Workshop “Wonen, huisvesting & vastgoed”
Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013
Doel, resultaat & uitgangspunten
Inhoudelijke visie m.b.t. zorg(leefbaarheid) en één agenda;
Maatschappelijk belang, dus vertrek vanuit burger: – – –
Preventie, participatie, empowerment: Inzet op eigen (adaptief) vermogen; in (netwerk)arrangementen mede met de burger;
Transitie als kans, organisatiebelangen niet leidend: – – – – – – –
Maatschappelijke belang met respect voor elkaars expertise! Een langetermijnvisie, zo lokaal mogelijk, regionaal wat moet. Een oriëntatie op outcome, niet op bureaucratie! Regierol vanuit de gemeente (een regionaal transitieplan?); Investeren, en pas dan vruchten plukken! Behoud van het goede, maar vooral ook lef tonen! keuzevrijheid voor de cliënt
Een agenda voor: multi- en transdisciplinaire oplossingen waarin nieuwe sociale verhoudingen, technologische mogelijkheden en economische haalbare concepten een antwoord geven op
vragen van vandaag én morgen!.
Techn.
Vastgoed
een integrale overkoepelende aanpak : visie, moed, mind shift
Behoeften “Gebruiker”
Dienstverlening
Zorg
Majeure trends
Demografie –
Sociaal cultureel / economie – –
Rol als burger Vlak ontwikkelende economie
Verstedelijking – –
Dubbele vergrijzing, ontgroening, toegenomen opleidingsniveau, een leven lang leren
Trek naar de stad, vooral door jongeren Krimp op platteland
Rijksoverheid – – –
Terugtrekkend & decentraliserend Van verzorgingsstaat naar civil society (participatiesamenleving) Van zorg en ziekte (zz) naar gedrag en gezondheid (gg)
Technologie in alledaagse leven
Duurzaamheid: People Planet Prosperity (als integraal Proces)
Transitie & zorgvastgoed
Veranderingen in financiering van zorgvastgoed: – – –
Voorheen: de financiering centraal gegarandeerd. Nu: de financiering wordt terugverdiend via productie Dus: de zorgorganisatie loopt direct risico bij (dreigende) leegstand
(Financieel) Scheiden van wonen en zorg (ZZP 1 tm. 3 en verder) –
Zorgvastgoed als zorgwoningen gaan verhuren, afstoten, ontmantelen, of herbestemmen?
De huidige omvang van 165.000 plaatsen ca. 100.000 plaatsen (2025).
Dreigende leegstand, met zijn effect ook op woningcorporaties: –
Noodzaak: woningcorporaties en zorginstellingen samen herstructurering. Senioren langer zelfstandig: woningcorporaties krijgen steeds meer seniorhuurders. –
Ca. 50.000 van de 165.000 zijn in eigendom van corporaties en worden verhuurd aan zorgorganisaties.
Woningcorporaties zullen ( 2030) zo’n 250.000 woningen moeten aanpassen.
Regionale analyses, ook in relatie met (toenemend) eigen woonbezit bij senioren!
Transformatie Woonvormen
Bevindingen landelijk onderzoek (2)
Senioren blijven in eigen woning, ook bij afnemende vitaliteit en mobiliteit: –
geen nieuwbouwopgave, maar een aanpassingsopgave particuliere senioren.
–
Kunnen senioren de overwaarde inzetten?
Ruimtelijke consequenties verkeersmobiliteit en recreatie!
Meer draagvlak voor winkel-, vrijetijds- en zorgvoorzieningen!
Investeren in technologische en organisatorische oplossingen (juist op het platteland), in de sfeer van: –
e-health, domotica, glasvezel/snel ‘tweezijdig’ internet;
–
de ‘energieke samenleving’ (zorgcoöperaties);
–
als zorg onvermijdelijk is: liefst thuis;
–
bij institutionele zorg, in directe omgeving, liefst kleinschalig, wel van goede gegarandeerde kwaliteit!
Vastgoed en kwaliteit van sociale structuur
9
Zorg: arbeidsintensief en kort cyclisch Vastgoed: kapitaalsintensief en lang cyclisch Steeds moeilijker te exploiteren met de nieuwe randvoorwaarden als gevolg van elkaar snel opvolgende stelselwijzigingen
Resistent vastgoed:
een plek waar de gebruiker (cliënten, medewerker en bezoeker) zich thuis voelt.
naast ondersteuning van dagelijkse functionaliteit, een “enabling environment”.
rendabel en goed te onderhouden.
herbestembaar: bestendig t.a.v. veranderende functionaliteit (bijv. omkeerbaar bouwen)
anticipeert op het veranderend beleid, de huisvestingsvraag, de technologische ontwikkelingen en marktontwikkelingen.
duurzaam en “vormgeving verantwoord”.
Toekomstbestendig Zorgvastgoed?
De Noordelijke Maasvallei
Lokale uitkomsten en keuzes (lijken te) sporen met landelijke bevindingen.
De energieke samenleving, op eigen kracht, empowerment, etc.: – Een reservoir aan hoogopgeleide en vitale ouderen!
Aanpassing/herstructureren i.p.v. nieuwbouw: –
Aandacht voor wonen/woonomgeving;
–
Ook door particuliere senior/woningeigenaar Nieuwe zorg-bouw concepten:
–
Inzet op ‘enabling environment’: – Ook d.m.v. technologische en organisatorische innovatie. Zorg liefst thuis, en anders kleinschalig in eigen omgeving.
Op weg naar een Toekomstbestendig Zorgvastgoed
Balans Kwaliteit en kosten
Lange termijn management en proces optimalisatie
Duurzame Infrastructuur en dienstverlening
Duurzame participatie van de senior en mantelzorger
Duurzaam inzetbare medewerkers
Tilburgse Zorglandschap Een Quickscan naar SeniorVriendelijkheid
Tilburgse Zorglandschap Een quick scan van woonzorgvoorzieningen voor ouderen in Tilburg
Strategic Analysis Literatuurstudie
Onderzoek naar bestpractices
Checklist
Bezoek aan 20 zorggebouwen
Interview
Conceptual Design Analyseren van invloed van de onderzoeksvariabelen op het concept
Uitgangspunten en randvoorwaarden voor het ontwerp
Voorlopig ontwerp
Elaboration Ontwerp
Engineering
