Workshop SWPBS en
Pestpreventie Angeline van der Kamp MA
SWPBS Conferentie Vrijdag 14 november 2014
De Staatsecretaris van OCW: “Pestpreventie op school MOET!” …. en hoe gaan we dat doen met SWPBS? Workshopleider Angeline van der Kamp MA
[email protected]
Programma
Achtergrond en verkenning:
•
• • •
Soorten Pesten Signaleren en reageren Oplossingsgericht denken en doen Systeemgericht werken SWPBS
Koppeling naar de eigen praktijk en rol Kiezen van tips en tools Evaluatie
Uit de notitie van OCW: 3. Plan van aanpak Ons plan heeft de volgende drie lijnen: Normstelling en bewustwording. Het moet voor iedereen binnen en buiten het onderwijs heel duidelijk zijn dat het pesten door en van kinderen onacceptabel is. Deze norm zullen wij zelf uitdragen, maar ook van scholen en ouders verwachten wij dat ze hier actief hun rol vervullen. Toerusting van ouders en leerlingen, leraren en scholen. Uit de knelpunten komt duidelijk naar voren dat de positie van ouders en leraren versterking behoeft daar waar het gaat om het aankaarten en aanpakken van pesten. Formeel kader. De vrijblijvendheid om pesten aan te pakken verdwijnt en de inspectie krijgt meer mogelijkheden om toezicht uit te oefenen en te handhaven.
Stappenplan vanuit rol Coördinator Sociaal Klimaat Richting gevende vragen Acties op basis van de passage: “waarom pesten lastig te bestrijden is”: 1. Hoe krijgen we zicht op pesten? 2. Hoe krijgen we pesten binnen de radar? 3. Hoe maken we sociale veiligheid bespreekbaar? 4. Bij wie kunnen betrokkenen terecht? 5. Hoe maken we leraren handelingsbekwaam ten behoeve van de sociale veiligheid? 6. Wat willen we de inspectie laten zien?
Signalen van Pesten • altijd een bijnaam voor een kind gebruiken, niet de eigen naam • zogenaamde “leuke” opmerkingen maken over een kind • een kind voortdurend ergens de schuld van geven • jennen/beledigen/uitlokken van een kind • opmerkingen maken over het uiterlijk/kleding van een kind • isoleren (negeren en buitensluiten van een kind) • insluiten (op de gang, in klas, op het schoolplein) • buiten school opwachten van een kind • achterna fietsen van een kind naar huis • bezittingen van een kind afpakken • schelden/schreeuwen/vernederen
Soorten Pesten Uitgelicht
• • • • •
Discrimineren ‘Stiekem klieren’ Spullen vernielen Lichamelijk geweld Buitensluiten/schelden/verbaal pesten/
http://www.leraar24.nl/video/1104 (Irmela)
• Cyberpesten http://www.leraar24.nl/video/3098 http://www.leraar24.nl/video/1025
(UT) (School)
• Meiden Jongens http://www.leraar24.nl/video/2324 (meidenvenijn)
plagen pesten Het verschil tussen plagen en pesten voel je meestal direct aan. Om plagen kun je lachen – door pesten moet je huilen.
Pesten houdt in: • de één heeft/neemt veel meer macht dan de ander • steeds dezelfde persoon is de ‘winnaar’ • het doelwit is niet in staat zich te verdedigen • het doelwit loopt schade op, in het gevoel of met spullen of verwondingen • het doelwit gaat zich heel ongelukkig en eenzaam voelen • vaak worden er andere leerlingen en omstanders betrokken. Plagen houdt in: • het gebeurt tussen mensen die gelijk zijn aan elkaar • er is geen winnaar of verliezer: je hebt samen plezier • de waardering voor elkaar blijft bestaan • de geplaagde kan zichzelf goed verdedigen/hoeft zich niet te verdedigen • niemand loopt schade op.
Door welke bril kijk jij?
‘Anti-pest coördinator’ ‘Coördinator veilig leerklimaat’
Kenmerken OPLOSSINGSGERICHTE HOUDING • • • • • • •
Kijk achter het gedrag; houd je oordeel in Toekomstgericht (wat je wèl wilt) Doe meer van wat wèl werkt Achterwege laten wat niet werkt Denken in mogelijkheden ipv beperkingen Maak van een probleem een uitdaging Laat de oplossing uit het kind /de kinderen komen Bron: Insoo Kim Berg & Steve de Shazer
Verras jezelf en anderen
Principe: WAAR JE ENERGIE IN STOPT WORDT GROTER!
Denken in problemen Naar
Denken in oplossingen
Herkaderen
Basis van een oplossingsgerichte houding woordweb: ongewenst (pest) gedrag
wat geeft de opening naar de oplossing?
De kern
VERGEET: WAT GAAT FOUT?”
slijt in ...
‘WAT GAAT GOED?’
School Wide Positive Behaviour Support (SWPBS) is een Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen
Gericht op het aanleren en bekrachtigen van positief gedrag Paraplu waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen
PBS is evidence based en ontwikkeld door o.a.: Gerald Patterson, Hill Walker, Rob Horner, Annemieke Golly en Jeff Sprague (U of O) Website Fontys OSO: http://www.swpbs.info/
Doel van SWPBS
Een veilige omgeving scheppen die: leerling- en leerkrachtvriendelijk is bevordert dat leerlingen zich sociaal gedragen en zo goed mogelijk presteren
De SWPBS Piramide
5 principes van gedragsverandering
Eerste stap richting een oplossing
Opdracht in tafelgroepen • Kies een ‘sociaal onveilige situatie’ uit de eigen praktijk
• Hoe ga je er nu mee om vanuit de huidige afspraken? • Wat kan jouw eerste reactie zijn vanuit een oplossingsgerichte houding
• Wissel uit en noteer vragen
Pesten en gepest worden
Mee lopers
Pesters
Wie zijn betrokken?
Doel wit
Helpers /vriend
Omstanders
Begelei ders
Ou ders
Welke positie kun/wil je nemen?
5-sporenmodel + 1 http://www.bobvandermeer.info/index.php?option=com_cont ent&task=view&id=213&Itemid=78
• Staat voor een brede aanpak van het probleem pesten. • Besteedt aandacht aan 5 sporen tegelijk, om te voorkomen dat pestsituaties escaleren en te komen tot oplossingen Deze vijf sporen komen overeen met de vijf betrokken personen/groepen: 1. Steun bieden aan de leerling die gepest wordt: 2. Steun bieden aan de leerling die pest: 3. De groep die pest betrekken bij de oplossing 4. Steun bieden aan betrokken ouders: 5. De aanpak van de school: +1. Vrienden en helpers
Systeemgericht werken
Waar ligt de focus van je beleid/protocol/inzet?
Aanpak in 3 fasen
Preventief: Aan het werk met de klas/de school/ de collega’s volgens de principes van SWPBS Aan het werk met de te leren vaardigheden van de leerlingen a.d.h.v. Kids’ Skills Curatief: Oplossingsgericht aan het werk met alle betrokkenen (Sta Op!/No Blame in combinatie met Kids’ Skills) Duurzaam: Rode draad in het curriculum: omgaan met elkaar
Ontwikkeling van een plan van aanpak in de praktijk Praktijkgericht aansluiten bij ervaring, kennis en ‘cultuur’ van de groep en zo borg staan voor maatwerk richting de eigen professionaliteit binnen de context van de schoolsituatie Bewustwording van de eigen rol en mogelijke positie in het proces van pestpreventie, signaleren, actie ondernemen in stopgedrag en uitwerken en implementeren van pestprotocollen. Kennis over pesten, signaleren en pestpreventie, handvatten om positie te kiezen en te nemen in het uitvoeren van plannen van aanpak m.b.t. pesten en pestpreventie’ Duurzame aanpak: Uitgewerkte plannen van aanpak, pestpreventieprotocollen,
Beantwoord de Richting gevende vragen Acties op basis van de notitie van OCW: “waarom pesten samen te bestrijden is”: 1. Hoe krijgen we zicht op pesten? 2. Hoe krijgen we pesten binnen de radar? 3. Hoe maken we sociale veiligheid bespreekbaar? 4. Bij wie kunnen betrokkenen terecht? 5. Hoe maken we leraren handelingsbekwaam ten behoeve van de sociale veiligheid? 6. Wat willen we de inspectie laten zien?
Pestpreventie met SWPBS: Wat ik uit deze workshop meeneem Of
Wat ik er zeker morgen mee ga doen op school
Websites over pesten • • • • • • • • • • • •
www.pestweb.nl/ http://www.jmouders.nl/Themas/School/Gedrag-opschool/Pesten.htm www.pesten.net www.pestweb.nl pesten.startkabel.nl http://www.pestbriefje.com/ http://www.vraaghetdepolitie.nl/sf.mcgi?189 http://www.cswalcheren.nl/dynamisch/bibliotheek/70_0_NL_P estprotocol_CSW.pdf http://www.devreedzameschool.net/home/welkom http://stopbullying.jouwweb.nl/ http://www.leraar24.nl/ http://www.pestaanpak.nl/corporate/
