Zelfbewust in relatie tot de samenleving

Zelfbewust in relatie tot de samenleving TriviumMeulenbeltZorg Strategische beleidsnotitie 2010 - 2015

TriviumMeulenbeltZorg is uitgegroeid tot een volwassen organisatie met ambities voor de toekomst. In de afgelopen jaren na de juridische fusie in 2008 zijn vele ontwikkelingen in gang gezet om tot een nieuwe TMZ identiteit te komen. Vele mensen in verschillende werkgroepen hebben daar hun bijdrage aan geleverd, met het doel om de fusiedoelen te verzilveren. De inhoud van het voorliggende beleidsplan is het nieuwe referentiekader voor TMZ, één visie, één missie, gericht op de toekomst van TMZ. De toekomst van de sector ouderenzorg zal de komende jaren aan veel dynamiek onderhevig zijn, dynamiek met vele veranderingen voor de zorgvragers en veranderingen voor de zorgverleners. TMZ ziet de toekomst als kansrijk en wil op basis van een wederkerige relatie de betrouwbare aanbieder zijn van zorg voor ouderen in Twente. Om deze rol goed te kunnen vervullen wil TMZ een betrouwbare werkgever zijn, een werkgever die ruimte geeft aan de medewerkers om verantwoordelijkheid te nemen voor de persoonlijke ontwikkeling en ruimte geeft aan de invulling van de relatie met de hulpvrager. Daar waar nodig en mogelijk zoekt TMZ samen werking met andere zorgaanbieders in de keten. De Raad van Bestuur en de leden van het Managementteam hebben met veel enthousiasme en plezier aan de realisatie van dit beleidsplan gewerkt. Ik hoop dat u het met interesse zult lezen. Hoogachtend P.F.M. Weda Raad van Bestuur

strategische beleidsnotitie 2010-2015

triviummeulenbelt zorg

linius advies

- mei 2010

pagina 2

1 Inleiding

5

1.1 Aanleiding en achtergronden

5

1.2 Visie, missie en kernwaarden

6

9

2 Externe ontwikkelingen

2.1 Ontwikkelingen op het beleidsterrein zorg (zorgmarkt)

10

2.2 Ontwikkelingen op het beleidsterrein financiën (kapitaalmarkt)

11

2.3 Ontwikkelingen op het beleidsterrein vastgoed (vastgoedmarkt)

12

2.4 Ontwikkelingen op het beleidsterrein arbeid (arbeidsmarkt)

13

15

3 Strategie en positionering

3.1 Onderscheidend vermogen op het beleidsterrein zorg

16

3.2 Onderscheiden vermogen op beleidsterrein financiën

18

3.3 Onderscheidend vermogen op het beleidsterrein vastgoed

19

3.4 Onderscheidend vermogen op de arbeidsmarkt

21

3.5 Onderscheidend vermogen op facilitaire beleidsterreinen

24

3.5.1 Kwaliteits- en veiligheidsbeleid

24

3.5.2 Expertisecentrum

27

3.5.3 Marketing- en communicatiebeleid

28



linius advies

- mei 2010

pagina 3



linius advies

- mei 2010

pagina 4

1

1.1

Aanleiding en achtergronden TriviumMeulenbeltZorg (TMZ) is een organisatie op het gebied van wonen, zorg, welzijn en behandeling voor ouderen en chronisch zieken. TMZ levert hoogwaardige huishoudelijke zorg, persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding en behandeling bij mensen thuis en in verzorgingsen verpleeghuizen. TMZ is actief in Almelo, Borne, Hengelo, Tubbergen en Twenterand. Binnen TMZ zijn circa 2.000 medewerkers en 1.000 vrijwilligers actief. TMZ biedt ketenzorg vanuit 16 goed toegeruste intramurale zorglocaties en zorgsteunpunten in de wijk. Alarmering en zorgopvolging, thuiszorg, dagvoorzieningen, behandeling, palliatieve zorg en verpleeghuis-zorg in het ziekenhuis en in verzorgingshuizen maken deel uit van het ketenaanbod.

Fusie TMZ is een dochteronderneming van de Trivium Meulenbelt Groep, ontstaan uit een fusie tussen Trivium zorggroep Twente en MeulenbeltZorg. Na een bestuurlijke fusie op 1 oktober 2006 zijn beide organisaties per 1 juli 2008 juridisch gefuseerd. De gerealiseerde fusie was geen doel op zich, maar noodzakelijk om adequaat te reageren op de externe veranderingen waarmee de beide partners werden geconfronteerd. Gezamenlijk waren beide partners beter in staat om ook in de toekomst zorg van goede kwaliteit te realiseren en een goed werkgever te zijn. De samenwerking was gericht op het verbeteren van de dienst verlening aan de klant, het vergroten van de perspectieven voor medewerkers, het bevorderen van efficiency en effectiviteit en het versterken van de marktpositie, om daarmee betere waarborgen te creëren voor de kwaliteit en de continuïteit van de bedrijfsvoering. In de afgelopen jaren heeft de identiteit van TMZ zich verder ontwikkeld. Er hebben diverse bijeenkomsten plaatsgevonden en er zijn verschillende documenten opgesteld waarin verder vorm en inhoud is gegeven aan de nieuwe organisatie. In deze strategische notitie voor de periode 2010 - 2015, wordt de beschikbare informatie op hoofdlijnen samengevat en geïntegreerd tot een overzichtelijk geheel.



linius advies

- mei 2010

pagina 5

1.2

Visie, missie en kernwaarden TMZ wil topspeler in Twente zijn op het gebied van wonen, zorg, welzijn en behandeling voor ouderen en chronisch zieken. Dat wil zeggen dat TMZ als ondernemer structureel wil excelleren op een aantal onderscheiden beleidsterreinen. TMZ wil een volgesorteerde ketenspeler zijn met een aanbod dat varieert van thuiszorg tot en met intramuraal complexe zorg. TMZ denkt en handelt daarbij als mensgerichte organisatie in eerste instantie vanuit de kwaliteit van het leven voor de mens, dat wil zeggen voor cliënt en medewerker. TMZ vaart een gerichte koers om ook in de toekomst de kwaliteit van zorgen dienstverlening te handhaven en een goede werkgever te zijn. Het motto luidt dan ook ‘Uw kwaliteit van leven is onze zorg’. De focus is nadrukkelijk gericht op de zorgvrager als gast en de zorgverlener als gastvrouw/-heer. Dit werken en denken in termen van een ondernemer en gastheerschap manifesteert zich op alle niveaus in de organisatie. TMZ wil als ondernemer opereren en in haar zorgen dienstverlening de relatie tussen klant en zorgverlener centraal stellen. TMZ ziet de ouderenzorg als een investeringsbranche met een maatschappelijk rendement. TMZ ontwikkelt zich tot een maatschappelijke onderneming gericht op het realiseren van waarde voor de klant in termen van de ervaren kwaliteit van leven. TMZ voert het overleg met de klant, met de zorgvrager op basis van de zorgbehoefte. TMZ wil communiceren in termen van klanttevredenheid. TMZ kiest derhalve bewust voor een koers die is gericht op een duurzame relatie en op solidariteit.



linius advies

- mei 2010

pagina 6

TMZ wil graag een alternatief introduceren voor het in de zorg dominante Angelsaksische model. In lijn met het Rijnlandse model, gebaseerd op solidariteit, wil TMZ het idee van de coöperatieve vereniging ontwikkelen. Binnen deze vereniging participeren leden (bijvoorbeeld familie en mantelzorgers) actief in de zorgverlening en voelen zich medeverantwoordelijk voor de continuïteit daarvan. Ondernemerschap is binnen dit model gericht op het behalen van maatschappelijk rendement voor de samenleving. TMZ ziet zorg voor ouderen echter niet alleen als een functie om het maatschappelijk rendement te verhogen, maar ook als een manier om bij te dragen aan de economie. Door arbeidsparticipatie van mantelzorgers te faciliteren werkt TMZ eraan mee de gewenste economische groei mogelijk te maken. Hierbij is er in de visie van TMZ sprake van een wederkerige verantwoordelijkheid tussen TMZ en de samenleving. TMZ laat zich bij het invullen van haar missie (‘topspeler in Twente’) inspireren door de volgende kernwaarden:

Uniciteit, autonomie en keuzevrijheid van de individuele cliënt/bewoner;

Wederkerigheid in de relatie hulpvrager en hulpverlener;

Professionele autonomie van de medewerker;

Een levenshouding gericht op energie, vitaliteit en groei;

Menselijke maat in de organisatie van de dienstverlening;

Ruimte voor de eigen cultuur van de gemeentelijke kernen;

Maatschappelijk verantwoord ondernemen.



linius advies

- mei 2010

pagina 7



linius advies

- mei 2010

pagina 8

2

De zorgsector verandert ingrijpend en in een hoog tempo. Vooral de marktwerking brengt structurele wijzigingen teweeg. De zich verder ontwikkelende marktwerking in de zorg vraagt in toenemende mate om ondernemerschap. Ondernemerschap betekent meer vrijheden in de bedrijfsvoering waardoor er enerzijds meer kansen, maar anderzijds ook meer risico’s ontstaan. Ondernemerschap in de zorg vereist vooral: focussen op de klant, je onderscheiden van de concurrentie om daarmee je concurrentiepositie te versterken. Ondernemerschap betekent ook zelf verantwoordelijkheid dragen voor de bedrijfsomzet en de risico’s beperken. Voor TMZ is het van essentieel belang om tijdig en juist te anticiperen op ontwikkelingen in de omgeving. Kansen moeten worden benut en risico’s worden geïdentificeerd; maatregelen ter beheersing van deze risico’s moeten worden geïmplementeerd. TMZ streeft naar een onderscheidend marktprofiel op het vlak van behandel-, zorg-, woon- en welzijnsdiensten. Kijkend naar de relevante externe ontwikkelingen, zijn er vier markten waarop TMZ zich wil onderscheiden: de zorgmarkt, de geldmarkt, de vastgoedmarkt en de arbeidsmarkt.



linius advies

- mei 2010

pagina 9

Ontwikkelingen op het beleidsterrein zorg (zorgmarkt)

2.1

De zorgmarkt liberaliseert in hoog tempo: de klant en zijn zorgsysteem emanciperen De zorgmarkt verandert in een hoog tempo. In het recente verleden was er sprake van een relatief stabiele omgeving met vaste prijzen, klassieke zorgproducten en een bijbehorende cultuur gericht op interne harmonie, waarin de mens als patiënt werd gezien en er sprake was professionele bescherming (bevoogding). De liberalisering van de zorgmarkt heeft echter drastische gevolgen voor de omgeving. In plaats van stabiel wordt deze als dynamisch gekenmerkt. De klant en zijn zorgsysteem worden in hoog tempo kritischer, assertiever en mondiger, waarbij het zorgsysteem naar verwachting in toenemende mate zal participeren in de zorgverlening. Er is sprake van een stijgende zorgvraag als gevolg van de vergrijzing. Cliënten zullen bij voor keur kiezen voor zorgarrangementen in de eigen woonomgeving. De groei van intramurale zorgactiviteiten zal, mede gezien het overheidsbeleid, afnemen. De groei van extramurale zorgactiviteiten zal daarentegen sterk toenemen.



linius advies

- mei 2010

pagina 10

2.2.

Ontwikkelingen op het beleidsterrein financiën (kapitaalmarkt) Zorgaanbieders betreden de geldmarkt De omslag van financiering op basis van bevoorschotting naar financiering op basis van gerealiseerde productie maakt het vertrouwen van potentiële financiers in zorgondernemers noodzakelijk. Een gezonde financiële positie is meer dan ooit van belang. Ook voor de financiering van ingrijpende verbouw- of nieuwbouwplannen moeten zorginstellingen zich op de geldmarkt begeven. Dat betekent dat zorgaanbieders geld moeten lenen van marktpartijen, zoals banken. Banken behandelen zorgaanbieders daarbij steeds meer als ‘normale’ ondernemers en beoordelen zorgaanbieders onder meer op de volgende aspecten:

Een ondernemingsplan;

De cashflow (in- en uitgaande geldstromen);

Het trackrecord (in het verleden behaald rendement);

De toekomstige rendementsverwachting;

De solvabiliteit (verhouding vreemd en eigen vermogen). De toenemende risico’s in de bedrijfsvoering resulteren erin dat steeds minder banken bereid zijn om te financieren in de gezondheidszorg.



linius advies

- mei 2010

pagina 11

2.3 Ontwikkelingen op het beleidsterrein vastgoed (vastgoedmarkt) Vastgoedportefeuille wordt steeds belangrijker In 2006 is de WTZi in werking getreden. Op grond van deze wet zijn investeringsbeslissingen met ingang van 2008 voor eigen rekening en risico van zorgaanbieders. De kapitaallasten moeten worden gedekt uit de tarieven die de zorgaanbieder in rekening brengt bij de zorgverzekeraar. Naar verwachting nemen de financieringsrisico’s voor de zorgaanbieders toe. Het Ministerie van VWS stelt dat zorginstellingen de naar verwachting hogere exploitatiekosten zullen moeten compenseren door efficiënter met het onroerend goed om te gaan. Zorgorganisaties krijgen moeilijker leningen voor bouwprojecten. Veel financieringsaanvragen lopen vast op de voortdurende onduidelijkheid over de wijze waarop de kapitaallasten in de toekomst vergoed worden. Zorgorganisaties hebben geen zekerheid over hun toekomstige inkomsten en banken zijn terughoudend met het verstrekken van leningen voor nieuwbouw. Het hebben van kwalitatief hoogwaardig en daarmee toekomstwaardevast vastgoed is van belang, daar banken bij het beoordelen van financieringsaanvragen kijken naar de waarde van de vastgoedportefeuille.



linius advies

- mei 2010

pagina 12

2.4

Ontwikkelingen op het beleidsterrein arbeid (arbeidsmarkt) De arbeidsmarkt wordt krap Het aantal vacatures neemt toe en de omvang van de arbeidsreserve neemt af. Verwacht wordt dat de sector Zorg en Welzijn, bij het uitblijven van nader beleid, te maken krijgt met grote tekorten aan menskracht. Dit vraagt om extra inspanningen op velerlei fronten. Daarbij gaat het enerzijds om activiteiten gericht op de instroom van de medewerkers, maar nog veel meer om behoud van medewerkers en om verhoging van de arbeidsproductiviteit (slimmer werken). De overheid richt zich op vermindering van de groei van de zorgvraag door een combinatie van preventie en zelfzorg, verhoging van eigen bijdragen en vermindering van de collectief verzekerde zorg. Niettemin blijft de komende jaren sprake van een groeiende personeelsbehoefte. De kwantitatieve en kwalitatieve krapte zal naar verwachting leiden tot stijging van de beloningskosten.



linius advies

- mei 2010

pagina 13



linius advies

- mei 2010

pagina 14

3

Eén van de grootste uitdagingen waar TMZ voor staat is het realiseren van rendement en het verbinden van ondernemerschap en de daarbij behorende zakelijkheid in relatie tot de tevredenheid van de klant en de medewerker. De zich verder ontwikkelende marktwerking vraagt in toenemende mate om ondernemerschap. Dat betekent: focussen op de klant, je onderscheiden van de concurrentie en daarmee je concurrentiepositie versterken.

Er zijn een aantal beleidsterreinen waarop TMZ zich blijvend wil onderscheiden van de concurrenten, want:

Een goede positie op de zorgmarkt betekent dat de ervaren kwaliteit van de zorgen dienstverlening, ondanks overheidsbezuinigingen, op peil blijft en op bepaalde onderdelen zelfs toeneemt;

Een goede positie op de geldmarkt betekent dienstverlening tegen een scherpe prijs en het vertrouwen genieten van financiers voor het lenen van geld tegen gunstige voorwaarden;

Een goede positie op de vastgoedmarkt betekent meer keuzemogelijkheden, toekomstwaardevast vastgoed met de mogelijkheid van comfortabel wonen;

Een goede positie op de arbeidsmarkt betekent dat TMZ kan beschikken over voldoende

gekwalificeerd personeel.



linius advies

- mei 2010

pagina 15

Hierdoor ontstaan betere waarborgen voor de kwaliteit en de continuïteit van de bedrijfsvoering en wordt adequaat ingespeeld op de steeds hogere eisen die stakeholders (overheid, klanten, medewerkers en zorgverzekeraars) stellen aan TMZ.

3.1

Onderscheidend vermogen op het beleidsterrein zorg Focussen en kiezen: TMZ levert ketenzorg met het accent op complexe zorg In de komende jaren stijgt de vraag naar zorg, ook de vraag naar complexe zorg. Tegelijkertijd stijgen de tarieven niet evenredig. Dat betekent dat TMZ keuzes moeten maken welke klanten zij wil bedienen met welke diensten en producten. TMZ kiest ervoor om een volgesorteerd ketenspeler te zijn met het accent op complexe zorg in relatie tot het ziekenhuis. Deze keuze speelt in op het overheidsbeleid: verwacht wordt dat de overheid de ‘geldkraan’ niet dichtdraait voor chronisch zieken met een complexe zorgvraag. Welzijnscomponenten gaan naar verwachting over van AWBZ naar WMO, waarmee het collectieve rechtskarakter verloren gaat en wordt getoetst aan inkomen en vermogenspositie van de individuele cliënt. TMZ kiest voor het aanbieden van een WMO voorzieningen in combinatie met complexe zorg. Uitgaande van een verdere versobering van de AWBZ, wil TMZ zich ontwikkelen tot speler op de markt van de basisverzekering (medische en paramedische zorg).

AWBZ ‘verkleint’ door uitbreiding van WMO en ZVW Tevens dient inzichtelijk te worden wat de ‘feeders’ en de ‘bleeders’ van TMZ zijn. Waarbij opgemerkt dient te worden dat winstgevendheid niet het enige criterium is als het gaat om de beslissing inzake afstoten of (in welke omvang) handhaven.



linius advies

- mei 2010

pagina 16

Natuurlijke groei van circa 5% per jaar met expertisecentrum als katalysator TMZ wil een natuurlijke groei realiseren van circa 5% per jaar. Deze groei wordt zowel op de intramurale als de extramurale markt gerealiseerd. De geriatrische expertise van TMZ wordt ingebracht in de eerste lijn. Het expertisecentrum moet uitgroeien tot een belangrijk onderdeel van de organisatie. De huidige schaalgrootte (inclusief een natuurlijke groei van 5% per jaar) is voldoende om de ambities te verwezenlijken, mits wordt voldaan aan de volgende condities:

Onderzoek naar mogelijke samenwerkingsverbanden met strategische partners aan de ‘bovenkant’ en ‘onderkant’ van de zorgmarkt. Denk aan ziekenhuizen respectievelijk schoonmaakbedrijven.

Samenwerking met en werken voor derden om substantieel bij te kunnen dragen aan innovatie. De schaalgrootte van TMZ is onvoldoende om zelfstandig een volwaardig expertisecentrum op te bouwen en in stand te houden.

TMZ neemt de klant en zijn zorgsysteem aan de hand door zorgland Veel klanten en hun zorgsysteem kennen de weg niet in het ‘zorgdoolhof’ en worden voor hun gevoel van ‘het kastje naar de muur’ gestuurd. TMZ wil regie voeren in de zorgketen en de klant en zijn zorgsysteem begeleiden in zorgland.

Gedrag dat past bij de nieuwe wereld Zorg is de corebusiness van TMZ. Om juist en tijdig in te spelen op de ontwikkelingen op de zorgmarkt, wordt van alle TMZ medewerkers een gedragsverandering gevraagd. Anders gezegd: de bedrijfscultuur dient zich permanent aan te passen aan de gewijzigde omgeving. Die gewijzigde omgeving vraagt om vraagoriëntatie als alternatief voor gestandaardiseerde oplossingen. Dat vergt in de visie van TMZ dat haar medewerkers zich in hun rol van gastvrouw/-heer richten op de relatie met de cliënt. De nieuwe omgeving is turbulent met een kritische, assertieve klant, een forse prijsdruk, afrekening op prestaties en grotere financiële risico’s. Deze nieuwe omgeving vraagt om een andere cultuur, gericht op externe harmonie (relatiemanagement), vitaliteit (marktkansen benutten) en de mens zien als klant (klant-leveranciersrelatie). TMZ wil zich daarom op alle niveaus ontwikkelen van beheerder naar ondernemer. Rendement is noodzakelijk om de kwaliteit van de zorg op peil te houden en te verbeteren. Alle medewerkers dienen zich te realiseren dat ze ‘zichzelf moeten terugverdienen’. Van medewerkers wordt verwacht dat ze, elk op hun eigen niveau, de rol van marketeer, ondernemer, gastheer/ -vrouw en controller gaan vervullen.



linius advies

- mei 2010

pagina 17

Van het management van TMZ wordt verwacht dat zij middels coachend en inspirerend leiderschap en voorbeeldgedrag de medewerkers informeren, motiveren en ondersteunen bij het realiseren van de gedragsverandering. En dat zij medewerkers sturen op gedrag en resultaten.

3.2

Onderscheidend vermogen op beleidsterrein financiën TMZ wil zich verder ontwikkelen tot een solide organisatie TMZ wil jaarlijks ‘zwarte cijfers’ schrijven en zich verder ontwikkelen tot een betrouwbare partner voor financiers. TMZ acht het in financiële zin positief renderen van de organisatie een noodzakelijk gegeven om haar ambities waar te maken en te voldoen aan de eisen die door haar financiers worden gesteld. De zekerheid van de financiering van het vastgoed op basis van rente en afschrijving is losgelaten, maar wat het alternatief wordt is nog onduidelijk. Zeker is dat de eigen financiering in het vastgoed steeds belangrijker wordt. Nieuwbouw is in de toekomst slechts dan mogelijk als TMZ over voldoende eigen vermogen beschikt. Het is ook daarom van belang dat TMZ positieve financiële rendementen boekt. TMZ wil een betrouwbare ondernemer zijn voor externe financiers, zodat ook in de toekomst het aantrekken van vreemd vermogen mogelijk is.

Een bovengemiddeld rendement en een solvabiliteit van minimaal 25% Zorginstellingen worden steeds meer een ‘normaal’ bedrijf en moeten aan marktconforme solvabiliteitseisen gaan voldoen. Externe financiers verwachten een consistent beleid van het management met een heldere visie op de business, een bewezen rendement in de afgelopen jaren, afnemende kosten en een groeiend marktaandeel. In dit verband streeft TMZ naar een rendement van circa 2% op de omzet en circa 5% op het eigen vermogen. Het rendement op eigen vermogen dient te worden gemonitord. Dan is TMZ in staat voldoende financiële middelen aan te trekken om de vereiste verbouw- en nieuwbouwplannen te realiseren. Om aan de eisen van externe financiers te voldoen, dient TMZ in de toekomst te beschikken over een solvabiliteit van 25 tot 30%.

3.3

Onderscheidend vermogen op het beleidsterrein vastgoed TMZ bouwt nieuwe locaties die meer bieden dan de norm TMZ ziet vastgoed niet als doel, maar als een belangrijk middel om goede zorg te leveren. TMZ bouwt ‘bovennormatieve’ locaties, die ruimschoots voldoen aan de wensen van de klant. TMZ heeft



linius advies

- mei 2010

pagina 18

daartoe een toekomstgericht bouwconcept ontwikkeld, dat model staat voor alle volgende bouwtrajecten. TMZ wil in 2013 over uitsluitend éénbedskamers beschikken, zodat alle bewoners een eigen kamer hebben. TMZ wil ook over goed renderende gebouwen beschikken en bouwt daarom toekomst waardevast, dat wil zeggen dat TMZ ernaar streeft dat verblijfsvoorzieningen met geringe meerkosten zijn om te bouwen tot tweekamerappartementen.

Opnieuw verbinden van wonen en zorg Het verbeteren van het aanbod van wonen en zorg op maat is een belangrijk element in het vergroten van de keuzevrijheid van de cliënt. Voor TMZ zit hierin de uitdaging om in de markt van zorg en wonen een product te ontwikkelen en aan te bieden dat door zoveel mogelijk klanten wordt gevraagd. TMZ wil als vastgoedondernemer ten minste een gelijke positie als haar concurrenten in de markt. Door middel van haar expertisecentrum, wil TMZ als zorgaanbieder ook op het gebied van vastgoed gebruik maken van recente ontwikkelingen (zie bijvoorbeeld de ideeën over Healing Environment, de mogelijkheid tot sociaal contact en ARBO-eisen) en op die basis de inrichting en de vormgeving van een modern zorggebouw mede laten bepalen. Het gebouw krijgt daardoor een facilitaire functie voor de zorgen dienstverlening die erin plaats vinden. Naarmate de functies specialistischer van aard zijn, zal het gebouw aan meer specifieke eisen moeten voldoen. Dit is een belangrijk argument om niet zomaar voor alle situaties te kiezen voor het scheiden van wonen en zorg, maar het wonen en de specifieke zorg aan elkaar te verbinden in de ontwikkeling en in de exploitatie. In feite zijn dat alle gebouwen waarin voor onze sector de zorg voor de ‘categorie zwaar’ wordt verleend. De kwetsbare doelgroep waar de AWBZ voor is ingesteld. Het opnieuw verbinden van wonen en zorg moet in woon-zorgcomplexen van TMZ leiden tot groei van de omzet. De intramurale groei zal door de overheid naar verwachting de komende jaren sterk worden afgeremd. De beschikking over eigen middelen is daarom van belang om de combinatie van wonen en zorg aan te kunnen bieden. TMZ stelt zich ten doel om locaties als zorginfrastructuur te realiseren in wijken en dorpen in haar werkgebied.

Vastgoed in eigendom Om goede zorg te leveren is het in bepaalde gevallen zeer wenselijk om vastgoed in eigendom te hebben of een leidende rol te hebben in samenwerkingsconstructies. Vastgoed is facilitair ten opzichte van de zorg en dus wil TMZ zeggenschap. Hierbij geldt: hoe hoger de zorgzwaarte, hoe meer zeggenschap, met de voorkeur voor vastgoed in eigendom. Ondernemingen hebben naast het realiseren van kwalitatief hoogwaardige producten en diensten tevens het doel om in een markt met toenemende concurrentie het bedrijf in stand te houden.



linius advies

- mei 2010

pagina 19

Het ondernemerschap op het gebied van vastgoed in de zorg, vraagt om een duidelijke regie en sturing, vooral omdat vastgoed een lange omlooptijd kent. In de situatie waarin het bezit van het vastgoed en de zorgverlening in één hand is, ontstaat de beste mogelijkheid om de professionele zorgdeskundigen mee te laten beslissen over de kwaliteit van het vastgoed en daardoor tot het beste resultaat voor de onderneming te komen. De verbinding tussen zorg en verblijf onder het regiem van de integrale financiering door middel van zorgzwaartepakketten inclusief normatieve huisvestingscomponenten geeft daartoe de beste garantie. Vastgoed in eigendom geeft een organisatie een belangrijke strategische positie naar externe stakeholders. Vastgoed vertegenwoordigt de zekerheid waarop externe financiers bereid zijn tot het lenen van geld. Voor gemeenten en woningcorporaties is een zorgaanbieder veel interessanter als hij over vastgoed posities beschikt. Marktwerking en ondernemerschap vragen om klantenbinding. Zorgvragers kiezen niet alleen op basis van de kwaliteit van de zorgverlening, maar ook op basis van de kwaliteit van de huisvesting; huisvesting is dus belangrijk als marktwaarde. De kwalitatief hoogwaardige zorgexploitant heeft een probleem als de klanten niet komen vanwege het gebouw dat niet bevalt of een gebouw dat te duur is. Met differentiatiemogelijkheden in het gebouw en de eigen verantwoordelijkheid voor de exploitatie kan TMZ er voor kiezen om haar klanten te behagen door de meerwaarde van de synergie tussen zorg en wonen uit te buiten en de niet zorgdeskundige investeerders te overtroeven. Ondernemerschap vraagt om risicospreiding; de zorg- vastgoedexploitant kan verdienen aan de zorg en aan het vastgoed. Daarnaast bestaat de mogelijkheid tot substitutie van het een naar het ander.



linius advies

- mei 2010

pagina 20

3.4

Onderscheidend vermogen op de arbeidsmarkt TMZ heeft een goede reputatie op de arbeidsmarkt. Op de krapper wordende arbeidsmarkt wil TMZ blijven beschikken over de gewenste kwalitatieve- en kwantitatieve personeelsbezetting. Om ook in de toekomst verzekerd te blijven van voldoende gekwalificeerd personeel wil TMZ zich de komende jaren blijven onderscheiden op de volgende aspecten;

TMZ wil gebruik blijven maken van de inzet van goed (hoger) gekwalificeerd personeel binnen alle geledingen van de organisatie;

TMZ wil een sterk ‘leerbedrijf’ zijn waarin (potentiële) medewerkers via een beroepsopleiding (werkend leren) de mogelijkheid krijgen door te groeien naar vakvolwassenheid;

TMZ wil interessante en uitdagende functies bieden met een integrale verantwoordelijkheid voor de medewerker. Door middel van ondergenoemde speerpunten wordt de komende jaren verdere invulling gegeven aan het arbeidsmarktbeleid:

1. Aantrekkelijk werkgeverschap, binden en boeien van medewerkers Een aantrekkelijke werkgever zijn en blijven is van groot belang. TMZ wil een flexibele organisatie zijn waar het prettig werken is en waar de zelfstandigheid en creativiteit van de medewerkers hoog is. Dit betekent uitdagingen bieden, sturen op resultaten, binden en boeien van medewerkers, goed leiderschap, goede balans tussen werk en privé en investeren in arbeidsomstandigheden. Gemotiveerde medewerkers spelen een cruciale rol in onze visie naar bewoners en cliënten. Kortom: de prestatie en dus de kwaliteit van het werk van de medewerkers bepaalt in steeds hogere mate het succes van TMZ. In dit kader wil TMZ 95% van alle vacatures invullen door bestaande medewerkers.



linius advies

- mei 2010

pagina 21

2. Organisatie en personele bezetting Om onze ambitieuze plannen te kunnen realiseren, dient onze organisatie doelgericht, effectief en uitdagend te zijn ingericht. Hiervoor zijn korte eenduidige communicatie- en beslislijnen noodzakelijk en de bereidheid tot reflectie, om snelheid, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van handelen mogelijk te maken. Belangrijke succesfactoren met betrekking tot personeelsbeleid voor de komende jaren zijn:

Slimmer werken, andere vormen van zorgverlening onderzoeken (technologie);

Continueren/ verhogen van de kennis en betrokkenheid van de medewerkers;

Continu monitoren van de organisatie. Streven is een flexibele organisatie met directe

en ondersteunende medewerkers in de juiste verhouding, waarbij het uitgangspunt is dat TMZ de ‘directe zorg aan het bed’ kan blijven garanderen;

Kennis hebben van de arbeidsmarkt, potentiële medewerkers interesseren voor de zorg;

Rekening houden met (sturen op) leeftijdsbeleid:

- Leidinggevenden zijn op de hoogte van de verschillende levensfasen van medewerkers en kunnen hier rekening mee houden; - Leidinggevenden sturen actief op het zo lang mogelijk gezond en inzetbaar houden van medewerkers (vitaliteit); - Leidinggevenden sturen op de kwantitatieve en kwalitatieve ontwikkeling van teams.

3. Loopbaan, mobiliteit en opleidingen Blijvende inzetbaarheid en het kunnen anticiperen op veranderende omstandigheden is een noodzaak en is de verantwoordelijkheid van iedere individuele medewerker en van onze organisatie in zijn geheel. Regelmatige toetsing en afstemming met betrekking tot het functioneren is dan ook een vereiste. Met behulp van jaarlijkse (groeps)gesprekken en management evaluaties wordt een kwantitatieve en kwalitatieve personeelsbezetting nagestreefd. Hiermee wordt door het optimaal benutten van de beschikbare talenten en competenties adequaat ingespeeld op de huidige en toekomstige veranderingen en kansen aan de hand van loopbaan- en opleidingstrajecten. In-, door- en uitstroom zal actief worden gestimuleerd ter voorkoming van ondermaats presteren cq. ‘vastroesten in je functie’ maar bovenal voor het creëren van nieuwe verfrissende initiatieven. Voortdurende opleiding van al onze medewerkers is van belang om mee te groeien en in te spelen op de veranderende omstandigheden. Ten aanzien van het opleiden zal, naast de individuele wensen van medewerkers, meer en meer gekeken worden naar het rendement van de opleidingsinspanningen uitgaande van de strategische doelen van TMZ.



linius advies

- mei 2010

pagina 22

Kennisoverdracht ten behoeve van de eigen medewerkers en professionals in opleiding vormt een belangrijk bestanddeel in de verder profilering van TMZ als ‘lerende organisatie’. De ontwikkeling van nieuwe werkwijzen en specialisaties gaat gepaard met het verwerven van nieuwe kennis en inzichten. Ten behoeve van deze doelstelling begroot TMZ jaarlijks tenminste 1% van de loonsom voor opleidingen en trainingen. TMZ biedt in samenwerking met verschillende opleidingsinstituten aan een groot aantal leerlingen, stageplaatsen, leerplekken en werkervaringsmogelijkheden. TMZ staat garant voor het bieden van een optimaal leerklimaat, zodat de student kan uitgroeien tot een zelfstandig functionerend zorgverlener.

4. Communicatie en overleg Om succesvol te kunnen blijven presteren, zal in toenemende mate een goede communicatie, informatie-voorziening en afstemming noodzakelijk zijn. Een gestructureerd en bovenal effectief overleg in alle geledingen van de organisatie is noodzaak. Van groot belang blijft dat het overleg doelgericht is, duidelijkheid verschaft en als stimulerend wordt ervaren. Regelmatige evaluatie op deze aspecten blijft gewenst ter voorkoming van een niet gewenste overlegcultuur. Regelmatig en open overleg met de Ondernemingsraad, Cliëntenraad en de sociale partners is hierbij van belang.

5. Arbeidsomstandigheden TMZ besteedt in haar bedrijfsvoering systematisch aandacht aan de gezondheid van de medewerker. Door een integrale benadering worden de diverse activiteiten binnen TMZ op het terrein van arbeid, gezondheid en gezondheidsbevordering op een pragmatische manier aangepakt. Het gezondheidsbeleid is grotendeels geïntegreerd in alle geledingen van de organisatie. Leidraad in deze is het gezamenlijk werken aan ‘continu verbeteren in haalbare stappen’. Voor de aantrekkelijkheid van TMZ als werkgever, maar ook vanuit kostenoverwegingen, is het van belang te blijven investeren in de arbeidsomstandigheden. De kosten met betrekking tot arbeids-ongeschiktheid komen steeds meer bij de organisatie te liggen waardoor een nog intensiever beleid noodzakelijk is. Alle inspanningen/veranderingen op dit terrein dienen met name op preventie gericht te zijn.



linius advies

- mei 2010

pagina 23

3.5

Onderscheidend vermogen op facilitaire beleidsterreinen

3.5.1 Kwaliteits- en veiligheidsbeleid Verbeteren van kwaliteit TMZ hanteert een geborgd, extern geauditeerd en gecertificeerd kwaliteitsmanagementsysteem met behulp waarvan richting en invulling wordt gegeven aan het actualiseren en evalueren van kwaliteits-verbetering. Het streven naar kwaliteitsverbetering is bovendien verankerd in de attitude van alle medewerkers. TMZ stuurt op cliënttevredenheid: de ervaren kwaliteit wordt gemeten en als basis gebruikt voor het doorvoeren van verbeteringen. De wijze waarop TMZ zich wil onderscheiden ten opzichte van concurrenten wordt jaarlijks uitgewerkt in een activiteiten-/jaarplan. Dit plan bevat de doelstellingen die moeten leiden tot een verbetering van de kwaliteit van leven van cliënten/bewoners en medewerkers. In het plan worden per aandachtsgebied acties en concrete/meetbare doelstellingen vastgelegd voor TMZ als geheel en voor elke regiomanager en staffunctionaris afzonderlijk. Op basis van het jaarplan wordt met elk MT-lid een managementcontract overeengekomen, waarin de door hem/haar te bereiken doelen zijn opgenomen.

Veiligheid TMZ is verantwoordelijk voor de veiligheid van haar cliënten en medewerkers. De Zorgbrede Governancecode 2010 expliciteert onder meer de verantwoordelijkheid van zorginstellingen voor kwaliteit en veiligheid. Veiligheidsmanagement staat dan ook hoog op de agenda bij TMZ. TMZ kent een beleid voor veiligheidsmanagement waarbij risico’s worden geïdentificeerd en maatregelen worden geïmplementeerd ter beheersing van deze risico’s. Hierdoor kan TMZ vroegtijdig signaleren welke risico’s op de organisatie afkomen en negatieve gevolgen beperken dan wel kansen benutten. De toepassing van risicobeheersing is geen doel op zich, maar ondersteunt de sturing en beheersing van TMZ. Risicobeheersing sluit dan ook aan op de reguliere sturings- en beheersingsprocessen, te weten de planning- & controlcyclus.



linius advies

- mei 2010

pagina 24

Theoretische basis: Maslow, Henderson en Planetree TMZ richt zich op de zorgvraag van de individuele klant op basis van zorgbehoefte. TMZ hanteert daarbij de behoeftetheorie van Abraham Maslow als uitgangspunt en de grondbeginselen van verpleegkunde van Virginia Henderson als operationele vertaling naar verpleegkundig niveau. TMZ investeert de komende jaren in verdere verbetering van de patiëntenzorg. Het Planetree gedachtegoed kan daarbij als fundament dienen. Planetree is een succesvol internationaal concept dat erop is gericht de best mogelijke kwaliteit voor patiënten en medewerkers te verwezenlijken. Daarbij gaat het onder meer over hartelijke bejegening, regie houden, goede medische behandeling en zorg, lekker eten, aanvullende zorg, vriendelijk interieur en een positieve rol voor familie en vrienden. Centraal staat de menselijke maat.

Een eerste stap is om gestructureerd te luisteren naar cliënten en medewerkers om daarmee concrete verbeteringen te realiseren. Cliënten worden actief betrokken door hen te bevragen naar hun ervaringen met de geleverde zorg. Hun antwoorden en de ervaringen van de medewerkers dienen als basis om de zorg nog beter af te stemmen op de behoeften van de cliënt.



linius advies

- mei 2010

pagina 25



linius advies

- mei 2010

pagina 26

3.5.2 Expertisecentrum In het licht van verschuivende concurrentieverhoudingen is toename van kennisintensiteit essentieel. ‘Kennismobiliteit’ is een strategisch issue en een voorwaarde om te excelleren. Toepassen, benutten en tot waarde brengen van kennis vormt de basis van innovatie. TMZ wil zich onderscheiden door het ontwikkelen van haar expertise als bijdrage aan de realisatie van haar doelstellingen, door regievoering in de keten en door ‘kwaliteit van leven’ centraal te stellen. Met het oog op deze strategische focus wil TMZ een expertisecentrum ontwikkelen dat het onderscheidend vermogen van de organisatie vormt. Dit in samenhang met relevante opleidingsinstituten. De schaalgrootte van TMZ is onvoldoende om zelfstandig een volwaardig expertisecentrum op te bouwen en in stand te houden. Het is noodzakelijk om samen te werken en voor derden te werken (niet voor concurrenten). Het expertisecentrum richt zich op de geriatrische, multidisciplinaire deskundigheid, zoals die is opgebouwd binnen TMZ. Dat wil zeggen een integrale optiek vanuit de medische, paramedische, verpleegkundige kennis en kennis op het gebied van zingeving. Die geriatrische expertise heeft haar focus op het bevorderen van de kwaliteit van leven aan de klant. Het doel is om een evident aantal expertisedomeinen te selecteren, waar de geriatrische deskundigheid doorontwikkeld kan worden. Op de tweede plaats is behoefteselectie op individueel niveau voor de klant een kritische succesfactor. Het creatief arrangeren van hotelmatige dienstverlening, inclusief verblijf binnen de totale dienstverlening aan de klant is een uitdagend onderdeel van het ontwikkelen van kerncompetenties. Hiertoe behoort ook de toepassing van principes uit de omgevingspsychologie zoals het concept van de zogenaamde ‘healing environment’ met de behoeftetheorie van Maslow als uitgangspunt. Wonen of verblijf en hotelmatige dienstverlening vormen daarmee integraal onderdeel van het geriatrisch concept van TMZ.



linius advies

- mei 2010

pagina 27

3.5.3 Marketing- en communicatiebeleid De toenemende concurrentie en de prestatiebekostiging zorgen voor meer aandacht voor marketing in de zorg. Het strategische marketingbeleid van TMZ is gericht op het realiseren van drie doelstellingen:

Cliënten en medewerkers duurzaam aan de organisatie binden;

Duurzaam toegevoegde waarde creëren;

Duurzaam rendement maken. De strategische marketing van TMZ richt zich op drie relaties: tussen medewerker en cliënten, tussen organisatie en medewerkers en tussen organisatie en (potentiële) cliënten en stakeholders. Hieronder wordt het marketingbeleid per relatie toegelicht.

1. Interactieve marketing: tussen medewerker en cliënten/bewoners In de relatie tussen de cliënt/bewoner en de medewerker ontstaat de kwaliteit van zorg. In die relatie wordt ‘de kwaliteit’ gemaakt. Er is sprake van een tweesporenbeleid: - TMZ voert een actief beleid inzake het managen van verwachtingen van cliënten/bewoners: verwachtingsmanagement vervult een centrale rol. - TMZ voert een actief beleid gericht op kwaliteit van leven en werken van cliënten/bewoners en medewerkers. Ook risicobeheersing en veiligheidsmanagement staan hoog op agenda.

2. Interne marketing: tussen organisatie en medewerkers TMZ configureert zerobase mensen en middelen in efficiënte processen met een hoge klantwaarde én zorgt voor draagvlak op operationeel niveau. Het middenkader is daarbij van cruciaal belang: de stijl van leidinggeven kenmerkt zich door management ‘by walking around’ en effectief communiceren langs korte lijnen. Vanuit centraal niveau wordt het middenkader ondersteund bij het communicatieproces.



linius advies

- mei 2010

pagina 28

3. Externe marketing: tussen organisatie en (potentiële) cliënten en overigee stakeholders TMZ is zich bewust van het feit dat de transparantie in de zorgsector toeneemt en dat er onder invloed van het Angelsaksisch denken een afrekencultuur aan het ontstaan is. De relatie met de omgeving is derhalve van groot belang. TMZ brengt periodiek stakeholders in beeld en stelt per stakeholder beleid vast (stakeholdermanagement). Per doelgroep is een mediamatrix opgesteld. Media en journalistiek worden pro-actief gemanaged. Benchmarks en best practices zijn richtinggevend voor kwaliteitsverbeteringen. TMZ werkt met het begrip actieve referenten: medewerkers, vrijwilligers, cliënten/bewoners, familie, mantelzorgers worden gezien als potentiële ambassadeurs. Indien TMZ voldoet aan de verwachting, fungeren zij als actieve referenten voor TMZ. Er worden nieuwe marketingconcepten en zorgprogramma’s ontwikkeld die passen bij de kernwaarden van TMZ en bijdragen aan het creëren van toegevoegde waarde en rendement. Het is van groot belang dat de drie vormen van marketing in samenhang worden gezien. Immers, medewerkers moeten door de organisatie worden geëquipeerd om bij cliënten gewekte verwachtingen ook waar te maken. De op de hieronder weergegeven dynamische driehoek laat de samenhang zien tussen interactieve, interne en externe marketing.



linius advies

- mei 2010

pagina 29

Bijlage 1. Beschikbare informatie • (concept) Maatschappelijk verslag 2009 TMZ • TriviumMeulenbeltZorg in een nieuwe wereld, 5e versie d.d. 25 februari 2008 • Verslag studiedag Raad van Toezicht TMZ d.d. 30 oktober 2008 • Verslag studiedag Raad van Toezicht TMZ d.d. 22 december 2008 • Activiteitenplan 2009 TMZ • Activiteitenplan 2010 TMZ • Verdieping portefeuille Marketing & PR, 10 februari 2010 • Veiligheidsmanagement versie 061009 • TMZ nieuws Jaargang 3, nr. 1 d.d. 8 januari 2010 (nieuwjaarstoespraak Raad van Bestuur) • TMZ nieuws Jaargang 3, nr. 2 d.d. 11 januari 2010 • Interview Peter Weda in Middelpunt (VNO/NCW Midden) d.d. februari 2010 • Jaarverslag 2007 TMZ • Jaarverslag 2008, TMZorg nr. 2 d.d. juli 2009 • Sheets presentatie Deloitte ‘Risicoworkshop Raad van Toezicht en Raad van Bestuur TriviumMeulenbeltZorg’, 30 oktober 2008 • Sheets presentatie ING ‘Gezondheidszorg: Beweging in beeld’, 27 november 2008 • Sheets beleidsdag managementteam 13 oktober 2009 • Sheets presentatie bijeenkomst Managementteam – Middenkader – Inspraakorganen d.d. 14 januari 2010 • Sheets presentatie Rabobank Groep ‘Financiering van zorginstellingen in de Care: van Bussemaker naar Bouwproject (van Jet naar Njet), 3 februari 2010 • Staat van de gezondheidszorg 2009, Staatstoezicht op de volksgezondheid, november 2009 • Zorgbrede Governancecode 2010, Brancheorganisatie Zorg, januari 2010 • Manifest Waardige Zorg Nederland, Znetwerk, april 2009



linius advies

- mei 2010

pagina 30

Opdrachtgever TriviumMeulenbeltZorg De heer P.F.M. Weda MHA Voorzitter Raad van Bestuur Postbus 80 7620 AB BORNE

Adviesbureau Linius Advies De heer drs. M.G.M. van Herpen Liniushof 22 5384 KN HEESCH telefoon: 06-10912135



linius advies

- mei 2010

pagina 31

Zelfbewust in relatie tot de samenleving

Recommend Documents