Zakelijke beschrijving (behorende bij het besluit van Provinciale Staten van Fryslân d.d. 27 januari 2016 tot indiening van een verzoek aan de Kroon om onteigening ter uitvoering van het - door de gemeenteraad van Ferwerderadiel vastgestelde bestemmingsplan N357.
Inleiding Ten behoeve van de uitvoering van het bestemmingsplan N357, is het noodzakelijk dat de Provincie Fryslân het eigendom, vrij van lasten en rechten, verkrijgt van (gedeelten van) percelen, zoals deze nader zijn aangegeven op grondplantekeningen en op de lijst van te onteigenen onroerende zaken en/of beperkte rechten, beide onderdeel uitmakend van het onteigeningsplan. Het bestemmingsplan maakt de opwaardering van de N357 mogelijk. Derhalve heeft de Provincie aan de gemeente Ferwerderadiel, als bevoegd gezag voor het planologisch regime binnen wiens gemeentegrenzen het werk wordt gerealiseerd, verzocht haar planologische medewerking te verlenen teneinde de realisatie mogelijk te maken. De te onteigenen percelen hebben in het bestemmingsplan de bestemming "Verkeersdoeleinden" zoals in het bestemmingsplan en de bijbehorende plankaart is omschreven. De begrenzing van het plangebied van het bestemmingsplan volgt grotendeels het tracé van de huidige weg en bevindt zich tussen Hallum en de gemeentegrens met Dongeradeel. Langs deze route zijn de kernen Hallum, Marrum, Ferwert en Blije gelegen. Met het nieuwe bestemmingsplan worden de geldende bestemmingsplannen voor de desbetreffende gronden (deels) vervangen. Het gaat om de bestemmingsplannen Grote Dorpen en Buitengebied van de gemeente Ferwerderadiel.
Publiek belang Het publiek belang van de opwaardering N357 blijkt onder meer uit de navolgende (beleids)documenten: Opwaardering N357 Stiens - Holwerd’ van Grontmij uit 2008, waarin de huidige situatie van de verkeerssituatie is geanalyseerd en aanbevelingen worden gegeven om de knelpunten op het tracé op te lossen. Het Provinciaal Verkeer- en Vervoersplan (PVVP, 2006) van de Provincie Fryslân; Het bestemmingsplan N357 van de gemeente Ferwerderadiel; Er zijn in het gebied weinig alternatieve routes voor verkeer op de relatie Holwerd – Stiens (of delen hiervan) aanwezig. In het achterland zijn geen verbindingen aanwezig die parallel lopen aan de N357. De N357 is de drager van het verkeer door het gebied. De N357 is een hoofdverbinding voor autoverkeer (utilitair en recreatief), landbouw georiënteerd verkeer, fietsverkeer en openbaar vervoer. Vanwege deze functie is de weg door de provincie gecategoriseerd als gebiedsontsluitingsweg. De N357 is een belangrijke weg tussen Leeuwarden en Holwerd. Via deze route is onder andere vanuit Leeuwarden de veerboot van en naar Ameland te bereiken. Enkele jaren terug is besloten om de weg op te waarderen door deze verkeersveiliger te maken. De aanpassingen in de weg worden gefaseerd uitgevoerd. Het deeltraject Stiens - Hallum is recentelijk aangepast. In het bestemmingsplan N357 worden de aanpassingen van het tweede deeltraject, i.c. het tracé tussen Hallum en de gemeentegrens van Ferwerderadiel bij Blije juridischplanologisch mogelijk gemaakt. Voor de opwaardering van de N357 is al enige jaren een project gaande. Al jaren had deze weg te maken met een groot aantal ernstige verkeersongevallen waarbij meerdere met dodelijke afloop. Dit aantal nam in het begin van deze eeuw nog extra toe, waardoor zowel vanuit provinciaal veiligheidsbelang als lokaal belang de politiek aandacht vroeg voor deze weg. Er is eerst een uitgebreide verkeers- en veiligheidsstudie uitgevoerd. Dit is verwoord in het rapport ’Opwaardering N357 Stiens - Holwerd’ van Grontmij uit 2008, waarin de huidige situatie van de verkeerssituatie is geanalyseerd en aanbevelingen worden gegeven om de knelpunten op het tracé op te lossen. Deze visie is tot stand gekomen in een projectgroep waarin onder ander de provincie Fryslân en de gemeente Ferwerderadiel deel van uitmaakten. Het project is tot stand gekomen met inzet van
1
meerdere klankbordgroepen samengesteld uit alle betrokken dorpsbelangen en belangenorganisaties als de NLTO, VVN en Cumela. Voor de opwaardering van de N357 kan worden gesteld dat het project een kwaliteitsimpuls geeft aan de gehele regio. De verkeersveiligheid neemt hierdoor aanzienlijk toe. Er is dus sprake van een algemeen, publiek belang. Uit de knelpunten analyse is o.a. ten aanzien van het onderhavig plan naar voren gekomen: - Bermen: in relatie met het smalle profiel (en zachte bermen) is sprake van omvangrijke bermschades. - Verkeersveiligheid in relatie tot berm: bij het in de berm geraken is correctie moeilijk. - Verkeersveiligheid in relatie tot smal profiel en berm. De ongevallen met toedracht te veel rechts rijden, fout door bocht, slippen, en macht over het stuur verliezen zijn mogelijk gerelateerd aan het in de berm geraken. In totaliteit gaat het hier om 67 ongevallen, waarvan 19 met letsel (respectievelijk 15% en 23% van het totaal). In vergelijking met andere provinciale wegen in de omgeving heeft de N357 een smal wegprofiel (wordt richting Holwerd smaller). Met een gemiddelde breedte van circa 6,2 meter is het huidige profiel smaller dan de in het PVVP beschreven minimale profielbreedte van 6,80 meter voor het faseprofiel. Door een combinatie van een smalle rijbaanbreedte en zwaar verkeer is er langs het gehele traject van de N357 sprake van (ernstige) bermschade, die koerscorrecties na het van de weg raken negatief beïnvloeden. Het wensbeeld voor de N357 is gericht op een zo hoog mogelijke veiligheid van het verkeer op de weg en het kruisende langzame verkeer, en daarbij ook het waarborgen van de bereikbaarheid voor het regionale (vracht) verkeer, toeristische verkeer en openbaar streekvervoer. Er dienen in principe zo weinig mogelijk lokale erftoegangen en percelen rechtstreeks op de weg te worden ontsloten. Naast de werkzaamheden aan de weg, wil de provincie ook graag aan de slag met de fietspaden, bermen en sloten langs de N357. Omdat de bermen nu hoog en stijl zijn, kunnen auto's gauw over de kop slaan als zij in de berm terechtkomen. Om dit risico te verkleinen worden de bermen minder steil gemaakt. Hiervoor moet de sloot iets opschuiven. Ook het fietspad moet op sommige plekken worden verlegd, zodat die verder van de provinciale weg ligt. Om sloten en fietspaden te verleggen, is meer grond nodig, een nadere technische omschrijving is als bijlage 1 bij deze zakelijke beschrijving gevoegd. Berminrichting Een goede (“vergevingsgezinde”) bermconstructie zorgt er voor dat de ongevallen als gevolg van het in de berm geraken voorkomen kan worden, of de ernst van de ongevallen ken verminderen. Hierdoor kan het aantal slachtofferongevallen worden gereduceerd. Bij berminrichting wordt onderscheid gemaakt in: - Obstakelvrije zone / geleiderailconstructies: het waarborgen van een obstakelvrije zone en het aanbrengen van geleiderailconstructies vermindert de ongeval ernst bij het in de berm geraken. Op diverse locaties wordt niet voldaan aan de obstakelvrije ruimte, de obstakelvrije zone bij gebiedsontsluitingswegen geldt 4,5meter. - Draagkracht bermen: in de huidige situatie is er sprake van grote bermschades. Dit enerzijds door de smalle rijbaan, maar anderzijds ook door de zachte bermen. Door het verbreden van de weg neemt de kans op het in de berm geraken af. Door het verbeteren van de draagkracht van de bermen kan er daarnaast voor gezorgd worden dat wanneer een weggebruiker toch in de berm geraakt, er voldoende kans is om te corrigeren. Een goede berminrichting heeft een groot positief effect op (slachtoffer)ongevallen gerelateerd aan in de berm geraken. In totaliteit gaat het hierbij om globaal 30% van het aantal (slacht)offerongevallen op wegvakken. Volgens de maatregelenwijzer van het Infopunt Duurzaam Veilig kan een goede inrichting van de bermen (obstakelvrije zone en semi-verharding bermen) een reductie van 75% van het aantal slachtoffers gerelateerd aan bermongevallen worden gehaald.
2
-
Kantelvriendelijke bermen en sloten: door een lange luie helling toe te passen die min of meer rechtlijnig naar de bodem van de bermsloot loopt, wordt voorkomen dat voertuigen bij de insteek van de sloot plotseling wegkantelen en op de kop in het water terecht komen. Het omslaan bij het in de sloot raken zorgt voor een aanzienlijk ernstiger afloop van bermongevallen, omdat de bestuurder en eventuele passagiers nadat ze tot stilstand zijn gekomen alsnog het risico lopen te verdrinken in de op de kop liggende auto. De deuren van het voertuig gaan zeer moeizaam open en drukken zich vast in de steile slootkanten.
Omdat het project de opwaardering van een bestaande weg beoogt, is geen alternatief voorhanden, aangezien het tracé in het verleden is ontstaan. Hiermee heeft de weg ook een historische waarde gekregen en is het niet mogelijk het tracé te verleggen. Een alternatief om eventueel andere gronden te gebruiken dan is voorgesteld, is niet aanwezig.
Planologie In het bestemmingsplan N357 wordt de planologische basis gelegd voor de opwaardering van de N357 – de aanleg van de vergevingsgezinde bermen, één en ander zoals hieronder nader omschreven onder het kopje "planologie". Het vaststellen van een bestemmingsplan is de bevoegdheid van de gemeente. De Provincie Fryslân heeft de gemeente Ferwerderadiel derhalve verzocht planologische medewerking te verlenen aan de opwaardering van de N357. Het ontwerpbestemmingsplan "N357" heeft in de periode 18 december 2014 tot en met 29 januari 2015 ter inzage gelegen. Er is een zienswijze binnengekomen welke niet tot aanpassing van het ontwerp heeft geleid. Op 12 februari 2015 heeft het college van burgemeester en wethouders in haar vergadering het bestemmingsplan vastgesteld. In de periode van 5 maart 2015 tot en met 19 april 2015 kon tegen dit besluit tot vaststelling in beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Dit is echter niet gebeurd zodat het wijzigingsplan de dag na afloop van de bezwaartermijn op 20 april 2015 onherroepelijk is geworden. Het bestemmingsplan bestaat uit een toelichting, regels en een verbeelding (plankaart). De te verwerven gronden binnen het plangebied zijn bestemd als "Verkeer". Binnen die gronden zijn (ontsluitings)wegen toegestaan. Voorzieningen zoals, paden, waarbij ter plaatse van de aanduiding 'water' de gronden tevens zijn bestemd voor grachten en daarmee gelijk te stellen waterlopen ten behoeve van het behoud van de natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden, de wateraanvoer en -afvoer en de waterberging, sloten, bermen en beplanting, met daaraan ondergeschikt: parkeervoorzieningen; nutsvoorzieningen en kleinschalige duurzame energieopwekking met bouwwerken, geen gebouwen en overkappingen zijnde, waaronder bruggen, dammen en duikers; met dien verstande dat: in de bestemming de bij het wegverkeer gebruikelijke voorzieningen zoals bermbeplanting, bushaltes en dergelijke zijn begrepen zijn tevens toegestaan binnen de bestemming.
Noodzaak Ten behoeve van de uitvoering van het bestemmingsplan is het noodzakelijk dat de Provincie Fryslân de eigendom, vrij van lasten en rechten, verkrijgt van de (gedeelten van de) onroerende zaken, zoals opgenomen in de bij het besluit tot indiening van het verzoek tot onteigening behorende lijst van te onteigenen onroerende zaken en de grondplantekening. Gelet op het karakter van onteigening als uiterst middel, kan van onteigening - door het starten van de administratieve fase - pas gebruik worden gemaakt, indien langs minnelijke weg redelijkerwijs niet of niet in gewenste vorm tot overeenstemming is gekomen over de aankoop van de voor de realisatie van de opwaardering van de N357 benodigde (gedeelten van) percelen. De Provincie heeft dat met betrekking tot de perceelsgedeelten ook geprobeerd, waarvoor wordt verwezen naar "Overzicht minnelijk overleg" inclusief de daarbij behorende bewijsstukken, welke bij de onteigeningsstukken zijn gevoegd.
3
Het is op dit moment echter voldoende aannemelijk dat de lopende onderhandelingen, ondanks alle inspanningen van de Provincie, vooralsnog niet tot het gewenste resultaat zullen leiden. Onder deze omstandigheden kan tot onteigening worden besloten, teneinde binnen de beoogde termijn tot uitvoering van het bestemmingsplan over te kunnen gaan. Dat betekent dat de noodzaak van onteigening voldoende aannemelijk is.
Minnelijk overleg Voorafgaand aan het besluit tot indiening van een verzoek om onteigening heeft de Provincie actief getracht tot minnelijke verwerving te komen. De Provincie heeft inmiddels met diverse eigenaren minnelijk overeenstemming bereikt over de aankoop van (gedeelten) van hun percelen. Ondanks die pogingen is het echter in een aantal gevallen niet mogelijk gebleken om met de betrokken eigenaren tot overeenstemming te komen. Op dit moment is onvoldoende aannemelijk dat de lopende onderhandelingen alsnog tot het gewenste resultaat zullen leiden. De lopende onderhandelingen inzake de minnelijke verwerving zullen echter gedurende de gehele onteigeningsprocedure onverminderd worden voortgezet. In het "Overzicht minnelijk overleg" wordt per eigenaar/gerechtigde een omschrijving gegeven van de pogingen welke de Provincie reeds heeft ondernomen om minnelijk tot overeenstemming te komen. Dit overzicht wordt gestaafd met bewijsstukken.
Waarborg voor uitvoering Zowel de Provincie Fryslân als de gemeente Ferwerderadiel willen graag de verkeersveiligheid op het traject Stiens - Holwerd verbeteren. De aanpassingen aan het weg- en bermprofiel van de N357 zorgen voor een betere doorstroming en verhoogt tevens de verkeersveiligheid. Dit zorgt voor een betere bereikbaarheid en leefbaarheid van de aangelegen dorpskernen en de directe omgeving. De reconstructie van het tracé N357 Stiens – Holwerd vindt plaats in opdracht en voor rekening van de Provincie Fryslân. Het college is op 27 oktober 2009 akkoord gegaan met een totale investering van € 11.755.000,-. Dit wordt als volgt gefinancierd: door de Provincie een bedrag van € 6.800.000,- uit budget MPI voor de kleine en reguliere wegenprojecten en een bijdrage: uit andere middelen, BDU subsidie en een bijdrage gemeente Ferwerderadiel totaal € 4.955.000,Zelfrealisatie is niet mogelijk. Zonder verwerving van de betreffende onroerende zaken is uitvoering van het plan zoals verwoord in het bestemmingsplan derhalve niet mogelijk. In de nieuwe situatie wordt de rijbaan verbreed, bermen verstevigd en taludhelling kantelvriendelijk aangelegd. Een beschrijving van de reconstructie (het tracé) treft u aan in de bijlage (Bijlage 1) .
Urgentie In het Provinciaal verkeer en vervoersplan 2006 (hierna: PVVP) is besloten tot de reconstructie van de Provinciale weg N357. Basis van deze reconstructie is eerdere constatering van de provincie dat de N357 niet veilig genoeg is. Daar zijn meerder oorzaken voor. De weg slingert grotendeels over dijken en oude kwelderrug door het Noord-Friese landschap en heeft veel bochten. Daarnaast zijn er veel oversteekpunten. Het oplossen van deze knelpunten is in het PVVP vervolgens als MPI-project opgenomen. In de verdere uitwerking van dit project – in onder meer het jaarlijks door GS vast te stellen Uitvoeringsprogramma – is gekozen voor een opwaardering van de N357. In 2008 is samen met de omgeving gezocht naar oplossingen voor deze kruispunten. Samen met omwonenden, dorpsbelangen en belangenorganisaties is een tracé studie gedaan. Waarbij voor elk kruispunt een oplossing is opgesteld. Aanvankelijk was de planning om de werkzaamheden gelijktijdig uit te voeren, met de recente aanpassingen aan de hoofdrijbaan, zouden gaan op dit tracégedeelte. Dit bleek niet realistisch er is gekozen dit te splitsen om meer doorlooptijd te realiseren voor de verwerving.
4
De planologische procedures zijn inmiddels doorlopen. Er wordt aan het definitief ontwerp (DO) gewerkt. Waarin alle specifieke afspraken met eigenaren wordt vastgelegd. Daarop volgend kunnen de voorbereidingen, waaronder het maken van een RAW bestek, het aanvragen van de benodigde vergunningen en overleggen met de nutsbedrijven, starten. Voor het aanleggen van de vergevingsgezinde bermen is het nog wel noodzakelijk dat de provincie het eigendom verkrijgt van een aantal perceelsgedeelten. De provincie probeert al geruime tijd (vanaf medio 2014) actief tot minnelijke overeenstemming omtrent verwerving te komen met de eigenaren van deze perceelsgedeelten. Desondanks is het nog niet mogelijk gebleken om met de betrokken eigenaren tot overeenstemming te komen. De aanbesteding van het werk zal aanvangen zodra alle voor het werk benodigde gronden in onze eigendom zijn. De start van de uitvoering is daarmee ook afhankelijk van de grondaankoop geworden. Gelet op deze planning is de urgentie van de boogde onteigening voldoende aannemelijk. Met andere woorden met de onteigeningsprocedure zal tijdig moeten worden aangevangen, opdat de verwerving van de gronden in voorkomende gevallen op een zodanig tijdstip plaatsvindt en de reconstructie van het knooppunt overeenkomstig de planning zal plaatsvinden. Het feit dat Provinciale Staten hebben besloten tot indiening van een verzoek tot onteigening, laat onverlet dat de provincie alles in het werk zal blijven stellen om de percelen c.q. perceelsgedeelten, waarvan wordt verzocht die ter onteigening aan te wijzen, alsnog minnelijk te verwerven.
Gemeenten De ter onteigening aan te wijzen gronden zijn gelegen in de gemeente Ferwerderadiel.
Tenaamstelling In verband met de uitvoering van voormelde reconstructie bestaat het voornemen de bedoelde onroerende zaken te onteigenen op grond van het bepaalde in Titel IV van de Onteigeningswet (in casu ten behoeve van het bestemmingsplan N357). De onteigening zal plaatsvinden ten name van de Provincie Fryslân.
Bijlage 1
technische omschrijving
5
