Workshop overdracht KNGF Programma
Tijdig Starten met Stoppen Praktijkoverdracht
• Inleiding • Fasen in proces • Waardebepaling • Fiscale aspecten • Mogelijkheden van overdracht • Vragen
Henri Brom T: 06-54200497 E:
[email protected] Senior Adviseur Opvolging en Overdracht
Overnames
Bedrijfsoverdrachten binnen fysio
Booming business?? • Aantal praktijken KNGF • 4800 praktijken waarvan • klein (1-3 fysio) ca. 2000 > 50 jaar • groot (4 of meer fysio) ca. 1200 > 50 jaar •Conclusie: Op korte termijn veel overdrachten
Aspecten bedrijfsoverdracht Juridisch
Fiscaal
Bedrijfsoverdracht aan wie? ondernemer
Financieel Zeggenschap verkoop
Verkoper
opvolging
Koper MBO
Leiding
Familie Eigendom
stoppen
derden
strategisch
MBI
eigendom
leiding
leiding en eigendom
financieel
Bedrijf
1
Stelling
Knelpunten bij overdracht
• 1 jaar voorbereiding voor bedrijfsoverdracht is meer dan genoeg
• Waardering/goodwill • Vinden van juiste koper • Emotionele aspecten • Informatievoorziening • Afrekenen met fiscus • Perspectief na overdracht • Financiering
Fases in proces
Fase 1 Voorbereiding
• Fase 1: Voorbereiding
Eisen en wensen
• Fase 2: Overdracht
• Fiscale en financiële gevolgen • stakingswinst • pensioen • rechtsvorm
• Fase 3: Nazorg
• Emoties bespreken • Verkoopklaar maken
Fase 1 Voorbereiding
Fase 2 Overdracht
Eisen en wensen • Pensioen • Kapitaal ineens • Blijven werken • Samenwerking of ineens overdragen • Datum van overdracht Maak vooraf een persoonlijke en financiële oriëntatie
Stap 1: waardeer de onderneming en stel vraagprijs vast Stap 2: wijze van overdracht (fiscaal) Bij overdracht aan derden Stap 3: informatiememorandum opstellen Stap 4: profiel koper opstellen Stap 5: Zoeken en onderhandelen Stap 6: Contracten
2
Hoe kom ik aan een Koper?
Fase 2 Overdracht Stap 1: waardeer de onderneming en stel
Actief en reactief zoeken • Netwerk ondernemer • Collega's • databanken • Vakbladen • Netwerk adviseurs/intermediairs Zorg voor een goede profielschets!
(vraag)prijs vast Stap 2: wijze van overdracht (fiscaal) Bij participatie medewerker Stap 3: informeren medewerker en ondernemingsplan laten opstellen Stap 4: overleg (onderhandelen)/financiering Stap 5: contracten
Fase 3 Nazorgfase
• Fiscus • Implementatie • Informeren relaties • Integratie opvolgers • Vermogensbeheer
Workshop overdracht KNGF
Begeleiding bij verkoopproces
• Doe ik alles alleen? • Houd rekening met je eigen emoties maar ook met die van de koper • Zorg voor een professionele begeleiding
Waarde praktijk
• DE waarde bestaat niet, wel technieken,
3
Waarderingsmethodiek
Wat waarderen?
• Intrinsieke waarde + goodwill • Rentabiliteitswaarde • Discounted cash flow • KNGF methode • JBF-methode
De vent of
Deskundigenwerk!
De tent
Intrinsieke waarde + goodwill
Balans Zijn er stille reserves = verschil tussen werkelijke waarde en boekwaarde
Intrinsieke waarde • Balans Wat wordt overgenomen? - Pand? - Auto? - Inventaris/inrichting?
Investeringen (bezit/activa)
Goodwill • Wat is het uitgangspunt? afgelopen 3 jaar of prognose
Resultatenrekening
• • • • • •
73.000
Huisvesting
5.000
Vervoer
1.000
Algemeen
Pand
70
210
Inventaris
20
30
Vorderingen
26
Balans Kapitaal
Liquide middelen
17
Schulden
Totaal
133
Totaal
90
43 133
8.000
Omzet per fte 102.000 Pers.kosten in % van omzet 55-65% Huisvestingskosten in % van omzet ca. 10% Overige bedrijfskosten in % van omzet ca. 10% Rente + afschrijvingen ca. 5% Economisch resultaat 10-20%
14.000
Rente
1.000
Afschrijving
5.000
Netto resultaat
Reële waarde
241.000
Kosten
Kantoorkosten
Balans
Verhoudingsgetallen fysiotherapie
Omzet
Personeel
Passiva
107.000 134.000
4
Economisch resultaat Nettowinst Af: correctie kosten Af: gewaardeerd ondernemersloon Af: correctie rente (+rente eigen verm.) Economisch resultaat
Goodwill 134.000 -15.000 -80.000 - 4.000 99.000 35.000
Economisch resultaat • • • •
Locatie Concurrentie Activiteiten Kwaliteit personeel
Fysiotherapie • Contracten • Afhankelijkheid verkoper • Uitstraling/ investeringsniveau • Branche-ontwikkelingen
Goodwill = economisch resultaat x factor
Intrinsieke waarde + goodwill
Economische waarde vaste activa Goodwill Is waarde praktijk
Fiscale consequenties
+ ……….. De Fiscus komt altijd aan zijn trekken
Welk aandeel heeft overdragend maatschapslid? Het gaat erom wanneer en tegen welk tarief
Workshop overdracht
Fiscale consequenties • Verschil tussen IB en Vpb ondernemer • Faciliteiten bij overdracht aan familie en aan personeel • Vele methoden
Fiscale consequenties •Wijze waarop hangt af van: • Wensen ondernemer • Reeds opgebouwde pensioen • Fiscale gevolgen • Tijdsaspect (kan wijziging rechtsvorm nog?)
5
Fiscale faciliteiten bij overdracht (IB)
Workshop overdracht KNGF Fiscale claims bij overdracht 3 Fiscale Reserves
1 Stille Reserves
2 Goodwill
Overdracht van de onderneming
4 Fiscale Oudedagsreserve FOR
5 Desinvesteringsbijtelling
Voorbeeld • Stille reserve pand + inventaris • Goodwill • FOR Stakingswinst + FOR Ad 1) stakingsaftrek Af: winstvrijstelling 14% Belast Belasting max. 52%= € 134.000
Voorkomen of verminderen 150.000 100.000 53.630 303.630 3.630 300.000 42.000 258.000
Voorbeeld geruisloos doorschuiven • Boekwaarde pand + inventaris 90.000 • Stille reserve pand + inventaris150.000 • Goodwill 100.000 Overnamesom 340.000 Af: belastinglatentie ca 30% 100.000 Overnamesom bij geruisloos 240.000
• Lijfrente/banksparen • Geruisloos doorschuiven • Ondernemer blijven
Workshop overdracht KNGF
Fiscale consequenties (BV) A
Holding Mogelijkheden
Werk BV
1. Verkoop activa uit werk BV 2. Verkoop aandelen werk BV 3. Verkoop aandelen Holding
6
Juridische aspecten
Overige fiscale aspecten • • • •
Omzetbelasting Overdrachtsbelasting Successie en schenking Rechtsvormkeuze
• • • •
Personeel Samenwerkingscontracten Koopovereenkomst Contracten zorgverzekeraar
Scherpe of brandende vragen? Bedankt voor uw aandacht Meer informatie Neem dan contact met ons op via Telefoonnummer: 015-2191350 of E-mail :
[email protected] www.mkbadviseurs.nl
7
Verhoging AOW leeftijd / pensioenrichtleeftijd Doreth van den Heuvel
Door flexibele ingangsdatum in de pensioenregeling kan deelnemer de pensioeningang aan laten sluiten bij AOW
3 oktober 2013 Binnenkort met Pensioen?
Met Pensioen
Met Pensioen
Hoe is het bij SPF geregeld?
Hoe is het bij SPF geregeld?
Hoofdregels
Keuzemogelijkheden bij pensionering (hoofdstuk 6 van het reglement; artikel 14 en verder)
De beoogde pensioenrichtleeftijd is 65 jaar. (De pensioenleeftijd = 1e dag van de maand waarin u 65 wordt)
1.Volledig uitruilen van partnerpensioen in ouderdomspensioen. 2.Vervroegen of uitstellen van het volledige ouderdomspensioen.
De prognoses op de UPO (Uniform Pensioen Overzicht) zijn gericht op 65 jaar.
3.Conversie van het ouderdomspensioen met bijbehorend partnerpensioen.
Het pensioenfonds stuurt de deelnemer 6 maanden voordat hij/zij de pensioenleeftijd bereikt een brief met formulieren.
Met Pensioen
Hoe is het bij SPF geregeld? Hoofdregels bij deze keuzemogelijkheden (zie onder meer artikel 14.2 van het reglement)
1.Middels schriftelijk verzoek ten minste 6 maanden voor de gewenste ingangsdatum van het pensioen. 2.Toestemming van de partner van de (gewezen) deelnemer is vereist (behalve bij uitstellen van het volledige ouderdomspensioen). 3.De keuze is onherroepelijk.
Met Pensioen Volledig uitruilen van partnerpensioen in ouderdomspensioen (hoofdstuk 6 van het reglement; artikel 15)
Er wordt standaard een partnerpensioen opgebouwd ongeacht of men een partner heeft of niet. Heeft men geen partner dan wordt bij pensionering het partnerpensioen automatisch in ouderdomspensioen omgezet. Heeft de (gewezen) deelnemer wel een partner dan is deze uitruil een keuze. NB: partner ziet in dat geval af van het recht op partnerpensioen; als de gepensioneerde in de toekomst overlijdt, is er dus ook geen recht meer op partnerpensioen.
1
Met Pensioen
Met Pensioen
Vervroegen van het volledige ouderdomspensioen
Uitstellen van het volledige ouderdomspensioen
(hoofdstuk 6 van het reglement; artikel 16)
(hoofdstuk 6 van het reglement; artikel 17)
Vervroeging mogelijk van maximaal vijf jaar. Voorwaarde is dat de deelnemer stopt met fysiotherapeutische werkzaamheden. Schriftelijke instemming partner. Berekening op basis van de waarde van de aanspraken die op de vervroegde pensioendatum zijn opgebouwd.
Uitstellen maximaal vijf jaar mogelijk. Voorwaarde is dat de deelnemer blijft voldoen aan de voorwaarde van het deelnemerschap. Berekening op basis van de waarde van de aanspraken die op “De pensioendatum” zijn opgebouwd. (op basis van huidige regeling na 65ste geen opbouw van pensioen meer mogelijk)
Met Pensioen Conversie van het volledige ouderdomspensioen
Met Pensioen Wat is een verstandige keuze? Wat betekent dit voor mij persoonlijk?
(hoofdstuk 6 van het reglement; artikel 18)
Keuze tot betaling van de volgens het reglement vastgestelde pensioen(termijn)bedragen, dan wel uitkering van verhoogde pensioen(termijn)bedragen waarop een afwijkende toeslagverlening wordt toegepast. Bij de herberekening van de pensioenrechten wordt rekening gehouden met een toeslagverlening die 3% lager is dan die zou zijn verkregen zonder conversie.
Die vragen kan ik niet voor u beantwoorden. Kijk op www.fysiopensioen.nl en maak gebruikt van de Pensioenplanner. Neem contact op met de deelnemersadministratie van het pensioenfonds Postbus 90170 5000 LM Tilburg Telefoon: (013) 462 35 21 Email:
[email protected]
NB: dit kan in enig jaar leiden toe een verlaging van de pensioenrechten.
Raadpleeg uw financieel adviseur. Schriftelijke instemming partner.
VRAGEN?
2
