NJU/VGZ Themadag
“Tijdig Starten met Stoppen” Paul Overwater Manager MKB Adviseurs & Henri Brom Senior adviseur Overname & Opvolging
Programma • • • • • •
Inleiding Fasen in proces Waardebepaling Fiscale aspecten Mogelijkheden van overdracht Vragen
1
Inleiding • MKB in Nederland • 99,8% van de ondernemingen zijn MKB-bedrijven • Het MKB is de banenmotor waarbij bijna 70% van de Nederlanders werkzaam is in het MKB • In 2015 zijn er ruim 700.000 personen werkzaam in de detailhandel • Retailagenda 2020 • Bedrijfsleven en overheden slaan de handen ineen om de detailhandel te versterken
Retail 2020 • Het nieuwe winkelen • Cross channel, multi channel
• Nieuwe klant • Nieuwe beleving • Toelichting Rabobank • Behoud marktaandeel • https://www.youtube.com/watch?v=jHu4BOQB98k
2
Trends Trends in de omgeving van de ondernemer • https://www.youtube.com/watch?v=MOH6l4Fe3FM
• Nieuwe ondernemer?
3
Overnames Booming business??
Bedrijfsovernames in MKB Bedrijfsovernames in MKB • Schatting: 15.000 tot 20.000 per jaar (3 - 4%) • 30% naar kinderen (percentage daalt!) • 75% van verkopers ouder dan 50 • 20% ouder dan 60 • Conclusie: Overname belangrijk voor veel ondernemers. Men begint echter veelal te laat
4
Wat zien we in de praktijk? • • • •
Uitstelgedrag bij tegenvallende resultaten Nog te passieve rol van de ‘huis’-accountant Persoonlijke goodwill niet gefinancierd Weinig ondernemers op calamiteiten voorbereid
Aspecten bedrijfsoverdracht Juridisch
Fiscaal
Financieel Zeggenschap
Verkoper
Koper
Leiding
Familie Eigendom
Bedrijf
5
Bedrijfsoverdracht aan wie? ondernemer
verkoop
MBO
derden
strategisch
stoppen
MBI
opvolging
eigendom
leiding
leiding en eigendom
financieel
Stelling
• 1 jaar voorbereiding voor bedrijfsoverdracht is meer dan genoeg
6
Knelpunten bij overdracht 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Emotie Waardebepaling Juiste opvolger Informatie achterstand bij koper Financiering Perspectief na overdracht (perspectief in branche?) 7. (Fiscale) regels
Fases in proces
• Fase 1: Voorbereiding • Fase 2: Overdracht • Fase 3: Nazorg
7
Fase 1 Voorbereiding Eisen en wensen • Fiscale en financiële gevolgen • stakingswinst • pensioen • rechtsvorm • Emoties bespreken • Verkoopklaar maken
Verkoopklaar maken
• • • • • • •
Omzet, marge- en kostenstructuur ‘Resultaten’ weergeven Claims afhandelen Voorraadbeheer Verbeterplan indien nodig Fiscale vorm Juridische structuur
3/10
8
Fase 2 Overdracht Stap 1: waardeer de onderneming en stel vraagprijs vast Stap 2: wijze van overdracht (fiscaal)
Bij overdracht aan derden Stap 3: informatiememorandum opstellen Stap 4: profiel koper opstellen Stap 5: Zoeken en onderhandelen Stap 6: Contracten
Hoe kom ik aan een Koper? zie bedrijvenbeurs op www.mkbadviseurs.nl
Actief en reactief zoeken • Netwerk ondernemer • Collega's • databanken • Vakbladen • Netwerk adviseurs/intermediairs Zorg voor een goede profielschets!
9
Fase 2 Overdracht Stap 1: waardeer de onderneming en stel (vraag)prijs vast Stap 2: wijze van overdracht (fiscaal)
Bij participatie medewerker of kinderen Stap 3: informeren medewerker en/of kinderen Stap 4: overleg (onderhandelen)/financiering Stap 5: contracten
Fase 3 Nazorgfase
• • • • •
Fiscus Implementatie Informeren relaties Integratie opvolgers Vermogensbeheer
10
Begeleiding bij verkoopproces • Doe ik alles alleen? • Houd rekening met je eigen emoties maar ook met die van de koper • Zorg voor een professionele begeleiding
Tijdig starten met stoppen
11
Waarde onderneming
• DE waarde bestaat niet, wel technieken,
Waarderingsmethodiek
• • • •
Intrinsieke waarde + goodwill Rentabiliteitswaarde Discounted cash flow JBF-methode
Deskundigenwerk!
12
Waarde = meer dan alleen winst Waardebepalende elementen •
Persoonlijke goodwill
•
SWOT (sterkte en zwakte, kansen en bedreigingen
•
Kwaliteit personeel/management
•
Marktomstandigheden
•
Vestigingslocatie
•
Financiële positie
•
Type koper
Fiscale consequenties
De Fiscus komt altijd aan zijn trekken Het gaat erom wanneer en tegen welk tarief
13
Workshop overdracht
Fiscale consequenties • Verschil tussen IB en Vpb ondernemer • Faciliteiten bij overdracht aan familie en aan personeel • Vele methoden
Fiscale consequenties •Wijze waarop hangt af van: • Wensen ondernemer • Reeds opgebouwde pensioen • Fiscale gevolgen • Tijdsaspect (kan wijziging rechtsvorm nog?)
14
Fiscale Claims bij overdracht 1 Stille Reserves
2 Goodwill
3 Fiscale Reserves
5
4 Fiscale Oudedagsreserve FOR
Desinvesteringsbijtelling
Fiscale faciliteiten bij overdracht (IB) 3 geruisloos doorschuiven 4 Uitstel
2 lijfrente
1 Stakingsaftrek
Overdracht van de onderneming
5 Inbreng VOF/CV
6 Inbreng BV
7 Winstrecht verhuur
8 Erfrecht Schenking
15
Voorkomen of verminderen • Lijfrente/banksparen • Geruisloos doorschuiven • Ondernemer blijven
Fiscale consequenties (BV)
A
Holding Mogelijkheden
Werk BV
1. Verkoop activa uit werk BV 2. Verkoop aandelen werk BV 3. Verkoop aandelen Holding
16
Overige fiscale aspecten • • • •
Omzetbelasting Overdrachtsbelasting Successie en schenking Rechtsvormkeuze
Juridische aspecten
• • • •
Personeel Huurovereenkomst Geheimhoudingsverklaring Koopovereenkomst
17
Scherpe of brandende vragen?
Bedankt voor uw aandacht Meer informatie Neem dan contact met ons op via: Telefoonnummer: 070-3490650 of E-mail :
[email protected] Vergeet uw informatietas niet!!!
18
