flatje. Ik geef die informatie door aan banken die de huisjesmelker in kwestie een sanctie kunnen opleggen voor hypotheekmisbruik. Je zit hier eigenlijk nooit stil. Zeker niet als er vanuit de politiek nog vragen bijkomen. Maar ik laat mijn hoofd niet snel op hol jagen. In de middag praat ik samen met een collega-analist over het project Lampion: illegale werknemers in Chinese restaurants. We hebben bakken met politie-informatie geanalyseerd op netwerkstructuren, maar in dit geval moe-

ten we niet de illusie hebben dat we alles bloot kunnen leggen. Werkt zo’n geïntegreerde aanpak? Ik weet dat geïntegreerd werken een modewoord is. Maar ik vind dat het uitwisselen van informatie tussen partijen als de politie, het OM, de Belastingdienst en gemeenten echt een meerwaarde heeft. Je hebt zowel strafrechtelijk als bestuurlijk veel meer in handen om criminelen aan te pakken en te voorkomen dat ze misbruik maken van de legale structuren van de bovenwereld. Wat vind je moeilijk? Het gevoel dat je steeds een stap achterligt. De georganiseerde misdaad is altijd in ontwikkeling. Die kun je niet zomaar bestrijden, ook niet met een geïntegreerde aanpak. Ik zou veel meer willen doen, nog slagvaardiger willen zijn.

DE DROOMBAAN Wat is je droombaan over 15 jaar? Op dit moment hoop ik vooral dat ik na mijn scriptie hier fulltime aan de slag kan. Ooit zou ik nog weleens bij de politie willen werken als strategisch analist. Bij de politie zit je toch dichter bij het vuur. Ik ben een geboren speurneus. Katja Kreukels

AGENDA 9.00

Afdelingsoverleg

10.00 11.00

Werken aan casussen mensenhandel, vastgoed

12.00 13.00 14.00

Overleg Lampion

15.00 16.00

Regionale vastgoedinformatiedag voorbereiden

17.00 18.00 19.00

Volgende week: Frederique Windhorst Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

23

ACHTERGROND | RAMPENBESTRIJDING

Ook een plattelandsgemeente in Groningen kan doelwit zijn van een terroristische actie. Het Openbaar Ministerie in die provincie hield een oefendag om de burgemeesters op zo’n calamiteit voor te bereiden. Binnenlands Bestuur was er bij. SJORS VAN BEEK

Terreur in de polder Een docent van een middelbare school meldt aan de leerplichtambtenaar dat er problemen zijn met drie asielzoekende jongeren van rond de 20, voormalige ama’s, die zelfstandig in een huis wonen. Na een ruzie zijn ze al twee dagen niet meer op school geweest en er zou een gewelddadige confrontatie op komst zijn. Een van de jongens heeft een klasgenoot laten weten dat er ‘binnenkort op school iets gaat gebeuren waar de wereld geschokt van zal zijn’. ‘Wat zou u doen als u hierover een melding kreeg?’, vraagt Harry Thomassen, beleidsmedewerker bij het Openbaar Ministerie aan zo’n twintig Groningse burgemeesters, politiecommissarissen en OM-medewerkers, verzameld in het oefencentrum van de politie in het Friese Drachten. ‘Ik zou een driehoeksoverleg organiseren’, zegt een burgemeester. ‘Nu al? Ik zou eerst meer informatie willen van de politie’, zegt een volgende. ‘Ik zou de schoolleiding bellen’, oppert een derde. Hiermee is de aftrap gegeven voor een dag brainstormen over terroristische dreiging. Na Apeldoorn en Alphen aan den Rijn weet elke burgemeester dat zoiets zelfs in een

24

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

kleine, slaperige gemeente kan gebeuren. Terrorisme en extreem geweld is niet langer exclusief een grotestadsprobleem. Maar weten burgemeesters hoe te handelen als zo’n horrorscenario zich aandient?

WAT ZOU U DOEN?

Twee kapiteins ‘Als u het woord ramp of crisis hoort, grijpt u onwillekeurig meteen naar uw brandweerpieper. Maar u kunt ook te maken krijgen met een ander soort crisis: een gijzeling bijvoorbeeld. Zo’n crisis komt voort uit een strafbaar feit, hij kan lang duren, en extreem geweld is nodig om hem te beëindigen. Ik noem het even een justitiële crisis’, legt de Groningse hoofdofficier van Justitie Jan Eland uit. Al snel wordt duidelijk dat er in zo’n geval twee kapiteins zijn op hetzelfde schip. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid, maar bij een ‘concrete dreiging’ staat de hoofdofficier van Justitie aan het roer. ‘Waar ligt de scheidslijn? En op wie gaan de media zich focussen?’, vraagt OM-medewerker Thomassen zijn toehoorders. Het is, zo legt hij uit, aan de hoofdofficier om een ‘dreigingsinschatting’ (DI) aan te vragen bij de politie. Vorig jaar gebeurde dat ruim acht-

honderd keer. Het opstellen daarvan duurt echter enkele dagen, en in de tussentijd zijn alvast spoedmaatregelen vereist. Moet de politie in uniform de school gaan bewaken, of moet de ME komen? Pakt een arrestatieteam de ama’s preventief op? Moet de school ontruimd, met alle maatschappelijke onrust van dien? En wie staat de media dan te woord? De crisisdreiging wordt steeds ernstiger. Op internet worden recente foto’s aangetroffen van de ama’s met vuurwapens. Tijd voor een volgende stap? En hoe valt deze situatie tegenover de buitenwereld nog te controleren in een tijd van Twitter en Facebook? Vuurwapenbezit is een concreet strafbaar feit, dus nu wordt het een opsporingszaak en daarmee iets voor het Openbaar Ministerie, legt het OM uit. Tijd ook om na te denken over de inzet van zware opsporingsmiddelen. Wie gaat daar over, en wat is er beschikbaar? Een Arrestatie- en ondersteuningseenheid (de voormalige arrestatieteams) doet een inval in de woning van de ama’s. De jongens worden niet aangetroffen, ook worden geen wapens

KLPD

ACHTERGROND

gevonden; wel munitie en sporen van explosieven. De burgemeesters krijgen steeds meer voorgeschoteld om zich het hoofd over te breken. Moet de minister van Veiligheid en Justitie (V en J) worden ingeseind? Of de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid? Is het wijs om de bevolking actief in te seinen over de spoorloze ama’s? ‘Dat doen we immers ook als er gifslangen zijn ontsnapt’, stelt burgemeester Yvonne van Mastrigt van Hoogezand-Sappemeer. De bestuurders en politiefunctionarissen denken hardop na over het optuigen van een overlegcircuit. De driehoek (burgemeester, politie en OM) moet bijeenkomen, de politie formeert een Staf grootschalig en bijzonder optreden, de gemeente roept het gemeentelijk beleidsteam samen. En waar is de burgemeester dan het hardste nodig, in de driehoek of in het gemeentelijk beleidsteam? De crisis escaleert. Bij school is geschoten, drie politiemensen die de school inmiddels bewaakten zijn gedood. Een groep van vijf of zes mannen is binnengedrongen en houdt een grote groep gijzelaars gevangen op de tweede verdieping.

Nu is het moment gekomen om de Dienst Speciale Interventies (DSI) te hulp te roepen. Deze eenheid van de KLPD is opgericht na de moord op Theo van Gogh en de gebeurtenissen rond de Hofstadgroep in het Haagse Laakkwartier in november 2004. Onder de vlag van de DSI zijn alle bestaande anti-terreureenheden van de politie en de krijgsmacht samengebracht. De dienst is doelbewust in nevelen gehuld, namen van functionarissen blijven achterwege en de precieze werkwijze is grotendeels staatsgeheim, zo wordt de deelnemers aan deze oefendag op het hart gedrukt. Het hoofd van de DSI legt uit wat de dienst kan en mag. Veel, zo blijkt. Als het echt nodig is, heeft de dienst de beschikking over grote aantallen (militaire) manschappen en alle denkbare materieel, tot F-16’s en fregatten aan toe. ‘De DSI kan alléén in beweging komen in opdracht van de hoofdofficier van Justitie of de minister van V en J, en niemand anders’, legt het hoofd uit. De hoofdofficier geeft vóóraf de randvoorwaarden van eventueel optreden aan: of er in een bepaald geval burgerslachtoffers worden geaccepteerd, en zo ja hoeveel, bijvoorbeeld. De DSI komt vervolgens met een

Zwaarbewapende manschappen bestormen de bus met gijzelaars, heftig moment op de terreuroefendag in Groningen.

operationeel plan van inzet. Is de crisis nog als ‘lokaal’ te bestempelen, dan moet dit plan worden getekend door de voorzitter van het College van Procureurs-generaal. Is het een ‘landelijke’ crisis, dan moet de minister van V en J zelf zijn handtekening zetten. De grens tussen beide is vaag: een vliegtuigkaping is al snel ‘landelijk’, een gijzeling op school kan nog doorgaan voor ‘lokaal’, een treinkaping zit er tussenin. De verwachte tijdsduur en mogelijke (politieke) gevolgen spelen mee: ‘Is de gijzeling naar verwachting al afgelopen voordat de minister ter plekke kan zijn, dan blijft het waarschijnlijk lokaal’, zegt de Groningse hoofdofficier Jan Eland.

Tien doden Zo’n operationeel plan van inzet kan héél ver gaan, waarschuwt het DSIhoofd. ‘We schatten heel concreet in: als we nú, terwijl we nog niet alle benodigde informatie hebben, naar binnen gaan, vallen er zeker tien doden. Als we echter langer wachten schieten de gijzelnemers in de tussentijd misschien twintig mensen dood. Hoofdofficier: zegt u het maar’. Hij voegt er een algemeen advies aan toe: ‘Gun jezelf in zo’n situBinnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

25

ACHTERGROND

MAX PAM ONDERKONING Soms schrijf je een stukje dat verrassend actueel blijft. Doe me een lol, en sla mijn column op die op 16 maart 2007 in Binnenlands Bestuur heeft gestaan. Die column gaat over de opvolger van Tjeenk Willink, vice-voorzitter van de Raad van State, ook wel ‘de onderkoning van Nederland’ genoemd. In 2007 was het derde kabinet-Balkenende aan de macht en ik schreef over de opvolging: ‘Tot voor kort liep Hirsch Ballin zich warm, maar toen Hirsch Ballin na de val van Balkenende-III weer tot het ministersambt werd geroepen, begon hij al snel zo’n plezier in zijn werk te krijgen dat hij nog wel een periode door wilde gaan. Dit was echter zeer tot ongenoegen van Piet Hein Donner, aan wie door Balkenende was beloofd dat hij als minister van Justitie mocht terugkeren. Dat was misschien ook wel mogelijk geweest als Wouter Bos daar

geen stokje voor had gestoken. Ten slotte heeft een ontstemde Donner zich pas na zware druk laten afschepen met het ministerschap van Sociale Zaken. In ruil daarvoor zou Donner wel de toezegging hebben gekregen dat hij Tjeenk Willink mag opvolgen. Dat kwam goed uit, omdat koningin Beatrix liever een protestant ziet dan een katholiek als voornaamste adviseur van haar zoon dan - koning Willem-Alexander.’ Dat was toen. Sindsdien is het een en ander veranderd, maar is ook het een en ander onveranderd gebleven. De troonabdicatie is uitgesteld en inmiddels hebben wij een ander kabinet. Daartegenover staat dat de opvolging van Tjeenk Willink nog steeds niet is geregeld, dat Donner en Hirsch Ballin nog steeds de twee voornaamste kandidaten zijn en dat het CDA nog altijd in de regering zit. Laat ik voorop stellen het vreemd te vinden dat de onderkoning van Nederland per se een CDA’er moet worden. Misschien is die afspraak ooit

gemaakt, maar inmiddels is het CDA zo’n klein partijtje dat ze nauwelijks recht hebben op weer zo’n invloedrijke positie. Maar afgezien daarvan, wie staat er het beste voor: Donner of Hirsch Ballin? De protestant Donner wordt momenteel gesteund door zijn eigen partij, en die deelt als regeringspartij nog altijd de lakens uit. Wat stelt de katholiek Hirsch Ballin daartegenover? Dat hij in inzage de gedoogsteun van de PVV - ‘Doe dit het land niet aan!’ een ferm standpunt heeft ingenomen, wat hem door diezelfde PVV niet in dank zal worden afgenomen. Maar de Majesteit zal die houding juist waarderen en daarmee is de kans vergroot dat zij haar keus van de protestantse Donner naar de katholieke Hirsch Ballin heeft verlegd. Om vooral te laten uitkomen dat het geen gelopen race is, gaat het kabinet voor de functie een advertentie uitschrijven. Mijn voorspelling is dat na de hele sollicitatieprocedure gewoon Piet Hein Donner uit de bus

ADVERTENTIE

z1+%%2
1)7
()
'314)7)27-)6
-2
,)7
&)0)-(67)%1
  z)-()56',%4
-2
'5-6-66-78%7-)6
&)7)/)27
))2
.8-67)






z -.()26
()
75%-2-2+
:35(7
+)&58-/
+)1%%/7
9%2









&%0%26
9-2()2
7866)2
'314)7)27-)6
)2
/%5%/7)5


45%/7-./>
016

z1+%%2
1)7
()
1)(-%
1-(()06
6')2%5-33)*)2-2+)2






1)7
%'7)856

z%2
,)7
)-2(
9%2
()
75%-2-2+
/5-.+)2
()
())02)1)56







,82
4)563320-./)
7346
)2
7-46
%%2+)5)-/7


 


  



  #-07
8
()=)
'85686
1)7
1))5()5)
'300)+%6
930+)2
$-.2
8:
:)26)2
)2
&),3)*7)2
=))5
64)'->
)/
%2
93517
))2
-2'314%2<
75%-2-2+
()
-()%0)
340366-2+ "335
1))5
-2*351%7-)
/827
8
'327%'7
342)1)2
1)7
35%
33+)9))2 )0)*332


  1%-0
',33+)9))2/08:)520 :::&-22)20%2(6&)6788520

26

)
(3')27)2
&-.
()=)
340)-(-2+
=-.2
);4)576
8-7
()
45%/7-./
(-)
58-1)
)59%5-2+
,)&&)2
-2
,)7
75%-2)2
9%2
1)26)2
&-22)2
,)7
03/%%0
&)67885







@
 
);'0
&7:

3)
+))*7
8
0)-(-2+
%%2
8:
'5-6-6&)0)-(67)%1
"%2
,)7
??2
34
,)7
%2()5)
131)27
9)5%2()57
))2
%00)(%%+6)
6-78%7-)
-2
))2
',%36
1)7
(3()2
)2
+):32()2
)27
8
)5
(%2
/0%%5
9335
31
%06
'5-6-61%2%+)5
34
7)
75)()2
)7
0)-()2
9%2
))2
&)0)-(67)%1
32()5
'5-6-63167%2(-+,)()2
9)5+7
64)'->
)/)
9%%5(-+,)()2
%77-78()6
)2
'314)7)27-)6



 



239)1&)5

()')1&)5
)2

.%28%5-
 



!75)',7 


  :::&-22)20%2(6&)6788520%'%()1<

)
75%-2-2+
&)67%%7
8-7
930+)2()
32()5:)54)2
6758'7885
9%2
'5-6-6&),))56-2+
&-.
()
39)5,)-(
z')2%5-33)*)2-2+)2
'5-6-6&),))56-2+
:%%5&-.
+)&58-/


+)1%%/7
9%2
()
-2=)7
9%2
/)21)5/)2()
4)5632%+)6


)2
9-()3342%1)2 z5%/7-6',)
-2*351%7-)
39)5
()
35+%2-6%7-)
)2
()






7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

atie soms wat extra denktijd, want je kunt het nooit meer terugdraaien. Ík ben degene die de opdracht uitvoert, maar bedenk heel goed: we gaan sámen de verantwoordelijkheid aan!’. Op de schietbaan mogen de notabelen even lijfelijk kennismaken met het vuurwapengeweld waar ze over praten. Onwennige hoofdofficieren en burgemeesters, voorzien van MickeyMouse-achtige oorkappen, leggen een Heckler&Koch semi-automatisch wapen aan de schouder en knallen er op los. Dan verspreiden ze zich in kleinere groepjes om een crisisberaad na te spelen. Moet er worden opgeschaald? En wederom: waar zit de burgemeester dan aan? Bij de Veiligheidsregio, of in het gemeentelijk beleidsteam? Hoe geef je in deze onduidelijke fase van een ernstige crisis een interview? ‘Gewoon, op straat, ongeveer zoals burgemeester Fred de Graaf van Apeldoorn dat indertijd deed’, wordt geopperd. Op een televisiescherm verschijnen de eisen van de gijzelnemers op de school. Vrijlating van een bepaalde gevangene, vrije aftocht naar Pakistan, de helft van de gijzelaars kan worden vrijgelaten in ruil voor zendtijd op tv. ‘Mogen we onderhandelingen starten?’, vraagt een burgemeester zich hardop af. ‘En hoe zit dat nu? Als de minister van V en J zegt: knal alle gijzelnemers maar dood, en wij zeggen lokaal: we willen hoe dan ook de kinderen levend naar buiten krijgen?’, vraagt een ander. ‘Het geeft wel aan hoe ingewikkeld het is met twee verschillende gezagen’, verzucht Nathalie Kramers, korpschef van de politie Friesland. De spanning loopt nu snel op. De gijzelnemers schieten een gijzelaar dood en dreigen om 15.30 uur de volgende te doden, tenzij de eisen publiekelijk zijn ingewilligd. Ze plaatsen boobytraps bij de ramen. Het hoofd DSI geeft in deze fictieve casus het advies om nog te wachten met ingrijpen, omdat zijn dienst nog te weinig informatie heeft over de situatie in de school. ‘Ik heb meer tijd nodig, geef mij die’. De Friese hoofdofficier van Justitie Annette Bronsvoort kijkt bezorgd de kring rond. Ze lijkt zich te realiseren: nu is het nog maar spel, maar ooit komt wellicht de dag dat zij of een colle-

KLPD

ACHTERGROND

ga-hoofdofficier dit soort dilemma’s van leven en dood onder extreme tijdsdruk daadwerkelijk moet oplossen. ‘Tijdens een crisis heb je weinig tijd, daarom proberen we vóóraf al een profiel te maken van mogelijke dadergroepen’, legt een deskundige van de DSI even later uit. Komen de daders uit Nederland, of uit het buitenland? Zijn het amateurs, of keiharde professionals? Hoe groot is hun bereidheid tot zelfopoffering? Willen ze vooral veel slachtoffers maken, of hebben ze een ander doel?’ Op een scherm worden bloedstollende beelden getoond van de schoolgijzeling door Tsjetsjeense strijders in 2004 in Beslan. De Russische troepen grepen hier genadeloos in: 331 mensen onder wie veel vrouwen en kinderen lieten het leven. Mogelijk, zo denken de experts, was dit juist het doel van de terroristen: ze wilden de Russen afschilderen als rücksichtloze machthebbers.

Gijzelaars Terwijl de dilemma’s nog door de crisiskamer zweven gaan de deelnemers aan deze dag naar buiten. Hier wacht een demonstratie door de DSI: een touringcar met gijzelaars wordt bestormd. De burgemeesters van Veendam en Oldambt melden zich vrijwillig om, gekleed in blauwe overalls, in de bus plaats te nemen. Dan klinkt het: ‘Actie, nu!’. Lawaaigranaten ontploffen rond de bus, een oranje gloed van explosies vult het terrein. Van drie kanten komen de zwaarbewapende DSI-manschappen met hoge snelheid aanrijden, ze forceren de ramen van de bus, en stormen naar binnen. Luttele minuten later komen eerst de ‘gijzelne-

Burgemeester Pieter Smit van Oldambt (derde van rechts) speelde voor gijzelaar: ‘Je weet niet niet wat je overkomt’.

mers’ geboeid naar buiten, vervolgens de ‘gijzelaars’. ‘Pfoe, dat was heftig!’, vertelt burgemeester Pieter Smit van Oldambt na afloop. ‘In de bus zaten we in een wolk van glas, die knallen overal, die oranje schijn. Je weet niet wat je overkomt.”

Vragen De dag was nuttig, blikt hij terug. ‘Je weet nu tenminste waar de verantwoordelijkheid ligt: bij de hoofdofficier. Als burgemeester denk je toch vaak dat je overál over gaat’. Anderzijds heeft hij ook vandaag niet alle antwoorden gekregen. ‘Wanneer komt het landelijke niveau in beeld? Wanneer precies is welk gremium aan de orde? Dat blijft toch heel lastig. Misschien kan men hier ook geen exact antwoord op geven, of misschien wíl men het wel niet, want dan zou je een soort blauwdruk hebben voor dit soort situaties. Het is toch een beetje learning by doing’. Korpschef Kramers van Friesland stapt, in burgerkledij inmiddels, in haar dienstauto. ‘Het nut van vandaag? De bewustwording is vergroot, de kaders zijn nu helderder en we weten meer over wat de DSI kan. Maar elke zaak is anders, je kan op dit soort kwesties geen wiskundige formule loslaten. Wat nationaal belang is kan bijvoorbeeld verschillen per tijd en per plaats. Maar je moet in zo’n geval weten wie met wie moet overleggen, en wie beslissingsbevoegd is. De hoofdofficier van Justitie is toch de schakel’. Terwijl de DSI-mannen de glasscherven rond de bus opruimen zoeft de politiechef het wijde, vredige Friese landschap in. Een echte gijzeling zal zich ook deze dag hier niet meer aandienen. < Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

27

ACHTERGROND | VEILIGHEID

Van 125 draaideurcriminelen in 2008 naar 78 nu. In Friesland werpt de centraal gecoördineerde nazorg van ex-gedetineerden vruchten af. ‘We krijgen hun problematiek vollediger in beeld.’ SJAK JANSEN

JEROEN VAN KOOTEN / H.H.

Sluitende nazorg

28

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

ACHTERGROND

Alcoholverslaafde Douwe Jan heeft al heel wat gevangenissen van binnen gezien, maar nooit wegens zware vergrijpen. Het justitiële dossier van de veelpleger uit Leeuwarden maakt vooral melding van winkeldiefstal. Soms wel drie keer per dag werd hij aangehouden voor het stelen van port. Bij justitie was hij 20 jaar lang vaste klant. Inmiddels is Douwe Jan daar al meer dan een jaar uit beeld. Sinds hij hulp aanvaardde, verslavingszorg een huurwoning voor hem regelde, de gemeente dagbesteding organiseerde en de reclassering hem intensief begeleidt, bevindt de Fries zich op het rechte pad. ‘Wel met vallen en opstaan’, zegt Piet Jellema, projectuitvoerder opvang ex-gedetineerden bij de gemeente Leeuwarden. Sinds 2004 is deze nazorg geen reclasseringsopdracht meer, maar een taak in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Jellema geeft daar invulling aan vanuit het veiligheidshuis in de Friese hoofdstad. Alle ketenpartners - van reclassering tot GGZ en Openbaar Ministerie tot Raad voor de Kinderbescherming - zitten daar fysiek bij elkaar en delen hun informatie. ‘Door de gezamenlijke aanpak wordt efficienter en sneller gewerkt’, zegt Jellema. ‘Als ik informatie over een vrijkomende gedetineerde nodig heb, hoef ik er geen dagen meer op te wachten zoals wel gebeurde toen ik nog op het stadskantoor werkte. Doordat ketenpartners elkaar binnen het veiligheidshuis beter leren kennen, verbetert het onderlinge vertrouwen en wordt er beter samengewerkt.’ Het effect daarvan is al merkbaar voor ex-bajesklanten als Douwe Jan. Twee keer is de notoire dief nog gepakt voor het stelen van wijn en ging hij opnieuw de bak in. Jellema regelde bij de sociale dienst onmiddellijk een bijzondere bijstandsuitkering, zodat in elk geval zijn huur werd doorbetaald. ‘Als hij zijn huisje zou zijn uitgezet, is het risico meteen tien keer groter dat hij helemaal terugvalt in criminaliteit’, zegt de projectuitvoerder. Daarna is Douwe Jan nog één keer aangehouden, toen hij een winkel uitliep met een niet betaalde zak Buiten de gevangenismuren blijven, begint al in de cel.

drop. De officier van justitie, eveneens kantoorhoudend in het veiligheidshuis, deed het af met een reprimande. ‘Voorheen ging dat zonder overleg, de officier besliste, punt!’, zegt Jellema. ‘Maar nu stemmen we zaken af, omdat we bij elkaar zitten. En dus beter op de hoogte zijn van elkaars mogelijkheden en expertise.’

Bouwstenen De samenwerking biedt veel bouwstenen voor een persoonsgerichte aanpak. Te vaak mislukken hulpscenario’s voor ex-delinquenten omdat ze zijn gebaseerd op incomplete informatie. ‘Wij krijgen hun problematiek vollediger in beeld’, zegt Liesbeth Schotanus, nazorgcoördinator bij de fusiegemeente Súdwest Fryslân (onder andere Sneek en Bolsward). Zij vertegenwoordigt in het veiligheidshuis ook vier buurgemeenten, terwijl haar collega Frans Dijkstra van de gemeente Smallingerland heel het oosten van de provincie representeert. Daarbij hoort ook het 43 duizend inwoners tellende Heerenveen, dat jaarlijks 70 uit detentie komende burgers moet opvangen. In heel Friesland gaat het om zo’n 850 mensen, landelijk om ongeveer 33 duizend. Zij ontberen vaak de meest basale voorwaarden om hun leven weer op orde te krijgen. Zonder hulpverlening glijden velen van hen gemakkelijk terug in de criminaliteit. Volgens cijfers van het ministerie van Veiligheid en Justitie slagen slechts drie van de tien ex-gedetineerden erin op het rechte pad te blijven. Een van de oorzaken: falende hulptrajecten. ‘Gemeenten bieden wel hulp aan, maar richten die vaak op eigen wijze in, zonder daarvoor in alle gevallen de benodigde expertise in huis te hebben. Dat komt de kwaliteit niet ten goede’, stelde de Inspectie voor de Sanctietoepassing van het justitiedepartement in 2009 vast. Deze constatering was tevens een oproep tot regionale samenwerking. Daarvoor heeft het Rijk zowel vorig als dit jaar 6 miljoen euro beschikbaar gesteld, te verdelen over de 43 centrumgemeenten voor Maatschappelijke Opvang, naar rato van het aantal gedetineerden dat naar de gemeente terugkeert. Leeuwarden ontvangt 176 duizend euro uit het potje. ‘Dat bedrag hadden we in het veiligheidshuis kun-

nen steken, want daar betalen we als gemeente veel geld voor’, meldt beleidsambtenaar Ferry Willemse. Toch is gekozen voor de centraal gecoördineerde nazorg van ex-gedetineerden. ‘Als iemand opnieuw in de fout gaat, dan mag dat niet zijn omdat wij hem na zijn vrijlating hebben verwaarloosd. De opvang begint al bij de deur.’ (zie ‘Eerste 72 uur cruciaal’, pag 31)

Significante afname Blijkens cijfers die het Friese veiligheidshuis onlangs bekend maakte, heeft de geïntensiveerde aanpak resultaat. Het aantal veelplegers, in 2008 nog 125, is gekrompen tot 78. Nu jubelen meer veiligheidshuizen (Den Haag, Zutphen) over een daling van het aantal recidives en recidivisten, maar in Friesland is de afname significant. Ook weer niet zó verwonderlijk, omdat Friesland een goede ‘infrastructuur’ heeft voor snelle en efficiënte hulpverlening aan gedetineerden. De provincie kent niet het probleem van veel andere regio’s, namelijk dat gedetineerden vaak ver uit de buurt worden geplaatst, waardoor het niet lukt hen in de strafinrichting te bezoeken en daar alvast te beginnen met de nazorg. In veel gemeenten is een grens gesteld aan het aantal kilometers dat daarvoor mag worden gereisd.

‘IK HOEF NIET MEER DAGEN OP INFORMATIE TE WACHTEN’ Zij kunnen hun in detentie zittende burgers ook anderszins niet bereiken, doordat die zijn verdeeld over soms wel vijftien of twintig penitentiaire inrichtingen (PI’s). Dat maakt het lastig een goed contact op te bouwen met de maatschappelijk werkers in de strafinrichtingen. Ook hier springt Friesland er gunstig uit met maximaal vijf detentiecentra waarover de gedetineerden worden verspreid. Een groot verschil met de gemeente Amersfoort, waar de 72 burgers die eind april in detentie verbleven verdeeld waren over 29 PI’s. ‘Amersfoort spant de absolute kroon’, zegt de Groningse oud-wethouder Wicher Pattje (PvdA) die als consultant aan de 43 centrumgemeenten adviezen heeft uitgebracht over het Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

29

Uniek platform voor de wereld van Werk & Inkomen

Je hebt meer collega’s dan je denkt Hoe staan gemeenten tegenover het nieuwe fraudebeleid? En hoe lichten andere organisaties hun klanten voor over de naleving van regels? Hoe gaan verschillende ketenpartners met een en dezelfde klant om? Of hoe pakken andere regio’s de problemen met arbeidsmigranten integraal en effectief aan? Antwoorden op deze en veel meer vragen vind je op Naleving.net. Deze besloten site is dé ontmoetingsplek voor en door iedereen werkzaam in de wereld van Werk & Inkomen. Voor én door de wereld van Werk & Inkomen Naleving.net is een initiatief van RCF Kenniscentrum Handhaving en het ministerie van SZW. De site is actief sinds mei van dit jaar. Ze maakt jouw werk en het werk van je circa 20.000 collega’s in de wereld van Werk & Inkomen makkelijker. Op Naleving.net kom je eenvoudig in contact met collega’s, waarmee je ideeën en ervaringen kunt delen. Alle vakgebieden en ketenpartners zijn vertegenwoordigd. Van beleidsmedewerkers tot klantmanagers en van communicatieadviseurs tot sociaal rechercheurs. En van gemeenten tot UWV en van Arbeidsinspectie tot SVB. Een redactie zorgt voor nieuws en achtergrondinformatie. Maar uiteindelijk zijn de reacties, ideeën, ervaringen, twijfels, vragen, documenten en oplossingen van jou en je collega’s de belangrijkste troeven. Join the community Ruim 2.000 collega’s hebben de weg naar de site al gevonden. Ze wisselen steeds meer praktische ideeën, ervaringen en documenten uit. Omdat gebruikers afkomstig zijn uit verschillende disciplines en organisaties, levert dit vaak verfrissende inzichten op. De contacten hebben onder meer plaats in een groeiend aantal communities. Die zijn gericht op speci¿eke onderwerpen, zoals informatiegestuurd handhaven, motieven van de fraudeur en communicatie & dienstverlening. Je kunt ook zelf eenvoudig een nieuwe community starten.

Doe ook mee met Naleving.net Meedoen is eenvoudig. Net als aanmelden. Ga naar www.naleving.net en ontmoet je collega’s.

Je hebt meer collega’s dan je denkt

Collega’s over Naleving.net Annelies Vlaardingerbroek Communicatieadviseur gemeente Leiden ‘Ik vind het erg prettig dat steeds meer collega’s hier hun ervaringen en ideeën delen. Zo leer je van elkaar en hoef je het wiel niet steeds opnieuw uit te vinden.’ Jitesh Ruparelia Liaisonfunctionaris Internationaal Bureau Fraude-informatie UWV ‘Het aantal communities op Naleving.net groeit. Het leuke daarvan is dat je steeds gerichter meer te weten kunt komen over onderwerpen waar jij vragen over hebt.’ Jaap van Oeveren Hoofd Afdeling Bijzonder Onderzoek gemeente Den Haag ‘De site biedt veel nieuwe informatie waar je direct met collega’s over kunt praten. En heb je informatie van een van die collega’s nodig? Dan kun je die hier snel krijgen. Dat voegt voor mij echt iets toe.’

ACHTERGROND uitvoeren van de nazorg in regionaal verband. Over het belang daarvan hoefde hij niets uit te leggen. ‘Gemeenten beseffen inmiddels dat opvang van ex-gedetineerden past bij hun zorgverantwoordelijkheid en dat ze er bovendien zelf voordeel bij hebben in de sfeer van minder criminaliteit en overlast’, zegt Pattje. Tijdens zijn rondgang langs de centrumgemeenten is hem opgevallen dat overal hard wordt gewerkt aan het verbeteren van de nazorg, alleen nergens op zulke grote schaal als in Friesland.

11 cent De 27 Friese gemeenten lopen niet allemaal even warm voor de centraal gecoördineerde nazorg. De gemeente Littenseradiel liet vorig jaar weten nauwelijks criminele inwoners te hebben. En de enkelingen die in het recente verleden de gevangenis hadden verlaten, wisten zich heel goed zelf te redden. De gemeente had geen zin 11 cent per inwoner bij te dragen aan de kosten van de coördinatoren. Dat Littenseradiel toch gebruik maakt van Liesbeth Schotanus als coördinator komt doordat die 11 cent nu nog niet worden gevraagd. De coördinatoren worden bekostigd uit de extra bijdrage van het Rijk, maar die wordt in 2012 en 2013 volledig afgebouwd. Wicher Pattje is bevreesd dat de nazorgcoördinatoren dan weer zullen verdwijnen. Dat niet alleen vanwege de miljoenen die gemeenten moeten bezuinigen. Zijn vrees is ook gebaseerd op ‘regelmatig geuite scepsis dat de nazorgpartners eigenlijk alleen maar bezig zijn met het in stand houden van een overlegcircuit, dat uiteindelijk weinig zoden aan de dijk zet.’ Dus zullen de komende tijd, in heel Nederland, harde resultaten moeten worden geboekt, zegt Pattje. Voor hemzelf lijdt het geen twijfel dat criminaliteitspreventie het best kan worden gerealiseerd door regionaal te investeren in het verbinden van de justitiële keten met de zorgketen. Dat is ook de overtuiging van Karin van der Honing, ketenmanager van het veiligheidshuis in Leeuwarden. ‘Het komende jaar zullen we onze toegevoegde waarde moeten aantonen, zodat de gemeenten in Friesland de kosten van de nazorgcoördinatie in hun begroting van 2013 opnemen.’ Van der Honings uiteindelijke doel is dat de nazorg aan ex-gedetineerden in heel Friesland uniform vanuit het

veiligheidshuis wordt geregeld. Dat zal deze Wmo-taak ook goedkoper maken. ‘We hebben er niets aan als we in 27 gemeenten allemaal het wiel gaan zitten uitvinden’, zegt ze. Eenzelfde dienstverlening in elke gemeente heeft ook als voordeel dat centrumgemeenten als Leeuwarden niet onevenredig worden belast op het gebied van huisvesting. Als enige Friese gemeente betaalt Leeuwarden de woonlasten van gedetineerden maximaal 8 maanden door. Dat is meestal goedkoper dan eerst ontruimen en bij vrijlating opnieuw huisvesten. Maar het heeft wél een aanzuigend effect, omdat andere gemeenten het Leeuwarder voorbeeld niet volgen. Liesbeth Schotanus van Súdwest Fryslân: ‘Het is bij wet verboden mensen in detentie een bijzondere bijstandsuitkering te verlenen.’ Toch maakt Leeuwarden er op zijn website allerminst een geheim van. Piet Jellema wijst erop dat de wet een opening laat voor ‘acute noodsituaties’, maar dat daar marginaal op wordt getoetst. ‘Als een uit detentie komende veelpleger geen dak boven zijn hoofd heeft en in de stad gaat hangen, komt het hele justitieapparaat weer in beweging. En als hij opnieuw moet zitten die andere machi-

‘EERSTE 72 UUR CRUCIAAL’ Buiten de gevangenismuren blijven begint in de penitentiaire inrichting. Dat is het uitgangspunt van elk casusoverleg tussen de ketenpartners in het veiligheidshuis. Al tijdens de detentie worden de belangrijkste knelpunten in het leven van een gedetineerde op een rij gezet. Het veiligheidshuis fungeert daarbij als kennisbank. Nazorgcoördinator Liesbeth Schotanus: ‘Wij verzamelen alle informatie over alle hulpverleningshoekjes waar de gedetineerde zich voordat hij in detentie ging heeft opgehouden. Zo kun je een veel vollediger hulpplan maken.’ Een belangrijke rol spelen de maatschappelijk werkers (MMD’ers) in de strafinrichting. Zij brengen in kaart in hoeverre een gedetineerde de beschikking heeft over een identiteitsbewijs, inkomen, huisvesting en zorgverzekering. Zij inventariseren of hij kampt met schulden, verslavingsproblemen of klachten van psychische aard en leggen deze informatie vast in een basisdocument. Op grond van dat geschrift kan de gemeente afleiden welke hulptroepen in paraatheid moeten worden gebracht. De nazorgcoördinator monitort de hulpverlening en ziet er in volgende overleggen op toe dat die niet verzandt in de reguliere uitvoeringspraktijk. Nazorgcoördinator Piet Jellema: ‘Uit onderzoek blijkt dat de eerste 72 uur na vrijlating heel bepalend zijn of mensen wel of niet recidiveren. Daarom moeten ID-kaart, geld, onderdak en zorg goed zijn geregeld. Voorheen lichtten gedetineerden instanties vaak niet in over hun detentie, waardoor bijvoorbeeld hun uitkering doorliep die ze vervolgens weer moesten terugbetalen. Dit zorgde bijna altijd voor problemen. Dankzij de centrale coördinatie zijn we daar nu van af.’

ne: uitkering regelen, nieuwe woning vinden die moet worden ingericht. Je bespaart je als gemeente veel geld en werk als je dat kunt voorkomen.’ Om die reden verstrekt Leeuwarden aan alleenstaande gedetineerden die de PI gaan verlaten een uitkering van maximaal 50 euro, om bij vrijlating de zogenaamde broodnood te kunnen lenigen. Daarbij gaat het om Leeuwarders wier aanvraag voor reguliere bijstand nog in de molen zit. Eveneens ziet de gemeente erop toe dat niemand de gevangenis verlaat zonder identiteitsbewijs, want dat is de entreekaart tot het UWV, de wooncorporatie, schuldhulpverlening etcetera. ‘Zonder ID-kaart is een ex-gedetineerde eigenlijk al verloren’, zegt Jellema.

Minder recidive In het veiligheidshuis in Leeuwarden is ieders ambitie om marginalisering of uitstoting van kwetsbare mensen geen kans te geven. Doordat de ketenpartners bij elkaar zitten, zullen zij elkaar eerder aanspreken op gemaakte werkafspraken. Uiteindelijk moet op deze wijze 5 procent minder recidive worden gerealiseerd. Het Samenwerkingsmodel Nazorg ex-gedetineerden, dat de VNG en het ministerie van Justitie in 2009 opstelden, gaat zelfs uit van 10 procent minder terugval in criminaliteit. Maar toen wees nog niets op een voorgenomen bezuiniging van 1,2 miljard euro op het Participatiebudget: het geld waarmee onder anderen werklozen naar werk worden begeleid. In de gemeente Súdwest-Fryslân zijn de gevolgen al merkbaar. Schotanus: ‘Wij hadden plannen om een re-integratiebedrijf al tijdens de detentie intakegesprekken te laten doen om gedetineerden na hun vrijlating sneller dagbesteding of werk te kunnen bieden. Omdat dit extra budget vraagt, hebben we het maar even op een laag pitje gezet.’ Wicher Pattje vindt het wrang dat de dagbesteding van ex-bajesklanten plotseling in het geding is. ‘De samenleving wordt er niet veiliger op als ex-gedetineerden overdag niets te doen hebben. Dat zal heel snel leiden tot recidive. Leg mij uit hoe je dat rijmt met de veiligere maatschappij waarop het kabinet-Rutte heeft ingezet? Ik voorspel dat we over 3 of 4 jaar de effecten zullen terugvinden in de vorm van hogere kosten in allerlei domeinen, niet alleen dat van veiligheid.’ < Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

31

Rekenkamer is geen luxeproduct

RIES VAN WENDEL DE JOODE / H.H.

OPINIE

Lokale rekenkamers zijn een nuttig instrument voor de controle van het gemeentelijke beleid. Mits de raden er een actief beroep op doen en de rekenkamers zich durven te mengen in het politieke bedrijf.

D

e langverwachte evaluatie van het functioneren van decentrale rekenkamers is al een maand geleden verschenen. Dit door Berenschot in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken uitgevoerde onderzoek riep weinig reacties op. De rapportage is degelijk, maar laat de belangrijkste actuele uitdagingen in het functioneren van rekenkamers vrijwel onbenoemd. Immers, in menige gemeente valt te constateren dat de ervaren noodzaak om breed te bezuinigen, heeft geresulteerd in ingrepen in het budget van rekenkamers. Blijkbaar zien gemeenteraden weinig aanleiding om ‘hun’ instrument ter versterking van de controlerende taak te beschermen. Rekenkamers zijn daarmee, hoe zeer het evaluatierapport ook anders suggereert, nog geen algemeen geaccepteerd en breed gewaardeerd instrument. Weliswaar blijkt uit de evaluatie dat aanbevelingen uit rekenkamerrapporten door iedereen, gemeenteraden en colleges van B en W worden overgenomen, maar daar blijft het dan ook bij. Te lang is gedacht dat de introductie van rekenkamers, met kwalitatief verantwoord en hoogstaand onderzoek en uitgewerkte formele procedures, zou volstaan om de handen voor deze nieuwe speler op elkaar te krijgen. Het benutten van rekenkamers door gemeenteraden, bijvoorbeeld door meer algemene analyses te maken van de lokale beleidscultuur of van de kwaliteit van de informatievoorziening, is zeker nog geen gemeengoed. Lokale rekenkamers hechten zeer aan hun onafhankelijkheid, hun degelijkheid en hun betrouwbaarheid. Daardoor neigen ze ertoe zich niet te mengen in het dagelijkse politieke bedrijf. Hoe begrijpelijk ook, hun onafhankelijkheid is geen excuus om niet betrokken te willen zijn bij de kwaliteit van de dagelijkse besluitvorming. Juist daar zou voor raadsleden de meerwaarde van rekenkamers manifest kunnen worden. Het verminderen van de afstand tussen rekenkamers en raden is natuurlijk niet alleen de verantwoordelijkheid van rekenkamers. Ook van raadsleden kan een meer actieve houding worden verwacht als het gaat om het controleren van het gevoerde beleid. Momen-

teel doen zij weinig anders dan beleefd de rapporten van rekenkamers te ontvangen, de aanbevelingen over te nemen en vervolgens over te gaan tot hun orde van de dag. Op die wijze ontstaat er weinig synergie. Wordt in deze tijden van bezuinigingen rekenkamers de tijd gegeven om zich verder te ontwikkelen? Het evaluatieonderzoek verschaft in elk geval enige ruimte. Maar de VNG, een organisatie die van nature neigt tot het vertolken van de opvattingen van burgemeesters en wethouders, voelde de onbenoemd gelaten onrust in het rapport wel aan. De VNG bepleit om de wettelijke verplichting tot het instellen van een rekenkamerfunctie te laten vervallen. Met name is de VNG van mening dat kleine rekenkamers, met weinig middelen, in het gros van de gemeenten geen toegevoegde waarde hebben. Hiermee wordt de indruk gewekt dat Rekenkamers eigenlijk een ‘luxeproduct’ zijn, waar je naar eigen inzicht voor kunt kiezen of van af kunt zien. Voor de kwaliteit van het decentrale bestuur is nog veel te winnen met het versterken van de controle op de uitvoering van beleid. Alleen al om de druk op de ketel te houden is een organisatie die zich concentreert op die controle van belang. In alle gemeenten moeten er actieve en betekenisvolle rekenkamers zijn. Die oproep moeten zowel raden als rekenkamers zich ter harte nemen.

Alleen al om druk op de ketel te houden is de rekenkamer van belang

32

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

Peter Castenmiller en Vic Veldheer, lid van decentrale rekenkamers. De inhoud van deze bijdrage is mede gebaseerd op een besprekingsartikel van het evaluatieonderzoek naar het functioneren van Rekenkamers, van Peter Castenmiller en Klaartje Peters, dat verschijnt in het oktobernummer van Openbaar Bestuur, zie www.binnenlandsbestuur.nl/rekenkamer

>> De rubriek opinie staat open voor leesbare, opinierende bijdragen die betrekking hebben op actuele zaken in het openbaar bestuur. De maximale lengte voor inzendingen is 600 woorden. Inzendingen graag naar [email protected] o.v.v. ‘Rubriek Opinie’. Via dit e-maildres kunt u ook reageren.

De Rotterdamse Dienst ICT aan de lunch. De lokale Rekenkamer constateerde vorig jaar dat de gemeente de ICTuitgaven niet op orde heeft.

OPINIE ONLINE Piet Hein Donner ■ Bart Jan Spruyt: ‘Het komt mij voor dat weinig mensen zo geschikt zijn voor de functie van vicevoorzitter van de Raad van State als Piet Hein Donner. Als politicus wilde hij zich nog wel eens onhandig uitdrukken, onhandig in de zin van wat wereldvreemd. Zo dreigde hij in 2005 dat een tegenstem bij het referendum over de Europese Grondwet ‘de toekomst op het spel’ zou zetten. En hij zei dat de mogelijkheid om de sharia in te voeren moest bestaan wanneer tweederde van alle Nederlanders dat zou willen. Dat soort theoretische exercities zijn vooral interessant voor discussietjes in de koffiepauze van de Raad. Lees de volledige column van Bart Jan Spruyt op www.binnenlandsbestuur.nl/donner

INGEZONDEN | COLOFON

BB

INGEZONDEN/ 1 Advies commissie-Westerlaken; Nieuws; BB37 ■ Teleurgestelde reacties op het rapport van de commissie-Westerlaken over de toekomst van de sw dat de bezuiniging van 390 miljoen in de sw-uitvoering met een paar bemoedigende woorden wegpraat. De voorstellen bevatten vooral een andere regionale verdeling van de pijn. Het rapport is dus geen krachtig lobby-document richting kabinet geworden, waar VNG en Cedris op hoopten. Het zou alleen jammer zijn als gemeenten en swbedrijven het rapport daarom ter zijde leggen. Want het bevat een verbluffend heldere en bevrijdende visie op de toekomst van de sw. De sw-bedrijven hoeven geen ‘mensontwikkelbedrijf’ meer te worden. Aan deze

ideologisch geïnspireerde opgave is veel geld en energie verspild. Het sw-bedrijf van de toekomst biedt beschermd werk voor een groep burgers zonder reëel verdienvermogen: ‘eenvoudig werk zonder productietargets, maar met arbeidstrots’. De andere optie is een detacheringsbedrijf worden, gespecialiseerd in het detacheren van mensen met een beperkt verdienvermogen. De werkgever moet ‘ontzorgd’ worden: de begeleiding van deze werknemers, de administratie en de (extra) werkgeversrisico’s worden uit handen genomen door het sw-bedrijf. In zo’n bedrijf is ‘mensontwikkelen’ weer een middel in plaats van een doel. Dát is de enige manier

waarop de nieuwe Wwnv in de praktijk kan werken. Zo simpel is dus de keuze: beschermd werk en/of detacheren. De sw-sector als gewone bedrijfstak. Jammer dat de commissie dit advies verstopt tussen pleidooien voor doorstroming naar ‘echte, reguliere functies’. Alsof de status van werknemer in dienst van een detacheringbedrijf moreel verwerpelijk is. En jammer dat er van Westerlaken maar zes (sic) gespecialiseerde detacheringsbedrijven komen. Laat het aan de bedrijven over om te bepalen hoe ze dat doen. De koers die Westerlaken formuleert kan daar bij helpen. Maurits Depla, senior adviseur BMC

INGEZONDEN/ 2 Eén basisinfrastructuur voor ICT; Opinie; BB38; Special BB39 ■ De crisis rond DigiNotar toont aan dat een onnodig complexe en diverse informatievoorziening moeilijk te beheersen is. Door uniformering en standaardisatie van ICT verbetert de digitale veiligheid, neemt de capaciteit en kennis toe en zijn systemen sneller en goedkoper te wijzigen. Hoewel ik de door de auteurs genoemde voordelen onderschrijf, toch een kanttekening. De Diginotar crisis is ontstaan door hacking. Het Nationale Trendrapport Cybercrime en Digitale Veiligheid 2010 geeft aan dat er in Nederland monoculturen bestaan voor pc-besturingssystemen, webbrowsers, pdf-readers en Adobe Flash. Alle systemen met dezelfde software kunnen met hetzelfde computervirus worden gekraakt. Het kiezen van standaardsoftware introduceert dus een

single-point-of-failure voor cybercrime, waarvan het risico evenredig is met het marktaandeel van deze software. Cybercriminelen maximaliseren namelijk hun ‘omzet’ door hun virussen te richten op de software met het grootste marktaandeel. De software-monocultuur maakt dat het cybercrime risico voor de Nederlandse samenleving maximaal is. deren. Open Source software en Open Standaarden zijn op twee punten relevant om meer diversificatie te realiseren. Doordat monoculturen de markt domineren, is Open Source software soms het enige alternatief voor marktleidende software. Daarnaast is het essentieel dat de aanwezige vendor-lockin vermindert om te kunnen migreren naar andere software. Het alleen introduce-

ren van de ondersteuning van Open Standaarden is daarvoor onvoldoende. Het aansturen op het daadwerkelijk gebruik van Open Standaarden is nodig. Henk-Jan van der Molen, docent informatiebeveiliging, verandermanagement en business intelligence bij de Hogeschool Wageningen.

Correcties & Aanvullingen ■ In het kader ‘E-overheid in beeld’ op pagina 37 in de special ‘E-overheid: komt het nog goed?’(Binnenlands Bestuur 39, 30 september) is abusievelijk Haarlemmermeer vermeld als laatste in de Overheid.nl Monitor, die de voortgang van de gemeentelijke dienstverlening in beeld heeft gebracht. Dat hadden de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude moeten zijn. Haarlemmermeer stond op die lijst juist op de elfde positie, met een score van 74 procent.

BINNENLANDS BESTUUR Binnenlands Bestuur is een onafhankelijk weekblad voor ambtenaren en bestuurders bij de overheid. BB is een uitgave van Kluwer en verschijnt op vrijdag. Redactieadres Postbus 233, 2400 AE Alphen aan den Rijn tel: 0172 - 466 911 fax: 0172 - 466 980 e-mail: [email protected] www.binnenlandsbestuur.nl Hoofdredactie Erik van Zwam Chef redactie Rob Edens Eindredactie Marijke Bovens, Hans van Boxtel Boxtel, Anouk Eigenraam Redactie Sjors van Beek, Hans Bekkers, Henk Bouwmans, Barry van Heijningen, Boudewijn Warbroek Website-redactie Eric de Kluis (chef), Ilona Ordogh, Esther Walstra, Margot Limburg Redactiesecretariaat & Documentatie José Salhi Columnisten Ton Bestebreur, Douwe Jan Elzinga, Paul Frissen, Max Pam, Jan Verhagen, Gerard van Westerloo Illustratoren B-Graphic, Niels de Hoog, Moker, Pluis, Shamrock Int., Nico Visscher Vaste medewerkers Lex van Almelo, Brian van der Bol, Louis Cornelisse, Martijn Delaere, René Didde, Ron van Gelderen, Martin Hendriksma, Wilma van Hoeflaken, Anja Hoffmans, Sjak Jansen, Yvonne Jansen, Brigit Kooijman, Katja Kreukels, Mans Kuipers, Jos Moerkamp, Carien Overdijk, Kemal Rijken, Maurits Schmidt, Henk Vlaming, Anka van Voorthuijsen, André de Vos, Bert Vuijsje, Marieke Prins.

Basis-ontwerp Astrid Janssen, Amsterdam Vormgeving COLORSCAN BV, Voorhout - www.colorscan.nl Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentieafdeling Reserveren advertenties tijdschrift tel. 0172-46 66 03, email: [email protected] Informatie adverteren tijdschrift: tel. 0172-46 64 06 / 46 65 68 Reserveren advertenties website tel. 0172-46 66 03, email: [email protected] Informatie adverteren website: tel. 0172-46 65 68 / 46 64 06 Directie Frans Klaassen Uitgever Peter Immink Marketing Lindsay Duijm, Dorothé Flanagan Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Heeft u vragen over uw BB-abonnement? Mail dan naar [email protected] of bel 0570-673344. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 3 maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Bij niet tijdig opzeggen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Voor (gratis) abonnement zie de website: http://www.binnenlandsbestuur.nl/ en ga naar abonnementen. Heeft u nog vragen mail dan naar [email protected] of bel 0900-500 50 60 (0, 10 ct.p.m). Betaalde abonnementen voor bedrijven, organisaties en professionals buiten de doelgroep: Jaarabonnement 187,- euro. 196,35 euro. Leden Leden van van gemeenteraden gemeenteraden enen Provinciale Provinciale Staten Staten 112,112,euro. euro. Los nummer 6,50 euro. De prijzen zijn exclusief btw. ISSN 0167-1146 Oplage: 52.050 © Het is niet toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de uitgever artikelen, onderzoeken of gedeelten daarvan over te nemen.

>> Bijdragen voor de rubriek ‘Ingezonden’ zijn welkom op het e-mailadres [email protected] onder vermelding van ‘Ingezonden’. Een bijdrage moet reageren op een artikel en mag niet langer zijn dan 400 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor om bijdragen zonder overleg in te korten. Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

33

 
   !!) 
%# 
$

"#% #
'!!#
# $  %
!"
%

'
%
"#$! 
! #$%&  

 &%

'! 
! #
'#%
!!) 
%# 
%
'#$%# 
,












  
 




! 
 








,






 



! 

# 
"!
! 





,









 ! 
! "


 "




 


,






  "

  
! 
  $ 

 $ 

 %
&
!"
*!
#
"#!$$! 
! #$%&  
!"
++
'
!' $% 
' 


! %%
!"
%

  
'





!

!"
! *
($%















 34

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

PERSONALIA BENOEMING

plaatsen binnen Rotterdam gaan inzetten.

■ In De Ronde Venen is Ina Sjerps aangesteld als gemeentesecretaris a.i en Peter Lahaye als directeur a.i van het Projectencentrum. Sjerps is onder andere werkzaam geweest bij het ministerie van Sociale Zaken, de Universiteit van Amsterdam, de VNG en het servicecentrum Drechtsteden. Lahaye is momenteel als adviseur verbonden aan onderzoeksbureau DHV. ■ Karel Majoor is benoemd tot waarnemend burgemeester van Bergen. Majoor was eerder burgemeester in Weert en Meerssen en waarnemend burgemeester in Eijsden. Hij volgt Dick Klaverdijk op, die met pensioen is gegaan. ■ In Rotterdam volgt Wim Hoogendoorn, directeur bestuur en communicatie, de huidige directeur Mart Toet van de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid op. Toet zal zich op andere

■ Caroline van de Wiel gaat per 10 oktober 2011 aan de slag als gemeentesecretaris a.i. van Arnhem. Zij volgt daarmee Sander Gerritsen op. Van de Wiel is momenteel commandant Brandweer Amsterdam - Amstelland. Zij wordt voor anderhalf jaar gedetacheerd in Arnhem.

■ Alfred van Hall is per 1 januari 2012 herbenoemd als dijkgraaf van waterschap Hunze en Aa’s. Van Hall is sinds 2000 dijkgraaf. ■ Harry Paul is benoemd tot interim-manager bij COA, het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers. Paul volgt daarmee Nurten Albayrak op, die op non-actief is gesteld. Paul is werkzaam bij de ABD TOP Consultants. Daarvoor was hij inspecteur-generaal bij het voormalig ministerie van VROM.

ADVERTENTIE

PU[LYPTLUKL[HJOLYPUN [ c  ^c^^^WVZNUS

VOORDRACHT

Vliet is benoemd tot waarnemend burgemeester. Zij was eerder burgemeester van Amersfoort. Daarvoor was ze dijkgraaf van het Waterschap Veluwe en watergraaf van het Waterschap Oost-Veluwe.

OVERLIJDEN ■ Paul Mengde (PvdA, 60 jaar) is door de gemeenteraad van Heumen voorgedragen als burgemeester. Mengde was eerder wethouder in Veldhoven, burgemeester in Sevenum en waarnemend burgemeester in Meijel en Cuijk. Vanaf 1 maart is hij ook waarnemend burgemeester van Heumen. Hij zal Jan van Zomeren opvolgen, die burgemeester is geworden van Gemert-Bakel.

■ PvdA-Wethouder Luppo Smook van De Marne is plotseling overleden. Hij was sinds april 2010 wethouder. Daarvoor was hij 4 jaar raadslid. Smook werd 48 jaar. ■ De Leidse oud-burgemeester Cees Goekoop is op 77-jarige leeftijd overleden. Goekoop was al enige tijd ziek. De VVD’er was burgemeester in Leiden van augustus 1980 tot zijn pensioen op 1 januari 1999.

■ Geert-Jan ten Brink (PvdA, 50)is door de gemeenteraad van Slochteren voorgedragen als burgemeester. Ten Brink was eerder wethouder van Aa en Hunze.

■ Frans Kordes is op 84-jarige leeftijd overleden. Kordes was 7 jaar (1984-1991) president van de Algemene Rekenkamer en daarvoor 3 jaar lid van dat college.

VERTREK

■ In zijn woonplaats Wolvega is het oud-CDATweede Kamerlid Jan Nijland overleden. Nijland was met een korte onderbreking Tweede Kamerlid van 1981 tot en met 1994. Tevens was hij actief in de gemeentepolitiek van Weststellingwerf. Jan Nijland is 76 jaar geworden.

■ Het college van burgemeester en wethouders van de Gelderse gemeente Overbetuwe is gevallen na getouwtrek over de bouw van een nieuw gemeentehuis. Eerder stapte wethouder Jan van Baal (CDA) al op wegens dezelfde kwestie. Met steun van het CDA zei de oppositie ook het vertrouwen op in de wethouders Ruud Mooij (VVD), Frits Witjes (D66) en Frank van Rooijen (PvdA). ■ Burgemeester Marian Burgman van De Ronde Venen is afgetreden, vanwege problemen rond twee grote bouwprojecten. Ze is bijna 10 jaar burgemeester van De Ronde Venen geweest. Albertine van

VACATURE BURGEMEESTERS BEUNINGEN ✱ Het burgemeesterschap van Beuningen is vacant per 1 april 2012. De gemeente

heeft circa 25.500 inwoners. De bezoldiging bedraagt € 7.457,79 bruto per maand. U kunt solliciteren op deze burgemeestersvacature tot 28 oktober 2011. Zie voor alle relevante informatie de Staatscourant van 3 oktober 2011 op www.overheid.nl/overheidsinformatie, officiële bekendmakingen, Staatscourant.

OMMEN ✱ Het burgemeesterschap van Ommen is vacant per 23 mei 2011. De gemeente heeft circa 17.400 inwoners. De bezoldiging bedraagt € 6.894,16 bruto per maand. U kunt solliciteren op deze burgemeestersvacature tot 24 oktober 2011. Zie voor alle relevante informatie de Staatscourant van 3 oktober 2011 op www.overheid.nl/overheidsinformatie, officiële bekendmakingen, Staatscourant.

WOUDENBERG ✱ Het burgemeesterschap van Woudenberg is vacant.De gemeente heeft circa 11.900 inwoners. De bezoldiging bedraagt € 6.323,09 bruto per maand. U kunt solliciteren op deze burgemeestersvacature tot 24 oktober 2011. Zie voor alle relevante informatie de Staatscourant van 3 oktober 2011 op www.overheid.nl/overheidsinformatie, officiële bekendmakingen, Staatscourant.

>> Tekst en foto’s voor de rubriek personalia graag sturen naar [email protected]. Gegevens voor deze rubriek kunnen ook worden gestuurd via www.binnenlandsbestuur.nl/personalia Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

35


 
 
   
   
&#
 
!"""
!

$&
"
&!

"
!!
$&!

#
##
#

!"""
%
%
&"#"
$&"!%

%#"
#
"#!
!
"
""$!# '
"
"#$$!
#
'

%!
!""#
!

!!#
 
 


 



    
   
 


  
  



  



36

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

    


INDEX

VACATURE-INDEX

In de vacature-index treft u een overzicht aan van alle vacatures die deze week zijn opgenomen in het tijdschrift of op de website van Binnenlands Bestuur

BESTUUR EN BURGERS Gemeente Arnhem

rekenkameronderzoeker

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente De Ronde Venen

lid van de commissie bezwaarschriften (algemene kamer)

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Noordoostpolder

extern lid rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeenten Aalburg, Werkendam

voorzitter van de rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

leden van de rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

en Woudrichem Gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem PublicSpirit BV / Gemeente Landerd

hoofd afdeling bmo

pagina 39

Rieken & Oomen / Gemeente Nuth

gemeentesecretaris / algemeen directeur

Binnenlandsbestuur.nl

Sociale Dienst Walcheren

algemeen directeur

Binnenlandsbestuur.nl

FINANCIËN EN ECONOMIE beleidsmedewerker markt en ondernemerschap

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Arnhem

rekenkameronderzoeker

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Hilversum

adviseur planning en control

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Nederweert

(beoogd) teamcoördinator financiën

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Noordoostpolder

extern lid rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeenten Aalburg, Werkendam

voorzitter van de rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

leden van de rekenkamercommissie

Binnenlandsbestuur.nl

Provincie Flevoland

senior financieel adviseur

Binnenlandsbestuur.nl

VCO De Kring

hoofd bedrijfsvoering

Binnenlandsbestuur.nl

Waterschap Hollandse Delta

teamleider financieel beheer

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Baarn

applicatiebeheerder documentaire informatie

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Veenendaal

webmaster

Binnenlandsbestuur.nl

juridisch adviseur

Binnenlandsbestuur.nl

senior juridisch adviseur

Binnenlandsbestuur.nl

Bond van Nederlandse Architecten (BNA)

en Woudrichem Gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem

ICT JURIDISCH JS Consultancy / Provincie Noord-Holland Leeuwendaal Advies / Gemeente Hellevoetsluis

ADVERTENTIE

B B B B BB -


,


     

  

(


 -"!$#-)&$-"#& "#(#- &#-#--

 -"!$#-)&$-"#&-#/(,+&*#,*,'$!," ,+&$%-,-& ##
- #, "!--

"#(-"$( ,$%"&',*#,'$!,",(#, &!%"((#((( (-"(-#-!-"!$#-)&$'% (
,$*&#,&*&#,(,%!( ((!"("##( #"( "#&-$#
'#,*#,#,*()&,$%,,#, (%(#(!$#( +'(
,,%&'$#!'*&(#(, '(( ((#( # # ## #,$""&.!,'(',!',(,"'(, +&#"&'-'( #-$%- -%&$#(#("((*#


###"# (( ## - #--!(-*#--+&#"&'/(,*$$&,%&'$#!'+&*# #%##("(( !#(%!# ###"#"## , "$(-(-%-.##-*$$&-"# #"( (((&"#(%!(( (! -&#!#-)$!!#(!'(%(#( ) ("(  "#(!" "( ( #((%#(%( (--"'(-+&#"&'- #(#(#(#('##(%( !(#!#( !""%! *$!-$$&-$$&$!!#-#-&' (&##!(( ("( ##"(,*&&,%#,  !#-#+$)-*&(
-(-#&-(-"#(-!--&-#-+& #"&-!'-)&"'(&-( (%!!( (


!(&!($!"#! "

)( (('%(#(#( (&!($!"#!
(( #((#($#(!'(%((

 
(

   - 



,  #-- -"#(#-#-&-

-#-+&#"#-) &"'(&&"- $"(-(-#(!-)(-$%--%&$#(- -&&-

   (

‘RUIMTE-VASTGOED’    


$#&,$ ##- -#--!-(-#(!-

"### # ##

## ##### ####!## ## ##  ##### "####" #"#  #####
# #### -*&&-$%-%#-




    

SPECIAL Arbeidsmarkt

 
 
 

 waar leren werkt!     

Neem vóór 25 oktober 2011 contact met ons op via 0172 - 46 66 03 of per e-mail: [email protected]

EF


 
 
  
      





  ("-"/GROEP ˆ

Inspireren Adviseren Faciliteren

*OUFSFTTBOUF WBDBUVSFT

W W W. Z E E L E N B E R G . N L

PQXXXHBMBOHSPFQOM

3TUDIEBIJEENKOMSTEN 'EtNTEGREERDEßAANPAKßVANß GEORGANISEERDEßCRIMINALITEIT

,JKL
WPPS
IFU
BDUVFMF
BBOCPE
PQ 001 001 BB37 C

ßWWWCS VNGNL

Oplossingen &&&
""#$$!
 voor ruimtelijke vraagstukken

waar leren werkt!

001 001 BB38 C Huisvesting & Vastgoed | Infrastructuur,

WWW.SEGMENT.NL

+++
###!#''())&
#!

   

EF +++###!#''())&#!

DONDERS!

Lees nu de blog van waar leren Matthijs Terpstra op binnenlandsbestuur.nl/o werkt! pinie

("-"/GROEP ˆ

*OUFSFTTBOUF WBDBUVSFT ,JKL
WPPS
IFU
BDUVFMF
BBOCPE
PQ

'EMEENTELIJKß !FVALCONGRESß 'EMEENTENßOPßDEß GRONDSTOFFENROTONDE

ßNOVEMBERß #ONGRESCENTRUMß2EE(ORSTß%DE

ßWWWCS VNGNL

PQXXXHBMBOHSPFQOM

WWW.SEGMENT.NL

Gebiedsontwikkeling & Milieu www.atosborne.nl

WWW.SEGMENT.NL

001 001 BB36 C

Ook uw vacature in Binnenlands Bestuur? Bel 0172 466603 Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

37

INDEX

PERSONEEL EN ORGANISATIE JS Consultancy / Gemeente

senior adviseur p&o

Binnenlandsbestuur.nl

senior adviseur p&o

Binnenlandsbestuur.nl

Amsterdam Dienst Stadstoezicht Leeuwendaal Advies / Gemeente Hellevoetsluis

SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Gemeente Geldrop-Mierlo

kwaliteitsmedewerker cluster individuele voorzieningen

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Leiden

projectleider jogg

Binnenlandsbestuur.nl

SV Land

handhavingsspecialisten

Binnenlandsbestuur.nl

WONEN, RUIMTE EN VERKEER beleidsmedewerker markt en ondernemerschap

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Bunnik

civiel technicus

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Mook en Middelaar

beleidsmedewerker ro

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Neerijnen

trainee specialist geo-informatie

Binnenlandsbestuur.nl

Gemeente Velsen

beleidsmedewerker ruimtelijke ordening

Binnenlandsbestuur.nl

Bond van Nederlandse Architecten (BNA)

ZORG, WELZIJN EN ONDERWIJS Landelijk Kenniscentrum

kennismakelaar

Binnenlandsbestuur.nl

jobsearcher

Binnenlandsbestuur.nl

Handhaving

OVERIGE JS Consultancy

Ook uw vacature in Binnenlands Bestuur? Bel 0172 466603 ADVERTENTIE

38

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur

?\cj`eb`cXXe+ *++-8?Nf\i[\e K
'*+/$+,.',' <$D8@C

`e]f7glYc`Zjg`i`k%ec

MffiY\jklli[\ij#kfgbX[\i\ekf\q`Z_k_fl[\ij GlYc`ZJg`i`kjkXXkmffikffeXXe^\m\e[\j\XiZ_#n\im`e^\ej\c\Zk`\mXekfgbX[\imffi fi^Xe`jXk`\jd\k\\edXXkjZ_Xgg\c`ab\kXXb%

@EK
nnn%glYc`Zjg`i`k%ec GlYc`ZJg`i`kdXXbk[\\cl`kmXe[\

8cj^if\e\Effi[ffjk$9iXYXekj\^\d\\ek\d\kY`aeX(,%'''`enfe\ij`jCXe[\i[mfcfg`efekn`bb\c`e^%;\jkiXk\^`jZ_\ m`j`\ÈCXe[\i[)')'É^\\]ki`Z_k`e^XXe[\q\fekn`bb\c`e^%;XXieXXjk_\\]k[\^\d\\ek\\\e`ek\ej`\]kiXa\ZkmXe fi^Xe`jXk`\fekn`bb\c`e^`e^\q\kfd[\[`\ejkm\ic\e`e^ef^Y\k\iXXek\cXk\ejcl`k\efgdXXkjZ_Xgg\c`ab\fekn`bb\c`e$ ^\e\efgkf\bfdjk`^\m\inXZ_k`e^\emXe[\Yli^\ij%?\kdXeX^\d\ek^\\]kjkli`e^XXe[`kgifZ\j%<„ejc\lk\cgfj`k`\ Y`ee\e_\kDKdf\kfgbfik\k\id`aenfi[\e`e^\mlc[1

?ff][8][\c`e^9DF Lni\XZk`\ L`k^\Yi\`[\`e]fidXk`\fm\i[\mXZXkli\m`e[klfgnnn%glYc`Zjg`i`k%ec%Lnjfcc`Z`kXk`\#mffiq`\emXel`k^\Yi\`[Zlii`Zl$ cldm`kX\#blekl`e[`\e\em`X[\n\Yj`k\mXeGlYc`ZJg`i`k#f]\$dX`c\eeXXi`e]f7glYc`Zjg`i`k%ec#k\iXkk\ek`\mXe[\_\\i [ij%8XiekCXek`e^X#j\e`fiZfejlckXek#?\cj`eb`cXXe+#*++-8?Nf\i[\e%D\\i`e]fidXk`\fm\i^\d\\ek\CXe[\i[blek lm`e[\efg1nnn%cXe[\i[%ec%

9  li^\d\\jk\ijmXZXkli\6 GlYc`ZJg`i`kY\^\c\`[k[\m\ikifln\ejZfdd`jj`\fgn\^eXXi\\ejlZZ\jmfcc\Y\ef\d`e^% D\\i[Xen`\ffb`j[\Yli^\d\\jk\i_\k^\q`Z_kmXeln^\d\\ek\%LnYli^\d\\jk\idf\k_\kmXb^f\[m\ijkXXe#dXXi mffiXcffbl`kjk\b\e[gXjj\eY`a_\kbXiXbk\i\e[\fg^Xm\emXeln^\d\\ek\%?\kqfi^mlc[`^j\c\Zk\i\emXe[\al`jk\ bXe[`[XXk`j[XXifdl`k\ijkY\cXe^i`ab% GlYc`ZJg`i`kjkXXk^XiXekmffigif]\jj`fe\c\fe[\ijk\le`e^Y`a_\kj\c\Zk\i\emXe[\Y\jk\Yli^\d\\jk\imffiln^\$ d\\ek\%D\kl`k^\Yi\`[\^\d\\ek\c`ab\\og\ik`j\fg_\k^\Y`\[mXen\im`e^\ej\c\Zk`\#q`aen`al`kjk\b\e[Y\b\e[d\k _\kYfi^\emXe[\qfi^mlc[`^_\`[\em\ikifln\c`ab_\`[`e[\gifZ\[li\\e_\kfYa\Zk`m\i\emXe[\j\c\Zk`\Zi`k\i`X% MXeq\c]jgi\b\e[jcl`k[\fe[\ijk\le`e^[ffiGlYc`ZJg`i`kXXeY`a[\Ê?Xe[i\`b`e^Y\ef\d`e^jgifZ\jYli^\d\\jk\iËmXe _\kd`e`jk\i`\mXe9QB% @e_\kbX[\imXeYli^\d\\jk\ijY\ef\d`e^\eY`\[\en`am\ijZ_`cc\e[\df[lc\jXXe[`\X]qfe[\ic`ab#f]`eZfdY`eXk`\# d\\i_flmXjkY`\[\e`e_\kgifZ\j%MffiY\\c[\e_`\imXeq`ae[\df[lc\ÊFe[\ijk\le`e^Y`a_\kfgjk\cc\emXe[\gifÔ\c$ jZ_\kjË#f][\df[lc\ÊKiX`e`e^j\c\Zk`\^\jgi\bb\e\emiXX^k\Z_e`\b\eË% Mffid\\i`e]fidXk`\bleklZfekXZkfge\d\ed\kdi%>%8%Afe^b`e[#j\e`fiZfejlckXekY`aGlYc`ZJg`i`k#f]b`abfg nnn%glYc`Zjg`i`k%ec%

Binnenlands Bestuur | 7 oktober 2011

39

Oplossingen voor ambtelijke mobiliteit 


    

  

  
    In de bijeenkomsten bespreken wij het interessante onderzoeksrapport 'Van baan naar werkzekerheid'. Hierin zijn de belangrijkste belemmeringen en succesfactoren voor ambtelijke mobiliteit onderzocht. Dit is dé gelegenheid tot waardevolle kennisdeling met uw collega-vakgenoten. Enkele quotes van deelnemers: 


  


  
 


  

  




 


 


 


  
    

Velen zijn u al voor geweest.Voor onderstaande bijeenkomsten zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Schrijf u dus snel in! - EC Mobiliteitsorganisatie Rijk Den Haag 3 november 2011 - Gemeente Haarlem

10 november 2011

- Belastingdienst Roermond

17 november 2011

- Drechtsteden (nieuw)

Bezoek de site voor de juiste datum

Gaat uw voorkeur uit naar een besloten bijeenkomst voor een regionale samenwerking? Wij bieden een bijeenkomst op maat. Bel Wim Lochtenberg 06 - 33 32 19 64 of mail naar          Voor meer informatie kijk op:        

40

7 oktober 2011 | Binnenlands Bestuur