yo-magazine edition #04 augustus 2007

yo-magazine edition #04 augustus 2007

Is een maandelijkse digitale uitgave van AYOPLAZA

powered by enthousiasm

«summertime»

augustus 2007 |

AM | 

Het Griekse strand ‘super paradise’ op het eiland Mykonos

Vakantie=ontmoeten |

AM | juli-augustus 2007

Surma jongen aan de oever van de ‘Kibish’ rivier, Ethiopië, Westelijke Omo

yo-voorwoord

Innerlijke Klimaatverandering even er tussenuit...

andere mensen ontmoeten, en nieuwe ideeën opdoen Bij het maken van dit zomernummer “SummerTime” kwam regelmatig mijn vader even om een hoekje kijken (in mijn gedachten dan) met de legendarische woorden op Schiphol, toen ik voor het eerst zonder ouders op vakantie ging: “jongen... als d’Apostel in je tent zou kijken, moet hij kunnen zeggen, dat is een jongen van mij”. Nou... daar kon ik het dan mee doen, gelukkig zijn de tijden veranderd tegenwoordig, geven we ze een familiepak condooms mee, wat wijze raad en wensen ze veel plezier!!! Dat is veel preventiever denk ik. Ik ben blij dat er nooit iemand voorbij is gekomen om in mijn tent te kijken:), want als mijn vader alles geweten zou hebben...?! Het e-mail verkeer met Carolina Visser dat steeds met “Aloha Bart” begon, gaf mij al een heel warm gevoel. Ik kende de uitspaak wel en door de week genomen hoor ik het wel tig keer in de tv-serie Rocket Power (De serie is geweldloos en is representatief voor (een deel van) de jeugd- en jongerencultuur anno 2007). ‘Aloha’, ik heb het eens opgezocht en het staat voor liefde, medeleven, genegenheid en vrede, kortom al het goddelijke dat overal en in ieder van ons aanwezig is. Omgaan met respect betekent ook dat je elkaar zo moet behandelen. Voor het tweede nummer kreeg ik van Bas Hindriks een e-mail of we aan Aids wat aandacht wilden geven, we zijn toen aan de slag gegaan en hebben contact gezocht met www.soaaids.nl. Alles kan, alles mag, mits er wel wederzijds respect is, ook hier is er dan sprake van een “Aloha stemming” waarbij respect voor elkaar centraal staat, en zo leren we andere culturen en gewoontes kennen, maar nemen ze niet mee naar huis. Verder in dit nummer een aantal plekken in Europa die echt de moeite waard zijn om daar eens even bij stil te staan, ver weg van de drukke stranden, om inspiratie op te doen. Of dit nu is door naar een brug ‘Alto Lindos’ te kijken of een kerkgebouw ‘st. Pierre’, ‘de David’, hét beeld der beelden. Ken je ‘het vrouwtje van Stavoren’? Wat heeft het je te zeggen? Hoe kijk je er naar? Zo ontmoet je ook mensen, hoe ga je daar mee om? Annemarie Goedmakers maakt zich zorgen en schrijft over de energie die we uit de zon kunnen halen. Waar liggen de prioriteiten? Hoe kijk ik er naar? Ingenieur Halkema geeft zijn eigen twijfels en visie weer over het effectief gebruik van windenergie. In dit nummer staat dus de liefde voor de wereld centraal. Het ontstaat allemaal in de kiem: verzorg het zodat het kan gaan groeien, geniet van de groei en vertroetel de vrucht. Draag er zorg voor om het vervolgens weer te kunnen loslaten, zodat er weer ruimte ontstaat voor nieuwe dingen... ik gebruik mijn vakantie hiervoor... en om op te laden! Stuur je foto van de vakantie op met een bijschrift of een kort verhaal, op pagina 26 staat precies waar je deze naar toe kunt sturen. Voor iedereen die nog gaat genieten, een hele goeie vakantie, mijn motto is dan ook: “doe geen dingen die ik ook niet zou doen” en daar kan je het dan mee doen. Bart

augustus 2007 |

AM | 

yo-inhoud

pag.26 Stuur een vakantiefoto naar AYO Pagina 03 Pagina 06 Pagina 10 Pagina 14 Pagina 16 Pagina 20 Pagina 22 Pagina 26 Pagina 28 Pagina 30 Pagina 32

www.Soaaids.nl Today in your spare time, remember all of those lives lost to HIV and AIDS. You can make a difference in the global fight against HIV and AIDS. World AIDS Day isn’t just about one day. With infection rates continuing to rise globally there is a great deal still to do, so get involved. HIV is one of the biggest social, economic and health challenges in the world. It is a global emergency claiming over 8,000 lives every day. In fact 5 people die of AIDS every minute. In 2006, over 3 million people acquired HIV, which means there are now over 40 million people living with HIV and AIDS. Despite best efforts from governments, non-profit organizations and healthcare practitioners around the world, HIV and AIDS is still having huge global impact. Jonathan

|

AM | augustus 2007

Voorwoord Frankrijk Eglise St-Pierre in Firminy zwemmen met dolfijnen “Follow your dreams and they may come true”. Frankrijk Le viaduc de Millau Liever de zon op aarde dan de mens op mars Vakantieverhaal: Puch vs. Kreidler TripMusica: Zeg eens A AYO-OPROEP, jouw strandfoto’s Duitsland, Berlijn, Holocaust monument Portugal, Alto Lindose AYO: oud geloof: Achnaton

SOA-AIDS en DRANK Pagina 34 Wat is HIV en AIDS nu eigenlijk Pagina 36 HIV/AIDS, de feiten Pagina 38 HIV/AIDS, Marleen, verhaal Pagina 40 HIV/AIDS, alleen op vakantie Pagina 42 ALCoHOL, cijfers en gevolgen Pagina 44 Pagina 46 Pagina 48 Pagina 54 Pagina 56 Pagina 62 Pagina 64 Pagina 65 Pagina 66 Pagina 68 Pagina 70 Pagina 71 Pagina 72 Pagina 74

David, Galleria dell’Academia in Florence DVD: My summer of love (must see) Windmolens, zijn we nu echt gek geworden? Stavoren, het vrouwtje van Een goed begin Affar Depressie het heetste plekje op aarde AYO-genda AYO-wannahave Vakantieverhaal: Altidona Vakantieverhaal: wilde honden AYO-Mensen gevraagd: ketting van balonnen AYO-Toptien: Vakantiebaantjes Vakantieverhaal: Mother Nature colofon

«tijd voor jezelf...

echt waar??? Weet je dat heel zeker?» juni 2007 |

AM | 

yo-als je toch in de buurt bent

firminy

Saint Etienne

n88

Pont salomon

Eglise St-Pierre |

AM | augustus 2007

firminy St-Pierre Ruim 42 jaar na de dood van Le Corbusier [1887-1965] - de meest invloedrijke architect van de twintigste eeuw - is zijn laatste kerkgebouw voltooid. Het betreft hier de Eglise StPierre in Firminy [een forensenstadje vlakbij St-Etienne]. Le Corbusier bouwde tijdens zijn leven twee kerken, de kapel in Ronchamp en de Kloosterkerk van La Tourette, beide wereldberoemd en reeds lange tijd bekende bedevaartsplaatsen voor architecten. Firminy heeft na Parijs en Chandigarh en Ahmdebad in India wellicht de hoogste ‘Corbusier-dichtheid’ en voor het gemak laten we dan het Zwitserse La Chaux de Fonds, waar veel jeugdwerk van hem staat, even buiten beschouwing. In Firminy staan nu vier gebouwen van de hand van Le Corbusier. Nog tijdens zijn leven kwam in 1965 het cultuurcentrum gereed, een gebouw met een bijzonder hangdak. In 1968 werd de Unité als groot woongebouw opgeleverd en weer een jaar later was het atletiekstadion klaar. De kerk, het stadion en het cultuurhuis [zie foto’s hieronder] vormen een ensemble waar eigenlijk ook nog een zwembad bijhoort naar ontwerp van Andre Wogensky, voormalig partner van Corbusier. Deze zijn alle gesitueerd in een voormalige mijnafgraving en uitgevoerd in schoon beton middenin een omgeving met veel banlieu-achtige hoogbouw. Bij de opdrachten aan Le Corbusier speelde de toenmalige burgemeester Claudius-Petit een grote rol. Deze was tijdens een bootreis naar New York in 1946 bevriend geraakt met de architect, hoewel ze elkaar al twee jaar eerder hadden leren kennen.

De eerste schetsen voor de kerk dateren uit juni 1961, Le Corbusier was toen 73 jaar. Hiervoor greep de architect terug op een schets voor een kerk die hij in 1929 tekende voor Le Tremblay. Het idee uit 1961 doet denken aan de koeltoren voor een fabriek en heeft een vierkante plattegrond die hogerop overgaat in een cirkel. Vanaf de start was ook José Oubrerie als assistent bij het project betrokken. Van het gebouw zijn vele schetsen en een enkele maquette bewaard gebleven. Lopende de ontwerptijd is het gebouw asymmetrisch van vorm geworden en de enorme kegel werd lager. Tot aan 1964 heeft Corbusier nog aan zijn plan kunnen werken. Na zijn dood heeft Oubrerie zich intensief met het project bezig gehouden. Uiteindelijk startte de bouw pas in maart 1970. Na een tijdje is de bouw weer gestopt, opnieuw gestart, en ging de aannemer uiteindelijk failliet. Jarenlang stond er een half afgebouwde klomp beton waaruit op vele plaatsen roestige wapening stak. Begin jaren negentig zag ik het gebouw voor het eerst in zijn toen nog ruïneuze staat. Als je nu het afgebouwde resultaat bezoekt, biedt het bij binnenkomst al direct een ruimtelijke ervaring, een werkelijke ‘promenade architecturale’. Je benadert het gebouw via een half cirkelvormige hellingbaan. Via de hoofdingang kom je onder het balkon binnen [de kerkzaal in de ‘kegel’ heeft een theaterachtige opbouw met een balkon]. Het koor en het altaar bevinden zich gewoon op vloerniveau en niet zoals meestal flink verhoogd. De ruimte deed mij sterk denken aan de vergaderzaal van het parlementsgebouw in Chandigarh, maar wel een stuk intiemer. Vooral het binnenvallende natuurlijke licht in het gebouw is heel bijzonder. Onder de kerkzaal zijn enkele verdiepingen met zalen, vergaderruimten etcetera gesitueerd. Of het gebouw ooit als ‘Godshuis’ zal worden ingewijd is trouwens nog sterk de vraag. De afbouw is bekostigd door de stadsregio en gaat nu een museum herbergen. Over verhuur aan de katholieke kerk wordt nog gesproken, naar ik begreep. De verwachtingen die ik had toen ik onderweg was naar het gebouw waren niet zo hoog gespannen, maar dat bleek onterecht. Wel vraag ik me af of het beton (binnen en buiten) er zo perfect had uitgezien als Corbusier zelf bij de uitvoering betrokken was geweest, het is echt super glad gemaakt. Als je dat vergelijkt met bijvoorbeeld de crypte van La Tourette (op dit moment in restauratie!) - eveneens een taps toelopende vorm (maar heel ruw gemaakt waarbij het bekistinghout goed zichtbaar bleef) - is het verschil groot: imperfectie was immers een kenmerk van Corbusiers naoorlogse architectuur. Wellicht dat de rol van Oubrerie hier zichtbaar wordt. Overigens vermoedt ik dat Oubrerie hier een eigen aandeel in het auteursschap zou kunnen opeisen en mijn vraag is dan ook of dit nog wel een echte Corbusier is? Oubrerie is medio jaren zeventig naar de USA verhuisd waar hij hoogleraar is, maar hij bleef steeds betrokken bij de bouw van de kerk. Het Miller House is vermoedelijk Oubrerie’s bekendste werk (o.a. gepubliceerd augustus 2007 |

AM | 

in GA houses nr 35) waarin de invloed van zijn voormalig werkgever nog goed zichtbaar is. In 1965 verscheen - vrijwel op de dag van zijn dood - het zevende deel van Corbusiers verzamelde werk, het zogenaamde Oeuvre Complète waarin de uitgever aankondigt dat het tevens het laatste deel zal zijn. In dit boek zijn vier bladzijden aan de kerk in Firminy gewijd. Tenslotte komt er in 1969 nog een achtste en laatste deel uit. Na zijn dood zijn meerdere gebouwen door anderen in zijn naam (af)gemaakt; in 1980 nog een gebouw in Bagdad. Vermoedelijk zal deze Eglise St-Pierre wel een van de allerlaatste zijn. In dit geval wel een heel verrassend en bijzonder slot. tekst en foto’s: Martin Groenesteijn Religieuze gebouwen, Eglise St.Pierre Firminy (bij St.Etienne) - Frankrijk, 1961 - 2007

|

AM | augustus 2007

augustus 2007 |

AM | 

http://www.maui.net/~magical/caroline.html

Volg je dromen en, w Mijn naam is Carolina Visser, (50) Na mijn afstuderen heb ik tien jaar wekelijks meer dan 100 mensen lesgegeven in tekenen en schilderen in mijn eigen studio. Naast mijn werk heb ik me in die jaren onophoudelijk bezig gehouden met het lezen van spirituele boeken en het volgen van spirituele cursussen zoals: tarot, astrologie, handlijnkunde, pendelen, light body meditatie training, intuitieve ontwikkeling, het lezen en helen van aura’s, reiki, emotioneel bodywork, tantra, en een jaar opleiding tot emotioneel lichaamstherapeut.

I

k had mijn leven lang al verlangd naar “meer” dan het leven leek te kunnen bieden, maar had bijna de hoop opgegeven dat het zou bestaan. Hét bestaat op Hawaii!. Op Hawaii is het leven zacht, spannend en confronterend tegelijk. Snelwerkend karma, en een sterk contact met de natuur en God(in) is voor de meeste mensen hier dagelijkse realiteit. Hawaii is het centrum van “Christ consciousness”. “To manifest your dreams” werkt hier echt en snel. Hoe ben ik terecht gekomen op Hawaii...het eiland waar Magie heerst, waar God(in), Moeder Aarde en Het Universum het voor het zeggen hebben, waar overgave aan de stroom van het leven essentieel is; “going with the flow”, en waar wonderen geschieden als een dagelijkse realiteit. Mijn voormalige leven in Nederland lijkt veel langer geleden dan het in werkelijkheid is. Ik kan me mezelf nauwelijks meer voorstellen in mijn huis in Blaricum; dat

10 |

AM | juli-augustus 2007

leven daar is totaal onwerkelijk voor me geworden, als een vreemde droom. Ik had een lieflijk huis uit het jaar 1900 met een sfeervolle studio, waar ik mijn lessen gaf en zelf schilderijen en tekeningen maakte. Ik deed veel werk in opdracht van particulieren en bedrijven en gaf workshops in buitentekenen en -schilderen. Dit werk leek nauwelijks op “echt werk” omdat het zo fijn was om te doen, ik kreeg veel waardering en had een goed inkomen. Toch hield ik steeds dat onvervulde gevoel en ‘t idee dat ik op de een of andere manier op de verkeerde planeet was geboren. Iets in mij maakte me gedreven gedurende het jaar 1996 om de laatste verbeteringen aan mijn charmante oude huis aan te brengen. Later pas begreep ik mijn haast: onbewust wist ik toen al dat ik mijn huis en studio zou gaan verkopen op afstand, via fax en telefoon vanaf Hawaii. Toen alles klaar was ging ik lekker op vakantie naar Hawaii. Dolfijnen! Het zou mijn derde reis naar dolfijnen worden. Ik had het boek van Prinses Irene gelezen en het

wie weet komen ze uit hoofdstuk over de dolfijnen in Hawaii raakte mij enorm. Buiten dat dacht ik: “als Irene naar Hawaii is gegaan voor dolfijnen, dan moet dat de beste plek zijn”. Dus een vlucht geboekt naar Hawaii; naar Maui. In 1996 ging ik dus naar Maui voor een twee weekse vakantie. Ik had van de 15 dagen die ik op Maui zou verblijven, van te voren al voor 14 dagen boottochten geboekt. Voor mijn vertrek al, zei iets binnen in mij, dat ik wel eens op Hawaii zou kunnen gaan wonen. Het was een vreemd maar spannend gevoel dat ik liever voor mezelf hield. Het zou maar kinderachtig klinken vond ik, en het was ook niet echt iets voor mij om zoiets te ondernemen. Aangekomen na de lange vlucht nam ik een taxi naar de plaats van bestemming. De taxichauffeur stelde mij de legendarische vraag: “do you live here?”. Merkwaardig, omdat ik niet bepaald “Hawaii kleren” aan had, en mijn Engels redelijk, maar niet geoefend was. Mijn hart maakte een sprongetje: “Zou dat een teken zijn?” We reden langs de kust, langs die prachtige blauwe oceaan, en ik zag mensen genieten en spelen op de exotische stranden. Ik voelde me thuis, ik voelde zo veel blijheid! De “Bed & Breakfast” bleek redelijk leuk te zijn en de vakantie was begonnen. Ik had een Jetlag natuurlijk (Hawaii ligt letterlijk aan de andere kant van de wereld), en de eerste nacht besloot ik maar naar het strand te lopen om

iets beters met mijn energie te doen dan wakker liggen in een donker kamertje. Aangekomen ging ik liggen kijken naar de prachtige sterrenhemel. Toen begon het al! Ik had nog geen dolfijn gezien, maar ik wist dat ik hier naar toe moest, dat ik op Maui moest gaan wonen. Het verlangen overweldigde mij, het was een soort “weten” dat ik thuis was gekomen. Direkt zaten mijn hersenen me in de weg natuurlijk. “Ik kan alleen maar tekenles geven en daar zitten ze op een tropisch eiland heus niet op te wachten. Ik ben een Nederlandse en er is geen welkomstbeleid naar buitenlanders. “Onmogelijk, ik heb Kees!”. Kees was het hondje dat onafscheidelijk mijn maatje was, toen al bijna 14 jaar.” Dit alles en meer spookte door mijn hoofd en bleef regelmatig doorspoken gedurende deze twee weken. Een oudere vrouw uit de Bed & Breakfast gaf mij als antwoord toen ik haar mijn hersenspinsels vertelde: “Follow your dreams and they may come true”. Ik heb haar woorden gekoesterd, en ik had er het gevoel bij van “de goede fee” die een belangrijke boodschap brengt. Tijdens deze weken heb ik ook bevestigingen gekregen via bijzondere dromen en door een magische ontmoeting met twee Manta roggen in de oceaan. Ik was aan het Scuba duiken, alleen, toen twee Manta ray’s naar mij toe zweefden en wel tien minuten circeltjes vlak boven

augustus 2007 |

AM | 11

De Manta ray’s staarden me diep in m’n ogen; in m’n ziel, en ik “hoorde” ze zeggen: Ja, we

willen jou hier in de Oceaan”. Het was zo mooi, zo hemels, zo van een andere planeet…Toen zweefden ze gracieus bij me vandaan.

mijn hoofd bleven draaien. Ik wist niet wat me overkwam en ik was zeer opgewonden. De Manta ray’s staarden me diep in m’n ogen; in m’n ziel, en ik “hoorde” ze zeggen: Ja, Carolina, we willen jou hier in de Oceaan”. Het was zo mooi, zo hemels, zo van een andere planeet…Toen zweefden ze gracieus bij me vandaan. Eerst langzaam en ik volgde ze nog wat, toen ineens heel snel en ik gaf het op. Ik zag dat ik in “the deep blue” was terechtgekomen. Daar was ik niet begonnen. Ik was begonnen boven het rif, waar het water niet dieper was dan zo’n 20 meter. Ik keek voor het eerst nu op mijn instrumenten en realiseerde me dat ik in een hypnotische toestand moest zijn geweest. Mijn zuurstof was net in “het rood” aan het gaan en ik was vijf en veertig meter diep. Dat wil je als duiker liever niet meemaken. Ik voelde me echter zo gelukkig dat ik heel rustig bleef van binnen, en ben keurig heel langzaam naar boven gegaan, met zelfs nog een veiligheidsstop van drie minuten, vijf meter onder het wateroppervlak. Daar moest ik aan het einde van die drie minuten echt hard de lucht uit m’n tank zuigen. Het was op!. Het feit dat deze waterengelen, deze “aliens”, precies op tijd vertrokken waren, maakte het sprookje compleet voor mij. Dit gebeuren heeft voor mij de doorslag gegeven om naar Hawaii te komen. Ik had ook een heel indrukwekkende droom; ik was in die droom lijfelijk een walvis en voelde daadwerkelijk hoe zo’n lichaam voelt. Ik sprong vol levensvreugde hoog op uit het water. Een grote groep dolfijnen zwom in circels om me heen. Een en al levensvreugde was het in en om mij heen. Ik voelde de boodschap hierin: wanneer ik op Hawaii zou wonen zou ik m’n totale levensenergie kunnen gaan gebruiken. Dat was voor mij het grootste probleem in Nederland geweest, dat ik m’n potentieel niet volledig kon leven. Ik was simpelweg verveeld met het leven daar. Ik wist dat ik veel meer in me had maar kon dat niet aanwenden in Nederland. Ik voelde me geheeld omdat ik Hawaii had gevonden, of het me nu zou gaan lukken of niet om er permanent te gaan wonen. Ik besloot om in ieder geval voor de rest van mijn leven alleen nog maar op vakantie te gaan naar Hawaii. Er was dus wel een plek op Aarde waar het leven is zoals ik dacht dat het zou moeten zijn. Het is dus gebeurd, en wel op een heel romantische manier: ik kwam Bob tegen, een Amerikaanse dokter, en we werden op slag verliefd. Na een half jaar samenwonen hebben we samen een huis gekocht en zijn een paar maanden daarna getrouwd. Ik woon nu alweer zeven jaar op Hawaii en ik leid een vervullend bestaan op alle fronten; ik kan mijn ware essentie leven. Ik was dus toch niet op de verkeerde planeet geboren. Het heeft gewoon een tijdje 12 |

AM | augustus 2007

geduurd voordat ik mijn echte thuis vond. Om het nog mooier te maken ben ik de gelukkige eigenaar van een stuk grond op de Big Island vanwaar ik diverse aktiviteiten aanbied. Dit stuk grond heeft een sterk Hawaiiaans karakter en is als een sprookjesland bebouwd. Geen electriciteit maar solar, geen buldozers maar honoring van de Hawaiian Sacred Rocks en veel organic agriculture. Het ligt op ongeveer tien minuten lopen van de baai waar de dolfijnen komen. Dit eiland heeft een noorderbreedte graad van 19.5; precies dezelfde graad als waar de meeste pyramides op zijn gebouwd. De meest magische plek ter wereld.

Wat heb ik gedaan in die jaren? Ik ben intensief in de leer geweest bij twee Hawaiiaanse kahuna’s (sjamanen): Kai Po en Kapi’i’oho. Ik heb veel geleerd over de geneeskrachtige planten op Hawaii. Vele ziekten kunnen genezen met deze geschenken uit de wilde natuur. Ziekten als suikerziekte, maag- en darm- problemen, hoge bloeddruk, chronische vermoeidheid, depressie, inwendige en uitwendige infekties, en veel meer. Ik deel mijn kennis graag met mijn gasten en de resultaten zijn vaak opmerkelijk. Ik heb heel veel met dolfijnen gezwommen en geleerd hoe ze te vinden, aan te roepen, naar ze te luisteren, en ze bij me te houden. Ik kan me heel goed afstemmen op de dolfijnen en laat me altijd door hen leiden. Ik heb ontdekt

dankbaarheid was zo groot, dat ik in een andere staat van bewustzijn terecht kwam, en mijn verdriet moeiteloos losliet. Vanaf die dag heb ik regelmatig van die onaardse magische ervaringen met de dolfijnen. In de “diary” staan er een aantal beschreven. Het bijzondere is, dat de dolfijnen aan mijn gasten net zulke mooie ervaringen zijn gaan geven. Het voelt dat ik ben opgenomen in de dolfijnen “pod” en dat mijn gasten daarom ook automatisch in de “pod” zijn opgenomen, zo van “jouw vrienden zijn ook onze vrienden”.

wat de beste manier is om met ze te zwemmen. Ik vertel je dat allemaal ter plekke. Je zult er veel baat bij hebben in je contact met de dolfijnen. Sinds ik op Hawaii ben heb ik steeds veel met dolfijnen gezwommen, maar in mei 1999, op moederdag! kwam het zwemmen met dolfijnen voor mij in een hogere dimensie terecht. Die keer namen de dolfijnen mij voor het eerst mee in een soort energie bel. Een groep van acht dolfijnen kwam zeer dicht om me heen zwemmen. Twee dolfijnen zwommen onder me, waarvan de staart van de ene zo nu en dan mijn buik aanraakte, de anderen zwommen in een bepaalde formatie naast me, voor me en achter me. Allemaal zeer dichtbij; enkele centimeters. Ik zwom merkwaardig snel en moeiteloos met ze mee. Ik voelde me uitverkoren, en was dat waarschijnlijk ook. Overigens was ik zeer verdrietig aan die dag begonnen en de dolfijnen hadden dat blijkbaar gevoeld en besloten die doorbraak met mij te maken. Mijn

De Organisatie: Je kan voor informatie en boeking kontakt leggen met Carolina zelf. Bel haar of e-mail.

Nu organiseer ik dus alweer een tijdje deze reis en workexchange (Healing Journey with Mother Earth) voor anderen, die net als ik zoeken naar “meer”, en ik voel me zeer dankbaar, elke dag, dat ik dit mag doen. Het komt regelmatig voor dat mensen grote delen van hun leven omgooien na terugkomst in Nederland, doordat ze meer kontakt hebben gekregen met hun ware essentie, hun innerlijke kern, en met het Universum. “Hawaii calls you” blijkt bewaarheid wanneer ik de verhalen hoor van mijn gasten over hoe zij tot het boeken van deze reis kwamen. Ook is het wonderbaarlijk hoe men elkaar energetisch duidelijk van te voren al heeft uitgezocht om een groep te vormen. Vaak ontstaan hechte en blijvende vriendschappen tussen de reisgenoten.

Met dank aan Carolina Visser voor het mogen plaatsen van haar verhaal. Meer over Carolina kan je vinden op http://www.maui.net/~magical/caroline.html

Kontaktgegevens: Carolina Visser, die je kunt bellen vanuit Nederland op: 001 808 328 7356. Ze belt je dan terug zo je wilt. Het is hier 11 uur vroeger, in de zomertijd 12 uur. Bel liefst tussen 06.00 en 07.00 uur en voor 21.00 uur. Of E-mail naar: [email protected]

Data: In principe iedere maand. Coordinatie door Carolina zelf. Kleine groepen, max. vier personen. Workexchange 2 personen.

augustus 2007 |

AM | 13

richting clermont-ferrand

yo-als je toch in de buurt bent

E11

Viaduc de Millau ’s Werelds hoogste brug route de peyre

St. georges de luzençon millau

St. georges de luzençon

richting montpellier

14 |

AM | augustus 2007

«Het is een dialoog tussen de natuur en de mensheid»

Met de voltooiing van het ‘Viaduc de Millau’ heeft Frankrijk er een wereldattractie bij gekregen. Met een hoogte van 342 meter is het de hoogste brug ter wereld. De verkeersbrug is 2460 meter lang en steunt op zeven reusachtige pijlers. De hoogste van het zevental is inclusief de mast met 342 meter de hoogte brugpijler ter wereld. Het wegdek zweeft op het hoogste punt 270 meter boven de grond, ook al een wereldrecord. Snelle verbinding | De immense constructie overspant de vallei van de Tarn bij het Zuid-Franse Millau in het Massif Central en moet voor een snelle verbinding zorgen tussen Parijs

en de Franse kust bij Béziers. Het ‘Viaduc de Millau’ maakt deel uit van de A75. Het verkeer wordt beschermd tegen windstoten door de glazen wanden. Naar verwachting zullen zo’n 28.000 voertuigen per dag tijdens de zomermaanden van de brug gebruik maken en nog eens 10.000 voertuigen iedere dag in de rest van het jaar. Frans hoogtepunt met Brits tintje | De brug is een nieuw hoogtepunt voor de bouwer van de constructie, de firma Eiffage, die ook de Eiffeltoren heeft gebouwd. Het hoogste punt van de verkeersbrug torent met 342 meter zelfs nog 22 meter boven de wereldberoemde Eiffeltoren uit. President Chirac sprak tijdens de

opening dan ook met gepaste trots over het reusachtige viaduct, dat ‘Frankrijk een moedig, succesvol en modern imago zal gaan geven.’ Het ontwerp is van de Engelsman Norman Foster. “Het is een buitengewone ervaring om het ontwerp in het landschap gestalte te zien krijgen. Het is een dialoog tussen de natuur en de mensheid,” aldus de ontwerper bij de opening. De bouw heeft bijna 39 maanden in beslag genomen, wat langer dan de voorziene drie jaar. De vertraging werd veroorzaakt door ongunstige weersomstandigheden.

augustus 2007 |

AM | 15

Liever de zon op Aarde

dan de mens op Mars Door Annemarie Goedmakers

‘Voor niets gaat de zon op. Een platitude? Toch lijken we

maar niet in staat die schone en permanente energiebron die in overweldigende hoeveelheden dagelijks tot onze beschikking staat, effectief en duurzaam in te zetten voor onze energievoorziening. We gebruiken voor onze energievoorziening vooral fossiele energievoorraden die in miljoenen jaren zijn opgebouwd of kernenergie dat nucleair afval oplevert waar vele generaties na ons last van zullen hebben. We regeren met dit gedrag ver over ons graf heen en gedragen ons alles behalve duurzaam.

Wie is Annemarie Goedmakers; Voorzitter Foundation Rural Energy Services (www.fres.nl) Was ooit: wetenschappelijk medewerker, afdelingsvoorzitter van de afdeling Zandvoort, afdelingshoofd bij het ministerie van WVC, statenlid in Noord Holland, 2e vice-voorzitter PvdA, lid van het Europees Parlement, directeur duurzame energie bij Nuon, voorzitter Stichting Aap.

16 |

AM | augustus 2007

Visie nodig Toen Kennedy beloofde dat zijn land als eerste zou zorgen dat de mens op de maan zou landen*, leek dat niet zozeer een immense opgave met een groot politiek risico dat het niet zou lukken, maar was het vooral een fantastische zet om het moreel in Amerika op te vijzelen en tegelijkertijd een grensverleggend en aansprekend initiatief. En het is gelukt. We missen op dit moment node een dergelijk uitdagend en gezaghebbend initiatief waar het onze energie voorziening betreft. Het zou mooi zijn om in aansluiting op de Nederlandse inzet op windenergie en biomassa, een programma “Helios” te lanceren dat beoogt de zon op aarde te brengen om haar duurzaam voor onze energievoorziening in te zetten.

Verantwoordelijkheid nemen We hebben tijdens de VN milieuconferentie in Rio de Janeiro in 1992 met elkaar afgesproken dat we de generaties na ons niet een wereld na zouden laten met minder mogelijkheden. Desondanks putten we in een steeds hoger tempo de energievoorraden van de wereld uit, neemt onze emissie van broeikasgassen jaarlijks nog steeds toe en tasten we de natuur op een onomkeerbare manier aan door ons steeds grotere energiegebruik.

De zon ontbreekt in het Nederlandse energiebeleid Met ons doen en denken over zonne-energie is het droevig gesteld. Stedenbouwkundigen en architecten zien het integreren van passieve zonne-energie slechts zelden als een creatieve uitdaging voor hun scheppende arbeid. Zonneboilers worden door veel projectontwikkelaars gezien als een mode die al weer voorbij is. Het opwekken van elektriciteit met zonnepanelen wordt vaak bij voorbaat al als veel te duur afgedaan. En stellen dat zonne-energie in Nederland nauwelijks voorhanden is (zoals EnergieNed onlangs deed in de special Elektriciteitsproductie van het blad Energie Nederland dat naar alle abonnees van het Financieel Dagblad gestuurd werd), ontkent zelfs natuurkundige feiten.

De zon levert in Nederland de meeste kWh per hectare Alle duurzame energiebronnen zijn heel direct gekoppeld aan de geografische omstandigheden in een land of regio. Waterkracht is voor Nederland een beperkt beschikbare bron omdat we een vlak land hebben. De ruimte in Nederland is beperkt en daarom is schone biomassa

beperkt voorhanden, afval daarentegen hebben we genoeg. Windenergie is door onze ligging aan zee en juist omdat ons land vlak is, ruim beschikbaar. Maar ook zonne-energie is volop voorhanden, al valt natuurlijk niet te ontkennen dat in landen dichterbij de evenaar de instraling van de zon hoger is. Door de enorme overvloed aan zoninstraling is de zon echter ook in Nederland een belangrijke duurzame energiebron. Hoeveel elektriciteit je op een hectare kunt produceren hangt af van de soort energiebron en de stand van de technologie. Door snelgroeiende bomen of planten te verbouwen, kun je biomassa produceren die je kunt omzetten in duurzame elektriciteit. Op die manier kun je per jaar ongeveer 20 duizend kWh per hectare duurzame elektriciteit opwekken. In Nederland kun je met windmolens per jaar gemiddeld 150 duizend kWh per hectare produceren en met zonnepanelen ongeveer 400 duizend kWh. Naar verwachting zal alleen dat laatste getal door verbetering van de efficiëntie van zonnepanelen nog met meer dan 10% kunnen toenemen. Het is duidelijk dat als je alléén kijkt naar het efficiente gebruik van de ruimte, je in Nederland duurzame elektriciteit het beste met zonneenergie kunt opwekken.

Zonne-energie is betaalbaar (te maken) Passieve zonne-energie is gratis: het kost niets extra om een gebouw in plaats van op het noorden op het zuiden te richten. Slim gebruik van glas en een verstandige indeling van ruimtes kan een enorme verbetering betekenen in de gratis inzet van zonne-energie. We leggen helaas te zelden prioriteit bij het autonome energiegebruik van een gebouw in de ontwerpfase. Stedenbouwkundigen, architecten en projectontwikkelaars plukken zelden de vruchten van inspanningen op dit vlak en zadelen daarom toekomstige gebruikers van gebouwen met nodeloze kosten op en ons milieu met emissies die niet nodig waren geweest. Zonneenergie gebruiken om warm water te maken zoals een zonneboiler doet, is zeker als de zonneboiler bij de bouw of renovatie van een gebouw wordt meegenomen een investering die zich binnen 5 of 10 jaar terugbetaalt. Kortom een investering die financieel voor de hand liggend is en die je gezien het feit dat we alles op alles moeten zetten om het broeikaseffect terug te dringen, ethisch gezien eigenlijk niet achterwege kunt laten. Waarom doen we het dan nog zo weinig? Elektriciteit opwekken met zonne-energie is op dit moment inderdaad nog relatief duur: in Nederland gemiddeld € 1,-- per kWh, terwijl een kWh met windenergie produceren gemiddeld 8 eurocent kost en met fossiele brandstof zo ‘n 4 eurocent. Overigens kost een kWh geproduceerd met een batterij vaak meer dan € 100,-- en soms zelfs meer dan € 1000,- -. In dat gegeven zit meteen augustus 2007 |

AM | 17

© Greg Piepol 18 |

AM | augustus 2007

de oplossing voor het probleem van de dure elektriciteit uit een zonnepaneel. Kennelijk zijn wij er toe te brengen voor een kWh een hoge prijs te betalen, als wij de voordelen in het gebruik maar voldoende zien. Je kunt elektriciteit uit zonne-energie als de Ferrari van de elektriciteitswereld op de markt zetten. Je kunt zonnepanelen b.v. aanbieden als een eigen investeringsmogelijkheid voor mensen die een schone en hightech energievoorziening even belangrijk vinden als een nieuwe keuken of badkamer. We kunnen ook investeren in zonne-energie in landen als Mali en het gebrek aan koopkracht of het verschil in kosten tussen onze kWh en de kWh daar overbruggen met ontwikkelingsgeld of subsidies. Het zijn allemaal manieren om i.p.v. elektriciteit als bulkproduct, elektriciteit als een op de behoefte van klant toegesneden product met toegevoegde waarde te verkopen.

Technologische innovatie stimuleren Waarom zou je eigenlijk als land, als bedrijf of als consument verantwoordelijkheid moeten nemen voor de ontwikkeling van zonnetechnologie? Nederland is een rijk land: wij kunnen het ons permitteren om geld te investeren in de ontwikkeling van een technologie waar de rest van de wereld van zal profiteren. Nederland is dichtbevolkt en heeft dus een groot bebouwd oppervlakte; al dat dakoppervlak kan dubbel gebruikt worden om enerzijds de regen buiten te houden, maar ook de zon in de vorm van elektriciteit en warm water binnen te halen. Nederland gebruikt in tegenstelling tot wat ze zichzelf voorgenomen had, de afgelopen jaren steeds meer fossiele energie en heeft dus een bijzondere verantwoordelijkheid om alternatieven met toekomstperspectief te ontwikkelen. Kernfusie wordt door velen gezien als een duurzame toekomstige energiebron, maar is een technologie die we niet op eigen houtje kunnen ontwikkelen. In Nederland kunnen we wel op eigen kracht een heel belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van fotovoltaïsche technologie. Laten we dat dan ook doen.

landen en dan niet in staat zijn om zonne-energie in 10 jaar betaalbaar te maken? De wetenschappers van ECN zijn vast in staat de minister uit te leggen dat het kan als we maar willen.

Rol van het bedrijfsleven Ook bedrijven kunnen een eigen verantwoordelijkheid nemen om een maatschappelijk relevante technologie te helpen ontwikkelen: Shell en Nuon, maar ook veel kleine bedrijven verenigd in Holland Solar zijn daar de afgelopen jaren ieder op hun eigen manier druk mee bezig geweest. In dit kader is de uitspraak van Jeroen van der Veer vermeldenswaardig: “We accepteren het niet om alleen eenzijdig naar belangen van aandeelhouders te kijken. Op de lange termijn is er in onze visie geen tegenstelling tussen belanghebbenden. Aandeelhouders moeten zelf beoordelen of ze geloven in onze filosofie.” Juist het bedrijfsleven kan zorgen voor grotere marktpenetratie met bijbehorende lagere productiekosten. Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen past het om verantwoordelijkheid te nemen voor het versneld dichterbij brengen van een duurzame toekomst.

Rol van de klant Tot slot de klant. De klant weet niet wat een kWh kost, maar weet alleen wel dat hij hem te duur vindt: een logische reactie op een bulkproduct. De klant is echter goed te motiveren om eigen keuzes te maken als hij meerwaarde ervaart aan een product ook als het duurder is dan het bulkproduct. Het succes van Natuurstroom heeft dat t.o.v. andere groene energieproducten afdoende laten zien. De klant in Mali is zeer tevreden over de verbetering in gezondheid, veiligheid en voorzieningsniveau die elektriciteit uit zonnepanelen voor hem betekent en heeft daar graag een aanzienlijk deel van zijn inkomen voor over. Gelukkig helpt gericht besteed ontwikkelingsgeld deze dienst voor meer mensen betaalbaar te maken.

Rol van de overheid De zon op aarde halen De overheid kan bij voorrang R&D geld in deze veelbelovende technologie stoppen. Maar de overheid kan ook door regelgeving zonnetechnologie stimuleren. De overheid zou bijvoorbeeld een minimum percentage zonne-elektriciteit verplicht kunnen stellen of regelen dat bij eindgebruikers de meter feitelijk of virtueel moet terugdraaien als ze zonne-elektriciteit terugleveren aan het net. In veel staten in Amerika zijn beide of is een van deze twee mogelijkheden wettelijk geregeld. Als het daar kan, moet het hier ook kunnen. Het is dan ook bijzonder jammer te moeten lezen dat minister Brinkhorst in het eerste nummer van het blad Natuur en Milieu van dit jaar geen doorbraak van zonneenergie verwacht vóór 2030. Binnen 10 jaar op de maan

Als we werk willen maken van een duurzame energietoekomst, zullen we zeker moeten investeren in het ontwikkelen van de toepassing van zonne-energie. Delftse studenten hebben nu al twee keer laten zien dat je door enorme inzet een auto op zonne-energie kunt ontwikkelen, die harder dan ooit gaat. Bush wil de mens op Mars brengen. Laten wij de zon op aarde halen.

augustus 2007 |

AM | 19

Yo-vakantieverhaal

Door Ed van Ooijen

Puch VS. kreidler H et was in 1965 dat ik met drie vrienden op de brommer en met dubbeldeks sheltertentjes op de bagagedragers via de Ardennen, Luxemburg, Saarland, Lotharingen en de Elzas naar het Zwarte Woud reisde. We bivakkeerden in de omgeving van Oppenau. Af en toe moest van een brommer de cilinderopening worden ontkoold om de trekkracht van de 49 CC-motoren in de bergen te vergroten, maar voor het overige verliep de kampeervakantie zonder problemen. Frans, de broer van mijn vriendin Margo, Tony, een jongen uit onze wijk Tuindorp de Vaan en ik reden op een Puch, alleen mijn boezemvriend Aad had een Garelli, een Italiaanse brommer met vier versnellingen. Daar was hij erg trots op, want hij reed Tony en mij met onze Puch-skyriders en Frans met zijn Puch- Skybolt er gemakkelijk uit. Des te groter was zijn desillusie toen hij in het Zwarte Woud op een bosweg een wedstrijdje tegen een Duitser met een “fünfgang”Kreidler op ontluisterende wijze verloor…. De eerste “etappes” van de terugreis gingen ons nog voor de wind. We genoten van de prachtige vergezichten vanaf de Schwarzwälderische Hochstrasse en via Karlsruhe 20 |

AM | augustus 2007

en Mannheim reden we in de richting van Bingen. Helaas ontstond er toen voor het eerst wat onenigheid over het al dan niet rechtsaf slaan naar een dorpje om wat te gaan drinken. Nog vóór we het erover eens konden worden wat we zouden doen reden Aad en Frans de zijweg al in, Tony en ik verbijsterd achterlatend. Gelaten besloten we te wachten, maar naarmate de tijd verstreek kregen we steeds meer de pest in. Na een half uur startten we mokkend onze brommers en reden weg. Het ging steeds harder en harder, het leek wel of onze “Puchies” vleugels kregen, soms reden we de auto’s voorbij….Die hoge snelheid zou ons echter bezuren, want in een bocht langs de Rijn bij Sankt Goar sneed een kleine vrachtwagen ons af en remde plotseling voor stilstaand verkeer vóór hem. Ik kon nog net op tijd remmen, maar Tony scheurde langs me heen en vloog boven op de vrachtauto…Zijn brommer lag in een oogwenk in zijn eigen olievlek en kon dus geen dienst meer doen. Met Tony zelf was het God zij dank beter gesteld, ondanks dat in die tijd nog geen bromfietshelmen werden gedragen… Er was inmiddels een ambulance opgetrommeld en we stapten nolens volens in

voor een onontkoombaar onderzoekje in het ziekenhuis. Het viel zoals verwacht alleszins mee en na het betalen van wat D-Marken konden we gaan. We deden Tony’s brommer op de trein en zelf ging hij ook mee. Bedroefd namen we afscheid van elkaar. Tot ziens in Rotterdam…. Alleen overgebleven reed ik verder langs de Rijn. Wij zouden die avond kamperen op een jeugdcamping bij Köln am Rhein, waar we een jaar eerder met de fiets hadden gekampeerd. Opnieuw ging mijn Puch harder dan hard en in de namiddag bereikte ik de camping. Daar bleken Frans en Aad al hun tent te hebben opgeslagen en ik kookte inwendig over het feit dat we uren daarvóór zonder goed overleg als groep uiteen waren gevallen. Ik vertelde hun op enigszins geëmotioneerde wijze wat er was gebeurd. De vakantie was verpest, Tony was na het ongeluk met brommer en al op de trein gestapt en zat dus al dik in Nederland.

dubbele fietstas over de arm geslagen. Hij was in Köln Haptbahnhof uitgestapt en had naar de camping gelift. Ik sprong verheugd op en omhelsde hem. We waren weer herenigd!!! Alles was meteen vergeten en vergeven. De vakantie was gered! We bleven nog een aantal dagen in Keulen staan, zwommen vanaf het campingstrandje in de lauwe Rijn en bezochten een paar keer de oude bisschopsstad. Op de dag van de terugreis naar Rotterdam zetten we Tony in Keulen op de trein en namen met enige weemoed afscheid van elkaar. Na een lange dag “brommen” bereikten we gedrieën onze woonplaats aan de Nieuwe Maas. Dankzij de ondernemingszin van Tony, die in Keulen was uitgestapt en naar de groep teruggekeerd, konden we met voldoening op een mooie en onvergetelijke vakantie terugkijken….

“Ik zit helemaal niet in Nederland!” klonk het ineens triomfantelijk achter me. Daar kwam Tony aangestapt, zijn augustus 2007 |

AM | 21

yo-tripmusica

22 |

AM | augustus 2007

In de nieuwswereld wordt deze tijd van het jaar wel eens de komkommertijd genoemd, het is namelijk vakantietijd. Op het moment dat AYO-Magazine in digitale brievenbussen over de hele wereld valt, zit ik waarschijnlijk in mijn comfortabele klapstoel met het boek “Imprimatur” van Monaldi & Sorti op een camping die gelegen is op de bodem van een oerzee waar in een ver verleden vleesetende reuzenreptielen van bijna 15 meter lang rondzwommen. In 2002 is een skelet van een van deze imposante dieren teruggevonden, deze “Prognathodon Saturator Dortangs Et Al” is te zien in het Natuurhistorisch Museum van Maastricht en luistert naar de naam “Ber”. Door Hans Trip

Zeg eens A augustus 2007 |

AM | 23

A

ls ik weer thuiskom van een vakantie en weer plaatsneem aan m’n vleugel, dan zing ik vaak eerst even een a’, waarna ik de toon ééngestreept-a (a’) op de vleugel speel om te controleren of ik het goed heb onthouden. Omdat een vleugel door wisseling van temperatuur en ook door andere oorzaken wel eens kan afwijken, pak ik mijn stemvork er altijd even bij. Een stemvork gedraagt zich als een slinger waarvan de beweging nauwelijks is te zien, maar hoorbaar is als toon. De stemvork die we in de muziek gebruiken, produceert een toon van 440 Hz, namelijk de toon ééngestreept-a. De beide poten van de stemvork hebben dezelfde frequentie en kunnen elkaar onder bepaalde omstandig­he­den versterken of uitdoven (interventie). Als je de stemvork voor je oor ronddraait, hoor je de toonsterkte aanzwellen en afnemen, dit versterken of uitdoven is afhankelijk van de omringende luchtstroom en de plaats waar de stemvork zich bevindt. Je kunt dit in beeld brengen door de trillende stemvork voor een oud model TV-beeld te houden. In het beeld ontstaat een stroboscopisch effect, de trillingen worden vertraagd en de heen en weer gaande beweging is met het oog te volgen. Deze beweging is te vergelijken met het teruglopende beeld van draaiende spaakwielen zoals van een koets. Geluid is een trilling die veroorzaakt wordt door een geluidsbron en vervolgens via een medium wordt doorgegeven naar het menselijk oor. Het belangrijkste medium voor transport van geluid is lucht. De toonhoogte wordt dus bepaald door de frequentie (het aantal trillingen). Meer over tonen en over de natuurtoonreeks misschien in een toekomstige column. De stemvork werd in 1711 door de Engelse trompettist John Shore uitgevonden. Het werken met de stemvork is minder moeilijk dan veel mensen denken. Als ik tijdens een koorrepetitie met een gemengd koor zonder hulp van een organist of

pianist zomaar uit m’n hoofd voor alle vier partijen de toon aangeef, dan vinden de zangers dat knap. Zij zien dat ik aan het begin van het repeteren van een muziekstuk even met m’n stemvork op m’n hoofd tik (dit is een gewoonte die ik overgenomen heb van m’n docent koordirectie op het conservatorium) en vervolgens telkens de juiste tonen kan aangeven. Het “geheim” om dit te kunnen is solfège, dat is de muziekdidactiek waarbij door middel van systematisch trainen het gehoor, de trefzekerheid van de tonen en het ritmisch gevoel worden ontwikkeld. Dit lijkt misschien wel heel moeilijk, maar het vak solfège leer je door praktisch te oefenen. Iedereen die bijvoorbeeld al jaren in een koor zingt en nog steeds niet door de dirigent is weggestuurd kan het leren, je moet natuurlijk wel op z’n minst een beetje muzikaal gehoor hebben. Nu hoor ik al de opmerking dat een apostolische dirigent nooit een zanger zal wegsturen, maar ik kan u verzekeren dat iemand die absoluut geen noot kan treffen, over het algemeen niet erg lang bij welk koor dan ook zal blijven! Voor het oefenen met een stemvork kun je naar een conservatorium of een muziekschool gaan, je kunt een cursus koorscholing bij een muziekdocent zoals bijvoorbeeld bij mij gaan volgen. Maar je kunt ook nu al meteen aan de slag gaan! Als je geen stemvork hebt kun je de toon a’ vanaf een blokfluit, keyboard, piano etc. afhalen. Je neemt de a’ over en probeert deze zo zuiver mogelijk na te zingen, eventueel laat je een huisgenoot even meeluisteren. Als je deze a’ goed denkt te kunnen zingen, probeer dan een “lagere” a te zingen, een octaaf lager noemen we dat dan. Herhaal dit een paar keer, zing bijvoorbeeld drie keer achter elkaar de hogere a’ en een lage a. Je kunt dus nu de a’ van de stemvork overnemen en je kunt de a een octaaf lager zingen, het begin is er! Wat kun je hier dan praktisch mee doen? Stel je eens voor dat je als dirigent op maandagavond voor het koor staat en er is geen organist of pianist en je

elektronisch stemapparaat / metronoom

Stemvorken c’’ / c’

24 |

AM | augustus 2007

wilt het lied “Juich vrolijk, juich” (God met vreugde eren, lied 65) in de juiste toonsoort met het koor gaan zingen, hoe kom je dan aan de d’, de eerste toon van dit lied voor alle vier de partijen? De a’ en de lagere a kun je nu zingen vanaf de stemvork, de d’ van Juich vrolijk, juich is vanaf de lage a, de vierde toon. Als je een toonladder kunt zingen op do re mi fa so la ti do, ben je eigenlijk al een eind gevorderd! Dan zing je vanaf de lagere a: do re mi fa en… “fa” is dan de d’ en is de eerste toon van “Juich vrolijk, juich”. Zing deze toon even voor en het koor kan op de juiste toon starten! Als je nog geen toonladder kunt zingen of je wilt een iets snellere methode, dan zing je het eerste woord van ons nationale volkslied, het “Wilhelmus” , als je “Wil” op de lage a zingt, dan zing je vanzelf “helmus” op de d’ van “Juich vrolijk, juich”.

Dit is eigenlijk het hele geheim, de basis van het kunnen treffen van alle noten zonder hulp van een muziekinstrument. Je kunt het werken met een stemvork eventueel helemaal ze aanleren (autodidactisch), maar een cursus volgen is wel aan te raden. Het gevaar bestaat namelijk dat je jezelf onjuistheden gaat aanleren, een docent haalt deze fouten er onmiddellijk uit. Een ludiek voorbeeld is dat ik een keer een leerling had die het Wilhelmus niet kon zingen! Hij zong op het eerste woord “Wilhelmus” geen kwartinterval maar een kwintinterval, dus nie van de eerste naar de vierde toon, maar van de eerste naar de vijfde toon. In ons voorbeeld hier zou hij dan vanaf de lage a nie naar de d’ zijn gegaan, maar naar de e’!

Het oefenen in trefzekerheid van de tonen is dus een praktische aangelegenheid, dit kun je altijd en overal doen, door te zingen, maar je kunt het ook “stil”doen, in je gedachten. Als je een lied kunt zingen, fluiten of neuriën ben je in principe na enige oefening ook in staat om de intervallen (afstanden van de tonen) te herkennen. Door van deze kennis handig gebruik te maken kun je leren om goed met de stemvork te werken en als dirigent van een koor ben je dan niet meer afhankelijk van een organist of pianist om de juiste tonen aan de verschillende partijen van het koor te kunnen aangeven. Misschien een leuk idee om met de stemvork te oefenen op regenachtige dagen in de vakantie?

augustus 2007 |

AM | 25

Wij Zijn benieuwd naar jouw strandfoto’s!

in september gaan we nazomeren met jouw foto’s 26 |

AM | augustus 2007

Stuur je foto’s naar [email protected] en vermeld even waar hij is genomen (wel zo handig :) ) © Library of Congress, Prints & Photographs Division, Photochrom Collection augustus 2007 |

AM | 27

yo-als je toch in de buurt bent

Hauptbahnhof Lehrter Bahnhof

unter den Linden

b5 b5 Holocaust Monument

Potsdamer Platz

berlijn

28 |

AM | augustus 2007

Zestig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog en zeventien jaar na de eerste plannen is in Berlijn het Holocaust-monument gebouwd. Bij de plechtigheid waren duizend gasten uit de hele wereld aanwezig, onder wie joden die de vervolging door het nazi-regime overleefden. Het monument strekt zich uit over een oppervlakte van 20.000 vierkante meter. Op het glooiend terrein in het hartje van de stad staan 2711 grijze, rechthoekige pilaren tot 4,7 meter hoog. De pilaren moeten volgens de Amerikaanse architect Peter Eisenman een gevoel van desoriëntatie en eenzaamheid teweeg brengen. Het monument staat vlakbij de Brandenburger Tor. Een deel van de pilaren bevindt zich boven de voormalige bunker van de nazi-minister van Propaganda, Goebbels, en vlabij de bunker waar Hitler zich eind april 1945 van het leven beroofde. Het heeft lang geduurd voor het monument er eindelijk stond. Sommigen waren tegen de locatie midden in het centrum van de stad en extreem-rechtse Duitsers vonden dat het eindelijk eens afgelopen moest zijn met de Duitse ‘schuld-cultuur’. Een aantal overlevenden van de Holocaust waren ook niet blij met het ontwerp, omdat het volgens hen te anoniem en abstract is. Bron: ANP | foto Grabthar

Holocaust-monument

20.000 m

2 augustus 2007 |

AM | 29

yo-als je toch in de buurt bent

Alto lindoso

fondevila

britelo

lindoso

30 |

AM | augustus 2007

De rivieren in het noorden van Portugal zijn zeer geschikt voor het opwekken van waterenergie. Er zijn acht stuwdammen in Noord-Portugal, De grootste is de Alto Lindoso, die in 1992 in gebruik is genomen. Het is de grootste stuwdam van Europa en levert energie voor een groot deel van Portugal en Spanje. De centrale bevindt zich binnen in een rots. Het decor doet erg denken aan James Bond films. De stuwdam heeft belangrijke positieve

en negatieve gevolgen voor de regio. Een positief gevolg is dat de waterstand in het hele stroomgebied van de rivier gereguleerd kan worden. Negatieve gevolgen zijn dat veel boeren hun grond kwijtgeraakt zijn voor de bouw van de stuwdam en het stuwmeer. Daardoor is veel werkgelegenheid verloren gegaan. Veel boeren hebben het gebied verlaten. Ook zijn veel vissoorten door de veranderde waterhuishouding verdwenen.

Alto Lindoso

augustus 2007 |

AM | 31

Buste van Nefertete de vrouw van Achnaton

met dank aan het © Egyptisch museum, Berlijn

yo-oud geloof

De heerser die de zon introduceerde 32 |

AM | augustus 2007

A

chnaton is een farao uit de geschiedenis van het Oude Egypte. Deze farao wordt gerekend tot de 18e dynastie. Hij bracht het hele land in oproer door zijn veranderingen in de godsdienst en de kunst. Toen hij verdween werd de staat terug gebracht in zijn oude staat en werd er geprobeerd het bestaan van deze farao uit te wissen. Zijn opvolger was de roemrijke farao Toetanchamon, wiens graf in 1922 door de Engelsman Howard Carter werd ontdekt in het dal der Koningen op de West oever van de Thebe. Achnaton werd geboren als Amenhotep. Dat betekent: ‘Amon is tevreden’. Hij was de zoon van Amenhotep III en een van zijn vrouwen, Tije. Hij volgde zijn vader op en regeerde in het begin onder de naam Amenhotep IV. Deze farao regeerde zeventien jaar. Hij regeerde waarschijnlijk vanaf 1350 voor Christus. In het oude Egypte was de farao de opperpriester. Aangezien Amenhotep andere ideeën over het geloof had, verwierp hij het oude geloof waarin meerdere goden werden aanbeden. Hij verving de goden door een enkele god namelijk de zonneschijf Aton. Daarom liet hij zijn naam ook veranderen naar Achnaton wat betekent: de ziel van Aton. Deze god werd weergegeven als een zonneschijf met stralen die eindigde in handen. Deze hielden vaak ook ankh-symbolen vast die stonden voor het leven Achnaton was dus aan de macht, maar de veranderingen die hij teweeg bracht in het geloof waren niet de enige. Hij verplaatste namelijk de oude hoofdstad naar een plaats welke hij Achetaten noemde. Zo gaf hij de aanhangers van het oude geloof ook minder kans om invloed uit te oefenen op zijn politiek. De oude hoofdstad stond namelijk in teken van andere goden. In zijn stad was alleen Aton welkom. De stad was ook zo gelegen dat je de zon kon zien opkomen tussen twee heuvels door. Dit verwees dan ook weer naar de hiëroglief voor horizon. De stad ligt vlakbij het huidige Amarna. Daarom heet deze periode in de Egyptische geschiedenis ook wel de Amarna periode. Achnaton had dus de hoofdstad verplaatst en de godsdienst veranderd, maar hij heeft ook de stijl van de kunst veranderd. Deze stijl was ook een zeer grote verandering ten opzichte van de oude stijlen. Zo hadden de mensen zeer grote achterhoofden, sensuele lippen, langgerekte gezichten en ook buiken die meer hingen dan dat normaal het geval was. Al deze veranderingen werden niet alleen door Achnaton ingevoerd, hij werd daarbij gesteund door zijn vrouw Nefertete. Zij wordt gezien als een toonbeeld van schoonheid. Dit mede door een buste die gevonden is in een werkplaats in Achetaten. Deze buste staat nu in het Egyptische museum in Berlijn. Samen met Nefertete had Achnaton 4 dochters. Een van deze dochters (Anchesenaton) trouwde met haar halfbroer. Deze jongen was een zoon van Achnaton en Kija. Deze jongen heette Toetanchaton. Uiteindelijk is Achnaton verdwenen. Zijn graf en dat van zijn vrouw is nooit gevonden. Toen hij verdween, werd alles weer in de oude staat hersteld. Geprobeerd werd om Achnaton’s naam uit te wissen. Dit omdat hij werd gezien als een ketter. De stad Achetaten werd verlaten en is in verval geraakt. Je kunt het nu nog steeds bezoeken. Hij werd opgevolgd door zijn zoon en dochter. Maar omdat hun namen verwezen naar het bewind van hun vader werden hun namen veranderd: Toetanchamon en Anchesenamon. Toetanchamon was 9 toen hij aan de macht kwam en is maar 18 jaar geworden. Hij werd uiteindelijk opgevolgd door zijn legeraanvoerder Horemheb. augustus 2007 |

AM | 33

34 |

AM | augustus 2007

Wat is HIV nu eigenlijk, en wat is AIDS? Wat is hiv? Aids wordt veroorzaakt door een virus: hiv. Hiv staat voor Humaan Immunodeficiëntie Virus, ook wel aidsvirus genoemd. Er bestaan verschillende soorten hiv. Het virus breekt het afweersysteem af. Het lichaam wordt daardoor vatbaar voor allerlei infecties en bepaalde vormen van kanker, waartegen het anders wèl bestand zou zijn. Iemand die geïnfecteerd is met hiv, wordt seropositief genoemd. Het is niet aan iemand te zien dat hij/zij een hivinfectie heeft. Als je seropositief bent, hoef je niet ziek te zijn. Het kan wel tien jaar duren voordat je ernstige klachten krijgt. Als je met hiv bent geïnfecteerd, kan je het virus wel doorgeven aan anderen. Pas als het afweersysteem door het virus is aangetast en zich bepaalde verschijnselen voordoen, kan een arts vaststellen dat je aids hebt. Wat is aids? Aids staat voor Acquired Immune Deficiency Syndrome, ofwel Verworven Immuun Deficiëntie Syndroom. Dit betekent dat het afweersysteem van de mens niet meer goed functioneert. Het afweersysteem houdt normaal gesproken infecties tegen. Bij een infectie met een virus maakt je lichaam antistoffen aan, die de indringer om zeep helpen. Maar het aidsvirus is zo hardnekkig dat het lichaam daar niet in slaagt. Het taaie virus doet vervolgens zijn verwoestende werk en breekt het afweersysteem af. Gevolg: infecties. Als iemand daar heel veel last van krijgt, dan krijgt hij de diagnose aids. A: Acquired: Tijdens het leven opgelopen, dus niet geërfd. I: Immune: Immuniteit - afweer(systeem), het natuurlijke systeem in ons lichaam dat ons beschermt tegen ziekten veroorzaakt door bijvoorbeeld bacteriën, virussen en schimmels. D: Deficiency:Tekort, gebrek, verminderde functie. S: Syndrome: Syndroom, ziektebeeld, de gezamenlijke verschijnselen van een bepaalde ziekte. Hoe loop je hiv op? Het virus kan zich bevinden in: bloed, sperma, vaginaal vocht, voorvocht en moedermelk. Bij iemand die geïnfecteerd is met hiv bevatten bloed en sperma een hoge

Klachten en gevolgen van hiv/aids Dringt het hiv-virus het lichaam binnen, dan pakt het bepaalde cellen vast, de T-helpercellen. Vervolgens dringt het virus die helpercellen binnen en maakt ze kapot. En dat heeft grote gevolgen. De helpercellen zorgen er namelijk voor dat een bepaald soort witte bloedlichaampjes (lymfocyten) antistoffen maken tegen indringers - of het nu virussen, bacteriën of schimmels zijn. Het hiv-virus schakelt dus de helpercellen uit, de lymfocyten doen het niet meer en de aanmaak van antistoffen stokt. Anders gezegd: de verdedigingslinie die indringers moet tegenhouden, begint gaten

concentratie van het virus. In vaginaal vocht en voorvocht is deze concentratie beduidend lager, maar overdracht via deze lichaamsvochten is wel mogelijk. In andere lichaamsvochten kan het virus wel aanwezig zijn, maar in een veel te lage concentratie om een infectie te kunnen veroorzaken. Speeksel, zweet, traanvocht, urine en ontlasting zijn alleen gevaarlijk als er zichtbaar bloed in zit, en er risico is dat dit rechtstreeks in de bloedbaan van de ander terecht kan komen. In de dagelijkse omgang met seropositieve mensen loop je geen enkel risico. De kans op infectie bestaat bij onveilige handelingen met bloed, sperma, vaginaal vocht en voorvocht. Waarvan krijg je geen hiv? Dat veel mensen ongerust en onzeker raken als ze met hiv of aids geconfronteerd worden, is wel begrijpelijk, maar meestal onterecht. In de (dagelijkse) omgang met mensen met hiv en aids is er geen risico op een hiv-infectie. Niet door huidcontact (hand geven). Hiv kan niet door een onbeschadigde huid binnendringen. Een pleister op een wondje biedt voldoende bescherming. Niet door (tong)zoenen. In het speeksel is veel te weinig virus aanwezig om iemand te kunnen infecteren. Niet door toilet en gebruiksvoorwerpen. Het virus kan in de buitenlucht niet blijven leven, dus ook niet op kopjes, bestek, beddengoed etc. Niet door adem, hoesten, niezen, etc. Je kunt dus gewoon op dezelfde manier met iemand met hiv of aids blijven omgaan. En juist voor een hiv-geïnfecteerde vriend of kennis kan lichamelijk contact en steun heel belangrijk zijn. Waar je verder ook geen hiv-infectie door kunt oplopen: Niet door eerste hulp verlenen, als je de normale hygiëne in acht neemt, dan kan er niets gebeuren. Niet door insecten. Niet via etenswaren. Niet via zwemwater en sauna’s.

Met dank aan Margot Mulder www.soaaids.nl

te vertonen. De indringers kunnen opstomen en het lichaam ziek maken. Hoe lang het duurt voor iemand klachten krijgt na besmetting met hiv, verschilt van persoon tot persoon. Het kan na twee jaar zijn, maar ook langer dan tien jaar duren. Dat is afhankelijk van de leeftijd waarop je de infectie oploopt. Daarnaast spelen ook erfelijke factoren een rol en mogelijk het soort virus waarmee je wordt geïnfecteerd. Klachten Als je seropositief bent, betekent dat niet dat je dan ook meteen klachten krijgt. Waarschijnlijk merk je in eerste instantie niets van die hiv-infectie. Je kan nog jaren gezond blijven. Je kan

anderen wel met hiv infecteren als je onveilig vrijt. Als de hoeveelheid virus toeneemt, wordt je afweer aangetast en krijg je klachten. Dat kan na twee jaar gebeuren, maar kan ook langer dan tien jaar duren. Enorme moeheid, nachtzweten, veel gewichtsverlies zonder duidelijke reden, koorts, hardnekkige diarree en kortademigheid kunnen wijzen op een vergevorderde hiv-infectie. Je krijgt de diagnose ‘aids’ als het hiv-virus je afweer zo ernstig heeft aangetast, dat je ziek wordt door een infectie die door een gezonde afweer normaal gesproken wordt bestreden. augustus 2007 |

AM | 35

Feiten <

Veiligheidsinstructiekaarten in ‘vliegtuig-stijl’. Deze kaarten die in een grafische stijl duidelijk maken dat ‘Safe Sex’, seks met een condoom is, behoren bij het ‘stewardess spotje’ met Birgit Schuurman. Ideaal om uit te delen in de zomer, leuk om ook daarna nog te bewaren. Vrij Veilig Campagne, uitgifte 06-07-2006

Hiv/aids Het aantal volwassenen (15-49 jaar) met hiv/aids in leven is voor 2005 geschat op 18.500. In juni 2006 waren in totaal 11.866 personen met hiv in Nederland geregistreerd. In 2005 zijn 970 nieuwe hiv-diagnoses gesteld, waarvan 52% bij mannen die seks hebben met mannen (MSM). Vanaf 2002 neemt het aandeel MSM toe. Het aandeel van heteroseksueel geïnfecteerden bleef in 2005 gelijk (39%), maar binnen de groep heteroseksuelen zijn verschuivingen waargenomen. Het aantal hivdiagnoses bij allochtone heteroseksuelen daalde van 341 diagnoses in 2002 naar 258 in 2005, terwijl het aantal diagnoses bij autochtone heteroseksuelen steeg van 86 in 2002 naar 116 in 2005. Het aandeel van injecterende druggebruikers is klein (1%). Bij de soa-centra worden de hoogste percentages hiv-infecties gezien bij MSM (5-6%, 2005). Hiv bij heteroseksuelen varieert van 0,2% tot 0,4%. In de anonieme hiv-surveys onder risicogroepen zijn de hiv-prevalenties het hoogst bij druggebruikende- en transgender prostituees: 11-22%, respectievelijk 17-20%. Bij migranten uit gebieden met een generaliseerde hiv-epidemie werden hiv-prevalenties van 0-2% waargenomen. Seksueel overdraagbare aandoeningen In het soa-peilstation nam het

absolute aantal gevallen van chlamydia en hiv toe in 2005 met 15% en 25%, maar ook het aantal testen steeg. Gonorroe en syfilis daalden licht met 2% en 7%. De meeste gevallen van syfilis werden gevonden bij MSM (85% van de infecties bij mannen). Bij MSM nam het percentage positieve hiv-testen toe tussen 2003 en 2005. Chlamydia blijkt nog steeds de meest voorkomende soa in het peilstation. De meeste chlamydia en gonorroe infecties worden gevonden bij vrouwen jonger dan 25 jaar (70%). Gonorroe werd, in vergelijking met chlamydia, vaker gezien bij MSM en bij patiënten die eerder een soa hebben gehad. Enkele etnische groepen (onder andere afkomstig uit Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba) hebben relatief vaker een positieve testuitslag voor chlamydia en gonorroe. In 2005 bleek dat de resistentie tegen ciprofloxacine bij gonorroe verder is toegenomen tot 26%. Het beeld van de virale soa is in 2005 niet erg veranderd. Het aantal genitale wratten - de meest voorkomende virale soa binnen het peilstation - bleef gelijk, evenals hepatitis B, maar het aantal gevallen van genitale herpes steeg. De incidentie van acute hepatitis B in de aangifte is ongeveer gelijk gebleven; er werd alleen een lichte

stijging in het aandeel besmettingen door heteroseksueel contact gezien. De epidemie van LGV bij - overwegend hiv-positieve - MSM heeft tot intensivering van de surveillance geleid en tot eind 2005 zijn 179 gevallen gerapporteerd. In Nederland is het aantal nieuwe LGV-gevallen in 2005 sterk afgenomen en daarmee lijkt de epidemie over zijn hoogtepunt heen te zijn. Bekende hiv-positieve personen nemen een belangrijk deel van de soa voor hun rekening: 15% van alle gonorroe, chlamydia en syfilis in MSM werd gevonden bij bekend hiv-positieven. In 60%, respectievelijk 51% van de chlamydia en gonorroe gevallen betrof dit een anorectale infectie. Het seksuele risicogedrag bij MSM lijkt onverminderd hoog met een reeël risico op verdere verspreiding van soa en hiv. Continue alertheid en innovatieve methoden in preventie en interventie zijn nodig om verdere verspreiding van soa en hiv te voorkomen.

Met dank aan Margot Mulder www.soaaids.nl augustus 2007 |

AM | 37

Marleen Door: Bertus Tempert - Soa Aids Nederland

‘S

inds een jaar treed ik meer naar buiten over mijn hiv-status. Ik heb geleerd dat ik alleen mezelf kan zijn, wanneer ik daarover open kan zijn. Door te verzwijgen liep ik voortdurend op tegen door mijzelf gecreëerde hindernissen. Zwijgen heeft mij zoveel ellende bezorgd, dat ik simpelweg niet langer verstoppertje wil en kan spelen. Ik heb veel te lang mijn mond gehouden, ik was angstig en onzeker. Bovendien had ik van huis uit meegekregen, dat je de vuile was binnenhoudt. Wat dat betreft ben ik van ver gekomen en heb ik een enorme persoonlijke ontwikkeling doorgemaakt. Vier jaar geleden ben ik bij mijn man weggegaan en nu woon ik alleen met mijn dochter van zes en twee katten. Mijn ex-man heb ik in 1994 ontmoet. Hij was mijn eerste serieuze relatie. We vreeën zonder condoom, want hij was hiv-negatief getest toen hij naar Nederland kwam. Hij woonde toentertijd in een asielzoekerscentrum en was bovendien al eens op hiv getest in Rusland waar hij gestudeerd heeft. Begin 1996 werd mijn vriend plotseling ziek. We dachten zelf geen moment aan hiv, maar hij bleek toch seropositief te zijn. Het is nog steeds een raadsel hoe hij het virus heeft opgelopen. Ik werd natuurlijk ook getest en tien dagen later kreeg ik eveneens een positieve uitslag van de hiv-test. En op diezelfde dag werd mijn vriend ernstig ziek opgenomen en werd meteen de diagnose “aids” gesteld. We kregen alles in één keer op ons dak. Gezien het snelle verloop bij mijn vriend ging ik er vanuit dat ik zelf ook snel ziek wou worden. Gelukkig kwam in de loop van dat jaar de combinatietherapie beschikbaar en kreeg ik vanaf november hiv-medicijnen. We knapten allebei op. 38 |

AM | juli-augustus 2007

Vanaf het begin ging ik op zoek naar zoveel mogelijk informatie om hiv een plaats te kunnen geven in mijn leven. Maar mijn vriend heeft nooit leren omgaan met hiv. Hij is altijd in de ontkenning blijven hangen en dacht soms zelfs dat hij genezen was. Hij heeft überhaupt nooit geleerd met tegenslagen om te gaan. Dat ik toch met hem ben getrouwd komt omdat ik dacht dat we hooguit nog een paar jaar te leven hadden. Het maakte toen niet meer uit dat hij niet de liefde van mijn leven was. Eigenlijk pasten we niet bij elkaar en was onze relatie niet goed. Ik schaamde me voor mezelf en was preuts. Op seksueel gebied had ik een slecht zelfbeeld. Hij was te egoïstisch, ik te onzeker. Ik kon niet genieten van seks. Ook had ik regelmatig heftige aanvallen van herpes genitalis en daardoor veel pijn. Ik was te bang om naar de huisarts te gaan. Wanneer ik geen zin had in seks of te moe was, negeerde hij mijn “nee” en werd ik gedwongen. Hij had een hoog libido. Ik was heimelijk blij dat zijn libido vanwege de hiv-medicijnen minder werd. Langzamerhand werd hij steeds agressiever. Ik heb lang gehoopt dat hij zou veranderen, maar dat gebeurde niet. Hij zakte steeds verder weg in zijn ontkenning en machteloosheid. Omdat hij niet kon praten over zijn emoties, kropte hij alle spanning op. En als dat weer eens te veel werd, dan uitte zich dat in plotselinge, heftige woedeaanvallen die gepaard gingen met ernstige dreigementen en beschuldigingen en soms fysiek geweld. Ook vertikte hij regelmatig zijn hiv-medicatie te nemen. Ik dreigde dan bij hem weg te gaan, als hij bleef weigeren zijn pillen te slikken. Ik wou niet toezien hoe hij dan weer ziek zou worden. We kwamen geregeld samen bij de hiv-consulentes. Ik denk dat die

wel voelden dat er iets niet goed zat, maar noch zij noch ik durfden erover te beginnen. Hij was dominant en ik schaamde mij. Ik had door mijn hiv eigenlijk nooit verwacht zwanger te zullen worden. Dat dit toch is gebeurd, heeft een bijzondere aanleiding. Er ging opeens een jong iemand in mijn naaste omgeving dood aan een hartstilstand. Ik kwam toen tot het besef dat het leven geen garanties geeft en dat je je kansen moet benutten. Iets in me zei dat ik beslist toekomstperspectief had en ik wilde graag moeder worden. Ja, ondanks ons slechte huwelijk. We zijn gestopt met condooms en ik werd vrij snel zwanger. In het begin van mijn zwangerschap moest ik ophouden met hiv-medicatie ter bescherming van de baby. Dit waren geweldige maanden en voor het eerst in jaren barstte ik van energie en levenslust. Ik heb mij nog nooit zo goed gevoeld als tijdens mijn zwangerschap. Ik was zo blij dat ik die pillen niet meer hoefde te nemen. In totaal heb ik drie verschillende combinaties medicijnen gehad. En dat was zwaar. Naast de enorme vermoeidheidsklachten had ik last van een chronische vorm van hyperventilatie. Ook had ik door de medicijnen een verhoogde stofwisseling. Ik moest steeds meer eten, maar mijn energie raakte snel op. Ik kon op een gegeven moment zelfs niet meer sporten. Verder heb ik nog steeds ‘onverklaarbare’ klachten als het onwillekeurig samentrekken en schokken van de spieren en wisselende spierzwakte. De artsen kunnen niet zeggen of dit hiv- of HAART-gerelateerd is. Daarom mocht ik van mijn internist tijdelijk met therapiepauze, maar die duurt al ruim anderhalf jaar. De viral load is wel licht gestegen en ik moet zuinig zijn op mijn energie, verder gaat het goed.

Het heeft nog anderhalf jaar geduurd na de komst van mijn dochter voordat ik weg durfde te gaan bij mijn echtgenoot. Haar laatste hiv-test uitslag hebben we niet meer samen gedeeld. Ik heb mezelf beter leren kennen en onder ogen gezien dat sommige keuzes verkeerd waren. Langzamerhand ben ik veranderd van dat verlegen meisje in een zelfbewuste vrouw die zichzelf niet meer wegcijfert maar open wil zijn. Ik ben er achter gekomen dat openheid zoveel goeds brengt. Dit wil ik aan andere mensen meegeven en daarom wil ik open zijn over hiv. Het is een deel van mij, het hoort bij mij. Mijn ervaring is dat mensen je openheid waarderen en oprecht nieuwsgierig zijn naar je verhaal. Ik heb afgelopen zomer mijn dochter over hiv verteld. Ik heb dit uitgelegd aan de hand van het boekje “Brenda heeft een draakje in haar bloed”. Ze begrijpt dat “draakje hiv” in het bloed van haar mama zit. En dat dit niet eng is. “Mag ik nu weer verder spelen?”, was haar reactie na de uitleg. Ik wil actief worden voor de Hiv Vereniging Nederland en ik heb mijn levensverhaal opgeschreven. Ik zoek nog een uitgever!’

augustus 2007 |

AM | 39

Alleen met vakantie! Er komt een moment dat je kind zegt:

Ik wil niet met jullie op vakantie! door: Arlette Dwarkasing In ieder gezin komt het er een keer van, en menig ouder wil dat moment liever nog even uitstellen: zoon of dochter wil niet mee op vakantie. Een weekje of nog langer weg met vrienden, is het plan. Op het moment dat het gevraagd wordt (vaak genoeg is het een mededeling) heeft het kind de beslissing voor zichzelf al genomen en is hij of zij helemaal klaar voor de strijd met de ouders. Maar het hoeft niet altijd een strijd te zijn. Waarom zien ouders eigenlijk op tegen dat moment van zelfstandigheid van hun kind? Seks en alcohol blijken de grootste hobbel. Ouders hebben ook wel reden zich zorgen te maken. Uit onderzoek blijkt dat jongeren op vakantie veel alcohol drinken en meer (onveilige) seks hebben dan onder normale omstandigheden. De drempel om aan seks te doen wordt bovendien onder invloed van alcohol alleen maar lager. Je kunt als ouder natuurlijk gewoon ’nee’ zeggen en met een enorm chagrijnige puber de verdere vakantie doorbrengen, maar je kunt je ook eerst laten informeren over drankgebruik bij jongeren en de relatie alcohol en seks. En je kind vervolgens goed voorbereiden op de verleidingen die het zou moeten kunnen weerstaan. Daarvoor is de website goedvoorbereid.nl te bezoeken, speciaal voor ouders van kinderen die (voor het eerst) zelfstandig met vakantie gaan. De site is gemaakt door het NIGZ (Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie), dat veel doet aan alcoholvoorlichting, en Soa Aids Nederland (voorlichting over soa en veilig vrijen). Naast feiten en cijfers over drankgebruik en seksueel gedrag zijn er ook communicatietips op de site te vinden. Zoals: Pubers houden niet van ’officiële gesprekken’, probeer daarom een situatie te vinden 40 |

AM | augustus 2007

waarbij u samen ook iets anders kunt doen. Ook zijn er ervaringen van andere ouders te lezen. Soms staan die haaks op de communicatietips van de instituten. Marga schrijft: «Toen ik over drinken begon terwijl ze straks met de vriendinnen op Terschelling kampeert, kreeg ik eerst geen reactie. Toen chagrijnig: Jullie dronken toch ook altijd op vakantie? Dat maakte me pas echt ongerust en ook wel pissig. Ik heb haar gedwongen om er de volgende dag rustig voor te gaan zitten met me en niet even tussen neus en lippen door. Ik heb eerst verteld waar ik me druk

over maak en toen maar eens gevraagd wat ze dan zelf denkt te drinken of haar vriendinnen. Ook wat ze weet van het effect van de hoeveelheden en zo. Uiteindelijk werd het best een redelijk gesprek. Ik heb duidelijk gemaakt wat ik een aanvaardbaar aantal glazen en soort drank vind voor hun leeftijd. Ook dat het op basis van vertrouwen gaat en dat ik haar dat vertrouwen ook durf te geven.» An heeft er helemaal geen vertrouwen in: «Mijn 15-jarige dochter drinkt al langer. Ik ben achteraf te makkelijk geweest en heb haar al vanaf haar twaalfde aan tafel en bij feestjes een

Goed om te weten over condooms: • Zorg dat uw kind goedgekeurde condooms uit Nederland meeneemt: die zijn betrouwbaar. • Als uw kind ze niet wil meenemen naar het buitenland of onvoldoende condooms heeft meegenomen (bijvoorbeeld uitgeleend aan anderen), laat ze bij het kopen op het CE-logo letten en de uiterste houdbaarheidsdatum.Condooms met een CE-logo zijn betrouwbaar. • Zogenaamde ‘funcondooms’ zijn leuk, maar niet betrouwbaar. • De pil is het meest betrouwbare middel om ongewenste zwangerschap te voorkomen, maar beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Het blijft dus belangrijk condooms te gebruiken, ook wanneer een meisje de pil slikt. • Condooms zijn te koop bij de drogist of apotheker. In veel café’s en disco’s zijn condooms verkrijgbaar in condoomautomaten. U kunt ook condooms online bestellen. Kijk op www.e-condooms.nl, www.condomerie.nl of www.drogisterij.nl. Voor meer informatie klik op www.durex.nl.

Als u condooms meegeeft op vakantie, denk dan aan de volgende dingen: • Controleer op de verpakking tot wanneer de condooms houdbaar zijn. • Leg uit dat de condooms op de vakantielocatie het best op een koele plek kunnen worden bewaard, niet in de felle zon. • Stop de condooms niet ongemerkt in de bagage van uw kind. Ook hier geldt open en eerlijk communiceren is belangrijk. Bovendien komen ze vaak onopgemerkt weer mee naar huis.

glaasje laten meedrinken. Wij dronken ook altijd wel iets. Nu merk ik steeds vaker dat ze veel gedronken heeft als ze uit geweest is. Het is niet makkelijk meer terug te draaien. Ik maak me ook zorgen om de komende vakantie. Maar wat kan ik er nog over zeggen?» Leerzamer nog zijn misschien de tips en ervaringen van pubers zelf. Guido (16) raadt ouders aan ’gewoon met plezier’ over seks te praten. «Niet zeggen dat je nog niet met iemand naar bed moet gaan, want dat doen ze toch wel als ze dat graag willen». Maarten schrijft: «Alleen tips geven. Kinderen zelf de keuze laten maken en wel een condoom meegeven. Dan is de keuze sneller gemaakt om het veilig te doen». En Tom (15) waarschuwt: «Ze moeten dus geen gedetailleerde verhalen vertellen over hun eigen seksleven*. Echt ENG!» Eén pagina is handig om even te printen en mee te geven aan de vakantieganders: tips voor de kids zelf over veilig vrijen op vakantie. Op welk moment begin je bijvoorbeeld over condooms? Als je wacht tot de ander erover begint is het wellicht al te laat. En hoe breng je het ter sprake in een andere taal? Ook daarin helpt de site, door een aantal zinnen vast te vertalen waaronder deze: Ik vrij veilig of ik vrij niet; Engels: I’ll have safe sex or no sex Frans: Si je fais l’amour, je me protège, ou je m’abstiens Spaans: Hago el amor sin correr riesgos o no lo hago; Duits: Ich habe entweder Safe Sex oder keinen Sex. Met dank aan Margot Mulder www.soaaids.nl

VEILIG VRIJEN: FEITEN EN CIJFERS 56% neemt condooms mee | Nogal wat jongeren worden tijdens de vakantie verliefd en hebben dan seks. Een groot deel neemt echter geen voorzorgsmaatregelen om veilig te vrijen op vakantie. Bijna de helft van de jongeren die geen relatie hebben, neemt geen pakje condooms mee. Op vakantie sneller seks | De belangrijkste reden om op vakantie te gaan is ‘om er even tussenuit te zijn’, ‘avontuur zoeken’, ‘genieten van vrijheid en zelfstandigheid’ en je al een beetje volwassen voelen. Niet om seks te hebben. Maar eenmaal op vakantie, blijkt dat een andere omgeving, de zon, een losse sfeer en het ontmoeten van nieuwe mensen toch invloed te hebben op jongeren. Het is een feit dat jongeren op vakantie sneller seks hebben dan onder normale omstandigheden. Condoom meenemen zorgt voor veiliger vrijen | Jongeren die vooraf een pakje condooms in de koffer hebben gedaan, vrijen veiliger dan leeftijdsgenoten die zonder condooms op zak zijn vertrokken. Wanneer iemand een condoom kan laten zien, is het namelijk makkelijker om over veilig vrijen te beginnen, wat het veilig vrijen weer bevordert. Het niet bij de hand hebben van condooms op het moment van geslachtsgemeenschap is een belangrijke oorzaak van onveilig vrijen door jongeren. Ongeveer 40% van de jongeren (14-35 jaar) overkomt het wel eens dat ze een condoom nodig hebben, maar er geen bij de hand hebben. De helft vrijt vervolgens onveilig. Makkelijker gezegd dan gedaan | Daarnaast blijkt condoomgebruik te worden onderschat door jongeren die nog nooit eerder aan seks hebben gedaan. Het blijkt van tevoren makkelijker gezegd, dan in de praktijk gedaan. Veel jongeren komen dan ook met een soa terug van vakantie of maken zich tijdens of na de vakantie zorgen dat ze misschien iets hebben opgelopen of zwanger zijn. Met je kind praten over veilig vrijen | Onveilige seks komt minder voor bij jongeren die zich hebben voorbereid. Het gaat daarbij niet alleen om het kopen en meenemen van condooms, maar ook over de vraag hoe en wanneer uw kind condoomgebruik met zijn of haar vakantieliefde ter sprake brengt. Jongeren onderschatten vaak het belang van communicatieve vaardigheden: hoe zeg ik dat ik met condoom wil vrijen, wat doe ik als de ander zonder condoom wil vrijen? Het is dus heel belangrijk om dit soort onderwerpen met uw kind te bespreken voordat ze op vakantie gaan. Veel ouders worstelen alleen met de vraag hoe. Hoe begin je over condooms en de pil en hoe zorg je dat je kind ze ook in zijn/haar koffer stopt? Seks en veilig vrijen blijven altijd moeilijke onderwerpen waar veel pubers het liefst niet met hun ouders over praten. Het is echter wel belangrijk dat u er met uw kinderen over praat. Ook al willen ze het niet.

augustus 2007 |

AM | 41

Deze afbeelding is afkomstig uit de campagne: drank, de kater komt later

42 |

AM | augustus 2007

ALCOHOL

CIJFERS & GEVOLGEN Hoeveel en wat drinken jongeren tijdens de vakantie? | De meeste jongeren denken zelf dat ze ‘niet veel of niet weinig’ drinken tijdens de vakantie. Maar uit onderzoek blijkt dat jongeren die zonder ouders op vakantie gaan erg veel drinken. Jongens drinken gemiddeld 17 glazen op een vakantiedag. Meisjes drinken gemiddeld 7 glazen. Bijna 6 kratten per persoon in 10 dagen | Omgerekend naar het aantal kratjes bier dat leeg wordt gedronken op een 10-daagse vakantie betekent dit dat jongens bijna 6 kratten bier per persoon opdrinken (1/2 krat per dag). En meisjes 2,5 krat in 10 dagen tijd. Veel bier en zelf mixen | De meeste jongeren drinken tijdens hun vakantie iedere dag alcohol. Bovendien beginnen ze vaak al overdag, zelfs bij het ontbijt, met drinken. Favoriete drank tijdens de vakantie is bier. Maar zelf mixen met sterke drank wordt ook

steeds populairder. Dit laatste heeft het grote gevaar dat jongeren, zonder dat ze daar zelf erg in hebben, vaak in korte tijd heel veel alcohol binnen krijgen, met alle gevolgen van dien. Vakantiebelevenissen jongeren | Op de jongerensite van het NIGZ over alcohol www.dekaterkomtlater.nl vertellen jongeren hun vakantiebelevenissen met betrekking tot drank. Deze verhalen geven een goede indruk van hoe het erop op vakantie aan toe kan gaan. Het is vakantie. Een beetje alcohol moet dan toch kunnen?! | Een beetje alcohol kan geen kwaad. Maar het drinken van grote hoeveelheden kan allerlei nare gevolgen hebben; zowel tijdens de vakantie als daarna. Met name het feit dat veel jongeren op vakantie elke dag drinken (het lichaam heeft hierdoor geen tijd om te herstellen) en veel en snel in korte tijd drinken, brengt extra risico’s met zich mee.

De directe gevolgen van veel drinken (in korte tijd) kunnen zijn: Dingen doen waar je later spijt van hebt (door het ontremmende effect van alcohol zie je de gevaren niet en laat je je sneller verleiden om iets te doen wat je normaal nooit zou doen/durven) Agressie en vandalisme (bij 75% van de agressie in het uitgaansleven speelt alcohol een belangrijke rol) Onveilig vrijen met het risico op soa en ongewenste zwangerschap Alcoholvergiftiging - Blackout (niet meer weten wat je de vorige dag hebt gedaan) Meer informatie kan je vinden op www.alcoholinfo.nl Met dank aan Margot Mulder www.soaaids.nl

Tip van een puber «Gewoon vertellen over seks of drank en niet doen alsof het vies is of verboden ofzo.» Jacqueline, 14 jaar

augustus 2007 |

AM | 43

503 jaar mooi yo-als je toch in de buurt bent

Galleria dell’Accademia, Mercato Centrale

Via Ricasoli, 60, 50122 Firenze, Firenze (Toscana), Italy

Duomo of Florence Santa Maria Novella Station

Galleria dell’Academia in Florence 44 |

AM | augustus 2007

Eén van de, zo niet hèt, mooiste beeld dat ik ooit gezien heb, viert op 8 september alweer zijn vijfhonderdenderde verjaardag. De David van Michelango, in ieder geval het beroemdste beeld ter wereld, werd op 8 september (de feestdag Maria Geboorte) 1504 aan het publiek getoond. De toen 26-jarige Michelangelo kreeg de opdracht drie jaar eerder. Hij moest het beeld maken uit een blok marmer dat zo kolossaal was dat vóór hem drie andere beeldhouwers, waaronder Leonardo da Vinci, de opdracht afsloegen. Het transport van het meer dan vijf meter hoge beeld door de straten van Florence nam vier dagen in beslag en vond plaats onder zware bewaking omdat het al meteen vanaf het begin gevandaliseerd werd (voor het laatst in 1991). Schoonheid is voor een bepaald slag mensen nu eenmaal onverdragelijk. Ik zag ‘de David’ drie jaar geleden in Florence. Of ‘zien’ is niet het juiste woord, ik onderging het meer. Op de een of andere manier gaat er zo’n enorme aantrekkingskracht van uit dat je je er als toeschouwer amper van los kunt maken. De combinatie van kracht en kwetsbaarheid, van subtiliteit en grootsheid maakt dat je er om heen blijft draaien. Dat is ook het tafereel daar. Toeschouwers schuifelen rondjes om het beeld, de mond veelal half open van verbazing, zoekend naar een verklaring voor de betovering. Sommigen nemen de houding van David aan om te ontdekken dat die niet lang is vol te houden. Ik heb er wel een uur naar gekeken, m’n lippen steeds opnieuw op elkaar drukkend. Jole

david

Het beeldhouwwerk David behoort tot de bekendste werken van Michelangelo. Het marmeren beeld (5,17m, incl. voetstuk — 1501-1504) bevindt zich in de Galleria dell’Academia in Florence. Het beeld is een hoogtepunt uit de Renaissance en toont de Bijbelse figuur David terwijl hij op het punt staat de reus Goliath aan te vallen. Het werd gemaakt in opdracht van de Florentijnse edelman Piero Soderini. Naar verhouding is het bovenlichaam te groot, waarschijnlijk omdat het werk bedoeld was om op een hoge piëdestal geplaatst te worden. Oorspronkelijk stond het buiten, op de Piazza della Signoria voor Palazzo Vecchio in Florence. Om het beter te beschermen werd het werk in 1873 naar de Accademia verplaatst. Op de Piazza staat sinds 1910 een replica. augustus 2007 |

AM | 45

«My Summer of Love» Hoofdrollen Natalie Press, Emily Blunt, Paddy Considine. prijzen en nominaties Winnaar MICHAEL POWELL AWARD op het EDINBURGH FILM FESTIVAL 2004, genomineerd voor British Independent Film Awards in de categorieen Best Actress (Natalie Press), Best British Independent Film, Best Director (Paul Pavlikovsky) , Best Supporting Actor/Actress (Paddy Considine), Most Promising Newcomer (Emily Blunt).

46 |

AM | augustus 2007

yo-dvd

«My Summer of Love» Een verhaal van obsessie en de strijd voor liefde en geloof in een wereld waar voor beiden geen plaats lijkt te zijn geeft aan tragedie en wilde fantasieën is Mona juist ruig en pittig. Ze willen beiden ontsnappen aan hun huidige leven en Phil ziet hierin een missie om hen juist te redden. Maar Mona wil juist de oude, ruige en gevaarlijke Phil terug; de broer die ze liefhad en Tamsin wil wel eens weten wat er voor nodig is om hem te breken. Als de levens van de drie steeds verder samenkomen ontvlamt er een seksueel geladen strijd tussen goed en kwaad die uiteindelijk leidt tot een dramatische en schokkende climax.

Bron: www.a-film.nl

Mona (Natalie Press) heeft net voor een prikkie een prachtige nieuwe bromfiets gekocht. Er zit wel geen motor in maar verder is het een prachtig ding. Ze woont met haar broer Phil, (Paddy Considine), een voormalige kroegbaas die God heeft gevonden en het leven van alcohol achter zich heeft gelaten. Tamsin (Emily Blunt) is een rijke, verwende jongedame die haar leven slijt in verleidelijke decadentie. Mona en Tamsin ontmoeten elkaar in de moerassen, net buiten hun rustige dorpje in Yorkshire, en beginnen een intense maar onwaarschijnlijke vriendschap. Terwijl Tamsin zich over

augustus 2007 |

AM | 47

Eigenschappen - opbrengsten - bedrog over

Windmolens Door Ir. J. A. Halkema

De enige bron van de energie van waaruit een windmolen wordt aangedreven is de zogenaamde “bewegingsenergie” of “kinetische energie” van de wind, dus van bewegende lucht. Deze kinetische energie kan uitgedrukt worden door één enkele natuurkundige formule. Zonder één enkele uitzondering zijn alle eigenschappen, dus ook de opbrengsten, de risico’s en de kosten van windmolens gebaseerd op die ene natuurkundige formule. Die formule is dus bepalend voor de sterkte van de aandrijvende kinetische energie. Die formule is E = f. m spec. v 3 In deze formule is E die kinetische energie, f is een rekenfactor zonder enige natuurkundige betekenis, m spec is de specifieke massa van de aandrijvende lucht en v 3 is de derde macht van de snelheid van die lucht, dus van de wind. Nu is m spec de specifieke massa van lucht, zijnde de massa

in kg per kubieke meter, namelijk 1,18 kg per kubieke meter. Een buitengewoon kleine massa. Zo heeft water een specifieke massa van 1000 kg per kubieke meter. Tegen de 900 maal meer dan van lucht. Ook de snelheid van de wind is naar technische begrippen en vergeleken met wat toegepast wordt bij andere krachtwerktuigen bijzonder klein. En tot overmaat van ramp komt die relatief zeer lage snelheid nog eens als derde macht in de formule voor. Dus daalt de snelheid van de wind bij maximaal vermogen (Beaufort 6 tot 7, dus bij circa 55 km/uur) bij rustig weer naar één derde van de snelheid (ca. 18 km/uur). Dan daalt het aandrijvende vermogen niet evenredig naar één derde maar naar1/3 x 1/3 x 1/3 = 1/ 27. En dat is dus nog minder dan 4 %. Boven Beaufort 7 wordt de derdemacht toename van het vermogen afgezwakt. Het vermogen van een windmolen zwiept dus door de variabele windsnelheid tussen maximum en nul of nagenoeg nul. Allemaal tengevolge van die derde macht van de windsnelheid. Dat een windmolen al bij Beaufort 2 of 3 stroom van enige nuttige sterkte opwekt is gezien de daarbij minimale kinetische energie van de wind onmogelijk. Dit is een propaganda sprookje.

Even ter vergelijking het gedrag van een stoom- of waterturbine Bij een stoomturbine raast met honderden kilometers per uur stoom van zeer hoge druk en temperatuur door de turbine. Bij een waterturbine raast ook met hoge snelheid een enorme massa, duizenden kilo’s, aan water door de turbine. Geen wonder dat de vermogens van stoom- en waterturbines makkelijk honderden malen meer zullen zijn dan van windmolens.

‘Zijn we nu écht stapelgek geworden?’ 48 |

AM | augustus 2007

Grafiek 1

Al dit tot nu toe hier gezegde is volledig bepalend voor het gedrag van windmolens. Daar valt op geen enkele wijze wat aan te veranderen. Ook met geen enkele zogenaamde ‘ innovatie’. Wát de voorstanders en promotors van windenergie ook trachten te beweren. Een natuurkundige wet is nu eenmaal iets dat eeuwig geldig zal blijven, of men windmolens nu nuttig of onzinnig vindt. Hiermee wordt bewezen dat de aandrijvende kinetische energie van de wind en waaruit via de propeller het aandrijvende mechanische vermogen voor een windmolen moet komen, onvermijdbaar drie ellendige eigenschappen heeft: • Het vermogen kan, zoals zojuist opgemerkt, nooit anders dan bijzonder klein zijn in vergelijking met ieder ander krachtwerktuig zoals bv. een stoomturbine of waterturbine • het vermogen kan niet anders dan extreem sterk en veelvuldig variëren tussen maximum en nul door de onbeheersbare variaties in de windsnelheid • die extreme variaties in het opgewekte vermogen zijn volledig van de toevallige windsnelheid afhankelijk. Per jaar zal het opgewekte vermogen van een windmolen daarom als gemiddelde zeer aanzienlijk kleiner zijn dan het maximale vermogen waarvoor de windmolen werd gebouwd. Hieraan zal nooit iets te doen zijn. De bovenstaande twee grafieken tonen hoe het vermogen van windmolens varieert.

De nooit te vermijden variaties van het vermogen van windmolens De eerste grafiek toont het vermogen van een 600 kW windmolen direct aan de Nederlandse Noordzee kust, gedurende een heel jaar (8760 uren). Deze variaties zijn dus nog zeer aanzienlijk sterker dan de variaties van de windsnelheid Grafiek 2 toont het gezamenlijke vermogen van 7000 windmolens in Duitsland. De windmolens staan verspreid vanaf de Noordzeekust tot aan Zwitserland / Oostenrijk. Hiermee wordt bewezen dat spreiding van windmolens over grote afstanden niet helpt om het totale vermogen meer constant te maken. Of het nu om windmolens op het land of op zee

Grafiek 2

gaat. Gewoon volgens gezond boerenverstand: de som van volkomen onvoorspelbare grootheden kan natuurlijk nooit anders zijn dan ook volkomen onvoorspelbaar. Ook is te zien hoe problematisch het zal zijn om door bijregelen van het vermogen van centrales uit deze chaos een gelijkmatig vermogen te maken. Zoals uit de getoonde grafiek 2 blijkt zal het gezamenlijke vermogen van meerdere windmolens, of zij nu op zee of op het land staan, altijd zeer wisselvallig en onvoorspelbaar zijn. Wát sommige windmolen enthousiasten en propagandisten van windenergie ook beweren. Dit totaal onvoorspelbare gedrag van windmolens en groepen windmolens heeft een bijzonder nare consequentie, namelijk dat van het totale opgestelde windmolenvermogen niet meer dan 10 % gerekend mag worden als werkelijk betrouwbare vervanging van conventioneel opgewekte elektriciteit! Dit is een bijzonder ongunstig feit dat door voorstanders van windmolens verzwegen wordt. Misschien omdat ze dit fenomeen niet zo erg goed begrijpen? Of doelbewust willen verzwijgen? Dit is dan ook de reden dat van welke groep van windmolens dan ook niet meer dan ca. 10 % als betrouwbare vervanging van conventioneel opgewekte elektriciteit gerekend mag worden. Dat betekent dat circa 90 % van het totale windvermogen als onmiddellijk inzetbare backup bijgebouwd zal moeten worden om de leveringszekerheid van het elektriciteitsnet te waarborgen Dit is een van de allerbelangrijkste redenen waarom windenergie als vervanging van conventionele, dus betrouwbare opwekking van elektriciteit niet bruikbaar is.

De ‘ productiefactor’: Het totale aantal kilowatturen dat door een windmolen in een jaar met al zijn vermogensvariaties tussen maximum en nul of nagenoeg nul wordt opgewekt als percentage van wat bij continu vol vermogen zou zijn geproduceerd heet de ‘productiefactor’ Een moderne windmolen met een maximaal vermogen van 3000 kW ( 3 MW dus) zal door al die vermogensvariaties gemiddeld over een jaar niet meer dan zoiets als tussen de augustus 2007 |

AM | 49

Bouwers van windmolens zullen dan ook nooit een boeteclausule accepteren voor het niet halen van een door hen beloofde productiefactor. De door hun beloofde productiefactor kán gewoon niets anders zijn dan een gok. 18 en hoogst zelden 30 % effectief elektriciteit opwekken. Dus met een productiefactor die ligt tussen 18 en 30 %. Hoe hoger de windmolen wordt gebouwd en hoe windrijker de bouwlocatie is hoe hoger die productiefactor zal zijn. 30 % wordt op het land praktisch nooit of ergens gehaald.. Op zee wordt op zeer windrijke lokaties wel eens 35 tot 36 % gehaald. Tengevolge van die gedurende een jaar optredende variaties van windsnelheid en vermogen zal een productiefactor dan ook nooit tevoren door de bouwers van windmolens gegarandeerd kunnen worden. Die is pas voor een bepaald jaar aan het einde van dat jaar te meten. Bouwers van windmolens zullen dan ook nooit een boeteclausule accepteren voor het niet halen van een door hen beloofde productiefactor. De door hun beloofde productiefactor kán gewoon niets anders zijn dan een gok. Zij kunnen immers niet weten hoe in een bepaald jaar de wind zal waaien. En die productiefactor is volledig van de variaties van de wind afhankelijk

De kosten. Waarom kunnen die niet anders dan bijzonder hoog zijn? De prijs van een te bouwen windmolen wordt natuurlijk altijd gerelateerd aan het maximale vermogen. Een 3 MW windmolen wordt dus gebouwd alsof het echt een windmolen van 3 MW is. Maar die molen levert effectief gedurende een jaar met niet meer dan die zojuist genoemde 18 tot in uiterst zeldzame gevallen 30 % van dat vermogen. Dat betekent niets anders dan: Men betaalt voor een machine gebouwd voor 3 MW maar het ding levert voor maar 18 tot hoogstens 30 % daarvan elektriciteit die met horten en stoten ter beschikking komt. Dat betekent dat van het besteedde geld circa 82 tot 70 % weggegooid geld is. 50 |

AM | augustus 2007

Verder zal het u duidelijk zijn dat zeer onvoorspelbaar geleverde kilowatturen aanzienlijk minder waard zijn dan kilowatturen waarop u iedere minuut van het jaar, dus met zekerheid, op kunt rekenen. U begrijpt: op de een of andere manier moeten er toch zeer forse subsidies voor de exploitatie van windmolens een rol spelen. Subsidies die door alle Nederlandse burgers opgebracht moeten worden. Subsidies voor zeer onbetrouwbare levering van het product !… Bovendien vergen, bij substantiële toepassing van windenergie, alle zeer kostbare maar noodzakelijke voorzieningen die getroffen moeten worden om de leveringbetrouwbaarheid van het net te waarborgen nog eens kosten die honderden malen hoger zijn dan alleen de kosten voor bouw en exploitatie van individuele windmolens. Zie hiervoor wat zojuist uitgelegd werd over het feit dat windmolens voor niet meer dan ca. 10 tot betrouwbare opwekkers van elektriciteit gerekend kunnen worden. Over dit alles bewaren propagandisten van windenergie een diep stilzwijgen. Ik verwijs voor de waarheid over deze technische problemen naar het Duitse E.ON Windreport 2005, waarin al die onvermijdelijk bijkomende kosten voor Duitsland op enkele miljarden euro’s worden geschat.. De opbrengst: wat brengen windmolens op de beschreven zeer onbetrouwbare en onvoorspelbare wijze op als deel van het totale Nederlandse elektriciteitsverbruik? Het totale aantal kilowatturen dat per jaar in Nederland verbruikt wordt, wordt nu (2006 en 2007) door alle in en aan Nederland leverende centrales opgewekt met een over een jaar gemiddeld vermogen van rond 13.000 MW, dus 13.000.000 kW. Dit getal moet u eens trachten te onthouden of anders ergens te noteren. Dit is bijzonder belangrijk! Dertien miljoen kilowatt. Ongeveer 15 % hiervan wordt uit het buitenland

geïmporteerd omdat Nederland al jaren veel te weinig centrales bijbouwde. Deze import komt voor meer dan de helft uit kernenergiecentrales, dus het is bijzonder hypocriet om te vertellen dat wij geen kernenergie willen gebruiken. (Uit het buitenland komt ongeveer het drievoudige uit kerncentrales ten opzichte van wat onze kleine kerncentrale Borssele produceert) Laten wij nu eens de opbrengst van de nu veelvuldig in Nederland en ook op zee bij Egmond aan Zee geplaatste grote windmolens met maximum (= geïnstalleerd) vermogen van 3 MW vergelijken met dat voor Nederland benodigde productievermogen van 13.000 MW. Met een zeer hoog ingeschatte gemiddelde productiefactor van 36 % op zee produceert die 3 MW windmolen dus met die onvermijdbare horten en stoten met een gemiddeld vermogen van 0,36 x 3 = 1,08 MW. Als deel van wat voor Nederland aan productievermogen nodig is levert zo’n 3 MW windmolen op zee dus 1,08 / 13.000 = 0,000083 ste deel. Of anders uitgedrukt : 8,3 honderd -duizendste deel van ons elektriciteitsverbruik. Als deel van Nederlands totale energieverbruik is dit zoiets als één honderdduizendste deel.

De grote risico’s van windenergie voor onze elektriciteitsvoorziening.

Maar vergeet u ook hier weer niet; deze weinige honderdduizendste delen worden op hoogst onbetrouwbare en onvoorspelbare wijze geproduceerd. Zowel op het land als op zee. Op de openbare energiemarkt zijn zulke ‘horten en stoten kilowatturen’ natuurlijk veel minder waard dan betrouwbare kilowatturen waarvoor men al dagen tevoren een leveringsafspraak met de centrales kan maken.

Ter dekking van de totale landelijke behoefte aan elektriciteit zullen er van minuut tot minuut exact zoveel kilowatts in het net gevoed moeten worden als er afgenomen wordt. De minste of geringste onbalans tussen vraag en aanbod zal onherroepelijk tot ineenstorting van het net,. dus een grote tot zeer grote blackout leiden. Dat kan al gebeuren bij een onbalans van tienden van een seconde! De wisselingen in de voeding vanuit de gezamenlijke windparken, of die nu op het land of op zee staan, zullen door het omhoog of omlaag regelen van het totale vermogen van alle elektriciteitscentrales exact gecompenseerd moeten worden. En dat zal bij een groot totaalvermogen van alle aangesloten windparken om technische redenen niet mogelijk zijn. Stoomturbines zoals in centrales in gebruik kunnen alleen met een beperkt aantal kilowatts of megawatts per minuut naar een hoger of naar een lager vermogen geregeld worden. Deze limieten van de regelsnelheid variëren van 11 tot ca. 14 MW per kwartier, afhankelijk ervan of omhoog of omlaag geregeld wordt. Bij overschrijding van deze maximaal toelaatbare regelsnelheid (regelgradiënt) zal de turbine onherroepelijk desastreus beschadigd worden. Het is daarom altijd zaak om in een centrale een stoomturbine met zeer veel beleid in vermogen omhoog of omlaag te regelen. Dat laat zich niet regeren door de zeer grote en onverwachte wisselvalligheden van een groot totaalvermogen van windenergie. Het is dus gewoon niet waar dat de zeer aanzienlijke wisselingen van een groot totaalvermogen van windenergie naar nul of nagenoeg nul bij onvoldoende wind of omgekeerd bij stijgen van de windsnelheid, altijd opgevangen kunnen worden door correctie van het vermogen van conventionele centrales. Dat is met zekerheid niet het geval!. Ook dit weer is iets dat de promotors van windenergie altijs zullen verzwijgen. Wanneer het totale windvermogen sneller verandert dan door regeling van de centrales bijgehouden kan wor-

De dwaze uitspraak: “goed voor de voeding van zus of zoveel huishoudens” Dit is een onzinnige uitspraak. Om diverse redenen. Ten eerste is de enige bestaande meeteenheid voor geleverde elektriciteit de kilowattuur. Veronderstel dat u voor uw eigen verbruik een rekening krijgt “voor levering van zus of zoveel huishoudens”, dan vraagt u zich toch ook af of ze gek geworden zijn. Ten tweede; alle door windmolens geproduceerde elektriciteit vloeit natuurlijk doodgewoon in het algemene elektriciteitsnet en zeker niet alleen naar huishoudens. Maar naar alle duizenden andere gebruikers. U krijgt dus ook wanneer u vlakbij windmolens zou wonen uit uw stopcontact doodgewoon stroom die voor minstens 99 % uit de centrales komt. Gelukkig maar,anders zou u zeer vele dagen per jaar thuis geen stroom uit die windmolens krijgen. De kreet “zus of zoveel huishoudens” is niets anders dan een uitdrukking om naïevelingen met een groot getal te imponeren. Bij een vraag van u wat een windmolen effectief zal opbrengen moet u daarom altijd een (bindende !!) opgave in kilowatturen eisen. Vraagt u dan ook eens of er een grafiek van het in een jaar geproduceerde vermogen, de kilowatts, afgegeven kan worden. Ter controle van de ‘betrouwbaarheid’ van levering.

Hoe de onvermijdelijke en bovendien onvoorspelbare variaties van het totale vermogen van grote groepen windmolens zullen zijn hebt u gezien in de grafieken op pagina 49. Zo’n totaalvermogen zal gedurende een jaar, zoals u ziet, zeker vele malen variëren tussen maximaal vermogen en nul of nog maar een verwaarloosbaar klein beetje. Ook dit is weer als gevolg van die ene natuurkundige wet voor de aandrijvende energie van de wind. Iets waar dus nooit iets tegen te doen is. Of dat nu windmolens op het land of op zee zijn, dat maakt geen enkel verschil. We hebben gezien dat door al die wisselingen van het vermogen tussen maximaal en nul of nagenoeg nul de productiefactor niet anders dan klein kan zijn. Maar met de productiefactor wordt alleen het over een jaar gemiddelde vermogen aangegeven. Dus op het land zoiets als rond 25 % van het maximale 100 % vermogen. In werkelijkheid treden er in een jaar zeker ook vele tientallen wisselingen tussen tegen de 100 % en nul of nagenoeg nul op. Zie die grafiek voor 7000 windmolens!

augustus 2007 |

AM | 51

den is een netstoring onvermijdbaar. Ook regeling van het importvermogen van waterkrachtcentrales in het buitenland is ontoereikend. Daarvoor is de transportcapaciteit van de verbindingen tussen Nederland en “waterkrachtlanden”, zoals Noorwegen,of Zweden, veel te zwak. Nog afgezien of het buitenland geneigd zou zijn voor dat dwaze Nederland zomaar een enorm waterkrachtvermogen bedrijfsklaar te houden.. Heel veel andere ernstige nadelen en risico’s tengevolge van windenergie voor een veilige elektriciteitsvoorziening blijven hier nog onbesproken.

Zijn de propagandisten van windmolens door hun verhalen dan bedriegers ?

Over alle beperkingen en zeer ernstige nadelen zoals die in de voorgaande pagina’s aangetoond werden zullen zij, inderdaad doelbewust, met geen woord reppen. Hiervoor is de oude wijsheid van toepassing: een halve waarheid is een hele leugen. 52 |

AM | augustus 2007

Het is nogal wat om personen of instanties die de bouw van windmolens aanbevelen te beschuldigen van bedrog! Van “bedrog” is natuurlijk alleen sprake wanneer doelbewust foutieve dus misleidende argumenten ter aanbeveling van de bouw van windmolens of groepen van windmolens worden gebruik, Een doelbewust verzwijgen van ernstige nadelen valt natuurlijk ook onder “bedrog”. Voordat er zo’n scherp oordeel, “bedrog”, wordt uitgesproken zal er daarom eerst een onderscheid gemaakt dienen te worden tussen die personen of instanties die uit pure onwetendheid over deze materie hun oordeel uitspreken en die personen en instanties, de “propagandisten” die natuurlijk weldegelijk moeten weten waarover zij spreken, maar waarvan het vaak heel duidelijk is dat zij een directe belangenverstrengeling hebben met bouw van of foutieve informatie over windmolens... Die belangenverstrengeling ten eigen bate is meestal als ‘botweg financieel’ of als ‘politiek’ duidelijk te herkennen. Triest is het daarom dat nooit ook de mening van ‘neutrale’ adviseurs over windenergie gevraagd en gepubliceerd wordt. (De overheid heeft nog nooit de mening over windmolens gevraagd van personen die geen enkel belang bij het wel of niet bouwen van windmolens hebben. Zulke personen worden doelbewust monddood gemaakt. De voorbeelden van dit zeer onbehoorlijke gedrag van de overheid en diverse overheidsinstanties zijn legio en beschamend). Al diegenen die bij de bouw van windmolens een of ander belang hebben, persoonlijk, financieel of politiek, zullen natuurlijk op de emoties van het lekenpubliek inspelen door het fraai klinkende verhaal te vertellen dat het toch prachtig is dat zonder gebruik van brandstoffen, dus schoon en duurzaam, elektriciteit opgewekt kan worden. Over alle beperkingen en zeer ernstige nadelen zoals die in de voorgaande pagina’s aangetoond werden zullen zij, inderdaad doelbewust, met geen woord reppen. Hiervoor is de oude wijsheid van toepassing: een halve waarheid is een hele leugen. Wat er allemaal verzwegen wordt door die ‘propagandisten ten eigen bate’ is gezien de informatie in de voorgaande pagina’s wel duidelijk: • de in een jaar honderden op geen enkele manier te vermijden wisselingen van het vermogen tussen maximaal nul of nagenoeg nul. Of dat nu op het land of op zee gebeurt. • innovatie van windmolens zal en kan nooit enige verbetering brengen in dit gedrag omdat dit volledig gedicteerd wordt door één natuurkundige wet. • de productiefactor kan nu juist door dit wisselende gedrag nooit anders dan laag zijn.

• de kosten per opgewekte kWh zullen ook alweer als gevolg van het gedrag van windmolens hoog zijn en blijven. Zeker ook omdat het “door windmolens geleverde product’, de kWh’s, van miserabele kwaliteit zijn en bovendien ook nog eens alleen gedurende onvoorspelbare perioden ter beschikking. Dus voor voeding naar individuele verbruikers ongeschikt. • de vermogenswisselingen van grote hoeveelheden windmolens op het land of op zee kunnen een zeer groot gevaar voor de veiligheid van het elektrische net veroorzaken. Compensatie van deze wisselingen door op- of afregelen van conventionele centrales is alleen beperkt mogelijk. • en levert zelfs een groot mechanisch risico op voor de turbines in de conventionele centrales. Nog afgezien van het feit dat die centrales dan door die hun opgedrongen vermogenswisselingen met een slechter rendement draaien en dus per opgewekte kWh aanzienlijk meer CO2 uitstoot veroorzaken dan wanneer zij continu met een zelfde vermogen draaien. • hoe meer en hoe groter windmolens gebouwd worden, hoe groter hun aandeel in de vermogenswisselingen tussen maximaal bij windkracht B6 of meer en nul bij windkracht B3 of minder. Let op het weerbericht in krant of op TV! En hoe meer CO2 er dan door de conventionele centrales zal worden uitgestoten omdat zij met zo’n wisselend vermogen met een slecht rendement elektriciteit opwekken. En dit zijn nog lang niet alle nadelen die het gevolg zijn van de toepassing van windenergie. Alle propagandisten, ook van de overheid en van die zogenaamd “ informatie over windmolens verstrekkende instanties” kennen alle genoemde nadelen. Maar daar zwijgen de propagandisten van windenergie doelbewust over. En daarom moet het antwoord op de vraag of dit bedrog of volksbedrog genoemd mag worden een volmondig JA zijn. Het is doelbewust bedrog ten eigen bate.

Nog iets om te onthouden: Hoe groter het maximale vermogen van één enkele windmolen is hoe meer hij bijdraagt aan het instabiel maken van het elektriciteitsnet. Immers de onvermijdelijke vermogensvariaties tussen maximaal vermogen en nagenoeg nul worden dan ook groter. Zie pag.1, 2 en 3. Verder, het kan niet te vaak herhaald worden: Zogenaamde innovatie van windmolens kan en zal nooit de nadelen als gevolg van die ene natuurkundige wet voor de aandrijvende energiebron, die kleine en wisselvallige kinetische energie van wind, opheffen. Beloftes wat dat betreft vallen ook onder doelbewust volksbedrog.

Naschrift Uitspraken te gebruiken bij discussies met promotors van Windenergie. Alles gebaseerd op wat u in het voorgaande al kon lezen. 1. Het is dringend nodig dat er door de gehele wereld gezocht dient te worden naar methoden om het energieverbruik dat gebaseerd is op toepassing van fossiele brandstoffen te reduceren. Dit om geopolitieke redenen en niet om de wereld te vrijwaren van de meest afschuwelijke rampen die volgens de verhalen het gevolg zouden zijn van klimaatverandering daarbij dient begrepen te worden dat het elektriciteitsverbruik van de hele wereld maar een heel klein deel is van het totale energieverbruik. 2. Bij debatten over eventuele mogelijkheden tot vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen te komen dient er een strikte eerlijkheid van argumenten gehandhaafd te worden en dus geen enkel nadeel verzwegen. Bij de argumenten van de promotors van iedere vorm van windenergie zal nooit deze strikte eerlijkheid en openheid in acht genomen worden. 3. Gezien de praktijk van promotors van windenergie moet gesteld worden: er is op de gehele wereld nog nooit een windmolen voor productie van elektriciteit gebouwd waarvan de hele waarheid niet verzwegen werd. Dit is de reden waarom er op de wereld zoveel windmolens gebouwd worden. Dat feit heeft er niets mee te maken dat windmolens zulke effectieve machines zouden zijn. 4. Het is niet voldoende om van windmolens alleen te vertellen dat “zij zo weinig opbrengen”. Dat is zeker waarmaar daarbij hoort de informatie“ en dat weinige dat zij dan nog aan kilowatturen opbrengen wordt met honderden wisselingen per jaar tussen zelden maximum en heel vaak nul of nagenoeg nul geproduceerd, waardoor die elektriciteit van uiterst onbetrouwbare kwaliteit is. En in geldwaarde van een kWh niet kan halen bij de waarde van conventioneel en dus betrouwbaar opgewekte kWh. Daarom is het een soort volksbedrog om de prijzen van door windmolens opgewekte kWh’s zonder nadere uitleg te vergelijken met door windmolens opgewekte kWh’s 5. Het is natuurlijk onzinnig om die minimale hoeveelheid en hoogst onbetrouwbaar (wisselvallig) opgewekte kWh’s van windmolens te bestempelen als een nuttige bijdrage aan onze behoefte aan elektriciteit: enkele honderdduizendste delen. Nog dwazer is het wanneer betoogd wordt dat dit iets zou bijdragen aan ons totale energieverbruik, want dat zijn enige miljoenste delen. Zouden wij daarmee echt de wereld kunnen redden? Je moet toch wel een gek zijn dat te geloven, of het publiek dit te laten geloven. 6. Het is natuurlijk ook doelbewuste misleiding om te beweren dat de waarde in geld van onroerend goed en de belevingswaarde van ons landschap geen schade lijdt door de plaatsing van windmolens. Dit is immers aantoonbaar wel het geval.

augustus 2007 |

AM | 53

yo-als je toch in de buurt bent Het Vrouwtje van Stavoren

stationsweg

stavoren 54 |

AM | augustus 2007

Het Vrouwtje van Stavoren Het vrouwtje van Stavoren is een sage uit de 16e eeuw, die rond 1800 zijn huidige vorm kreeg. De sage vertelt van een rijke koopmansweduwe in Stavoren die woonde in een huis met gouden vloeren en zilveren wanden. Ze bezat meer schepen dan alle kooplieden van de stad tezamen en werd met de dag rijker. Ondanks haar enorme rijkdom was ze niet tevreden, ze wilde het kostbaarste bezit dat er te vinden was en stuurde een schipper eropuit om dat te halen. Deze kwam na lang zoeken thuis met een lading graan uit Danzig, dat hem waardevoller dan goud leek. Het vrouwtje zag het niet als het waardevolste dat er bestond. Woedend vroeg ze:

“Aan welke zijde heb je het graan ontvangen?”, “Aan stuurboordzijde.”, “Gooi het dan aan bakboordzijde in zee!” Een voorbijganger die dat hoorde zei haar dat niet te doen; zou ze ooit zelf in de bedelstand vervallen, dan zou haar het graan wel goud toeschijnen. Hierop haalde zij de gouden ring van haar vinger en gooide haar met een grote boog in zee. Ze voegde hier aan toe, “Net zo min dat ik deze gouden ring ooit nog terug zal zien, zal ik in de bedelstand vervallen.” Op een dag kwam één van haar dienaren naar haar toe met een gevangen vis, met in de maag van die vis haar eigen gouden ring. Vanaf dat moment keerde haar lot. Tenslotte eindigde zij in grote armoede. Het Vrouwenzand, een zandplaat in de buurt van Stavoren, is de plek waarvan wordt gezegd dat de kostbare lading in zee is gegooid. Op het zand zou een graanachtig gewas groeien, waarvan in de aren echter geen graankorrels groeien.

augustus 2007 |

AM | 55

door: Edwin Boer

Een goed begin “Alles wat nu uit de lucht valt, valt er straks niet uit,” zegt iemand quasi optimistisch. Ik hou van die kleine leugentjes die het leven een stuk aangenamer maken. Regen is een mooie opmaat naar de zomervakantie. Dát is wat ik wil geloven en ik ben niet de enige, want op het Grote Eindfeest van de school van mijn kinderen lijkt het collectieve bewustzijn er van te zijn doordrongen. Hoe harder het regent, hoe groter het geloof in een mooie zomer.

56 |

AM | augustus 2007

augustus 2007 |

AM | 57

I

k ben dit jaar iets later dan normaal omdat ik nog even een tukje wilde doen, maar daardoor mis ik het hoogtepunt. Het eten was na een uurtje al op. Voor mij dus geen bara, geen pom, geen bami, geen nasi, geen saté. Voor het eerst sinds zestien jaar wordt het eten verzorgd door een andere kok dan normaal. Zestien jaar lang werden de schoolfeesten van heerlijke maaltijden voorzien door één en dezelfde moeder. Dat ze geen kinderen meer op school had deerde niet. Betrouwbaarheid stond voorop. Totdat de ouders die ook wilden koken een keukencoupe pleegden. Iemand weet me te vertellen dat het een erekwestie is: het geeft aanzien als je voor grote groepen kán en mág koken. Koken is oorlog. “Haar nasi is gewoon niet lekker, ze gebruikt verkeerde kruiden” krijg ik te horen als ik voorzichtig informeer. Maar zo te zien zit het veel dieper dan de smaak. Het Grote Koken op school is meer dan een dienstbare opstelling. Aanzien, respect en eer; daar gaat het om. Niet meer koken is falen, afgaan, een positie kwijtraken. Het fort is jarenlang goed bewaakt, maar is na een jarenlange belegering gevallen. Nu is het zaak gezichtsverlies te voorkomen.

Dat zien we óók terug in de plaatselijke politiek. Enkele raadsleden worden beschuldigd van belangenverstrengeling en financieel gewin bij het verstrekken van subsidies. “Ik heb familieleden ingehuurd, omdat ze betrouwbaar zijn…” verdedigt een raadslid zich. “En waarom vindt u 4500 euro voor het schrijven een toneelstuk veel? Ik heb er lang over moeten nadenken en het was een succes” pareerde de meneer van de PvdA. Natuurlijk is het allemaal erg doorzichtig, maar voor zijn achterban is hij de sterke man. Liever een corrupte man die hun belangen behartigt, dan een correcte bakra.

Vertrouwen Belangenverstrengeling en corruptie: dat kennen we in ons genootschap niet. Niemand in de buurt van Ons Kapitaal zal er over peinzen familieleden in te schakelen bij belangrijke projecten en al helemaal niet om er geldelijk voordeel uit te peuren. Dat gebeurt niet en dat zal niet gebeuren. Dat vertrouwen hebben we nu eenmaal. Net als het vertrouwen in de beleggingen van ons genootschap. We krijgen weliswaar geen zicht op waar het

Iemand weet me te vertellen dat het een erekwestie is: het geeft aanzien als je voor grote groepen kán en mág koken. Koken is oorlog

58 |

AM | augustus 2007

Goede Geld in is belegd, maar we mogen er op vertrouwen dat er verantwoord belegd wordt. Het is toch een schande dat is gebleken dat veel organisaties Fout Beleggen? Het Koningin Wilhelmina Fonds bleek geld te hebben belegd in de tabaksindustrie. Pensioenfondsen belegden in de wapenindustrie. Dat zal Ons niet gebeuren. Niet in olie, niet in wapens of daaraan gerelateerd, niet in foute derde wereld fondsen, niet in milieuriskante ondernemingen. Ik vertrouw er op dat de erfenis in goede handen is. Maar dat terzijde. Was ik niet op een schoolfeest?

Voetbal is oorlog Na het gemiste eten is dit jaar een voetbaltoernooi georganiseerd. De te kleine gymzaal is een heksenketel, want zelfs op dit niveau is voetbal oorlog. Enkele van De Strijdende Partijen weten dat, maar de toeschouwers zijn nog in zaal’ge onwetendheid. Voor mij als ouder van twee meespelende kinderen breekt een moeilijk moment aan. Zoon en dochter spelen de eerste wedstrijd tegen elkaar en meteen is er dus een loyaliteitscrisis. Stiekem ben ik voor mijn dochter die er weinig van bakt, bang is voor de bal, maar in

al haar onhandigheid de bal afhandig weet te maken van een jongen die denkt dat ie Huntelaar himself is. De hele zaal staat bij soort acties op zijn kop. Tot frustratie van de Grote Voetballers uit groep 8. Had ik de scheidsrechter niet horen zeggen dat lichamelijk contact niet toegestaan werd? De meisjes uit groep zes worden hardhandig aan de kant gezet. De scheids fluit niet. De Koningen van 12 en 13 hebben slechts één missie: hun laatste optreden hier op school winnend afsluiten. En de scheidrechter helpt mee. Het lijkt Argentinië 1978 wel! Er is maar één team dat mag winnen. Een groot deel van het publiek ziet joelend aan dat de Kings alles mogen. Het fanatisme en de vrijgekomen machohormonen spuiten bijna uit de ogen van de jongens. Maar het lukt ze nauwelijks om te scoren. En bij elke blunder lach ik harder en harder. Mijn zoon speelt in het enige team dat het misschien kan opnemen tegen Het Sterrenteam. Hij speelt met een paar ploegmaatjes uit zijn E2 elftal. Prachtige combinaties en ik ben vre-se-lijk chauvinistisch, trots en Vader. Mijn zoon groeit uit tot de nieuwe van Basten en iedereen mag het weten. Ik verander in een indiaan met een enorme verentooi en een grote trommel.

Had ik de scheidsrechter niet horen zeggen dat lichamelijk contact niet toegestaan werd? De meisjes uit groep zes worden hardhandig aan de kant gezet. De scheids fluit niet augustus 2007 |

AM | 59

Rugzak verschijnt weer en stapt in slow-motion op mijn kleine held af. Net op tijd om te voorkomen dat ik een moeder het ziekenhuis in sla.

60 |

AM | augustus 2007

De finale is begonnen, de beer is los. En al na één minuut weten Wij te scoren. De Heren van Groep Acht worden weggespeeld en ik lach. Dat zal ze leren! Ik zie een gelijkenis met de afscheidswedstrijd van Johan Cruiff tegen Bayern Munchen die met 0-8 werd verloren. Een grotere afgang bestond niet. Beng! Na twee minuten scoort mijn eigen Maradonnaatje twee-nul met een leep puntertje waardoor Het Keepertje huilend door zijn knieen gaat. Mijn Pélé juicht ingetogen, omdat ik (zijn Grote Coach en Voorbeeld) hem tot rust had gemaand. “Laat je niet gek maken door die slungels” had ik hem wijselijk toegevoegd. En die raad nam hij dus ter harte. Mijn oogappel.

Mijn held Maar aan het bescheiden gejuich komt een bruut einde. Zijn directe tegenstander draait door en vliegt hem naar zijn keel. Plots rollen daar twee jongens over het veld. Natuurlijk! Daar ligt mijn zoon, onder de beukende vuisten van een ADHD’er met Rugzak, die natuurlijk nooit had mogen meedoen in deze staat van opwinding. De scheids duikt bovenop de twee en ik ren woedend het veld in. “Uit de situatie halen, uit de situatie halen…,” dendert door mijn hoofd. Ik til mijn huilende held op en draag hem weg, maar word tegengehouden door de woedende moeder van Rugzak. “Hij b’gojn” schreeuwt ze. Ik negeer haar. “Hij schopte” schreeuwt ze nog harder. Ik negeer uit alle macht. “Jouw kind is natuurlijk heilig” zegt ze vals en ik hou het niet meer. Ik draai me langzaam om. Ik hoor niet meer wat ze zegt, ik zie alleen maar dat lelijke gezicht met die wanstaltige mond die open en dicht gaat. Rugzak verschijnt weer en stapt in slow-motion op mijn kleine held af. Net op tijd om te voorkomen dat ik een moeder het ziekenhuis in sla. En weer haal ik die kleine uit de situatie (voor anderen weet ik altijd heel goed wat het beste is). De scheids roept nog heel kordaat: “wedstrijd gestaakt, geen winnaar.” Buiten koel ik snel af in de stromende regen. Mijn opponenten druipen ook naar buiten. Ze staan in dezelfde regen als ik en kijken minstens net zo sip. Ik vind mezelf heel dapper als ik afstap op de moeder van Tymo. “Zo wil ik vakantie niet in gaan” zeg ik terwijl ik mijn hand uitsteek. Mijn hand wordt gepakt en we hebben een gesprek waarin we de intentie uitspreken dit voorval niet uit te laten groeien tot een vete. Ondertussen hangt mijn dochter aan mijn arm. Ze wil nog even op het springkussen, maar mamma is met zoonlief al naar huis gegaan. Het geeft mij de gelegenheid nog een biertje te drinken met de tegenpartij.

Als ik veel later wat wankel thuis kom zegt zoonlief: “pap, ik heb net drie rode kaarten gekregen.” Na de vechtpartij van die avond heeft hij zich online afgereageerd met een onschuldig voetbalspelletje. Zó komt agressie dus in computerspelletjes! We pakken de tassen en koffers in voor Barcelona en ik pak natuurlijk ook de gameboy in. Ik kijk even naar de collectie spelletjes die mee gaat. We hebben het vaak over invloed van games op kinderen. Geweld en pesterijen zijn vaak het gevolg van computerspellen. Maar eerlijk gezegd heb ik mijn kinderen na het spelen van een spelletje MarioWorld nog nooit op paddestoelen zien springen, draken van hekken zien slaan, vuur zien spugen, over spelonken zien vliegen of vleesetende planten zien omhakken. Ik ga op reis en ik neem mee: een goed gevoel, het vertrouwen dat alles goed komt én de gameboy. Want stel je voor dat het regent!

augustus 2007 |

AM | 61

yo-hotspot

Afar Depressie 62 |

AM | augustus 2007

Afar Depressie (ook wel “de Depressie van Danakil”) is de geologische depressie in de Hoorn van Afrika, waar het Eritrea, Afar Gebied van Ethiopië, en Djibouti overlapt. Afar is vertrouwd als één van de wiegen van hominiden: Lucy, het verstarde specimen van Afarensis van de Australopitecus, werd hier gevonden. De Depressie omvat Afar het laagste punt in Afrika, het meer Asal (ca. 155 m). Het klimaat variëert van warme 25 °C tijdens het regenachtige seizoen (september-maart) aan een uiterst hete 48 °C tijdens het droge seizoen (maart-september). Slechts de rivier van Awash stroomt in de depressie, waar het in een ketting van meren beëindigt die in zoutgehalte stijgen.

augustus 2007 |

AM | 63

Yo-genda

AYO-aanrader

SCHAFTtijd

AP-genda 16 september - Reünie Velp 16 september - Reünie Scheveningen 23 september - Zangerssamenkomst districten Eindhoven, Harderwijk, Leiden, Schiedam, Veenendaal - De Doelen, Rotterdam 30 september - zangerssamenkomst districten Almelo, Amstelveen, Heemskerk, Hoogeveen - De Doelen, Rotterdam

bios-genda

09 augustus - Evan Almighty - Vervolg op de hitkomedie ‘Bruce Almighty’, met Steve Carell als Evan Baxter die van God de opdracht krijgt om een Ark te bouwen.

muzee-genda Tot 26 augustus “MET DE DOOD VOOR OGEN” - Amsterdam - Eugeen van Mieghem (1875-1930) tekent zijn stervende muze. In het Rembrandthuis. De schetsen tonen zijn grote liefde en echtgenote Augustine Pautre, die hij omstreeks 1898 ontmoette. Van Mieghem tekende haar vanaf hun eerste ontmoeting tot aan haar vroegtijdige dood aan tuberculose in 1905. Haar ingevallen gezicht en uitgemergelde lichaam is indrukwekkend, maar onthutsend is het portret van zijn stervende muze. Door tijdgenoten werd Van Mieghem al betiteld als kunstenaar van het volk. Tijdens zijn verblijf in Holland werd hij diep geraakt door Rembrandts schilderijen, etsen en tekeningen.

uit-genda Tot en met 9 September - den haag - “DE OVERKANT/DOWN UNDER” - Gedurende Den Haag Sculptuur 2007 DE OVERKANT / DOWN UNDER worden activiteiten, lezingen en bijeenkomsten over kunstenaars en het thema van DE OVERKANT/DOWN UNDER georganiseerd. Zie voor informatie http://www.denhaagsculptuur. nl/2007/evenementen

23 augustus 2007 t/m 26 augustus 2007 - Ulft - “SCHAFTtijd” - Smeedwerk locatietheater en productiegroep Komma 4 en amateurzangers uit Ulft spelen ‘SCHAFTtijd’ in de ‘Badkuipenfabriek’ op het voormalige DRU-terrein in Ulft. Een voorstelling waarin de geschiedenis van deze bijzondere ‘ijzerplek’ herleeft. Door middel van dans, theater en muziek verandert ook de omgeving: er komen steeds meer pannen, het wordt steeds natter (baden worden gevuld en geleegd), er wordt constant in- en uitgeklokt, loonbriefjes gestempeld, een koerier fietst rond met pakketten, pannen die van boven naar beneden zakken aan touwen, projecties op muren en oud-medewerkers die hun verhaal steeds opnieuw vertellen. Lokatie De Badkuipenfabriek is een onderdeel van het enorme terrein van de DRUfabriek in Ulft. De voorstelling wordt gespeeld in de Smeltkamer en de Molenkamer van de Badkuipenfabriek; een prachtige theatrale plek onder architectuur van Beltman. Speeldata en tijden Donderdag 23 augustus 20.30 uur Vrijdag 24 augustus 20.30 uur Zaterdag 25 augustus 20.30 uur Zondag 26 augustus 16.00 en 20.30 uur

AYO-TIP Blue Man Group t/m 31 augustus 2007 - Internationaal theater- & muziekspektakel komt naar Amsterdam!

Vanuit de straten van East Village, New York is Blue Man Group uitgegroeid tot een internationaal spektakel. Na New York, Boston, Chicago, Las Vegas, Toronto, Berlijn en Londen is Blue Man Group vanaf december 2006 exclusief te zien in de Theater Fabriek in Amsterdam! Blue Man Group is een overweldigend theater- en muziekspektakel vol ritme en beweging. Samen met een live pop/rockband weet Blue Man Group het publiek te grijpen door een mix van humor, dynamische ritmes en adembenemende visuele effecten. Zonder het gebruik van woorden wordt de show gevuld met percussie, het gebruik van ongewone instrumenten zoals PVC-buizen, verf en diverse spectaculaire lichteffecten. De non-stop show duurt ongeveer 2 uur. Wees op tijd want de bijzondere openingsact mag u niet missen! Locatie Theater Fabriek Amsterdam, Czaar Peterstraat 213, 1018 PL Amsterdam, tel. 020 - 522 52 60 http://www.theaterfabriekamsterdam.nl / http://www.bluemangroup.nl/ 64 |

AM | augustus 2007

Mieren Yo-wannahave

Jouw eigen mierenkoninkrijk...



Verkrijgbaar bij www.leukstewinkel.nl artikelnummer: LW06-17444

Antworks is een dunne, glazen kolom gevuld met mysterieuze aquablauwe gel, ontworpen door NASA. Tuin omspitten, mieren zoeken en stop ze in Antworks. Na een tijdje begint er iets adembenemends: de mieren beginnen met het graven van tunnels in de gel. Tientallen tunnels en kamers, dwars door elkaar en met aansluitingen op elkaar. Antworks is totaal onderhoudsvrij. De NASA heeft een gel ontwikkeld waar ook voedingstoffen voor mieren in verwerkt zitten. Mieren leven tussen de 60 en 120 dagen. Zo ook in Antworks. Door de kleine hoeveelheden die de mieren eten gaat de gel lang mee. Het is zelfs zo dat het afval van de gel, opgegraven door de mieren, naar boven wordt gebracht en wederom als voedingsbron dient. Sowieso brengen de mieren al het afval naar de oppervlakte, zo ook als er sterfgevallen zijn. Je hoeft je mieren dus niet te voeren, ze voeden zichzelf en groeien vanzelf. Het enige wat je hoeft te doen is af en toe een blik te werpen op je koninkrijk. Er zijn twee versies: de Antworks Original en de Antworks Illuminated. De laatste heeft als extra optie dat er een LED-module onder de kolom zit

ingebouwd, wat er voor zorgt dat de gangenstelsels die de mieren graven licht zullen geven. Specificaties: De niet-giftige gel zit vol met voedingsstoffen zodat de mieren op gezonde manier kunnen groeien. Onderhoudsvrij. Water of voedsel is niet nodig. Afmetingen: 17 cm x 14 cm x 3 cm

€24,95 Inbegrepen in verpakking: Antworks zuil met gel, vergrootglas, tool om mieren te vangen, Engelse gebruiksaanwijzing, Mieren niet inbegrepen!!!

Juli - augustus 2007 |

AM | 65

Altidona

yo-vakantieverhaal

66 |

AM | augustus 2007

Campofilone

door: Daan Trumpie

Het is 04.00 uur en we vertrekken richting ‘een lekker weekje weg naar Altidona (Italie)’. Het is wel redelijk vroeg opstaan maar het doel is belangrijker. We willen rond 20.00 uur s’avonds op onze bestemming zijn. De rit die voor ons ligt zal 16 uur in beslag nemen en ons langs verschillende landen brengen. Hieronder een klein verslag en een aantal foto’s van ons weekje Altidona. De eerste stop die we maken is Luxemburg. Hier even de auto voorzien van de benodigde brandstof. Natuurlijk hebben we dan zelf ook even de tijd om een pitstop te houden en voor de inwendige mens te zorgen. We nemen een lekker broodje en een bak koffie of een energiedrankje voor de benodigde mentale ondersteuning. Om 08.00 uur rijden we verder. Onze volgende stop is Zwitserland, even na de Gotthardtunnel. Dit is een leuk stukje rijden. Alles gaat zeer voorspoedig. We rijden Frankrijk in en gaan via verschillende tolwegen richting Basel. In Zwitserland is het even het gaspedaal loslaten. Ze zijn hier namelijk behoorlijk aan de weg bezig. Het is nu eens 80 en dan weer 60 km per uur. Dit is wel even een domper op het reisschema. Gelukkig is het een stralende dag en kunnen we genieten van de mooie omgeving. Het positieve aan dit alles is dat door de wegwerkzaamheden en de aangepaste snelheid er ook geen files staan. Zelfs voor en in de Gotthardtunnel kunnen we gewoon doorrijden. Hierna het eerste het beste tankstation opgezocht voor de benodigde voeding voor de auto, maar ook zeker voor onszelf. We zijn nu ongeveer op de helft van de reis. Volgens de reisplanner is het vanaf dit punt nog ongeveer 8 uur rijden (als er geen oponthoud is rond de ring van Milaan). We zijn rond 15.30 uur op de ring van Milaan. Het is wel redelijk druk, maar de voorspelde files blijven uit. Vanaf hier is het nog een 4 uur rijden naar onze eindbestemming.

Tevens is het makkelijk te rijden. Vanaf Milaan is het simpelweg de snelweg volgen richting het zuiden en je komt vanzelf langs Antidona. Bijna zoals voorspeld komen we aan op onze vakantie locatie. We zetten om 20.10 uur de motor van de auto uit. Zo, die kan even uitrusten. Na de belangrijkste spullen uit de auto te hebben gehaald en een lekker broodje besluit ik om m’n bed op te gaan zoeken en mijn ogen wat rust te geven. Wat een dag... De volgende dag lekker uitgeslapen, dat was ook wel even nodig. Hierna lekker rustig aan heerlijk in de zon gezeten. Tevens hebben we een bezoekje gebracht aan het plaatsje Altidona zelf, dat heel raar een paar 100 meter hoger ligt dan het dorpje beneden. Alles ziet er even mooi en verzorgd uit. Wat ook zo mooi is, is dat alles hier al in bloei staat. Overal waar je kijkt zie je wel bloemen en/of planten met de meest mooie kleuren. Het plaatsje Altidona zelf is maar heel klein. Het is gebouwd achter een oude stadsmuur. Er wonen hier maar een paar honderd mensen. Beneden aan de voet is dit wel anders. Hier worden als paddestoelen de nieuwe huizen en vakantiehuizen uit de grond gestampt. We hebben deze week veel van dit soort dorpjes bekeken en gezien. Wat wel nog leuk is om te vertellen is het volgende. Je rijdt een berg op en als je aan de andere kant naar beneden denkt te gaan, kom je op een hoogvlakte uit. Echt een geweldige plek om lekker uit te waaien. Er is op deze plek natuurlijk een dorpje. Voor de rest is het een beschermd natuurgebied. Het enige dat je hier ziet zijn bergen, schapen en paarden die gewoon lekker rondlopen. Mocht u ooit in de buurt zijn, zeker een aanrader om eens doorheen te rijden. augustus 2007 |

AM | 67

Wilde honden

yo-vakantieverhaal 68 |

AM | augustus 2007

Griekenland door: Monique Houtman

Altijd had ik een echt dak boven mijn hoofd gehad, ook tijdens mijn vakanties. Een echt dak dus wel te verstaan, geen tentdak, dat kwam pas toen ik twee jaar getrouwd was. Avontuurlijke vakanties was ik dus nog niet gewend, maar daar kwam verandering in toen we drie jaar getrouwd waren. Mijn echtgenoot stelde voor om een vlucht te boeken naar Athene, om vervolgens twee weken lang met rugzak een aantal griekse eilanden te bezoeken en maar te zien waar we uitkwamen. Al mijn bezwaren (ik wil wel elke nacht ergens binnen slapen!!) werden vakkundig van tafel geveegd door zijn geruststellende woorden dat er altijd wel een slaapplek te vinden was. Mocht er onverhoopt ergens geen kamer te krijgen zijn, konden we altijd nog op het strand overnachten, dat deden heel veel backpackers, wist hij uit eigen ervaring. Maar zover zal het heus niet komen, zei hij nog…Niet helemaal gerustgesteld, ben ik uiteindelijk toch overstag gegaan. Ik vond mezelf opeens een heel avontuurlijke vrouw! Ik heb zo’n hele echte backpackers rugzak gekocht (een dames-model, in de modekleuren van toen: lila en mintgroen), een reisgidsje van de Cycladen, tickets geboekt en was er helemaal klaar voor! Het zal aan het begin van de tweede week geweest zijn, we hadden het geweldig naar ons zin en tot op dat moment inderdaad altijd een slaapplek kunnen krijgen, dat mijn liefhebbende echtgenoot de stoute schoenen aantrok en mij voorstelde om naar Sifnos te varen en daar een nachtje op het strand te slapen. Tenminste, volgens mij was het Sifnos, volgens hem was het Folegandros, het zou ook nog Serifos of Kythnos geweest kunnen zijn... In het reisgidsje stond beschreven dat er op Sifnos een prachtig zandstrand was, dat erg geliefd was bij backpackers om er onder de blote sterrenhemel te overnachten. En weer ging ik overstag…Wij dus met de boot naar Sifnos, maar het kan ook zijn dat we per ongeluk de verkeerde boot hebben genomen, die griekse namen lijken ook allemaal op elkaar, want op het hele eiland was geen zandstrand te vinden… onderdak was er ook niet te krijgen, en de volgende dag zouden er pas weer boten vertrekken. Tja, en dan moet je er maar het beste van maken en zijn we bij de muur van een kerk (pittoresk en grieks wit) gaan liggen in onze slaapzakken. Wij dachten dat we bij een kerk nog het meest veilig zouden zijn. Het was op een plein en er stonden ook nog wat huizen omheen en de

griekse kids waren nog lekker aan het buiten spelen. ‘Rare jongens, die toeristen’, moeten ze gedacht hebben. Ach, het was zo’n klein rustig plaatsje, dat ik me best veilig voelde en verwachtte dat ik zelfs nog wel een paar uurtjes zou kunnen slapen. Tot het moment dat de kinderen verdwenen in hun huizen en het al aardig donker werd. Opeens slopen er een vijftal honden op ons af, die uiteindelijk bij ons aangekomen, wild begonnen te blaffen en wilden spelen (laten we het daar maar op houden). We waren natuurlijk vreemde indringers in hun territorium voor de nacht. Het was een soort ‘Lady en de Vagebond’ clubje in mijn verbeelding. Nou was ik nooit zo gecharmeerd van honden, en zeker niet als ik niet uit eigen ervaring wist of ze te vertrouwen waren. De paniek was daar en niet alleen bij mij... Een niet zo groot en volgens ons redelijk jong vuilwit exemplaar belaagde ons het meest. Buiten het feit dat wij natuurlijk best bang waren en ik intussen zeker wist dat ik geen oog dicht zou doen die nacht, weet je maar nooit wat zulke zwerfhonden allemaal bij zich dragen. En toen gebeurde het meest wonderbaarlijke, een van de honden wierp zich op als de leider en joeg de rest van de bende weg. Vervolgens vleide hij zich tegen de slaapzak van mijn echtgenoot aan en het was alsof hij wilde zeggen: ‘ga maar rustig slapen, ik hou die doerakken wel rustig vannacht’. Nadat hij nog een aantal keer de rest van de meute had weggejaagd, durfde geen hond meer terug te keren. Het was wel duidelijk wie hier de baas was! Uiteindelijk hebben we nog heel wat uurtjes geslapen, met de hond aldoor dicht aan onze zijde als beschermengel. De volgende ochtend zijn we zo vroeg mogelijk naar de bushalte gelopen, om met de bus naar de haven te gaan en daar de eerste de beste boot te pakken. Tot onze verbazing liep de hond met ons mee, is blijven wachten tot we in de bus zaten en heeft ons min of meer ‘uitgezwaaid’. Hij stond ons in elk geval na te kijken tot we uit beeld verdwenen waren. Dit blijft toch wel de meest aparte, korte vriendschap die we op hebben gedaan tijdens onze vakanties.

augustus 2007 |

AM | 69

yo-mensen gevraagd

Ketting van ballonnen Van 11 t/m 19 augustus 2007 ga ik deelnemen aan een sponsorfietstocht, genaamd “Ketting van ballonnen”. Dit is een sponsorfietstocht DOOR en VOOR (ex)-kankerpatienten, georganiseerd door de stichting VOKK (Vereniging Ouders Kinderen en Kanker). Jullie voelen het al aankomen: ik ben dus op zoek naar sponsors!! Ik vind het belangrijk om meer bekendheid te geven aan de stichting VOKK. Kijk eens op hun website www.vokk. nl voor al hun activiteiten!! Ze kunnen het geld dus heel goed gebruiken. Daarnaast wil ik zelf ook laten zien, dat je met kanker nog heel veel kan. Kijk ook eens op mijn website: www.basvandervoort. nl. Hier heb ik ook een rubriek over

70 |

AM | augustus 2007

de Ketting van Ballonnen. Daar kan je ook een sponsorformulier downloaden. Heb je nog vragen, mail me dan even op email: [email protected]. In ieder geval alvast bedankt voor de moeite van het lezen!! Groeten, Bas van der Voort, Provincialeweg 73 5398 JJ MAREN KESSEL

yo-Tien:Vakantie

De vakantie, de een gaat op vakantie en de ander gaat werken. Voor de mensen die niet weten wat ze precies voor een baantje willen hieronder enkele top 10’s. Voor de mensen die op vakantie gaan een paar andere top tien’s.

Voor de werker Top 10 vakantiebaantjes Door: Frank Bijsterbosch (bron ad.nl)

1)Dagjeswerk Salaris: Van 8 tot 16 euro ongeacht de leeftijd 2) Zwartwerk in de horeca Salaris: 1 tot meer dan 20 euro per uur ongeacht de leeftijd Bonus: fooi. 3) Bellen, bellen, bellen Salaris: 8 euro ongeacht de leeftijd Bonus: Bij het behalen van de target wordt een geldbedrag of een cadeau als een mobiele telefoon of usb-stick weggegeven. 4) Eigen baas Salaris: wat de klant ervoor geeft. 5) Sample erop los Salaris: 7-9 euro ongeacht de leeftijd 6) Kies de zorgsector Salaris: 17 jaar: 5-7 euro 22 jaar: 9-15 euro Bonus: Onregelmatigheidstoeslag. 7) Nauwkeurig werk Salaris: 17 jaar: 5/6 euro 22 jaar: 9/10 euro 8) Van biertap tot biertap Salaris: 17 jaar: 4-7 euro 22 jaar: 8-12 euro Bonus: fooi en wellicht een mooi concert in de pauze. 9) Logistiek werk Salaris: 17 jaar: 4/5 euro 22 jaar: 8/9 euro 10) Tuinen aanleggen Salaris: 17 jaar: 4/5 euro 22 jaar: 8/9 euro augustus 2007 |

AM | 71

yo-vakantieverhaal

Mother Nature versus the ugly American reality By: Carmen Roelofs

E

ight years ago, I experienced the time of my life while travelling through America and Canada with my family. For months we had looked forward to the five-week-journey and it couldn’t have been any better. What struck me most

72 |

AM | augustus 2007

were the two extremes between nature with all its glory, and the world based on nothing else but money, with all the sorrows that come along with it. On the very first night we spent in America, a heroine-addict was arrested right in front of the bed-and-breakfast where we were staying at.

Just like what we daily see on TV, an unattended woman was smacked on the hood of a police car as a result of a very long pursuit. The next day, our search for humpback whales started. We saw plenty of them during our stay. This is true mother nature...To see 36,000 kilo jump meters above the water only because their curiosity wants to know what’s happening on the surface... To see them hunt –whales have a clever way to feed, they blow tiny bubbles all the way around a school of fish, these fish lose their feeling of direction and stay together, then the whale opens its great mouth and captures the entire school from underneath- this is a magnificent sight and made me realize how small and irrelevant I seem to be compared to this world. But after this boat-trip we went back to shore, and there it is impossible to ignore the true “American World” . We ordered a small coke; we got 0,4L…..Glad we didn’t order a large one! Drive-in supermarkets, Pizza-hut and Kentucky fried Chicken on every street corner, people who still have to beg and eat from garbage bins, 150 Kg police officers with a sixpack of donuts, Drive-in cinema’s, skinny 55 Kg girls super tanned on skeelers, all the extremes can be found.

But there we went, at 6.00 am, on a small boat, dressed in thick wetsuits to keep us warm, looking for bears with youngsters on shore. We saw them quite often ,but we had to maintain a certain distance for our own safety. Mother bears are notorious for being aggressive while they have youngsters. It was very impressive to notice the strength these bears have; with one single sweep the throw away a rock to look what ‘s under there. For us humans it would demand a hell of a lot of muscles to move such a rock only a tiny bit. On the way back we came across an eagles’ nest. Two large eagles were sitting on the edge, waiting for a pleasant meal to come along. This completed our feeling of being helpless ,tiny and fragile…… What a sight, and how extremely dangerous! Although the science around diets and fitness tools is developing fast here , America is on top of the list of countries with problems concerning obesity. This really helps you building a nice self esteem! Whenever we were on a beach, and a “large build” person was standing along the coast line, we would get up and stand next to this person, just long enough to feel very skinny! Lovely county!

augustus 2007 |

AM | 73

AYO-MAGAZINE extra editie Yo-colofon

vormgeving, text, fotografie, art direction, uitgever, eindredactie, hoofdredactie aan dit nummer van AYO MAGAZINE • extra editie werkten mee:

Karin

Monique Marije Ed Edwin Carmen Jonathan

Ir. Halkema

Annemarie Frank Jole

Bart Hans

Arlette

Daan Martin Carolina Margot Eric Claus Wikipedia

Bertus

Intellectueel Eigendomsrecht Alle auteursrechten en andere intellectuele eigendomsrechten op de teksten en afbeeldingen in dit magazine zijn eigendom van AYOPlaza of zijn opgenomen met toestemming van de betreffende eigenaar. Geen enkele reproductie van welk deel van het magazine dan ook, mag door u worden verkocht, worden veranderd of worden opgenomen in enig ander werk of andere publicatie, hetzij in de vorm van een afdruk, hetzij in elektronische vorm, met inbegrip van het versturen ervan naar een andere site, het opnemen ervan in een andere site (“framing”) of het koppelen van andere sites aan deze site, tenzij hiertoe vooraf schriftelijk toestemming is verleend. Alle op deze site afgebeelde merken zijn eigendom van of worden onder licentie gebruikt door AYOPlaza.

74 |

AM | augustus 2007