Zeeland bouwt een
www.industrieelmuseumzeeland.nl
locatie
Wat is het Industrieel Museum Zeeland? Dat het museum in de kanaalzone en meer specifiek in de historische suikerloodsen aan de Westkade 114 in Sas van Gent wordt gerealiseerd is logisch te verklaren. Sas van Gent ligt aan de oorsprong van de Industriële Ontwikkeling van Zeeland en de historische suikerloodsen waren ooit onderdeel van de eerste Nederlandsche Coöperatieve Beetwortelsuikerfabriek die in 1899 in Sas van Gent werd gevestigd. De suikerloodsen en het omliggende terrein zijn door de gemeente Terneuzen in 2010 aangekocht. Op dit terrein wordt een museumpark en parkeerplaatsen ingericht. De naastgelegen witte villa moet voorzien in horeca. De suikerloodsen zijn gerestaureerd en geïsoleerd om ze beter geschikt te maken voor museaal gebruik.
Zeeland en Industrie Het beeld van Zeeland is dat van een verstilde plattelandssamenleving. Een agrarische provincie die zon, zee, strand en verstilde stadjes tot zijn handelsmerk heeft gemaakt. Wie denkt er bij Zeeland nu aan stoommachines, rokende fabrieksschoorstenen of ondergrondse naftaleidingen? Wie weet welke bijzondere producten er vandaag in de Zeeuwse industrie ontwikkeld worden? Wie realiseert zich dat Zeeland het kenniscentrum is van industrietakken die over de hele wereld hun producten afzetten? Dat Zeeland het hart is van ontwikkelingen in de bio-energie? En dat de Oranje-Tompouce, de Fruitella en de Mentos van Zeeuwse bodem zijn? De stichting Industrieel Museum Zeeland wil met de realisatie van het nieuwe industrieel museum zorgen voor een eigentijdse museale beleving en een bewustwording van de maatschappelijke en economische impact van de Zeeuwse industrie in heden, verleden en toekomst.
Het museum richt zich dan ook niet alleen op het behouden en presenteren van de industriële geschiedenis en de bijbehorende cultuurhistorische en landschappelijke ontwikkeling van Zeeland,
maar tevens op het heden en de toekomst van de Zeeuwse industrie. Daarmee zijn innovatie en duurzaamheid in de Zeeuwse industrie belangrijke onderwerpen in de museale presentatie. Deze materiële en immateriële zaken vormen, naast typisch industriële collectiestukken, essentiële onderdelen van de collectie van het Industrieel Museum Zeeland. Naast de puur museale functies als tentoonstellingen en depot heeft het museum een uitgesproken maatschappelijke en sociaal-economische rol. Het museum voorziet in: een educatieve functie: met de realisatie van ‘experienceplekken’ voor kinderen (o.a. de realisatie van een labruimte waar proefjes gedaan kunnen worden, met techniek gespeeld kan worden etc.) levert het museum een bijdrage aan de interesse van jeugd en jongeren voor techniek. Bewustwordingsfunctie en creatie van trots: het museum maakt bezoekers (Zeeuwen en toeristen) bewust van de invloed en de bijzonderheden van de Zeeuwse industrie, geeft een andere kijk op het Zeeuwse landschap en creëert daarmee tevens een gevoel van trots. De mogelijkheid voor de ontvangst van (bedrijfs) evenementen gericht op museumgerelateerde onderwerpen (bijeenkomsten bedrijfsleven, themadagen,
•
•
• • •
evenementen voor kinderen etc.). In de opbouwfase zijn al verschillende evenementen in het museum gerealiseerd zoals het Zeeland Nazomerfestival en het BO2 event. Een historische functie: het museum beschrijft een belangrijk onderdeel van de Zeeuwse historie. Namelijk de industriële ontwikkeling van Zeeland welke haar oorsprong kent op de locatie van het nieuwe museum: Sas van Gent. Samenwerking met collega-instellingen: zoals het Portaal van Vlaanderen met aandacht voor bezoekersuitwisseling, promotie en gezamenlijke programma’s. Een maatschappelijke functie: naast de functie voor bezoekers biedt het museum tevens de mogelijkheid aan vrijwilligers om verschillende taken in het museum uit te voeren. Waar nodig kunnen de vrijwilligers hiervoor opgeleid worden. Het museum is daarmee een plek waar jong en oud een zinvolle dagbesteding kunnen doorbrengen en ervaring met techniek op kunnen doen, gepensioneerde medewerkers uit het bedrijfsleven elkaar ontmoeten en samen werken aan het runnen van een museum.
•
concept
& functies
inrichting
Inrichting expositie
Het ontwerp voor de inrichting van het Industrieel Museum is door MMEK Experience uit Amsterdam en Recht door Zee uit Sas van Gent uitgewerkt. Naast de niet-museale ruimtes aan de zuidzijde van de loods (entree en winkel, vergaderruimten, toiletten, en leslokaal) zal het gehele oppervlakte van de loods gebruikt worden als expositieruimte. Een deel daarvan zal zich, boven de niet-museale ruimten, op 6 meter hoogte bevinden. Deze verdieping is bereikbaar via een spectaculaire loopbrug over het gehele museum. De nieuwere geschakelde suikerloods (wisselexpo, depot en werkplaats) is beschikbaar voor het museum, maar zal in een latere fase pas ingericht worden. Voor de wisselexpositiefunctie is in de tussenliggende fase plaats op de verdiepingsvloer. De werkplaats bevindt zich in deze fase aan de achterzijde van de oude suikerloods. Het leslokaal is specifiek bedoeld voor de ontvangst van (school)groepen en wordt ingericht als ruimte waar kinderen en andere groepen praktijkopdrachten (proefjes, werkstukken, bouwpakketten) kunnen uitvoeren, gerelateerd aan het museumconcept.
Doelgroep De doelgroep van het Industrieel Museum Zeeland is te verdelen in drie segmenten: toeristisch-recreatief, educatief en zakelijk. Deze groepen overlappen elkaar ten dele. Toeristisch-recreatief: gezinnen (kinderen, ouders en groot-ouders) geïnteresseerden vanuit eigen beroepsverleden (voormalig personeel, ondernemers, enzovoort) geïnteresseerden in techniek en industriële geschiedenis.
• • •
Educatief: scholen (vanaf groep 6 basisscholen, middelbare scholen, docenten)
•
Zakelijk: bedrijfsleven overheid.
• •
Unieke organisatie Het museum richt zich niet alleen op toeristische doelgroepen, maar tevens nadrukkelijk op scholen, jeugd en jongeren om de aandacht voor de industrie en techniek onder deze doelgroepen te vergroten.
Naast geïnteresseerden die zelf in de industrie werkzaam zijn/ waren, of historici zet het museum met diverse nevenactiviteiten en deelproducten nadrukkelijk in op doelgroepen die niet bekend zijn met de industrie. Hoewel de industrie van grote invloed is op het dagelijks leven, het landschap en de welvaart is dit voor velen nog een onontdekte wereld. Het museum moet in januari 2015 haar deuren openen. Het museum wil in het eerste openingsjaar minimaal 8.000 bezoekers bereiken, waarna een geleidelijke groei van het bezoekersaantal wordt verwacht.
beleven
Het Industrieel Museum Zeeland kent niet alleen haar oorsprong vanuit het vrijwilligersleven, maar ook de opbouw en exploitatie van het museum wordt sterk gedragen door de lokale, regionale en provinciale samenleving. De wijze waarop het nieuwe museum wordt gerealiseerd mag met recht uniek genoemd worden. Hoewel de Stichting Industrieel Museum Zeeland formeel verantwoordelijk is voor de realisatie van het museum, gaat het hier feitelijk om een co-productie tussen het vrijwilligersleven, de Zeeuwse industrie en Zeeuwse overheden. De Stichting Industrieel Museum Zeeland, gedragen door vele vrijwilligers binnen en buiten Sas van Gent, werkt samen met de gemeente en het betrokken bedrijfsleven aan de feitelijke realisatie. Daarnaast wordt samengewerkt met bestaande musea en bezoekerscentra zoals Het Portaal van Vlaanderen, het maritiem Muzeeum in Vlissingen, Biobase trainingscentrum en het MIAT museum in Gent. Het bedrijfsleven draagt niet alleen financieel bij aan het museum. Het bedrijfsleven is tevens vertegenwoordigd in de organisatie met een Comité van Aanbeveling. Deze draagt bij door het beschikbaar stellen van collectie, gereedschap, materialen en kennis en het mee-
denken in de inrichting in diverse workshops). Ook worden met regelmaat medewerkers van het bedrijfsleven ingezet in het museum. De betrokkenheid van al deze partijen is van groot belang voor het draagvlak, maar is ook van essentieel belang voor het slagen van het project. Niet alleen de restauratie van de gebouwen en de inrichting van het museum, maar tevens de organisatie van het museum is immers van de grond af opgebouwd. Het nieuwe Industrieel Museum is dan ook echt een project van de lokale, regionale en provinciale samenleving. Ook na de opening van het museum zal het museum geëxploiteerd worden door een stichting. De gemeente Terneuzen, het bedrijfsleven en diverse fondsen zullen een bijdrage leveren aan de exploitatie van het museum. Zo blijft de gemeente Terneuzen eigenaar van het aangekochte pand en omliggende terrein met parkeervoorzieningen en is zij daarmee ook verantwoordelijk voor het groot onderhoud. Tevens draagt de gemeente Terneuzen bij aan de toekomstige exploitatie van het museum. Deze rolverdeling moet ook na de opening van het nieuwe museum zorg dragen voor de nodige continuïteit.
Westkade 14 4551 LA Sas van Gent
[email protected] Frans van den Hemel [06 53394195]
www.industrieelmuseumzeeland.nl
